Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne „DOM” Sp. z oo 83
Transkrypt
Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne „DOM” Sp. z oo 83
Opracowanie: PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO OBEJMUJĄCEGO OBSZAR POŁOśONY W REJONIE ULIC KOŚCIUSZKI, POMORSKA, AL. JANA PAWŁA II W STAROGARDZIE GDAŃSKIM” Zleceniodawca: Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne „DOM” Sp. z o.o. 83-200 Starogard Gdański ul. Kościuszki 34G Umowa z dnia 09.10.2009 Zespół autorski: mgr Monika Markowska dr hab. Maciej Przewoźniak mgr Ewa Sawon mgr Andrzej Winiarski Gdańsk, październik 2009 r. Egz. nr 3 4 2 proeko Spis treści: 1. PODSTAWY PRAWNE PROGNOZY I INFORMACJE O METODACH ZASTOSOWANYCH PRZY JEJ SPORZĄDZANIU ................................................ 4 1.1. Podstawy prawne prognozy i jej zakres........................................................... 4 2.2. Metody prognozowania.................................................................................... 6 2. CHARAKTERYSTYKA USTALEŃ PROJEKTU PLANU I JEGO POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI ............................................................. 7 2.1. Charakterystyka ustaleń projektu planu........................................................... 7 2.2. Powiązania z innymi dokumentami................................................................ 11 3. STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO I JEGO POTENCJALNE ZMIANY ................................................................................................................ 15 3.1. Struktura środowiska przyrodniczego ............................................................ 15 3.1.1. PołoŜenie regionalne ............................................................................ 15 3.1.2. Środowisko abiotyczne......................................................................... 15 3.1.3. Charakterystyka szaty roślinnej i inwentaryzacja drzew ....................... 16 3.2. Antropizacja środowiska przyrodniczego....................................................... 20 3.3. Walory ekologiczne i zasobowo-uŜytkowe środowiska przyrodniczego......... 25 3.4. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu planu.............................................................................................................. 26 3.5. ZagroŜenia przyrodnicze ............................................................................... 26 4. ANALIZA ISTNIEJACYCH PROBLEMÓW OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI NA OBSZARACH FORM OCHRONY PRZYRODY .............. 28 4.1. Ogólne problemy ochrony środowiska........................................................... 28 4.2. Problemy ochrony przyrody ........................................................................... 28 4.2.1. Stan prawny ......................................................................................... 28 4.2.2. Proponowane formy ochrony przyrody ................................................. 31 5. UWARUNKOWANIA OCHRONY ŚRODOWISKA KULTUROWEGO, ZABYTKÓW, DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO ................................................................................................. 32 6. ANALIZA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓŁNOTOWYM, KRAJOWYM I REGIONALNYM ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTU PLANU.................................................................................................................. 34 6.1. Poziom międzynarodowy i krajowy ................................................................ 34 6.2. Poziom regionalny ......................................................................................... 35 7. ANALIZA I OCENIA PRZEWIDYWANYCH ODDZIAŁYWAŃ USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWSKO............................................................... 38 7.1. Wprowadzenie ............................................................................................... 38 7.2. Powierzchnia ziemi ........................................................................................ 38 7.3. Wody powierzchniowe i podziemne............................................................... 40 7.4. Powietrze atmosferyczne i klimat................................................................... 41 3 proeko 7.5. Roślinność, zwierzęta i róŜnorodność biologiczna......................................... 43 7.6. Formy ochrony przyrody, w tym obszary Natura 2000................................... 45 7.7. Zasoby naturalne ........................................................................................... 46 7.8. Krajobraz ....................................................................................................... 46 7.9. Zabytki ........................................................................................................... 47 7.10. Dobra materialne ......................................................................................... 47 7.11. Ludzie .......................................................................................................... 47 7.12. Ocena kompleksowa oddziaływania ustaleń planu na środowisko synteza .......................................................................................................... 48 7.12.1. Oddziaływania skumulowane ........................................................... 48 7.12.2. Klasyfikacja oddziaływań ................................................................. 49 8. INFORMACJE O MOśLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO ............................................ 54 9. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZENIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI ODDZIAŁYWAŃ NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARÓW NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TYCH OBSZARÓW. ................................................................ 55 10. ROZWIAZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIAZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE PLANU............................................................................................. 57 11. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU PLANU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA .................................................. 59 12. WSKAZANIE NAPOTKANYCH W PROGNOZIE TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY.................................................................................. 60 13. WNIOSKI ........................................................................................................... 61 14. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ................................. 65 15. WYKAZ ŹRÓDEŁ INFORMACJI UWZGLĘDNIONYCH W PROGNOZIE.......... 68 Załączniki: 1. Uzgodnienie zakresu prognozy przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku. 2. Uzgodnienie zakresu prognozy przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Starogardzie Gdańskim. Załącznik kartograficzny: Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego obszar połoŜony w rejonie ulic Kościuszki, Pomorską, Al. Jana Pawła II w Starogardzie Gdańskim” (1:1000). 4 proeko 1. PODSTAWY PRAWNE PROGNOZY I INFORMACJE O METODACH ZASTOSOWANYCH PRZY JEJ SPORZĄDZANIU 1.1. Podstawy prawne prognozy i jej zakres Przedmiotem opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego obszar połoŜony w rejonie ulic Kościuszki, Pomorska, Al. Jana Pawła II w Starogardzie Gdańskim”, który opracowany został przez Przedsiębiorstwo ProjektowoRealizacyjne „Dom” Sp. z o.o. w 2009 r. Prognoza wykonana została na podstawie przepisów: • Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 z późniejszymi zmianami); • Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późniejszymi zmianami). Ww. ustawa w art. 173. utrzymała waŜność niektórych przepisów wykonawczych wydanych na podstawie ustawy z dnia z dnia 27 kwietnia 2001 r. „Prawo ochrony środowiska” (tekst jednolity z 2008 Dz. U. Nr 25, poz. 150 z późniejszymi zmianami). Nie ma wśród nich Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 listopada 2002 r. w sprawie szczegółowych warunków, jakim powinna odpowiadać prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. z 2002 r. Nr 197, poz. 1667). Zgodnie z art. 17. Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zm.) projekt planu miejscowego sporządza się wraz z prognozą oddziaływania na środowisko przyrodnicze. Celem prognozy jest określenie i ocena skutków dla środowiska przyrodniczego, które mogą wyniknąć z realizacji projektowanej funkcji terenu oraz przedstawienie rozwiązań eliminujących lub ograniczających potencjalne negatywne wpływy na środowisko. Wg art. 51 ust. 2 ww. ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późniejszymi zmianami): 51.2. Prognoza oddziaływania na środowisko: 1) zawiera: a) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, d) informacje o moŜliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, e) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym; 2) określa, analizuje i ocenia: a) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, b) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym 5 proeko oddziaływaniem, c) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, e) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnio-terminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a takŜe na środowisko, a w szczególności na: – róŜnorodność biologiczną, – ludzi, – zwierzęta, – rośliny, – wodę, – powietrze, – powierzchnię ziemi, – krajobraz, – klimat, – zasoby naturalne, – zabytki, – dobra materialne – z uwzględnieniem zaleŜności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy; 3) przedstawia: a) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, b) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru - rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. Uzgodnienia dotyczące zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Planu ...” wydane zostały na wniosek Prezydenta Miasta Starogard Gdański przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku (załącznik 1) i przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Starogardzie Gdańskim (załącznik 2). Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu...” obejmuje następujące zagadnienia: • charakterystykę ustaleń projektu „Planu ...”; 6 proeko • diagnozę stanu środowiska przyrodniczego obszaru projektu „Planu ...” i jego otoczenia; • analizę istniejących problemów ochrony środowiska istotnych z punktu widzenia realizacji projektu „Planu ...”, w szczególności na obszarach form ochrony przyrody i w ich otoczeniu; • analizę celów ochrony środowiska ustanowionych na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym, krajowym i regionalnym istotnych z punktu widzenia projektu „Planu ...”; • określenie i ocenę skutków wpływu realizacji ustaleń projektu „Planu ...” na poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego we wzajemnym ich powiązaniu oraz na jakość Ŝycia i zdrowie ludzi na etapach realizacji i funkcjonowania; • określenie i ocenę skutków wpływu realizacji ustaleń projektu „Planu ...” w ujęciu według charakteru ich oddziaływania na środowisko; • rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko; • propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektu „Planu ...” oraz częstotliwości jej przeprowadzania; • wnioski; • streszczenie w języku niespecjalistycznym. Integralną częścią prognozy jest załącznik kartograficzny - Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego obszar połoŜony w rejonie ulic Kościuszki, Pomorską, Al. Jana Pawła II w Starogardzie Gdańskim” opracowany w skali 1: 1000. 2.2. Metody prognozowania W prognozie oddziaływania na środowisko projektu „Planu ...” zastosowano następujące metody prognozowania: • indukcyjno-opisową; • analogii środowiskowych; • diagnozy stanu środowiska na podstawie kartowania terenowego jako punktu wyjścia ekstrapolacji w przyszłość; • analiz kartograficznych. Ww. metody opisane są m. in. w pracach Przewoźniaka (1987,1995, 1997). 7 proeko 2. CHARAKTERYSTYKA USTALEŃ PROJEKTU PLANU I JEGO POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI 2.1. Charakterystyka ustaleń projektu planu Obszar objęty projektem „Planu …” o powierzchni 7,31 ha (dz. geod. 491, 359/8, 359/7, 361 w obr. 17.) połoŜony jest w centralnej części miasta, ograniczonej ulicami Kościuszki (pas drogowy poza granicami obszaru), murami Sądu i aresztu śledczego, ul. Pomorską, a od zachodu nieruchomościami połoŜonymi przy ul. Lubichowskiej. Zgodnie z uchwałą Nr XXX/271/2008 Rady Miasta Starogard Gdański z dn. 03 września 2008 r. przedmiotem projektu „Planu …” jest ustalenie zasad zagospodarowania i zabudowy „strefy o wiodącej funkcji handlowo-usługowej”. W projekcie, obszar „Planu ...” podzielony został na 18 jednostek funkcjonalnoprzestrzennych, w tym 4 tereny komunikacyjne. Na obszarze projektu „Planu ...” przewidywana jest realizacja następujących funkcji: MW - tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, tj. dla budynków zwierających więcej jak 2 lokale mieszkalne, na wydzielonych działkach, związane z funkcją mieszkaniową terenowe urządzenia sportowo-rekreacyjne, place zabaw dla dzieci, reprezentacyjna zieleń ogrodowa oraz parkingi urządzone na terenie; w budynkach mieszkaniowych dopuszcza się sytuowanie usług nieuciąŜliwych towarzyszących zabudowie mieszkaniowej; MU – tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej, tj. zabudowy mieszkaniowej, z usługami towarzyszącymi zlokalizowanymi co najmniej w parterach budynków, bądź w oddzielnych budynkach, z wykluczeniem usług mogących stanowić uciąŜliwość dla funkcji mieszkaniowej; dopuszcza się przeznaczenie terenu w całości dla usług, zieleń reprezentacyjną ogrodową, terenowe urządzenia sportowo-rekreacyjne oraz parkingi; U - tereny zabudowy usługowej, tj, zabudowy usługowej z zakresu usług publicznych, komercyjnych bądź rzemiosła usługowego, z dopuszczeniem lokalizacji mieszkań jedynie jako uzupełnienie przeznaczenia podstawowego, lecz nie więcej jak na jednej kondygnacji budynku powyŜej parteru, o ile w ustaleniach szczegółowych nie wykluczono funkcji mieszkalnej; dopuszcza się sytuowanie zieleni towarzyszącej oraz parkingów; zakres dopuszczalnych usług: • biura, w tym w szczególności działalność prawnicza, rachunkowość, księgowość, kontrola ksiąg, doradztwo, badania rynku i opinii publicznej, działalność pracowni projektowych, działalność w dziedzinie reklamy, pozyskiwania personelu i rekrutacji pracowników, usługi fotograficzne, działalność agencji usług sekretarskich, biur tłumaczeń, agencji artystycznych oraz działalność w dziedzinie informatyki i działalności pokrewnej; • działalność wystawiennicza i konferencyjna, w tym organizowanie targów, wystaw, pokazów, aukcji oraz zagospodarowanie pomocnicze związane z ta działalnością, takie jak biura, sale negocjacyjne, małe magazyny i podobne, a takŜe organizowanie konferencji, zjazdów, sympozjów i innych spotkań o charakterze naukowym, profesjonalnym i podobnym; • działalność wydawnicza i poligraficzna; • handel detaliczny; 8 proeko • gastronomia; • dyskoteki i kluby muzyczne, agencje i biura turystyczne, kina, teatry; • edukacja; • usługi finansowe, w tym banki i inne instytucje pośrednictwa finansowego oraz towarzystwa ubezpieczeniowe i fundusze rentowo-emerytalne, a takŜe związana z nimi działalność pomocnicza, • ochrona zdrowia, odnowa biologiczna kosmetyczne, fryzjerskie i podobne, – gabinety lekarskie, gabinety • obiekty sportowo-rekreacyjne. UC - tereny zabudowy usługowej wielkopowierzchniowych obiektów handlowych wraz z obsługą komunikacyjną i parkingiem o wymaganej liczbie miejsc postojowych zapewnionych w liniach rozgraniczających; funkcje dopuszczalne, uzupełniające: niezbędne elementy infrastruktury technicznej – sieci i urządzenia; parkingi, zieleńce, zieleń parkowa, garaŜe na samochody osobowe, terenowe urządzenia sportowo-rekreacyjne; usługi funkcje wykluczone: towarzyszące parkingom lub garaŜom stacje obsługi pojazdów, myjnie, stacje paliw; ZP- tereny zieleni urządzonej, parków, zieleńców, skwerów w rejonie o charakterze przestrzeni reprezentacyjnej, publicznej, z dopuszczeniem sytuowania małej architektury, miejsca wypoczynku, placów zabaw dla dzieci; ciągów pieszych; KDD - tereny komunikacji publicznej, drogi i ulice dojazdowe; KDL - tereny komunikacji publicznej, drogi i ulice lokalne; KD-X -tereny komunikacji –ogólnodostępne ciągi piesze lub pieszojezdne; KD-P - tereny ogólnodostępnego parkingu, dopuszcza się sytuowanie garaŜy podziemnych, wysokość nie wyŜsza niŜ 12 mnpt +/-1m, nie mniej jak 2 kondygnacje nadziemne, jednak nie więcej jak 3 kondygnacje nadziemne (w tym ewentualne poddasze uŜytkowe), dla terenu 07.KD-P moŜliwe parkingi na całej powierzchni działki. Na obszarze projektu „Planu …” wykluczono lokalizację przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, w rozumieniu obowiązujących przepisów szczególnych, w tym lokalizacje instalacji emitujących pola elektromagnetyczne określone w § 2 ust. 1 pkt 7 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257, poz. 2573, z późn. zm.), z wyjątkiem zespołu zabudowy usługowej w formie centrum handlowego i elementów niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania miejskich oraz ponadlokalnych systemów inŜynieryjnych i komunikacyjnych. Do istotnych środowiskowo ustaleń projektu „Planu …” naleŜą następujące zapisy: • nakaz zachowania istniejących w dniu uchwalenia planu wartościowych elementów zieleni, w szczególności wskazanych na rysunku planu pojedynczych okazów drzew oraz szpalerów zieleni ulicznej wzdłuŜ ul. Pomorskiej i wzdłuŜ ul. Aleja Jana Pawła II; dopuszcza się wyłącznie cięcia sanitarne, a w przypadku wycinki drzew ustala się nakaz odtworzenia i uzupełnienia drzewostanu; 9 proeko • • • na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową i usługową nakaz uwzględnienia w projektach zagospodarowania terenu (działki) zieleni urządzonej w postaci trawników, kwietników, zieleńców, ogrodów przydomowych, realizowanej na części lub całości obszarów minimalnej powierzchni biologicznie czynnej; dla miejsc oznaczonych na rysunku planu i w ustaleniach jako dopuszczalna lokalizacja akcentu architektonicznego ustala się nakaz dołączenia do projektu budowlanego widoku (aksonometria, perspektywa, wizualizacja komputerowa itp.) na wskazany element, pokazując sposób nawiązania do otoczenia oraz podkreślając śródmiejski reprezentacyjny charakter obszaru; dla miejsc oznaczonych w planie jako kierunki widoków ustala się nakaz dołączenia do projektu budowlanego widoków (aksonometria, perspektywa, wizualizacja komputerowa itp.) na wskazany obszar, pokazując relacje budynków do przestrzeni ogólnodostępnych; • obowiązek włączenia zabudowy istniejącej w dniu projektowanej do sieci inŜynieryjnych