Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne „DOM” Sp. z oo 83

Opracowanie:
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU „MIEJSCOWEGO
PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO OBEJMUJĄCEGO OBSZAR
POŁOśONY W REJONIE ULIC KOŚCIUSZKI, POMORSKA, AL. JANA PAWŁA II W
STAROGARDZIE GDAŃSKIM”
Zleceniodawca:
Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne „DOM” Sp. z o.o.
83-200 Starogard Gdański
ul. Kościuszki 34G
Umowa
z dnia 09.10.2009
Zespół autorski:
mgr Monika Markowska
dr hab. Maciej Przewoźniak
mgr Ewa Sawon
mgr Andrzej Winiarski
Gdańsk, październik 2009 r.
Egz. nr 3 4
2
proeko
Spis treści:
1. PODSTAWY PRAWNE PROGNOZY I INFORMACJE O METODACH
ZASTOSOWANYCH PRZY JEJ SPORZĄDZANIU ................................................ 4
1.1. Podstawy prawne prognozy i jej zakres........................................................... 4
2.2. Metody prognozowania.................................................................................... 6
2. CHARAKTERYSTYKA USTALEŃ PROJEKTU PLANU I JEGO
POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI ............................................................. 7
2.1. Charakterystyka ustaleń projektu planu........................................................... 7
2.2. Powiązania z innymi dokumentami................................................................ 11
3. STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO I JEGO POTENCJALNE
ZMIANY ................................................................................................................ 15
3.1. Struktura środowiska przyrodniczego ............................................................ 15
3.1.1. PołoŜenie regionalne ............................................................................ 15
3.1.2. Środowisko abiotyczne......................................................................... 15
3.1.3. Charakterystyka szaty roślinnej i inwentaryzacja drzew ....................... 16
3.2. Antropizacja środowiska przyrodniczego....................................................... 20
3.3. Walory ekologiczne i zasobowo-uŜytkowe środowiska przyrodniczego......... 25
3.4. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu
planu.............................................................................................................. 26
3.5. ZagroŜenia przyrodnicze ............................................................................... 26
4. ANALIZA ISTNIEJACYCH PROBLEMÓW OCHRONY ŚRODOWISKA
ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W
SZCZEGÓLNOŚCI NA OBSZARACH FORM OCHRONY PRZYRODY .............. 28
4.1. Ogólne problemy ochrony środowiska........................................................... 28
4.2. Problemy ochrony przyrody ........................................................................... 28
4.2.1. Stan prawny ......................................................................................... 28
4.2.2. Proponowane formy ochrony przyrody ................................................. 31
5. UWARUNKOWANIA OCHRONY ŚRODOWISKA KULTUROWEGO,
ZABYTKÓW, DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ I KRAJOBRAZU
KULTUROWEGO ................................................................................................. 32
6. ANALIZA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA
SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓŁNOTOWYM, KRAJOWYM I
REGIONALNYM ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTU
PLANU.................................................................................................................. 34
6.1. Poziom międzynarodowy i krajowy ................................................................ 34
6.2. Poziom regionalny ......................................................................................... 35
7. ANALIZA I OCENIA PRZEWIDYWANYCH ODDZIAŁYWAŃ USTALEŃ
PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWSKO............................................................... 38
7.1. Wprowadzenie ............................................................................................... 38
7.2. Powierzchnia ziemi ........................................................................................ 38
7.3. Wody powierzchniowe i podziemne............................................................... 40
7.4. Powietrze atmosferyczne i klimat................................................................... 41
3
proeko
7.5. Roślinność, zwierzęta i róŜnorodność biologiczna......................................... 43
7.6. Formy ochrony przyrody, w tym obszary Natura 2000................................... 45
7.7. Zasoby naturalne ........................................................................................... 46
7.8. Krajobraz ....................................................................................................... 46
7.9. Zabytki ........................................................................................................... 47
7.10. Dobra materialne ......................................................................................... 47
7.11. Ludzie .......................................................................................................... 47
7.12. Ocena kompleksowa oddziaływania ustaleń planu na środowisko synteza .......................................................................................................... 48
7.12.1. Oddziaływania skumulowane ........................................................... 48
7.12.2. Klasyfikacja oddziaływań ................................................................. 49
8. INFORMACJE O MOśLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU
USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO ............................................ 54
9. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZENIE
LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH
ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM
REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI ODDZIAŁYWAŃ
NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARÓW NATURA 2000 ORAZ
INTEGRALNOŚĆ TYCH OBSZARÓW. ................................................................ 55
10. ROZWIAZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIAZAŃ ZAWARTYCH W
PROJEKCIE PLANU............................................................................................. 57
11. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY
SKUTKÓW REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU PLANU ORAZ
CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA .................................................. 59
12. WSKAZANIE NAPOTKANYCH W PROGNOZIE TRUDNOŚCI
WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE
WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY.................................................................................. 60
13. WNIOSKI ........................................................................................................... 61
14. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ................................. 65
15. WYKAZ ŹRÓDEŁ INFORMACJI UWZGLĘDNIONYCH W PROGNOZIE.......... 68
Załączniki:
1. Uzgodnienie zakresu prognozy przez Regionalnego Dyrektora Ochrony
Środowiska w Gdańsku.
2. Uzgodnienie zakresu prognozy przez Państwowego Powiatowego Inspektora
Sanitarnego w Starogardzie Gdańskim.
Załącznik kartograficzny:
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego obejmującego obszar połoŜony w rejonie ulic
Kościuszki, Pomorską, Al. Jana Pawła II w Starogardzie Gdańskim” (1:1000).
4
proeko
1. PODSTAWY PRAWNE PROGNOZY I INFORMACJE O METODACH
ZASTOSOWANYCH PRZY JEJ SPORZĄDZANIU
1.1. Podstawy prawne prognozy i jej zakres
Przedmiotem opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko projektu
zmiany „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego
obszar połoŜony w rejonie ulic Kościuszki, Pomorska, Al. Jana Pawła II w
Starogardzie Gdańskim”, który opracowany został przez Przedsiębiorstwo ProjektowoRealizacyjne „Dom” Sp. z o.o. w 2009 r.
Prognoza wykonana została na podstawie przepisów:
•
Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80,
poz. 717 z późniejszymi zmianami);
•
Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i
jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późniejszymi
zmianami).
Ww. ustawa w art. 173. utrzymała waŜność niektórych przepisów wykonawczych
wydanych na podstawie ustawy z dnia z dnia 27 kwietnia 2001 r. „Prawo ochrony
środowiska” (tekst jednolity z 2008 Dz. U. Nr 25, poz. 150 z późniejszymi zmianami).
Nie ma wśród nich Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 listopada 2002 r.
w sprawie szczegółowych warunków, jakim powinna odpowiadać prognoza
oddziaływania na środowisko dotycząca projektów miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. z 2002 r. Nr 197, poz. 1667).
Zgodnie z art. 17. Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zm.) projekt planu
miejscowego sporządza się wraz z prognozą oddziaływania na środowisko
przyrodnicze. Celem prognozy jest określenie i ocena skutków dla środowiska
przyrodniczego, które mogą wyniknąć z realizacji projektowanej funkcji terenu oraz
przedstawienie rozwiązań eliminujących lub ograniczających potencjalne negatywne
wpływy na środowisko.
Wg art. 51 ust. 2 ww. ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późniejszymi zmianami):
51.2. Prognoza oddziaływania na środowisko:
1) zawiera:
a) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego
powiązaniach z innymi dokumentami,
b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy,
c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji
postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania,
d) informacje o moŜliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko,
e) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym;
2) określa, analizuje i ocenia:
a) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku
realizacji projektowanego dokumentu,
b) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym
5
proeko
oddziaływaniem,
c) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji
projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających
ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody,
d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym,
wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu,
oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione
podczas opracowywania dokumentu,
e) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie,
pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnio-terminowe i
długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot
ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a takŜe na
środowisko, a w szczególności na:
– róŜnorodność biologiczną,
– ludzi,
– zwierzęta,
– rośliny,
– wodę,
– powietrze,
– powierzchnię ziemi,
– krajobraz,
– klimat,
– zasoby naturalne,
– zabytki,
– dobra materialne
– z uwzględnieniem zaleŜności między tymi elementami środowiska i między
oddziaływaniami na te elementy;
3) przedstawia:
a) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację
przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem
realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot
ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru,
b) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot
ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru - rozwiązania
alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z
uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do
tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania
napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we
współczesnej wiedzy.
Uzgodnienia dotyczące zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych
w prognozie oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Planu ...” wydane zostały
na wniosek Prezydenta Miasta Starogard Gdański przez Regionalnego Dyrektora
Ochrony Środowiska w Gdańsku (załącznik 1) i przez Państwowego Powiatowego
Inspektora Sanitarnego w Starogardzie Gdańskim (załącznik 2).
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu...” obejmuje następujące
zagadnienia:
•
charakterystykę ustaleń projektu „Planu ...”;
6
proeko
•
diagnozę stanu środowiska przyrodniczego obszaru projektu „Planu ...” i jego
otoczenia;
•
analizę istniejących problemów ochrony środowiska istotnych z punktu widzenia
realizacji projektu „Planu ...”, w szczególności na obszarach form ochrony
przyrody i w ich otoczeniu;
•
analizę
celów
ochrony
środowiska
ustanowionych
na
szczeblu
międzynarodowym, wspólnotowym, krajowym i regionalnym istotnych z punktu
widzenia projektu „Planu ...”;
•
określenie i ocenę skutków wpływu realizacji ustaleń projektu „Planu ...” na
poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego we wzajemnym ich
powiązaniu oraz na jakość Ŝycia i zdrowie ludzi na etapach realizacji i
funkcjonowania;
•
określenie i ocenę skutków wpływu realizacji ustaleń projektu „Planu ...” w ujęciu
według charakteru ich oddziaływania na środowisko;
•
rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensację
przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko;
•
propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji
postanowień projektu „Planu ...” oraz częstotliwości jej przeprowadzania;
•
wnioski;
•
streszczenie w języku niespecjalistycznym.
Integralną częścią prognozy jest załącznik kartograficzny - Prognoza
oddziaływania
na
środowisko
projektu
zmiany
„Miejscowego
planu
zagospodarowania przestrzennego obejmującego obszar połoŜony w rejonie ulic
Kościuszki, Pomorską, Al. Jana Pawła II w Starogardzie Gdańskim” opracowany w
skali 1: 1000.
2.2. Metody prognozowania
W prognozie oddziaływania na środowisko projektu „Planu ...” zastosowano
następujące metody prognozowania:
•
indukcyjno-opisową;
•
analogii środowiskowych;
•
diagnozy stanu środowiska na podstawie kartowania terenowego jako punktu
wyjścia ekstrapolacji w przyszłość;
•
analiz kartograficznych.
Ww. metody opisane są m. in. w pracach Przewoźniaka (1987,1995, 1997).
7
proeko
2. CHARAKTERYSTYKA USTALEŃ PROJEKTU PLANU I JEGO
POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI
2.1. Charakterystyka ustaleń projektu planu
Obszar objęty projektem „Planu …” o powierzchni 7,31 ha (dz. geod. 491, 359/8,
359/7, 361 w obr. 17.) połoŜony jest w centralnej części miasta, ograniczonej ulicami
Kościuszki (pas drogowy poza granicami obszaru), murami Sądu i aresztu
śledczego, ul. Pomorską, a od zachodu nieruchomościami połoŜonymi przy ul.
Lubichowskiej.
Zgodnie z uchwałą Nr XXX/271/2008 Rady Miasta Starogard Gdański z dn. 03
września 2008 r. przedmiotem projektu „Planu …” jest ustalenie zasad
zagospodarowania i zabudowy „strefy o wiodącej funkcji handlowo-usługowej”.
W projekcie, obszar „Planu ...” podzielony został na 18 jednostek funkcjonalnoprzestrzennych, w tym 4 tereny komunikacyjne. Na obszarze projektu „Planu ...”
przewidywana jest realizacja następujących funkcji:
MW - tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, tj. dla budynków zwierających
więcej jak 2 lokale mieszkalne, na wydzielonych działkach, związane z funkcją
mieszkaniową terenowe urządzenia sportowo-rekreacyjne, place zabaw dla dzieci,
reprezentacyjna zieleń ogrodowa oraz parkingi urządzone na terenie; w budynkach
mieszkaniowych dopuszcza się sytuowanie usług nieuciąŜliwych towarzyszących
zabudowie mieszkaniowej;
MU – tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej, tj. zabudowy mieszkaniowej, z
usługami towarzyszącymi zlokalizowanymi co najmniej w parterach budynków, bądź
w oddzielnych budynkach, z wykluczeniem usług mogących stanowić uciąŜliwość dla
funkcji mieszkaniowej; dopuszcza się przeznaczenie terenu w całości dla usług,
zieleń reprezentacyjną ogrodową, terenowe urządzenia sportowo-rekreacyjne oraz
parkingi;
U - tereny zabudowy usługowej, tj, zabudowy usługowej z zakresu usług publicznych,
komercyjnych bądź rzemiosła usługowego, z dopuszczeniem lokalizacji mieszkań
jedynie jako uzupełnienie przeznaczenia podstawowego, lecz nie więcej jak na jednej
kondygnacji budynku powyŜej parteru, o ile w ustaleniach szczegółowych nie
wykluczono funkcji mieszkalnej; dopuszcza się sytuowanie zieleni towarzyszącej
oraz parkingów; zakres dopuszczalnych usług:
•
biura, w tym w szczególności działalność prawnicza, rachunkowość, księgowość,
kontrola ksiąg, doradztwo, badania rynku i opinii publicznej, działalność pracowni
projektowych, działalność w dziedzinie reklamy, pozyskiwania personelu i
rekrutacji pracowników, usługi fotograficzne, działalność agencji usług
sekretarskich, biur tłumaczeń, agencji artystycznych oraz działalność w dziedzinie
informatyki i działalności pokrewnej;
•
działalność wystawiennicza i konferencyjna, w tym organizowanie targów,
wystaw, pokazów, aukcji oraz zagospodarowanie pomocnicze związane z ta
działalnością, takie jak biura, sale negocjacyjne, małe magazyny i podobne, a
takŜe organizowanie konferencji, zjazdów, sympozjów i innych spotkań o
charakterze naukowym, profesjonalnym i podobnym;
•
działalność wydawnicza i poligraficzna;
•
handel detaliczny;
8
proeko
•
gastronomia;
•
dyskoteki i kluby muzyczne, agencje i biura turystyczne, kina, teatry;
•
edukacja;
•
usługi finansowe, w tym banki i inne instytucje pośrednictwa finansowego oraz
towarzystwa ubezpieczeniowe i fundusze rentowo-emerytalne, a takŜe związana
z nimi działalność pomocnicza,
•
ochrona zdrowia, odnowa biologiczna
kosmetyczne, fryzjerskie i podobne,
–
gabinety
lekarskie,
gabinety
• obiekty sportowo-rekreacyjne.
UC - tereny zabudowy usługowej wielkopowierzchniowych obiektów handlowych
wraz z obsługą komunikacyjną i parkingiem o wymaganej liczbie miejsc
postojowych zapewnionych w liniach rozgraniczających; funkcje dopuszczalne,
uzupełniające: niezbędne elementy infrastruktury technicznej – sieci i
urządzenia; parkingi, zieleńce, zieleń parkowa, garaŜe na samochody
osobowe, terenowe urządzenia sportowo-rekreacyjne; usługi funkcje
wykluczone: towarzyszące parkingom lub garaŜom stacje obsługi pojazdów,
myjnie, stacje paliw;
ZP- tereny zieleni urządzonej, parków, zieleńców, skwerów w rejonie o charakterze
przestrzeni reprezentacyjnej, publicznej, z dopuszczeniem sytuowania małej
architektury, miejsca wypoczynku, placów zabaw dla dzieci; ciągów pieszych;
KDD - tereny komunikacji publicznej, drogi i ulice dojazdowe;
KDL - tereny komunikacji publicznej, drogi i ulice lokalne;
KD-X -tereny komunikacji –ogólnodostępne ciągi piesze lub pieszojezdne;
KD-P - tereny ogólnodostępnego parkingu, dopuszcza się sytuowanie garaŜy
podziemnych, wysokość nie wyŜsza niŜ 12 mnpt +/-1m, nie mniej jak 2 kondygnacje
nadziemne, jednak nie więcej jak 3 kondygnacje nadziemne (w tym ewentualne
poddasze uŜytkowe), dla terenu 07.KD-P moŜliwe parkingi na całej powierzchni
działki.
Na obszarze projektu „Planu …” wykluczono lokalizację przedsięwzięć mogących
znacząco oddziaływać na środowisko, w rozumieniu obowiązujących przepisów
szczególnych, w tym lokalizacje instalacji emitujących pola elektromagnetyczne
określone w § 2 ust. 1 pkt 7 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada
2004r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco
oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z
kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na
środowisko (Dz. U. Nr 257, poz. 2573, z późn. zm.), z wyjątkiem zespołu zabudowy
usługowej w formie centrum handlowego i elementów niezbędnych dla prawidłowego
funkcjonowania miejskich oraz ponadlokalnych systemów inŜynieryjnych i
komunikacyjnych.
Do istotnych środowiskowo ustaleń projektu „Planu …” naleŜą następujące
zapisy:
•
nakaz zachowania istniejących w dniu uchwalenia planu wartościowych
elementów zieleni, w szczególności wskazanych na rysunku planu pojedynczych
okazów drzew oraz szpalerów zieleni ulicznej wzdłuŜ ul. Pomorskiej i wzdłuŜ ul.
Aleja Jana Pawła II; dopuszcza się wyłącznie cięcia sanitarne, a w przypadku
wycinki drzew ustala się nakaz odtworzenia i uzupełnienia drzewostanu;
9
proeko
•
•
•
na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową i usługową nakaz
uwzględnienia w projektach zagospodarowania terenu (działki) zieleni urządzonej
w postaci trawników, kwietników, zieleńców, ogrodów przydomowych,
realizowanej na części lub całości obszarów minimalnej powierzchni biologicznie
czynnej;
dla miejsc oznaczonych na rysunku planu i w ustaleniach jako dopuszczalna
lokalizacja akcentu architektonicznego ustala się nakaz dołączenia do projektu
budowlanego widoku (aksonometria, perspektywa, wizualizacja komputerowa itp.)
na wskazany element, pokazując sposób nawiązania do otoczenia oraz
podkreślając śródmiejski reprezentacyjny charakter obszaru;
dla miejsc oznaczonych w planie jako kierunki widoków ustala się nakaz
dołączenia do projektu budowlanego widoków (aksonometria, perspektywa,
wizualizacja komputerowa itp.) na wskazany obszar, pokazując relacje budynków
do przestrzeni ogólnodostępnych;
•
obowiązek włączenia zabudowy istniejącej w dniu
projektowanej do sieci inŜynieryjnych miejskich;
•
obowiązek podczyszczenia wód opadowych z powierzchni utwardzonych takich
jak drogi, ulice, parkingi, place przed ich odprowadzeniem do kanalizacji
deszczowej, do poziomu zgodnego z wymogami przepisów odrębnych;
uchwalenia
planu
i
•
wyklucza
się
magazynowanie,
składowanie
odpadów
i
substancji
niebezpiecznych.
W zakresie wyposaŜenia w infrastrukturę techniczną projekt „Planu ...” zawiera
następujące ustalenia:
•
zaopatrzenie w wodę: z miejskiej sieci wodociągowej, poprzez rozbudowę
istniejącej sieci;
•
odprowadzanie ścieków sanitarnych:
− do miejskiej sieci kolektorów kanalizacji sanitarnej usytuowanych w liniach
rozgraniczających dróg publicznych ul. Kościuszki oraz Al. Jana Pawła II;
− nie dopuszcza się stosowania bezodpływowych zbiorników na nieczystości
ciekłe ani przydomowych oczyszczalni ścieków;
•
odprowadzenie wód opadowych:
− z terenów utwardzonych placów, parkingów, dróg do kanalizacji deszczowej,
włączonej do miejskiego systemu kanalizacji deszczowej (do kolektorów
usytuowanych w terenach dróg, w tym poza obszarem, np. w ul. Kościuszki,
Al. Jana Pawła II);
− dopuszcza się sytuowanie instalacji kanalizacji deszczowej na terenach
wszystkich dróg/ulic i ciągów pieszych oraz w niezbędnym zakresie takŜe na
terenach, dla których w ustaleniach szczegółowych nie ustalono zakazu ich
sytuowania;
− nakaz wyposaŜenia w kanalizację deszczową wszystkich terenów, z
wyłączeniem terenu 14.ZP (dopuszcza się zagospodarowanie wód opadowych
w granicach własnej działki powierzchniowo);
− wody opadowe, odprowadzane z powierzchni utwardzonych placów, dróg,
parkingów naleŜy podczyścić przed oprowadzeniem do sieci kanalizacyjnej, w
stopniu wymaganym przepisami odrębnymi.
