scenariusz dla klas IV-VI - Samorząd Województwa Mazowieckiego

„Odnawialne źródła energii – siła natury”
Scenariusz lekcji przyrody dla klas IV - VI
Temat: Odnawialne źródła energii – siła natury
Czas trwania zajęć: 45 min
Cel główny: Przybliżenie zagadnienia odnawialnych źródeł energii i pojęcia prądu
elektrycznego
Kryteria sukcesu / NaCoBeZU: Opisuję własnymi słowami to, czym jest prąd elektryczny,
podaję przykładowe efekty jego przepływu, wymieniam odnawialne i tradycyjne źródła
energii
Metody pracy:Pogadanka, pytania naprowadzające, pokaz eksperymentu, praca
samodzielna
Środki dydaktyczne: Talerz, woda, świeczka podgrzewacz, słoik o średnicy otworu
większej niż świeczka, zapałki, gwoździe miedziane i stalowe, cytryny
Opracowanie: Cezary Olchawa, konsultacja Piotr Zwoliński: Niezależna Grupa
Popularyzatorów Nauki EKSPERYMENTATORZY
Przebieg zajęć / zagadnienia:
Od 1 do 5 minuty:
Nauczyciel zarysowuje temat odnawialnych źródeł energii. Przeprowadza pogadankę i
kieruje do uczniów pytania:
Co to jest energia? Skąd mamy energię? Do czego nam jest potrzebna energia? Co to jest
źródło energii oraz ekologiczne źródło energii? Jak prąd dostaje się do gniazdka?
Od 5 do 15 minuty:
Demonstracja procesu spalania paliw w doświadczeniu o nazwie „Świetlna winda”:
nauczyciel wykonuje doświadczenie w formie pokazu.
Do głębokiego talerza nauczyciel wlewa wodę na wysokość kilku centymetrów. Do świeczki
typu „podgrzewacz” nauczyciel wbija kilka zapałek pionowo tak, aby zapłonęły wraz z
1
www.kolektory.mazovia.pl
kontem. Następnie umieszcza na powierzchni wody świeczkę tak, aby mogła ona swobodnie
pływać. Nauczyciel podpala świeczkę a następnie przykrywa ją słoikiem. Świeczka gaśnie a
woda zostaje zassana do słoika.
Po zgaśnięciu świeczki uczniowie wraz z nauczycielem prowadzą analizę doświadczenia i
wyciągają wnioski: do przeprowadzania procesu spalania niezbędny jest tlen, towarzyszy mu
emisja zanieczyszczeń widocznych w postaci dymu, co prowadzi do degradacji atmosfery.
Od 10 do 20 minuty:
Wprowadzenie pojęcia prądu elektrycznego.
Nauczyciel prezentuje na rzutniku proces przepływu prądu, wykorzystując aplikację JAVA,
dostępną pod adresem:
https://phet.colorado.edu/sims/signal-circuit/signal-circuit_pl.jnlp *
Budowa ogniwa złożonego z połówek cytryn:
Uczniowie zostają podzieleni na pary i otrzymują: połówkę cytryny, dwa gwoździe lub blaszki
wykonane z różnych metali oraz dwa fragmenty przewodów metalowych. Według instrukcji
(załącznik nr 1) wyświetlonej lub rozdanej przez nauczyciela konstruują proste ogniwa
biologiczne. Następnie grupy 3-6 par łączą swoje ogniwa w większe układy (załącznik 2).
Tak skonstruowane ogniwa pozwalają zapalić diody i/lub żarówki – są modelami żarówek.
Rolę źródła prądu może pełnić też tradycyjna bateria – wówczas zasilić można również małe
silniczki elektryczne.
Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela analizują doświadczenie w parach i wypisują efekty
przepływu prądu.
Od 25 do 40 minuty:
„Stoliki eksperckie”. Uczniowie zostaje podzieleni na 5 zespołów. Każdy z nich opracowuje
jedno ze źródeł energii odnawialnej:
- energia słońca: kolektor słoneczny, panel fotowoltaiczny;
- energia wiatru: turbina wiatrowa;
- energia wody: elektrownia wodna,
2
www.kolektory.mazovia.pl
- energia z biomasy;
- energia geotermalna.
Każda grupa korzystając z Internetu opracowuje po trzy wady i zalety przydzielonego źródła
energii. Następnie utworzone zostają nowe zespoły, w każdym z nich znajduje się co
najmniej jedna osoba z poprzedniej grupy roboczej. Uczniowie referują sobie nawzajem to,
czego nauczyli się przed chwilą. Następnie porównując wady i zalety poszczególnych
odnawialnych źródeł energii wybierają takie, które mogą być najefektywniej zastosowane na
terenie ich miasta.
40 do 45 minuty:
Ewaluacja lekcji. Uczniowie notują na żółtych karteczkach najbardziej ciekawe i zaskakujące
fakty a następnie przyklejają je na tablicy.
* Aplikacja opracowana na Uniwesytecie Kolorado i udsotępniania na zasadzie Wolnej
Licencji CC-BY Phet interaktywne symulacje University of Colorado
Boulder https://phet.colorado.edu
3
www.kolektory.mazovia.pl
Informacja nt. projektu
Scenariusze zajęć oraz konkurs ekologiczny dla dzieci i młodzieży „Energia ze słońca” są
elementami projektu „Budowa systemu energii odnawialnej – kolektory słoneczne w
zakładach opieki zdrowotnej, dla których organem tworzącym jest samorząd województwa
mazowieckiego”. Instytucją realizującą projekt jest samorząd województwa mazowieckiego.
Projekt realizowany jest w 12 szpitalach na terenie województwa mazowieckiego i polega na
instalacji kolektorów słonecznych do ogrzewania ciepłej wody użytkowej.
Wartość przedsięwzięcia to ponad 42 mln zł, czyli ok. 10,83 mln franków szwajcarskich, a
dofinansowanie ze Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy wynosi 85 proc. kosztów
kwalifikowanych.
Szpitale biorące udział w projekcie:
1. Specjalistyczny Szpital Wojewódzki w Ciechanowie
2. SZPZOZ im. „Dzieci Warszawy" w Dziekanowie Leśnym
3. Mazowiecki Szpital Specjalistyczny im. dr. J. Psarskiego w Ostrołęce
4. SPZOZ „Meditrans Ostrołęka" Stacja Pogotowia Ratunkowego i Transportu Sanitarnego
w Ostrołęce
5. Wojewódzki Szpital Zespolony w Płocku
6. WSZPZOZ im prof. Eugeniusza Wilczkowskiego w Gostyninie
7. SWPZZPOZ im. dr Barbary Borzym, ul. Krychnowicka 1, Radom
8. Mazowiecki Szpital Wojewódzki w Siedlcach Sp. z o.o.
9. Mazowieckie Centrum Rehabilitacji “STOCER” Sp. z o.o.
10. Międzyleski Szpital Specjalistyczny w Warszawie
11. Szpital Dziecięcy im. dr. J. Bogdanowicza SPZOZ, ul. Niekłańska, Warszawa
12. Mazowieckie Centrum Neuropsychiatrii Sp. z o.o., Zagórze k/Warszawy
4
www.kolektory.mazovia.pl
Załącznik 1
5
www.kolektory.mazovia.pl
Załącznik 2
6
www.kolektory.mazovia.pl