warsztaty - XVI Międzynarodowy Festiwal Filmów Przyrodniczych im

warsztaty
Wytwórni Filmów Oświatowych sp. z o.o.
EKOLOGICZNE WARSZTATY
EDUKACJI FILMOWEJ
DLA DZIECI I MŁODZIEŻY
Z WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO
EKOLOGICZNE WARSZTATY EDUKACJI FILMOWEJ
DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Z WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO
Wytwórnia Filmów Oświatowych Sp. z o.o. organizuje warsztaty ekologicznej edukacji filmowej dla dzieci,
młodzieży i studentów, pozwalające zdobyć wybrane umiejętności realizacji filmowej, pogłębić wiedzę o świecie
przyrody, oraz zobaczyć interesujące filmy przyrodnicze i dokumentalne. Wytwórnia jest liderem realizacji
filmu przyrodniczego w Polsce. Związani z nią profesjonalni twórcy filmowi prowadzą warsztaty, dzieląc się
z młodzieżą swoją wiedzą i doświadczeniem, co przyczynia się do rozwoju wyobraźni, postawy twórczej,
wrażliwości na świat przyrody, oraz pasji filmowej i fotograficznej.
Tematem wiodącym warsztatów filmowych będzie ekologia, a ich zasadniczym celem podniesienie
świadomości ekologicznej, wyrażającej się w umiejętności obserwowania świata przyrody oraz poszanowaniu
i propagowaniu zasad ochrony środowiska naturalnego i krajobrazu.
Warsztaty mogą się odbywać albo na terenie Wytwórni – w specjalnie przygotowanych pracowniach, albo
podczas zajęć plenerowych i wyjazdowych. Warsztaty wyjazdowe przeznaczone są dla placówek edukacyjnych
z Województwa Łódzkiego, do których realizatorzy warsztatów przyjeżdżają z własnym sprzętem niezbędnym
do przeprowadzenia zajęć.
W ramach warsztatów możliwa jest także projekcja wybranych filmów przyrodniczych z bogatego archiwum
Wytwórni (koszt 12 zł/os.).
Warsztaty wyjazdowe organizowane będą na terenie Województwa Łódzkiego, tak aby umożliwić wszystkim
dzieciom, bez względu na miejsce zamieszkania, czy możliwości finansowe, wzięcie udziału w zajęciach
i poznanie unikatowego dorobku Wytwórni.
Ekologiczne warsztaty edukacji filmowej realizowane na terenie Województwa wpisywać się będą w program
edukacji regionalnej prowadzonej w szkołach. Celem tego nauczania jest rozwijanie w uczniu poczucia własnej
tożsamości regionalnej, a tym samym kształtowanie postawy zaangażowania w sprawy lokalnego środowiska,
budzenie inicjatywy prospołecznej.
Warsztaty umożliwiają także uczestnikom realizację własnego projektu filmowego. Najlepsze filmy, które
powstaną w trakcie zajęć, będą mogły wziąć udział w Konkursie Młodzieżowego Filmu Przyrodniczego
podczas Międzynarodowego Festiwalu Filmów Przyrodniczych im. Włodzimierza Puchalskiego, który odbędzie
się w Łodzi w czerwcu 2013 roku.
Wybór spośród proponowanej tematyki warsztatów i czas trwania zajęć oraz ich terminy będą ustalane
indywidualnie - zgodnie z potrzebami i zainteresowaniami poszczególnych grup uczestników. Znaczna
część tematów i programu zajęć warsztatowych jest już przez Wytwórnię przygotowana, co nie wyklucza
rozszerzenia zakresu tematycznego o elementy sugerowane przez uczestników zajęć.
Przykładowe tematy zajęć z ekologicznej edukacji filmowej – przygotowane głównie przez doświadczonych
twórców filmów przyrodniczych – są następujące:
• JAK ZREALIZOWAĆ FILM PRZYRODNICZY/EKOLOGICZNY?
a/ wybór tematu
b/ dokumentacja – zdobywanie koniecznej wiedzy o temacie, wyszukiwanie miejsc, określenie terminów
zjawisk przyrodniczych, konsultanci…
c/ scenariusz – pisemne przedstawienie filmu
d/ scenopis – rozpisanie scenariusza na sceny, ujęcia, wybór technik i sposobów realizacji zdjęć
e/ okres zdjęciowy - realizacja zdjęć / scenopis często modyfikowany w trakcie ze względu na niemożliwość
zapanowania nad np. zachowaniem zwierząt, pogodą itp./
f/ montaż filmu – udźwiękowienie, komentarz, wybór muzyki – prawa autorskie
g/ kolaudacja – premiera filmu.
