docadvision
download 
Reklamacja Transkrypt
advision
ISSN 1730-2609 Oświetlenie INFO Nr 4 (28) PAŹDZIERNIK – GRUDZIEŃ 2009 nr 4 (28) październik – grudzień 2009 ACRICHE GU10 Biuro handlowe: 05-500 Piaseczno, Stara Iwiczna ul. Słoneczna 116A tel./fax (+48-22) 756 64 00, 756 64 10 e-mail: [email protected], www.brilux.info ACRICHE R50 ADVISION 24 Nowoczesna oprawa str. uliczna z diodami LED ACRICHE S4 EQUAN system opraw wnętrzowych str.30 Oświetlenie awaryjne str.42 Oświetlenie hal przemysłowych str.48 38 str. Program energooszczędnych źródeł światła ACRICHE S4 Źródło światła LED Najwyższy stopień profesjonalnej informacji ACRICHE G U 1 0 ACRICHE R 5 0 ACRICHE S 4 • • • • • Zasilanie bezpośrednio z sieci 230 V Minimalny pobór mocy – jedynie 4,5 W 80% oszczędność energii w stosunku do żarówek halogenowych Czas pracy 35.000 godzin – 18 razy dłużej niż żarówka halogenowa Doskonała wierność oddawania barw Najnowsze foldery produktowe ELGO Wersje elektroniczne folderów dostępne na stronie internetowej www.brilux.pl w zakładce Marketing ACRICHE GU10 ACRICHE R50 ACRICHE S4 Spis treści OD REDAKCJI 3 Szanowni Czytelnicy, Nadeszła wiekopomna chwila, można bu powiedzieć. Energochłonne żarówki powoli zaczynają kończyć swój żywot. Można długo dyskutować nad sensem i trybem ich wycofania z rynku, ale trudno dyskutować na samym faktem. Lepiej zawczasu zapytać, co nam z tego przyjdzie i co w zamian? Wprawdzie w innych dziedzinach wykorzystania energii elektrycznej można by zaoszczędzić znacznie więcej, ale jak to się mówi ziarnko do ziarnka, a nasze otoczenie będzie zdrowsze i piękniejsze. Skoro jednak w ciągu kilku najbliższych lat pozbędziemy się żarówek, to czy mamy je czym zastąpić? W kilkunastu minionych latach konstrukcja i technologia świetlówek kompaktowych została doprowadzona prawie do perfekcji. Dziś są one gotowe zastąpić źródła żarowe. Innowacyjna technologia diod świecących LED rozwija się w szybkim tempie. Zatem ciemności nam nie grożą. Czołowi producenci opraw oświetleniowych przyłączają się stopniowo do rozwoju technologii źródeł światła LED. Po oświetleniu dekoracyjnym, akcentowym i zewnętrznej iluminacji budynków, diody LED wkraczają do oświetlenia ulicznego. W niniejszym wydaniu kwartalnika „Oświetlenie INFO” nasi Czytelnicy znajdą dużą dawkę informacji o nowych, ledowych technologiach oświetleniowych, a w szczególności pierwszą prezentację przeboju sezonu – ledowej oprawy oświetlenia drogowego ADVISION z ELGO Lighting Industries S.A. Zapraszamy do lektury! Marek Kołakowski Redaktor naczelny Spis treści Aktualności firmowe ................................................................................................................................................ 4 Aktualności z branży ................................................................................................................................................ 6 Światowe media o ACRICHE GU10 ................................................................................................................. 10 O produktach ELGO w prasie branżowej ................................................................................................... 11 Nowe foldery ProductLine ................................................................................................................................. 12 Kolejne wzory ekspozytorów ExpoLine ..................................................................................................... 14 ELMEGA Konsorcjum Hurtowni Elektrycznych ...................................................................................... 16 Gimnazjaliści szukali „Dobrych rad na elektroporady” ...................................................................... 18 Wojciech Żagan – Rzeźbiarz światła ............................................................................................................. 20 Rozmowa z Dariuszem Kamińskim ............................................................................................................... 22 ADVISION ...................................................................................................................................................................... 24 ACRICHE R50 Kolejne ledowe źródło światła z ELGO .......................................................................... 28 EQUAN Światło kształtujące wrażenia ......................................................................................................... 30 Nowości w rodzinie opraw drogowych ACRON ................................................................................... 32 OREGA Sufitowe oprawy wnętrzowe z kloszem ................................................................................... 35 EMUR Oczka wodne ożyją nocą ..................................................................................................................... 36 W trosce o domowe finanse ............................................................................................................................. 38 Oświetlenie awaryjne ............................................................................................................................................ 42 Oświetlenie hal fabrycznych Know-How .................................................................................................. 48 Oświetlenie specjalistyczne w produkcji ogrodniczej ....................................................................... 54 Iluminacja – sposób na świetlną promocję miasta ............................................................................. 60 Oświetlenie drogowe w świetle unijnej strategii ................................................................................. 64 Technologia malowania proszkowego ....................................................................................................... 68 LED Line News ........................................................................................................................................................... 74 Diody LED opanują oświetlenie drogowe ................................................................................................ 76 NICHIA – pionier i lider ......................................................................................................................................... 78 Ekrany LED ................................................................................................................................................................... 80 OLED Organiczne diody elektroluminescencyjne ............................................................................... 82 Normy stosowania LED w oświetleniu drogowym ............................................................................. 84 Suplement do katalogów BRILUM i ELGO ................................................................................................. 85 4 AKTUALNOŚCI ADVISION na Targach Energetab Rozszerza się seria ledowych źródeł światła ACRICHE Światowe media o ACRICHE GU10 Firma ELGO Lighting Industries S.A. dołączyła do ekskluzywnego grona przodujących producentów sprzętu oświetleniowego wspierających rozwój techniki ledowych źródeł światła przez poszukiwanie pól dla praktycznych aplikacji LED w oświetleniu. Podczas tegorocznych XXII Energetycznych Targach Bielskich ENERGETAB 2009 odbyła się premiera najnowszej oprawy oświetlenia drogowego i zewnętrznego, ze źródłami światła LED. Super nowoczesna, profesjonalna oprawa o nazwie ADVISION jest w pełni oryginalnym, polskim produktem opracowanym w ELGO Lighting Industries S.A. przeznaczonym do oświetlania terenów otwartych o różnych wymaganiach oświetleniowych, w tym ulic, dróg, placów, mostów, itp. Więcej na stronie 24. Po niedawnym uruchomieniu w ELGO L.I. produkcji innowacyjnych źródeł światła ACRICHE GU10 z diodami LED, do serii Acriche dołączyła kolejna nowość – lampa ACRICHE R50. Jest ona energooszczędną alternatywą dla tradycyjnych żarówek reflektorowych R50 z trzonkiem E14 używanych często w oświetleniu mieszkań. Zastępując tradycyjne żarówki energooszczędnymi źródłami światła ACRICHE możliwe jest uzyskanie oszczędności energii elektrycznej na poziomie 82%. Więcej na stronie 28. Jeden z wiodących magazynów poświęconych tematyce diod LED i opartych na nich aplikacji, na swojej stronie internetowej www.ledsmagazine. com poinformował niedawno o współpracy ELGO i Seoul Semiconductor polegającej