miejskich; • obowiązek podczyszczenia wód opadowych z powierzchni utwardzonych takich jak drogi, ulice, parkingi, place przed ich odprowadzeniem do kanalizacji deszczowej, do poziomu zgodnego z wymogami przepisów odrębnych; uchwalenia planu i • wyklucza się magazynowanie, składowanie odpadów i substancji niebezpiecznych. W zakresie wyposaŜenia w infrastrukturę techniczną projekt „Planu ...” zawiera następujące ustalenia: • zaopatrzenie w wodę: z miejskiej sieci wodociągowej, poprzez rozbudowę istniejącej sieci; • odprowadzanie ścieków sanitarnych: − do miejskiej sieci kolektorów kanalizacji sanitarnej usytuowanych w liniach rozgraniczających dróg publicznych ul. Kościuszki oraz Al. Jana Pawła II; − nie dopuszcza się stosowania bezodpływowych zbiorników na nieczystości ciekłe ani przydomowych oczyszczalni ścieków; • odprowadzenie wód opadowych: − z terenów utwardzonych placów, parkingów, dróg do kanalizacji deszczowej, włączonej do miejskiego systemu kanalizacji deszczowej (do kolektorów usytuowanych w terenach dróg, w tym poza obszarem, np. w ul. Kościuszki, Al. Jana Pawła II); − dopuszcza się sytuowanie instalacji kanalizacji deszczowej na terenach wszystkich dróg/ulic i ciągów pieszych oraz w niezbędnym zakresie takŜe na terenach, dla których w ustaleniach szczegółowych nie ustalono zakazu ich sytuowania; − nakaz wyposaŜenia w kanalizację deszczową wszystkich terenów, z wyłączeniem terenu 14.ZP (dopuszcza się zagospodarowanie wód opadowych w granicach własnej działki powierzchniowo); − wody opadowe, odprowadzane z powierzchni utwardzonych placów, dróg, parkingów naleŜy podczyścić przed oprowadzeniem do sieci kanalizacyjnej, w stopniu wymaganym przepisami odrębnymi. • zaopatrzenie w energię elektryczną: 10 proeko − z istniejących stacji transformatorowych poprzez istniejące i projektowane sieci SN 15kV oraz sieci rozdzielcze nn 0,4kV; − dopuszcza się przeniesienie istniejącej stacji transformatorowej (teren 11.MU, KD-P) i sytuowanie nowych stacji transformatorowych jako wbudowanych w budynki lub wolnostojących; • zaopatrzenie w ciepło: − w oparciu o zasilanie: gazem ziemnym, energią elektryczną, z miejskiej sieci ciepłowniczej (poprzez sieć ciepłowniczą istniejącą w terenach ulic Pomorskiej, Aleja Jana Pawła II, dopuszcza się prowadzenie sieci ciepłowniczej, na terenach wszystkich ulic i ciągów pieszych; wyklucza się napowietrzną parową sieć cieplną), energią słoneczną poprzez baterie słoneczne oraz z innych niŜ wymienione wyŜej, zapewniające ogrzewanie niskoemisyjne lub bezemisyjne; − zaopatrzenie w gaz ziemny poprzez sieć gazową biegnącą w ul. Kościuszki i Al. Jana Pawła II; dopuszcza się sytuowanie gazociągu na terenach wszystkich ulic i ciągów pieszych; sposób rozwiązania kolizji planowanego zagospodarowania z istniejącymi odcinkami sieci naleŜy uzgodnić z zarządcą sieci; • telekomunikacja: − podłączenie do istniejących i projektowanych sieci telekomunikacyjnych; − wyklucza się lokalizacje stacji bazowych telekomunikacyjnych telefonii komórkowej w formie wolnostojących budynków i budowli; − nie dopuszcza się sytuowania urządzeń sieci radiokomunikacyjnych, w tym anten telefonii komórkowej na budynkach objętych ochroną, wskazanych jako budynki do zachowania i ochrony ze względów kulturowych; − dopuszcza się sytuowanie urządzeń sieci radiokomunikacyjnych o wysokości do 2,0 m, na budynkach nie istniejących w dniu uchwalenia planu na terenach, dla których plan dopuszcza zabudowę usługową (poza budynkami ww.), w taki sposób, aby nie były one widoczne z zewnątrz z poziomu gruntu; wyklucza się sytuowanie tych urządzeń na budynkach mieszkalnych; • gospodarka odpadami stałymi: − dla obiektów budowlanych naleŜy zapewnić w granicach terenu lub działki miejsca na place pod śmietniki, zapewniające moŜliwość zbiórki selektywnej oraz wstępnej segregacji odpadów; place te naleŜy osłonić murem o wys. minimum 1,5 m, a takŜe otoczyć odpowiednią zielenią izolacyjną o szerokości min. 1 m i wysokości co najmniej 1,50 m ; − odpady komunalne naleŜy wywozić na składowisko odpadów, zgodnie z obowiązującymi przepisami ustaw oraz uchwalonymi przepisami lokalnymi; gospodarowanie innymi odpadami niŜ komunalne - zgodnie z przepisami ustawy o odpadach; − odpady inne niŜ komunalne, w tym technologiczne związane z prowadzoną działalnością gospodarczą naleŜy zagospodarować zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, w tym w szczególności ustawą o odpadach; − nie dopuszcza się lokalizacji funkcji związanych z gospodarowaniem odpadami, w szczególności magazynowania i składowania odpadów i substancji niebezpiecznych. 11 proeko 2.2. Powiązania z innymi dokumentami1 Projekt zmiany „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” (2009) Aktualnie obowiązuje „Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” uchwalony uchwałą Sejmiku Województwa Pomorskiego nr 639/XLVI/02 z dnia 30 września 2002 roku. Zarząd Województwa Pomorskiego skierował juŜ do uzgodnień i do konsultacji społecznych projekt zmiany „Planu ...” (Uchwała Nr 11/175/09 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 12 stycznia 2009 roku w sprawie: przyjęcia projektów zmiany Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego i Planu zagospodarowania przestrzennego obszaru metropolitalnego wraz z Prognozami ich oddziaływania na środowisko). Po turze konsultacji społecznych zmiana „Planu …” wraz z prognozą oddziaływania na środowisko ponownie skierowana została do konsultacji we wrześniu 2009 r. Generalny cel polityki przestrzennej zapisany w „Planie zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” (2009) to: Kształtowanie harmonijnej struktury funkcjonalno-przestrzennej województwa sprzyjającej równowaŜeniu wykorzystywania cech, zasobów i walorów przestrzeni z rozwojem gospodarczym, wzrostem poziomu i jakości Ŝycia oraz trwałym zachowaniem wartości środowiska dla potrzeb obecnego i przyszłych pokoleń. Cele główne polityki przestrzennej zapisane w projekcie „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” (2009) to: 1. Powiązanie województwa z Europą, w tym przede wszystkim z regionem bałtyckim. 2. Wzrost konkurencyjności i efektywności gospodarowania przestrzenią. 3. Osiągniecie warunków i jakości Ŝycia mieszkańców zbliŜonych do średniej europejskiej. 4. Zahamowanie dewaloryzacji środowiska oraz ochrona jego struktur i wartości. 5. PodwyŜszenie walorów bezpieczeństwa i odporności na skutki awarii i klęsk Ŝywiołowych. W zakresie kształtowania lokalnych elementów systemu osadniczego kierunki zagospodarowania przestrzennego obejmują: 1) WdraŜanie zdefiniowanego przestrzennie i prawnie systemu wykluczeń i ograniczeń rozwoju osadnictwa i zainwestowania, w celu ochrony cennych zasobów przestrzennych – w mieście Sopocie szczególne znaczenie ma ochrona zasobów leśnych i wodnych. 2) Podniesienie gospodarczej atrakcyjności przestrzeni przez planistyczne i infrastrukturalne przygotowanie przez gminy terenów inwestycyjnych. 3) Tworzenie przez gminy atrakcyjnych warunków osiedlania się. 4) Stanowienie aktów prawa miejscowego zapewniających: odpowiedni dla rangi ośrodków zestaw funkcji, warunki zachowania ładu przestrzennego oraz zrównowaŜony rozwój. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa nie wskazuje konkretnych lokalizacji wielkopowierzchniowych obiektów handlowych (WOH), jednak wskazuje obszary, które ze względu na potencjał demograficzny i rangę ośrodka są 1 Dokumenty z zakresu ochrony środowiska – międzynarodowe, krajowe i regionalne omówiono w rozdz. 6. 12 proeko predysponowane do ich lokalizacji. NaleŜą do nich: Trójmiasto oraz ośrodki subregionalnej (w tym Starogard Gdański), a takŜe potencjalne subregionalne. W projekcie „Planu ...” (2009) określone zostały następujące zasady zagospodarowania przestrzennego: a) Uwzględnianie wpływu WOH na zagospodarowanie przestrzenne, środowisko i gospodarkę lokalną ośrodka, przy podejmowaniu decyzji o rozwoju wielkopowierzchniowych obiektów handlowych. b) Ustalenie w dokumentach planistycznych gminy form architektonicznych WOH nawiązujących do uwarunkowań lokalnych, zwłaszcza kulturowych i krajobrazowych. c) Zaleca się uwzględnianie następujących kryteriów lokalizacji WOH: • obiekty handlowe o charakterze wielospecjalistycznych centrów handlowych powinny znajdować się w obszarach śródmiejskich w odległości nie większej niŜ 1 km od węzłów przesiadkowych i być uzupełnione o funkcje kultury i/lub rekreacji; • unikanie lokalizacji poza miastem, tworzących sztuczne polifunkcyjne centra handlowo-usługowe na peryferiach np. przy drogach ekspresowych i autostradach powodując odpływ Ŝycia miasta z jego centrum, niekorzystne zmiany w wykorzystaniu przestrzeni publicznych, generowanie nadmiernego ruchu kołowego w miejscach do tego nieprzystosowanych; d) Lokalizacja wielkopowierzchniowych obiektów handlowych powinna uwzględniać m.in.: • ocenę konsekwencji transportowych przeprowadzoną na podstawie przedstawionej obligatoryjnie przez inwestora informacji o liczbie miejsc parkingowych oraz prognozowanego ruchu wjazdowego i wyjazdowego; • ocenę moŜliwości obsługi obiektu przez transport zbiorowy (z podaniem prognozowanego podziału przewozów na środki transportu zbiorowego i indywidualnego). Projekt „Planu ...” spełnia powyŜsze zasady w zakresie wpływu na zagospodarowanie przestrzenne, środowisko i gospodarkę lokalną ośrodka oraz kryteria lokalizacji WOH. „Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego miasta Starogard Gdański na lata 2008-2018” wyznacza zasadnicze kierunki rozwoju miasta na najbliŜsze dziesięciolecie. Jej podstawę stanowi przyjęta misja miasta, określona jako: „Starogard Gdański – miasto atrakcyjne dla mieszkańców, inwestorów i gości, efektywne w wykorzystaniu zasobów i połoŜenia geograficznego”. Uszczegółowieniem tak zarysowanej misji jest lista czterech strategicznych celów rozwojowych miasta, określonych jako: 1. Poprawa warunków osiedleńczych w mieście. 2. Zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej miasta. 3. Poprawa infrastruktury miasta. 4. Rozwój społeczny. Osiągnięcie tych celów przyczynić się ma m.in. do poprawy warunków osiedleńczych i Ŝycia mieszkańców, czego efektem ma stać się zahamowanie odpływu mieszkańców z miasta i przyciągnięcie nowych. Dla „Programu...” szczególne znaczenie ma cel 1.3. „Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miasta”. Z zapisów „Strategii...” wynika, iŜ rewitalizacja winna być rozpatrywana w kontekście celów związanych z rozwojem społeczno– 13 proeko gospodarczym Starogardu Gdańskiego. Projekt „Planu spełnia powyŜsze cele. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Według Ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717) z dnia 10 maja 2003 r. z późniejszymi zmianami: Art. 9. 1. W celu określenia polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego, rada gminy podejmuje uchwałę o przystąpieniu do sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, zwanego dalej "studium". 2. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza studium zawierające część tekstową i graficzną, uwzględniając zasady określone w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, ustalenia strategii rozwoju i planu zagospodarowania przestrzennego województwa oraz strategii rozwoju gminy, o ile gmina dysponuje takim opracowaniem. 3. Studium sporządza się dla obszaru w granicach administracyjnych gminy. 4. Ustalenia studium są wiąŜące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych. 5. Studium nie jest aktem prawa miejscowego. Zgodnie ze „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Starogard Gdański ”(uchwalonego Uchwałą Rady Miejskiej Starogardu Gdańskiego Nr XXXVIII/3532005 z dn. 07 grudnia 2005r., wraz ze zmianami uchwalonymi Uchwałą Rady Miasta Starogard Gdański Nr XLVI/400/2009 z dnia 30 września 2009 roku obszar projektu „Planu …” znajduje się w zasięgu: • terenów zabudowanych i zainwestowanych do przekształceń funkcjonalnych z wiodącą funkcją usługową; • obszarów wymagających przekształceń rehabilitacji lub rekultywacji (obszary kształtowania nowych centrów); • obszarów rozmieszczenia nowych centrów handlowych o powierzchni sprzedaŜy powyŜej 2000 m2. Opracowanie ekofizjograficzne Dla obszaru „Planu …” wykonane zostało „Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe dla fragmentu miasta Starogard Gdański w rejonie ulic Kościuszki, Pomorskiej i Al. Jana Pawła II” (2008). W opracowaniu tym zawarto: • rozpoznanie i charakterystykę stanu oraz funkcjonowania środowiska; • diagnozę stanu i funkcjonowania środowiska, • wstępną prognozę dalszych zmian zachodzących w środowisku, polegającą na określeniu kierunków i moŜliwej intensywności przekształceń i degradacji środowiska, które moŜe powodować dotychczasowe uŜytkowanie i zagospodarowanie; • określenie przyrodniczych predyspozycji do kształtowania struktury funkcjonalnoprzestrzennej, polegające w szczególności na wskazaniu obszarów, które powinny pełnić przede wszystkim funkcje przyrodnicze; • określenie priorytetowych zadań w zakresie ochrony środowiska. W „Opracowaniu ekofizjograficznym podstawowym dla fragmentu miasta Starogard Gdański w rejonie ulic Kościuszki, Pomorskiej i Al. Jana Pawła II” wyznaczono wewnętrzne ekofizjograficzne kompleksy funkcjonalne: 14 proeko I. Kompleks ekologiczny (zasięg minimum) - predysponowany do przekształcenia w ogólnodostępny teren zieleni rekreacyjno-krajobrazowej; ww. predyspozycje wynikają ze stanu istniejącej zieleni wysokiej, stanowiącej „zaczyn” docelowego kompleksu rekreacyjno-krajobrazowego i z usytuowania tej części obszaru najbliŜej korytarza ekologicznego doliny Wierzycy (realizacja postulatu wzmocnienia osnowy ekologicznej miasta). II. Kompleks inwestycyjny poprzemysłowy - predysponowany do przekształcenia w przestrzeń publiczną o charakterze usługowym; ww. predyspozycje wynikają ze stanu antropogenicznego przekształcenia terenu i ze słabych, ekologicznych warunków Ŝycia ludzi (niekorzystne warunki aerosanitarne i akustyczne). III. Kompleks przemysłowy – adaptacja lub przekształcenie w przestrzeń publiczną o charakterze usługowym i rekreacyjno-krajobrazowym, wskazana ochrona drzew; adaptacja w przypadku utrzymania funkcji obiektów budowlanych oznacza przede wszystkim neutralizację krajobrazową, przez działania rewaloryzacyjne i nasadzenia zieleni wysokiej; ww. predyspozycje alternatywne wynikają ze stanu antropogenicznego przekształcenia terenu i ze słabych, ekologicznych warunków Ŝycia ludzi (niekorzystne warunki aerosanitarne i akustyczne) oraz ze stanu istniejącej zieleni wysokiej. Ustalenia projektu zmiany „Planu ....” są zgodne z podstawowymi wytycznymi zapisanymi w ww. opracowaniu ekofizjograficznym, poza wskazaniem dotyczącym kształtowania kompleksu zieleni rekreacyjno-krajobrazowej w północno-zachodniej części obszaru. W projekcie „Planu …” ten teren w większości przewidziany jest pod zabudowę usługową i mieszkaniowo-usługową, co wynika z uwarunkowań funkcjonalnych i własnościowych. 15 proeko 3. STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO I JEGO POTENCJALNE ZMIANY 3.1. Struktura środowiska przyrodniczego 3.1.1. PołoŜenie regionalne Starogard Gdański połoŜony jest w centralnej części mezoregionu fizycznogeograficznego Pojezierze Starogardzkie, nad rzeką Wierzycą, w całości w jej zlewni. Na Pojezierzu Starogardzkim przewaŜają duŜe, względnie jednorodne powierzchnie wysoczyzn morenowych falistych i równinnych, wzniesione średnio 60100 m n.p.m. Podstawowe urozmaicenie struktury środowiska przyrodniczego wprowadzają tu doliny rzek, a zwłaszcza dolina Wierzycy. W rejonie dolin ma miejsce największe zróŜnicowanie ukształtowania terenu. Występuje tu takŜe koncentracja lasów. Środowisko przyrodnicze Pojezierza Starogardzkiego jest w duŜym stopniu zantropizowane. Wynika to przede wszystkim z wielowiekowego uŜytkowania rolniczego większości obszaru regionu. Rejon szczególnie silnej antropizacji środowiska stanowi „stolica” regionu Starogard Gdański. Do specyficznych, przyrodniczych cech Starogardu Gdańskiego naleŜą („Opracowanie ekofizjograficzne...” 2004): • kontrastowość warunków przyrodniczych wysoczyzn morenowych i sandrów w stosunku do form dolinnych; • połoŜenie w przewęŜeniu regionalnego korytarza ekologicznego, którego osią jest dolina Wierzycy.; • rolniczy charakter zaplecza miasta (rozwój funkcji rolniczej oparty o bardzo dobre gleby - brunatne właściwe wykształcone na glinach); • duŜy stopień przekształcenia (antropizacji) środowiska przyrodniczego w obrębie koncentrycznej struktury przestrzennej miasta. Pozytywną rolę wobec miasta odgrywa ekologiczny system obszarów chronionych, jako zbiór ekosystemów o szczególnej roli dla regeneracji środowiska miasta. W otoczeniu Starogardu Gdański tworzą go obszary chronionego krajobrazu, wykazujące ciągłość przestrzenną z podobnymi formami ochrony przyrody województwa pomorskiego i inne tereny o duŜej wartości ekologicznej i znaczeniu środowiskowotwórczym. 3.1.2. Środowisko abiotyczne Obszar projektu „Planu …” połoŜony jest w centrum miasta (rys. 1), w minimalnej odległości ok. 140 m od rzeki Wierzycy. Rzędne terenu układają się na wysokości ok. 86,6 – 91,5 m n.p.m., w przewadze ok. 87 m n.p.m. W podłoŜu występują utwory glacjalne reprezentowane przez gliny i piaski róŜnych frakcji, przykryte gruntami nasypowymi, związanymi z pracami budowlanymi i rozbiórkowymi w przeszłości. Wynikiem dotychczasowego uŜytkowania terenu jest silne przekształcenie antropogeniczne wszystkich komponentów środowiska. Obszar projektu „Planu …” w całości stanowi teren zurbanizowany, otoczony przez ulice o duŜym natęŜeniu ruchu: Kościuszki, Lubichowską, Pelplińską i 16 proeko Pomorską. Występują tu pozostałości dawnego zainwestowania kubaturowego głównie o funkcjach usługowych i przemysłowo-składowych: dawny zespół szkolny z warsztatami, przychodnia lekarska i inne obiekty magazynowe i handlowe. Część z nich pełni teŜ obecnie funkcję usług handlu z zapleczem magazynowym. Część obszaru stanowiła baza transportowa Miejskiego Zakładu Komunikacji (przeniesiona juŜ w inną lokalizację). Tylko kilka budynków to domy mieszkalne, zarówno wielorodzinne, jak teŜ jednorodzinne, w tym z częścią rzemieślniczo-usługową. Aktualnie w obrębie terenu połoŜonego na zachód od Al. Jana Pawła II budynki po dawnym zakładzie „Neptun” zostały wyburzone. Teren jest ogrodzony jako plac budowy. W związku z istniejącym zainwestowaniem pokrywa glebowa jest bardzo silnie przekształcona. Występują tu głównie gleby industroziemne, wykształcone na gruntach nasypowych. Na obszarze projektu „Planu …” nie występują wody powierzchniowe. W otoczeniu obszaru stanowią je rzeka Wierzyca (w minimalnej odległości ok. 140 m) oraz Kanał Młyński (w minimalnej odległości ok. 340 m). Kanał Młyński ma całkowicie antropogeniczny charakter. RównieŜ Wierzyca w rejonie centrum miasta została silnie przekształcona (regulacja koryta, zanieczyszczenie wód). Pierwszy poziom wód podziemnych występuje głęboko. Klimat Pojezierza Starogardzkiego w rejonie miasta naleŜy do przejściowego między klimatami Pojezierza Kaszubskiego i Doliny Dolnej Wisły. (S. Kwiecień S. Taranowska 1974), co odzwierciedlają głównie rozkład sum opadów atmosferycznych i stosunki termiczne. Wg Korzeniewskiego i Trappa (1996) średnie roczne sumy opadów z wielolecia 1961-1980 wynoszą w rejonie Starogardu ok. 570 mm – zaznacza się tu wpływ wzniesień pojeziernych w kształtowaniu cienia opadowego (mniejsze sumy w stosunku do Pojezierza Kaszubskiego oraz północno-zachodniej części Pojezierza Starogardzkiego. Stosunki termiczne Pojezierza Starogardzkiego wyraŜone średnią frekwencją dni charakterystycznych (wg danych dla posterunków w Hopowie i Radostowie) przedstawiają się następująco: • dni mroźne - 52,5 - 59,8; • dni przymrozkowe - 116,7 -121,5; • dni ciepłe - 64,3 – 69,5; • dni gorące – 16,9 – 25,3. W Starogardzie ma miejsce przewaga wiatrów z sektora zachodniego (SW, W, NW), wykazujących łącznie częstość 47%. Pod względem klimatycznym obszar posiada warunki charakterystyczne dla obszarów miejskich, przekształcone w stosunku do terenów otwartych przede wszystkim pod względem termicznym, anemometrycznym i wilgotnościowym. Lokalne warunki klimatyczne kształtowane są głównie przez charakter powierzchni czynnej (granicznej między atmosferą a podłoŜem) oraz przez parametry i wzajemne relacje zabudowy i terenów otwartych. 