•
zaopatrzenie w energię elektryczną:
10
proeko
− z istniejących stacji transformatorowych poprzez istniejące i projektowane
sieci SN 15kV oraz sieci rozdzielcze nn 0,4kV;
− dopuszcza się przeniesienie istniejącej stacji transformatorowej (teren 11.MU,
KD-P) i sytuowanie nowych stacji transformatorowych jako wbudowanych w
budynki lub wolnostojących;
•
zaopatrzenie w ciepło:
− w oparciu o zasilanie: gazem ziemnym, energią elektryczną, z miejskiej sieci
ciepłowniczej (poprzez sieć ciepłowniczą istniejącą w terenach ulic
Pomorskiej, Aleja Jana Pawła II, dopuszcza się prowadzenie sieci
ciepłowniczej, na terenach wszystkich ulic i ciągów pieszych; wyklucza się
napowietrzną parową sieć cieplną), energią słoneczną poprzez baterie
słoneczne oraz z innych niŜ wymienione wyŜej, zapewniające ogrzewanie
niskoemisyjne lub bezemisyjne;
− zaopatrzenie w gaz ziemny poprzez sieć gazową biegnącą w ul. Kościuszki i
Al. Jana Pawła II; dopuszcza się sytuowanie gazociągu na terenach
wszystkich ulic i ciągów pieszych; sposób rozwiązania kolizji planowanego
zagospodarowania z istniejącymi odcinkami sieci naleŜy uzgodnić z zarządcą
sieci;
•
telekomunikacja:
− podłączenie do istniejących i projektowanych sieci telekomunikacyjnych;
− wyklucza się lokalizacje stacji bazowych telekomunikacyjnych telefonii
komórkowej w formie wolnostojących budynków i budowli;
− nie dopuszcza się sytuowania urządzeń sieci radiokomunikacyjnych, w tym
anten telefonii komórkowej na budynkach objętych ochroną, wskazanych jako
budynki do zachowania i ochrony ze względów kulturowych;
− dopuszcza się sytuowanie urządzeń sieci radiokomunikacyjnych o wysokości
do 2,0 m, na budynkach nie istniejących w dniu uchwalenia planu na terenach,
dla których plan dopuszcza zabudowę usługową (poza budynkami ww.), w taki
sposób, aby nie były one widoczne z zewnątrz z poziomu gruntu; wyklucza się
sytuowanie tych urządzeń na budynkach mieszkalnych;
•
gospodarka odpadami stałymi:
− dla obiektów budowlanych naleŜy zapewnić w granicach terenu lub działki
miejsca na place pod śmietniki, zapewniające moŜliwość zbiórki selektywnej
oraz wstępnej segregacji odpadów; place te naleŜy osłonić murem o wys.
minimum 1,5 m, a takŜe otoczyć odpowiednią zielenią izolacyjną o szerokości
min. 1 m i wysokości co najmniej 1,50 m ;
− odpady komunalne naleŜy wywozić na składowisko odpadów, zgodnie z
obowiązującymi przepisami ustaw oraz uchwalonymi przepisami lokalnymi;
gospodarowanie innymi odpadami niŜ komunalne - zgodnie z przepisami
ustawy o odpadach;
− odpady inne niŜ komunalne, w tym technologiczne związane z prowadzoną
działalnością gospodarczą naleŜy zagospodarować zgodnie z obowiązującymi
przepisami prawa, w tym w szczególności ustawą o odpadach;
− nie dopuszcza się lokalizacji funkcji związanych z gospodarowaniem
odpadami, w szczególności magazynowania i składowania odpadów i
substancji niebezpiecznych.
11
proeko
2.2. Powiązania z innymi dokumentami1
Projekt zmiany „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa
pomorskiego” (2009)
Aktualnie obowiązuje „Plan zagospodarowania przestrzennego województwa
pomorskiego” uchwalony uchwałą Sejmiku Województwa Pomorskiego nr 639/XLVI/02
z dnia 30 września 2002 roku. Zarząd Województwa Pomorskiego skierował juŜ do
uzgodnień i do konsultacji społecznych projekt zmiany „Planu ...” (Uchwała Nr 11/175/09
Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 12 stycznia 2009 roku w sprawie: przyjęcia
projektów zmiany Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego
i Planu zagospodarowania przestrzennego obszaru metropolitalnego wraz z
Prognozami ich oddziaływania na środowisko). Po turze konsultacji społecznych
zmiana „Planu …” wraz z prognozą oddziaływania na środowisko ponownie
skierowana została do konsultacji we wrześniu 2009 r.
Generalny cel polityki przestrzennej zapisany w „Planie zagospodarowania
przestrzennego województwa pomorskiego” (2009) to: Kształtowanie harmonijnej
struktury funkcjonalno-przestrzennej województwa sprzyjającej równowaŜeniu
wykorzystywania cech, zasobów i walorów przestrzeni z rozwojem gospodarczym,
wzrostem poziomu i jakości Ŝycia oraz trwałym zachowaniem wartości środowiska
dla potrzeb obecnego i przyszłych pokoleń.
Cele główne polityki przestrzennej zapisane w projekcie „Planu
zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” (2009) to:
1. Powiązanie województwa z Europą, w tym przede wszystkim z regionem bałtyckim.
2. Wzrost konkurencyjności i efektywności gospodarowania przestrzenią.
3. Osiągniecie warunków i jakości Ŝycia mieszkańców zbliŜonych do średniej
europejskiej.
4. Zahamowanie dewaloryzacji środowiska oraz ochrona jego struktur i wartości.
5. PodwyŜszenie walorów bezpieczeństwa i odporności na skutki awarii i klęsk
Ŝywiołowych.
W zakresie kształtowania lokalnych elementów systemu osadniczego kierunki
zagospodarowania przestrzennego obejmują:
1) WdraŜanie zdefiniowanego przestrzennie i prawnie systemu wykluczeń i
ograniczeń rozwoju osadnictwa i zainwestowania, w celu ochrony cennych
zasobów przestrzennych – w mieście Sopocie szczególne znaczenie ma
ochrona zasobów leśnych i wodnych.
2) Podniesienie gospodarczej atrakcyjności przestrzeni przez planistyczne i
infrastrukturalne przygotowanie przez gminy terenów inwestycyjnych.
3) Tworzenie przez gminy atrakcyjnych warunków osiedlania się.
4) Stanowienie aktów prawa miejscowego zapewniających: odpowiedni dla rangi
ośrodków zestaw funkcji, warunki zachowania ładu przestrzennego oraz
zrównowaŜony rozwój.
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa nie wskazuje konkretnych
lokalizacji wielkopowierzchniowych obiektów handlowych (WOH), jednak wskazuje
obszary, które ze względu na potencjał demograficzny i rangę ośrodka są
1
Dokumenty z zakresu ochrony środowiska – międzynarodowe, krajowe i regionalne omówiono w
rozdz. 6.
12
proeko
predysponowane do ich lokalizacji. NaleŜą do nich: Trójmiasto oraz ośrodki
subregionalnej (w tym Starogard Gdański), a takŜe potencjalne subregionalne.
W projekcie „Planu ...” (2009) określone zostały następujące zasady
zagospodarowania przestrzennego:
a) Uwzględnianie wpływu WOH na zagospodarowanie przestrzenne, środowisko i
gospodarkę lokalną ośrodka, przy podejmowaniu decyzji o rozwoju
wielkopowierzchniowych obiektów handlowych.
b) Ustalenie w dokumentach planistycznych gminy form architektonicznych WOH
nawiązujących do uwarunkowań lokalnych, zwłaszcza kulturowych i
krajobrazowych.
c) Zaleca się uwzględnianie następujących kryteriów lokalizacji WOH:
• obiekty handlowe o charakterze wielospecjalistycznych centrów handlowych
powinny znajdować się w obszarach śródmiejskich w odległości nie większej
niŜ 1 km od węzłów przesiadkowych i być uzupełnione o funkcje kultury i/lub
rekreacji;
• unikanie lokalizacji poza miastem, tworzących sztuczne polifunkcyjne centra
handlowo-usługowe na peryferiach np. przy drogach ekspresowych i
autostradach powodując odpływ Ŝycia miasta z jego centrum, niekorzystne
zmiany w wykorzystaniu przestrzeni publicznych, generowanie nadmiernego
ruchu kołowego w miejscach do tego nieprzystosowanych;
d) Lokalizacja wielkopowierzchniowych obiektów handlowych powinna uwzględniać
m.in.:
• ocenę konsekwencji transportowych przeprowadzoną na podstawie
przedstawionej obligatoryjnie przez inwestora informacji o liczbie miejsc
parkingowych oraz prognozowanego ruchu wjazdowego i wyjazdowego;
• ocenę moŜliwości obsługi obiektu przez transport zbiorowy (z podaniem
prognozowanego podziału przewozów na środki transportu zbiorowego i
indywidualnego).
Projekt „Planu ...” spełnia powyŜsze zasady w zakresie wpływu na
zagospodarowanie przestrzenne, środowisko i gospodarkę lokalną ośrodka oraz
kryteria lokalizacji WOH.
„Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego miasta Starogard Gdański na
lata 2008-2018” wyznacza zasadnicze kierunki rozwoju miasta na najbliŜsze
dziesięciolecie. Jej podstawę stanowi przyjęta misja miasta, określona jako:
„Starogard Gdański – miasto atrakcyjne dla mieszkańców, inwestorów i gości,
efektywne
w
wykorzystaniu
zasobów
i
połoŜenia
geograficznego”.
Uszczegółowieniem tak zarysowanej misji jest lista czterech strategicznych celów
rozwojowych miasta, określonych jako:
1. Poprawa warunków osiedleńczych w mieście.
2. Zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej miasta.
3. Poprawa infrastruktury miasta.
4. Rozwój społeczny.
Osiągnięcie tych celów przyczynić się ma m.in. do poprawy warunków
osiedleńczych i Ŝycia mieszkańców, czego efektem ma stać się zahamowanie
odpływu mieszkańców z miasta i przyciągnięcie nowych.
Dla „Programu...” szczególne znaczenie ma cel 1.3. „Rewitalizacja
zdegradowanych obszarów miasta”. Z zapisów „Strategii...” wynika, iŜ rewitalizacja
winna być rozpatrywana w kontekście celów związanych z rozwojem społeczno–
13
proeko
gospodarczym Starogardu Gdańskiego. Projekt „Planu spełnia powyŜsze cele.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
Według Ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717) z dnia 10 maja 2003 r. z późniejszymi
zmianami:
Art. 9. 1. W celu określenia polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad
zagospodarowania przestrzennego, rada gminy podejmuje uchwałę o przystąpieniu do
sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy, zwanego dalej "studium".
2. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza studium zawierające część tekstową i
graficzną,
uwzględniając
zasady
określone
w
koncepcji
przestrzennego
zagospodarowania kraju, ustalenia strategii rozwoju i planu zagospodarowania
przestrzennego województwa oraz strategii rozwoju gminy, o ile gmina dysponuje takim
opracowaniem.
3. Studium sporządza się dla obszaru w granicach administracyjnych gminy.
4. Ustalenia studium są wiąŜące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych.
5. Studium nie jest aktem prawa miejscowego.
Zgodnie ze „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego miasta Starogard Gdański ”(uchwalonego Uchwałą Rady Miejskiej
Starogardu Gdańskiego Nr XXXVIII/3532005 z dn. 07 grudnia 2005r., wraz ze
zmianami uchwalonymi Uchwałą Rady Miasta Starogard Gdański Nr XLVI/400/2009
z dnia 30 września 2009 roku obszar projektu „Planu …” znajduje się w zasięgu:
•
terenów zabudowanych i zainwestowanych do przekształceń funkcjonalnych z
wiodącą funkcją usługową;
•
obszarów wymagających przekształceń rehabilitacji lub rekultywacji (obszary
kształtowania nowych centrów);
•
obszarów rozmieszczenia nowych centrów handlowych o powierzchni sprzedaŜy
powyŜej 2000 m2.
Opracowanie ekofizjograficzne
Dla obszaru „Planu …” wykonane zostało „Opracowanie ekofizjograficzne
podstawowe dla fragmentu miasta Starogard Gdański w rejonie ulic Kościuszki,
Pomorskiej i Al. Jana Pawła II” (2008).
W opracowaniu tym zawarto:
• rozpoznanie i charakterystykę stanu oraz funkcjonowania środowiska;
• diagnozę stanu i funkcjonowania środowiska,
• wstępną prognozę dalszych zmian zachodzących w środowisku, polegającą na
określeniu kierunków i moŜliwej intensywności przekształceń i degradacji
środowiska, które moŜe powodować dotychczasowe uŜytkowanie i
zagospodarowanie;
• określenie przyrodniczych predyspozycji do kształtowania struktury funkcjonalnoprzestrzennej, polegające w szczególności na wskazaniu obszarów, które
powinny pełnić przede wszystkim funkcje przyrodnicze;
• określenie priorytetowych zadań w zakresie ochrony środowiska.
W „Opracowaniu ekofizjograficznym podstawowym dla fragmentu miasta
Starogard Gdański w rejonie ulic Kościuszki, Pomorskiej i Al. Jana Pawła II”
wyznaczono wewnętrzne ekofizjograficzne kompleksy funkcjonalne:
14
proeko
I.
Kompleks ekologiczny (zasięg minimum) - predysponowany do przekształcenia w
ogólnodostępny teren zieleni rekreacyjno-krajobrazowej; ww. predyspozycje wynikają ze
stanu istniejącej zieleni wysokiej, stanowiącej „zaczyn” docelowego kompleksu
rekreacyjno-krajobrazowego i z usytuowania tej części obszaru najbliŜej korytarza
ekologicznego doliny Wierzycy (realizacja postulatu wzmocnienia osnowy ekologicznej
miasta).
II. Kompleks inwestycyjny poprzemysłowy - predysponowany do przekształcenia w
przestrzeń publiczną o charakterze usługowym; ww. predyspozycje wynikają ze stanu
antropogenicznego przekształcenia terenu i ze słabych, ekologicznych warunków Ŝycia
ludzi (niekorzystne warunki aerosanitarne i akustyczne).
III. Kompleks przemysłowy – adaptacja lub przekształcenie w przestrzeń publiczną o
charakterze usługowym i rekreacyjno-krajobrazowym, wskazana ochrona drzew;
adaptacja w przypadku utrzymania funkcji obiektów budowlanych oznacza przede
wszystkim neutralizację krajobrazową, przez działania rewaloryzacyjne i nasadzenia
zieleni wysokiej; ww. predyspozycje alternatywne wynikają ze stanu antropogenicznego
przekształcenia terenu i ze słabych, ekologicznych warunków Ŝycia ludzi (niekorzystne
warunki aerosanitarne i akustyczne) oraz ze stanu istniejącej zieleni wysokiej.
Ustalenia projektu zmiany „Planu ....” są zgodne z podstawowymi wytycznymi
zapisanymi w ww. opracowaniu ekofizjograficznym, poza wskazaniem dotyczącym
kształtowania kompleksu zieleni rekreacyjno-krajobrazowej w północno-zachodniej
części obszaru. W projekcie „Planu …” ten teren w większości przewidziany jest pod
zabudowę usługową i mieszkaniowo-usługową, co wynika z uwarunkowań
funkcjonalnych i własnościowych.
15
proeko
3. STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO I JEGO POTENCJALNE
ZMIANY
3.1. Struktura środowiska przyrodniczego
3.1.1. PołoŜenie regionalne
Starogard Gdański połoŜony jest w centralnej części mezoregionu
fizycznogeograficznego Pojezierze Starogardzkie, nad rzeką Wierzycą, w całości w
jej zlewni.
Na Pojezierzu Starogardzkim przewaŜają duŜe, względnie jednorodne
powierzchnie wysoczyzn morenowych falistych i równinnych, wzniesione średnio 60100 m n.p.m. Podstawowe urozmaicenie struktury środowiska przyrodniczego
wprowadzają tu doliny rzek, a zwłaszcza dolina Wierzycy. W rejonie dolin ma miejsce
największe zróŜnicowanie ukształtowania terenu. Występuje tu takŜe koncentracja
lasów.
Środowisko przyrodnicze Pojezierza Starogardzkiego jest w duŜym stopniu
zantropizowane. Wynika to przede wszystkim z wielowiekowego uŜytkowania
rolniczego większości obszaru regionu. Rejon szczególnie silnej antropizacji
środowiska stanowi „stolica” regionu Starogard Gdański.
Do specyficznych, przyrodniczych cech Starogardu Gdańskiego naleŜą
(„Opracowanie ekofizjograficzne...” 2004):
• kontrastowość warunków przyrodniczych wysoczyzn morenowych i sandrów w
stosunku do form dolinnych;
• połoŜenie w przewęŜeniu regionalnego korytarza ekologicznego, którego osią jest
dolina Wierzycy.;
• rolniczy charakter zaplecza miasta (rozwój funkcji rolniczej oparty o bardzo dobre
gleby - brunatne właściwe wykształcone na glinach);
• duŜy stopień przekształcenia (antropizacji) środowiska przyrodniczego w obrębie
koncentrycznej struktury przestrzennej miasta.
Pozytywną rolę wobec miasta odgrywa ekologiczny system obszarów
chronionych, jako zbiór ekosystemów o szczególnej roli dla regeneracji środowiska
miasta. W otoczeniu Starogardu Gdański tworzą go obszary chronionego krajobrazu,
wykazujące ciągłość przestrzenną z podobnymi formami ochrony przyrody
województwa pomorskiego i inne tereny o duŜej wartości ekologicznej i znaczeniu
środowiskowotwórczym.
3.1.2. Środowisko abiotyczne
Obszar projektu „Planu …” połoŜony jest w centrum miasta (rys. 1), w minimalnej
odległości ok. 140 m od rzeki Wierzycy. Rzędne terenu układają się na wysokości ok.
86,6 – 91,5 m n.p.m., w przewadze ok. 87 m n.p.m. W podłoŜu występują utwory
glacjalne reprezentowane przez gliny i piaski róŜnych frakcji, przykryte gruntami
nasypowymi, związanymi z pracami budowlanymi i rozbiórkowymi w przeszłości.
Wynikiem dotychczasowego uŜytkowania terenu jest silne przekształcenie
antropogeniczne wszystkich komponentów środowiska.
Obszar projektu „Planu …” w całości stanowi teren zurbanizowany, otoczony
przez ulice o duŜym natęŜeniu ruchu: Kościuszki, Lubichowską, Pelplińską i
16
proeko
Pomorską. Występują tu pozostałości dawnego zainwestowania kubaturowego
głównie o funkcjach usługowych i przemysłowo-składowych: dawny zespół szkolny z
warsztatami, przychodnia lekarska i inne obiekty magazynowe i handlowe. Część z
nich pełni teŜ obecnie funkcję usług handlu z zapleczem magazynowym. Część
obszaru stanowiła baza transportowa Miejskiego Zakładu Komunikacji (przeniesiona
juŜ w inną lokalizację). Tylko kilka budynków to domy mieszkalne, zarówno
wielorodzinne, jak teŜ jednorodzinne, w tym z częścią rzemieślniczo-usługową.
Aktualnie w obrębie terenu połoŜonego na zachód od Al. Jana Pawła II budynki po
dawnym zakładzie „Neptun” zostały wyburzone. Teren jest ogrodzony jako plac
budowy.
W związku z istniejącym zainwestowaniem pokrywa glebowa jest bardzo silnie
przekształcona. Występują tu głównie gleby industroziemne, wykształcone na
gruntach nasypowych.
Na obszarze projektu „Planu …” nie występują wody powierzchniowe. W
otoczeniu obszaru stanowią je rzeka Wierzyca (w minimalnej odległości ok. 140 m)
oraz Kanał Młyński (w minimalnej odległości ok. 340 m). Kanał Młyński ma całkowicie
antropogeniczny charakter. RównieŜ Wierzyca w rejonie centrum miasta została
silnie przekształcona (regulacja koryta, zanieczyszczenie wód). Pierwszy poziom
wód podziemnych występuje głęboko.
Klimat Pojezierza Starogardzkiego w rejonie miasta naleŜy do przejściowego
między klimatami Pojezierza Kaszubskiego i Doliny Dolnej Wisły. (S. Kwiecień S.
Taranowska 1974), co odzwierciedlają głównie rozkład sum opadów
atmosferycznych i stosunki termiczne.
Wg Korzeniewskiego i Trappa (1996) średnie roczne sumy opadów z wielolecia
1961-1980 wynoszą w rejonie Starogardu ok. 570 mm – zaznacza się tu wpływ
wzniesień pojeziernych w kształtowaniu cienia opadowego (mniejsze sumy w
stosunku do Pojezierza Kaszubskiego oraz północno-zachodniej części Pojezierza
Starogardzkiego. Stosunki termiczne Pojezierza Starogardzkiego wyraŜone średnią
frekwencją dni charakterystycznych (wg danych dla posterunków w Hopowie i
Radostowie) przedstawiają się następująco:
•
dni mroźne - 52,5 - 59,8;
•
dni przymrozkowe - 116,7 -121,5;
•
dni ciepłe - 64,3 – 69,5;
•
dni gorące – 16,9 – 25,3.
W Starogardzie ma miejsce przewaga wiatrów z sektora zachodniego (SW, W,
NW), wykazujących łącznie częstość 47%.
Pod względem klimatycznym obszar posiada warunki charakterystyczne dla
obszarów miejskich, przekształcone w stosunku do terenów otwartych przede
wszystkim pod względem termicznym, anemometrycznym i wilgotnościowym.
Lokalne warunki klimatyczne kształtowane są głównie przez charakter powierzchni
czynnej (granicznej między atmosferą a podłoŜem) oraz przez parametry i wzajemne
relacje zabudowy i terenów otwartych.
3.1.3. Charakterystyka szaty roślinnej i inwentaryzacja drzew
Na obszarze projektu „Planu …” występują jedynie niewielkie tereny pokryte
powierzchniowo ubogą gatunkowo roślinnością trawiastą i ruderalną oraz drzewa.
17
proeko
Zieleń drzewiasta ogranicza się do szpalerów drzew przyulicznych oraz nielicznych
okazów drzew, stanowiących pozostałość dawnych nasadzeń ozdobnych lub
ogrodowych. Są wśród nich okazy wartościowe pod względem przyrodniczym oraz
krajobrazowym i kulturowym.
Terenowe prace inwentaryzacyjne zieleni, w tym drzew przeprowadzono na
początku listopada 2008 r. („Opracowanie ekofizjograficzne …” 2008). W trakcie prac
zinwentaryzowano 73 drzewa i siedem grup drzew. Drzewostan został
zinwentaryzowany z wyłączeniem terenu „Polpharmy”, poniewaŜ nie uzyskano zgody
właściciela na wstęp na teren zakładu. Informacje dotyczące drzewostanu na terenie
„Polpharmy” pochodziły z wcześniejszych opracowań własnych firmy „Dom” sp. z o.o.
m.in. dotyczących projektu podziału nieruchomości wykonanych w grudniu 2004
roku.