na wykorzystaniu diod tego producenta z produkowanych w Polsce ledowych źródłach światła z serii ACRICHE. Informacja o tej współpracy została też opublikowana między innymi w serwisie światowym agencji prasowych REUTERS i UPI, internetowym wydaniu poważnej amerykańskiej gazety Boston Globe, holenderskim portalu Nieuwsbank, a nawet internetowym serwisie www. africatower.com. Wiele przedruków ukazało się także w prasie i serwisach internetowych w Korei, Chinach i Japonii. Więcej na stronie 10. Finał konkursu „Dobre rady na elektroodpady” Katalog ELGO 2010 Redaktor naczelny: Marek Kołakowski Redakcja: Robert Kordoński Konrad Kozłowski Sławomir Kwiatkowski Agnieszka Warwocka Joanna Warzywoda Marta Zuzankiewicz Grafika: studio BRILUX Dominika Grodner Sylwia Sokolnicka Lech Krusiewicz Jacek Burski Łukasz Klimek Wydawca: BRILUX S.A. ul. Słoneczna 116A Stara Iwiczna 05-500 Piaseczno tel./fax. (+48-22) 756 64 00, 756 64 10 e-mail: [email protected] W finałach pierwszej edycji konkursu dla gimnazjów „Dobre rady na elektroodpady” zorganizowanego przez Auraeko Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego S.A. wystartowało trzydzieści szkół gimnazjalnych z całej Polski. W ciągu trzech miesięcy zespoły realizowały zadania konkursowe, których podsumowaniem były zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Dnia 16 czerwca 2009 w warszawskim interaktywnym kinie na Bemowie odbyło się uroczyste zakończenie konkursu, zaś zwycięzcom został wręczony wysokiej klasy sprzęt RTV. Więcej na stronie 18. Podczas tegorocznych 22. Międzynarodowych Energetycznych Targów Bielskich ENERGETAB 2009 odbyła się premiera nowego „Katalogu ELGO 2010”. Przedstawiono w nim wszystkie znane wcześniej produkty wytwarzane w gostynińskiej firmie ELGO Lighting Industries S.A. Jednak dla Klientów z pewnością najciekawszą częścią nowego katalogu będą premierowe nowości wśród których znalazły się m.in. ledowe oprawy oświetlenia ulicznego ADVISION i serie opraw do oświetlenia architektonicznego EQUAN i SIMEN. AKTUALNOŚCI 5 Dwuźródłowa wersja opraw drogowych ACRON Przejazdy kolejowe to specyficzne, szczególnie niebezpieczne miejsca, które potrzebują niezawodnego oświetlenia. Dwuźródłowe oprawy ACRON 200, których produkcję uruchomiono w ELGO Lighting Industries, są profesjonalnymi oprawami spełniającymi szczególne wymagania stawiane przed sprzętem przeznaczonym do oświetlania terenów kolejowych, w tym szczególnie przejazdów. Najważniejszym walorem dwuźródłowych opraw ACRON 200 jest przekaźnik, który w razie awarii źródła podstawowego załącza źródło awaryjne. Takie rozwiązanie znacząco wpływa na poprawę bezpieczeństwa poprzez zapewnienie ciągłości oświetlenia. Inną cechą decydującą o specyficznym przeznaczeniu opraw ACRON 200 z dwoma lampami jest układ optyczny skutecznie eliminujący zjawisko olśnienia. Więcej na stronie 32. ELGO i BRILUX laureatami konkursu „Solidny Pracodawca 2008” W dniu 19 czerwca 2009, w auli Wyższej Szkoły Menadżerskiej w Warszawie, odbyła się Gala wręczenia tytułów „Solidny Pracodawca 2008”. Firmy BRILUX S.A. oraz ELGO Lighting Industries S.A. zostały nominowane do tego tytułu jeszcze w grudniu ubiegłego roku. Obecnie nominacja ta została potwierdzona ostatecznym przyznaniem tytułu „Solidny Pracodawca Mazowsza 2008” i wręczeniem potwierdzających to dokumentów. Konkurs „Solidny Pracodawca Roku” wskazuje i nagradza te przedsiębiorstwa, które z wyróżnieniem wywiązują się ze swoich zobowiązań względem pracowników oraz stwarzają przyjazne warunki pracy, przyciągające wykwalifikowaną kadrę. Przyznanie tytułu jednocześnie dwóm firmom Grupy Brilux należy uznać za szczególne wyróżnienie. Świadczy ono o tym, że opierając swoją działalność o wysokie standardy zarządzania, firmy te przywiązują szczególną wagę do spraw pracowniczych. W ELGO L.I. ruszyła produkcja opraw OREGA, EQUAN i EMUR W fabryce ELGO Lighting Industries W Gostyninie ruszyła produkcja kolejnych nowości. Są nimi oprawy: • serii OREGA z płaskimi kloszami rozpraszającymi, w wersjach do nabudowania na stropie i wbudowania w sufit podwieszany, • serii EQUAN stanowiąca modułowy system opraw typu downlight z regulowanym kierunkiem świecenia, do ogólnego i akcentowego oświetleniem wnętrz, • oprawy EMUR o specjalnie szczelnej konstrukcji IP68 pozwalającej na pracę w zanurzeniu do głębokości 3 m, stanowiące doskonałe oświetlanie ogrodowych zbiorników wodnych i ich otoczenia. Więcej na stronach 30, 35, 36. Nowe foldery ProductLine Foldery ProductLine to szczególny cykl wydawniczy, dający możliwość pogłębionej prezentacji poszczególnych wycinków z oferty profesjonalnego sprzętu oświetleniowego ELGO. Foldery są również narzędziem przekazywania informacji o najnowszych wyrobach, nie objętych wydanymi dotychczas katalogami. Najnowsze foldery z serii ProductLine dotyczą: • opraw przemysłowych do wysokoprężnych lamp wyładowczych, • serii wnętrzowych opraw dekoracyjnych MIRANO, • serii opraw oświetlenia architektonicznego EQUAN i SIMEN, • źródła światła LED ACRICHE GU10 i ACRICHE R50. Więcej na stronie 12. Nowe plug-iny do Dialux’a Kolejne szkolenia Na naszej stronie internetowej www.brilux.pl, w dziale „Wiedza” – zakładka „DIALux” pojawiły się nowe, zweryfikowane i znacznie rozszerzone plug-iny (wtyczki) do programu DIALux zawierające dane opraw oświetleniowych z programu produkcyjnego ELGO i oferty BRILUM, służące do wspomaganego komputerowo projektowania oświetlenia. Przy tej okazji przypominamy, że od 18 czerwca 2008 do elitarnej grupy partnerów DIAL dołączyły marki ELGO i BRILUM. Od października, w Centrum Szkoleniowym ELGO w Gostyninie rozpocznie się nowa seria szkoleń. Kontynuowany będzie dotychczasowy cykl szkoleń z zakresu ogólnych podstaw projektowania oświetlenia wspomaganego programem komputerowym DIALux z zastosowaniem opraw oświetleniowych z oferty ELGO. Nowością będą podobne szkolenia dedykowane poszczególnym zastosowaniom oświetleniowym, np. oświetleniu drogowemu lub przemysłowemu. 6 AKTUALNOŚCI XVIII Krajowa Konferencja Oświetleniowa „Technika Świetlna’09” W dniach 15 i 16 października 2009 r. odbędzie się w Warszawie XVIII Krajowa Konferencja Oświetleniowa „Technika Świetlna’09”. Konferencja połączona będzie z jubileuszowymi uroczystościami 80-lecia Polskiego Komitetu Oświetleniowego SEP. Obrady będą się toczyły w salach Rady Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej w Gmachu Starej Kotłowni na Terenie Głównym Politechniki. Tematyka konferencji obejmuje szeroko pojętą technikę świetlną, w tym w roku 2009 również problemy promieniowania optycznego i barwy. W programie znajdą się też referaty popularyzujące nowe osiągnięcia światowe w dziedzinie techniki świetlnej. Intencją organizatorów, wśród których poza Polskim Komitetem Oświetleniowym SEP jest także Zakład Techniki Świetlnej Politechniki Warszawskiej, jest umożliwienie udziału w tej najważniejszej corocznej konferencji oświetleniowej, możliwie dużej liczbie polskich oświetleniowców. ELEKTRO-HURTtargi integracyjne Raz w roku firma elektrotechniczna ELEKTRO-HURT A.WINTER organizuje dla klientów i przyjaciół hurtowni targi integracyjne. Na początku wakacji z dniem 27 czerwca 2009 roku mieliśmy przyjemność i zaszczyt gościć 400 osobową grupę zainteresowanych branżą elektrotechniczną. Swoją ofertę handlową zaprezentowało aż 30 producentów. W tym roku spotkanie odbyło się w ośrodku wypoczynkowym w Błażejewku położonym na terenie ciągu jezior Zaniemsko – Kórnickich nad brzegiem Jeziora Bnińskiego – największego w okolicy Temu celowi ma służyć finansowa dostępność konferencji. Opłata konferencyjna pokrywająca udział w konferencji, materiały konferencyjne oraz napoje w trakcie obrad, jest w istocie symboliczna. Konferencję sponsoruje Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Zgłoszenia udziału w konferencji należy w formie czytelnie wypełnionej karty zgłoszenia nadesłać na adres: Zakład Techniki Świetlnej Instytutu Elektroenergetyki Politechniki Warszawskiej Gmach Elektrotechniki kl. B ul. Koszykowa 75, p. 514 00 – 662 Warszawa lub w formie elektronicznej na adres mailowy [email protected] Bliższe informacje na temat konferencji można znaleźć na stronie internetowej Polskiego Komitetu Oświetleniowego www.ee.pw.edu.pl/CIEPoland. bo liczącego 6,5 km długości. Targi jak co roku odbyły się w miłej atmosferze przy poczęstunku przepysznych potraw serwowanych z grilla. Po części oficjalnej zaproszono wszystkich do licznych gier i zbaw piknikowych. Dla miłośników sportów