3.1.3. Charakterystyka szaty roślinnej i inwentaryzacja drzew Na obszarze projektu „Planu …” występują jedynie niewielkie tereny pokryte powierzchniowo ubogą gatunkowo roślinnością trawiastą i ruderalną oraz drzewa. 17 proeko Zieleń drzewiasta ogranicza się do szpalerów drzew przyulicznych oraz nielicznych okazów drzew, stanowiących pozostałość dawnych nasadzeń ozdobnych lub ogrodowych. Są wśród nich okazy wartościowe pod względem przyrodniczym oraz krajobrazowym i kulturowym. Terenowe prace inwentaryzacyjne zieleni, w tym drzew przeprowadzono na początku listopada 2008 r. („Opracowanie ekofizjograficzne …” 2008). W trakcie prac zinwentaryzowano 73 drzewa i siedem grup drzew. Drzewostan został zinwentaryzowany z wyłączeniem terenu „Polpharmy”, poniewaŜ nie uzyskano zgody właściciela na wstęp na teren zakładu. Informacje dotyczące drzewostanu na terenie „Polpharmy” pochodziły z wcześniejszych opracowań własnych firmy „Dom” sp. z o.o. m.in. dotyczących projektu podziału nieruchomości wykonanych w grudniu 2004 roku. Na obszarze projektu „Planu …” stwierdzono występowanie szczególnie licznych młodych osobników drzew takich gatunków, jak klon pospolity, klon jawor, jesion wyniosły i wiąz górski, pochodzące z samosiewu. WzdłuŜ płotów, budynków i ceglanych murów obsiały się one ze starszych okazów nasiennych, jakie w pobliŜu występują. Część stanowią osobniki juŜ kilkudziesięcioletnie, część zaś kilkukilkunastoletnie. Starsze okazy drzew występują głównie w postaci szpalerów przyulicznych. Niektóre skupienia drzew stanowią dawne nasadzenia ozdobne przy budynkach. W okresie od listopada 2008 (wykonanie inwentaryzacji) do października 2009 (opracowanie projektu planu i prognozy) część drzew, zwłaszcza w zachodniej części obszaru w trakcie prac związanych z przygotowaniem terenu pod zabudowę została wycięta. W tabeli 1 zestawiono zinwentaryzowane drzewa (2008) wskazane do zachowania i ochrony w projekcie „Planu …”. Tabela 1 Zestawienie zinwentaryzowanych drzew wskazanych do zachowania i ochrony w projekcie „Planu …” (numeracja drzew jest zgodna z „Opracowaniem ekofizjograficznym …” 2008). Nr okazu Nazwa gatunku polska i łacińska Obwód pnia 8. Jesion wyniosły Stan zdrowotny Uwagi 1,36 dobry wzdłuŜ płotu, na krańcu ogrodu [m] Fraxinus excelsior 23. Klon pospolity Acer platanoides 2,83 dobry ładne, rozłoŜyste drzewo; okaz pomnikowy 24. Dąb szypułkowy odm. stoŜkowa 3,20 dobry okaz pomnikowy; rozrasta się na 8 pni na wysokości 1,5-2 m od ziemi Quercus robur ‘Fastigiata’ 35. Jesion wyniosły Fraxinus excelsior 0,39 dobry kilka odgałęzień pnia przy ziemi – obciętych; przy ścianie budynku 36. Jałowiec pospolity Juniperus communis 0,10, 0,12, dobry 0,16, 0,18 okaz 4 m wysokości; pozostałość po skwerku 37. Wiśnia antypka 0,33, 0,42 pomiar 0,7 m nad ziemią; rozkrzewiony okaz; pozostałość po Prunus mahaleb dobry 18 proeko skwerku 38. 39. Klon pospolity Acer platanoides 0,20, 0,21, dobry 0,23, 0,24 pomiar 0,7 m nad ziemią; liczne pędy od ziemi – zmierzone 4 najgrubsze Wiśnia antypka 0,37; 0,41 dobry 2 okazy obok siebie; niskie, rozkrzewione; być moŜe przycinane; przy płocie 0,16, 0,31, 0,41 0,28, dobry 0,37, 5 pni od ziemi, wokół słupa betonowego – częściowo weń powrastane Prunus mahaleb 40. Wiąz górski Ulmus glabra 41. Brzoza brodawkowata Betula pendula 0,11 dobry mody okaz z samosiewu 42. Brzoza brodawkowata Betula pendula 1,03 dobry przy ceglanym murze i budynku; na terenie zajezdni MZK 43. Klon jawor 1,56 dobry w szpalerze drzew przyulicznych Acer pseudoplatanus 44. Klon jawor Acer pseudoplatanus 1,13 dobry w szpalerze drzew przyulicznych; były przycięte dolne gałęzie 45. Klon jawor 0,64 dobry w szpalerze drzew przyulicznych 1,17 dobry w szpalerze drzew przyulicznych, przy przystanku autobusowym; były przycięte dolne gałęzie 1,02 dobry w szpalerze drzew przyulicznych 1,06 dobry w szpalerze drzew przyulicznych 1,09 dobry w szpalerze drzew przyulicznych 1,00 dobry w szpalerze drzew przyulicznych 0,77 dobry w szpalerze drzew przyulicznych; były przycięte dolne gałęzie 0,83 dobry w szpalerze drzew przyulicznych; były Acer pseudoplatanus 46. Klon jawor Acer pseudoplatanus 47. Klon jawor Acer pseudoplatanus 48. Klon jawor Acer pseudoplatanus 49. Klon pospolity Acer platanoides 50. Klon pospolity Acer platanoides 51. Klon pospolity Acer platanoides 52. Klon pospolity Acer platanoides 19 proeko przycięte dolne gałęzie 53. Brzoza brodawkowata Betula pendula 1,38 dobry 54. Kasztanowiec pospolity 2,72 osłabiony koło ulicy, przy (obłamany duŜy kiosku; ładne, konar) okazałe drzewo, mimo utraty konara 0,87 dobry w szpalerze drzew przyulicznych 0,99 dobry w szpalerze drzew przyulicznych; były przycięte dolne gałęzie 0,75 dobry w szpalerze drzew przyulicznych; były przycięte dolne gałęzie 0,87 dobry w szpalerze drzew przyulicznych; były przycięte dolne gałęzie 0,74 dobry w szpalerze drzew przyulicznych; były przycięte dolne gałęzie Aesculus hippocastanum 55. Klon pospolity Acer platanoides 56. Klon pospolity Acer platanoides 57. Klon pospolity Acer platanoides 58. Klon pospolity Acer platanoides 59. Klon pospolity Acer platanoides koło ulicy, przy budynku, za kioskiem; ładne, okazałe drzewo 60. Klon jawor Acer pseudoplatanus 0,83 dobry w szpalerze drzew przyulicznych; były przycięte dolne gałęzie 61. Klon pospolity Acer platanoides 0,79 dobry w szpalerze drzew przyulicznych; były przycięte dolne gałęzie 62. Klon pospolity 1,16 dobry w szpalerze drzew przyulicznych; były przycięte dolne gałęzie 0,99 dobry w szpalerze drzew przyulicznych; dolne gałęzie obcięte Acer platanoides 63. Topola chińska Populus simonii 64. Topola kanadyjska Populus xcanadensis 1,99 dobry; poj. w szpalerze drzew okazy jemioły przyulicznych pospolitej Viscum album 65. Topola chińska 1,13 dobry Populus simonii w szpalerze drzew przyulicznych; dolne gałęzie obcięte 20 proeko 66. Topola kanadyjska 1,75 dobry; pień w szpalerze drzew lekko przyulicznych próchnieje; liczne okazy jemioły pospolitej Viscum album Populus xcanadensis 67. Topola chińska Populus simonii 1,02 dobry w szpalerze drzew przyulicznych; dolne gałęzie obcięte 68. Topola chińska 1,05 dobry w szpalerze drzew przyulicznych; dolne gałęzie obcięte 1,22 dobry w szpalerze drzew przyulicznych; dolne gałęzie obcięte Populus simonii 69. Topola chińska Populus simonii 70. Topola chińska Populus simonii 1,31 dobry w szpalerze drzew przyulicznych 71. Topola chińska 1,12 dobry w szpalerze drzew przyulicznych, przy przystanku autobusowym 1,19 dobry w szpalerze drzew przyulicznych, przy przystanku autobusowym; dolne gałęzie obcięte 1,39 dobry w szpalerze drzew przyulicznych, przy przystanku autobusowym; dolne gałęzie obcięte Populus simonii 72. Topola chińska Populus simonii 73. Topola chińska Populus simonii Źródło: „Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe dla fragmentu miasta Starogard Gdański w rejonie ulic Kościuszki, Pomorskiej i Al. Jana Pawła II” (2008). 3.2. Antropizacja środowiska przyrodniczego Źródła i stan zanieczyszczenia atmosfery Stan aerosanitarny obszaru projektu „Planu …” jest wypadkową jego połoŜenia w obrębie miasta, które charakteryzuje się wieloma punktowymi, liniowymi i powierzchniowymi źródłami zanieczyszczeń. Sumaryczne oddziaływanie wszystkich emitorów punktowych na terenie miasta oraz emisja liniowa z dróg komunikacji samochodowej kształtuje warunki aerosanitarne Starogardu Gdańskiego, w tym warunki w rejonie obszaru opracowania. Na terenie Starogardu znajduje się stacja monitoringowa WSSE do badania stęŜeń dwutlenku siarki, dwutlenku azotu oraz pyłu ogółem (pomiary manualne punkt pomiarowy znajduje się na dachu Ratusza Miejskiego ok. 150 m na północ od obszaru) oraz stacja POLPHARMY przy ul. Pelplińskiej (pomiary automatyczne od 2007 r.). 21 proeko Tabela 2. StęŜenia średnioroczne dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i pyłu zawieszonego w stacji pomiarowej WSSE zlokalizowanej w Starogardzie Gdańskim (Rynek) w latach 2006-2008 StęŜenie średnioroczne w µg/m3 Dwutlenek siarki Dwutlenek azotu Pył zawieszony PM10 (reflektomet.) 2006 2008 2006 2008 2006 2008 15,2 4,5 35 17,6 19,9 14,8 Źródło: Roczna ocena jakości środowiska w województwie pomorskim za 2006 i 2008 r., WIOŚ, Gdańsk Maksymalne średniodobowe stęŜenia dwutlenku siarki, dwutlenku azotu pomierzone w stacji WSSE w Starogardzie Gdańskim (Rynek) w 2006 r. wyniosły odpowiednio 166 µg/m3 i 97 µg/m3. Uzyskane w tym punkcie wartości stęŜeń zanieczyszczeń nie przekraczały wartości dopuszczalnych. Tabela 3. Zestawienie wyników pomiarów na stacji POLPHARMY w latach 2007 2008. StęŜenia SO2 zanieczyszczeń NO2 Pył zawieszony PM 10 Tlenek węgla Benzen 18,3 22,9 36,5 34,9 627,7 619,4 0,3 0,3 w µg/m3 średnie roczne 7,7 8,8 śr z 8 godzinne 2 830.5 maksymalne 1 101,2 godzinne 105,0 maksymalne 24 37,7 godzinne 42,8 105,1 częstość przekroczeń klasa 117,3* 192 73/62 A A C A A Źródło: Roczna ocena jakości środowiska w województwie pomorskim za 2007 r., WIOŚ, 2008 * norma 50 µg/m3 dopuszczalna częstość przekroczeń 35 W 2007 i 2008 r. przekroczenia norm zanieczyszczeń w Starogardzie Gdańskim wystąpiły w zakresie średniodobowego stęŜenia pyłu zawieszonego PM 10 - ilość przekroczeń na stacji w POLPHARMY wyniosła odpowiednio 73 i 62 razy (przy dopuszczalnej częstotliwości przekroczeń 35 razy). Ogółem roczna ocena jakości środowiska w województwie pomorskim za 2007 i 2008 r. w strefie kwidzyńsko-tczewskiej prezentuje się następująco: • klasyfikacja stref z uwzględnieniem parametrów kryterialnych pod kątem ochrony zdrowia – klasy A dla poszczególnych zanieczyszczeń na obszarze strefy, poza: − PM10 – klasa C (niedotrzymane poziomy dla pyłu PM10 stacja POLPHARMY w Starogardzie Gdańskim); 22 proeko − NO2 – klasa B (2007 r.) poziom stęŜeń mieścił się pomiędzy poziomem dopuszczalnym a poziomem dopuszczalnym powiększonym o margines tolerancji (stacja SANEPID w Tczewie), w 2008 r. klasa A; − zagroŜone jest osiągnięcie poziomu docelowego benzo(a)pirenu z terminem jego osiągnięcia w 2013 r. (stacja WIOŚ w Tczewie); − O3 – zachowane są poziomy docelowe dla ozonu załoŜone do osiągnięcia w roku 2010 w całym województwie pomorskim i zagroŜone są poziomy celów długoterminowych dla ozonu ustalonych na rok 2020. • klasyfikacja stref z uwzględnieniem parametrów kryterialnych pod kątem ochrony roślin – klasa A i zagroŜone poziomy celów długoterminowych dla ozonu ustalonych na rok 2020. Wpływ na stan aerosanitarny w granicach obszaru projektu „Planu …”, oprócz tła miejskiego, wywiera komunikacja samochodowa. W otoczeniu obszaru występuje duŜe natęŜenie ruchu na ulicach Lubichowskiej, Pomorskiej i Kościuszki. Komunikacyjne zanieczyszczenia atmosfery mogą powodować niekorzystne zmiany wartości produkcyjnej gleb i wpływać niekorzystnie na roślinność przydroŜną (drzewa, krzewy i roślinność zielną) oraz na zdrowie mieszkających w otoczeniu dróg ludzi. To negatywne oddziaływanie spowodowane jest emisją spalin zawierających m.in. metale cięŜkie, dwutlenek siarki i tlenki azotu oraz pył. Motoryzacyjne zanieczyszczenia atmosfery są związkami toksycznymi, powodującymi osłabienie fotosyntezy, degradację chlorofilu, zakłócenia w transpiracji i oddychaniu, przebarwienia, chlorozę, nekrozę liści, szybsze ich starzenie, upośledzenie wzrostu oraz zmniejszenie odporności na choroby i szkodniki (Łukasiewicz, 1995). Źródła i natęŜenie hałasu Hałas stanowi specyficzną formy uciąŜliwości antropogenicznych dla środowiska, wpływając przede wszystkim na warunki Ŝycia ludzi. W Starogardzie Gdańskim wyróŜnić moŜna następujące trzy grupy źródeł hałasu: • hałas komunikacyjny - w tym drogowy i kolejowy; • hałas przemysłowy; • hałas osiedlowy. W rejonie obszaru projektu „Planu …” dominuje hałas drogowy. W 2000 r. (brak nowszych danych) na terenie Starogardu badania hałasu komunikacyjnego prowadził WIOŚ (Zał. 1 do Programu ochrony środowiska na lata 2003 – 2010, miasto Starogard Gdański, 2003). W mieście wyznaczono 37 punktów kontrolnych przy głównych szlakach komunikacyjnych i drogach osiedlowych w tym w rejonie obszaru opracowania, na ulicach Kościuszki, Jana Pawła II, Lubichowskiej i Pomorskie. Punkty pomiarowe znajdowały się w odległości około 1,5 m od elewacji budynków mieszkalnych (tab. 4). 23 proeko Tabela 4 Wyniki pomiarów hałasu komunikacyjnego Starogardzie Gdańskim w 2000 r. Poziomy dźwięku Lp Punkt (ulice) 12 13 14 16 23 24 25 26 27 28 32 Kościuszki 40 Kościuszki 48 Kościuszki 87 Jana Pawła II Lubichowska 30 Lubichowska 58 Lubichowska 86 Lubichowska 87 Lubichowska 113 Lubichowska 186 Pomorska 11d i natęŜenia akustyczne Charakterystyka ruchu pomiarowy Laeq dB (A) Lmin dB (A) Lmax dB (A) 69,0 68,1 72,8 65,7 74,6 68,5 72,2 70,1 70,0 64,2 64,8 54,2 56,2 45,5 44,9 55,1 45,1 42,1 52,1 42,7 53,0 50,9 90,9 81,3 91,9 82,4 87,5 92,2 94,5 75,4 72,7 68,1 72,1 ruchu w natęŜenia % Pojazdy pojazdó Pojazdy cięŜkie/ w /h h cięŜkich 354 24 6,8 384 18 4,7 216 24 11,1 132 6 4,5 708 84 11,9 828 42 5,1 612 48 7,8 720 42 5,8 498 54 10,8 390 36 9,2 288 12 4,2 Źródło: Zał. 1 do „Programu ochrony środowiska na lata 2003 – 2010 miasta Starogard Gdański” 2003. We wszystkich punktach pomiarowych wystąpiły przekroczenia ówcześnie obowiązujących norm dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku wyraŜonych równowaŜnym poziomem dźwięku (Rozporządzenie Ministra Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 13 maja 1998 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, Dz. U. Nr 66, poz. 436 – nieobowiązujące). Wyniki pomiarów z 2000 r. nie spełniłyby takŜe obecnie obowiązujących norm poziomu hałasu w środowisku miejskim (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. Dz. U. Nr 120 poz. 826). Źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych Wody Wierzycy (przepływającej w minimalnej odległości ok. 140 m od obszaru projektu „Planu …”) w rejonie Starogardu Gdańskiego badane były przez WIOŚ w Gdańsku w latach 1994-2007 w dwóch punktach pomiarowo-kontrolnych: • powyŜej Starogardu Gdańskiego – 59, 4 km; • poniŜej Starogardu Gdańskiego, w Owidzu - 51,8 km (brak pomiarów w 2007 r.). Zestawienie wyników pomiaru prezentuje tabela 5. Generalnie w 2005 r. wody Wierzycy charakteryzowały się zadowalającą jakością – III klasa czystości (Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2005 roku, 2003). O jakości wód Wierzycy decydował najczęściej poziom substancji organicznych, fosforanów, azotu ogólnego Kjeldahla, azotynów, selenu, baru, bakterii coli typu fekalnego oraz skład organizmów fitoplanktonu i peryfitonu. Część z ww. wskaźników okresowo przekraczała normy dopuszczalne dla III klasy czystości. W 2007 r. jakość wód Wierzycy i jej dopływów badana była w 11 punktach pomiarowych, w tym powyŜej Starogardu Gdańskiego. W stosunku do wyników 24 proeko badań z 2005 r. jakość wód pogorszyła się do V klasy pod względem sanitarnym (jakość zła) i IV klasy pod względem ogólnym (jakość niezadowalająca). Tabela 5 Ocena jakości wód Wierzycy w rejonie Starogardu Gdańskiego Przekrój pomiarowokontrolny Wierzyca powyŜej Starogardu Gdańskiego Wierzyca poniŜej Starogardu Gdańskiego Klasa czystości Rok 1994* 1995* fizche m n.o. n. n.o. n. sanit. ogólna wskaźniki decydujące n.o.n. n.o.n. fosfor og., miano coli n.o.n. n.o.n. fosfor og 1999* III III III 2002* III III III 2005** - IV III 2007** n.o. 1994* n. n.o. 1995* n. n.o. 1999* n n.o. 2002* n 2005* - V IV azot azotynowy, miano coli fosfor og., azot azotynowy, miano coli ChZTCr, fosforany, miano coli (typu fekalnego) ChZT-Cr, LBC_f n.o.n. n.o.n. fosfor og., fosforany, miano coli n.o.n. n.o.n. fosfor og n.o.n n.o.n. miedź, miano coli n.o.n n.o.n. IV III fosfor og., azot azotynowy, miano coli ChZTCr, miano coli (typu fekalnego) * Do 2004 r. obowiązywało Rozporządzenie MOŚZNiL z dnia 5 listopada 1991 r. (Dz.U. Nr 116, poz. 503) klasyfikujące wody do trzech klas czystości. ** Od 2004 r. obowiązuje Rozporządzenie MŚ z dnia 11 lutego 2004 r. (Dz. U. Nr 32, poz. 284) klasyfikujące wody do pięciu klas jakości oraz rozszerzające zakres badań bakteriologicznych o wskaźnik bakterii grupy coli. Źródło: Raport o stanie środowiska województwa gdańskiego 1994 i mat. arch. WIOŚ 1998, Raporty o stanie środowiska województwa pomorskiego w latach 1999 - 2007, WIOŚ Przekształcenia litosfery Obszar projektu „Planu …” stanowi teren całkowicie przekształcony w wyniku dotychczasowego zagospodarowania (obiekty i tereny produkcyjno-składowe i usługowe). Znaczne powierzchnie zostały utwardzone lub zabudowane, nieliczne powierzchnie niezainwestowane stanowią klepiska, lub porasta je roślinność ruderalna i trawniki. 25 proeko 3.3. Walory ekologiczne i zasobowo-uŜytkowe środowiska przyrodniczego Dolina Wierzycy - korytarz ekologiczny rangi regionalnej. Odcinek doliny Wierzycy przebiegający w granicach Starogardu Gdańskiego charakteryzuje się duŜymi walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi. W części północnej jest jedynym odcinkiem, w granicach miasta, nie zainwestowanym obiektami kubaturowymi. Występuje tu zróŜnicowana i bogata szata roślinna. W rozległych meandrach rzecznych, miejscami występują siedliska grądu i łęgu. Drzewostan jest tu częściowo naturalny, wielogatunkowy z dębem, lipą i grabem, częściowo sadzony, sosnowy. Warstwa krzewów jest bogata, z leszczyną, wiciokrzewem suchodrzewem, wawrzynkiem wilczełyko i in. Runo jest bardzo bujne i wielogatunkowe, z licznymi interesującymi gatunkami (Buliński 1993). Równie bogate siedliska występują w niŜszych odcinkach rzeki, jednak im bliŜej śródmieścia tym więcej zaobserwować moŜna antropogenicznych elementów. Rzeka Wierzyca przepływa w minimalnej odległości ok. 140 m na północ od obszaru projektu „Planu …”. Lokalne składowe osnowy ekologicznej. Walory ekologiczne na obszarze projektu „Planu …” posiada wyłącznie drzewostan. Wśród drzew występują okazy wartościowe pod względem przyrodniczym oraz krajobrazowym i kulturowym. DuŜą grupę, w kilku rejonach, tworzą samosiewy drzew, zwłaszcza klonu pospolitego, jaworu i wiązu, liczące po kilka – kilkanaście lat. Ich swobodne podrastanie, jak równieŜ ślady drastycznego przycinania niektórych drzew oraz braki widocznej pielęgnacji, świadczą o ogólnie słabej dbałości o tę zieleń przez właścicieli terenu. Najcenniejszymi okazami są przede wszystkim proponowane jako pomniki przyrody (zob. rozdz. 