Analiza zaniku skażeń terenu wokół zlikwidowanych mogilników
Transkrypt
Analiza zaniku skażeń terenu wokół zlikwidowanych mogilników
1 Instytut Ochrony Roślin Oddział Sośnicowice ul. Gliwicka 29, 44-153 Sośnicowice tel. (032) 238 75 84, fax. (032) 238 75 03 e-mail: [email protected] web: www.ior.gliwice.pl „ANALIZA ZANIKU SKAśEŃ TERENU WOKÓŁ ZLIKWIDOWANYCH MOGILNIKÓW”. Autorzy: mgr Irena Giza, mgr Tomasz Stobiecki, dr inŜ. Kazimierz Waleczek XLVII SESJA NAUKOWA IOR Poznań, 15-16.02.2007r. Instytut Ochrony Roślin Oddział Sośnicowice Sesja Naukowa IOR Poznań, 15-16.02.2007r. 2 PROBLEM Zanik skaŜeń pestycydowych w środowisku jest procesem nierozpoznanym róŜnorodność własności fizykochemicznych substancji biologicznie czynnych i gruntów, złoŜoność zachodzących procesów biologicznych i fizykochemicznych. Przebadanie zachodzących procesów w terenie jest praktycznie niewykonalne przemieszczanie się zanieczyszczeń w gruncie, trudności w poborze reprezentatywnych próbek. Instytut Ochrony Roślin Oddział Sośnicowice Sesja Naukowa IOR Poznań, 15-16.02.2007r. 3 CEL REFERATU Zaprezentowanie wyników wieloletniego monitoringu odcieków ze składowiska skaŜonego gruntu pochodzącego z likwidacji mogilników w miejscowościach Sośnicowice i Niedźwiady. Dane mogą być pomocne w analizie zagroŜeń wód powierzchniowych przy skaŜeniu terenu pestycydami. Instytut Ochrony Roślin Oddział Sośnicowice Sesja Naukowa IOR Poznań, 15-16.02.2007r. 4 SPOSÓB SKŁADOWANIA SKAśONEGO GRUNTU SKAśONY GRUNT FOLIA USZCZELNIAJĄCA SKAśONY ODCIEK TORF Instytut Ochrony Roślin Oddział Sośnicowice Sesja Naukowa IOR Poznań, 15-16.02.2007r. 5 INFORMACJE O SKŁADOWANYM SKAśONYM GRUNCIE Miejscowość Ilość skaŜonego gruntu [Mg] Okres składowania skaŜonego gruntu Okres monitoringu odcieków Sośnicowice ~ 600 styczeń 1998 do grudzień 2004 marzec 1998 do czerwiec 2006 Niedźwiady ~ 900 wrzesień 1996 do czerwiec 1997 do nadal sierpień 2006 Instytut Ochrony Roślin Oddział Sośnicowice Sesja Naukowa IOR Poznań, 15-16.02.2007r. 6 WYNIKI ANALIZ – INSEKTYCYDY CHLOROORGANICZNE INSEKTYCYDY CHLOROORGANICZNE 15 14 13 12 11 10 9 µg/l 8 Sośnicowice 7 Niedźwiady Aldryna pp'DDD pp'DDE op'DDT pp'DDT α-HCH β-HCH γ-HCH Metoksychlor Chlorfenson 6 5 4 3 2 1 0 01.1997 01.1998 01.1999 01.2000 01.2001 01.2002 01.2003 01.2004 01.2005 01.2006 Lata Instytut Ochrony Roślin Oddział Sośnicowice Sesja Naukowa IOR Poznań, 15-16.02.2007r. 7 WYNIKI ANALIZ – INSEKTYCYDY FOSFOROORGANICZNE INSEKTYCYDY FOSFOROORGANICZNE 110 100 90 80 70 60 Sośnicowice µg/l Niedźwiady 50 40 30 20 Dichlorfos Fenitrotion Metyloparation Tiometon 10 0 01.1997 01.1998 01.1999 01.2000 01.2001 01.2002 01.2003 01.2004 01.2005 01.2006 Lata Instytut Ochrony Roślin Oddział Sośnicowice