2
strona
• ANIMACJA I ZDJĘCIA POKLATKOWE W PLENERZE PRZYRODNICZYM I
PRACOWNI - /Matuszewski, Antonisz-non kamera/.
Zostaną zaprezentowane rodzaje animacji takie jak: klasyczna rysunek fazowany, lalka, animacja
komputerowa 3D wraz z przykładami ekranowymi.
Podczas zajęć zostanie położony nacisk na animację przedmiotu z wykorzystaniem aparatu cyfrowego i
podstawowego oprogramowania Windows oraz praktycznych ćwiczeń podczas warsztatów.
Omówione zostaną techniki filmowych zdjęć poklatkowych i cyklicznych.
Zaprezentujemy poklatkowe zdjęcia przyrody.
Warsztaty obejmują ćwiczenie z rozchylającymi się płatkami tulipana, zdjęcia „sztucznego lasu” oraz
wykorzystywanie innych rekwizytów.
Jeżeli pogoda dopisze proponujemy ćwiczenie z poklatkowymi chmurami.
Warsztaty uzupełniają fragmenty zmontowanych zdjęć poklatkowych wzrostu grzybów, roślin, podział komórki,
przyspieszonych chmur, wschody i zachody słońca itp.
• FILMOWANIE PRZYRODY - METODY PODPATRYWANIA CZYLI WŁODZIMIERZ
PUCHALSKI I JEGO FILMY
Omówienie przede wszystkim naturalnego dokumentalnego podpatrywania z ukrycia, zasad podchodzenia do
zdjęć – to często proces wielodniowy, sposoby maskowania itd. Demonstracja wyposażenia niezbędnego do
zdjęć przyrody - specjalna „buda”, kamera i to co niezbędne. Uczestnicy będą mogli sami przymierzyć się do
stanowiska zdjęciowego.
Metoda Marczaka to podpatrywanie zachowań zwierząt w warunkach pracowni /akwaria, teraria itp./ Również
mikroskop w przypadku mikroorganizmów.
Zasady filmowania w takich warunkach - np. akwarium - niwelowanie odbić, oświetlenie, scenografia tła.
• ZJAWISKA PRZYRODNICZE W SKALI MAKRO I MIKRO. ZDJĘCIA
MAKROSKOPOWE I MIKROSKOPOWE.
Przykłady filmowe z wykorzystaniem zdjęć makro- i mikroskopowych.
Rozróżnienie tych sposobów filmowania i fotografowania - różnice w skali odwzorowania. Omówienie
niezbędnego sprzętu i akcesoriów - pierścienie pośrednie, soczewki nasadkowe i obiektywy specjalne.
Techniki posługiwania się sprzętem przy zdjęciach makro np. owadów, przykłady filmowe. Rodzaje technik
mikroskopowych z demonstracją, przykłady filmowe. Łączenie tego zakresu obserwacji z innymi technikami np.
poklatkowymi czy rapidowymi.
Ćwiczenia praktyczne zdjęć w technice makro.
• FILMOWE METODY PODGLĄDANIA PRZYRODY
Prowadzący zajęcia zdradzi uczestnikom tajniki filmowych sposobów wykonywania zdjęć przyrody oraz
zaprezentuje uchwycone przez obiektyw kamery sekrety natury.
Prelekcje prezentują metody stosowane przez polskich filmowców przyrodników w połączeniu z zajęciami
warsztatowymi ze sprzętem filmowym (lub fotograficznym). Ich uczestnicy mogą praktycznie poznać niektóre
sposoby wykonywania zdjęć /np. zdj.makro, zdj.mikroskopowe, zdj. poklatkowe, zdjęcia w podczerwieni/.
Informacje teoretyczne ilustrowane będą adekwatnymi do tematu filmami przyrodniczymi.
Metody podglądania przyrody (wykonywania zdjęć):
1. Przyroda w obiektywie ukrytej kamery - zasady wykonywania zdjęć ze specjalnie zbudowanych kryjówek
przy pomocy teleobiektywów (prelekcja + materiały filmowe).
2. Przyroda z bliskiej odległości - czyli zdjęcia makro umożliwiają pokazanie życia drobnych organizmów,
a także zobaczenie szczegółów budowy filmowanych obiektów (np. roślin, owadów itp.) normalnie
niezauważalnych.
3. Przyroda w mikroskali - przy pomocy mikroskopu możemy podglądać życie mikroorganizmów oraz budowę
wewnętrzną świata przyrody, czyli oglądać obrazy natury niewidoczne gołym okiem.