4.2.2. i zał. kartogr.): okazały, pomnikowy klon pospolity oraz dąb szypułkowy odmiany stoŜkowej, rosnące przy opuszczonych budynkach dawnego zespołu szkół. Są to okazy zasługujące na zachowanie i wszelkie działania inwestycyjne powinny uwzględniać ich dalsze trwanie. Cennym okazem jest teŜ kasztanowiec pospolity, jaki rośnie przy ul. Jana Pawła II. Wymaga on jednak zabezpieczenia, bowiem po utracie potęŜnego konara nie jest w pełni kondycji zdrowotnej, a przypuszczalnie ma równieŜ zachwianą statykę pnia. Potencjał transurbacyjny. Na obszarze projektu „Planu …” nie występują fizjograficzne ograniczenia dla zainwestowania. Teren ten został w przeszłości całkowicie przekształcony i przystosowany dla zabudowy. Występują tu korzystne warunki morfologiczne, geologiczne, gruntowo-wodne i bioklimatyczne (z wyjątkiem osłabionego przewietrzania, co jest typowe dla terenów zainwestowania miejskiego). Ograniczenia funkcjonalne wprowadza stan aerosanitany środowiska i niekorzystny klimat akustyczny - w szczególności dotyczy to mieszkalnictwa oraz usług oświaty, kultury i zdrowia. Potencjał wodny. Na obszarze projektu „Planu …” nie występują wody powierzchniowe. Przepływająca w otoczeniu rzeka Wierzyca jest potencjalnym źródłem wody i energii wodnej, czemu sprzyja pojezierny typ reŜimu wodnego, z duŜym spadkiem i w miarę równomiernymi przepływami. Na potencjał wodny rejonu obszaru w zakresie wód podziemnych wpływają przede wszystkim zasoby wód czwartorzędowych. Głównym źródłem zaopatrzenia miasta w wodę jest dolno-czwartorzędowy poziom wodonośny. W otoczeniu obszaru projektu „Planu …”, w kierunku północno-zachodnim, w dolinie Wierzycy, znajdują się studnie komunalnego ujęcia wód podziemnych 26 proeko „Wierzyca” dostarczające 25% wody do sieci wodociągowej miasta. Dla ujęcia ustanowiono (Decyzja Starosty Powiatowego Os-6210-5/99 z dnia 07.05.1999 r.) strefy ochrony bezpośredniej, które zostały ogrodzone, a ich tereny wykorzystywane są jedynie dla potrzeb gospodarki wodnej oraz strefę ochrony pośredniej. Obszar projektu „Planu …” połoŜony jest poza ich granicami. Potencjał rekreacyjny. W otoczeniu obszaru „Planu …” walory rekreacyjne posiada dolina Wierzycy (ekologiczno-rekreacyjny ciąg przenikający strukturę miejską z zachodu na wschód - stan zanieczyszczenia wód Wierzycy eliminuje aktualnie moŜliwość ich bezpośredniego uŜytkowania rekreacyjnego) oraz enklawy miejskich terenów zielonych reprezentowane przez skwery i kompleks terenów sportowych ze stadionem. Obszar projektu „Planu …” nie posiada przyrodniczych walorów rekreacyjnych. 3.4. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu planu W przypadku odstąpienia od realizacji ustaleń projektu zmiany „Planu …” nie przewiduje się istotnych zmian środowiskowych ze względu na aktualny stopień antropogenicznego obciąŜenia terenu (teren zainwestowany – zob. rozdz. 3). Dla części terenu obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego uchwalony Uchwałą Nr XI/88/2007 Rady Miejskiej Starogardu Gdańskiego z dn. 20 czerwca 2007r. (Dz. Urz. Woj.,Pom. Nr 136, poz. 2481), dopuszczający realizację funkcji usługowych i mieszkaniowych. Celem projektu „Planu …” są dalsze przekształcenia funkcjonalne, w tym głównie umoŜliwienie realizacji wielkopowierzchniowych centrów handlowych w miejsce funkcji przemysłowych (obiekty w trakcie wyburzania). Realizacja ww. obiektów wymagać będzie przebudowy układu komunikacyjnego w otoczeniu obszaru projektu „Planu …” w tym skrzyŜowań ulic Pomorskiej i Tadeusza Kościuszki z ul. Lubichowską, Jana Pawła II i Pelplińską. W przypadku braku realizacji ustaleń projektu zmiany „Studium ...” moŜliwe są realizacja funkcji usługowej i mieszkaniowej z wyłączeniem WOH na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – przekształcenia środowiska analogiczne do omówionych w rozdz. 7. 3.5. ZagroŜenia przyrodnicze W warunkach przyrodniczych Polski, naturalne zagroŜenia przyrodnicze (zjawiska katastroficzne), mogące mieć wpływ na bezpieczeństwo i działalność ludzi oraz na twory ich działalności, to głównie powodzie, ruchy masowe wierzchniej warstwy litosfery i ekstremalne stany pogodowe. Dwóm pierwszym zagroŜeniom moŜna przeciwdziałać przez świadome kształtowanie środowiska w postaci zabezpieczeń przeciwpowodziowych oraz stabilizacji stoków (działania biologiczne, techniczne i biotechniczne). Ekstremalne stany pogodowe powodują okresową destabilizację funkcjonowania społeczno-gospodarcze, a przeciwdziałanie im polega na sprawnej organizacji społeczności zamieszkującej dany teren. ZagroŜenie powodziowe W otoczeniu obszaru projektu „Planu …” wyznaczone zostały obszary bezpośredniego zagroŜenia powodzią, związane ze strefą przepływów wezbraniowych 27 proeko rzeki Wierzycy („Wyznaczenie granic obszarów bezpośredniego zagroŜenia powodzią w celu uzasadnionego odtworzenia terenów zalewowych etap II. Wierzyca” 2004/2005). W dokumentacji tej, w punktach kontrolnych na rzece Wierzycy i jej dopływach określone zostały rzędne wody o prawdopodobieństwie wystąpienia 1% (woda stuletnia) i 10% (woda dziesięcioletnia) oraz przedstawiony został zasięg obszarów zalewowych wodą powodziową o prawdopodobieństwie wystąpienia 1% i 10%. W granicach obszaru projektu „Planu …”, zgodnie z ww. dokumentacją, nie występuje bezpośrednie zagroŜenie powodziowe oraz nie występuje tu potencjalne zagroŜenie powodziowe. ZagroŜenie osuwaniem się mas ziemnych. Na obszarze projektu „Planu ...” nie występuje zagroŜenie ruchami masowymi. Powszechnym zagroŜeniem w warunkach środowiska przyrodniczego Polski są ekstremalne stany pogodowe, jak bardzo silne wiatry, długotrwałe, intensywne opady deszczu lub śniegu. Zapobieganie ekstremalnym stanom pogodowym jest niemoŜliwe a likwidacja skutków jest kwestią organizacyjną. 28 proeko 4. ANALIZA ISTNIEJACYCH PROBLEMÓW OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI NA OBSZARACH FORM OCHRONY PRZYRODY 4.1. Ogólne problemy ochrony środowiska W centralnej części Starogardu Gdańskiego, występują słabe i umiarkowane ekologiczne warunki Ŝycia ludzi. Niekorzystnie oddziałuje przede wszystkim komunikacja samochodowa i zagęszczenie zabudowy. Pozytywną rolę w kształtowaniu ekologicznych warunków Ŝycia ludzi odgrywa dolina Wierzycy, która dzięki małemu obciąŜeniu antropogenicznemu wpływa regenerująco na środowisko wnętrza miasta i stanowi zarazem zaplecze rekreacyjne dla jego mieszkańców. Do podstawowych, decydujących o stanie środowiska przyrodniczego centralnej części Starogardu Gdańskiego, źródeł uciąŜliwości środowiskowych naleŜą: • wewnętrzna i tranzytowa komunikacja samochodowa – źródło uciąŜliwości aerosanitarnej i akustycznej; • transport kolejowy - źródło uciąŜliwości akustycznych i aerosanitarnych; • indywidualne paleniska w obrębie zabudowy mieszkaniowej (tzw. niska emisja), wykorzystujące paliwa stałe (węgiel, koks itp.) – źródła lokalnej uciąŜliwości aerosanitarnej; • punktowe źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych (Wierzycy) oraz zrzuty wód opadowych. 4.2. Problemy ochrony przyrody 4.2.1. Formy ochrony przyrody - stan prawny Obszar projektu „Planu ...” połoŜony jest poza granicami form ochrony przyrody w rozumieniu Ustawy z dnia 16.04.2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004 r., Nr 92, poz. 880 z późniejszymi zmianami). NajbliŜsze terytorialne formy ochrony przyrody w otoczeniu obszaru projektu „Planu …” to Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Wierzycy” (w minimalnej odległości ok. 4,6 km północny-zachód) i planowany specjalny obszar ochrony siedlisk „Dolina Wierzycy” PLH220048 – w trakcie konsultacji społecznych (w minimalnej odległości ok. 1 km na zachód). W regionalnym otoczeniu obszaru projektu „Planu …” występują ponadto (rys. 2): • rezerwat przyrody "Brzęczek" – w minimalnej odległości ponad ok. 15 km na północny-zachód; • obszary chronionego krajobrazu: − OChK Borów Tucholskich – w minimalnej odległości ok. 7,2 km na południowy-zachód; − Gniewski OChK – w minimalnej odległości ok. 13,2 km na południowy wschód; • obszary Natura 2000: − planowany specjalny obszar ochrony siedlisk „Grądy nad Jeziorami Zduńskim 29 proeko i Szpęgawskim” – w minimalnej odległości ok. 6,6 km na północny-wschód (w trakcie konsultacji społecznych); − obszar mający znaczenie dla Wspólnoty (projektowany specjalny obszar ochrony siedlisk) „Waćmierz" PLH220031 (planowane powiększenie w trakcie konsultacji społecznych) – w minimalnej odległości ok. 11,3 km na północnywschód; − ustanowiony obszar specjalnej ochrony ptaków „Bory Tucholskie” PLB220009 – w minimalnej odległości ok. 14 km na zachód i południowy zachód. Obszar Chronionego Krajobrazu „Doliny Wierzycy” utworzony Rozporządzeniem Wojewody Gdańskiego Nr 5/94 z dnia 8 listopada 1994 r. w sprawie wyznaczenia obszarów chronionego krajobrazu, określenia granic parków krajobrazowych i utworzenia wokół nich otulin oraz wprowadzenia obowiązujących w nich zakazów i ograniczeń (Dz. Urz. Woj. Gd. 1994, Nr 27, poz. 139), rozpościera się na „pograniczu” między Pojezierzem Kaszubskim a Borami Tucholskimi i Pojezierzem Starogardzkim, obejmując środkowy odcinek doliny rzeki, od okolic Kościerzyny po Starogard Gdański, fragmentami z przylegającymi, zalesionymi wierzchowinami wysoczyzny morenowej. Główną wartość przyrodniczą tego obszaru stanowi dolina Wierzycy, z całym zestawem elementów morfologicznych (meandrujące koryto, starorzecza, sterasowane zbocza, pagórki meandrowe i krawędzie) i ze zróŜnicowanymi zbiorowiskami roślinności. Istotna jest rola doliny jako tzw. korytarza ekologicznego i jej walory krajobrazowe. Zasady gospodarowania w obrębie obszarów Chronionego krajobrazu w województwie pomorskim zawiera Rozporządzenie Nr 5/05 Wojewody Pomorskiego z dnia 24 marca 2005 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w województwie pomorskim (Dz. Urz. Woj. Pomorskiego Nr 29, poz. 585 z późniejszymi zmianami). Planowany specjalny obszar ochrony siedlisk Natura 2000 „Dolina Wierzycy” PLH2200482 Obszar obejmuję dolinę Wierzycy, o długości około 21 km, na odcinku między jazem w Czarnocińskich Piecach a mostem drogowym w Starogardzie Gdańskim. Rzeka ma charakter podgórski. Koryto rzeczne ma tutaj szerokość do kilkunastu metrów, głęboko wcina się w otaczający teren tworząc wyraźne jary i wąwozy. W odcinkach basenowych doliny występują m.in. torfowiska (w tym - zasadowe) i szuwarowe łąki, w odcinku przełomowym - pasy łęgu nad ciekiem oraz dobrze wykształcone fitocenozy grądu subatlantyckiego na stromych zboczach. Dolina, mimo obecnego w wielu miejscach zagospodarowania przez człowieka (m.in. elektrownia wodna, mosty, uŜytkowanie leśne i rolnicze) utrzymuje bogactwo szaty roślinnej (zbiorowisk i flory) oraz fauny i cechuje się wysokimi walorami krajobrazowymi. Na bardzo wysoką róŜnorodność biologiczną składa się występowanie 12 siedlisk programu Natura 2000 oraz wielu rzadkich, chronionych gatunków, zarówno roślin, m.in. z leńcem bezpodkwiatkowym (była stąd podawana jeszcze w końcu XX w. takŜe sklanica torfowiskowa), jak i zwierząt. Występują tu stabilne populacje dwóch gatunków ssaków z zał. II Dyrektywy Siedliskowej – wydry i bobra. 2 Wg informacji zawartych na stronie Ministerstwa Środowiska – www.mos.natura2000.gov.pl. 30 proeko Bogata jest ichtiofauna rzeki. Stwierdzono tutaj silne populacje co najmniej 2 gatunków ryb z zał. II Dyrektywy Siedliskowej – brzanki i głowacza białopłetwego. W przypadku brzanki jest to najbardziej na północ wysunięte jej stanowisko w Polsce. Stwierdzono tu takŜe występowanie kilku innych, cennych gatunków ryb związanych z szybko płynącymi rzekami – pstrąga potokowego, lipienia, piekielnicy, strzebli potokowej i śliza. Typy siedlisk wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG: 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion 3260 Nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników Ranunculion fluitantis 6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) 6430 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) 6510 NiŜowe i górskie świeŜe łąki uŜytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris), 7140 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przewaŜnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea, 7230 Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk, 9160 Grąd subatlantycki (Stellario-Carpinetum), 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, TilioCarpinetum), 91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion), 91F0 Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum), 91I0 Ciepłolubne dąbrowy (Quercetalia pubescenti-petraeae). • • • • • • • ZagroŜenie dla obszaru stanowią: zabudowa hydrotechniczna rzeki; planowana budowa elektrowni wodnej; plany regulacji rzek; zanieczyszczenia wody; intensywna gospodarka leśna i rolna; chemizacja; zabudowa przy krawędzi doliny; Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów Ze względu na typowy miejski charakter terenu obszaru projektu zmiany „Planu …” nie występują tu chronione gatunki roślin. Prawdopodobne jest występowanie chronionych gatunków ptaków. Ochrona gatunkowa ptaków w Polsce dotyczy prawie wszystkich gatunków, w tym gatunków pospolitych, występujących na terenach miejskich. 31 proeko 4.2.2. Proponowane formy ochrony przyrody Zgodnie z wykonaną inwentaryzacją drzew („Opracowanie ekofizjograficzne …” 2008) na obszarze projektu „Planu …” na ochronę jako pomniki przyrody zasługują (zob. tab. 1 i zał. katogr.): • klon pospolity (ładne, rozłoŜyste drzewo, obwód pnia 2,83 m) – tabela 1, nr 23, • dąb szypułkowy odmiany stoŜkowej (rozrasta się na 8 pni na wysokości 1,5-2 m od ziemi, obwód pnia 3,2 m) – tabela 1, nr 24. W otoczeniu obszaru projektu „Planu …” planowane są (rys. 3): • powiększenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Wierzycy („Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Starogard Gdański” i Kostarczyk, Przewoźniak – red. 2002) o połoŜony w mieście odcinek doliny Wierzycy wraz z przylegającymi zbiorowiskami leśnymi i murawowokrzewiastymi w dwóch wariantach. Granica planowanego powiększenia Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Wierzycy (w wariancie obejmującym cały obszar miejski) przebiega w minimalnej odległości ok. 120 m w kierunku północnym od granicy obszaru projektu „Planu …”; • utworzenie uŜytku ekologicznego „Bagno Kochanka” w dawnej rynnie jeziornej, wypełnionej utworami biogenicznymi, o maksymalnej miąŜszości około 11 m, w sekwencji torf-gytia-torf („Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Starogard Gdański” 2000) - Bagno Kochanka jest unikalnym obiektem przyrodniczym w granicach miasta. Występujące tu zbiorowiska ziołoroślowo-szuwarowe i łozowiska są rzadkim zjawiskiem w obrębie terenów zurbanizowanych. Projektowany uŜytek ekologiczny połoŜony jest w minimalnej odległości ok. 1,3 km od obszaru projektu „Planu …”. 32 proeko 5. UWARUNKOWANIA OCHRONY ŚRODOWISKA KULTUROWEGO, ZABYTKÓW, DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO Na obszarze projektu „Planu …” nie występują obiekty chronione na podstawie przepisów ustawy o zabytkach i opiece nad zabytkami stanowiące dobra kultury współczesnej. Obszar „Planu …” znajduje się poza układem urbanistycznym Starego Miasta wpisanym do rejestru zabytków województwa pomorskiego. Na obszarze projektu „Planu …” znajdują się cztery obiekty wpisane do „Gminnej ewidencji zabytków miasta Starogard Gdański” (2008): • budynek mieszkalny ul. Kościuszki 16, • budynek mieszkalny przy ul. Kościuszki, • budynek MZK przy Al. Jana Pawła II, • budynek przemysłowy przy Al. Jana Pawła II. Ponadto obowiązujący miejscowy plan zagospodarowania terenu dla terenów po fabryce „Neptun” wskazuje trzy budynki do rewaloryzacji, rekompozycji oraz wskazuje do ochrony historyczne linie podziałów parcelacyjnych. Obszar projektu „Planu …” znajduje się w zasięgu: • strefy ochrony konserwatorskiej - strefy rewitalizacji (cały obszar) - celem polityki konserwatorskiej jest przywrócenie zespołom i obszarom zabytkowym dawnych wartości przestrzennych i kulturowych oraz znaczenia społecznogospodarczego przy zachowaniu i rewaloryzacji wartościowych w skali lokalnej historycznych obszarów miasta, w tym zachowanie najcenniejszych elementów historycznej struktury przestrzennej i harmonijnego kształtowania współczesnych elementów zabudowy, w zgodzie z przestrzenno-architektonicznymi wartościami historycznymi; • strefy ochrony konserwatorskiej – ochrony krajobrazu kulturowego ul. Kościuszki (północna część obszaru), ochronie podlegają: − historyczna kompozycja przestrzenna; − pierzeja ul. Kościuszki; − historyczne zainwestowanie terenu, w tym obiekty historyczne wskazane na rysunku planu ; − ochrona i zachowanie ewentualnych zabytków archeologicznych. • strefy obserwacji archeologicznej (północna część obszaru) - w przypadku podjęcia robót budowlanych w granicach tej strefy, przed przystąpieniem do zagospodarowania obowiązuje przeprowadzenie archeologicznych badań ratowniczych i sporządzenie dokumentacji archeologiczno-konserwatorskiej; zakres badań ustali w zezwoleniu właściwy rzeczowo konserwator zabytków. W strefie ochrony krajobrazu kulturowego obowiązują następujące ustalenia: 1) naleŜy zachować istniejący w dniu uchwalenia planu budynki wskazane jako obiekty ujętych w ewidencji zabytków - budynek kina „Sokół”(dawna hala sportowa „Sokołówka”) połoŜony ul. Al. Jana Pawła II 2 i budynek połoŜony przy ulicy Kościuszki 26; 2) dla wyŜej wymienionych budynków obowiązuje zachowanie kształtu bryły budynków, wysokości, kształtów dachów, rozplanowania elewacji, w tym układu otworów okiennych i drzwiowych, waŜniejszych podziałów architektonicznych elewacji, wystroju i detalu 33 proeko architektonicznego; 3) prace modernizacyjne, przebudowy budynków, o których mowa w pkt 1, wymagają uzgodnień z właściwym konserwatorem zabytków; 4) naleŜy zachować historyczne linie podziałów parcelacyjnych , wskazane na rysunku planu; 5) naleŜy zachować i kontynuować tradycyjny sposób zagospodarowania działek od strony ul. Kościuszki – budynki frontowe w linii zabudowy, oficyny, ciągnące się w głąb działek; 6) nowa zabudowa w granicach strefy wymaga uzgodnienia projektów budowlanych z właściwym konserwatorem zabytków; 7) dopuszcza się usunięcie lub przebudowę obiektów dyshamonizujących, szpecących otoczenie, obcych historycznemu sposobowi zagospodarowania. Obszar projektu „Planu …” znajduje się w całości w granicach obszaru wskazanego jako obszar do rehabilitacji istniejącej zabudowy i infrastruktury technicznej, dla którego ustala się nakaz kompleksowej przebudowy istniejącej w dniu uchwalenia planu infrastruktury technicznej, w dostosowaniu do planowanych nowych sposobów zagospodarowania i zabudowy; dopuszcza się wymianę, usunięcie istniejącej zabudowy (dawniej przemysłowej, gospodarczej). Nakazy, zakazy, ograniczenia i dopuszczenia w zagospodarowaniu terenu zostały ustalone dla poszczególnych wydzielonych liniami rozgraniczającymi terenów. Ww. zapisy projektu „Planu…” mogą stanowić skuteczne narzędzie kontroli zainwestowania w aspekcie ochrony dziedzictwa kulturowego, w tym krajobrazu kulturowego. Realizacja ustaleń projektu „Planu …” moŜe przyczynić się do rewaloryzacji istniejącego zainwestowania, które moŜna traktować jako dobra kultury współczesnej. 