extremalnych przygotowano zjazd z budynku, offroad – ostrą jazdę quadami na specjalnie przygotowanym torze oraz przejażdżkę autami terenowymi po leśnych drogach. Niezapomniane przeżycie amatorom sportów wodnych dostarczyły łodzie pontonowe typu RIB, niezwykle dynamiczne i zwrotne skutery wodne oraz PUMPABIKE. ELEKTROBUDOWA S.A. laureatem konkursu ELEKTROBUDOWA S.A. została laureatem dziesiątej edycji Konkursu Lider Zarządzania Zasobami Ludzkimi. Jubileuszowa gala i wręczenie nagród miało miejsce 19 czerwca 2009 w Hotelu Polonia Palace w Warszawie. Uhonorowano dziewiętnaście firm. Wyróżnienie w tego rodzaju konkursie to duży zaszczyt dla EKTROBUDOWY, tym bardziej że celem Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych jako pomysłodawcy i organizatora konkursu jest propagowanie wiedzy i najlepszych doświadczeń praktycznych w zakresie zarządzania zasobami ludzkimi właśnie poprzez wskazanie organizacji odnoszących sukcesy w tym zakresie. Spotkania organizowane są przez naszą firmę celem integracji firm kupujących z przedstawicielami poszczególnych producentów.Targi umożliwiają śledzenie kierunków w branży a także sposobność do zapoznania się z nowościami.To także możliwość wymiany poglądów a także oczekiwań Klientów wobec producentów, a jednocześnie aktywne spędzenie czasu w miłym towarzystwie. AKTUALNOŚCI 7 ELHURT Sieć hurtowni elektrycznych ELHURT w kwietniu tego roku otworzyła nowy oddział w podwarszawskich Łomiankach. Pozwoliło to na rozszerzenie zasięgu swobodnej działalności handlowej na kolejne obszary Warszawy i jej okolic. Zgodnie z polityką rozwoju firmy nowo powstała placówka przystosowana została zarówno do obsługi klientów detalicznych jak i hurtowych. Idąc z duchem czasu i wymaganiami stawianymi przez współczesnego konsumenta powstał nowy oddział ELHURT, który podzielony jest na dwie części. Pierwszą stanowi doskonale zaopatrzony market. Sklep ma formę samoobsługowego salonu handlowego, dzięki czemu klienci mogą sprawnie robić zakupy, mają zapewnioną profesjonalną i sprawną obsługę. W bogatej ofercie handlowej salonu elektrycznego znajdują się między innymi źródła światła, żyrandole, kinkiety i inne oprawy, kable i przewody oraz oświetlenie ogrodowe. Drugą część marketu elektrycznego tworzy salon oświetleniowy w którym znajduje się pokaźna ekspozycja lamp stojących, lamp biurkowych, żyrandoli, plafonów i kinkietów o bardzo urozmaiconym wzornictwie, czołowych producentów z Polski i zagranicy. „Elektromontaż-Rzeszów” S.A., wiodący producent słupów i masztów oświetleniowych, oferuje jednocześnie największy asortyment powyższych wyrobów. Firma wykorzystuje technologię profilowania blachy stalowej (konstrukcje stożkowe, sześciokątne, ośmiokątne i dwunastokątne) oraz przetłaczania i walcowania rury stalowej lub aluminiowej (konstrukcje stożkowe i segmentowe). Wszystkie słupy do wysokości 12 m mogą być montowane ręcznie na fundamentach prefabrykowanych, przy pomocy Cyfrowe liczniki energii elektrycznej Nowością oferowaną obecnie przez firmę Elhurt są cyfrowe urządzenia do pomiaru energii elektrycznej, popularnie zwane licznikami. Urządzenia te występują w wersjach BM01B-L (1-fazowej) lub BM03B-L (3-fazowej) z możliwością montażu na standardowej szynie TH-35. Napięcie odniesienia dla każdej z wersji wynosi 230V lub 230/400V przy częstotliwości 50/60Hz. Ze względu na znamionowe wartości mierzonych prądów – 5A (80A prąd max) i 10A (100A prąd max) idealnie nadają się do stosowania ich jako „podliczniki”. W obu przypadkach każda jednostka (kWh) podzielona jest na 1000 części, które sygnalizowane są pulsowaniem diody. Liczniki posiadają moduł umożliwiający podłączenia zewnętrznych urządzeń zliczających wspomniane impulsy. Duży wyświetlacz LCD z ilością cyfr 6(5)+1 umożliwia łatwy odczyt. Kompaktowe wymiary BM01B-L (36mm = 2 standardowe moduły), BM03B-L (108 mm = 6 standardowych modułów) ułatwiają montaż w standardowych rozdzielniach. Mierniki posiadają II klasę ochronności, stopień ochrony IP20 i I klasę dokładności. Przyłącze wykonane jest w postaci zacisków śrubowych umożliwiających podłączenie przewodów o maksymalnym przekroju 6mm2. specjalnych zawiasów (fundamenty posiadają standardowo gniazda zawiasowe), co obniża koszt montażu o ok. 10 %, z tytułu pominięcia wydatków na sprzęt mechaniczny. W tym momencie, należy zwrócić też uwagę na estetykę wykonania stopy słupa, wewnątrz której ukryty jest węzeł montażowy. Szeroki asortyment wyrobów został ostatnio poszerzony o grupę słupów stalowych stożkowych i ośmiokątnych, spełniających wymagania normy PN-EN 12767, dotyczącej bezpieczeństwa biernego konstrukcji drogowych. Firma uzyskała certyfikaty poświadczające, że badane wyroby (słupy o wysokości 10-12 m) po- II miejsce drużyny ELKOND 22 maj 2009 okazał się szczęśliwym dniem dla drużyny ELKOND - hurtowni materiałów elektrycznych z północnowschodniej części Polski. Tego właśnie dnia został rozegrany finał drugiej edycji Halowej Piłki Nożnej Firm i Instytucji FutsalFormation. Osiem drużyn stoczyło ciężkie rozgrywki między sobą o podium. Jednak zwycięzca może być tylko jeden. Drużyna ELKOND i POLO po bardzo zaciekłej, twardej i jakże wyrównanej walce uległa zespołowi ,, DrTusz”. Mecz zakończył się wynikiem 1:3 (1:1). Turniejowi towarzyszyła miła, przyjazna atmosfera i gra fair play . Mistrzom oczywiście gratulujemy i z niecierpliwością czekamy na rewanż. Drużyna DrTusz prowadziła od samego początku rozgrywek. Jedynie w pierwszym meczu zwycięska drużyna uległa drużynie ,,Kan”, poza tym meczem dzielnie i sukcesywnie dążyła do mistrzowskiego tytułu. Zawodnicy zwycięskiej drużyny wykazali się ogromną determinacją, skutecznością strzelecką, zgranym zespołem i przemyślanymi działaniami taktycznymi. Drużyna ELKOND zajmując II miejsce również pokazała swoje umiejętności i wykazała się zaangażowaniem i umiejętnościami sportowymi. Dumni z zajętego miejsca dziękujemy Organizatorom oraz wszystkim uczestnikom za wspaniale spędzony czas i niesamowite emocje. chłaniają energię, podczas wypadku z udziałem samochodu jadącego zprędkością 100 km/h, w wysokim stopniu. Oznacza to, że negatywne skutki takiego zdarzenia, są dla kierowcy i pasażerów samochodu znikome. Ostatnio wprowadzono do programu produkcji aluminiowe słupy parkowe ozdobne typu „BOLT” i „FLUTE”. Te i inne wyroby oraz nowe wydanie katalogu, firma zaprezentuje podczas tegorocznych targów „Energetab” w Bielsku-Białej. Na słupach reklamowane będą oprawy oświetleniowe marki „ELGO”, „GE”, „ESSYSTEM” i „PHILIPS”. 8 AKTUALNOŚCI Kromiss-Bis to lider w swojej branży, oto wybrane propozycje z najnowszej, dostosowanej do aktualnych wymagań, szerokiej oferty firmy: Maszty ekonomiczne Wszędzie tam, gdzie oświetlenie jest realizowane za pomocą konstrukcji wysokich, stosowane są maszty oświetleniowe. Trzony masztów wykonywane są z blachy stalowej o grubości 4 mm. Takie konstrukcje są bardzo wytrzymałe i świetnie spełniają swoją rolę, szczególnie przy większej ilości naświetlaczy lub opraw ulicznych. Na co dzień mamy jednak do czynienia z projektami oświetlenia realizowanymi za pomocą maksimum 3 naświetlaczy lub opraw ulicznych na jednym maszcie oświetleniowym. Zastosowanie w takim przypadku masztów z blachy 4 mm staje się nieopłacalne. Dlatego też firma Kromiss-Bis wprowadza na rynek nowy typoszereg ekonomicznych masztów oświetleniowych o wysokościach od 12 do 16 m – wykonanych z blachy 3 mm i przystosowanych do zawieszenia na ich szczycie nie więcej niż 3 naświetlaczy oświetleniowych 2000 W, w I strefie wiatrowej. Słupy mocne i nowe głowice Realizowany w ostatnich latach – z dużym rozmachem – rządowy program budowy boisk ORLIK 2012 postawił przed producentami konstrukcji wsporczych dodatkowe wyzwania i, co za tym idzie, konieczność poszukiwania nowych ekonomicznych rozwiązań technicznych, które spełniałyby oczekiwania inwestorów i instalatorów. W tym celu firma Kromiss-Bis opracowała i wprowadza do obrotu szereg nowych produktów, które znacząco ułatwiają projektowanie boisk typu ORLIK2012, czyniąc je bardziej ekonomicznym,. Do produktów tych należą słupy mocne – o wysokościach od 9 do 12 m i przekrojach okrągłych lub 8-kątnych pozwalających na zawieszanie większej ilości projektorów (do 9 projektorów 400 W) – mające zastosowanie głównie na granicach 2 boisk do siebie przylegających. Uzupełnieniem oferty słupów mocnych są nowe głowice oświetleniowe, które dzięki swojej budowie pozwalają na precyzyjne ustawianie w dowolnych kierunkach większej liczby