Na obszarze projektu „Planu …” stwierdzono występowanie szczególnie licznych
młodych osobników drzew takich gatunków, jak klon pospolity, klon jawor, jesion
wyniosły i wiąz górski, pochodzące z samosiewu. WzdłuŜ płotów, budynków i
ceglanych murów obsiały się one ze starszych okazów nasiennych, jakie w pobliŜu
występują. Część stanowią osobniki juŜ kilkudziesięcioletnie, część zaś kilkukilkunastoletnie. Starsze okazy drzew występują głównie w postaci szpalerów
przyulicznych. Niektóre skupienia drzew stanowią dawne nasadzenia ozdobne przy
budynkach.
W okresie od listopada 2008 (wykonanie inwentaryzacji) do października 2009
(opracowanie projektu planu i prognozy) część drzew, zwłaszcza w zachodniej części
obszaru w trakcie prac związanych z przygotowaniem terenu pod zabudowę została
wycięta. W tabeli 1 zestawiono zinwentaryzowane drzewa (2008) wskazane do
zachowania i ochrony w projekcie „Planu …”.
Tabela 1 Zestawienie zinwentaryzowanych drzew wskazanych do zachowania i
ochrony w projekcie „Planu …” (numeracja drzew jest zgodna z
„Opracowaniem ekofizjograficznym …” 2008).
Nr
okazu
Nazwa gatunku polska i
łacińska
Obwód pnia
8.
Jesion wyniosły
Stan zdrowotny
Uwagi
1,36
dobry
wzdłuŜ płotu, na
krańcu ogrodu
[m]
Fraxinus excelsior
23.
Klon pospolity
Acer platanoides
2,83
dobry
ładne, rozłoŜyste
drzewo; okaz
pomnikowy
24.
Dąb szypułkowy odm.
stoŜkowa
3,20
dobry
okaz pomnikowy;
rozrasta się na 8 pni
na wysokości 1,5-2
m od ziemi
Quercus robur ‘Fastigiata’
35.
Jesion wyniosły
Fraxinus excelsior
0,39
dobry
kilka odgałęzień pnia
przy ziemi –
obciętych; przy
ścianie budynku
36.
Jałowiec pospolity
Juniperus communis
0,10, 0,12, dobry
0,16, 0,18
okaz 4 m wysokości;
pozostałość po
skwerku
37.
Wiśnia antypka
0,33, 0,42
pomiar 0,7 m nad
ziemią; rozkrzewiony
okaz; pozostałość po
Prunus mahaleb
dobry
18
proeko
skwerku
38.
39.
Klon pospolity
Acer platanoides
0,20, 0,21, dobry
0,23, 0,24
pomiar 0,7 m nad
ziemią; liczne pędy
od ziemi –
zmierzone 4
najgrubsze
Wiśnia antypka
0,37; 0,41
dobry
2 okazy obok siebie;
niskie, rozkrzewione;
być moŜe
przycinane; przy
płocie
0,16,
0,31,
0,41
0,28, dobry
0,37,
5 pni od ziemi, wokół
słupa betonowego –
częściowo weń
powrastane
Prunus mahaleb
40.
Wiąz górski
Ulmus glabra
41.
Brzoza brodawkowata
Betula pendula
0,11
dobry
mody okaz z
samosiewu
42.
Brzoza brodawkowata
Betula pendula
1,03
dobry
przy ceglanym
murze i budynku; na
terenie zajezdni MZK
43.
Klon jawor
1,56
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych
Acer pseudoplatanus
44.
Klon jawor
Acer pseudoplatanus
1,13
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych; były
przycięte dolne
gałęzie
45.
Klon jawor
0,64
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych
1,17
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych, przy
przystanku
autobusowym; były
przycięte dolne
gałęzie
1,02
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych
1,06
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych
1,09
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych
1,00
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych
0,77
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych; były
przycięte dolne
gałęzie
0,83
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych; były
Acer pseudoplatanus
46.
Klon jawor
Acer pseudoplatanus
47.
Klon jawor
Acer pseudoplatanus
48.
Klon jawor
Acer pseudoplatanus
49.
Klon pospolity
Acer platanoides
50.
Klon pospolity
Acer platanoides
51.
Klon pospolity
Acer platanoides
52.
Klon pospolity
Acer platanoides
19
proeko
przycięte dolne
gałęzie
53.
Brzoza brodawkowata
Betula pendula
1,38
dobry
54.
Kasztanowiec pospolity
2,72
osłabiony
koło ulicy, przy
(obłamany duŜy kiosku; ładne,
konar)
okazałe drzewo,
mimo utraty konara
0,87
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych
0,99
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych; były
przycięte dolne
gałęzie
0,75
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych; były
przycięte dolne
gałęzie
0,87
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych; były
przycięte dolne
gałęzie
0,74
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych; były
przycięte dolne
gałęzie
Aesculus hippocastanum
55.
Klon pospolity
Acer platanoides
56.
Klon pospolity
Acer platanoides
57.
Klon pospolity
Acer platanoides
58.
Klon pospolity
Acer platanoides
59.
Klon pospolity
Acer platanoides
koło ulicy, przy
budynku, za
kioskiem; ładne,
okazałe drzewo
60.
Klon jawor
Acer pseudoplatanus
0,83
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych; były
przycięte dolne
gałęzie
61.
Klon pospolity
Acer platanoides
0,79
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych; były
przycięte dolne
gałęzie
62.
Klon pospolity
1,16
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych; były
przycięte dolne
gałęzie
0,99
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych; dolne
gałęzie obcięte
Acer platanoides
63.
Topola chińska
Populus simonii
64.
Topola kanadyjska
Populus xcanadensis
1,99
dobry;
poj. w szpalerze drzew
okazy
jemioły przyulicznych
pospolitej
Viscum album
65.
Topola chińska
1,13
dobry
Populus simonii
w szpalerze drzew
przyulicznych; dolne
gałęzie obcięte
20
proeko
66.
Topola kanadyjska
1,75
dobry;
pień w szpalerze drzew
lekko
przyulicznych
próchnieje;
liczne
okazy
jemioły
pospolitej
Viscum album
Populus xcanadensis
67.
Topola chińska
Populus simonii
1,02
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych; dolne
gałęzie obcięte
68.
Topola chińska
1,05
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych; dolne
gałęzie obcięte
1,22
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych; dolne
gałęzie obcięte
Populus simonii
69.
Topola chińska
Populus simonii
70.
Topola chińska
Populus simonii
1,31
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych
71.
Topola chińska
1,12
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych, przy
przystanku
autobusowym
1,19
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych, przy
przystanku
autobusowym; dolne
gałęzie obcięte
1,39
dobry
w szpalerze drzew
przyulicznych, przy
przystanku
autobusowym; dolne
gałęzie obcięte
Populus simonii
72.
Topola chińska
Populus simonii
73.
Topola chińska
Populus simonii
Źródło: „Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe dla fragmentu miasta Starogard Gdański
w rejonie ulic Kościuszki, Pomorskiej i Al. Jana Pawła II” (2008).
3.2. Antropizacja środowiska przyrodniczego
Źródła i stan zanieczyszczenia atmosfery
Stan aerosanitarny obszaru projektu „Planu …” jest wypadkową jego połoŜenia w
obrębie miasta, które charakteryzuje się wieloma punktowymi, liniowymi i
powierzchniowymi źródłami zanieczyszczeń. Sumaryczne oddziaływanie wszystkich
emitorów punktowych na terenie miasta oraz emisja liniowa z dróg komunikacji
samochodowej kształtuje warunki aerosanitarne Starogardu Gdańskiego, w tym warunki
w rejonie obszaru opracowania.
Na terenie Starogardu znajduje się stacja monitoringowa WSSE do badania
stęŜeń dwutlenku siarki, dwutlenku azotu oraz pyłu ogółem (pomiary manualne punkt pomiarowy znajduje się na dachu Ratusza Miejskiego ok. 150 m na północ od
obszaru) oraz stacja POLPHARMY przy ul. Pelplińskiej (pomiary automatyczne od
2007 r.).
21
proeko
Tabela 2. StęŜenia średnioroczne dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i pyłu
zawieszonego w stacji pomiarowej WSSE zlokalizowanej w Starogardzie
Gdańskim (Rynek) w latach 2006-2008
StęŜenie średnioroczne w µg/m3
Dwutlenek
siarki
Dwutlenek
azotu
Pył zawieszony PM10
(reflektomet.)
2006
2008
2006
2008
2006
2008
15,2
4,5
35
17,6
19,9
14,8
Źródło: Roczna ocena jakości środowiska w województwie pomorskim za 2006 i 2008 r.,
WIOŚ, Gdańsk
Maksymalne średniodobowe stęŜenia dwutlenku siarki, dwutlenku azotu
pomierzone w stacji WSSE w Starogardzie Gdańskim (Rynek) w 2006 r. wyniosły
odpowiednio 166 µg/m3 i 97 µg/m3. Uzyskane w tym punkcie wartości stęŜeń
zanieczyszczeń nie przekraczały wartości dopuszczalnych.
Tabela 3.
Zestawienie wyników pomiarów na stacji POLPHARMY w latach 2007 2008.
StęŜenia
SO2
zanieczyszczeń
NO2
Pył
zawieszony
PM 10
Tlenek
węgla
Benzen
18,3
22,9
36,5
34,9
627,7
619,4
0,3
0,3
w µg/m3
średnie roczne
7,7
8,8
śr z 8 godzinne
2 830.5
maksymalne 1 101,2
godzinne
105,0
maksymalne 24 37,7
godzinne
42,8
105,1
częstość
przekroczeń
klasa
117,3*
192
73/62
A
A
C
A
A
Źródło: Roczna ocena jakości środowiska w województwie pomorskim za 2007 r., WIOŚ,
2008
* norma 50 µg/m3 dopuszczalna częstość przekroczeń 35
W 2007 i 2008 r. przekroczenia norm zanieczyszczeń w Starogardzie Gdańskim
wystąpiły w zakresie średniodobowego stęŜenia pyłu zawieszonego PM 10 - ilość
przekroczeń na stacji w POLPHARMY wyniosła odpowiednio 73 i 62 razy (przy
dopuszczalnej częstotliwości przekroczeń 35 razy).
Ogółem roczna ocena jakości środowiska w województwie pomorskim za 2007 i
2008 r. w strefie kwidzyńsko-tczewskiej prezentuje się następująco:
•
klasyfikacja stref z uwzględnieniem parametrów kryterialnych pod kątem ochrony
zdrowia – klasy A dla poszczególnych zanieczyszczeń na obszarze strefy, poza:
− PM10 – klasa C (niedotrzymane poziomy dla pyłu PM10 stacja POLPHARMY
w Starogardzie Gdańskim);
22
proeko
− NO2 – klasa B (2007 r.) poziom stęŜeń mieścił się pomiędzy poziomem
dopuszczalnym a poziomem dopuszczalnym powiększonym o margines
tolerancji (stacja SANEPID w Tczewie), w 2008 r. klasa A;
− zagroŜone jest osiągnięcie poziomu docelowego benzo(a)pirenu z terminem
jego osiągnięcia w 2013 r. (stacja WIOŚ w Tczewie);
− O3 – zachowane są poziomy docelowe dla ozonu załoŜone do osiągnięcia w
roku 2010 w całym województwie pomorskim i zagroŜone są poziomy celów
długoterminowych dla ozonu ustalonych na rok 2020.
•
klasyfikacja stref z uwzględnieniem parametrów kryterialnych pod kątem ochrony
roślin – klasa A i zagroŜone poziomy celów długoterminowych dla ozonu
ustalonych na rok 2020.
Wpływ na stan aerosanitarny w granicach obszaru projektu „Planu …”, oprócz tła
miejskiego, wywiera komunikacja samochodowa. W otoczeniu obszaru występuje
duŜe natęŜenie ruchu na ulicach Lubichowskiej, Pomorskiej i Kościuszki.
Komunikacyjne zanieczyszczenia atmosfery mogą powodować niekorzystne zmiany
wartości produkcyjnej gleb i wpływać niekorzystnie na roślinność przydroŜną
(drzewa, krzewy i roślinność zielną) oraz na zdrowie mieszkających w otoczeniu dróg
ludzi. To negatywne oddziaływanie spowodowane jest emisją spalin zawierających
m.in. metale cięŜkie, dwutlenek siarki i tlenki azotu oraz pył. Motoryzacyjne
zanieczyszczenia atmosfery są związkami toksycznymi, powodującymi osłabienie
fotosyntezy, degradację chlorofilu, zakłócenia w transpiracji i oddychaniu,
przebarwienia, chlorozę, nekrozę liści, szybsze ich starzenie, upośledzenie wzrostu
oraz zmniejszenie odporności na choroby i szkodniki (Łukasiewicz, 1995).
Źródła i natęŜenie hałasu
Hałas stanowi specyficzną formy uciąŜliwości antropogenicznych dla środowiska,
wpływając przede wszystkim na warunki Ŝycia ludzi. W Starogardzie Gdańskim
wyróŜnić moŜna następujące trzy grupy źródeł hałasu:
•
hałas komunikacyjny - w tym drogowy i kolejowy;
•
hałas przemysłowy;
•
hałas osiedlowy.
W rejonie obszaru projektu „Planu …” dominuje hałas drogowy.
W 2000 r. (brak nowszych danych) na terenie Starogardu badania hałasu
komunikacyjnego prowadził WIOŚ (Zał. 1 do Programu ochrony środowiska na lata
2003 – 2010, miasto Starogard Gdański, 2003). W mieście wyznaczono 37 punktów
kontrolnych przy głównych szlakach komunikacyjnych i drogach osiedlowych w tym w
rejonie obszaru opracowania, na ulicach Kościuszki, Jana Pawła II, Lubichowskiej i
Pomorskie. Punkty pomiarowe znajdowały się w odległości około 1,5 m od elewacji
budynków mieszkalnych (tab. 4).
23
proeko
Tabela 4 Wyniki pomiarów hałasu komunikacyjnego
Starogardzie Gdańskim w 2000 r.
Poziomy
dźwięku
Lp
Punkt
(ulice)
12
13
14
16
23
24
25
26
27
28
32
Kościuszki 40
Kościuszki 48
Kościuszki 87
Jana Pawła II
Lubichowska 30
Lubichowska 58
Lubichowska 86
Lubichowska 87
Lubichowska 113
Lubichowska 186
Pomorska 11d
i
natęŜenia
akustyczne Charakterystyka
ruchu
pomiarowy
Laeq
dB (A)
Lmin
dB (A)
Lmax
dB (A)
69,0
68,1
72,8
65,7
74,6
68,5
72,2
70,1
70,0
64,2
64,8
54,2
56,2
45,5
44,9
55,1
45,1
42,1
52,1
42,7
53,0
50,9
90,9
81,3
91,9
82,4
87,5
92,2
94,5
75,4
72,7
68,1
72,1
ruchu
w
natęŜenia
%
Pojazdy
pojazdó
Pojazdy
cięŜkie/
w
/h
h
cięŜkich
354
24
6,8
384
18
4,7
216
24
11,1
132
6
4,5
708
84
11,9
828
42
5,1
612
48
7,8
720
42
5,8
498
54
10,8
390
36
9,2
288
12
4,2
Źródło: Zał. 1 do „Programu ochrony środowiska na lata 2003 – 2010 miasta Starogard
Gdański” 2003.
We wszystkich punktach pomiarowych wystąpiły przekroczenia ówcześnie
obowiązujących norm dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku wyraŜonych
równowaŜnym poziomem dźwięku (Rozporządzenie Ministra Środowiska Zasobów
Naturalnych i Leśnictwa z dnia 13 maja 1998 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów
hałasu w środowisku, Dz. U. Nr 66, poz. 436 – nieobowiązujące). Wyniki pomiarów z
2000 r. nie spełniłyby takŜe obecnie obowiązujących norm poziomu hałasu w
środowisku miejskim (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007
r. Dz. U. Nr 120 poz. 826).
Źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych
Wody Wierzycy (przepływającej w minimalnej odległości ok. 140 m od obszaru
projektu „Planu …”) w rejonie Starogardu Gdańskiego badane były przez WIOŚ w
Gdańsku w latach 1994-2007 w dwóch punktach pomiarowo-kontrolnych:
•
powyŜej Starogardu Gdańskiego – 59, 4 km;
•
poniŜej Starogardu Gdańskiego, w Owidzu - 51,8 km (brak pomiarów w 2007 r.).
Zestawienie wyników pomiaru prezentuje tabela 5.
Generalnie w 2005 r. wody Wierzycy charakteryzowały się zadowalającą jakością
– III klasa czystości (Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2005
roku, 2003). O jakości wód Wierzycy decydował najczęściej poziom substancji
organicznych, fosforanów, azotu ogólnego Kjeldahla, azotynów, selenu, baru, bakterii
coli typu fekalnego oraz skład organizmów fitoplanktonu i peryfitonu. Część z ww.
wskaźników okresowo przekraczała normy dopuszczalne dla III klasy czystości.
W 2007 r. jakość wód Wierzycy i jej dopływów badana była w 11 punktach
pomiarowych, w tym powyŜej Starogardu Gdańskiego. W stosunku do wyników
24
proeko
badań z 2005 r. jakość wód pogorszyła się do V klasy pod względem sanitarnym
(jakość zła) i IV klasy pod względem ogólnym (jakość niezadowalająca).
Tabela 5 Ocena jakości wód Wierzycy w rejonie Starogardu Gdańskiego
Przekrój
pomiarowokontrolny
Wierzyca
powyŜej
Starogardu
Gdańskiego
Wierzyca
poniŜej
Starogardu
Gdańskiego
Klasa czystości
Rok
1994*
1995*
fizche
m
n.o.
n.
n.o.
n.
sanit. ogólna
wskaźniki
decydujące
n.o.n. n.o.n.
fosfor og., miano coli
n.o.n. n.o.n.
fosfor og
1999*
III
III
III
2002*
III
III
III
2005** -
IV
III
2007** n.o.
1994*
n.
n.o.
1995*
n.
n.o.
1999*
n
n.o.
2002*
n
2005* -
V
IV
azot azotynowy, miano coli
fosfor og., azot azotynowy, miano
coli
ChZTCr, fosforany, miano coli (typu
fekalnego)
ChZT-Cr, LBC_f
n.o.n. n.o.n.
fosfor og., fosforany, miano coli
n.o.n. n.o.n.
fosfor og
n.o.n
n.o.n.
miedź, miano coli
n.o.n
n.o.n.
IV
III
fosfor og., azot azotynowy, miano
coli
ChZTCr, miano coli (typu fekalnego)
* Do 2004 r. obowiązywało Rozporządzenie MOŚZNiL z dnia 5 listopada 1991 r. (Dz.U. Nr
116, poz. 503) klasyfikujące wody do trzech klas czystości.
** Od 2004 r. obowiązuje Rozporządzenie MŚ z dnia 11 lutego 2004 r. (Dz. U. Nr 32, poz.
284) klasyfikujące wody do pięciu klas jakości oraz rozszerzające zakres badań
bakteriologicznych o wskaźnik bakterii grupy coli.
Źródło: Raport o stanie środowiska województwa gdańskiego 1994 i mat. arch. WIOŚ 1998,
Raporty o stanie środowiska województwa pomorskiego w latach 1999 - 2007,
WIOŚ
Przekształcenia litosfery
Obszar projektu „Planu …” stanowi teren całkowicie przekształcony w wyniku
dotychczasowego zagospodarowania (obiekty i tereny produkcyjno-składowe i
usługowe). Znaczne powierzchnie zostały utwardzone lub zabudowane, nieliczne
powierzchnie niezainwestowane stanowią klepiska, lub porasta je roślinność
ruderalna i trawniki.
25
proeko
3.3. Walory ekologiczne i zasobowo-uŜytkowe środowiska przyrodniczego
Dolina Wierzycy - korytarz ekologiczny rangi regionalnej. Odcinek doliny
Wierzycy przebiegający w granicach Starogardu Gdańskiego charakteryzuje się
duŜymi walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi. W części północnej jest jedynym
odcinkiem, w granicach miasta, nie zainwestowanym obiektami kubaturowymi.
Występuje tu zróŜnicowana i bogata szata roślinna. W rozległych meandrach
rzecznych, miejscami występują siedliska grądu i łęgu. Drzewostan jest tu częściowo
naturalny, wielogatunkowy z dębem, lipą i grabem, częściowo sadzony, sosnowy.
Warstwa krzewów jest bogata, z leszczyną, wiciokrzewem suchodrzewem,
wawrzynkiem wilczełyko i in. Runo jest bardzo bujne i wielogatunkowe, z licznymi
interesującymi gatunkami (Buliński 1993). Równie bogate siedliska występują w
niŜszych odcinkach rzeki, jednak im bliŜej śródmieścia tym więcej zaobserwować
moŜna antropogenicznych elementów.
Rzeka Wierzyca przepływa w minimalnej odległości ok. 140 m na północ od
obszaru projektu „Planu …”.
Lokalne składowe osnowy ekologicznej. Walory ekologiczne na obszarze
projektu „Planu …” posiada wyłącznie drzewostan. Wśród drzew występują okazy
wartościowe pod względem przyrodniczym oraz krajobrazowym i kulturowym. DuŜą
grupę, w kilku rejonach, tworzą samosiewy drzew, zwłaszcza klonu pospolitego,
jaworu i wiązu, liczące po kilka – kilkanaście lat. Ich swobodne podrastanie, jak
równieŜ ślady drastycznego przycinania niektórych drzew oraz braki widocznej
pielęgnacji, świadczą o ogólnie słabej dbałości o tę zieleń przez właścicieli terenu.