34 proeko 6. ANALIZA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓŁNOTOWYM, KRAJOWYM I REGIONALNYM ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTU PLANU 6.1. Poziom międzynarodowy i krajowy Priorytety Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska na lata 2002-2012 formułuje „VI Program Działań Wspólnoty w zakresie środowiska” (Decyzja NR 1600/2002/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dn. 22 lipca 2002 r., ustanawiająca Szósty Wspólnotowy Program Działań w zakresie środowiska naturalnego). Jego realizacja ma na celu zapewnienie wysokiego poziomu ochrony środowiska naturalnego i zdrowia ludzkiego oraz ogólną poprawę środowiska i jakości Ŝycia. Będzie realizowany poprzez 7 strategii tematycznych w zakresie: zrównowaŜonego uŜytkowania zasobów naturalnych, zapobiegania powstawaniu odpadów i upowszechniania recyklingu, poprawy jakości środowiska miejskiego, ograniczania emisji zanieczyszczeń, ochrony gleb, zrównowaŜonego uŜytkowania pestycydów oraz ochrony i zachowania środowiska morskiego. Program wspiera proces włączania problemów ochrony środowiska we wszystkie polityki i działania Wspólnoty w celu zmniejszenia nacisków na środowisko naturalne pochodzących z roŜnych źródeł. Przyjęta w 1997 roku Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej zapewnia ochronę środowiska człowieka, kierując się zasadą zrównowaŜonego rozwoju. Zasadę tę uwzględnia „II Polityka ekologiczna państwa” oraz dostosowane do niej strategie i programy środowiskowe, w tym przede wszystkim „Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016”, „Krajowa strategia ochrony i umiarkowanego uŜytkowania róŜnorodności biologicznej” i „Strategia gospodarki wodnej”. Ponadto waŜne cele ekologiczne zapisane zostały w ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską konwencjach międzynarodowych i innych dokumentach międzynarodowych, w tym m. in.: • Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk, Berno (1979); • Konwencja Ramsarska o obszarach wodno-błotnych, mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko Ŝyciowe ptactwa wodnego (1975), ze zmianami wprowadzonymi w ParyŜu (1982) i Reginie (1987); • Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt z 1979 r. (Konwencja Bońska); • Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Rio de Janeiro (1992); • Konwencja Helsińska o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego (1992); • Konwencja o róŜnorodności biologicznej z Rio de Janeiro (1992); • Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Kioto, wraz z Protokołem (1997); • Konwencja o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska (Konwencja z Aarhus). • innych dokumentach międzynarodowych: 35 proeko − Europejska Konwencja Krajobrazowa; − Karta Lipska na rzecz zrównowaŜonego rozwoju miast europejskich. • innych dokumentach UE: Strategia ZrównowaŜonego Rozwoju Unii Europejskiej. Ustalenia projektu zmiany „Planu ...” poddanego prognozie nawiązują do ww. opracowań międzynarodowych i krajowych. 6.2. Poziom regionalny Podstawowe opracowania regionalne, z którymi ma związek projekt planu poddany prognozie oddziaływania na środowisko to: • „Program ochrony środowiska województwa pomorskiego 2007 – 2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011 – 2014” (2007); • „Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2007–2010 (20112014)” (2007). Program ochrony środowiska województwa pomorskiego na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy 2011-2014 „Program... nie formułuje celu generalnego, przyjmując, ze misja Województwa Pomorskiego, zawarta w Strategii Rozwoju Województwa, dostatecznie podkreśla pierwszorzędną potrzebę zachowania dobrego stanu środowiska, jako podstawowego warunku zrównowaŜonego i harmonijnego rozwoju. Zgodnie z ww. programem wyznaczono cztery cele perspektywiczne (I-IV), nawiązujące do priorytetów VI Wspólnotowego Programu Działań w zakresie środowiska naturalnego oraz Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2007-2010 z perspektywą 2011-2014 oraz 21 celów średniookresowych (1-21). Do istotnych z punktu widzenia „Planu...” naleŜą m.in.: • osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód podziemnych i powierzchniowych; • redukcja emisji obiektów energetycznego spalania i spełnienie standardów emisyjnych z instalacji, wymaganych przepisami prawa; • budowa systemu gospodarki odpadami, który w pełni realizuje zasadę zapobiegania i minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów, zapewnia wysoki stopień ich odzysku oraz bezpieczne dla środowiska unieszkodliwianie; • objęcie do końca 2009 r. wszystkich mieszkańców zorganizowanym systemem selektywnego zbierania odpadów, skuteczne rozwiązanie problemu odpadów niebezpiecznych; • ochrona mieszkańców województwa i ich mienia przed zagroŜeniami naturalnymi i skutkami katastrof naturalnych; • ochrona mieszkańców województwa przed hałasem zagraŜającym zdrowiu i jakości Ŝycia; • ochrona róŜnorodności biologicznej i krajobrazowej, powstrzymanie procesu jej utraty oraz poprawa spójności systemu obszarów chronionych ze szczególnym uwzględnieniem obszarów Natura 2000; • racjonalizacja wykorzystania zasobów wód podziemnych, ochrona głównych zbiorników wód podziemnych stanowiących waŜne źródło zaopatrzenia ludności w wodę. 36 proeko Cele z zakresu ochrony środowiska określone w projekcie „Planu...” są zgodne z ww. zapisami „Programu ochrony środowiska województwa pomorskiego” (2007). „Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego na lata 20072010 z uwzględnieniem perspektywy 2011-2014” Jako główny cel ekologiczny gospodarki odpadami w województwie pomorskim w „Planie...” (2007) określono (...) Zminimalizowanie ilości wytwarzanych odpadów oraz wdroŜenie nowoczesnego sytemu ich wykorzystywania i unieszkodliwiania. Realizacja tego celu ma być osiągnięta poprzez następujące działania: • docelowo skupienie gmin wokół zakładów zagospodarowania odpadów (ZZO), wyposaŜonych w linie do segregacji odpadów lub tylko w urządzenia do doczyszczania surowców wtórnych ze zbiórki selektywnej, urządzenia do konfekcjonowania surowców, instalacje do utylizacji odpadów organicznych, tymczasowe pomieszczenia do magazynowania odpadów niebezpiecznych, składowisko odpadów resztkowych (o przyjętej technologii decydować będą inwestorzy); • na obszarze gmin naleŜących do poszczególnych ZZO ma się odbywać zbiórka segregacyjna; • lokalizacja ZZO jest zgodna z zasadą „bliskości" wyraŜoną w Ustawie o odpadach z dnia 02.04 2001 r. (Dz.U nr 62.poz. 628 z późn. zm.) - przyjęto, Ŝe optymalna odległość centrum gminy (po drogach) nie będzie większa niŜ 30 km od ZUO, w przypadku konieczności dowozu odpadów (lub surowców) z większej odległości, naleŜy rozwaŜyć budowę stacji przeładunków lub wiejskich punktów gromadzenia i segregacji odpadów (WPGiSO); • załoŜono, Ŝe z poszczególnych gmin odpady wysegregowane będą kierowane do ZZO, natomiast pozostałe odpady będą deponowane na lokalnych składowiskach do czasu ich wypełnienia lub konieczności ich zamknięcia z innych powodów. Wg „Planu gospodarki odpadami ...” (2007) Starogard Gdański obsługiwany jest przez składowisko odpadów w Linowcu, określone jako spełniające wymogi techniczne i przewidziane do eksploatacji do czasu wypełnienia. Docelowo miasto ma dostarczać odpady do budowanego od maja 2007 r. ZZO w Starym Lesie (planowane uruchomienie w grudniu 20009 r.). W województwie pomorskim w ostatnich latach sporządzono wiele prognoz oddziaływania na środowisko, w których oceniano oddziaływanie na środowisko zarówno celów słuŜących rozwojowi poszczególnych sektorów gospodarki, w tym odnoszących się równieŜ do przestrzeni województwa pomorskiego, jak i poszczególnych przedsięwzięć przewidywanych do realizacji w jego granicach. Prognozy oddziaływania na środowisko przyjętych juŜ dokumentów, powiązanych z projektem „Planu...”, do których nawiązywano w niniejszym opracowaniu to przede wszystkim: • Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” (2008); • Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu ochrony środowiska województwa pomorskiego na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy 2011-2014”, którego część stanowi projekt „Planu gospodarki odpadami”; 37 proeko • Prognoza oddziaływania na środowisko dla sporządzonego projektu zmiany „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Starogard Gdański”, 2009, Eko Usługi, Lublin. 38 proeko 7. ANALIZA I OCENIA PRZEWIDYWANYCH ODDZIAŁYWAŃ USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWSKO 7.1. Wprowadzenie W wyniku funkcjonowania ustaleń projektu zmiany „Planu …” moŜliwa będzie adaptacja i wymiana oraz wprowadzenie nowej zabudowy mieszkaniowo-usługowej, usługowej, realizacja wielkopowierzchniowych obiektów handlowych I przebudowa układu komunikacyjnego. W zakresie oddziaływań ustaleń projektu zmiany „Planu ...” i moŜliwych przekształceń środowiska przyrodniczego przeanalizowano oddziaływania na następujące elementy środowiska w ich wzajemnym powiązaniu: • powierzchnię ziemi; • wody powierzchniowe i podziemne, • powietrze atmosferyczne i klimat, • roślinność, • zwierzęta, • róŜnorodność biologiczną, • formy ochrony przyrody, w tym obszary Natura 2000, • zasoby naturalne, • zabytki, • dobra materialne, • krajobraz, • ludzi. Oceniano oddziaływania bezpośrednie, pośrednie i wtórne, krótko-, średnio- i długoterminowe, chwilowe, okresowe i stałe. W podsumowaniu (tab. 6 w rozdz. 7.12.2.) przedstawiono klasyfikację oddziaływań, zgodną z art. 51 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 Nr 199, poz. 1227 z późniejszymi zmianami). 7.2. Powierzchnia ziemi Główne przekształcenia przypowierzchniowej warstwy litosfery w wyniku realizacji ustaleń projektu zmiany „Planu ...” reprezentowane będą przez: • przekształcenia w przypowierzchniowych strukturach geologicznych, związane z pracami ziemnymi w celu posadowienia budynków, uzbrojenia terenu oraz budową dojazdów i modernizacją układu komunikacyjnego w otoczeniu obszaru; • • likwidację pokrywy glebowej w miejscach wykopów i przekształcenie fizykochemicznych właściwości gleb na terenach placów budów (gleby te są silnie przekształcone, w wyniku zróŜnicowanych form ich dotychczasowego uŜytkowania); utwardzenie duŜej części terenu (głównie przeznaczonej pod parkingi i ciągi komunikacyjne). Ewentualne zagroŜenie dla podłoŜa gruntowego moŜe stanowić jego 39 proeko zanieczyszczenie w trakcie awaryjnych wycieków substancji ropopochodnych ze sprzętu budowlanego i chemicznych, płynnych substancji budowlanych na terenie ich składowania i uŜycia. Prace ziemne i fundamentowanie powinny być prowadzone pod stałym nadzorem geotechnicznym. Na etapie funkcjonowania ustaleń projektu „Planu ...” nie wystąpi zagroŜenie dla przypowierzchniowej budowy geologicznej, powierzchni ziemi i pokrywy glebowej, z wyjątkiem ewentualnej, nadmiernej penetracji przez ludzi terenów zielonych w otoczeniu nowych obiektów i dojść do nich. Generalnie przeciwdziałać temu powinno zagospodarowanie terenu (utwardzone chodniki, mała architektura) i pielęgnowana zieleń. Odpady Na etapie inwestycyjnym w związku z wyburzaniem dotychczasowych obiektów oraz pracami ziemnymi powstawać będą duŜe ilości odpadów głównie z grupy 17, w tym: 17 01 07 odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek; 17 02 01 drewno; 17 02 02 Szkło 17 03 80 odpadowa papa; 17 04 07 mieszaniny metali; 17 04 11 kable 17 05 04 gleba i ziemia, w tym kamienie. Ww. odpady nie naleŜą do odpadów niebezpiecznych. Odpady te będą wstępnie segregowane i gromadzone na terenie, a następnie przekazywane do wtórnego wykorzystania, bądź na składowisko odpadów. Większość z nich moŜe być przekazana osobom fizycznym do wykorzystania zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów moŜe przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym, niebędącym przedsiębiorcami oraz dopuszczalnych metod ich odzysku (Dz. U. Nr 75, poz. 527, zm. Dz. U. z 2008 r. Nr 235, poz. 1614). Na etapie funkcjonowania ustaleń projektu „Planu …” powstawać będą odpady głównie z grup: 15 odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne: 15 01 odpady opakowaniowe (włącznie z selektywnie gromadzonymi komunalnymi odpadami opakowaniowymi); 15 02 sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne; 02 odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa Ŝywności; 02 02 odpady z przygotowania i przetwórstwa produktów spoŜywczych pochodzenia zwierzęcego 02 03 Odpady z przygotowania, przetwórstwa produktów i uŜywek spoŜywczych oraz odpady pochodzenia roślinnego, w tym odpady z owoców, warzyw, produktów zboŜowych, olejów jadalnych, kakao, kawy, herbaty oraz przygotowania i przetwórstwa tytoniu, droŜdŜy i produkcji ekstraktów 40 proeko droŜdŜowych, przygotowywania i fermentacji melasy (z wyłączeniem 02 07); 02 06 Odpady z przemysłu piekarniczego i cukierniczego 08 odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych, kitu, kleju, szczeliw i farb drukarskich; 13 oleje odpadowe i odpady ciekłe paliw: 13 01 odpadowe oleje hydrauliczne; 13 02 odpadowe oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe; 16 odpady nieujęte w innych grupach: 16 02 odpady urządzeń elektrycznych i elektronicznych; 16 03 partie produktów nieodpowiadające wymaganiom oraz produkty przeterminowane lub nieprzydatne do uŜytku; 16 05 gazy w pojemnikach ciśnieniowych i zuŜyte chemikalia; 16 06 baterie i akumulatory; 20 odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie 20 01 odpady komunalne segregowane i gromadzone selektywnie (z wyłączeniem odpadów opakowaniowych); 20 03 inne odpady komunalne. Wśród ww. odpadów mogą wystąpić odpady niebezpieczne (w grupach13 02 i 16 02). Zasady postępowania z odpadami regulują ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach o odpadach (tekst jednolity Dz. U. z 2007 r. nr 39, poz. 251 z późn. zm.) i rozporządzenia wykonawcze do niej. Zgodnie z ustaleniami projektu „Planu …”: • odpady komunalne naleŜy wywozić na składowisko odpadów, zgodnie z obowiązującymi przepisami ustaw oraz uchwalonymi przepisami lokalnymi; gospodarowanie innymi odpadami niŜ komunalne - zgodnie z przepisami ustawy o odpadach; • odpady inne niŜ komunalne, w tym technologiczne związane z prowadzoną działalnością gospodarczą naleŜy zagospodarować zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, w tym w szczególności ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. 7.3. Wody powierzchniowe i podziemne Wpływ na wody powierzchniowe I podziemne Realizacja ustaleń projektu „Planu ...” nie będzie miała wpływu na wody powierzchniowe poza wpływem ewentualnych odwodnień na etapie inwestycyjnym. Na etapie budowy moŜe nastąpić przekształcenie stosunków wodnych w zakresie lokalnych warunków hydrologicznych. Podobnie jak w przypadku podłoŜa gruntowego, ewentualne zagroŜenie dla wód podziemnych pierwszego poziomu moŜe stanowić ich zanieczyszczenie w trakcie awaryjnych wycieków substancji ropopochodnych ze sprzętu budowlanego i chemicznych, płynnych substancji budowlanych na terenie ich składowania i uŜycia. Sytuacje takie naleŜy uznać za niedopuszczalne. 41 proeko Gospodarka wodno-ściekowa W wyniku funkcjonowania planowanych obiektów mieszkaniowych I usługowych, powstawać będą ścieki sanitarne oraz zanieczyszczone wody opadowe. Projekt „Planu …” zawiera zapis dotyczący obligatoryjnego włączenia terenów inwestycyjnych do sieci inŜynieryjnych wodno-kanalizacyjnych miejskich i podczyszczenia wód opadowych z powierzchni utwardzonych placów, dróg, parkingów przed oprowadzeniem do sieci kanalizacyjnej, w stopniu wymaganym przepisami odrębnymi. Wymogi obowiązujące w tym względzie określają: • Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z późn. zm.); • Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 z późn. zm.). Są to ustalenia korzystne pod względem skuteczności utylizacji ścieków sanitarnych i wód opadowych na terenach miejskich. Przy załoŜeniu właściwego funkcjonowania wszystkich elementów planowanego systemu unieszkodliwiania ścieków sanitarnych oraz wód opadowych zminimalizowana zostanie moŜliwość powstania zagroŜeń dla wód powierzchniowych, podziemnych i gruntu. Przekształcenie obiegu wody Na terenie nowej zabudowy wystąpią typowe dla obszarów miejskich zmiany proporcji w ogniwach lokalnego obiegu wody. Nastąpi spadek znaczenia infiltracji wody (powierzchniowy wzrost sztucznych nawierzchni zróŜnicowany w zaleŜności od obiektów) i ewaporacji (w związku ze wzrostem udziału sztucznych nawierzchni). Nie prognozuje się wystąpienia znaczących zmian w zasilaniu pierwszego poziomu wodonośnego oraz modyfikacji warunków siedliskowych, głównie ze względu na aktualny stopień przekształcenia środowiska przyrodniczego. 