naświetlaczy, co przy zastosowaniu słupów mocnych pozwala na jednoczesne oświetlanie kilku boisk z jednego stanowiska słupowego. Słupy przegubowe Firma Kromiss-Bis Sp. z o. o. poszerzyła również swą ofertę zawierającą rozwiązania dedykowane konstrukcjom wsporczym dla oświetlenia. Ofertę tę wzbogaca teraz gama słupów przegubowych, czyli specjalistyczna odmiana standardowych słupów wyposażonych w funkcję podnoszenia i opuszczania. Słupy wykonywane są z blachy stalowej w zakresie wysokości od 6 do 14 m. Opuszczanie i podnoszenie słupa realizowane jest ręcznie za pomocą linki i przekładni rolkowej. Tego typu konstrukcja spełnia doskonale swoje zadania zarówno na terenach sportowych, jak i w węzłach komunikacyjnych oraz wszędzie tam, gdzie do oświetlenia przewidziana jest niewielka liczba opraw, a wjazd pojazdu z podnośnikiem jest utrudniony lub wręcz niemożliwy. Główne zalety powyższego rozwiązania to: - możliwość dokonywania przeglądów opraw oświetleniowych z poziomu gruntu, - wyeliminowanie potrzeby wynajmowania drogich podnośników oraz ryzyka pracy na wysokości, AKTUALNOŚCI 9 - łatwa i szybka 1-osobowa obsługa, możliwość montażu na standardowych fundamentach prefabrykowanych. Maszty z systemem wejściowym i platformą Chcąc dorównać rosnącym wymaganiom inwestorów, Kromiss-Bis wprowadził do swojej oferty standard masztów oświetleniowych o wysokościach: 20, 25, 30 oraz 35m; z systemem wejściowym i platformami obsługowymi pod 4, 8, 12 i 15 naświetlaczy przeznaczonych do oświetlania małych i średnich boisk sportowych. Zaletą takiego rozwiązania jest możliwość prostego doboru – odpowiedniego i dostosowanego do konkretnych potrzeb Klienta – masztów i platform, czyli elementów gwarantujących (chociażby z racji stosunkowo dużej wysokości masztów) bardzo dobre parametry oświetlenia placu gry. Decydując się na technologię KromissBis, Klient zyskuje możliwość wykonywania obsługi naświetlaczy bez konieczności wynajmowania zwyżki, która może być kłopotliwa w przypadku przejazdu przez nawierzchnię boiska. Maszty CPP wyposażane są standardowo w systemy wejściowe w postaci drabinek zewnętrznych z atestowanymi systemami asekuracji. Maszty CPP występują w trzech podstawowych odmianach oznaczonych literami A, B, C, różniących się między sobą stopniem wytrzymałości i wymiarami. Dobór masztów uzależniony jest od planowanego obciążenia oraz strefy wiatrowej. Wychodząc naprzeciw potrzebom rynku, firma Kromiss-Bis opracowała również nowe linie masztów o wysokościach od 22 m do 30 m, będące kontynuacją poprzedniej linii masztów CPML i CPMH . Maszty te mogą być dopuszczone do stosowania na podstawie indywidualnej dokumentacji projektowej. Wszystkie słupy i maszty wykonane przez Kromiss-Bis są chronione przed korozją poprzez cynkowanie ogniowe. Finalnie powierzchnia może jeszcze zostać poddana dodatkowemu procesowi malowania – poprawiającemu atrakcyjność jej wyglądu oraz zwiększającemu odporności na korozję. 10 AKTUALNOŚCI Światowe media o ACRICHE GU10 W wielu światowych serwisach ukazały się informacje o współpracy ELGO L.I. z firmą Seoul Semiconductor Technologia LED rozwija się niezwykle dynamicznie. W czasach ostrej konkurencji od lat liderami tej technologii są wysoko rozwinięte kraje Europy Zachodniej, USA i tzw. „azjatyckie tygrysy”. Ostatnio niezwykle dynamicznie rozwijającym się obszarem praktycznych zastosowań LED stają się źródła światła, w których diody świecące stanowią element emitujący światło. ELGO wpisuje się w światowe tendencje wprowadzania źródeł światła z diodami LED. Jak już informowaliśmy w poprzednich numerach kwartalnika „Oświetlenia INFO”, ofertę ELGO wzbogaciły dwa nowe źródła światła, w których elementem emitującym światło jest dioda ACHICHE produkowana przez wiodącą na świecie firmę Seoul Semiconductor. Są to: zamiennik żarówki halogenowej ACRICHE GU10 i zamiennik tradycyjnej żarówki reflektorowej z trzonkiem E14 – ACRICHE R50. Nie często zdarza się, że na salony nowoczesnych technologii trafiają informacje na temat polskich producentów. Dlatego tym bardziej cieszy, że informacja o rozpoczęciu produkcji polskich źródeł światła ACRICHE GU10, alternatywnych dla tradycyjnych halogenów, obiegła cały branżowy świat. Jeden z wiodących magazynów poświęconych tematyce ledowej „LEDsMagazine” na swojej stronie internetowej www. ledsmagazine.com tak pisze o współpracy ELGO i Seoul Semiconductor: Informacja o współpracy ELGO z Seoul Semiconductor została powtórzona w bardzo wielu specjalistycznych serwisach zajmujących się szeroko rozumianą tematyką LED. Została ona opublikowana między innymi w serwisie światowym agencji prasowych REUTERS i UPI, internetowym wydaniu poważnej amerykańskiej gazety Boston Globe, holenderskim portalu Nieuwsbank, a nawet internetowym serwisie www.africatower.com. Wiele przedruków ukazało się także w prasie i serwisach internetowych w Korei, Chinach i Japonii. Jak wynika z danych działu marketingu firmy Seoul Semiconductor, do dnia 17 lipca informacja o wyprodukowaniu przez ELGO L.I. lamp ACRICHE GU10 we współpracy z SSC ukazały się w 89 środkach przekazu na całym świecie. I tak w Japonii były to 2 publikacje, w Europie i USA – 40, Chinach 28 i Korei 19. Public Relations jest ważnym elementem w walce o rynek w strategii każdej nowoczesnej firmy. Dlatego liczne publikacje na temat ACRICHE GU10 zostały uznane przez władze ELGO L.I. za duży sukces. Obecność produktu w najbardziej prestiżowych i opiniotwórczych mediach branżowych, to znakomity oręż w trudnej walce o klienta na rynkach światowych. Skuteczne wykorzystanie tego typu narzędzi marketingowych i świadomie prowadzonej polityki informacyjnej pokazuje, że w Gostyninie udanie połączono ponad pięćdziesięcioletnią tradycję marki ELGO z nowoczesnymi narzędziami promocji i dystrybucji informacji. Sławomir Kwiatkowski Konrad Kozłowski ELGO, jedna z wiodących firm oświetleniowych w Europie, wykazuje duża aktywność w sprzedaży źródeł światła, w których zastosowano diodę Acriche. (...) Seoul Semiconductor, jeden przodujących na świecie producentów LED ogłosił, że dostarczył diody Acriche do lamp GU10 produkowanych przez ELGO, Polska. W roku 2010 spodziewane jest podwójny wzrost, a produkt wykazuje imponującą sprzedaż na rynku europejskim, przewyższając oczekiwania ... AKTUALNOŚCI 11 O produktach ELGO w prasie branżowej Najnowsze produkty w marce ELGO są szeroko promowane w branżowej prasie elektrotechnicznej i serwisach internetowych Dzisiejszy jakże trudny rynek wymaga od firm odpowiednich działań marketingowych. Aby utrzymać się w branży nie wystarczy pukać od drzwi do drzwi z nadzieją, że ktoś kupi od nas produkt. W obecnych czasach prowadzenie skutecznej działalności handlowej to zespół wielu współgrających ze sobą czynników mających wpływ na wyniki sprzedaży, między innymi są nimi: umiejętności lingwistyczne, odpowiednie szkolenia, dobrze przygotowane broszury produktowe i oczywiście skutecznie przeprowadzona kampania prasowa. Dlatego niezwykle ważnym elementem marketingowej strategii ELGO Lighting Industries SA jest współpraca z prasą branżową. Jest to jeden z najbardziej znanych i skutecznych sposobów przekazywania informacji klientom. Systematyczne zamieszczanie artykułów i reklam w prasie pozwala odbiorcom oswoić się z produktem nowo wdrażanym na rynek. Przywiązując szczególną wagę do kwestii prasowych ELGO L.I. jako producent sprzętu oświetleniowego z 50-letnią tradycją wykazuje się nadzwyczajną dbałością w sprawach marketingowych. Dla poszczególnych wydawnictw tworzony jest media plan, który zawiera spis artykułów i reklam mających ukazać się w konkretnym piśmie. Każdy artykuł jest skrupulatnie przygotowany merytorycznie. Treść musi zawierać wszystkie najważniejsze informacje techniczne, ale jednocześnie ważne jest aby była przystępna dla ogółu. Dlatego treść informacyjna ustalana jest wcześniej i kilkukrotnie sprawdzana. W przypadku reklamy, oprócz czę- ści treściowej bardzo ważna jest grafika. Odpowiednio dobrane kolory, zdjęcia z aranżacjami, rozkład tekstu i poszczególnych elementów tworzy całość o odpowiednim charakterze. Kampania reklamowa ustalana jest zgodnie z rocznym planem wdrożeń. Czasami zdarza się tak, że wcześniej ustalony plan produkcyjny ulega zmianie i inne nowości wytwórcze, od tych zaplanowanych, schodzą z taśm produkcyjnych, co prowadzi do zmiany całego media planu na dany okres i zamieszczenia wcześniej nie planowanych artykułów oraz reklam. Jednakże dla doświadczonego zespołu takie