Najcenniejszymi okazami są przede wszystkim proponowane jako pomniki
przyrody (zob. rozdz. 4.2.2. i zał. kartogr.): okazały, pomnikowy klon pospolity oraz
dąb szypułkowy odmiany stoŜkowej, rosnące przy opuszczonych budynkach
dawnego zespołu szkół. Są to okazy zasługujące na zachowanie i wszelkie działania
inwestycyjne powinny uwzględniać ich dalsze trwanie.
Cennym okazem jest teŜ kasztanowiec pospolity, jaki rośnie przy ul. Jana Pawła
II. Wymaga on jednak zabezpieczenia, bowiem po utracie potęŜnego konara nie jest
w pełni kondycji zdrowotnej, a przypuszczalnie ma równieŜ zachwianą statykę pnia.
Potencjał transurbacyjny. Na obszarze projektu „Planu …” nie występują
fizjograficzne ograniczenia dla zainwestowania. Teren ten został w przeszłości
całkowicie przekształcony i przystosowany dla zabudowy. Występują tu korzystne
warunki morfologiczne, geologiczne, gruntowo-wodne i bioklimatyczne (z wyjątkiem
osłabionego przewietrzania, co jest typowe dla terenów zainwestowania miejskiego).
Ograniczenia funkcjonalne wprowadza stan aerosanitany środowiska i
niekorzystny klimat akustyczny - w szczególności dotyczy to mieszkalnictwa oraz
usług oświaty, kultury i zdrowia.
Potencjał wodny. Na obszarze projektu „Planu …” nie występują wody
powierzchniowe. Przepływająca w otoczeniu rzeka Wierzyca jest potencjalnym
źródłem wody i energii wodnej, czemu sprzyja pojezierny typ reŜimu wodnego, z
duŜym spadkiem i w miarę równomiernymi przepływami.
Na potencjał wodny rejonu obszaru w zakresie wód podziemnych wpływają
przede wszystkim zasoby wód czwartorzędowych. Głównym źródłem zaopatrzenia
miasta w wodę jest dolno-czwartorzędowy poziom wodonośny.
W otoczeniu obszaru projektu „Planu …”, w kierunku północno-zachodnim, w
dolinie Wierzycy, znajdują się studnie komunalnego ujęcia wód podziemnych
26
proeko
„Wierzyca” dostarczające 25% wody do sieci wodociągowej miasta. Dla ujęcia
ustanowiono (Decyzja Starosty Powiatowego Os-6210-5/99 z dnia 07.05.1999 r.)
strefy ochrony bezpośredniej, które zostały ogrodzone, a ich tereny wykorzystywane
są jedynie dla potrzeb gospodarki wodnej oraz strefę ochrony pośredniej. Obszar
projektu „Planu …” połoŜony jest poza ich granicami.
Potencjał rekreacyjny. W otoczeniu obszaru „Planu …” walory rekreacyjne
posiada dolina Wierzycy (ekologiczno-rekreacyjny ciąg przenikający strukturę
miejską z zachodu na wschód - stan zanieczyszczenia wód Wierzycy eliminuje
aktualnie moŜliwość ich bezpośredniego uŜytkowania rekreacyjnego) oraz enklawy
miejskich terenów zielonych reprezentowane przez skwery i kompleks terenów
sportowych ze stadionem.
Obszar projektu „Planu …” nie posiada przyrodniczych walorów rekreacyjnych.
3.4. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji
projektu planu
W przypadku odstąpienia od realizacji ustaleń projektu zmiany „Planu …” nie
przewiduje się istotnych zmian środowiskowych ze względu na aktualny stopień
antropogenicznego obciąŜenia terenu (teren zainwestowany – zob. rozdz. 3).
Dla części terenu obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
uchwalony Uchwałą Nr XI/88/2007 Rady Miejskiej Starogardu Gdańskiego z dn. 20
czerwca 2007r. (Dz. Urz. Woj.,Pom. Nr 136, poz. 2481), dopuszczający realizację
funkcji usługowych i mieszkaniowych.
Celem projektu „Planu …” są dalsze przekształcenia funkcjonalne, w tym głównie
umoŜliwienie realizacji wielkopowierzchniowych centrów handlowych w miejsce
funkcji przemysłowych (obiekty w trakcie wyburzania). Realizacja ww. obiektów
wymagać będzie przebudowy układu komunikacyjnego w otoczeniu obszaru projektu
„Planu …” w tym skrzyŜowań ulic Pomorskiej i Tadeusza Kościuszki z ul.
Lubichowską, Jana Pawła II i Pelplińską.
W przypadku braku realizacji ustaleń projektu zmiany „Studium ...” moŜliwe są
realizacja funkcji usługowej i mieszkaniowej z wyłączeniem WOH na podstawie
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – przekształcenia środowiska
analogiczne do omówionych w rozdz. 7.
3.5. ZagroŜenia przyrodnicze
W warunkach przyrodniczych Polski, naturalne zagroŜenia przyrodnicze (zjawiska
katastroficzne), mogące mieć wpływ na bezpieczeństwo i działalność ludzi oraz na
twory ich działalności, to głównie powodzie, ruchy masowe wierzchniej warstwy
litosfery i ekstremalne stany pogodowe. Dwóm pierwszym zagroŜeniom moŜna
przeciwdziałać przez świadome kształtowanie środowiska w postaci zabezpieczeń
przeciwpowodziowych oraz stabilizacji stoków (działania biologiczne, techniczne i
biotechniczne). Ekstremalne stany pogodowe powodują okresową destabilizację
funkcjonowania społeczno-gospodarcze, a przeciwdziałanie im polega na sprawnej
organizacji społeczności zamieszkującej dany teren.
ZagroŜenie powodziowe
W otoczeniu obszaru projektu „Planu …” wyznaczone zostały obszary
bezpośredniego zagroŜenia powodzią, związane ze strefą przepływów wezbraniowych
27
proeko
rzeki Wierzycy („Wyznaczenie granic obszarów bezpośredniego zagroŜenia powodzią w
celu uzasadnionego odtworzenia terenów zalewowych etap II. Wierzyca” 2004/2005). W
dokumentacji tej, w punktach kontrolnych na rzece Wierzycy i jej dopływach określone
zostały rzędne wody o prawdopodobieństwie wystąpienia 1% (woda stuletnia) i 10%
(woda dziesięcioletnia) oraz przedstawiony został zasięg obszarów zalewowych wodą
powodziową o prawdopodobieństwie wystąpienia 1% i 10%.
W granicach obszaru projektu „Planu …”, zgodnie z ww. dokumentacją, nie
występuje bezpośrednie zagroŜenie powodziowe oraz nie występuje tu potencjalne
zagroŜenie powodziowe.
ZagroŜenie osuwaniem się mas ziemnych.
Na obszarze projektu „Planu ...” nie występuje zagroŜenie ruchami masowymi.
Powszechnym zagroŜeniem w warunkach środowiska przyrodniczego Polski są
ekstremalne stany pogodowe, jak bardzo silne wiatry, długotrwałe, intensywne
opady deszczu lub śniegu. Zapobieganie ekstremalnym stanom pogodowym jest
niemoŜliwe a likwidacja skutków jest kwestią organizacyjną.
28
proeko
4. ANALIZA ISTNIEJACYCH PROBLEMÓW OCHRONY ŚRODOWISKA
ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU
PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI NA OBSZARACH FORM OCHRONY
PRZYRODY
4.1. Ogólne problemy ochrony środowiska
W centralnej części Starogardu Gdańskiego, występują słabe i umiarkowane
ekologiczne warunki Ŝycia ludzi. Niekorzystnie oddziałuje przede wszystkim
komunikacja samochodowa i zagęszczenie zabudowy. Pozytywną rolę w
kształtowaniu ekologicznych warunków Ŝycia ludzi odgrywa dolina Wierzycy, która
dzięki małemu obciąŜeniu antropogenicznemu wpływa regenerująco na środowisko
wnętrza miasta i stanowi zarazem zaplecze rekreacyjne dla jego mieszkańców.
Do podstawowych, decydujących o stanie środowiska przyrodniczego centralnej
części Starogardu Gdańskiego, źródeł uciąŜliwości środowiskowych naleŜą:
•
wewnętrzna i tranzytowa komunikacja samochodowa – źródło uciąŜliwości
aerosanitarnej i akustycznej;
•
transport kolejowy - źródło uciąŜliwości akustycznych i aerosanitarnych;
•
indywidualne paleniska w obrębie zabudowy mieszkaniowej (tzw. niska emisja),
wykorzystujące paliwa stałe (węgiel, koks itp.) – źródła lokalnej uciąŜliwości
aerosanitarnej;
•
punktowe źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych (Wierzycy) oraz zrzuty
wód opadowych.
4.2. Problemy ochrony przyrody
4.2.1. Formy ochrony przyrody - stan prawny
Obszar projektu „Planu ...” połoŜony jest poza granicami form ochrony przyrody w
rozumieniu Ustawy z dnia 16.04.2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004 r., Nr 92,
poz. 880 z późniejszymi zmianami).
NajbliŜsze terytorialne formy ochrony przyrody w otoczeniu obszaru projektu
„Planu …” to Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Wierzycy” (w minimalnej
odległości ok. 4,6 km północny-zachód) i planowany specjalny obszar ochrony
siedlisk „Dolina Wierzycy” PLH220048 – w trakcie konsultacji społecznych (w
minimalnej odległości ok. 1 km na zachód).
W regionalnym otoczeniu obszaru projektu „Planu …” występują ponadto (rys. 2):
•
rezerwat przyrody "Brzęczek" – w minimalnej odległości ponad ok. 15 km na
północny-zachód;
•
obszary chronionego krajobrazu:
− OChK Borów Tucholskich – w minimalnej odległości ok. 7,2 km na
południowy-zachód;
− Gniewski OChK – w minimalnej odległości ok. 13,2 km na południowy wschód;
•
obszary Natura 2000:
− planowany specjalny obszar ochrony siedlisk „Grądy nad Jeziorami Zduńskim
29
proeko
i Szpęgawskim” – w minimalnej odległości ok. 6,6 km na północny-wschód (w
trakcie konsultacji społecznych);
− obszar mający znaczenie dla Wspólnoty (projektowany specjalny obszar
ochrony siedlisk) „Waćmierz" PLH220031 (planowane powiększenie w trakcie
konsultacji społecznych) – w minimalnej odległości ok. 11,3 km na północnywschód;
− ustanowiony obszar specjalnej ochrony ptaków „Bory Tucholskie” PLB220009
– w minimalnej odległości ok. 14 km na zachód i południowy zachód.
Obszar
Chronionego
Krajobrazu
„Doliny
Wierzycy”
utworzony
Rozporządzeniem Wojewody Gdańskiego Nr 5/94 z dnia 8 listopada 1994 r. w
sprawie wyznaczenia obszarów chronionego krajobrazu, określenia granic parków
krajobrazowych i utworzenia wokół nich otulin oraz wprowadzenia obowiązujących w
nich zakazów i ograniczeń (Dz. Urz. Woj. Gd. 1994, Nr 27, poz. 139), rozpościera się
na „pograniczu” między Pojezierzem Kaszubskim a Borami Tucholskimi i
Pojezierzem Starogardzkim, obejmując środkowy odcinek doliny rzeki, od okolic
Kościerzyny po Starogard Gdański, fragmentami z przylegającymi, zalesionymi
wierzchowinami wysoczyzny morenowej. Główną wartość przyrodniczą tego obszaru
stanowi dolina Wierzycy, z całym zestawem elementów morfologicznych
(meandrujące koryto, starorzecza, sterasowane zbocza, pagórki meandrowe i
krawędzie) i ze zróŜnicowanymi zbiorowiskami roślinności. Istotna jest rola doliny
jako tzw. korytarza ekologicznego i jej walory krajobrazowe.
Zasady gospodarowania w obrębie obszarów Chronionego krajobrazu w
województwie pomorskim zawiera Rozporządzenie Nr 5/05 Wojewody Pomorskiego
z dnia 24 marca 2005 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w
województwie pomorskim (Dz. Urz. Woj. Pomorskiego Nr 29, poz. 585 z
późniejszymi zmianami).
Planowany specjalny obszar ochrony siedlisk Natura 2000 „Dolina
Wierzycy” PLH2200482
Obszar obejmuję dolinę Wierzycy, o długości około 21 km, na odcinku między
jazem w Czarnocińskich Piecach a mostem drogowym w Starogardzie Gdańskim.
Rzeka ma charakter podgórski. Koryto rzeczne ma tutaj szerokość do kilkunastu
metrów, głęboko wcina się w otaczający teren tworząc wyraźne jary i wąwozy. W
odcinkach basenowych doliny występują m.in. torfowiska (w tym - zasadowe) i
szuwarowe łąki, w odcinku przełomowym - pasy łęgu nad ciekiem oraz dobrze
wykształcone fitocenozy grądu subatlantyckiego na stromych zboczach. Dolina,
mimo obecnego w wielu miejscach zagospodarowania przez człowieka (m.in.
elektrownia wodna, mosty, uŜytkowanie leśne i rolnicze) utrzymuje bogactwo szaty
roślinnej (zbiorowisk i flory) oraz fauny i cechuje się wysokimi walorami
krajobrazowymi.
Na bardzo wysoką róŜnorodność biologiczną składa się występowanie 12 siedlisk
programu Natura 2000 oraz wielu rzadkich, chronionych gatunków, zarówno roślin,
m.in. z leńcem bezpodkwiatkowym (była stąd podawana jeszcze w końcu XX w.
takŜe sklanica torfowiskowa), jak i zwierząt. Występują tu stabilne populacje dwóch
gatunków ssaków z zał. II Dyrektywy Siedliskowej – wydry i bobra.
2
Wg informacji zawartych na stronie Ministerstwa Środowiska – www.mos.natura2000.gov.pl.
30
proeko
Bogata jest ichtiofauna rzeki. Stwierdzono tutaj silne populacje co najmniej 2
gatunków ryb z zał. II Dyrektywy Siedliskowej – brzanki i głowacza białopłetwego. W
przypadku brzanki jest to najbardziej na północ wysunięte jej stanowisko w Polsce.
Stwierdzono tu takŜe występowanie kilku innych, cennych gatunków ryb związanych
z szybko płynącymi rzekami – pstrąga potokowego, lipienia, piekielnicy, strzebli
potokowej i śliza.
Typy siedlisk wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG:
3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z
Nympheion, Potamion
3260 Nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników Ranunculion
fluitantis
6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion)
6430 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne
(Convolvuletalia sepium)
6510 NiŜowe i górskie świeŜe łąki uŜytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion
elatioris),
7140 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przewaŜnie z roślinnością z
Scheuchzerio-Caricetea,
7230 Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i
mechowisk,
9160 Grąd subatlantycki (Stellario-Carpinetum),
9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, TilioCarpinetum),
91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis,
Populetum albae, Alnenion),
91F0 Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum),
91I0 Ciepłolubne dąbrowy (Quercetalia pubescenti-petraeae).
•
•
•
•
•
•
•
ZagroŜenie dla obszaru stanowią:
zabudowa hydrotechniczna rzeki;
planowana budowa elektrowni wodnej;
plany regulacji rzek;
zanieczyszczenia wody;
intensywna gospodarka leśna i rolna;
chemizacja;
zabudowa przy krawędzi doliny;
Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów
Ze względu na typowy miejski charakter terenu obszaru projektu zmiany „Planu
…” nie występują tu chronione gatunki roślin. Prawdopodobne jest występowanie
chronionych gatunków ptaków. Ochrona gatunkowa ptaków w Polsce dotyczy prawie
wszystkich gatunków, w tym gatunków pospolitych, występujących na terenach
miejskich.
31
proeko
4.2.2. Proponowane formy ochrony przyrody
Zgodnie z wykonaną inwentaryzacją drzew („Opracowanie ekofizjograficzne …”
2008) na obszarze projektu „Planu …” na ochronę jako pomniki przyrody zasługują
(zob. tab. 1 i zał. katogr.):
•
klon pospolity (ładne, rozłoŜyste drzewo, obwód pnia 2,83 m) – tabela 1, nr 23,
•
dąb szypułkowy odmiany stoŜkowej (rozrasta się na 8 pni na wysokości 1,5-2 m
od ziemi, obwód pnia 3,2 m) – tabela 1, nr 24.
W otoczeniu obszaru projektu „Planu …” planowane są (rys. 3):
•
powiększenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Wierzycy („Studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Starogard
Gdański” i Kostarczyk, Przewoźniak – red. 2002) o połoŜony w mieście odcinek
doliny Wierzycy wraz z przylegającymi zbiorowiskami leśnymi i murawowokrzewiastymi w dwóch wariantach. Granica planowanego powiększenia Obszaru
Chronionego Krajobrazu Doliny Wierzycy (w wariancie obejmującym cały obszar
miejski) przebiega w minimalnej odległości ok. 120 m w kierunku północnym od
granicy obszaru projektu „Planu …”;
•
utworzenie uŜytku ekologicznego „Bagno Kochanka” w dawnej rynnie jeziornej,
wypełnionej utworami biogenicznymi, o maksymalnej miąŜszości około 11 m, w
sekwencji torf-gytia-torf („Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego miasta Starogard Gdański” 2000) - Bagno Kochanka jest
unikalnym obiektem przyrodniczym w granicach miasta. Występujące tu
zbiorowiska ziołoroślowo-szuwarowe i łozowiska są rzadkim zjawiskiem w obrębie
terenów zurbanizowanych. Projektowany uŜytek ekologiczny połoŜony jest w
minimalnej odległości ok. 1,3 km od obszaru projektu „Planu …”.
32
proeko
5. UWARUNKOWANIA OCHRONY ŚRODOWISKA KULTUROWEGO,
ZABYTKÓW, DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ I KRAJOBRAZU
KULTUROWEGO
Na obszarze projektu „Planu …” nie występują obiekty chronione na podstawie
przepisów ustawy o zabytkach i opiece nad zabytkami stanowiące dobra kultury
współczesnej. Obszar „Planu …” znajduje się poza układem urbanistycznym Starego
Miasta wpisanym do rejestru zabytków województwa pomorskiego.
Na obszarze projektu „Planu …” znajdują się cztery obiekty wpisane do „Gminnej
ewidencji zabytków miasta Starogard Gdański” (2008):
• budynek mieszkalny ul. Kościuszki 16,
• budynek mieszkalny przy ul. Kościuszki,
• budynek MZK przy Al. Jana Pawła II,
• budynek przemysłowy przy Al. Jana Pawła II.
Ponadto obowiązujący miejscowy plan zagospodarowania terenu dla terenów po
fabryce „Neptun” wskazuje trzy budynki do rewaloryzacji, rekompozycji oraz
wskazuje do ochrony historyczne linie podziałów parcelacyjnych.
Obszar projektu „Planu …” znajduje się w zasięgu:
•
strefy ochrony konserwatorskiej - strefy rewitalizacji (cały obszar) - celem
polityki konserwatorskiej jest przywrócenie zespołom i obszarom zabytkowym
dawnych wartości przestrzennych i kulturowych oraz znaczenia społecznogospodarczego przy zachowaniu i rewaloryzacji wartościowych w skali lokalnej
historycznych obszarów miasta, w tym zachowanie najcenniejszych elementów
historycznej struktury przestrzennej i harmonijnego kształtowania współczesnych
elementów zabudowy, w zgodzie z przestrzenno-architektonicznymi wartościami
historycznymi;
•
strefy ochrony konserwatorskiej – ochrony krajobrazu kulturowego ul.
Kościuszki (północna część obszaru), ochronie podlegają:
− historyczna kompozycja przestrzenna;
− pierzeja ul. Kościuszki;
− historyczne zainwestowanie terenu, w tym obiekty historyczne wskazane na
rysunku planu ;
− ochrona i zachowanie ewentualnych zabytków archeologicznych.
•
strefy obserwacji archeologicznej (północna część obszaru) - w przypadku
podjęcia robót budowlanych w granicach tej strefy, przed przystąpieniem do
zagospodarowania obowiązuje przeprowadzenie archeologicznych badań
ratowniczych i sporządzenie dokumentacji archeologiczno-konserwatorskiej;
zakres badań ustali w zezwoleniu właściwy rzeczowo konserwator zabytków.
W strefie ochrony krajobrazu kulturowego obowiązują następujące ustalenia:
1) naleŜy zachować istniejący w dniu uchwalenia planu budynki wskazane jako obiekty
ujętych w ewidencji zabytków - budynek kina „Sokół”(dawna hala sportowa „Sokołówka”)
połoŜony ul. Al. Jana Pawła II 2 i budynek połoŜony przy ulicy Kościuszki 26;
2) dla wyŜej wymienionych budynków obowiązuje zachowanie kształtu bryły budynków,
wysokości, kształtów dachów, rozplanowania elewacji, w tym układu otworów okiennych i
drzwiowych, waŜniejszych podziałów architektonicznych elewacji, wystroju i detalu
33
proeko
architektonicznego;
3) prace modernizacyjne, przebudowy budynków, o których mowa w pkt 1, wymagają
uzgodnień z właściwym konserwatorem zabytków;
4) naleŜy zachować historyczne linie podziałów parcelacyjnych , wskazane na rysunku
planu;
5) naleŜy zachować i kontynuować tradycyjny sposób zagospodarowania działek od strony
ul. Kościuszki – budynki frontowe w linii zabudowy, oficyny, ciągnące się w głąb działek;
6) nowa zabudowa w granicach strefy wymaga uzgodnienia projektów budowlanych z
właściwym konserwatorem zabytków;
7) dopuszcza się usunięcie lub przebudowę obiektów dyshamonizujących, szpecących
otoczenie, obcych historycznemu sposobowi zagospodarowania.