7.4. Powietrze atmosferyczne i klimat Emisja zanieczyszczeń powietrza w trakcie realizacji ustaleń projektu „Planu ...” nastąpi w wyniku pracy sprzętu budowlanego i transportu materiałów budowlanych (spaliny) oraz w wyniku ewentualnej rozbiórki istniejących budynków i składowania materiałów budowlanych (źródło zapylenia), a takŜe w trakcie prac ziemnych (pylenie z powierzchni terenu pozbawionej roślinności, w zaleŜności od warunków atmosferycznych). Wpływ ww. prac na warunki aerosanitarne w trakcie budowy będzie okresowy, ograniczony przestrzennie i jakościowo, jego ograniczenie moŜna osiągnąć przez wygrodzenie terenów realizacji prac budowlanych, ewentualnie zwilŜanie obszaru w sytuacjach małej wilgotności powietrza itp. Na etapie funkcjonowania źródłami zanieczyszczenia atmosfery na obszarze projektu „Planu ...” (poza zewnętrznymi) będą: • • źródła ciepła projektowanych obiektów mieszkaniowych i usługowych; motoryzacyjne zanieczyszczenia powietrza. Dla projektowanych obiektów kubaturowych zakładane jest zaopatrzenie w ciepło z miejskiej sieci ciepłowniczej i z indywidualnych źródeł proekologicznych. Zapisy te naleŜy potraktować jako pozytywne – ich faktyczna realizacja pozwoli na 42 proeko zminimalizowanie negatywnych skutków wzrostu obciąŜenia atmosfery antropogenicznymi zanieczyszczeniami, które prowadzą do pogorszenia warunków aerosanitarnych. Nie przewiduje się wzrostu zanieczyszczeń powietrza w wyniku prowadzonej działalności usługowej. Projektowane zainwestowanie na obszarze projektu „Planu …” (głównie usługowe, w tym wielkopowierzchniowe centra handlowe) przyczyni się do zwiększenia natęŜenia ruchu samochodowego. Źródłami zanieczyszczenia powietrza będą spaliny z silników pojazdów poruszających się po drogach dojazdowych i projektowanych parkingach. W emisjach z silników spalinowych wyróŜniono kilkanaście tysięcy substancji. Istotne, charakterystyczne dla komunikacji substancje chemiczne stanowią: • w skali lokalnej - tlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory aromatyczne i alifatyczne; • w skali makro - dwutlenek węgla (gaz cieplarniany). Do podstawowych czynników decydujących o wielkości emisji z układu komunikacyjnego i parkingów naleŜą: • typ pojazdów - wielkość i rodzaj silnika, rodzaj normy dotyczącej toksyczności i obowiązującej w czasie dopuszczenia pojazdu do ruchu; • parametry ruchu pojazdów - natęŜenie ruchu, prędkość; • typ emisji - z silnika nagrzanego lub rozgrzewającego się od danej temperatury otoczenia. Na obecnym etapie procedury planistycznej (brak danych dotyczących pojemności planowanych parkingów i natęŜeń ruchu) nie ma przesłanek do ilościowej oceny prognozowanego oddziaływania komunikacji samochodowej na stan zanieczyszczenia atmosfery. Hałas i wibracje Na etapie inwestycyjnym odczuwalny będzie okresowy wzrost natęŜenia hałasu, związany z pracą sprzętu budowlanego i transportem materiałów budowlanych. UciąŜliwości z tym związane mogą przede wszystkim dotyczyć najbliŜszych obiektów mieszkalnych w rejonie ulic Pomorskiej i Kościuszki. Emisja hałasu w trakcie budowy jest traktowana jako prace okresowe i nie podlega regulacji prawnej w tym zakresie. NaleŜy jednak zastosować tzw. bierną ochronę przed hałasem poprzez ograniczenie czasu pracy najhałaśliwszych urządzeń w ciągu doby, z wykluczeniem godzin nocnych. Na etapie inwestycyjnym mogą wystąpić drgania podłoŜa gruntowego spowodowane pracą cięŜkiego sprzętu budowlanego. Drganiom potencjalnie mogą podlegać: • istniejące obiekty budowlane w bliskim sąsiedztwie obszaru; • ludzie na placu budowy i w jego otoczeniu (oddziaływanie krótkotrwałe); • drzewa w otoczeniu (potencjalne zagroŜenie uszkodzenia naczyń włosowatych systemów korzeniowych). W związku z powyŜszym celowe jest zastosowanie technologii prac budowlanych eliminującej uciąŜliwości środowiskowe związane z drganiami i zapewniającej bezpieczeństwo pobliskich obiektów budowlanych oraz znajdujących się w nich ludzi. 43 proeko Na etapie funkcjonowania ustaleń projektu „Planu ...” źródłami hałasu będą głównie hałas komunikacyjny generowany przez samochody na drogach dojazdowych i w obrębie parkingów oraz hałas instalacyjny (np. instalacje wentylacyjne, klimatyzacyjne, chłodnicze itp. planowanych obiektów handlowych). Na obecnym etapie procedury planistycznej (brak danych dotyczących pojemności planowanych parkingów i natęŜeń ruchu oraz planowanych instalacji) nie ma przesłanek do ilościowej oceny prognozowanego oddziaływania komunikacji samochodowej i zainstalowanych urządzeń na klimat akustyczny. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku reguluje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. (Dz. U. Nr 120 poz. 826). Rozporządzenie określa zróŜnicowane dopuszczalne poziomy hałasu, w zaleŜności od przeznaczenia terenu, wyraŜone wskaźnikami hałasu LDWN, LN (mają zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem) oraz LAeq D i LAeq N (mają zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby)3. Klimat – w trakcie realizacji ustaleń projektu „Planu ...” będzie postępować modyfikacja lokalnych warunków klimatycznych, związana ze zmianami charakteru warstwy czynnej – granicznej między atmosferą a podłoŜem. Powierzchnia ziemi pokryta ubogą roślinnością ruderalną, zastępowana będzie przez sztuczne powierzchnie, co spowoduje m. in. niewielkie zmiany warunków termicznych (wzrost temperatury) i wilgotnościowych (spadek wilgotności). Powstające obiekty kubaturowe wpływać takŜe będą na zmiany usłonecznienia i lokalnych warunków anemometrycznych. 7.5. Roślinność, zwierzęta i róŜnorodność biologiczna Roślinność Główne przekształcenia szaty roślinnej w wyniku budowy nowych obiektów reprezentowane będą przez likwidację roślinności trawiastej, ruderalnej i wycinkę drzew (w trakcie wyburzania starej zabudowy i prac ziemnych część drzew, jakie zostały zinwentaryzowane w listopadzie 2008 r. (zob. rozdz. 3.1.3.), juŜ została usunięta). Projekt „Planu …”: • wprowadza nakaz zachowania istniejących wartościowych elementów zieleni, w szczególności wskazanych na rysunku planu pojedynczych okazów drzew (w tym drzew pomnikowych wskazanych w „Opracowaniu ekofizjograficznym …” 2008: klon pospolity i dąb szypułkowy odmiany stoŜkowej – teren wymaganej zieleni w obrębie wydzielenia 08.U) oraz szpalerów zieleni ulicznej wzdłuŜ ul. Pomorskiej i wzdłuŜ ul. Aleja Jana Pawła II (zob. tabela 1); • dopuszcza wyłącznie cięcia sanitarne, a w przypadku wycinki drzew ustala nakaz odtworzenia i uzupełnienia drzewostanu . Uwarunkowania ochrony drzew i krzewów zawiera Ustawa o ochronie przyrody (Dz. U. 2004 r., Nr 92, poz. 880 z późn. zm.): Art. 83. 1. Usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości moŜe nastąpić, z zastrzeŜeniem 3 Wartości wskaźników długookresowych LDWN, LN oraz wskaźników LAeq poziom dźwięku w porze dnia i porze nocy) są takie same. D i LAeq N (równowaŜny 44 proeko ust. 2, po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta na wniosek posiadacza nieruchomości. JeŜeli posiadacz nieruchomości nie jest właścicielem - do wniosku dołącza się zgodę jej właściciela. 2. Zezwolenie na usuniecie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków wydaje wojewódzki konserwator zabytków. (...) 5. Wydanie zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów na obszarach objętych ochroną krajobrazową w granicach (...) rezerwatu przyrody wymaga uzyskania zgody (...) regionalnego dyrektora ochrony przyrody. 6. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do drzew lub krzewów: 1) w lasach; 2) owocowych, z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków oraz w granicach parku narodowego lub rezerwatu przyrody - na obszarach nieobjętych ochroną krajobrazową; 3) na plantacjach drzew i krzewów; 4) których wiek nie przekracza 5 lat; 5) usuwanych w związku z funkcjonowaniem ogrodów botanicznych lub zoologicznych; 6) (uchylony); 7) usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu z obszarów połoŜonych między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego, z wałów przeciwpowodziowych i terenów w odległości mniejszej niŜ 3 m od stopy wału; 8) które utrudniają widoczność sygnalizatorów i pociągów, a takŜe utrudniają eksploatację urządzeń kolejowych albo powodują tworzenie na torowiskach zasp śnieŜnych, usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu; 9) stanowiących przeszkody lotnicze, usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu; 10) usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu ze względu na potrzeby związane z utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych szczegółowych. Na wycięcie drzew i krzewów nieowocowych niezbędne będzie uzyskanie pozwolenia Prezydenta Miasta Starogard Gdański. Do wniosku naleŜy załączyć inwentaryzację drzew i krzewów. Na nowych terenach zielonych towarzyszących planowanemu zainwestowaniu zostanie wprowadzona roślinność ozdobna. Minimalna powierzchnia biologicznie czynna określona w projekcie „Planu …” wynosi tylko 10% powierzchni, przy czym na terenach o funkcjach UC (dopuszcza się stosowanie tzw. zielonych dachów i wliczenie ich odpowiednio do bilansu powierzchni biologicznie czynnej). Na etapie funkcjonowania ustaleń projektu „Planu …’ penetracja przez ludzi terenów zielonych w otoczeniu obiektów i wzdłuŜ dojść moŜe spowodować fizyczne zniszczenie roślinności i niekorzystne zmiany warunków siedliskowych (wzrost zwięzłości podłoŜa, osłabienie infiltracji wody i napowietrzania). Przeciwdziałać temu moŜe zagospodarowanie terenu (utwardzone chodniki, mała architektura) i bieŜąca pielęgnacja zieleni. Nowe tereny zieleni znajdować się będą w zasięgu oddziaływania zanieczyszczeń komunikacyjnych. Spaliny samochodowe zawierają m. in. metale cięŜkie, dwutlenek siarki i tlenki azotu oraz pył. Motoryzacyjne zanieczyszczenia atmosfery są związkami toksycznymi, oddziaływującymi na zdrowie ludzi oraz powodującymi osłabienie fotosyntezy, degradację chlorofilu, zakłócenia w transpiracji i oddychaniu, przebarwienia, chlorozę, nekrozę liści, szybsze ich starzenie, upośledzenie wzrostu oraz zmniejszenie odporności na choroby i szkodniki (Łukasiewicz, 1995). 45 proeko Zwierzęta W trakcie realizacji ustaleń projektu „Planu ...”, w efekcie uciąŜliwości związanych z funkcjonowaniem sprzętu budowlanego (hałas, spaliny, drgania, zagroŜenie fizyczne) i dojazdami na plac budowy oraz w efekcie zmian siedliskowych, skromnie reprezentowana na obszarze fauna (głównie pospolite gatunki ptaków, gryzonie, owady) prawdopodobnie wyemigruje na sąsiednie tereny, z wyjątkiem gatunków łatwo podlegających synantropizacji, o duŜych zdolnościach adaptacyjnych do zmiennych warunków środowiskowych. Największe zmiany wystąpią w faunie glebowej (edafon), która utraci swoje siedliska na terenach dotychczas niezainwestowanych. Na etapie funkcjonowania wystąpi dalsza synantropizacja fauny i prawdopodobnie jej dalsze zuboŜenie gatunkowe i ilościowe. RóŜnorodność biologiczna Walory ekologiczne na obszarze projektu „Planu …” posiada wyłącznie drzewostan (jak wspomniano juŜ znacznie uszczuplony). Całość zieleni drzewiastej, obecnej na omawianym fragmencie Starogardu Gdańskiego, posiada duŜą wartość dla miasta. Jest to bowiem teren ubogi w zieleń, a kaŜde starsze drzewo wzbogaca nie tylko krajobraz, ale odgrywa teŜ pozytywną rolę dla klimatu miejskiego oraz podtrzymywania róŜnorodności biologicznej, tak zuboŜonej przez środowisko miejskie. Mimo iŜ projekt planu zawiera ustalenia dotyczące zachowania wartościowego drzewostanu, realizacja ustaleń planu przyczyni się do zmniejszenia powierzchni biologicznie czynnej w obrębie poszczególnych wydzieleń funkcjonalnych i likwidacji części drzewostanu (dotyczyć to będzie głównie młodych osobników pochodzących z samosiewu). Realizacja ustaleń projektu „Planu …” spowoduje spadek róŜnorodności biologicznej, co jest typowe dla Wielkopowierzchniowych Obiektów Handlowych. 7.6. Formy ochrony przyrody, w tym obszary Natura 2000 Obszar projektu „Planu ...” połoŜony jest poza granicami form ochrony przyrody w rozumieniu Ustawy z dnia 16.04.2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004 r., Nr 92, poz. 880 z późniejszymi zmianami). Charakterystykę najbliŜszych terytorialnych form ochrony przyrody w jego otoczeniu zawiera rozdz. 4. Są to: • Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Wierzycy” (w minimalnej odległości ok. 4,6 km północny-zachód); • planowany specjalny obszar ochrony siedlisk „Dolina Wierzycy” PLH220048 – w trakcie konsultacji społecznych (w minimalnej odległości ok. 1 km na zachód). Realizacja ustaleń projektu „Planu ...” nie spowoduje jakiegokolwiek oddziaływania na ww. formy ochrony przyrody, ze względu na odległości od nich i połoŜenie w obrębie terenów zwartego zainwestowania miejskiego. W szczególności realizacja ustaleń projektu „Planu ...” nie spowoduje pogorszenia stanu siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, a takŜe nie wpłynie negatywnie na gatunki, dla których ochrony zostały wyznaczone obszary Natura 2000. Nie spowoduje takŜe dezintegracji Ŝadnego z obszarów Natura 2000 i nie wpłynie na spójność ich sieci. 46 proeko 7.7. Zasoby naturalne Na obszarze projektu „Planu ...” nie występują udokumentowane złoŜa surowców mineralnych, ani chronione grunty rolne i leśne. Obszar połoŜony jest poza strefami ochronnymi komunalnego ujęcia wód podziemnych „Wierzyca” (zob. rozdz. 3.3.). 7.8. Krajobraz W trakcie realizacji ustaleń projektu „Planu ...” krajobraz obszaru będzie ulegał przekształceniu: • w zespoły obiektów kubaturowych – dwóch centrów handlowych rozdzielonych Al. Jana Pawła II; • w skali otoczenia pojawiać się będą nowe wielkokubaturowe struktury krajobrazowe, których ocena estetyczna będzie moŜliwa na etapie sporządzenia projektów budowlanych z wizualizacją architektoniczną. Projekt „Planu …” ustala wymogi dotyczące: • jednorodnej architektury całego zespołu projektowanego w granicach działki budowlanej; • szczególnie starannej kompozycji ciągu elewacyjnego tworzącego pierzeję od strony ulicy Pomorskiej, Al. Jana Pawła II oraz planowanych dróg 001.KDD i 006 KDW (dla terenu 12.UC,U,MN) i ciągu elewacyjnego tworzącego pierzeję od strony ulicy Pomorskiej, Al. Jana Pawła II oraz ulicy Kościuszki (dla terenu 13.UC,U,MN); • jednolitej kolorystyki i rozwiązań materiałowych dla wszystkich dachów w granicach działki budowlanej. Nowe zespoły obiektów handlowych (dopuszczalna wysokość planowanych obiektów wysokość nie wyŜsza niŜ 16m n.p.t. +/-1m, nie mniej niŜ 2 kondygnacje nadziemne i nie więcej jak 4 kondygnacje nadziemne, w tym ewentualne poddasze uŜytkowe) będą widoczne z ograniczonego przestrzennie terenu ze względu na połoŜenie w zainwestowanym centrum miasta i przesłonięcia przez istniejące obiekty. Obszar „Planu …” wskazano w obowiązującym „Studium …” (2009), jako obszar kształtowania nowych struktur centrum miasta, fragment obszaru śródmiejskiego, o istotnym znaczeniu dla struktury miasta, wymagającym starannego zagospodarowania jako reprezentacyjna część miasta. Jest to szczególnie istotne ze względu na połoŜenie w otoczeniu o walorach krajobrazowych, związanych z wartością przyrodniczą i kulturową, a w szczególności z architektoniczno-kulturowym dziedzictwem terenu (zabytkowy układ urbanistyczny starego miasta, budynki i ich części wskazane do ochrony). Sprzyjają temu ustalenia projektu „Planu …”, w tym wskazania obszaru do rehabilitacji istniejącej zabudowy i infrastruktury technicznej oraz uwarunkowania dotyczące kształtowania nowej zabudowy wynikające z połoŜenia w całości strefie rewitalizacji (zob. rozdz. 5). Postępujący proces modernizacji I przebudowy oraz wdraŜanie wysokich standardów dla nowych obiektów moŜe poprawić walory estetyczne obszaru, a zastosowanie odpowiednich rozwiązań projektowych dostosowanych do historycznego charakteru miasta wpłynie korzystnie na krajobraz. 47 proeko 7.9. Zabytki Obszar projektu „Planu ...” połoŜony jest w zasięgu (zob. rozdz. 5): • strefy ochrony konserwatorskiej - strefy rewitalizacji (cały obszar); • strefy ochrony konserwatorskiej – ochrony krajobrazu kulturowego; • strefy obserwacji archeologicznej. Projekt „Planu ...” zawiera szczegółowe zapisy dotyczące kształtowania nowej zabudowy: • w przypadku sytuowania nowej zabudowy w sąsiedztwie obiektów historycznych, naleŜy ją kształtować pod względem linii zabudowy (dotyczy to zwłaszcza pierzei ul. Kościuszki), skali, gabarytów, usytuowania i form dachu w nawiązaniu do tradycji historycznej; obowiązuje staranna kompozycja elewacji frontowej wskazanej jako pierzeja do szczególnego opracowania; • obowiązek, przy projektowaniu nowej zabudowy w strefie ochrony krajobrazu kulturowego, sporządzania i uzgadniania z właściwym konserwatorem zabytków studiów krajobrazowo-architektonicznych, których zadaniem jest uzasadnienie koncepcji architektonicznej w kontekście krajobrazu historycznego otoczenia; • nakaz rewaloryzacji poprzez rekompozycję, zmianę formy obiektów (lub ich części) budynków ul. Kościuszki nr 12-14 (w terenie 3.MU) i Kościuszki 26; zakres prac i rozwiązanie projektowe uzgodnić z właściwym konserwatorem zabytków; • dopuszcza się zmianę formy lub usunięcie budynku połoŜonego przy ul. Kościuszki 16 i fragmentu budynku połoŜonego przy ulicy Jana Pawła II 1 ujętych w „Gminnej ewidencji zabytków …” (2008), w uzgodnieniu z właściwym konserwatorem zabytków. Projekt „Planu …” uwzględnia ogólne uwarunkowania ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków, a rozwiązania szczegółowe uzaleŜnia od uzgodnienia z właściwym Konserwatorem zabytków. 7.10. Dobra materialne Na obszarze projektu „Planu ...” dobra materialne są reprezentowane przez zainwestowanie kubaturowe i infrastrukturę techniczną. Realizacja ustaleń projektu zmiany „Planu...” umoŜliwi modernizację i przebudowę zainwestowania oraz spowoduje wzrost zasobności miasta w dobra materialne. 7.11. Ludzie Jednym z celów kształtowania i ochrony środowiska przyrodniczego w ramach planowania przestrzennego jest poprawa ekologicznych warunków Ŝycia ludzi. Warunki te określone są kaŜdorazowo przez (Przewoźniak 2001, 2002): • stan czystości środowiska (warunki aerosanitarne i akustyczne, wody, powierzchnia ziemi); • jakość wody pitnej i produktów spoŜywczych; • warunki bioklimatyczne; • przyrodnicze zjawiska katastroficzne; • powierzchnię i jakość przyrodniczych terenów rekreacyjnych; • walory krajobrazowe środowiska przyrodniczego. 48 proeko Obszar projektu zmiany „Planu …” charakteryzuje się umiarkowanymi ekologicznymi warunkami Ŝycia ludzi, które pogarszają uciąŜliwości akustyczne i aerosanitarne związane z komunikacją samochodową na ul. Pomorskiej, Kościuszki i Jana Pawła II. Ww. uciąŜliwości mogą się nasilić w związku z realizacją centrów handlowych. PrzewaŜającą funkcją nowych obiektów będzie słuŜenie ludziom, jako miejsce koncentracji usług handlu i gastronomii. Bezpośrednie funkcjonowanie obiektów nie spowoduje negatywnego oddziaływania na zdrowie ludzi i nie stworzy zagroŜenia dla ich Ŝycia, z wyjątkiem sytuacji katastrofalnych. Obszar projektu „Planu …” nie jest zagroŜony przyrodniczymi zjawiskami katastroficznymi, z wyjątkiem ekstremalnych stanów pogodowych. 