sytuacje nie stanowią większego kłopotu. Od dawna już ELGO umieszcza swoje artykuły w różnych czasopismach branżowych. Współpracuje między innymi z „Rynkiem Elektrycznym”, „Elektro instalatorem” i „Elektrosystemami”. W sierpniowym numerze „Elektroinstalatora” nasi czytelnicy odnaj- dą artykuł o niedawno wprowadzonych na rynek oprawach MIRANO, natomiast aby bliżej poznać zalety ledowego źródła światła R50 również wyprodukowanego w gostynińskiej fabryce ELGO Lighting Industries warto spojrzeć do sierpniowego wydania „Rynku elektrycznego”. Są to jedne z najbardziej czytanych wydawnictw związanych z branżą oświetleniową. Docierają one do elektryków, instalatorów, architektów i projektantów oświetlenia. Wszyscy, którzy nie prenumerują prasy informacje, artykuły czy notatki zarówno o najnowszych produktach jak i tych dobrze znanych, mogą też znaleźć na branżowych stronach internetowych. Nasze artykuły przeczytać można między innymi na stronach: www.lighting.pl i www.pzpo.pl. Marta Zuzankiewicz 12 AKTUALNOŚCI Nowe foldery ProductLine Foldery produktowe z serii ProductLine przynoszą pogłębione informacje o ofercie oświetlenia profesjonalnego ELGO AKTUALNOŚCI 13 Do dyspozycji naszych Klientów oddaliśmy w ostatnim czasie cztery nowe foldery z serii ProductLine. Dotyczą one wyrobów z bogatej oferty profesjonalnego sprzętu oświetleniowego ELGO. Foldery dostępne są w wersji drukowanej, a także w formie elektronicznych plików w formacie PDF, które można ściągnąć na własny komputer ze stron internetowych www.brilux.pl, www.elgo.pl oraz www.elgo-li.pl. Foldery ProductLine to szczególny cykl wydawniczy, dający możliwość pogłębionej prezentacji poszczególnych wycinków z oferty profesjonalnego sprzętu oświetleniowego ELGO. Foldery są również narzędziem przekazywania informacji o najnowszych wyrobach, nie objętych wydanymi katalogami. Szybkość ich opracowania i możliwa częstotliwość wydawania sprawia, że mogą być one nośnikiem najaktualniejszych, wcześniej nie publikowanych informacji. Ze swej natury foldery pozwalają na zamieszczanie dużej liczby zdjęć, opisów i tabel z parametrami technicznymi prezentując ych szczegółowe cechy w y rob ów. Stąd są one doskonałą okazją do przekazania jeszcze większej liczby informacji niż w ogólnych katalogach obejmujących całą ofertę. Najnowsze foldery z serii ProductLine dotyczą: opraw przemysłowych do wysokoprężnych lamp wyładowczych, serii wnętrzowych opraw dekoracyjnych MIRANO, serii opraw oświetlenia architektonicznego EQUAN źródła światła LED ACRICHE GU10 i ACRICHE R50. Folder „OPRAWY PRZEMYSŁOWE do lamp wysokoprężnych” Folder ten prezentuje ofertę opraw do oświetlania wnętrz i te- renów przemysłowych: VIRTA, DUSTRA, ELECTRONIC, MITRA, MITRA NEW oraz NOWA produkowanych w gostynińskiej fabryce ELGO Lighting Industries. Zawiera ona szczegółowe prezentacje sprzętu. Oprawy oświetleniowe do wysokoprężnych lamp wyładowczych: metalohalogenkowych, sodowych i rtęciowych przeznaczone są do pracy w trudnych warunkach panujących w pomieszczeniach przemysłowych: produkcyjnych, magazynowych i pomocniczych. Niektóre z zaprezentowanych w folderze opraw z powodzeniem sprawdzają się również jako oświetlenie wysokich wnętrz handlowych i o charakterze publicznym oraz terenów i obiektów zewnętrznych. W folderze zawarte zostały szczegółowe informacje techniczne, cechy i budowa oraz zdjęcia opraw i ich detali konstrukcyjnych oraz prezentujące opraw w zastosowaniu. Folder „MIRANO- Oświetlenie dekoracyjne i akcentowe” Broszura ta przedstawia szczegółowo nową serię opraw MIRANO, która jest doskonałą propozycją miejscowego oświetlenia akcentowego wnętrz, wymagających światła do różnorodnych zadań związanych z kreowaniem klimatu świetlnego. Piętnaście modeli wchodzących w skład rodziny różni się miejscem i sposobem montażu, liczbą reflektorów i źródeł światła, dzięki czemu za pomocą jednej rodziny opraw o jednolitym wzornictwie można zrealizować wiele zadań oświetleniowych: dekoracja wnętrza, tworzenie akcentów oraz miejscowe światło zapewniające dobre warunki do pracy. Właśnie różnorodność modeli jest ważną cechą serii MIRANO. Bardzo ważną cechą opraw MIRANO są źródła światła, z którymi współpracują. Zastosowanie żarówki halogenowej GU10 o mocy do 20 W, zasilanej bezpośrednio z sieci, daje możliwość wyboru właściwej szerokości wiązki światła poprzez użycie lampy o odpowiednim kącie świecenia. Brak dodatkowych urządzeń obciążających oprawy dodaje im delikatności. Oprócz doskonale znanych i bardzo popularnych żarówek halogenowych, MIRANO może także współpracować z nowoczesnymi źródłami światła ACRICHE GU10, opartymi na technologii diod świecących LED. Ich użycie zapewnia wyjątkową energooszczędność i trwałość. Folder „Źródła światła LED” W kwietniu br. ELGO L.I. weszła do światowego grona producentów źródeł światła opartych na technologii półprzewodnikowych diod świecących LED, wprowadzając na rynek lampę ACRICHE GU10. Po krótkim czasie dołączyliśmy do niej kolejny produkt ledowy, lampę ACRICHE R50 z trzonkiem E14, zastępującą tradycyjne żarówki reflektorowe. Nowy folder zatytułowany „Źródła światła LED” w pełni prezentuje obie lampy oparte na tej nowoczesnej technologii, opracowane i produkowane w ELGO L.I. Folder „EQUAN – Wnętrze w nowym świetle” Broszura poświęcona została nowej serii opraw EQUAN z rodzaju downlightów, z regulowanym kierunkiem świecenia, przeznaczonych do montażu w sufitach podwieszanych, tworzących modułowy system do oświetlania wnętrz handlowych, galerii sztuki, pomieszczeń użyteczności publicznej itp. Seria EQUAN oparta została na pojedynczym, kwadratowym module z jednym źródłem światła w postaci żarówki halogenowej typu AR–111 z zewnętrznym, aluminiowym odbłyśnikiem. Składa się na nią sześć podstawowych modeli: oprawy jedno, dwu, trzy lub cztero modułowe w układzie liniowym, oprawy cztero i sześciu modułowe w układzie dwurzędowym. Każda z sześciu opraw dostępna jest w wersji z dwoma odmiennymi wykończeniami dolnymi: z listwowym kołnierzem wokół brzegu oprawy, z pełną maskownicą zaopatrzoną jedynie w okrągłe wycięcia odsłaniające źródła światła. Taka różnorodność ułatwia precyzyjne i atrakcyjne zaprojektowanie systemu oświetleniowego. Marta Zuzankiewicz Foldery ProductLine są ważnym narzędziem marketingowym, które pozwala prezentować szczegółowe dane techniczne najnowszego sprzętu oświetleniowego z oferty ELGO i BRILUM. 14 AKTUALNOŚCI Kolejne wzory ekspozytorów ExpoLine Do dyspozycji naszych Autoryzowanych Dystrybutorów jest już pięć nowych wzorów ekspozytorów ExpoLine W poprzednim wydaniu kwartalnika mieliśmy przyjemność poinformować państwa o wznowieniu programu ExspoLine marki BRILUM i wprowadzeniu ExpoLine dla marki ELGO. Zaprezentowaliśmy też folder z dziesięcioma ekspozytorami BRILUM oraz pięcioma ELGO. Tak pokazane serie produktów to atrakcyjny sposób na zaprezentowanie nowych, dopiero wchodzących na rynek grup produktowych, a także przypomnienie dobrze znanego klientom asortymentu, który cieszy się już popularnością. AKTUALNOŚCI 15 Ekspozytory ExpoLine projektowane przez nasz Dział Promocji i Reklamy mają formę tablicy o wymiarach 685 x 1800 mm. Zapewnia to dobre możliwości zaprezentowania produktów i ich najważniejszych cech. Ekspozytory ELGO i BRILUM różnią się od siebie szatą graficzną, wyraźnie identyfikującą poszczególne marki. Ekspozytory z produktami marki ELGO wykonane są w kolorze błękitnym, natomiast BRILUM w kolorystyce zieleni. Każdemu z nich nadano też symbol porządkowy. Ostatni okres to dla obu marek czas wprowadzania na rynek wielu nowych produktów, wraz z którymi tworzone są materiały marketingowe. Aby usprawnić i wspomóc pracę naszym Autoryzowanym Dystrybutorom opracowaliśmy dwa nowe rodzaje ekspozytorów ELGO oraz trzy BRILUM i dołączyliśmy je do istniejącego folderu. Folder z opisem nowych i dostępnych poprzednio ekspozytorów można znaleźć na stronie internetowej www.brilux.pl w dziale „Marketing” – zakładka „ExpoLine”, w formie elektronicznego pliku PDF. Aby uzyskać więcej informacji na temat programu ExpoLine należy zadzwonić na numer telefonu (22) 756-64-12 lub wysłać zapytanie na adres mailowy [email protected]. Nowe ekspozytory ELGO Expoline E006 prezentuje zewnętrzne oprawy architektoniczne ASCAR, EBRO i EPOS, które charakteryzują się wysokim stopniem ochrony na wnikanie wody i pyłów do wnętrza oprawy IP65. Wszystkie oprawy wykonano z wysokiej jakości materiału, jakim jest aluminium. ASCAR przeznaczone są do wmontowania w powierzchnie