Obszar projektu „Planu …” znajduje się w całości w granicach obszaru
wskazanego jako obszar do rehabilitacji istniejącej zabudowy i infrastruktury
technicznej, dla którego ustala się nakaz kompleksowej przebudowy istniejącej w
dniu uchwalenia planu infrastruktury technicznej, w dostosowaniu do planowanych
nowych sposobów zagospodarowania i zabudowy; dopuszcza się wymianę,
usunięcie istniejącej zabudowy (dawniej przemysłowej, gospodarczej). Nakazy,
zakazy, ograniczenia i dopuszczenia w zagospodarowaniu terenu zostały ustalone
dla poszczególnych wydzielonych liniami rozgraniczającymi terenów.
Ww. zapisy projektu „Planu…” mogą stanowić skuteczne narzędzie kontroli
zainwestowania w aspekcie ochrony dziedzictwa kulturowego, w tym krajobrazu
kulturowego.
Realizacja ustaleń projektu „Planu …” moŜe przyczynić się do rewaloryzacji
istniejącego zainwestowania, które moŜna traktować jako dobra kultury
współczesnej.
34
proeko
6. ANALIZA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH
NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓŁNOTOWYM,
KRAJOWYM I REGIONALNYM ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA
PROJEKTU PLANU
6.1. Poziom międzynarodowy i krajowy
Priorytety Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska na lata 2002-2012
formułuje „VI Program Działań Wspólnoty w zakresie środowiska” (Decyzja NR
1600/2002/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dn. 22 lipca 2002 r., ustanawiająca
Szósty Wspólnotowy Program Działań w zakresie środowiska naturalnego). Jego
realizacja ma na celu zapewnienie wysokiego poziomu ochrony środowiska naturalnego
i zdrowia ludzkiego oraz ogólną poprawę środowiska i jakości Ŝycia. Będzie realizowany
poprzez 7 strategii tematycznych w zakresie: zrównowaŜonego uŜytkowania zasobów
naturalnych, zapobiegania powstawaniu odpadów i upowszechniania recyklingu,
poprawy jakości środowiska miejskiego, ograniczania emisji zanieczyszczeń, ochrony
gleb, zrównowaŜonego uŜytkowania pestycydów oraz ochrony i zachowania środowiska
morskiego. Program wspiera proces włączania problemów ochrony środowiska we
wszystkie polityki i działania Wspólnoty w celu zmniejszenia nacisków na środowisko
naturalne pochodzących z roŜnych źródeł.
Przyjęta w 1997 roku Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej zapewnia ochronę
środowiska człowieka, kierując się zasadą zrównowaŜonego rozwoju. Zasadę tę
uwzględnia „II Polityka ekologiczna państwa” oraz dostosowane do niej strategie i
programy środowiskowe, w tym przede wszystkim „Polityka ekologiczna państwa w
latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016”, „Krajowa strategia ochrony i
umiarkowanego uŜytkowania róŜnorodności biologicznej” i „Strategia gospodarki
wodnej”.
Ponadto waŜne cele ekologiczne zapisane zostały w ratyfikowanych przez
Rzeczpospolitą Polską konwencjach międzynarodowych i innych dokumentach
międzynarodowych, w tym m. in.:
• Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk,
Berno (1979);
• Konwencja Ramsarska o obszarach wodno-błotnych, mających znaczenie
międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko Ŝyciowe ptactwa wodnego (1975),
ze zmianami wprowadzonymi w ParyŜu (1982) i Reginie (1987);
• Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt z 1979 r.
(Konwencja Bońska);
• Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Rio de
Janeiro (1992);
• Konwencja Helsińska o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza
Bałtyckiego (1992);
• Konwencja o róŜnorodności biologicznej z Rio de Janeiro (1992);
• Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Kioto,
wraz z Protokołem (1997);
• Konwencja o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu
decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska
(Konwencja z Aarhus).
• innych dokumentach międzynarodowych:
35
proeko
− Europejska Konwencja Krajobrazowa;
− Karta Lipska na rzecz zrównowaŜonego rozwoju miast europejskich.
• innych dokumentach UE:
Strategia ZrównowaŜonego Rozwoju Unii Europejskiej.
Ustalenia projektu zmiany „Planu ...” poddanego prognozie nawiązują do ww.
opracowań międzynarodowych i krajowych.
6.2. Poziom regionalny
Podstawowe opracowania regionalne, z którymi ma związek projekt planu
poddany prognozie oddziaływania na środowisko to:
• „Program ochrony środowiska województwa pomorskiego 2007 – 2010 z
uwzględnieniem perspektywy na lata 2011 – 2014” (2007);
• „Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2007–2010 (20112014)” (2007).
Program ochrony środowiska województwa pomorskiego na lata 2007-2010
z uwzględnieniem perspektywy 2011-2014
„Program... nie formułuje celu generalnego, przyjmując, ze misja Województwa
Pomorskiego, zawarta w Strategii Rozwoju Województwa, dostatecznie podkreśla
pierwszorzędną potrzebę zachowania dobrego stanu środowiska, jako
podstawowego warunku zrównowaŜonego i harmonijnego rozwoju.
Zgodnie z ww. programem wyznaczono cztery cele perspektywiczne (I-IV),
nawiązujące do priorytetów VI Wspólnotowego Programu Działań w zakresie
środowiska naturalnego oraz Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2007-2010 z
perspektywą 2011-2014 oraz 21 celów średniookresowych (1-21).
Do istotnych z punktu widzenia „Planu...” naleŜą m.in.:
•
osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód podziemnych i powierzchniowych;
•
redukcja emisji obiektów energetycznego spalania i spełnienie standardów
emisyjnych z instalacji, wymaganych przepisami prawa;
•
budowa systemu gospodarki odpadami, który w pełni realizuje zasadę
zapobiegania i minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów, zapewnia wysoki
stopień ich odzysku oraz bezpieczne dla środowiska unieszkodliwianie;
•
objęcie do końca 2009 r. wszystkich mieszkańców zorganizowanym systemem
selektywnego zbierania odpadów, skuteczne rozwiązanie problemu odpadów
niebezpiecznych;
•
ochrona mieszkańców województwa i ich mienia przed zagroŜeniami naturalnymi
i skutkami katastrof naturalnych;
•
ochrona mieszkańców województwa przed hałasem zagraŜającym zdrowiu i
jakości Ŝycia;
•
ochrona róŜnorodności biologicznej i krajobrazowej, powstrzymanie procesu jej
utraty oraz poprawa spójności systemu obszarów chronionych ze szczególnym
uwzględnieniem obszarów Natura 2000;
•
racjonalizacja wykorzystania zasobów wód podziemnych, ochrona głównych
zbiorników wód podziemnych stanowiących waŜne źródło zaopatrzenia ludności
w wodę.
36
proeko
Cele z zakresu ochrony środowiska określone w projekcie „Planu...” są zgodne z
ww. zapisami „Programu ochrony środowiska województwa pomorskiego” (2007).
„Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego na lata 20072010 z uwzględnieniem perspektywy 2011-2014”
Jako główny cel ekologiczny gospodarki odpadami w województwie pomorskim w
„Planie...” (2007) określono (...) Zminimalizowanie ilości wytwarzanych odpadów oraz
wdroŜenie nowoczesnego sytemu ich wykorzystywania i unieszkodliwiania.
Realizacja tego celu ma być osiągnięta poprzez następujące działania:
•
docelowo skupienie gmin wokół zakładów zagospodarowania odpadów (ZZO),
wyposaŜonych w linie do segregacji odpadów lub tylko w urządzenia do
doczyszczania surowców wtórnych ze zbiórki selektywnej, urządzenia do
konfekcjonowania surowców, instalacje do utylizacji odpadów organicznych,
tymczasowe pomieszczenia do magazynowania odpadów niebezpiecznych,
składowisko odpadów resztkowych (o przyjętej technologii decydować będą
inwestorzy);
•
na obszarze gmin naleŜących do poszczególnych ZZO ma się odbywać zbiórka
segregacyjna;
•
lokalizacja ZZO jest zgodna z zasadą „bliskości" wyraŜoną w Ustawie o odpadach
z dnia 02.04 2001 r. (Dz.U nr 62.poz. 628 z późn. zm.) - przyjęto, Ŝe optymalna
odległość centrum gminy (po drogach) nie będzie większa niŜ 30 km od ZUO, w
przypadku konieczności dowozu odpadów (lub surowców) z większej odległości,
naleŜy rozwaŜyć budowę stacji przeładunków lub wiejskich punktów gromadzenia
i segregacji odpadów (WPGiSO);
•
załoŜono, Ŝe z poszczególnych gmin odpady wysegregowane będą kierowane do
ZZO, natomiast pozostałe odpady będą deponowane na lokalnych składowiskach
do czasu ich wypełnienia lub konieczności ich zamknięcia z innych powodów.
Wg „Planu gospodarki odpadami ...” (2007) Starogard Gdański obsługiwany jest
przez składowisko odpadów w Linowcu, określone jako spełniające wymogi
techniczne i przewidziane do eksploatacji do czasu wypełnienia. Docelowo miasto
ma dostarczać odpady do budowanego od maja 2007 r. ZZO w Starym Lesie
(planowane uruchomienie w grudniu 20009 r.).
W województwie pomorskim w ostatnich latach sporządzono wiele prognoz
oddziaływania na środowisko, w których oceniano oddziaływanie na środowisko
zarówno celów słuŜących rozwojowi poszczególnych sektorów gospodarki, w tym
odnoszących się równieŜ do przestrzeni województwa pomorskiego, jak i
poszczególnych przedsięwzięć przewidywanych do realizacji w jego granicach.
Prognozy oddziaływania na środowisko przyjętych juŜ dokumentów, powiązanych z
projektem „Planu...”, do których nawiązywano w niniejszym opracowaniu to przede
wszystkim:
• Prognoza
oddziaływania
na
środowisko
projektu
zmiany
„Planu
zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” (2008);
• Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu ochrony środowiska
województwa pomorskiego na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy
2011-2014”, którego część stanowi projekt „Planu gospodarki odpadami”;
37
proeko
•
Prognoza oddziaływania na środowisko dla sporządzonego projektu zmiany
„Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta
Starogard Gdański”, 2009, Eko Usługi, Lublin.
38
proeko
7. ANALIZA I OCENIA PRZEWIDYWANYCH ODDZIAŁYWAŃ USTALEŃ
PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWSKO
7.1. Wprowadzenie
W wyniku funkcjonowania ustaleń projektu zmiany „Planu …” moŜliwa będzie
adaptacja i wymiana oraz wprowadzenie nowej zabudowy mieszkaniowo-usługowej,
usługowej, realizacja wielkopowierzchniowych obiektów handlowych I przebudowa
układu komunikacyjnego.
W zakresie oddziaływań ustaleń projektu zmiany „Planu ...” i moŜliwych
przekształceń środowiska przyrodniczego przeanalizowano oddziaływania na
następujące elementy środowiska w ich wzajemnym powiązaniu:
• powierzchnię ziemi;
• wody powierzchniowe i podziemne,
• powietrze atmosferyczne i klimat,
• roślinność,
• zwierzęta,
• róŜnorodność biologiczną,
• formy ochrony przyrody, w tym obszary Natura 2000,
• zasoby naturalne,
• zabytki,
• dobra materialne,
• krajobraz,
•
ludzi.
Oceniano oddziaływania bezpośrednie, pośrednie i wtórne, krótko-, średnio- i
długoterminowe, chwilowe, okresowe i stałe. W podsumowaniu (tab. 6 w rozdz.
7.12.2.) przedstawiono klasyfikację oddziaływań, zgodną z art. 51 Ustawy z dnia 3
października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
(Dz. U. z 2008 Nr 199, poz. 1227 z późniejszymi zmianami).
7.2. Powierzchnia ziemi
Główne przekształcenia przypowierzchniowej warstwy litosfery w wyniku realizacji
ustaleń projektu zmiany „Planu ...” reprezentowane będą przez:
• przekształcenia w przypowierzchniowych strukturach geologicznych, związane z
pracami ziemnymi w celu posadowienia budynków, uzbrojenia terenu oraz
budową dojazdów i modernizacją układu komunikacyjnego w otoczeniu obszaru;
•
•
likwidację pokrywy glebowej w miejscach wykopów i przekształcenie
fizykochemicznych właściwości gleb na terenach placów budów (gleby te są silnie
przekształcone, w wyniku zróŜnicowanych form ich dotychczasowego
uŜytkowania);
utwardzenie duŜej części terenu (głównie przeznaczonej pod parkingi i ciągi
komunikacyjne).
Ewentualne zagroŜenie dla podłoŜa gruntowego moŜe stanowić jego
39
proeko
zanieczyszczenie w trakcie awaryjnych wycieków substancji ropopochodnych ze
sprzętu budowlanego i chemicznych, płynnych substancji budowlanych na terenie ich
składowania i uŜycia.
Prace ziemne i fundamentowanie powinny być prowadzone pod stałym nadzorem
geotechnicznym.
Na etapie funkcjonowania ustaleń projektu „Planu ...” nie wystąpi zagroŜenie dla
przypowierzchniowej budowy geologicznej, powierzchni ziemi i pokrywy glebowej, z
wyjątkiem ewentualnej, nadmiernej penetracji przez ludzi terenów zielonych w
otoczeniu nowych obiektów i dojść do nich. Generalnie przeciwdziałać temu powinno
zagospodarowanie terenu (utwardzone chodniki, mała architektura) i pielęgnowana
zieleń.
Odpady
Na etapie inwestycyjnym w związku z wyburzaniem dotychczasowych obiektów
oraz pracami ziemnymi powstawać będą duŜe ilości odpadów głównie z grupy 17, w
tym:
17 01 07 odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek;
17 02 01 drewno;
17 02 02 Szkło
17 03 80 odpadowa papa;
17 04 07 mieszaniny metali;
17 04 11 kable
17 05 04 gleba i ziemia, w tym kamienie.
Ww. odpady nie naleŜą do odpadów niebezpiecznych. Odpady te będą wstępnie
segregowane i gromadzone na terenie, a następnie przekazywane do wtórnego
wykorzystania, bądź na składowisko odpadów. Większość z nich moŜe być
przekazana osobom fizycznym do wykorzystania zgodnie z Rozporządzeniem
Ministra Środowiska z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy rodzajów odpadów,
które posiadacz odpadów moŜe przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom
organizacyjnym, niebędącym przedsiębiorcami oraz dopuszczalnych metod ich
odzysku (Dz. U. Nr 75, poz. 527, zm. Dz. U. z 2008 r. Nr 235, poz. 1614).
Na etapie funkcjonowania ustaleń projektu „Planu …” powstawać będą odpady
głównie z grup:
15 odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i
ubrania ochronne:
15 01 odpady opakowaniowe (włącznie z selektywnie gromadzonymi
komunalnymi odpadami opakowaniowymi);
15 02 sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne;
02 odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa,
leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa Ŝywności;
02 02 odpady z przygotowania i przetwórstwa produktów spoŜywczych
pochodzenia zwierzęcego
02 03 Odpady z przygotowania, przetwórstwa produktów i uŜywek spoŜywczych
oraz odpady pochodzenia roślinnego, w tym odpady z owoców, warzyw,
produktów zboŜowych, olejów jadalnych, kakao, kawy, herbaty oraz
przygotowania i przetwórstwa tytoniu, droŜdŜy i produkcji ekstraktów
40
proeko
droŜdŜowych, przygotowywania i fermentacji melasy (z wyłączeniem 02
07);
02 06 Odpady z przemysłu piekarniczego i cukierniczego
08 odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych, kitu,
kleju, szczeliw i farb drukarskich;
13 oleje odpadowe i odpady ciekłe paliw:
13 01 odpadowe oleje hydrauliczne;
13 02 odpadowe oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe;
16 odpady nieujęte w innych grupach:
16 02 odpady urządzeń elektrycznych i elektronicznych;
16 03 partie produktów nieodpowiadające wymaganiom oraz produkty
przeterminowane lub nieprzydatne do uŜytku;
16 05 gazy w pojemnikach ciśnieniowych i zuŜyte chemikalia;
16 06 baterie i akumulatory;
20 odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie
20 01 odpady komunalne segregowane i gromadzone selektywnie (z
wyłączeniem odpadów opakowaniowych);
20 03 inne odpady komunalne.
Wśród ww. odpadów mogą wystąpić odpady niebezpieczne (w grupach13 02 i 16
02).
Zasady postępowania z odpadami regulują ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o
odpadach o odpadach (tekst jednolity Dz. U. z 2007 r. nr 39, poz. 251 z późn. zm.) i
rozporządzenia wykonawcze do niej.
Zgodnie z ustaleniami projektu „Planu …”:
•
odpady komunalne naleŜy wywozić na składowisko odpadów, zgodnie z
obowiązującymi przepisami ustaw oraz uchwalonymi przepisami lokalnymi;
gospodarowanie innymi odpadami niŜ komunalne - zgodnie z przepisami ustawy
o odpadach;
•
odpady inne niŜ komunalne, w tym technologiczne związane z prowadzoną
działalnością gospodarczą naleŜy zagospodarować zgodnie z obowiązującymi
przepisami prawa, w tym w szczególności ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o
odpadach.
7.3. Wody powierzchniowe i podziemne
Wpływ na wody powierzchniowe I podziemne
Realizacja ustaleń projektu „Planu ...” nie będzie miała wpływu na wody
powierzchniowe poza wpływem ewentualnych odwodnień na etapie inwestycyjnym.
Na etapie budowy moŜe nastąpić przekształcenie stosunków wodnych w zakresie
lokalnych warunków hydrologicznych.
Podobnie jak w przypadku podłoŜa gruntowego, ewentualne zagroŜenie dla wód
podziemnych pierwszego poziomu moŜe stanowić ich zanieczyszczenie w trakcie
awaryjnych wycieków substancji ropopochodnych ze sprzętu budowlanego i
chemicznych, płynnych substancji budowlanych na terenie ich składowania i uŜycia.
Sytuacje takie naleŜy uznać za niedopuszczalne.
41
proeko
Gospodarka wodno-ściekowa
W wyniku funkcjonowania planowanych obiektów mieszkaniowych I usługowych,
powstawać będą ścieki sanitarne oraz zanieczyszczone wody opadowe. Projekt
„Planu …” zawiera zapis dotyczący obligatoryjnego włączenia terenów
inwestycyjnych do sieci inŜynieryjnych wodno-kanalizacyjnych miejskich i
podczyszczenia wód opadowych z powierzchni utwardzonych placów, dróg,
parkingów przed oprowadzeniem do sieci kanalizacyjnej, w stopniu wymaganym
przepisami odrębnymi.
Wymogi obowiązujące w tym względzie określają:
•
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr
239, poz. 2019 z późn. zm.);
•
Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym
odprowadzaniu ścieków (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 z późn.
zm.).
Są to ustalenia korzystne pod względem skuteczności utylizacji ścieków
sanitarnych i wód opadowych na terenach miejskich. Przy załoŜeniu właściwego
funkcjonowania wszystkich elementów planowanego systemu unieszkodliwiania
ścieków sanitarnych oraz wód opadowych zminimalizowana zostanie moŜliwość
powstania zagroŜeń dla wód powierzchniowych, podziemnych i gruntu.
Przekształcenie obiegu wody
Na terenie nowej zabudowy wystąpią typowe dla obszarów miejskich zmiany
proporcji w ogniwach lokalnego obiegu wody. Nastąpi spadek znaczenia infiltracji
wody (powierzchniowy wzrost sztucznych nawierzchni zróŜnicowany w zaleŜności od
obiektów) i ewaporacji (w związku ze wzrostem udziału sztucznych nawierzchni). Nie
prognozuje się wystąpienia znaczących zmian w zasilaniu pierwszego poziomu
wodonośnego oraz modyfikacji warunków siedliskowych, głównie ze względu na
aktualny stopień przekształcenia środowiska przyrodniczego.
7.4. Powietrze atmosferyczne i klimat
Emisja zanieczyszczeń powietrza w trakcie realizacji ustaleń projektu „Planu ...”
nastąpi w wyniku pracy sprzętu budowlanego i transportu materiałów budowlanych
(spaliny) oraz w wyniku ewentualnej rozbiórki istniejących budynków i składowania
materiałów budowlanych (źródło zapylenia), a takŜe w trakcie prac ziemnych (pylenie
z powierzchni terenu pozbawionej roślinności, w zaleŜności od warunków
atmosferycznych).
Wpływ ww. prac na warunki aerosanitarne w trakcie budowy będzie okresowy,
ograniczony przestrzennie i jakościowo, jego ograniczenie moŜna osiągnąć przez
wygrodzenie terenów realizacji prac budowlanych, ewentualnie zwilŜanie obszaru w
sytuacjach małej wilgotności powietrza itp.
Na etapie funkcjonowania źródłami zanieczyszczenia atmosfery na obszarze
projektu „Planu ...” (poza zewnętrznymi) będą:
•
•
źródła ciepła projektowanych obiektów mieszkaniowych i usługowych;
motoryzacyjne zanieczyszczenia powietrza.
Dla projektowanych obiektów kubaturowych zakładane jest zaopatrzenie w ciepło z
miejskiej sieci ciepłowniczej i z indywidualnych źródeł proekologicznych. Zapisy te
naleŜy potraktować jako pozytywne – ich faktyczna realizacja pozwoli na
42
proeko
zminimalizowanie
negatywnych
skutków
wzrostu
obciąŜenia
atmosfery
antropogenicznymi zanieczyszczeniami, które prowadzą do pogorszenia warunków
aerosanitarnych.
Nie przewiduje się wzrostu zanieczyszczeń powietrza w wyniku prowadzonej
działalności usługowej.
Projektowane zainwestowanie na obszarze projektu „Planu …” (głównie
usługowe, w tym wielkopowierzchniowe centra handlowe) przyczyni się do
zwiększenia natęŜenia ruchu samochodowego. Źródłami zanieczyszczenia powietrza
będą spaliny z silników pojazdów poruszających się po drogach dojazdowych i
projektowanych parkingach.