Sesja Naukowa IOR Poznań, 15-16.02.2007r. 8 WYNIKI ANALIZ – HERBICYDY HERBICYDY 220 200 180 160 140 120 Sośnicowice µg/l Niedźwiady 100 80 60 Atrazyna Symazyna Chlorpropham 2,4-D Dikamba MCPA Mekoprop 40 20 0 01.1998 01.1999 01.2000 01.2001 01.2002 01.2003 01.2004 01.2005 01.2006 Lata Instytut Ochrony Roślin Oddział Sośnicowice Sesja Naukowa IOR Poznań, 15-16.02.2007r. 9 WYNIKI ANALIZ – NITROFENOLE NITROFENOLE 650 600 550 500 450 400 µg/l 350 Sośnicowice Niedźwiady 300 250 200 150 100 50 0 01.1997 Dinoseb DNOK 01.1998 01.1999 01.2000 01.2001 01.2002 01.2003 01.2004 01.2005 01.2006 Lata Instytut Ochrony Roślin Oddział Sośnicowice Sesja Naukowa IOR Poznań, 15-16.02.2007r. POZOSTAŁOŚCI PESTYCYDÓW W ODCIEKU W KOŃCOWYM OKRESIE SKŁADOWANIA GRUNTU Substancja biologicznie czynna pp’DDT α− −HCH β-HCH γ-HCH Chlorfenson Chlorfenwinfos Tetradifon Propoksur Dinoseb DNOK Atrazyna Prometryna Sośnicowice [µ µg/l] Listopad 2004 Czerwiec 2006 pgo pgo pgo 0,278 pgo 0,542 0,149 0,118 pgo pgo pgo pgo pgo pgo pgo pgo pgo pgo pgo pgo 1,741 pgo Niedźwiady [µ µg/l] Sierpień 2006 0,14 0,33 0,094 0,44 0,292 1,36 0,228 0,78 5,5 3,7 11,4 pgo pgo 0,63 Chlorpropham pgo pgo 4,8 MCPA 1,43 pgo pgo Mekoprop pgo pgo 1,1 3,32 0,938 30,79 SUMA Instytut Ochrony Roślin Oddział Sośnicowice Sesja Naukowa IOR Poznań, 15-16.02.2007r. 10 POZOSTAŁOŚCI PESTYCYDÓW W GRUNTACH W KOŃCOWYM OKRESIE SKŁADOWANIA Substancja biologicznie czynna Sośnicowice Wrzesień 2004 [mg/kg] Próbka I Próbka II StęŜenie dopuszczalne dla gruntów rolnych i leśnych wodoprzepuszczalnych [mg/kg] Niedźwiady Październik 2006 [mg/kg] Σ DDT 1,34 289,7 12,0 0,025 Aldrin pgo 0,915 pgo 0,025 Dieldrin pgo pgo 1,1 0,005 Endrin 0,095 pgo pgo 0,01 α− −HCH 0,006 0,235 pgo 0,025 β-HCH 0,006 pgo pgo 0,01 γ-HCH 0,059 0,232 3,36 0,005 Carbaryl pgo pgo pgo 0,1 Carbofuran pgo 0,178 pgo 0,1 Atrazyna pgo pgo pgo 0,005 Ditiokarbaminiany (Maneb, Tiuram, Zineb, Metiram, Mankozeb) 0,82 1,3 2,65 0,1 (Maneb) Instytut Ochrony Roślin Oddział Sośnicowice Sesja Naukowa IOR Poznań, 15-16.02.2007r. 11 12 WNIOSKI Rozrzut wyników jest duŜy przez co wyciąganie szczegółowych wniosków jest niemoŜliwe. Obserwacja ogólnych tendencji pozwala na następujące stwierdzenia: – W początkowym okresie składowania ziemi skaŜonej obserwuje się wysokie stęŜenia zanieczyszczeń pestycydowych w odcieku. – Nie obserwuje się kumulacji zanieczyszczeń w gromadzonych odciekach wymywanych ze skaŜonego gruntu. – Największe skaŜenia krótkoterminowe gromadzonych odcieków powodowane są przez substancje o wysokiej rozpuszczalności w wodzie. – Śladowe ilości zanieczyszczeń w odciekach obserwuje się przez wiele lat. Instytut Ochrony Roślin Oddział Sośnicowice Sesja Naukowa IOR Poznań, 15-16.02.2007r.