pionowe i mogą służyć np. do dekoracyjnego oświetlania otoczenia obiektów architektonicznych lub ciągów pieszych, także wewnątrz budynków. EBRO przystosowane są do montażu na elewacji budynków w celu ich miejscowej iluminacji. Szczelne oprawy typu downlight o nazwie EPOS mogą być montowane w stropach na zewnątrz i wewnątrz budynków. ExpoLine E007 demonstruje szczelne plafoniery SELIA i VARNA przeznaczone do oświetlenia miejsc o charakterze przemysłowym, użyteczności publicznej lub pomocniczym, wewnątrz oraz na zewnątrz budynków. Plafoniera DORIA jest idealnym oświetleniem dla miejsc użytkowych i ciągów komunikacyjnych. Wszystkie oprawy wykonano z wysokiej klasy materiałów i przystosowano do montażu ścienno–sufitowego. Nowe ekspozytory BRILUM ExpoLine B011 pokazuje oprawy projektorowe serii ADVANTE do nabudowania na stropie, oprawy serii ESTRA i SCENA zasilane za pomocą systemu szynowego oraz oprawy SCENA nabudowane. Są one przeznaczone do oświetlania pomieszczeń handlowych, witryn sklepowych, galerii i muzeów. ExpoLine B012 eksponuje oprawy projektorowe do zasilania za pomocą systemu szynowego serii LUME, FUSIO i TREX. Oprawy są przeznaczone do oświetlania pomieszczeń handlowych, witryn sklepowych, muzeów, galerii, wystaw oraz innych obiektów użyteczności publicznej. ExpoLine B013 przedstawia oprawy nabudowane serii AVAN przystosowane do montażu na ścianach, stosowane do oświetlenia holi recepcyjnych i klatach schodowych, korytarzy i wejść do budynków oraz serii GRESO i GL-60 do oświetlenia elewacji, wejść do budynków, klatek schodowych itp. Aby usprawnić i wspomóc pracę naszym Autoryzowanym Dystrybutorom opracowaliśmy dwa nowe rodzaje ekspozytorów ELGO oraz trzy BRILUM i dołączyliśmy je do istniejącego folderu. 16 AKTUALNOŚCI Konsorcjum Hurtowni Elektrycznych „ELMEGA” ELMEGA to polska grupa zrzeszająca hurtownie z branży elektrotechnicznej, której głównym zadaniem jest prowadzenie wspólnej polityki handlowej Na początku w skład grupy ELMEGA wchodziło pięciu firm, do których z czasem dołączały kolejne. Dziś ELMEGA zrzesza siedemnaście hurtowni posiadających w sumie około dziewięćdziesiąt oddziałów w całej Polsce. Zasięg terytorialny Konsorcjum jest ogromny, obejmuje właściwie całą południową, północną, wschodnią i centralną Polskę. Grupa obecna jest w aż dwunastu województwach. Firmy wchodzące w jej skład to od wielu lat prężnie działające hurtownie o bardzo dużym potencjale, liczące się w branży. Dzięki swojej sile, która związana jest z liczbą firm należących do Grupy oraz ich ogromnym potencjałem, Konsorcjum ma możliwość negocjowania u producentów korzystnych warunków handlowych. Uzyskuje w ten sposób przewagę konkurencyjną i może gwarantować niższe ceny odbiorcom finalnym. W Grupie prowadzone są wspólne akcje promocyjne. W ich ramach klienci przez okrągły rok mają szansę nabyć szeroki zakres asortymentu po atrakcyjnych cenach. Niezwykle ważnym celem Konsorcjum jest ciągłe podnoszenie kwalifikacji kadry zarządzającej i pracowników handlowych poprzez przeprowadzanie szkoleń z zakresu biznesowo – marketingowego, dzięki czemu pracownicy zawsze służą klientom fachową poradą i profesjonalną obsługą. Jak to się zaczęło? W 2004 roku pięć firm doszło do porozumienia i uznało, że działając razem mogą więcej osiągnąć w branży. Prowadząc wspólne interesy, mają więcej do zaoferowania klientom oraz mogą wywalczyć lepsze warunki u producentów. Na początku do spółki weszły firmy: ELKOND Sp. z o.o. z Białegostoku, BaRGo Sp. z o.o. z Łomianek, KABIS Tadeusz Wojtczuk z Warszawy, P.P.H. EL–MAX z Lublina, KAREL 2 Sp. z o.o. z Bielska-Białej, Głównym celem Konsorcjum było organizowanie wspólnych zakupów w celu osiągnięcia konkurencyjnych warunków handlowych u dostawców. Kolejne lata przyniosły zarówno rozwój poszczególnym firmom, jak i całej Grupy, do której w 2005 roku przyjęto: H.A.P. MEGA Sp. J. Cetnar K., Budzik B. z Tarnowa, MEGAel Sp. z o.o. z Tarnowa, Ele–Comp Sp. z o.o. z Rzeszowa. Popularność Grupy, możliwości i korzyści, jakie niesie ze sobą wspólna działalność firm oraz duża konkurencja w branży spowodowały przyłączenie w 2007 roku kolejnych firm: P.Z. ELWAT Sławomir Didenkow z Gdyni, Agat–System Maciakowski, Pilarski, Stachowicz, Derkowski Sp. J. z Gdańska, ELEKTRYK Sp. z o.o. ze Zduńskiej Woli, DYNAMIK Sp. z o.o. z Krakowa, ELTOMONT Sp. z o.o. z Rybnika, F.H. ELEKTRET Sp. J. S. i J. Bieda, A. Mól z Limanowej, Przedsiębiorstwo el12 Sp. z o.o. z Opola, INS–EL Sp. J. Paweł Zdanowski, Izabela Gębicka–Zdanowska z Łodzi. Natomiast w 2008 roku dołączyli do Konsorcjum: P.H. „ELEKTRO–DOM” Julian Dominiak z Chodzieży, FHU „LUX–SYSTEM” Spółka Jawna S. M. Stanek, J. E. Poniedziałek, z Szaflar. Z końcem 2008 roku szeregi Konsorcjum Hurtowni Elektrycznych „ELMEGA” opuściła firma ELTOMONT Sp. z o.o z siedzibą w Rybniku. Obecnie w skład Konsorcjum ELMEGA wchodzi siedemnaście firm, które wyróżnia nowoczesny system zarządzania, posiadających kilkunastoletnią historię na AKTUALNOŚCI 17 polskim rynku. Dziewięćdziesiąt punktów handlowych prowadzących sprzedaż hurtową i detaliczną obsługuje każdy rejon Polski. Na szeroki asortyment składają się grupy produktowe: kable i przewody wraz z systemami prowadzenia technika świetlna i źródła światła automatyka przemysłowa systemy telekomunikacyjne i teleinformatyczne osprzęt instalacyjny systemy rozdziału energii na niskim i średnim napięciu Dzisiaj ELMEGA to nowocześnie działające przedsiębiorstwo zrzeszające w swoich szeregach wyspecjalizowaną kadrę pracowniczą podległych spółek. Rozwój rynku i nieustanna konkurencja wywarły duży wpływ na zasady funkcjonowania ELMEGI na rodzimym rynku. Oprócz pierwotnego celu związanego z maksymalizacją zysków ze wspólnych zakupów pojawiły się kolejne założenia: wypracowanie wspólnych standardów obsługi klienta, promocja marki ELMEGA, integracja informatyczna Grupy. Dużym sukcesem Grupy, który mógł być osiągnięty tylko dzięki współpracy wszystkich jej członków, jest budowa pierwszej na rynku polskim ogólnodostępnej Platformy Internetowej www.MEGACENNIK.eu zawierającej zunifikowaną bazę produktów branży elektrycznej. Cennik ten stał się symbolem integracji Grupy. Hasło „Wejdź i zobacz więcej” w pełni oddaje zamysł twórców, bowiem platforma to nie tylko cennik produktów, ale jest to również zbiór zawierający wszystkie dane techniczne, które niezbędne są uczestnikom rynku: projektantom, kosztorysantom, wykonawcom i handlowcom. Aby projekt mógł być rozbudowywany, jest on współfinansowany ze środków Unii Europejskiej i ciągle uzupełniany o nowe funkcjonalności służące użytkownikom zewnętrznym oraz współpracy między firmami. Dzięki wprowadzeniu cennika w jednolitym formacie użytkownicy pozyskują zawsze aktualne ceny, karty katalogowe oraz mogą w szybki i prosty sposób przygotować zamówienia, zapytania ofertowe, zestawienie materiałowe oraz nakłady pracy. Takie rozwiązanie pozwala na szybsze załatwienie spraw i znacznie ułatwia kontakt w sprawie zamówień. Przygotowane dokumenty można wysłać bezpośrednio w postaci załącznika do poczty elektronicznej lub wyeksportować, jako plik w formacie csv lub xml. Działanie we wspólnej organizacji daje możliwości ograniczenia kosztów działalności zarówno w sferze usług, jak i wykorzystania dóbr posiadanych przez firmy zrzeszone, jako wspólnych. Dzięki temu towar czeka na klienta w dziewięćdziesięciu lokalizacjach na terenie całego kraju. Magazyny zawierają aż kilkadziesiąt tysięcy pozycji materiałowych w atrakcyjnych cenach. Na obsługę klienta składa się zespół kilkuset doskonale wyszkolonych technicznie handlowców służących fachową wiedzą i doświadczeniem. Wymienione działania pozwalają firmom skutecznie konkurować na trudnym rynku polskim, a osiągane wyniki, sumaryczne przychody ze sprzedaży oraz sumaryczny zysk netto plasują Konsorcjum w czołówce firm sieciowych działających na terenie Polski. Potwierdzeniem tego jest skuteczność w realizowanej polityce rynkowej. Konsorcjum kładzie szczególny nacisk na rozwój technologii informatycznych w obsłudze klienta, w kontaktach z dostawcami oraz w kontaktach wewnętrznych. Obserwując działania Konsorcjum można oczekiwać więcej i więcej. Coroczne Targi ENERGETAB w Bielsku–Białej to doskonałe miejsce na bezpośredni kontakt z przedstawicielami Konsorcjum. Podczas nich prezentowany jest MEGACENNIK w coraz doskonalszej formule, a od twórców Platformy Internetowej www.MEGACENNIK.eu można uzyskać potrzebne informacje oraz podzielić się z nimi swoimi uwagami. W