W emisjach z silników spalinowych wyróŜniono kilkanaście tysięcy substancji.
Istotne, charakterystyczne dla komunikacji substancje chemiczne stanowią:
•
w skali lokalnej - tlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory aromatyczne i
alifatyczne;
•
w skali makro - dwutlenek węgla (gaz cieplarniany).
Do podstawowych czynników decydujących o wielkości emisji z układu
komunikacyjnego i parkingów naleŜą:
•
typ pojazdów - wielkość i rodzaj silnika, rodzaj normy dotyczącej toksyczności i
obowiązującej w czasie dopuszczenia pojazdu do ruchu;
•
parametry ruchu pojazdów - natęŜenie ruchu, prędkość;
•
typ emisji - z silnika nagrzanego lub rozgrzewającego się od danej temperatury
otoczenia.
Na obecnym etapie procedury planistycznej (brak danych dotyczących
pojemności planowanych parkingów i natęŜeń ruchu) nie ma przesłanek do
ilościowej oceny prognozowanego oddziaływania komunikacji samochodowej na stan
zanieczyszczenia atmosfery.
Hałas i wibracje
Na etapie inwestycyjnym odczuwalny będzie okresowy wzrost natęŜenia hałasu,
związany z pracą sprzętu budowlanego i transportem materiałów budowlanych.
UciąŜliwości z tym związane mogą przede wszystkim dotyczyć najbliŜszych obiektów
mieszkalnych w rejonie ulic Pomorskiej i Kościuszki.
Emisja hałasu w trakcie budowy jest traktowana jako prace okresowe i nie
podlega regulacji prawnej w tym zakresie. NaleŜy jednak zastosować tzw. bierną
ochronę przed hałasem poprzez ograniczenie czasu pracy najhałaśliwszych
urządzeń w ciągu doby, z wykluczeniem godzin nocnych.
Na etapie inwestycyjnym mogą wystąpić drgania podłoŜa gruntowego
spowodowane pracą cięŜkiego sprzętu budowlanego. Drganiom potencjalnie mogą
podlegać:
•
istniejące obiekty budowlane w bliskim sąsiedztwie obszaru;
•
ludzie na placu budowy i w jego otoczeniu (oddziaływanie krótkotrwałe);
•
drzewa w otoczeniu (potencjalne zagroŜenie uszkodzenia naczyń włosowatych
systemów korzeniowych).
W związku z powyŜszym celowe jest zastosowanie technologii prac budowlanych
eliminującej uciąŜliwości środowiskowe związane z drganiami i zapewniającej
bezpieczeństwo pobliskich obiektów budowlanych oraz znajdujących się w nich ludzi.
43
proeko
Na etapie funkcjonowania ustaleń projektu „Planu ...” źródłami hałasu będą
głównie hałas komunikacyjny generowany przez samochody na drogach
dojazdowych i w obrębie parkingów oraz hałas instalacyjny (np. instalacje
wentylacyjne, klimatyzacyjne, chłodnicze itp. planowanych obiektów handlowych).
Na obecnym etapie procedury planistycznej (brak danych dotyczących
pojemności planowanych parkingów i natęŜeń ruchu oraz planowanych instalacji) nie
ma przesłanek do ilościowej oceny prognozowanego oddziaływania komunikacji
samochodowej i zainstalowanych urządzeń na klimat akustyczny.
Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku reguluje Rozporządzenie Ministra
Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. (Dz. U. Nr 120 poz. 826). Rozporządzenie
określa zróŜnicowane dopuszczalne poziomy hałasu, w zaleŜności od przeznaczenia
terenu, wyraŜone wskaźnikami hałasu LDWN, LN (mają zastosowanie do prowadzenia
długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem) oraz LAeq D i LAeq N (mają
zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w
odniesieniu do jednej doby)3.
Klimat – w trakcie realizacji ustaleń projektu „Planu ...” będzie postępować
modyfikacja lokalnych warunków klimatycznych, związana ze zmianami charakteru
warstwy czynnej – granicznej między atmosferą a podłoŜem. Powierzchnia ziemi
pokryta ubogą roślinnością ruderalną, zastępowana będzie przez sztuczne
powierzchnie, co spowoduje m. in. niewielkie zmiany warunków termicznych (wzrost
temperatury) i wilgotnościowych (spadek wilgotności). Powstające obiekty
kubaturowe wpływać takŜe będą na zmiany usłonecznienia i lokalnych warunków
anemometrycznych.
7.5. Roślinność, zwierzęta i róŜnorodność biologiczna
Roślinność
Główne przekształcenia szaty roślinnej w wyniku budowy nowych obiektów
reprezentowane będą przez likwidację roślinności trawiastej, ruderalnej i wycinkę
drzew (w trakcie wyburzania starej zabudowy i prac ziemnych część drzew, jakie
zostały zinwentaryzowane w listopadzie 2008 r. (zob. rozdz. 3.1.3.), juŜ została
usunięta).
Projekt „Planu …”:
•
wprowadza nakaz zachowania istniejących wartościowych elementów zieleni,
w szczególności wskazanych na rysunku planu pojedynczych okazów drzew (w
tym drzew pomnikowych wskazanych w „Opracowaniu ekofizjograficznym …”
2008: klon pospolity i dąb szypułkowy odmiany stoŜkowej – teren wymaganej
zieleni w obrębie wydzielenia 08.U) oraz szpalerów zieleni ulicznej wzdłuŜ ul.
Pomorskiej i wzdłuŜ ul. Aleja Jana Pawła II (zob. tabela 1);
•
dopuszcza wyłącznie cięcia sanitarne, a w przypadku wycinki drzew ustala nakaz
odtworzenia i uzupełnienia drzewostanu .
Uwarunkowania ochrony drzew i krzewów zawiera Ustawa o ochronie przyrody
(Dz. U. 2004 r., Nr 92, poz. 880 z późn. zm.):
Art. 83.
1. Usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości moŜe nastąpić, z zastrzeŜeniem
3
Wartości wskaźników długookresowych LDWN, LN oraz wskaźników LAeq
poziom dźwięku w porze dnia i porze nocy) są takie same.
D
i LAeq
N
(równowaŜny
44
proeko
ust. 2, po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez wójta, burmistrza albo prezydenta
miasta na wniosek posiadacza nieruchomości. JeŜeli posiadacz nieruchomości nie jest
właścicielem - do wniosku dołącza się zgodę jej właściciela.
2. Zezwolenie na usuniecie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości wpisanej do rejestru
zabytków wydaje wojewódzki konserwator zabytków.
(...)
5. Wydanie zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów na obszarach objętych ochroną
krajobrazową w granicach (...) rezerwatu przyrody wymaga uzyskania zgody (...)
regionalnego dyrektora ochrony przyrody.
6. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do drzew lub krzewów:
1) w lasach;
2) owocowych, z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru
zabytków oraz w granicach parku narodowego lub rezerwatu przyrody - na obszarach
nieobjętych ochroną krajobrazową;
3) na plantacjach drzew i krzewów;
4) których wiek nie przekracza 5 lat;
5) usuwanych w związku z funkcjonowaniem ogrodów botanicznych lub zoologicznych;
6) (uchylony);
7) usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu z obszarów połoŜonych między
linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który
wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego, z wałów przeciwpowodziowych i
terenów w odległości mniejszej niŜ 3 m od stopy wału;
8) które utrudniają widoczność sygnalizatorów i pociągów, a takŜe utrudniają eksploatację
urządzeń kolejowych albo powodują tworzenie na torowiskach zasp śnieŜnych,
usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu;
9) stanowiących przeszkody lotnicze, usuwanych na podstawie decyzji właściwego
organu;
10) usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu ze względu na potrzeby
związane z utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych szczegółowych.
Na wycięcie drzew i krzewów nieowocowych niezbędne będzie uzyskanie
pozwolenia Prezydenta Miasta Starogard Gdański. Do wniosku naleŜy załączyć
inwentaryzację drzew i krzewów.
Na nowych terenach zielonych towarzyszących planowanemu zainwestowaniu
zostanie wprowadzona roślinność ozdobna. Minimalna powierzchnia biologicznie
czynna określona w projekcie „Planu …” wynosi tylko 10% powierzchni, przy czym na
terenach o funkcjach UC (dopuszcza się stosowanie tzw. zielonych dachów i
wliczenie ich odpowiednio do bilansu powierzchni biologicznie czynnej).
Na etapie funkcjonowania ustaleń projektu „Planu …’ penetracja przez ludzi
terenów zielonych w otoczeniu obiektów i wzdłuŜ dojść moŜe spowodować fizyczne
zniszczenie roślinności i niekorzystne zmiany warunków siedliskowych (wzrost
zwięzłości podłoŜa, osłabienie infiltracji wody i napowietrzania). Przeciwdziałać temu
moŜe zagospodarowanie terenu (utwardzone chodniki, mała architektura) i bieŜąca
pielęgnacja zieleni.
Nowe tereny zieleni znajdować się będą w zasięgu oddziaływania
zanieczyszczeń komunikacyjnych. Spaliny samochodowe zawierają m. in. metale
cięŜkie, dwutlenek siarki i tlenki azotu oraz pył. Motoryzacyjne zanieczyszczenia
atmosfery są związkami toksycznymi, oddziaływującymi na zdrowie ludzi oraz
powodującymi osłabienie fotosyntezy, degradację chlorofilu, zakłócenia w transpiracji
i oddychaniu, przebarwienia, chlorozę, nekrozę liści, szybsze ich starzenie,
upośledzenie wzrostu oraz zmniejszenie odporności na choroby i szkodniki
(Łukasiewicz, 1995).
45
proeko
Zwierzęta
W trakcie realizacji ustaleń projektu „Planu ...”, w efekcie uciąŜliwości związanych
z funkcjonowaniem sprzętu budowlanego (hałas, spaliny, drgania, zagroŜenie
fizyczne) i dojazdami na plac budowy oraz w efekcie zmian siedliskowych, skromnie
reprezentowana na obszarze fauna (głównie pospolite gatunki ptaków, gryzonie,
owady) prawdopodobnie wyemigruje na sąsiednie tereny, z wyjątkiem gatunków
łatwo podlegających synantropizacji, o duŜych zdolnościach adaptacyjnych do
zmiennych warunków środowiskowych. Największe zmiany wystąpią w faunie
glebowej (edafon), która utraci swoje siedliska na terenach dotychczas
niezainwestowanych. Na etapie funkcjonowania wystąpi dalsza synantropizacja
fauny i prawdopodobnie jej dalsze zuboŜenie gatunkowe i ilościowe.
RóŜnorodność biologiczna
Walory ekologiczne na obszarze projektu „Planu …” posiada wyłącznie
drzewostan (jak wspomniano juŜ znacznie uszczuplony). Całość zieleni drzewiastej,
obecnej na omawianym fragmencie Starogardu Gdańskiego, posiada duŜą wartość
dla miasta. Jest to bowiem teren ubogi w zieleń, a kaŜde starsze drzewo wzbogaca
nie tylko krajobraz, ale odgrywa teŜ pozytywną rolę dla klimatu miejskiego oraz
podtrzymywania róŜnorodności biologicznej, tak zuboŜonej przez środowisko
miejskie. Mimo iŜ projekt planu zawiera ustalenia dotyczące zachowania
wartościowego drzewostanu, realizacja ustaleń planu przyczyni się do zmniejszenia
powierzchni biologicznie czynnej w obrębie poszczególnych wydzieleń
funkcjonalnych i likwidacji części drzewostanu (dotyczyć to będzie głównie młodych
osobników pochodzących z samosiewu). Realizacja ustaleń projektu „Planu …”
spowoduje
spadek
róŜnorodności
biologicznej,
co
jest
typowe
dla
Wielkopowierzchniowych Obiektów Handlowych.
7.6. Formy ochrony przyrody, w tym obszary Natura 2000
Obszar projektu „Planu ...” połoŜony jest poza granicami form ochrony przyrody w
rozumieniu Ustawy z dnia 16.04.2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004 r., Nr 92,
poz. 880 z późniejszymi zmianami). Charakterystykę najbliŜszych terytorialnych form
ochrony przyrody w jego otoczeniu zawiera rozdz. 4. Są to:
• Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Wierzycy” (w minimalnej odległości ok.
4,6 km północny-zachód);
• planowany specjalny obszar ochrony siedlisk „Dolina Wierzycy” PLH220048 – w
trakcie konsultacji społecznych (w minimalnej odległości ok. 1 km na zachód).
Realizacja ustaleń projektu „Planu ...” nie spowoduje jakiegokolwiek
oddziaływania na ww. formy ochrony przyrody, ze względu na odległości od nich i
połoŜenie w obrębie terenów zwartego zainwestowania miejskiego. W szczególności
realizacja ustaleń projektu „Planu ...” nie spowoduje pogorszenia stanu siedlisk
przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, a takŜe nie wpłynie
negatywnie na gatunki, dla których ochrony zostały wyznaczone obszary Natura
2000. Nie spowoduje takŜe dezintegracji Ŝadnego z obszarów Natura 2000 i nie
wpłynie na spójność ich sieci.
46
proeko
7.7. Zasoby naturalne
Na obszarze projektu „Planu ...” nie występują udokumentowane złoŜa surowców
mineralnych, ani chronione grunty rolne i leśne. Obszar połoŜony jest poza strefami
ochronnymi komunalnego ujęcia wód podziemnych „Wierzyca” (zob. rozdz. 3.3.).
7.8. Krajobraz
W trakcie realizacji ustaleń projektu „Planu ...” krajobraz obszaru będzie ulegał
przekształceniu:
•
w zespoły obiektów kubaturowych – dwóch centrów handlowych rozdzielonych Al.
Jana Pawła II;
•
w skali otoczenia pojawiać się będą nowe wielkokubaturowe struktury
krajobrazowe, których ocena estetyczna będzie moŜliwa na etapie sporządzenia
projektów budowlanych z wizualizacją architektoniczną.
Projekt „Planu …” ustala wymogi dotyczące:
•
jednorodnej architektury całego zespołu projektowanego w granicach działki
budowlanej;
•
szczególnie starannej kompozycji ciągu elewacyjnego tworzącego pierzeję od
strony ulicy Pomorskiej, Al. Jana Pawła II oraz planowanych dróg 001.KDD i 006
KDW (dla terenu 12.UC,U,MN) i ciągu elewacyjnego tworzącego pierzeję od
strony ulicy Pomorskiej, Al. Jana Pawła II oraz ulicy Kościuszki (dla terenu
13.UC,U,MN);
•
jednolitej kolorystyki i rozwiązań materiałowych dla wszystkich dachów w
granicach działki budowlanej.
Nowe zespoły obiektów handlowych (dopuszczalna wysokość planowanych
obiektów wysokość nie wyŜsza niŜ 16m n.p.t. +/-1m, nie mniej niŜ 2 kondygnacje
nadziemne i nie więcej jak 4 kondygnacje nadziemne, w tym ewentualne poddasze
uŜytkowe) będą widoczne z ograniczonego przestrzennie terenu ze względu na
połoŜenie w zainwestowanym centrum miasta i przesłonięcia przez istniejące obiekty.
Obszar „Planu …” wskazano w obowiązującym „Studium …” (2009), jako obszar
kształtowania nowych struktur centrum miasta, fragment obszaru śródmiejskiego, o
istotnym
znaczeniu
dla
struktury
miasta,
wymagającym
starannego
zagospodarowania jako reprezentacyjna część miasta. Jest to szczególnie istotne ze
względu na połoŜenie w otoczeniu o walorach krajobrazowych, związanych z
wartością przyrodniczą i kulturową, a w szczególności z architektoniczno-kulturowym
dziedzictwem terenu (zabytkowy układ urbanistyczny starego miasta, budynki i ich
części wskazane do ochrony).
Sprzyjają temu ustalenia projektu „Planu …”, w tym wskazania obszaru do
rehabilitacji istniejącej zabudowy i infrastruktury technicznej oraz uwarunkowania
dotyczące kształtowania nowej zabudowy wynikające z połoŜenia w całości strefie
rewitalizacji (zob. rozdz. 5).
Postępujący proces modernizacji I przebudowy oraz wdraŜanie wysokich
standardów dla nowych obiektów moŜe poprawić walory estetyczne obszaru, a
zastosowanie odpowiednich rozwiązań projektowych dostosowanych do
historycznego charakteru miasta wpłynie korzystnie na krajobraz.
47
proeko
7.9. Zabytki
Obszar projektu „Planu ...” połoŜony jest w zasięgu (zob. rozdz. 5):
•
strefy ochrony konserwatorskiej - strefy rewitalizacji (cały obszar);
•
strefy ochrony konserwatorskiej – ochrony krajobrazu kulturowego;
•
strefy obserwacji archeologicznej.
Projekt „Planu ...” zawiera szczegółowe zapisy dotyczące kształtowania nowej
zabudowy:
•
w przypadku sytuowania nowej zabudowy w sąsiedztwie obiektów historycznych,
naleŜy ją kształtować pod względem linii zabudowy (dotyczy to zwłaszcza pierzei
ul. Kościuszki), skali, gabarytów, usytuowania i form dachu w nawiązaniu do
tradycji historycznej; obowiązuje staranna kompozycja elewacji frontowej
wskazanej jako pierzeja do szczególnego opracowania;
•
obowiązek, przy projektowaniu nowej zabudowy w strefie ochrony krajobrazu
kulturowego, sporządzania i uzgadniania z właściwym konserwatorem zabytków
studiów krajobrazowo-architektonicznych, których zadaniem jest uzasadnienie
koncepcji architektonicznej w kontekście krajobrazu historycznego otoczenia;
•
nakaz rewaloryzacji poprzez rekompozycję, zmianę formy obiektów (lub ich
części) budynków ul. Kościuszki nr 12-14 (w terenie 3.MU) i Kościuszki 26; zakres
prac i rozwiązanie projektowe uzgodnić z właściwym konserwatorem zabytków;
•
dopuszcza się zmianę formy lub usunięcie budynku połoŜonego przy ul.
Kościuszki 16 i fragmentu budynku połoŜonego przy ulicy Jana Pawła II 1 ujętych
w „Gminnej ewidencji zabytków …” (2008), w uzgodnieniu z właściwym
konserwatorem zabytków.
Projekt „Planu …” uwzględnia ogólne uwarunkowania ochrony dziedzictwa
kulturowego i zabytków, a rozwiązania szczegółowe uzaleŜnia od uzgodnienia z
właściwym Konserwatorem zabytków.
7.10. Dobra materialne
Na obszarze projektu „Planu ...” dobra materialne są reprezentowane przez
zainwestowanie kubaturowe i infrastrukturę techniczną. Realizacja ustaleń projektu
zmiany „Planu...” umoŜliwi modernizację i przebudowę zainwestowania oraz
spowoduje wzrost zasobności miasta w dobra materialne.
7.11. Ludzie
Jednym z celów kształtowania i ochrony środowiska przyrodniczego w ramach
planowania przestrzennego jest poprawa ekologicznych warunków Ŝycia ludzi.
Warunki te określone są kaŜdorazowo przez (Przewoźniak 2001, 2002):
• stan czystości środowiska (warunki aerosanitarne i akustyczne, wody,
powierzchnia ziemi);
• jakość wody pitnej i produktów spoŜywczych;
• warunki bioklimatyczne;
• przyrodnicze zjawiska katastroficzne;
• powierzchnię i jakość przyrodniczych terenów rekreacyjnych;
• walory krajobrazowe środowiska przyrodniczego.
48
proeko
Obszar projektu zmiany „Planu …” charakteryzuje się umiarkowanymi
ekologicznymi warunkami Ŝycia ludzi, które pogarszają uciąŜliwości akustyczne i
aerosanitarne związane z komunikacją samochodową na ul. Pomorskiej, Kościuszki i
Jana Pawła II. Ww. uciąŜliwości mogą się nasilić w związku z realizacją centrów
handlowych.
PrzewaŜającą funkcją nowych obiektów będzie słuŜenie ludziom, jako miejsce
koncentracji usług handlu i gastronomii. Bezpośrednie funkcjonowanie obiektów nie
spowoduje negatywnego oddziaływania na zdrowie ludzi i nie stworzy zagroŜenia dla
ich Ŝycia, z wyjątkiem sytuacji katastrofalnych.
Obszar projektu „Planu …” nie jest zagroŜony przyrodniczymi zjawiskami
katastroficznymi, z wyjątkiem ekstremalnych stanów pogodowych.
7.12. Ocena kompleksowa oddziaływania ustaleń planu na środowisko
- synteza
7.12.1. Oddziaływania skumulowane
Ustalenia kaŜdego planu zagospodarowania przestrzennego, ze względu na ich
wpływ na środowisko przyrodnicze, moŜna podzielić na (Przewoźniak, 1997):
•
pozytywne, poprawiające stan środowiska przyrodniczego;
•
neutralne wobec środowiska przyrodniczego;
•
dyskusyjne w aspekcie ich wpływu na środowisko przyrodnicze;
•
konfliktowe wobec środowiska przyrodniczego.
Osobną grupę stanowią ustalenia dotyczące obiektów mogących znacząco
oddziaływać na środowisko.