3
strona
4. Przeniknąć ciemność - zdjęcia w zupełnej ciemności przy pomocy specjalnej kamery i reflektorów
podczerwieni. Umożliwiają zarejestrowanie naturalnego zachowania zwierząt aktywnych nocą lub żyjących
np. w jaskiniach. Można także podglądać życie zwierząt wewnątrz nor i innych ciemnych kryjówek.
5. Przyspieszyć czas - rejestrując zjawiska przyrodnicze techniką zdjęć poklatkowych, trwający wiele dni
proces (np. kiełkowanie roślin, rozkwitanie pąków kwiatowych) możemy zobaczyć na ekranie w czasie
kilkudziesięciu sekund lub kilku minut. Zwolnienie czasu np. dla uchwycenia szczegółów ruchu też jest
możliwe.
6. Sztuczna łąka, sztuczny las - podglądanie przyrody w specjalnie wykonanej dekoracji będącej wiernym
odtworzeniem środowiska naturalnego. Ta metoda uniezależnia wykonywanie zdjęć od warunków
pogodowych i terenowych oraz ułatwia bliskie podejścia do „aktorów”.
Poziom merytoryczny zajęć zawsze można dopasować do wieku uczestników, przy czym brak właściwie
ograniczenia wiekowego.
• ROŚLINY RUDERALNE
Zwrócenie uwagi kamery na niechciane rośliny, które porastają miejsca porzucone przez ludzi. Niezwykle
bogate w gatunki zioła, krzewy, drzewa – są siedliskiem wielu gatunków owadów, ptaków – cenny ekosystem
szczególnie w miastach. Nazwanie tych gatunków.
• WIELOGATUNKOWY OGRÓD I WYSTRZYŻONY TRAWNIK
Filmowe porównanie dwóch środowisk – naturalnego wielokwiatowego przydomowego ogrodu z
wystrzyżonym, modnym dziś trawnikiem. Bujne, ukwiecone ogrody przyciągają ptaki, motyle, owady; zaś
przesadnie „uporządkowany” trawnik jest jednakowo zielony i cichy.
• MEANDRUJĄCA NATURALNIE RZEKA I RZEKA WYPROSTOWANA W KANAŁ
Meandry rzeki tworzą swoisty krajobraz. Woda mając dłuższy bieg ma czas na nawodnienie przybrzeżnych
terenów co zwykle wpływa na otaczającą bogatą roślinność.
Zmeliorowana, wyprostowana w kanał szybko odprowadza cenną wodę zamieniając przybrzeżne łąki w ubogie
gatunkowo siedliska.
Najbliższy przykład – rzeka Ner przed Lutomierskiem i na wysokości Kazimierza.
• PARKI I OGRODY BOTANICZNE
Cenne przyrodniczo miejsca dla miast . Bogate w gatunki roślin, często egzotyczne, dają doskonałe
schronienie dla zwierząt – ptaków, ssaków i owadów. Świetne miejsce obserwacji ich zachowań.
• OBCE GATUNKI ROŚLIN I ZWIERZĄT
Kiedy gatunki stają się obcymi? Dlaczego uważamy to za groźne dla rodzimej przyrody? Naturalna sukcesja
roślin i zwierząt – przykłady np. kąkole, maki…. Współczesna działalność tzw. hodowców zwierząt i amatorów
ogrodowych, sprowadzających rośliny, które w krótkim czasie przenikają do środowiska – wyszukanie tych
obcych w najbliższym otoczeniu.
• PROMOWANIE RÓŻNYCH FORM OCHRONY PRZYRODY I ŚRODOWISKA
NATURALNEGO ZA POŚREDNICTWEM NOWOCZESNYCH ŚRODKÓW PRZEKAZU
(TV, INTERNET, MULTIMEDIA)
Charakterystyka medium telewizyjnego i internetu jako narzędzi przekazywania informacji umożliwiających
zarazem skuteczne manipulowanie odczuciami i emocjami widzów – szczególnie za pomocą krótkich,
efektownych form (spot reklamowy, krótki film promocyjny itp.), z wyszczególnieniem cech specyficznych dla
środków masowego przekazu.
Część teoretyczna: cechy charakterystyczne medium telewizyjnego, różnice między przekazem
telewizyjnym a projekcją filmową, specyfika konstruowania formy i dramaturgii krótkich form telewizyjnych –
tak aby wywierały założony wpływ na widza (szczególnie pod kątem przekazywania treści proekologicznych i
uwrażliwienia na problemy ochrony przyrody)
4
strona
Ćwiczenia praktyczne:
sztuka realizacji bardzo krótkich i dynamicznych form reklamowo – promocyjnych, mających skutecznie
propagować zaangażowanie w rozmaite formy ochrony przyrody.