7.12. Ocena kompleksowa oddziaływania ustaleń planu na środowisko - synteza 7.12.1. Oddziaływania skumulowane Ustalenia kaŜdego planu zagospodarowania przestrzennego, ze względu na ich wpływ na środowisko przyrodnicze, moŜna podzielić na (Przewoźniak, 1997): • pozytywne, poprawiające stan środowiska przyrodniczego; • neutralne wobec środowiska przyrodniczego; • dyskusyjne w aspekcie ich wpływu na środowisko przyrodnicze; • konfliktowe wobec środowiska przyrodniczego. Osobną grupę stanowią ustalenia dotyczące obiektów mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Ustalenia projektu „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego obszar połoŜony w rejonie ulic Kościuszki, Pomorska, Al. Jana Pawła II w Starogardzie Gdańskim” w wyniku oceny ich skumulowanego oddziaływania na środowisko sklasyfikowano jako: • pozytywne, poprawiające stan środowiska przyrodniczego: P1 - dotyczące zachowania i ochrony istniejących drzew, w tym okazów pomnikowych; P2 - dotyczące kształtowania ogólnodostępnych terenów zieleni urządzonej; P3 - dotyczące kształtowania terenów zieleni krajobrazowej; • neutralne wobec środowiska przyrodniczego: N1 - dotyczące funkcji zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej o typowych, nieuniknionych przekształceniach środowiska przyrodniczego na etapie inwestycyjnym i potencjalnie neutralne środowiskowo na etapie funkcjonowania; N2 - dotyczące funkcji zabudowy mieszkaniowej i usługowej o typowych, nieuniknionych przekształceniach środowiska przyrodniczego na etapie inwestycyjnym i potencjalnie neutralne środowiskowo na etapie funkcjonowania; N3 - dotyczące funkcji zabudowy usługowej, o typowych, nieuniknionych przekształceniach środowiska przyrodniczego na etapie inwestycyjnym i potencjalnie neutralne środowiskowo na etapie funkcjonowania; 49 proeko N4 - • dotyczące istniejących i projektowanych terenów komunikacyjnych o typowych dla tego rodzaju inwestycji, nieuniknionych przekształceniach środowiska na etapie realizacji i o umiarkowanym oddziaływaniu na środowisko na etapie funkcjonowania; ustalenia dotyczące obiektów mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, w tym: − centra handlowe i usługowe wraz z infrastrukturą; − parkingi samochodowe, lub zespoły parkingów; − przedsięwzięcia związane z realizacją infrastruktury komunikacyjnej - drogi publiczne (wydzielenia z zakresu N4); − przedsięwzięcia związane z realizacją infrastruktury technicznej np. kanalizacji sanitarnej (w zaleŜności od parametrów). 7.12.2. Klasyfikacja oddziaływań Klasyfikację oddziaływań na środowisko projektu zmiany „Planu ...”, w tym oddziaływania skumulowanego na zdrowie ludzi i na biosferę, zgodnie z art. 51 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 Nr 199, poz. 1227 z późniejszymi zmianami) przedstawiono w tabeli 6. Tabela 6 Klasyfikacja oddziaływań na środowisko ustaleń projektu „Planu ...” Oddziaływania na środowisko Rodzaje oddziaływania bezpośrednie pośrednie wtórne Czas oddziaływania krótkotermi nowe średnioterminowe Mechanizm oddziaływania długoterminowe stałe Ocena oddziaływania chwilowe okresowe pozytywne negatywne neutralne X X X X A. ETAP BUDOWY Przekształcenia wierzchniej warstwy litosfery X X Likwidacja pokrywy glebowej X X X Likwidacja roślinności zwłaszcza drzew X X X X Przekształcenie warunków siedliskowych X X X X X X X X X X Przekształcenie obiegu wody X X X Kształtowanie nowych terenów zieleni X Emisja zanieczyszczeń do atmosfery (samochody i sprzęt budowlany) X X X X Emisja hałasu I wibracji (samochody i sprzęt budowlany) X X X X X X X X Oddziaływanie na faunę Skumulowane oddziaływanie na bioróŜnorodność ZagroŜenia dla form ochrony przyrody, w tym obszarów Natura 2000 X X X X X X X X X X X Powstanie odpadów (głównie ziemia z wykopów) X Skumulowane oddziaływanie na zdrowie ludzi X X X X X X X X X A. ETAP EKSPLOATACJI Emisja zanieczyszczeń do atmosfery (głównie zanieczyszczenia komunikacyjne) X Emisja hałasu, głównie komunikacyjnego X Powstawanie ścieków sanitarnych i zanieczyszczonych wód opadowych – odprowadzanie do kanalizacji sanitarnej i deszczowej X X Przekształcenia krajobrazu X X Wpływ na dobra materialne X X Oddziaływanie na dziedzictwo kulturowe, zwłaszcza na zabytki Skumulowane oddziaływanie na roślinność, faunę i bioróŜnorodność ZagroŜenia dla form ochrony przyrody, w tym obszarów Natura 2000 X X Skumulowane oddziaływanie na zdrowie ludzi X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Powstanie odpadów (głównie komunalnych w mniejszym zakresie technologicznych) Źródło: opracowanie własne X X X X X X X X X X X X X X X X X X 52 proeko Procedura ocen oddziaływania na środowisko Uwarunkowania prawne ocen oddziaływania na środowisko określa Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.). Zgodnie z ww. ustawą przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko w ramach postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wymaga realizacja następujących planowanych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko: 1) planowanego przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko; 2) planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Zgodnie z art. 60 ustawy Rada Ministrów, uwzględniając moŜliwe oddziaływanie na środowisko przedsięwzięć oraz uwarunkowania, o których mowa w art. 63 ust. 1, określi, w drodze rozporządzenia: 1) rodzaje przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko; 2) rodzaje przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko; 3) przypadki, gdy zmiany dokonywane w obiektach są kwalifikowane jako przedsięwzięcia, o których mowa w pkt 1 i 2. (...) Art.173.2. Do czasu wydania przepisów, o których mowa w art. 60 niniejszej ustawy: 1) za przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, określone w art. 59 ust. 1 pkt 1 niniejszej ustawy, uwaŜa się określone w dotychczasowych przepisach przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko, wymagające sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko; 2) za przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, określone w art. 59 ust. 1 pkt 2 niniejszej ustawy, uwaŜa się określone w dotychczasowych przepisach przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko, dla których obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko moŜe być stwierdzony. Zgodnie z dotychczasowymi przepisami wykonawczymi wydanymi na podstawie art. 51 ust. 8 ustawy prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późniejszymi zmianami) tj. Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych kryteriów związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. z 2004 Nr 257 poz. 2573 zm. Dz. U. z 2005 r. Nr 92, poz. 769 i Dz. U. z 2007 r. Nr 158, poz. 1105) - ustalenia projektu „Planu ...” dotyczące: • budowy wielkopowierzchniowych obiektów handlowych (WOH) - zespoły zabudowy usługowej na terenie o powierzchni nie mniejszej niŜ 2 ha, centra handlowe i usługowe o powierzchni nie mniejszej niŜ 1 ha lub o powierzchni uŜytkowej nie mniejszej niŜ 1ha, wraz z infrastrukturą towarzyszącą; • parkingów samochodowych, lub zespołów parkingów, dla nie mniej niŜ 100 samochodów cięŜarowych lub 300 samochodów osobowych; • dróg publicznych o nawierzchni utwardzonej (...) z wyłączeniem przedsięwzięć polegających na budowie, przebudowie, montaŜu, remoncie lub rozbiórce: zjazdu, z drogi publicznej, przejazdu drogowego, pasa postojowego, pasa dzielącego, pobocza chodnika, ścieŜki rowerowej, konstrukcji oporowej, przepustu, kładki 53 proeko oraz obiektów i urządzeń wyposaŜenia technicznego dróg; • niektórych przedsięwzięć związanych z realizacją infrastruktury technicznej, np. budową kanalizacji sanitarnej; naleŜą do kategorii mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko i docelowo moŜe wymagać przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. 54 proeko 8. INFORMACJE O MOśLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO Realizacja ustaleń projektu „Planu ...” nie spowoduje transgranicznego oddziaływania na środowisko ze względu na charakter ustaleń i odległość od granic państwa, ok. 45 km w kierunku północnym (brzeg Zatoki Gdańskiej - granica lądowa) + 12 mil morskich (granica morska). 55 proeko 9. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZENIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI ODDZIAŁYWAŃ NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARÓW NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TYCH OBSZARÓW. Ograniczenie przekształceń środowiska związanych z realizacją ustaleń projektu „Planu ...” uwarunkowane jest wdroŜeniem takich działań, jak: • zabezpieczenie gruntu i wód w rejonie inwestycji przed zanieczyszczeniami związanymi z pracą sprzętu zmechanizowanego; • rekultywacja zniszczonych w procesie budowlanym terenów; • maksymalne skrócenie czasu trwania prac budowlanych; • zdjęcie aktywnej biologicznie warstwy gleby w miejscach wykopów budowlanych i wykorzystanie jej do kształtowania terenów zieleni urządzonej; • ukształtowanie terenów zieleni o funkcjach krajobrazowych; • w miarę moŜliwości zachowanie istniejących drzew i krzewów i wkomponowanie ich w przyszłe tereny zieleni; • w nowych nasadzeniach zastosowanie gatunków adekwatnych siedliskowo i odpornych na uciąŜliwości środowiska miejskiego. W przypadku rozbiórki istniejących obiektów (cześć obiektów juŜ jest wyburzona) celowe jest: • zastosowanie nowoczesnych technik ewentualnej rozbiórki, ograniczających zasięg przestrzenny powstających gruzowisk do terenów zajętych wcześniej przez wyburzany budynek; • ograniczenie pylenia, np. przez zawilgocenie przedmiotu ewentualnej rozbiórki; • minimalizacja zaśmiecania terenu; • maksymalne skrócenie czasu ewentualnej rozbiórki i jej przeprowadzenie poza sezonem letnim. Istotna jest estetyzacja krajobrazu poprzez wprowadzenie ładu przestrzennego i zabudowy o wysokim standardzie architektonicznym oraz zieleni krajobrazowej. Na obszarze projektu „Planu …” poŜądana jest rozsądna ingerencja w zakresie usuwania licznych okazów samosiewu drzew: klonu pospolitego, jaworu, jesionu, wiązu górskiego. Wiele z nich, rośnie w miejscach, które nie rokują moŜliwości ich długoletniego bytowania – tuŜ przy budynkach, murach lub przy ogrodzeniach. Część okazów trzeba będzie usunąć, natomiast część moŜe stanowić doskonały materiał do kreowania zieleni w mieście, w miejscach przeznaczonych na rozwój dorodnych drzew, przydatnych dla zieleni miasta. Omawiane samosiewy to przewaŜnie okazy zdrowe, o ładnym pokroju, a co istotne – przystosowane do tutejszych, miejskich warunków. Im wcześniej zostaną pozyskane, tym łatwiej mogą się przyjąć w nowym miejscu. Być moŜe aktualnie prowadzone inwestycje mogą być uzupełnione zielenią właśnie czerpiącą z tych zasobów. Trzeba jedynie pamiętać, dobierając dla nich miejsca, Ŝe okazy wymienionych gatunków, w dalszej perspektywie, będą się rozwijały w wysokie, dorodne drzewa. 56 proeko Realizacja ustaleń projektu „Planu...” nie spowoduje oddziaływań na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 w jego otoczeniu, w tym na najbliŜszy z nich planowany specjalny obszar ochrony siedlisk „Dolina Wierzycy” PLH220048 oraz na integralność i spójność sieci obszarów Natura 2000. W związku z powyŜszym nie wymaga działań z zakresu kompensacji przyrodniczej. 57 proeko 10. ROZWIAZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIAZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE PLANU Projekt „Planu ...” zawiera poprawne ustalenia w zakresie wyposaŜenia w infrastrukturę ochrony środowiska. Projekt „Planu ...” w tym zakresie nie wymaga rozwiązań alternatywnych. Na etapie sporządzania projektu „Planu …” poddawane były analizie róŜne koncepcje urbanistyczno-architektoniczne zagospodarowania obszaru (Analizy i Studia. Koncepcja do projektu „Planu …” 2008) oparte na: • materiałach załączonych do wniosków inwestorów, w tym dwie koncepcje architektoniczno – urbanistyczne; • autorskich koncepcjach alternatywnego zagospodarowania terenu w formie centrów handlowych; • analizie ruchu komunikacji samochodowej wykonanej na potrzeby zmiany mpzp; • syntezie uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych; • inspiracji realizacjami wielkich centrów handlowych w małych miastach Europy zachodniej. Ostatecznie poza koncepcją przyjęta w projekcie „Planu …” zostały opracowane 3 warianty rozwiązań: Wariant A – „inwestorski: • dwa obiekty handlowe w formie wielkopowierzchniowych budynków, wykorzystujących maksymalnie moŜliwości zabudowy terenu, obiekty handlowe mają łącznie ponad 40.000 m2 powierzchni sprzedaŜy, co wymaga łącznej liczby ponad 1600 miejsc postojowych; • zwiększone natęŜenie ruchu obciąŜające istniejący układ komunikacyjny, przeciąŜony w okolicy Starego Miasta. Wariant projektowy A „inwestorski” stworzy dwa silne elementy struktury urbanistycznej, zarówno pod względem funkcjonalnym (punkt docelowy dla klientów) oraz przestrzennym (znaczących rozmiarów kubatury). W wyniku jego realizacji powstaną dwa centra handlowe odizolowane od siebie oraz od historycznej części miasta. Ponadto, ze względu na ich znaczącą wielkość, moŜe nastąpić przeniesienie punktu cięŜkości układu handlowego z historycznego śródmieścia na nowoprojektowane obszary. Budowa nowoczesnych centrów o złoŜonym programie funkcjonalnym ma szansę zwiększyć obszar oddziaływania Starogardu Gdańskiego pod względem przyciągania klientów z okolicznych miejscowości. Jednak dla zmaksymalizowania zysków z tego procesu wymagane są działania wzmacniające istniejącą ofertę śródmieścia, zlokalizowaną poza obszarem planu. W przeciwnym razie moŜe zostać ona przytłoczona przez nowe inwestycje. Wariant B – „pętla”: • mniejsza powierzchnia zabudowy i powierzchnia sprzedaŜy; obiekty handlowe mają łącznie około 30 000 m2 powierzchni zabudowy, co wymaga około 1500 miejsc postojowych; • podporządkowanie formy nowych centrów handlowych do struktury funkcjonalnej Starego Miasta z naciskiem na układ ciągów pieszych - układ ciągów pieszych wraz z placami i skwerami został zaprojektowany tak, aby w jak największym stopniu zapewniał płynną cyrkulację ruchu pieszego z naciskiem na włączenie 58 proeko tychŜe ciągów do istniejącego juŜ systemu w rejonie śródmieścia Stargardu; Zaproponowane przebiegi ciągów pieszych, przejść i komunikacji wewnątrz obiektów tworzą układ „pętli” prowadzącej ruch pieszy od rynku poprzez istniejące w najbliŜszym otoczeniu obiekty handlowe; • uwzględniając przeciąŜony juŜ układ komunikacyjny w rejonie Starego Miasta zaproponowano alternatywną ulicę do obsługi centrum przebiegającą przez oba tereny, przy załoŜeniu połączenia jej z ulicą Lubichowską (poza obszarem planu). Ograniczona została wielkość powierzchni handlowej oraz poprawiono funkcjonalno-przestrzenną integrację obu centrów ze sobą i strukturą śródmieścia. Takie rozwiązanie funkcjonowało będzie jako silny element docelowy dla klientów i wzbogacało całościową ofertę śródmieścia w zakresie usług. Wprowadzone jednak zostaną wielkokubaturowe obiekty handlowe, niedopasowane do przestrzennego rozdrobnienia śródmieścia. Co więcej moŜliwe jest niepoŜądane oddziaływanie planowanych obiektów na istniejącą, tradycyjną sieć handlową. Wariant C – „kwartały”: • zabudowa w formie miejskich kwartałów, kwartałów z otwartymi, nie przekrytymi uliczkami pomiędzy poszczególnymi obiektami; • obiekty handlowe mają łącznie około 20000 m2 powierzchni zabudowy; program wymaganej minimalnej liczny miejsc parkingowych zaleŜałby od stosunku funkcji poszczególnych obiektów (przy formie galerii handlowej byłaby to liczba ok. 1000 mp) MoŜliwa byłaby realizacja odpowiedniej liczby miejsc postojowych w parkingach podziemnych, np. wspólnych dla całych kwartałów zabudowy (tak jak jest to często realizowane we współczesnych uzupełnieniach zabudowy w śródmieściach miast; • moŜliwość połączenia wewnętrznego układu ulicznego z ulicą Lubichowską. Forma zabudowy to nawiązanie do skali kwartałów miejskich i ich wzajemnych relacji takich jak odległości pomiędzy budynkami, ich wysokości, podziałów na kondygnacje i form dachu oraz rozczłonkowania bryły budynku. Zabudowa taka pozwala na większa swobodę w adaptacji zabudowy do potrzeb rynku, jak na przykład moŜliwości przeznaczenia części obiektów na funkcje mieszkalne, hotelowe, usługowe, biurowe i inne. Realizacja wariantu C „kwartały” pozwoli na naturalne przedłuŜenie istniejącej struktury śródmieścia na nowe tereny inwestycyjne z równoczesnym wprowadzeniem nowoczesnej oferty handlowej. Zabudowa wielofunkcyjna pozwoli zmaksymalizować potencjał inwestycyjny projektowanego obszaru. Spośród wariantów alternatywnych opracowanych na etapie Analizy i Studia. Koncepcja do projektu „Planu …” 2008 najkorzystniejszy środowiskowo byłby wariant C ze względu na najmniejsze bezpośrednie obciąŜenie obszaru przez planowane zainwestowanie (powierzchnia handlowa i wymagana ilość miejsc parkingowych) oraz charakter zabudowy nawiązujący do istniejącej struktury śródmieścia. 59 proeko 11. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU PLANU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA Na obszarze miasta Starogard Gdański, w tym równieŜ w rejonie obszaru projektu „Planu ...” szczególnie istotny jest stały monitoring: • systemów unieszkodliwiania ścieków bytowych (co najmniej dwa razy w roku); • systemu kanalizacji deszczowej (co najmniej dwa razy w roku). Ponadto, dla ograniczenia przekształceń środowiska, na etapie budowy planowanych inwestycji, kontroli powinny podlegać: • stosowanie zasady minimalnej ingerencji w środowisko i zasięg przestrzenny placów budowy (raz w miesiącu); • • wpływ prac budowlanych na warunki gruntowo-wodne (raz na kwartał). ochrona drzewostanu. Po zrealizowaniu planowanych inwestycji, poza stałą kontrolą stanu technicznego planowanych obiektów, wskazany jest: monitoring: • skuteczności i prawidłowości gospodarki odpadami (raz na kwartał); • wielkości poziomu dźwięku na granicy własności terenów inwestycji usługowych (raz na kwartał); Celowe jest przeprowadzenie badań natęŜenia hałasu przy głównych trasach komunikacyjnych w mieście, przed rozpoczęciem budowy Wielkopowierzchniowych Obiektów Handlowych i po ich oddaniu do eksploatacji. 60 proeko 12. WSKAZANIE NAPOTKANYCH W PROGNOZIE TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY. W trakcie opracowywania prognozy oddziaływania na środowisko projektu „Planu …” nie napotkano trudności wynikające z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy poza brakiem szczegółowego rozpoznania w zakresie warunków gruntowo-wodnych podłoŜa. 61 proeko 13. WNIOSKI 1. Obszar objęty projektem „Planu …” o powierzchni 7,31 ha (dz. geod. 491, 359/8, 359/7, 361 w obr. 17.) połoŜony jest w centralnej części miasta, ograniczonej ulicami Kościuszki (pas drogowy poza granicami obszaru), murami Sądu i aresztu śledczego, ul. Pomorską, a od zachodu nieruchomościami połoŜonymi przy ul. Lubichowskiej. 2. Przedmiotem projektu „Planu …” jest ustalenie zasad zagospodarowania i zabudowy „strefy o wiodącej funkcji handlowo-usługowej”. 3. Główne problemy ochrony środowiska na obszarze projektu „Planu ...” i w jego otoczeniu stanowią: • wewnętrzna i tranzytowa komunikacja samochodowa – źródło uciąŜliwości aerosanitarnej i akustycznej; • transport kolejowy - źródło uciąŜliwości akustycznych i aerosanitarnych; • indywidualne paleniska w obrębie zabudowy mieszkaniowej (tzw. niska emisja), wykorzystujące paliwa stałe (węgiel, koks itp.) – źródła lokalnej uciąŜliwości aerosanitarnej; • punktowe źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych (Wierzycy) oraz zrzuty wód opadowych. 4. Na obszarze projektu zmiany „Planu ...” nie występują formy ochrony przyrody w rozumieniu przepisów ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004 r. Nr 92, poz. 880) z późniejszymi zmianami. NajbliŜsze z nich w otoczeniu to: Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Wierzycy” (w minimalnej odległości ok. 4,6 km północny-zachód) i planowany specjalny obszar ochrony siedlisk „Dolina Wierzycy” PLH220048 – w trakcie konsultacji społecznych (w minimalnej odległości ok. 1 km na zachód). 