Ustalenia projektu „Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
obejmującego obszar połoŜony w rejonie ulic Kościuszki, Pomorska, Al. Jana Pawła
II w Starogardzie Gdańskim” w wyniku oceny ich skumulowanego oddziaływania na
środowisko sklasyfikowano jako:
• pozytywne, poprawiające stan środowiska przyrodniczego:
P1 - dotyczące zachowania i ochrony istniejących drzew, w tym okazów
pomnikowych;
P2 - dotyczące kształtowania ogólnodostępnych terenów zieleni urządzonej;
P3 - dotyczące kształtowania terenów zieleni krajobrazowej;
• neutralne wobec środowiska przyrodniczego:
N1 - dotyczące funkcji zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej o typowych,
nieuniknionych przekształceniach środowiska przyrodniczego na etapie
inwestycyjnym i potencjalnie neutralne środowiskowo na etapie
funkcjonowania;
N2 - dotyczące funkcji zabudowy mieszkaniowej i usługowej o typowych,
nieuniknionych przekształceniach środowiska przyrodniczego na etapie
inwestycyjnym i potencjalnie neutralne środowiskowo na etapie
funkcjonowania;
N3 - dotyczące funkcji zabudowy usługowej, o typowych, nieuniknionych
przekształceniach środowiska przyrodniczego na etapie inwestycyjnym i
potencjalnie neutralne środowiskowo na etapie funkcjonowania;
49
proeko
N4 -
•
dotyczące istniejących i projektowanych terenów komunikacyjnych o typowych
dla tego rodzaju inwestycji, nieuniknionych przekształceniach środowiska na
etapie realizacji i o umiarkowanym oddziaływaniu na środowisko na etapie
funkcjonowania;
ustalenia dotyczące obiektów mogących potencjalnie znacząco oddziaływać
na środowisko, w tym:
− centra handlowe i usługowe wraz z infrastrukturą;
− parkingi samochodowe, lub zespoły parkingów;
− przedsięwzięcia związane z realizacją infrastruktury komunikacyjnej - drogi
publiczne (wydzielenia z zakresu N4);
− przedsięwzięcia związane z realizacją infrastruktury technicznej np. kanalizacji
sanitarnej (w zaleŜności od parametrów).
7.12.2. Klasyfikacja oddziaływań
Klasyfikację oddziaływań na środowisko projektu zmiany „Planu ...”, w tym
oddziaływania skumulowanego na zdrowie ludzi i na biosferę, zgodnie z art. 51
Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 Nr 199, poz. 1227 z późniejszymi
zmianami) przedstawiono w tabeli 6.
Tabela 6 Klasyfikacja oddziaływań na środowisko ustaleń projektu „Planu ...”
Oddziaływania na
środowisko
Rodzaje oddziaływania
bezpośrednie
pośrednie
wtórne
Czas oddziaływania
krótkotermi
nowe
średnioterminowe
Mechanizm oddziaływania
długoterminowe
stałe
Ocena oddziaływania
chwilowe
okresowe
pozytywne
negatywne
neutralne
X
X
X
X
A. ETAP BUDOWY
Przekształcenia wierzchniej
warstwy litosfery
X
X
Likwidacja pokrywy glebowej
X
X
X
Likwidacja roślinności
zwłaszcza drzew
X
X
X
X
Przekształcenie warunków
siedliskowych
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Przekształcenie obiegu wody
X
X
X
Kształtowanie nowych
terenów zieleni
X
Emisja zanieczyszczeń do
atmosfery (samochody i sprzęt
budowlany)
X
X
X
X
Emisja hałasu I wibracji
(samochody i sprzęt
budowlany)
X
X
X
X
X
X
X
X
Oddziaływanie na faunę
Skumulowane oddziaływanie
na bioróŜnorodność
ZagroŜenia dla form ochrony
przyrody, w tym
obszarów Natura 2000
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Powstanie odpadów (głównie
ziemia z wykopów)
X
Skumulowane oddziaływanie
na zdrowie ludzi
X
X
X
X
X
X
X
X
X
A. ETAP EKSPLOATACJI
Emisja zanieczyszczeń do
atmosfery (głównie
zanieczyszczenia
komunikacyjne)
X
Emisja hałasu, głównie
komunikacyjnego
X
Powstawanie ścieków
sanitarnych i
zanieczyszczonych wód
opadowych – odprowadzanie
do kanalizacji sanitarnej i
deszczowej
X
X
Przekształcenia krajobrazu
X
X
Wpływ na dobra materialne
X
X
Oddziaływanie na dziedzictwo
kulturowe, zwłaszcza na
zabytki
Skumulowane oddziaływanie
na roślinność, faunę i
bioróŜnorodność
ZagroŜenia dla form ochrony
przyrody, w tym
obszarów Natura 2000
X
X
Skumulowane oddziaływanie
na zdrowie ludzi
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Powstanie odpadów (głównie
komunalnych w mniejszym
zakresie technologicznych)
Źródło: opracowanie własne
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
52
proeko
Procedura ocen oddziaływania na środowisko
Uwarunkowania prawne ocen oddziaływania na środowisko określa Ustawa z
dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.).
Zgodnie z ww. ustawą przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na
środowisko w ramach postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach wymaga realizacja następujących planowanych przedsięwzięć
mogących znacząco oddziaływać na środowisko:
1) planowanego przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na
środowisko;
2) planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na
środowisko.
Zgodnie z art. 60 ustawy Rada Ministrów, uwzględniając moŜliwe oddziaływanie na
środowisko przedsięwzięć oraz uwarunkowania, o których mowa w art. 63 ust. 1, określi, w
drodze rozporządzenia:
1) rodzaje przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko;
2) rodzaje przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko;
3) przypadki, gdy zmiany dokonywane w obiektach są kwalifikowane jako
przedsięwzięcia, o których mowa w pkt 1 i 2.
(...)
Art.173.2. Do czasu wydania przepisów, o których mowa w art. 60 niniejszej ustawy:
1) za przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko,
określone w art. 59 ust. 1 pkt 1 niniejszej ustawy, uwaŜa się określone w dotychczasowych
przepisach przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko, wymagające
sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko;
2) za przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko,
określone w art. 59 ust. 1 pkt 2 niniejszej ustawy, uwaŜa się określone w dotychczasowych
przepisach przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko, dla których
obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko moŜe być stwierdzony.
Zgodnie z dotychczasowymi przepisami wykonawczymi wydanymi na podstawie
art. 51 ust. 8 ustawy prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr
25, poz. 150 z późniejszymi zmianami) tj. Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9
listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco
oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych kryteriów związanych z
kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na
środowisko (Dz. U. z 2004 Nr 257 poz. 2573 zm. Dz. U. z 2005 r. Nr 92, poz. 769 i
Dz. U. z 2007 r. Nr 158, poz. 1105) - ustalenia projektu „Planu ...” dotyczące:
•
budowy wielkopowierzchniowych obiektów handlowych (WOH) - zespoły
zabudowy usługowej na terenie o powierzchni nie mniejszej niŜ 2 ha, centra
handlowe i usługowe o powierzchni nie mniejszej niŜ 1 ha lub o powierzchni
uŜytkowej nie mniejszej niŜ 1ha, wraz z infrastrukturą towarzyszącą;
•
parkingów samochodowych, lub zespołów parkingów, dla nie mniej niŜ 100
samochodów cięŜarowych lub 300 samochodów osobowych;
•
dróg publicznych o nawierzchni utwardzonej (...) z wyłączeniem przedsięwzięć
polegających na budowie, przebudowie, montaŜu, remoncie lub rozbiórce: zjazdu,
z drogi publicznej, przejazdu drogowego, pasa postojowego, pasa dzielącego,
pobocza chodnika, ścieŜki rowerowej, konstrukcji oporowej, przepustu, kładki
53
proeko
oraz obiektów i urządzeń wyposaŜenia technicznego dróg;
•
niektórych przedsięwzięć związanych z realizacją infrastruktury technicznej, np.
budową kanalizacji sanitarnej;
naleŜą do kategorii mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko i
docelowo moŜe wymagać przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na
środowisko.
54
proeko
8. INFORMACJE O MOśLIWYM TRANSGRANICZNYM
ODDZIAŁYWANIU USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO
Realizacja ustaleń projektu „Planu ...” nie spowoduje transgranicznego
oddziaływania na środowisko ze względu na charakter ustaleń i odległość od granic
państwa, ok. 45 km w kierunku północnym (brzeg Zatoki Gdańskiej - granica lądowa)
+ 12 mil morskich (granica morska).
55
proeko
9. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE,
OGRANICZENIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ
NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO MOGĄCYCH
BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W
SZCZEGÓLNOŚCI ODDZIAŁYWAŃ NA CELE I PRZEDMIOT
OCHRONY OBSZARÓW NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ
TYCH OBSZARÓW.
Ograniczenie przekształceń środowiska związanych z realizacją ustaleń
projektu „Planu ...” uwarunkowane jest wdroŜeniem takich działań, jak:
• zabezpieczenie gruntu i wód w rejonie inwestycji przed zanieczyszczeniami
związanymi z pracą sprzętu zmechanizowanego;
• rekultywacja zniszczonych w procesie budowlanym terenów;
• maksymalne skrócenie czasu trwania prac budowlanych;
• zdjęcie aktywnej biologicznie warstwy gleby w miejscach wykopów budowlanych i
wykorzystanie jej do kształtowania terenów zieleni urządzonej;
• ukształtowanie terenów zieleni o funkcjach krajobrazowych;
• w miarę moŜliwości zachowanie istniejących drzew i krzewów i wkomponowanie
ich w przyszłe tereny zieleni;
• w nowych nasadzeniach zastosowanie gatunków adekwatnych siedliskowo i
odpornych na uciąŜliwości środowiska miejskiego.
W przypadku rozbiórki istniejących obiektów (cześć obiektów juŜ jest wyburzona)
celowe jest:
•
zastosowanie nowoczesnych technik ewentualnej rozbiórki, ograniczających
zasięg przestrzenny powstających gruzowisk do terenów zajętych wcześniej
przez wyburzany budynek;
•
ograniczenie pylenia, np. przez zawilgocenie przedmiotu ewentualnej rozbiórki;
•
minimalizacja zaśmiecania terenu;
•
maksymalne skrócenie czasu ewentualnej rozbiórki i jej przeprowadzenie poza
sezonem letnim.
Istotna jest estetyzacja krajobrazu poprzez wprowadzenie ładu przestrzennego i
zabudowy o wysokim standardzie architektonicznym oraz zieleni krajobrazowej.
Na obszarze projektu „Planu …” poŜądana jest rozsądna ingerencja w zakresie
usuwania licznych okazów samosiewu drzew: klonu pospolitego, jaworu, jesionu,
wiązu górskiego. Wiele z nich, rośnie w miejscach, które nie rokują moŜliwości ich
długoletniego bytowania – tuŜ przy budynkach, murach lub przy ogrodzeniach. Część
okazów trzeba będzie usunąć, natomiast część moŜe stanowić doskonały materiał
do kreowania zieleni w mieście, w miejscach przeznaczonych na rozwój dorodnych
drzew, przydatnych dla zieleni miasta. Omawiane samosiewy to przewaŜnie okazy
zdrowe, o ładnym pokroju, a co istotne – przystosowane do tutejszych, miejskich
warunków. Im wcześniej zostaną pozyskane, tym łatwiej mogą się przyjąć w nowym
miejscu. Być moŜe aktualnie prowadzone inwestycje mogą być uzupełnione zielenią
właśnie czerpiącą z tych zasobów. Trzeba jedynie pamiętać, dobierając dla nich
miejsca, Ŝe okazy wymienionych gatunków, w dalszej perspektywie, będą się
rozwijały w wysokie, dorodne drzewa.
56
proeko
Realizacja ustaleń projektu „Planu...” nie spowoduje oddziaływań na cele i
przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 w jego otoczeniu, w tym na najbliŜszy z
nich planowany specjalny obszar ochrony siedlisk „Dolina Wierzycy” PLH220048
oraz na integralność i spójność sieci obszarów Natura 2000. W związku z
powyŜszym nie wymaga działań z zakresu kompensacji przyrodniczej.
57
proeko
10. ROZWIAZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIAZAŃ ZAWARTYCH W
PROJEKCIE PLANU
Projekt „Planu ...” zawiera poprawne ustalenia w zakresie wyposaŜenia w
infrastrukturę ochrony środowiska. Projekt „Planu ...” w tym zakresie nie wymaga
rozwiązań alternatywnych.
Na etapie sporządzania projektu „Planu …” poddawane były analizie róŜne
koncepcje urbanistyczno-architektoniczne zagospodarowania obszaru (Analizy i
Studia. Koncepcja do projektu „Planu …” 2008) oparte na:
• materiałach załączonych do wniosków inwestorów, w tym dwie koncepcje
architektoniczno – urbanistyczne;
• autorskich koncepcjach alternatywnego zagospodarowania terenu w formie
centrów handlowych;
• analizie ruchu komunikacji samochodowej wykonanej na potrzeby zmiany mpzp;
• syntezie uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych;
• inspiracji realizacjami wielkich centrów handlowych w małych miastach Europy
zachodniej.
Ostatecznie poza koncepcją przyjęta w projekcie „Planu …” zostały opracowane
3 warianty rozwiązań:
Wariant A – „inwestorski:
• dwa obiekty handlowe w formie wielkopowierzchniowych budynków,
wykorzystujących maksymalnie moŜliwości zabudowy terenu, obiekty handlowe
mają łącznie ponad 40.000 m2 powierzchni sprzedaŜy, co wymaga łącznej liczby
ponad 1600 miejsc postojowych;
• zwiększone natęŜenie ruchu obciąŜające istniejący układ komunikacyjny,
przeciąŜony w okolicy Starego Miasta.
Wariant projektowy A „inwestorski” stworzy dwa silne elementy struktury
urbanistycznej, zarówno pod względem funkcjonalnym (punkt docelowy dla klientów)
oraz przestrzennym (znaczących rozmiarów kubatury). W wyniku jego realizacji
powstaną dwa centra handlowe odizolowane od siebie oraz od historycznej części
miasta. Ponadto, ze względu na ich znaczącą wielkość, moŜe nastąpić przeniesienie
punktu cięŜkości układu handlowego z historycznego śródmieścia na
nowoprojektowane obszary.
Budowa nowoczesnych centrów o złoŜonym programie funkcjonalnym ma szansę
zwiększyć obszar oddziaływania Starogardu Gdańskiego pod względem
przyciągania klientów z okolicznych miejscowości. Jednak dla zmaksymalizowania
zysków z tego procesu wymagane są działania wzmacniające istniejącą ofertę
śródmieścia, zlokalizowaną poza obszarem planu. W przeciwnym razie moŜe zostać
ona przytłoczona przez nowe inwestycje.
Wariant B – „pętla”:
• mniejsza powierzchnia zabudowy i powierzchnia sprzedaŜy; obiekty handlowe
mają łącznie około 30 000 m2 powierzchni zabudowy, co wymaga około 1500
miejsc postojowych;
• podporządkowanie formy nowych centrów handlowych do struktury funkcjonalnej
Starego Miasta z naciskiem na układ ciągów pieszych - układ ciągów pieszych
wraz z placami i skwerami został zaprojektowany tak, aby w jak największym
stopniu zapewniał płynną cyrkulację ruchu pieszego z naciskiem na włączenie
58
proeko
tychŜe ciągów do istniejącego juŜ systemu w rejonie śródmieścia Stargardu;
Zaproponowane przebiegi ciągów pieszych, przejść i komunikacji wewnątrz
obiektów tworzą układ „pętli” prowadzącej ruch pieszy od rynku poprzez istniejące
w najbliŜszym otoczeniu obiekty handlowe;
• uwzględniając przeciąŜony juŜ układ komunikacyjny w rejonie Starego Miasta
zaproponowano alternatywną ulicę do obsługi centrum przebiegającą przez oba
tereny, przy załoŜeniu połączenia jej z ulicą Lubichowską (poza obszarem planu).
Ograniczona została wielkość powierzchni handlowej oraz poprawiono
funkcjonalno-przestrzenną integrację obu centrów ze sobą i strukturą śródmieścia.
Takie rozwiązanie funkcjonowało będzie jako silny element docelowy dla klientów i
wzbogacało całościową ofertę śródmieścia w zakresie usług. Wprowadzone jednak
zostaną wielkokubaturowe obiekty handlowe, niedopasowane do przestrzennego
rozdrobnienia śródmieścia. Co więcej moŜliwe jest niepoŜądane oddziaływanie
planowanych obiektów na istniejącą, tradycyjną sieć handlową.
Wariant C – „kwartały”:
• zabudowa w formie miejskich kwartałów, kwartałów z otwartymi, nie przekrytymi
uliczkami pomiędzy poszczególnymi obiektami;
• obiekty handlowe mają łącznie około 20000 m2 powierzchni zabudowy; program
wymaganej minimalnej liczny miejsc parkingowych zaleŜałby od stosunku funkcji
poszczególnych obiektów (przy formie galerii handlowej byłaby to liczba ok. 1000
mp) MoŜliwa byłaby realizacja odpowiedniej liczby miejsc postojowych w
parkingach podziemnych, np. wspólnych dla całych kwartałów zabudowy (tak jak
jest to często realizowane we współczesnych uzupełnieniach zabudowy w
śródmieściach miast;
• moŜliwość połączenia wewnętrznego układu ulicznego z ulicą Lubichowską.
Forma zabudowy to nawiązanie do skali kwartałów miejskich i ich wzajemnych
relacji takich jak odległości pomiędzy budynkami, ich wysokości, podziałów na
kondygnacje i form dachu oraz rozczłonkowania bryły budynku. Zabudowa taka
pozwala na większa swobodę w adaptacji zabudowy do potrzeb rynku, jak na
przykład moŜliwości przeznaczenia części obiektów na funkcje mieszkalne, hotelowe,
usługowe, biurowe i inne. Realizacja wariantu C „kwartały” pozwoli na naturalne
przedłuŜenie istniejącej struktury śródmieścia na nowe tereny inwestycyjne z
równoczesnym wprowadzeniem nowoczesnej oferty handlowej. Zabudowa
wielofunkcyjna pozwoli zmaksymalizować potencjał inwestycyjny projektowanego
obszaru.
Spośród wariantów alternatywnych opracowanych na etapie Analizy i Studia.
Koncepcja do projektu „Planu …” 2008 najkorzystniejszy środowiskowo byłby wariant
C ze względu na najmniejsze bezpośrednie obciąŜenie obszaru przez planowane
zainwestowanie (powierzchnia handlowa i wymagana ilość miejsc parkingowych)
oraz charakter zabudowy nawiązujący do istniejącej struktury śródmieścia.
59
proeko
11. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY
SKUTKÓW REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU PLANU ORAZ
CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA
Na obszarze miasta Starogard Gdański, w tym równieŜ w rejonie obszaru projektu
„Planu ...” szczególnie istotny jest stały monitoring:
• systemów unieszkodliwiania ścieków bytowych (co najmniej dwa razy w roku);
• systemu kanalizacji deszczowej (co najmniej dwa razy w roku).
Ponadto, dla ograniczenia przekształceń środowiska, na etapie budowy
planowanych inwestycji, kontroli powinny podlegać:
• stosowanie zasady minimalnej ingerencji w środowisko i zasięg przestrzenny
placów budowy (raz w miesiącu);
•
•
wpływ prac budowlanych na warunki gruntowo-wodne (raz na kwartał).
ochrona drzewostanu.
Po zrealizowaniu planowanych inwestycji, poza stałą kontrolą stanu technicznego
planowanych obiektów, wskazany jest: monitoring:
• skuteczności i prawidłowości gospodarki odpadami (raz na kwartał);
• wielkości poziomu dźwięku na granicy własności terenów inwestycji usługowych
(raz na kwartał);
Celowe jest przeprowadzenie badań natęŜenia hałasu przy głównych trasach
komunikacyjnych w mieście, przed rozpoczęciem budowy Wielkopowierzchniowych
Obiektów Handlowych i po ich oddaniu do eksploatacji.
60
proeko
12. WSKAZANIE NAPOTKANYCH W PROGNOZIE TRUDNOŚCI
WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE
WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY.
W trakcie opracowywania prognozy oddziaływania na środowisko projektu „Planu
…” nie napotkano trudności wynikające z niedostatków techniki lub luk we
współczesnej wiedzy poza brakiem szczegółowego rozpoznania w zakresie
warunków gruntowo-wodnych podłoŜa.
61
proeko
13. WNIOSKI
1. Obszar objęty projektem „Planu …” o powierzchni 7,31 ha (dz. geod. 491, 359/8,
359/7, 361 w obr. 17.) połoŜony jest w centralnej części miasta, ograniczonej
ulicami Kościuszki (pas drogowy poza granicami obszaru), murami Sądu i aresztu
śledczego, ul. Pomorską, a od zachodu nieruchomościami połoŜonymi przy ul.
Lubichowskiej.
2. Przedmiotem projektu „Planu …” jest ustalenie zasad zagospodarowania i
zabudowy „strefy o wiodącej funkcji handlowo-usługowej”.
3. Główne problemy ochrony środowiska na obszarze projektu „Planu ...” i w jego
otoczeniu stanowią:
•
wewnętrzna i tranzytowa komunikacja samochodowa – źródło uciąŜliwości
aerosanitarnej i akustycznej;
•
transport kolejowy - źródło uciąŜliwości akustycznych i aerosanitarnych;
•
indywidualne paleniska w obrębie zabudowy mieszkaniowej (tzw. niska
emisja), wykorzystujące paliwa stałe (węgiel, koks itp.) – źródła lokalnej
uciąŜliwości aerosanitarnej;
•
punktowe źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych (Wierzycy) oraz
zrzuty wód opadowych.
4. Na obszarze projektu zmiany „Planu ...” nie występują formy ochrony przyrody w
rozumieniu przepisów ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z
2004 r. Nr 92, poz. 880) z późniejszymi zmianami. NajbliŜsze z nich w otoczeniu to:
Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Wierzycy” (w minimalnej odległości ok.
4,6 km północny-zachód) i planowany specjalny obszar ochrony siedlisk „Dolina
Wierzycy” PLH220048 – w trakcie konsultacji społecznych (w minimalnej
odległości ok. 1 km na zachód).