• OKIEM KAMERY FILMOWEJ (film przyrodniczy)
Warsztaty poświęcone metodom i technikom filmowania jako narzędzia do opowiadania historii. Wyjaśnienie
zagadnień kompozycji obrazu filmowego, kadrowania, perspektywy, ruchu kamery w odniesieniu do
konkretnych rozwiązań narracyjnych i stylistycznych (w filmach przyrodniczych).
Część teoretyczna: uczestnicy zostaną zaznajomieni z podstawowymi pojęciami takimi jak plany filmowe,
ustawienia kamery, ruchy kamery, ruchy wewnątrzkadrowe, tak aby mogli je wykorzystać przy realizacji filmów.
Część analityczna: przykłady analizy obrazu filmowego w kontekście widzenia „okiem kamery” (na przykładzie
filmów Romana Dębskiego, Jerzego Bezkowskiego, czy Włodzimierza Puchalskiego)
Część praktyczna: ćwiczenia z kamerą
- kamera z ręki / zdjęcia statyczne
- żabia perspektywa i ujęcia z góry
- kamera w ruchu / ruch wewnątrzkadrowe
• PRZED PIERWSZYM KLAPSEM - OKRES PRZYGOTOWAWCZY
(filmu przyrodniczego)
Zajęcia zaznajomią uczestników z wiedzą niezbędną do rozpoczęcia pracy nad filmem przed okresem
zdjęciowym. Od powstania scenariusza filmowego, przez wizje lokalne, dokumentacje i sporządzanie teczki
obiektów, czy kalendarzowego planu zdjęć (w odniesieniu do produkcji filmu przyrodniczego).
Część teoretyczna:
Wprowadzone pojęcia:
- preprodukcja, okres zdjęciowy, postprodukcja
- scenariusz, scenopis, storyboard
- harmonogram produkcji filmowej (plan produkcji, teczki obiektów, kalendarzowy
plan zdjęć, rezerwa plenerowa, kosztorys)
- wykazy obiektów, scenografia, dekoracja
- dokumentacja/research/wizja lokalna
- okres rozwojowy, development filmu
- treatment, eksplikacja reżyserska/operatorska
- casting, umowy aktorskie
Przykłady dokumentów.
Ćwiczenia analityczno-praktyczne:
rozpisanie harmonogramu prac dla konkretnej sceny filmowej
• JAK PODGLĄDAĆ PRZYRODĘ?
(temat „zbiorczy” – do rozwinięcia na różne grupy zagadnień szczegółowych)
Podglądanie przyrody to rodzaj polowania, można by rzec „bezkrwawe łowy”. By były one owocne trzeba mieć
trochę wiedzy oraz wiele cierpliwości i samozaparcia, a także sprzęt niezbędny do obserwacji. Cyfrowe aparaty
fotograficzne i kamery video wyposażone w obiektywy o zmiennej ogniskowej, czyli zoomy, mogą zastąpić
zarówno lornetkę jak i lupę, a przede wszystkim umożliwiają wykonanie zdjęć i filmów. Sam sprzęt i dobre
chęci jednak nie wystarczą.
Jeżeli mamy zamiar podglądać i fotografować przyrodę z daleka (ptaki, ssaki, gady, itp.) to przed
wyruszeniem w teren koniecznie trzeba zapoznać się z metodami pracy doświadczonych filmowców i
fotografów przyrodników które dotyczą: wyboru miejsca, znalezienia lub utworzenia kryjówki, form zachowania
podczas pobytu w kryjówce, wymaganych parametrów sprzętu, problemu tzw. paralaksy czasowej przy
wykonywaniu zdjęć, itp.
Podglądanie i fotografowanie przyrody z bliskiej odległości (płazy, ślimaki, owady, rośliny) wydaje się nieco
łatwiejsze, ale to także jest polowanie. W praktyce wykonywanie udanych zdjęć makro, które umożliwiają
5
strona
dostrzeżenie szczegółów budowy filmowanych obiektów, jest także dość skomplikowane ze względu na małą
głębie ostrości przy tej skali odwzorowania.
Podczas „bezkrwawych łowów” przede wszystkim trzeba pamiętać, że rejestracja naturalnego zachowania
zwierząt jest możliwa tylko wtedy, gdy nie zdają sobie one sprawy z dość bliskiej obecności człowieka – trzeba
zatem poznać metody właściwego kamuflażu i sposobu poruszania się podczas wykonywania zdjęć.
Realizację zadania pn. „Ekologiczne warsztaty edukacji filmowej” umożliwia wsparcie otrzymane w formie
dotacji ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Przyrody i Gospodarki Wodnej w Łodzi w wysokości
80.000 zł. Wartość ogólna zadania wynosi 88.890 zł.
Zadanie dofinansowano ze środków:
6
strona