tym roku ELMEGA zaprasza do odwiedzenia swojego stoiska numer 17 w pawilonie F. 18 AKTUALNOŚCI Gimnazjaliści z całej Polski szukali „Dobrych rad na elektroodpady” W finałach pierwszej edycji konkursu dla gimnazjów „Dobre rady na elektroodpady” zorganizowanego przez Auraeko Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego S.A. wystartowało trzydzieści szkół gimnazjalnych z całej Polski W ciągu trzech miesięcy zespoły realizowały zadania konkursowe, których podsumowaniem były zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Dnia 16 czerwca 2009 w warszawskim interaktywnym kinie na Bemowie odbyło się uroczyste zakończenie konkursu, zaś zwycięzcom został wręczony wysokiej klasy sprzęt RTV. „Dobre rady na elektroodpady” to kampania edukacyjna, skierowana do uczniów i nauczycieli szkół gimnazjalnych w całej Polsce. Jej celem jest propagowanie praktycznej wiedzy na temat zasad postępowania ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym (ZSEE), możliwości prowadzenia selektywnego zbierania elektrośmieci, a także na temat AKTUALNOŚCI 19 wpływu substancji szkodliwych stosowanych w sprzęcie na środowisko i zdrowie ludzi. Edukowanie z zakresu gospodarowania zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym jest bardzo ważne, bo nadal większość ludzi nie oddaje go do punktów zbiórki, tylko przechowuje w piwnicy, albo wywozi np. do domku letniskowego, w przekonaniu, że może się jeszcze przydać. W efekcie taki sprzęt nigdy nie trafia do punktów zbiórki, tylko po latach zostaje po prostu wyrzucony na śmietnik - mówi Gabriela Leszczyńska Prezes Auraeko Organizacji Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego. Takie postępowanie na pewno nie ułatwia osiągnięcia celu nałożonego na nas przez Unię Europejską tj. obowiązku zebrania 4 kg ZSEE na mieszkańca, co w skali kraju daje masę ponad 152 000 ton. Warto zauważyć, że w stosunku do roku ubiegłego, (wg raportu GIOŚ) w 2008r. zebrano 1,48 kg na mieszkańca co daje wynik o ponad 100% lepszy w relacji do roku 2007. Na przełomie stycznia i lutego wysłane zostały informacje o projekcie wraz z zaproszeniami do tysiąca szkół gimnazjalnych. Finalnie zostało wyłonionych trzydzieści zespołów z całego kraju. Celem każdej z grup biorących udział w akcji było przeprowadzenie tak skutecznej kampanii edukacji ekologicznej w swojej szkole, aby zebrać jak największą ilość ZSEE. Realizując poszczególne zadania uczniowie uczyli się jak chronić środowisko poprzez rozsądne i świadome gospodarowanie elektroodpadami. Uczyli mieszkańców swoich miast jak należy postępować, gdzie składować zużyty sprzęt. Raporty ze szkół wykazały, że cały czas wiedza mieszkańców jest niewielka. Ponad połowa dorosłych nie wie czym są elektrośmieci, gdzie należy je oddawać i jak dbać o środowisko, czyli nadal cały czas intensywnie musimy pracować w zakresie edukacji ekologicznej społeczeństwa. Wiele szkół akcje zbiórek zużytego sprzętu nagłaśniało w lokalnych mediach, prasie, co przełożyło się na ilość zebranego sprzętu. Zbiórki przeprowadzone w szkołach pozwoliły łącznie zgromadzić ponad 76 ton elektrośmieci, zaś najbardziej prężna szkoła - Gimnazjum nr 3 im. J. Piłsudskiego w Łukowie zebrała 13 ton elektrośmieci. Inne szkoły również nie próżnowały, zdarzało się, że samochody odbierające zużyty sprzęt musiały kilkakrotnie podjeżdżać do danej miejscowości, ponieważ zgromadzone ilości elektroodpadów były tak duże, że nie mieściły się do samochodu. Dodatkowo dokumentacja zdjęciowa ze zbiórek, nadesłana do nas przez uczniów pokazała, że tego typu projekty: nauka poprzez zabawę są najlepszym sposobem na osiągnięcie założonych celów i dodatkowo aktywizują młodzież do szerszej, społecznej działalności. Ogromne zainteresowanie ze strony uczestników kolejną edycją, oraz wyniki i poziom zaangażowania jaki wykazały zespoły sprawił, że wraz z nowym rokiem szkolnym po raz kolejny ruszą Dobre rady na elektroodpady. Kolejnym elementem kampanii jest strona internetowa www.elektrorady. pl, poprzez którą edukujemy z zakresu właściwego postępowania ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym (ZSEE), informujemy o metodach i sposobach selektywnego zbierania elektrośmieci, a także edukujemy na temat wpływu substancji szkodliwych stosowanych w sprzęcie na środowisko i zdrowie ludzi. Strona www.elektrorady.pl to nie tylko edukacja, ale również podejście z „przymrużeniem oka”, które przyświeca całej kampanii. Poprzez zabawę łatwiej jest przekazać i przyswoić ważne informacje, zwłaszcza przez osoby młode. Dodatkowo gra w „Trzy kubki”, pozwoli na sprawdzenie swojej zręczności i szybkości reagowania w trakcie ratowania naszej planety przed zalewem elektrośmieci. Agnieszka Siekierzyńska Auraeko Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego S.A. 20 LUDZIE POLSKIEGO OŚWIETLENIA Wojciech Żagan Rzeźbiarz światła Rozpoczynamy cykl „Ludzie polskiego oświetlenia”. W każdym kolejnym wydaniu „Oświetlenia INFO” będziemy prezentować sylwetki osób związanych z branżą oświetleniową w naszym kraju – wybitnych naukowców, teoretyków i praktyków techniki świetlnej. Jako pierwszą postać przedstawiamy człowieka łączącego umysł ścisły i duszę artysty, osobę która rozświetla Polskę i której prace w dziedzinie iluminacji zdobią świat od Holandii po Japonię – Profesora Wojciecha Żagana. Któż nie zna iluminacji tak charakterystycznych obiektów jak Pałac Prezydencki, Klasztor na Jasnej Górze, Most Średnicowy w Warszawie, Bazylika w Licheniu czy Gmach Główny Politechniki Warszawskiej. Autorem tych wszystkich prac jest prof. zw. dr hab. inż. Wojciech Żagan z Politechniki Warszawskiej, o którym śmiało można powiedzieć – człowiek, który rozświetla Polskę. Czasem bywa nazywany rzeźbiarzem światła ponieważ sprawia, że budynki, obok których za dnia wiele razy przechodzimy obojętnie, nocą jaśnieją blaskiem światła i jawią się perłą architektury, przeniesioną z najpiękniejszych europejskich stolic. Profesor Wojciech Żagan pochodzi z Podlasia. Urodził się 15 listopada 1952 r. w Węgrowie. Od lat siedemdziesiątych XX w. związany jest z Politechniką Warszawską, gdzie w 1976 r. otrzymał stopień naukowy magistra inżyniera. W 1987 r. został doktorem, w 1993 r. habilitował się, a od 1997 r. był profesorem nadzwyczajnym na Politechnice Warszawskiej. W 2003 r. otrzymał tytuł profesora zwyczajnego z rąk Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego. Obecnie jest prodziekanem ds. naukowych Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej. W 1997 r. zastąpił profesora Jerzego Bąka na stanowisku kierownika Zakładu Techniki Świetlnej w Instytucie Elektroenergetyki. Dzięki profesorowi Wojciechowi Żaganowi tradycyjną technikę świetlną uprawianą i nauczaną w Zakładzie poszerzono w stronę wykorzystania techniki komputerowej i jej nieocenionych usług w zakresie obliczeń oświetlenia, projektowania opraw oświetleniowych i wszelkiego rodzaju symulacji komputerowych. W Zakładzie Techniki Świetlnej powstały spektakularne projekty wielu iluminacji m. in. Pałacu Prezydenckiego, Pałacu Staszica, Collegium Novum UJ w Krakowie, Gmachu Opery Narodowej w Warszawie. Profesor Wojciech Żagan jest autorem 4 książek oraz blisko 200 publikacji i prac naukowych na temat techniki świetlnej. W swojej pracy dydaktycznej ma na koncie ośmiu już wypromowanych doktorów, dalszych 6 w trakcie realizacji, a także całe rzesze inżynierów elektrotechniki. Jest także ekspertem Państwowej Komisji Akredytacyjnej dla kierunku Elektrotechnika oraz jurorem w międzynarodowych konkursach w obszarze techniki świetlnej (Osram). Zainteresowania naukowe profesora Żagana oscylują wokół zagadnień podstawowych techniki świetlnej, opraw oświetleniowych, metod symulacyjnych LUDZIE POLSKIEGO OŚWIETLENIA 21 Ważniejsze iluminacje – Polska Prof. Wojciech Żagan na wieży Kościoła św. Krzyża w Warszawie w trakcie prac nad iluminacją świątyni. Zdjęcie ze zbiorów prof. W. Żagana. w oświetleniu i oświetleniu pojazdów. W praktyce każda osoba z branży oświetleniowej i elektrotechnicznej przeszła „przez ręce” profesora Żagana lub korzystała z jego ogromnej wiedzy i dorobku naukowego. Ale profesor Wojciech Żagan to nie tylko naukowiec i pedagog. Jest miłośnikiem sportu i zagorzałym fanem Adama Małysza, siatkarek i siatkarzy oraz kibicem królowej sportu – lekkiej atletyki. Nie wszyscy wiedzą, że w młodości był akademickim vice mistrzem Polski (1974) w tenisie stołowym, a zamiłowanie do celuloidowej piłeczki pozostało mu do dziś, choć jak sam przyznaje gra