5. W regionalnym otoczeniu obszaru projektu „Planu …” do 15 km występują
ponadto:
•
rezerwat przyrody "Brzęczek" – w minimalnej odległości ponad ok. 15 km na
północny-zachód;
•
obszary chronionego krajobrazu: OChK Borów Tucholskich – w minimalnej
odległości ok. 7,2 km na południowy-zachód i Gniewski OChK – w minimalnej
odległości ok. 13,2 km na południowy wschód;
•
obszary Natura 2000:
− planowany specjalny obszar ochrony siedlisk „Grądy nad Jeziorami
Zduńskim i Szpęgawskim” – w minimalnej odległości ok. 6,6 km na
północny-wschód (w trakcie konsultacji społecznych);
− obszar mający znaczenie dla Wspólnoty (projektowany specjalny obszar
ochrony siedlisk) „Waćmierz" PLH220031 (planowane powiększenie w
trakcie konsultacji społecznych) – w minimalnej odległości ok. 11,3 km na
północny-wschód;
− ustanowiony obszar specjalnej ochrony ptaków „Bory Tucholskie”
PLB220009 – w minimalnej odległości ok. 14 km na zachód i południowy
zachód.
6. Realizacja ustaleń projektu „Planu ...” nie spowoduje jakiegokolwiek
oddziaływania na ww. formy ochrony przyrody, ze względu na lokalizację obszaru
62
proeko
„Planu …” w obrębie terenów zainwestowania miejskiego. Realizacja ustaleń
projektu „Planu...” nie spowoduje oddziaływań na cele i przedmiot ochrony
obszarów Natura 2000 oraz na integralność i spójność tych obszarów. W związku
z powyŜszym nie wymaga działań z zakresu kompensacji przyrodniczej.
7. Zgodnie z wykonaną inwentaryzacją drzew („Opracowanie ekofizjograficzne …”
2008) na obszarze projektu „Planu …” na ochronę jako pomniki przyrody
zasługują dwa drzewa:
•
klon pospolity (obwód pnia 2,83 m),
• dąb szypułkowy odmiany stoŜkowej (obwód pnia 3,2 m).
W ustaleniach projektu „Planu …” ww. okazy drzew jak równieŜ inne wartościowe
drzewa wskazane zostały do ochrony.
8. Obszar projektu planu nie jest zagroŜony powodziami oraz osuwaniem mas
ziemnych.
9. Na obszarze projektu „Planu znajdują się cztery obiekty wpisane do „Gminnej
ewidencji zabytków miasta Starogard Gdański” (2008).
10. Obszar projektu „Planu ...” połoŜony jest w zasięgu:
•
strefy ochrony konserwatorskiej - strefy rewitalizacji (cały obszar);
•
strefy ochrony konserwatorskiej – ochrony krajobrazu kulturowego;
• strefy obserwacji archeologicznej.
11. Realizacja przewidzianego w projekcie „Planu ...” zagospodarowania spowoduje
nieuniknione przekształcenia środowiska przyrodniczego, związane z pracami
budowlanymi, w szczególności w zakresie przekształceń litosfery, warunków
wodnych, szaty roślinnej (likwidacja roślinności trawiastej, ruderalnej i wycinka
niektórych drzew – część drzew juŜ została usunięta) oraz krajobrazu.
12. Na etapie funkcjonowania ustaleń projektu „Planu ...”, prognozowane jest
wystąpienie następujących głównych przekształceń środowiska:
•
litosfera: nieznaczna intensyfikacja przekształceń litosfery, polegających
głównie na wydeptywaniu terenu w wyniku penetracji pieszej;
•
hydrosfera: korzystne ustalenia dotyczące odprowadzenia ścieków
sanitarnych do sieci kanalizacji sanitarnej i wód opadowych do kanalizacji
deszczowej;
•
atmosfera:
− zakładane zaopatrzenie w ciepło z miejskiej sieci ciepłowniczej i z
indywidualnych źródeł proekologicznych pozwoli na zminimalizowanie
negatywnych skutków wzrostu obciąŜenia atmosfery antropogenicznymi
zanieczyszczeniami,
które
prowadzą
do
pogorszenia
warunków
aerosanitarnych;
− projektowane
zainwestowanie
głównie
usługowe,
w
tym
wielkopowierzchniowe centra handlowe przyczyni się do zwiększenia
natęŜenia ruchu samochodowego i zwiększenia emisji zanieczyszczeń
powietrza i hałasu z dróg dojazdowych oraz z projektowanych parkingów;
•
biosfera: na nowych terenach zielonych towarzyszących planowanemu
zainwestowaniu zostanie wprowadzona roślinność ozdobna; minimalna
powierzchnia biologicznie czynna określona w projekcie wynosi tylko 10%
powierzchni; penetracja przez ludzi terenów zielonych w otoczeniu obiektów i
63
proeko
wzdłuŜ dojść moŜe spowodować fizyczne zniszczenie roślinności i
niekorzystne zmiany warunków siedliskowych; wystąpi dalsza synantropizacja
i prawdopodobnie dalsze zuboŜenie (gatunkowe i ilościowe) fauny;
•
zasoby naturalne: nie występują udokumentowane złoŜa surowców
mineralnych, ani chronione grunty rolne i leśne, połoŜenie poza strefami
ochronnymi komunalnego ujęcia wód podziemnych „Wierzyca”;
•
krajobraz: obszar projektu „Planu …” wskazany jest do rehabilitacji istniejącej
zabudowy i infrastruktury technicznej oraz w całości znajduje się w strefie
rewitalizacji - modernizacja istniejącej zabudowy i wdraŜanie wysokich
standardów dla nowych obiektów moŜe poprawić walory estetyczne obszaru;
•
zabytki i dobra kultury materialnej: projekt „Planu …” uwzględnia ogólne
uwarunkowania ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków, a rozwiązania
szczegółowe uzaleŜnia od uzgodnienia z właściwym Konserwatorem
zabytków;
•
ekologiczne warunki jakości Ŝycia ludzi: aktualnie umiarkowane
ekologiczne warunki Ŝycia ludzi (głównie uciąŜliwości akustyczne i
aerosanitarne związane z komunikacją samochodową na ul. Pomorskiej,
Kościuszki i Jana Pawła II) ulęgną pogorszeniu przede wszystkim w wyniku
intensyfikacji ruchu pojazdów samochodowych.
13. Projekt „Planu …” zawiera ustalenia pozytywne, neutralne i dotyczące obiektów
mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko.
14. Dopuszczone w projekcie „Planu ...”
•
wielkopowierzchniowe obiekty handlowe (WOH) - zespoły zabudowy
usługowej na terenie o powierzchni nie mniejszej niŜ 2 ha, centra handlowe i
usługowe o powierzchni nie mniejszej niŜ 1 ha lub o powierzchni uŜytkowej nie
mniejszej niŜ 1ha, wraz z infrastrukturą towarzyszącą;
•
parkingi samochodowe, lub zespoły parkingów, dla nie mniej niŜ 100
samochodów cięŜarowych lub 300 samochodów osobowych;
drogi publiczne o nawierzchni utwardzonej (...) z wyłączeniem przedsięwzięć
polegających na budowie, przebudowie, montaŜu, remoncie lub rozbiórce:
zjazdu, z drogi publicznej, przejazdu drogowego, pasa postojowego, pasa
dzielącego, pobocza chodnika, ścieŜki rowerowej, konstrukcji oporowej,
przepustu, kładki oraz obiektów i urządzeń wyposaŜenia technicznego dróg;
•
•
niektóre przedsięwzięcia związane z realizacją infrastruktury technicznej, np.
budową kanalizacji sanitarnej;
zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o
środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o
ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227) i
Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia
rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz
szczegółowych kryteriów związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do
sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257 poz. 2573,
zm. Dz. U. z 2005 r. Nr 92, poz. 769 i Dz. U. z 2007 r. Nr 158, poz. 1105) naleŜą
do kategorii przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na
środowisko i mogą docelowo wymagać przeprowadzenia oceny oddziaływania
przedsięwzięcia na środowisko.
15. Większość oddziaływań ustaleń projektu zmiany „Planu ...” na środowisko będzie
64
proeko
miała charakter bezpośredni, długoterminowy i okresowy. Stałe oddziaływania
dotyczyć będą przede wszystkim powstawania ścieków sanitarnych i odpadów,
antropizacji krajobrazu oraz skumulowanego oddziaływania na biosferę i zdrowie
ludzi.
16. Realizacja ustaleń projektu „Planu ...” nie spowoduje transgranicznego
oddziaływania na środowisko.
17. Na obszarze miasta Starogard, w tym równieŜ na obszarze projektu „Planu ...”
szczególnie istotny jest monitoring: systemów unieszkodliwiania ścieków
sanitarnych i kanalizacji deszczowej oraz skuteczności i prawidłowości
gospodarki odpadami. Celowe jest przeprowadzenie badań natęŜenia hałasu przy
głównych trasach komunikacyjnych w mieście.
18. Na etapie sporządzania projektu „Planu …” poddawane były analizie róŜne
koncepcje urbanistyczno-architektoniczne zagospodarowania obszaru (Analizy i
Studia. Ostatecznie poza koncepcją przyjętą w projekcie „Planu …” zostały
opracowane 3 warianty rozwiązań róŜniące się powierzchnią zabudowy i
powierzchnią sprzedaŜy, wymaganą ilością miejsc parkingowych, układem
komunikacyjnym i układem terenów zieleni urządzonej. Najkorzystniejszy
środowiskowo byłby wariant C „kwartały” ze względu na najmniejsze
bezpośrednie obciąŜenie obszaru przez planowane zainwestowanie oraz
charakter zabudowy nawiązujący do istniejącej struktury śródmieścia.
Gdańsk, październik 2009 r.
65
proeko
14. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
Obszar objęty projektem „Planu …” o powierzchni 7,31 ha (dz. geod. 491, 359/8,
359/7, 361 w obr. 17.) połoŜony jest w centralnej części miasta, ograniczonej ulicami
Kościuszki (pas drogowy poza granicami obszaru), murami Sądu i aresztu
śledczego, ul. Pomorską, a od zachodu nieruchomościami połoŜonymi przy ul.
Lubichowskiej.
Przedmiotem projektu „Planu …” jest ustalenie zasad zagospodarowania i
zabudowy „strefy o wiodącej funkcji handlowo-usługowej”.
Na obszarze projektu zmiany „Planu ...” nie występują formy ochrony przyrody.
NajbliŜsze z nich w otoczeniu to Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Wierzycy” (w
minimalnej odległości ok. 4,6 km północny-zachód) i planowany specjalny obszar
ochrony siedlisk „Dolina Wierzycy” PLH220048 – w trakcie konsultacji społecznych
(w minimalnej odległości ok. 1 km na zachód).
W regionalnym otoczeniu obszaru projektu „Planu …” do 15 km występują
ponadto:
•
rezerwat przyrody "Brzęczek" – w minimalnej odległości ponad ok. 15 km na
północny-zachód;
•
obszary chronionego krajobrazu: OChK Borów Tucholskich – w minimalnej
odległości ok. 7,2 km na południowy-zachód i Gniewski OChK – w minimalnej
odległości ok. 13,2 km na południowy wschód;
•
obszary Natura 2000:
− planowany specjalny obszar ochrony siedlisk „Grądy nad Jeziorami Zduńskim i
Szpęgawskim” – w minimalnej odległości ok. 6,6 km na północny-wschód (w
trakcie konsultacji społecznych);
− obszar mający znaczenie dla Wspólnoty (projektowany specjalny obszar
ochrony siedlisk) „Waćmierz" PLH220031 (planowane powiększenie w trakcie
konsultacji społecznych) – w minimalnej odległości ok. 11,3 km na północnywschód;
− ustanowiony obszar specjalnej ochrony ptaków „Bory Tucholskie” PLB220009
– w minimalnej odległości ok. 14 km na zachód i południowy zachód.
Realizacja ustaleń projektu zmiany „Planu ...” nie spowoduje jakiegokolwiek
oddziaływania na ww. formy ochrony przyrody, ze względu na lokalizację obszaru
„Planu …” w obrębie terenów zainwestowania miejskiego. Realizacja ustaleń projektu
zmiany „Planu...” nie spowoduje oddziaływań na cele i przedmiot ochrony obszarów
Natura 2000 oraz na integralność i spójność tych obszarów. W związku z powyŜszym
nie wymaga działań z zakresu kompensacji przyrodniczej.
Projektu „Planu …” uwzględnia ochronę wartościowych drzew w tym
pomnikowych okazów klonu pospolitego i dębu szypułkowego odmiany stoŜkowej.
Na obszarze projektu „Planu znajdują się cztery obiekty wpisane do „Gminnej
ewidencji zabytków miasta Starogard Gdański” (2008).
Obszar projektu „Planu ...” połoŜony jest w zasięgu:
•
strefy ochrony konserwatorskiej - strefy rewitalizacji (cały obszar);
•
strefy ochrony konserwatorskiej – ochrony krajobrazu kulturowego;
•
strefy obserwacji archeologicznej.
66
proeko
Projekt „Planu …” uwzględnia ogólne uwarunkowania ochrony dziedzictwa
kulturowego i zabytków, a rozwiązania szczegółowe uzaleŜnia od uzgodnienia z
właściwym Konserwatorem zabytków.
Realizacja przewidzianego w projekcie „Planu ...” zagospodarowania spowoduje
nieuniknione przekształcenia środowiska przyrodniczego, związane z pracami
budowlanymi, w szczególności w zakresie przekształceń powierzchni ziemi,
warunków wodnych, roślinności (likwidacja roślinności trawiastej, ruderalnej i wycinka
niektórych drzew – część drzew juŜ została usunięta) oraz krajobrazu.
Projekt zmiany „Planu …” zakłada kompleksowe wyposaŜenie terenu w
infrastrukturę
techniczną,
co
zminimalizuje
negatywne
oddziaływanie
zainwestowania w czasie jego funkcjonowania na środowisko przyrodnicze.
Projektowane zainwestowanie głównie usługowe, w tym wielkopowierzchniowe centra
handlowe przyczyni się do zwiększenia natęŜenia ruchu samochodowego i
zwiększenia emisji zanieczyszczeń powietrza i hałasu z dróg dojazdowych oraz z
projektowanych parkingów.
Zakładana modernizacja istniejącej zabudowy i wprowadzanie nowej zabudowy z
uwzględnieniem wysokich standardów moŜe poprawić walory estetyczne obszaru
projektu „Planu …”.
Projekt „Planu …” zawiera ustalenia pozytywne, neutralne i dotyczące obiektów
mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko.
Dopuszczone w projekcie „Planu ...”:
•
wielkopowierzchniowe obiekty handlowe (WOH) - zespoły zabudowy usługowej
na terenie o powierzchni nie mniejszej niŜ 2 ha, centra handlowe i usługowe o
powierzchni nie mniejszej niŜ 1 ha lub o powierzchni uŜytkowej nie mniejszej niŜ
1ha, wraz z infrastrukturą towarzyszącą;
•
parkingi samochodowe, lub zespoły parkingów, dla nie mniej niŜ 100
samochodów cięŜarowych lub 300 samochodów osobowych;
drogi publiczne o nawierzchni utwardzonej (...) z wyłączeniem przedsięwzięć
polegających na budowie, przebudowie, montaŜu, remoncie lub rozbiórce: zjazdu,
z drogi publicznej, przejazdu drogowego, pasa postojowego, pasa dzielącego,
pobocza chodnika, ścieŜki rowerowej, konstrukcji oporowej, przepustu, kładki
oraz obiektów i urządzeń wyposaŜenia technicznego dróg;
•
•
niektóre przedsięwzięcia związane z realizacją infrastruktury technicznej, np.
budową kanalizacji sanitarnej;
naleŜą do kategorii przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na
środowisko i mogą docelowo wymagać przeprowadzenia oceny oddziaływania
przedsięwzięcia na środowisko.
Większość oddziaływań ustaleń projektu zmiany „Planu ...” na środowisko będzie
miała charakter bezpośredni, długoterminowy i okresowy. Stałe oddziaływania
dotyczyć będą przede wszystkim powstawania ścieków sanitarnych i odpadów,
antropizacji krajobrazu oraz skumulowanego oddziaływania na biosferę i zdrowie
ludzi.
Realizacja ustaleń projektu „Planu ...” nie spowoduje transgranicznego
oddziaływania na środowisko.
Projekt zmiany „Planu ...” zawiera poprawne ustalenia w zakresie wyposaŜenia w
infrastrukturę ochrony środowiska i nie wymaga rozwiązań alternatywnych w tym
zakresie.
67
proeko
Na etapie sporządzania projektu „Planu …” poddawane były analizie róŜne
koncepcje urbanistyczno-architektoniczne zagospodarowania obszaru (Analizy i
Studia. Ostatecznie poza koncepcją przyjęta w projekcie „Planu …” zostały
opracowane 3 warianty rozwiązań róŜniące się powierzchnią zabudowy i
powierzchnią sprzedaŜy, wymaganą ilością miejsc parkingowych, układem
komunikacyjnym i układem terenów zieleni urządzonej. Najkorzystniejszy
środowiskowo byłby wariant C „kwartały” ze względu na najmniejsze bezpośrednie
obciąŜenie obszaru przez planowane zainwestowanie oraz charakter zabudowy
nawiązujący do istniejącej struktury śródmieścia.
Na obszarze miasta Starogard Gdański, w tym równieŜ na obszarze projektu
zmiany „Planu ...” szczególnie istotny jest monitoring: systemów unieszkodliwiania
ścieków sanitarnych i kanalizacji deszczowej oraz skuteczności i prawidłowości
gospodarki odpadami. Celowe jest przeprowadzenie badań natęŜenia hałasu przy
głównych trasach komunikacyjnych.
68
proeko
15. WYKAZ ŹRÓDEŁ INFORMACJI UWZGLĘDNIONYCH W PROGNOZIE
Aktualizacja programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego na lata
2007-2010 z perspektywą na lata 2011-2014
Buliński M., 1993, Flora roślin naczyniowych doliny Wierzycy w warunkach
antropogenicznych przemian środowiska przyrodniczego, Acta Biol. nr 8
Societ. Scient. Gedan.
Kostarczyk A., Przewoźniak M. – red., 2002, Diagnoza stanu i koncepcja ochrony
środowiska przyrodniczo-kulturowego w województwie pomorskim”, Materiały
do Monografii Przyrodniczej Regionu Gdańskiego, t. 8, Gdańsk.
Łukasiewicz A., 1995, Dobór drzew i krzewów dla zieleni miejskiej środkowozachodniej Polski, Wyd. Nauk. UAM, Poznań
Natura 2000. Europejska sieć ekologiczna., 2002, Ministerstwo Środowiska,
Warszawa
Ocena roczna jakości powietrza w woj. pomorskim za 2007 rok, PWIOŚ Gdańsk
2008.
Opracowanie ekofizjograficzne dla potrzeb zmiany „Studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Starogard Gdański”
2004, BPiWP „Proeko” w Gdańsku
Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe dla fragmentu miasta Starogard Gdański
w rejonie ulic Kościuszki, Pomorskiej i Al. Jana Pawła II, 2008, BPiWP Proeko,
Gdańsk.
Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu ochrony środowiska
województwa pomorskiego na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy
2011-2014”, którego część stanowi projekt Planu gospodarki odpadami, M.
Ebelt, M. Kistowski, A Tyszecki, Gdańsk 2007.
Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu zagospodarowania
przestrzennego województwa pomorskiego”, WBPP w Słupsku, Gdańsk 2008.
Prognoza oddziaływania na środowisko dla sporządzonego projektu zmiany
„Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
miasta Starogard Gdański”, 2009, Eko Usługi, Lublin
Program ochrony środowiska województwa pomorskiego 2007 – 2010 z
uwzględnieniem perspektywy na lata 2011 – 2014, (Uchwała nr 191/XII/07
Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 24 września 2007 r.), Gdańsk.
Projekt „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego”, 2009,
Załącznik nr 1 do uchwały nr 11/175/09 Zarządu Województwa Pomorskiego z
dnia 12 stycznia 2009 r.
Przewoźniak M., 1987, Podstawy geografii fizycznej kompleksowej, Wyd. UG,
Gdańsk
Przewoźniak M., 1995, Studia przyrodniczo-krajobrazowe w ocenach oddziaływania
na środowisko, w: Studia krajobrazowe jako podstawa racjonalnej gospodarki
przestrzennej, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław
Przewoźniak M., 1997, Teoria i praktyka w prognozowaniu zmian środowiska
przyrodniczego dla potrzeb planowania przestrzennego, w: Materiały
szkoleniowe do konferencji nt. “Prognoza skutków wpływu ustaleń
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na środowisko
69
proeko
przyrodnicze, jako istotne narzędzie przeciwdziałania powstawaniu zagroŜeń
ekologicznych”, TUP, Katowice.
Przewoźniak M., 2002, Kształtowanie środowiska przyrodniczego miast. Przykłady z
regionu gdańskiego, Wydz. Architektury PG, Gdańsk.
Przewoźniak M. 2007, Ochrona przyrody w planowaniu przestrzennym, czyli o tym,
Ŝe przyroda jest krzywa, a jej ochrona w planowaniu przestrzennym nie jest
prosta, Urbanista 1(49).
Przewoźniak M. 2007, Przyrodnicza rewitalizacja miast. Podstawy teorii i przykłady
realizacji, Biblioteka Urbanisty 10, Warszawa.
Racinowski R., 1987, Wprowadzenie do fizjografii osadnictwa, PWN, Warszawa
Raporty o stanie środowiska w województwie pomorskim w latach 1999 - 2007,
WIOŚ w Gdańsku
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
(Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późniejszymi zmianami)
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004 r., Nr 92, poz.
880 z późniejszymi zmianami)
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. „Prawo ochrony środowiska” (tekst jednolity Dz. U.
z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późniejszymi zmianami)
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. „Prawo wodne” (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr
239, poz. 2019 z późniejszymi zmianami)
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz. U. z 2007 r. nr 39,
poz. 251 ze zmianami)
Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. O lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach
i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. Urz.
Nr 167, poz. 1399)
Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227)
www.natura2000.mos.gov.pl