5. W regionalnym otoczeniu obszaru projektu „Planu …” do 15 km występują ponadto: • rezerwat przyrody "Brzęczek" – w minimalnej odległości ponad ok. 15 km na północny-zachód; • obszary chronionego krajobrazu: OChK Borów Tucholskich – w minimalnej odległości ok. 7,2 km na południowy-zachód i Gniewski OChK – w minimalnej odległości ok. 13,2 km na południowy wschód; • obszary Natura 2000: − planowany specjalny obszar ochrony siedlisk „Grądy nad Jeziorami Zduńskim i Szpęgawskim” – w minimalnej odległości ok. 6,6 km na północny-wschód (w trakcie konsultacji społecznych); − obszar mający znaczenie dla Wspólnoty (projektowany specjalny obszar ochrony siedlisk) „Waćmierz" PLH220031 (planowane powiększenie w trakcie konsultacji społecznych) – w minimalnej odległości ok. 11,3 km na północny-wschód; − ustanowiony obszar specjalnej ochrony ptaków „Bory Tucholskie” PLB220009 – w minimalnej odległości ok. 14 km na zachód i południowy zachód. 6. Realizacja ustaleń projektu „Planu ...” nie spowoduje jakiegokolwiek oddziaływania na ww. formy ochrony przyrody, ze względu na lokalizację obszaru 62 proeko „Planu …” w obrębie terenów zainwestowania miejskiego. Realizacja ustaleń projektu „Planu...” nie spowoduje oddziaływań na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 oraz na integralność i spójność tych obszarów. W związku z powyŜszym nie wymaga działań z zakresu kompensacji przyrodniczej. 7. Zgodnie z wykonaną inwentaryzacją drzew („Opracowanie ekofizjograficzne …” 2008) na obszarze projektu „Planu …” na ochronę jako pomniki przyrody zasługują dwa drzewa: • klon pospolity (obwód pnia 2,83 m), • dąb szypułkowy odmiany stoŜkowej (obwód pnia 3,2 m). W ustaleniach projektu „Planu …” ww. okazy drzew jak równieŜ inne wartościowe drzewa wskazane zostały do ochrony. 8. Obszar projektu planu nie jest zagroŜony powodziami oraz osuwaniem mas ziemnych. 9. Na obszarze projektu „Planu znajdują się cztery obiekty wpisane do „Gminnej ewidencji zabytków miasta Starogard Gdański” (2008). 10. Obszar projektu „Planu ...” połoŜony jest w zasięgu: • strefy ochrony konserwatorskiej - strefy rewitalizacji (cały obszar); • strefy ochrony konserwatorskiej – ochrony krajobrazu kulturowego; • strefy obserwacji archeologicznej. 11. Realizacja przewidzianego w projekcie „Planu ...” zagospodarowania spowoduje nieuniknione przekształcenia środowiska przyrodniczego, związane z pracami budowlanymi, w szczególności w zakresie przekształceń litosfery, warunków wodnych, szaty roślinnej (likwidacja roślinności trawiastej, ruderalnej i wycinka niektórych drzew – część drzew juŜ została usunięta) oraz krajobrazu. 12. Na etapie funkcjonowania ustaleń projektu „Planu ...”, prognozowane jest wystąpienie następujących głównych przekształceń środowiska: • litosfera: nieznaczna intensyfikacja przekształceń litosfery, polegających głównie na wydeptywaniu terenu w wyniku penetracji pieszej; • hydrosfera: korzystne ustalenia dotyczące odprowadzenia ścieków sanitarnych do sieci kanalizacji sanitarnej i wód opadowych do kanalizacji deszczowej; • atmosfera: − zakładane zaopatrzenie w ciepło z miejskiej sieci ciepłowniczej i z indywidualnych źródeł proekologicznych pozwoli na zminimalizowanie negatywnych skutków wzrostu obciąŜenia atmosfery antropogenicznymi zanieczyszczeniami, które prowadzą do pogorszenia warunków aerosanitarnych; − projektowane zainwestowanie głównie usługowe, w tym wielkopowierzchniowe centra handlowe przyczyni się do zwiększenia natęŜenia ruchu samochodowego i zwiększenia emisji zanieczyszczeń powietrza i hałasu z dróg dojazdowych oraz z projektowanych parkingów; • biosfera: na nowych terenach zielonych towarzyszących planowanemu zainwestowaniu zostanie wprowadzona roślinność ozdobna; minimalna powierzchnia biologicznie czynna określona w projekcie wynosi tylko 10% powierzchni; penetracja przez ludzi terenów zielonych w otoczeniu obiektów i 63 proeko wzdłuŜ dojść moŜe spowodować fizyczne zniszczenie roślinności i niekorzystne zmiany warunków siedliskowych; wystąpi dalsza synantropizacja i prawdopodobnie dalsze zuboŜenie (gatunkowe i ilościowe) fauny; • zasoby naturalne: nie występują udokumentowane złoŜa surowców mineralnych, ani chronione grunty rolne i leśne, połoŜenie poza strefami ochronnymi komunalnego ujęcia wód podziemnych „Wierzyca”; • krajobraz: obszar projektu „Planu …” wskazany jest do rehabilitacji istniejącej zabudowy i infrastruktury technicznej oraz w całości znajduje się w strefie rewitalizacji - modernizacja istniejącej zabudowy i wdraŜanie wysokich standardów dla nowych obiektów moŜe poprawić walory estetyczne obszaru; • zabytki i dobra kultury materialnej: projekt „Planu …” uwzględnia ogólne uwarunkowania ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków, a rozwiązania szczegółowe uzaleŜnia od uzgodnienia z właściwym Konserwatorem zabytków; • ekologiczne warunki jakości Ŝycia ludzi: aktualnie umiarkowane ekologiczne warunki Ŝycia ludzi (głównie uciąŜliwości akustyczne i aerosanitarne związane z komunikacją samochodową na ul. Pomorskiej, Kościuszki i Jana Pawła II) ulęgną pogorszeniu przede wszystkim w wyniku intensyfikacji ruchu pojazdów samochodowych. 13. Projekt „Planu …” zawiera ustalenia pozytywne, neutralne i dotyczące obiektów mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. 14. Dopuszczone w projekcie „Planu ...” • wielkopowierzchniowe obiekty handlowe (WOH) - zespoły zabudowy usługowej na terenie o powierzchni nie mniejszej niŜ 2 ha, centra handlowe i usługowe o powierzchni nie mniejszej niŜ 1 ha lub o powierzchni uŜytkowej nie mniejszej niŜ 1ha, wraz z infrastrukturą towarzyszącą; • parkingi samochodowe, lub zespoły parkingów, dla nie mniej niŜ 100 samochodów cięŜarowych lub 300 samochodów osobowych; drogi publiczne o nawierzchni utwardzonej (...) z wyłączeniem przedsięwzięć polegających na budowie, przebudowie, montaŜu, remoncie lub rozbiórce: zjazdu, z drogi publicznej, przejazdu drogowego, pasa postojowego, pasa dzielącego, pobocza chodnika, ścieŜki rowerowej, konstrukcji oporowej, przepustu, kładki oraz obiektów i urządzeń wyposaŜenia technicznego dróg; • • niektóre przedsięwzięcia związane z realizacją infrastruktury technicznej, np. budową kanalizacji sanitarnej; zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227) i Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych kryteriów związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257 poz. 2573, zm. Dz. U. z 2005 r. Nr 92, poz. 769 i Dz. U. z 2007 r. Nr 158, poz. 1105) naleŜą do kategorii przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko i mogą docelowo wymagać przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. 15. Większość oddziaływań ustaleń projektu zmiany „Planu ...” na środowisko będzie 64 proeko miała charakter bezpośredni, długoterminowy i okresowy. Stałe oddziaływania dotyczyć będą przede wszystkim powstawania ścieków sanitarnych i odpadów, antropizacji krajobrazu oraz skumulowanego oddziaływania na biosferę i zdrowie ludzi. 16. Realizacja ustaleń projektu „Planu ...” nie spowoduje transgranicznego oddziaływania na środowisko. 17. Na obszarze miasta Starogard, w tym równieŜ na obszarze projektu „Planu ...” szczególnie istotny jest monitoring: systemów unieszkodliwiania ścieków sanitarnych i kanalizacji deszczowej oraz skuteczności i prawidłowości gospodarki odpadami. Celowe jest przeprowadzenie badań natęŜenia hałasu przy głównych trasach komunikacyjnych w mieście. 18. Na etapie sporządzania projektu „Planu …” poddawane były analizie róŜne koncepcje urbanistyczno-architektoniczne zagospodarowania obszaru (Analizy i Studia. Ostatecznie poza koncepcją przyjętą w projekcie „Planu …” zostały opracowane 3 warianty rozwiązań róŜniące się powierzchnią zabudowy i powierzchnią sprzedaŜy, wymaganą ilością miejsc parkingowych, układem komunikacyjnym i układem terenów zieleni urządzonej. Najkorzystniejszy środowiskowo byłby wariant C „kwartały” ze względu na najmniejsze bezpośrednie obciąŜenie obszaru przez planowane zainwestowanie oraz charakter zabudowy nawiązujący do istniejącej struktury śródmieścia. Gdańsk, październik 2009 r. 65 proeko 14. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM Obszar objęty projektem „Planu …” o powierzchni 7,31 ha (dz. geod. 491, 359/8, 359/7, 361 w obr. 17.) połoŜony jest w centralnej części miasta, ograniczonej ulicami Kościuszki (pas drogowy poza granicami obszaru), murami Sądu i aresztu śledczego, ul. Pomorską, a od zachodu nieruchomościami połoŜonymi przy ul. Lubichowskiej. Przedmiotem projektu „Planu …” jest ustalenie zasad zagospodarowania i zabudowy „strefy o wiodącej funkcji handlowo-usługowej”. Na obszarze projektu zmiany „Planu ...” nie występują formy ochrony przyrody. NajbliŜsze z nich w otoczeniu to Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Wierzycy” (w minimalnej odległości ok. 4,6 km północny-zachód) i planowany specjalny obszar ochrony siedlisk „Dolina Wierzycy” PLH220048 – w trakcie konsultacji społecznych (w minimalnej odległości ok. 1 km na zachód). W regionalnym otoczeniu obszaru projektu „Planu …” do 15 km występują ponadto: • rezerwat przyrody "Brzęczek" – w minimalnej odległości ponad ok. 15 km na północny-zachód; • obszary chronionego krajobrazu: OChK Borów Tucholskich – w minimalnej odległości ok. 7,2 km na południowy-zachód i Gniewski OChK – w minimalnej odległości ok. 13,2 km na południowy wschód; • obszary Natura 2000: − planowany specjalny obszar ochrony siedlisk „Grądy nad Jeziorami Zduńskim i Szpęgawskim” – w minimalnej odległości ok. 6,6 km na północny-wschód (w trakcie konsultacji społecznych); − obszar mający znaczenie dla Wspólnoty (projektowany specjalny obszar ochrony siedlisk) „Waćmierz" PLH220031 (planowane powiększenie w trakcie konsultacji społecznych) – w minimalnej odległości ok. 11,3 km na północnywschód; − ustanowiony obszar specjalnej ochrony ptaków „Bory Tucholskie” PLB220009 – w minimalnej odległości ok. 14 km na zachód i południowy zachód. Realizacja ustaleń projektu zmiany „Planu ...” nie spowoduje jakiegokolwiek oddziaływania na ww. formy ochrony przyrody, ze względu na lokalizację obszaru „Planu …” w obrębie terenów zainwestowania miejskiego. Realizacja ustaleń projektu zmiany „Planu...” nie spowoduje oddziaływań na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 oraz na integralność i spójność tych obszarów. W związku z powyŜszym nie wymaga działań z zakresu kompensacji przyrodniczej. Projektu „Planu …” uwzględnia ochronę wartościowych drzew w tym pomnikowych okazów klonu pospolitego i dębu szypułkowego odmiany stoŜkowej. Na obszarze projektu „Planu znajdują się cztery obiekty wpisane do „Gminnej ewidencji zabytków miasta Starogard Gdański” (2008). Obszar projektu „Planu ...” połoŜony jest w zasięgu: • strefy ochrony konserwatorskiej - strefy rewitalizacji (cały obszar); • strefy ochrony konserwatorskiej – ochrony krajobrazu kulturowego; • strefy obserwacji archeologicznej. 66 proeko Projekt „Planu …” uwzględnia ogólne uwarunkowania ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków, a rozwiązania szczegółowe uzaleŜnia od uzgodnienia z właściwym Konserwatorem zabytków. Realizacja przewidzianego w projekcie „Planu ...” zagospodarowania spowoduje nieuniknione przekształcenia środowiska przyrodniczego, związane z pracami budowlanymi, w szczególności w zakresie przekształceń powierzchni ziemi, warunków wodnych, roślinności (likwidacja roślinności trawiastej, ruderalnej i wycinka niektórych drzew – część drzew juŜ została usunięta) oraz krajobrazu. Projekt zmiany „Planu …” zakłada kompleksowe wyposaŜenie terenu w infrastrukturę techniczną, co zminimalizuje negatywne oddziaływanie zainwestowania w czasie jego funkcjonowania na środowisko przyrodnicze. Projektowane zainwestowanie głównie usługowe, w tym wielkopowierzchniowe centra handlowe przyczyni się do zwiększenia natęŜenia ruchu samochodowego i zwiększenia emisji zanieczyszczeń powietrza i hałasu z dróg dojazdowych oraz z projektowanych parkingów. Zakładana modernizacja istniejącej zabudowy i wprowadzanie nowej zabudowy z uwzględnieniem wysokich standardów moŜe poprawić walory estetyczne obszaru projektu „Planu …”. Projekt „Planu …” zawiera ustalenia pozytywne, neutralne i dotyczące obiektów mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Dopuszczone w projekcie „Planu ...”: • wielkopowierzchniowe obiekty handlowe (WOH) - zespoły zabudowy usługowej na terenie o powierzchni nie mniejszej niŜ 2 ha, centra handlowe i usługowe o powierzchni nie mniejszej niŜ 1 ha lub o powierzchni uŜytkowej nie mniejszej niŜ 1ha, wraz z infrastrukturą towarzyszącą; • parkingi samochodowe, lub zespoły parkingów, dla nie mniej niŜ 100 samochodów cięŜarowych lub 300 samochodów osobowych; drogi publiczne o nawierzchni utwardzonej (...) z wyłączeniem przedsięwzięć polegających na budowie, przebudowie, montaŜu, remoncie lub rozbiórce: zjazdu, z drogi publicznej, przejazdu drogowego, pasa postojowego, pasa dzielącego, pobocza chodnika, ścieŜki rowerowej, konstrukcji oporowej, przepustu, kładki oraz obiektów i urządzeń wyposaŜenia technicznego dróg; • • niektóre przedsięwzięcia związane z realizacją infrastruktury technicznej, np. budową kanalizacji sanitarnej; naleŜą do kategorii przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko i mogą docelowo wymagać przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Większość oddziaływań ustaleń projektu zmiany „Planu ...” na środowisko będzie miała charakter bezpośredni, długoterminowy i okresowy. Stałe oddziaływania dotyczyć będą przede wszystkim powstawania ścieków sanitarnych i odpadów, antropizacji krajobrazu oraz skumulowanego oddziaływania na biosferę i zdrowie ludzi. Realizacja ustaleń projektu „Planu ...” nie spowoduje transgranicznego oddziaływania na środowisko. Projekt zmiany „Planu ...” zawiera poprawne ustalenia w zakresie wyposaŜenia w infrastrukturę ochrony środowiska i nie wymaga rozwiązań alternatywnych w tym zakresie. 67 proeko Na etapie sporządzania projektu „Planu …” poddawane były analizie róŜne koncepcje urbanistyczno-architektoniczne zagospodarowania obszaru (Analizy i Studia. Ostatecznie poza koncepcją przyjęta w projekcie „Planu …” zostały opracowane 3 warianty rozwiązań róŜniące się powierzchnią zabudowy i powierzchnią sprzedaŜy, wymaganą ilością miejsc parkingowych, układem komunikacyjnym i układem terenów zieleni urządzonej. Najkorzystniejszy środowiskowo byłby wariant C „kwartały” ze względu na najmniejsze bezpośrednie obciąŜenie obszaru przez planowane zainwestowanie oraz charakter zabudowy nawiązujący do istniejącej struktury śródmieścia. Na obszarze miasta Starogard Gdański, w tym równieŜ na obszarze projektu zmiany „Planu ...” szczególnie istotny jest monitoring: systemów unieszkodliwiania ścieków sanitarnych i kanalizacji deszczowej oraz skuteczności i prawidłowości gospodarki odpadami. Celowe jest przeprowadzenie badań natęŜenia hałasu przy głównych trasach komunikacyjnych. 68 proeko 15. WYKAZ ŹRÓDEŁ INFORMACJI UWZGLĘDNIONYCH W PROGNOZIE Aktualizacja programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego na lata 2007-2010 z perspektywą na lata 2011-2014 Buliński M., 1993, Flora roślin naczyniowych doliny Wierzycy w warunkach antropogenicznych przemian środowiska przyrodniczego, Acta Biol. nr 8 Societ. Scient. Gedan. Kostarczyk A., Przewoźniak M. – red., 2002, Diagnoza stanu i koncepcja ochrony środowiska przyrodniczo-kulturowego w województwie pomorskim”, Materiały do Monografii Przyrodniczej Regionu Gdańskiego, t. 8, Gdańsk. Łukasiewicz A., 1995, Dobór drzew i krzewów dla zieleni miejskiej środkowozachodniej Polski, Wyd. Nauk. UAM, Poznań Natura 2000. Europejska sieć ekologiczna., 2002, Ministerstwo Środowiska, Warszawa Ocena roczna jakości powietrza w woj. pomorskim za 2007 rok, PWIOŚ Gdańsk 2008. Opracowanie ekofizjograficzne dla potrzeb zmiany „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Starogard Gdański” 2004, BPiWP „Proeko” w Gdańsku Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe dla fragmentu miasta Starogard Gdański w rejonie ulic Kościuszki, Pomorskiej i Al. Jana Pawła II, 2008, BPiWP Proeko, Gdańsk. Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu ochrony środowiska województwa pomorskiego na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy 2011-2014”, którego część stanowi projekt Planu gospodarki odpadami, M. Ebelt, M. Kistowski, A Tyszecki, Gdańsk 2007. Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego”, WBPP w Słupsku, Gdańsk 2008. Prognoza oddziaływania na środowisko dla sporządzonego projektu zmiany „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Starogard Gdański”, 2009, Eko Usługi, Lublin Program ochrony środowiska województwa pomorskiego 2007 – 2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011 – 2014, (Uchwała nr 191/XII/07 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 24 września 2007 r.), Gdańsk. Projekt „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego”, 2009, Załącznik nr 1 do uchwały nr 11/175/09 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 12 stycznia 2009 r. Przewoźniak M., 1987, Podstawy geografii fizycznej kompleksowej, Wyd. UG, Gdańsk Przewoźniak M., 1995, Studia przyrodniczo-krajobrazowe w ocenach oddziaływania na środowisko, w: Studia krajobrazowe jako podstawa racjonalnej gospodarki przestrzennej, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław Przewoźniak M., 1997, Teoria i praktyka w prognozowaniu zmian środowiska przyrodniczego dla potrzeb planowania przestrzennego, w: Materiały szkoleniowe do konferencji nt. “Prognoza skutków wpływu ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na środowisko 69 proeko przyrodnicze, jako istotne narzędzie przeciwdziałania powstawaniu zagroŜeń ekologicznych”, TUP, Katowice. Przewoźniak M., 2002, Kształtowanie środowiska przyrodniczego miast. Przykłady z regionu gdańskiego, Wydz. Architektury PG, Gdańsk. Przewoźniak M. 2007, Ochrona przyrody w planowaniu przestrzennym, czyli o tym, Ŝe przyroda jest krzywa, a jej ochrona w planowaniu przestrzennym nie jest prosta, Urbanista 1(49). Przewoźniak M. 2007, Przyrodnicza rewitalizacja miast. Podstawy teorii i przykłady realizacji, Biblioteka Urbanisty 10, Warszawa. Racinowski R., 1987, Wprowadzenie do fizjografii osadnictwa, PWN, Warszawa Raporty o stanie środowiska w województwie pomorskim w latach 1999 - 2007, WIOŚ w Gdańsku Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004 r., Nr 92, poz. 880 z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. „Prawo ochrony środowiska” (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. „Prawo wodne” (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz. U. z 2007 r. nr 39, poz. 251 ze zmianami) Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. O lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. Urz. Nr 167, poz. 1399) Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227) www.natura2000.mos.gov.pl