już tylko rekreacyjnie. Lubi także muzykę – słucha klasycznego beatu. Zapewne dlatego, że był perkusistą zespołu Wiking, a obecnie jak skromnie mówi „brzdąka na gitarze, gdy nikt nie słyszy”. Nie jest obce profesorowi Żaganowi także majsterkowanie i praca w drewnie. Relaksuje się spacerując ze swoim największym przyjacielem psem Bohunem lub jeżdżąc na rowerze. Oprócz konferencji naukowych na całym świecie czy korytarzy Politechniki Warszawskiej, profesora Żagana można spotkać w okolicach meandrów rzeki Liwiec pod Węgrowem lub w Puszczy Białej. Właśnie tam ma dom, w którym odpoczywa i pisze. Za prace związane z iluminacjami kościołów w 2007 r. profesor Wojciech Żagan został odznaczony przez Prymasa Polski Józefa Glempa Orderem „Ecclesiae Populoque servitum praestanti” (wyróżniającemu się w służbie dla Kościoła i Narodu). Pałac Prezydencki (Warszawa) Zamek Królewski w Warszawie – elewacja od strony Wisły Zespół Klasztorny na Jasnej Górze w Częstochowie Bazylika w Licheniu Teatr Wielki w Warszawie (współautor M. Górczewska) Gmach Filharmonii Narodowej w Warszawie Zachęta (Warszawa) Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie Kamienice na Starym Rynku w Warszawie Gmach Główny Politechniki Warszawskiej Uniwersytet Warszawki (Pałac Kazimierzowski, Stara Biblioteka, Brama Wejściowa) Politechnika Warszawska (gmachy wydziałów: Architektury, Fizyki, Mechaniki, EiTI, Gmach Starej Kotłowni, Gmach Starej Chemii) Gmach Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie Budynki i pałace na Trakcie Królewskim w Warszawie Most Średnicowy w Warszawie Pomnik „Poległym i pomordowanym na wschodzie” w Warszawie Pomnik „Pomordowanych mieszkańców Woli” w Warszawie Iluminacje ponad 30 kościołów w Warszawie, Wrocławiu, Białymstoku i innych miejscowościach na terenie całej Polski Ważniejsze iluminacje – świat Centrum Kongresowe Maastricht (Holandia) Wieżowiec Mitsubishi w Tokio (Japonia) Katedra w Utrechcie (Holandia) Ratusz w Hannover (Niemcy) Dworzec w Valkenburgu (Holandia) Pomnik Adama Mickiewicza we Lwowie (Ukraina) Ratusz w Kerkrade (Holandia) Muzeum de Waag w Deventer (Holandia) Kościół w Duren (Holandia) Centrum Handlowe w Duren (Holandia) Elewacje kamienic na rynku w Herlen (Holandia) Volksbank w Hildesheim (Niemcy) Stary rynek w Valkenburgu (Holandia) 22 AKTUALNOŚCI Fotografia dzięki uprzejmości redakcji miesięcznika ELEKTROSYSTEMY Rozmowa z Dariuszem Kamińskim Prezesem ELGO Lighting Industries S.A. Inwestujemy w rozwój technologii LED AKTUALNOŚCI 23 Redakcja: Aktualny czas jest w pewnym sensie okresem przełomowym dla branży oświetleniowej. Wiąże się to z pozornie drobnym faktem rozpoczęcia procesu wycofywania z użycia tradycyjnych, żarowych źródeł światła, które towarzyszyły nam przez około 100 lat. Czy myśli Pan, że będzie to miało wpływ na dalszy rozwój sposobów oświetlania? Dariusz Kamiński: Z pewnością tak. Wprawdzie żarówki to źródło światła używane głównie w oświetleniu domowym, a w zakresie oświetlenia profesjonalnego stosuje się głównie inne lampy – świetlówki kompaktowe i liniowe, metalohalogenki, lampy sodowe, ale zmiany w oświetleniu domowym z pewnością wpłyną także na oświetlenie profesjonalne i wzajemnie. Zniknięcie żarówek z oświetlenia domowego spowoduje zastępowanie ich innymi, już istniejącymi lampami, np. świetlówkami kompaktowymi i dodatkowy impuls do dalszego rozwoju całkiem nowej technologii LED. W przypadku świetlówek kompaktowych dąży się do ich funkcjonalnej unifikacji z żarówkami, ale diody świecące to już nieco inna sprawa. Tu można zaobserwować dwa różne trendy. Z jednej strony konstruuje się nowe źródła światła podobne kształtem i właściwościami funkcjonalnymi do żarówek lub świetlówek liniowych, ale wykorzystujące ledy do generowania światła. Mogą być one stosowane w dotychczasowym oprawach oświetleniowych. Z drugiej strony pracuje się nad całkowicie nowymi oprawami oświetleniowymi, zwłaszcza do zastosowań profesjonalnych, w których diody LED są zintegrowane z konstrukcją oprawy i dzięki ich wielkiej trwałości mogą być uważane za praktycznie niewymienną część oprawy. W ELGO widzimy oczywiście światowy rozwój technologii źródeł światła LED i pilnie go śledzimy. Nie ograniczamy się jednak do biernej obserwacji. Już od pewnego czasu robimy z tej technologii praktyczny użytek. Wdrożyliśmy już do produkcji ledowe źródła światła ACRICHE. Dla naszej gostynińskiej fabryki to całkowita nowość. Nie tylko dlatego, że są oparte na najnowocześniejszych diodach świecących od jednego z przodujących, światowych wytwórców. Także dlatego, że w ELGO nigdy przedtem nie produkowano źródeł światła. Uruchomiliśmy już produkcję dwóch modeli i planujemy następne. Są to lampy w postaci diod LED typy P4 firmy Seoul Semiconductor. Jednak nie jest to oczywiście ostatnie słowo. Oprawa będzie rozwijana i wkrótce należy spodziewać się zarówno większej ilości pogłębionych informacji technicznych o tym produkcie jak i kolejnych wersjach. Na czym polega niezwykłość oprawy ADVISION? Myślę, że w tej chwili niezwykłość profesjonalnych opraw diodowych polega na ich potencjale rozwojowym. Diody LED osiągnęły już poziom wydajności równy niemalże wysokoprężnym lampom wyładowczym, a przed nimi stoją dalsze możliwości szybkiego rozwoju. Do tego są znacznie trwalsze. W zasadzie nie przewiduje się ich wymiany podczas eksploatacji całej oprawy oświetleniowej. Tak więc taka oprawa powinna świecić niezawodnie póki nie ulegnie np. mechanicznemu uszkodzeniu. Oprawy wykonane w technologii ledowej wydają się więc wielką szansą na rozwój taniego oświetlenia nie tylko w naszych domach, ale także w sferze publicznej. Możemy z dumą powiedzieć, że jesteśmy jedną z bardzo nielicznych firm oferujących już dziś typową oprawę do oświetlenia ulicznego z diodami LED, w profesjonalnym wykonaniu Rzeczywiście można zaobserwować takie trendy światowe. Co jednak dzieje się w tym zakresie w Polsce? Czy na przykład firma ELGO Lighting Industries próbuje wpisać się jakoś w działania związane z nowoczesnym sprzętem oświetleniowym wykorzystującym technologię LED? do powszechnego, domowego użytku. Dzięki zastosowaniu profesjonalnych diod mocy stoją jednak na wyższym poziomie niż większość tanich lampek ledowych jakie obecnie są w sklepach. Kolejnym krokiem w świat technologii ledowych jest nasza najnowsza oprawa do oświetlenia drogowego o nazwie ADVISION. Po raz pierwszy, publicznie pokazujemy ją na wrześniowych targach ENERGETAB 2009. To rzeczywiście przełom i przyszłość w oświetleniu drogowym. Rozumiem, że ADVISION to absolutna nowość. Jeszcze niewiele firm oferuje oprawy uliczne z diodami LED. Tak, możemy z dumą powiedzieć, że jesteśmy jedną z bardzo nielicznych firm oferujących już dziś typową oprawę do oświetlenia ulicznego z diodami LED, w profesjonalnym wykonaniu. W dodatku jest to nasza własna, w pełni oryginalna konstrukcja. W pierwszym opracowanym typie wykorzystaliśmy jedne z najlepszych na świecie komponentów Czy warto już dziś inwestować w dziedzinę tak nowatorską? Oczywiście, jestem przekonany, że technologia diod świecących będzie się żywiołowo rozwijać. W zakresie oświetlenia „tradycyjnego” istnieje ogromna konkurencja. Dlatego warto już dziś inwestować w oświetlenie diodowe. W tym zakresie sukces odniosą w pierwszej kolejności producenci najsilniejsi i ci którzy będą potrafili patrzeć dalej niż inni. Dziękuję z rozmowę i życzę sukcesów we wdrażaniu techniki ledowej w polskim oświetleniu. Rozmawiał Marek Kołakowski 24 NOWE PRODUKTY ADVISION Oprawa uliczna ADVISION jest nowoczesnym, profesjonalnym produktem, którym polscy konstruktorzy z ELGO Lighting Industries wspierają grupę najbardziej zaawansowanych firm poszukujących pól dla praktycznych aplikacji energooszczędnej techniki diod świecących LED w oświetleniu Technika elektroluminescencyjnych diod świecących LED Zjawisko elektroluminescencji leżące u podstaw działania dzisiejszych diod świecących LED odkryto już w 1907 roku. Na narodziny nowej dziedziny techniki – optoelektroniki, trzeba było zaczekać 55 lat, czyli do roku 1962, kiedy zaprezentowano pierwsze laboratoryjne diody LED i lasery półprzewodnikowe. Masową produkcję czerwonych diod LED uruchomiono w 1968 roku. Dopiero po kolejnych kilkudziesięciu latach, w ostatnim pięcioleciu ubiegłego wieku, diody LED osiągnęły praktyczne możliwości wytwarzania światła białego, użytecznego do celów oświetleniowych. Od tej pory rozpoczął się żywiołowy rozwój konstrukcji i produkcji diod LED, z którym wiązane są ogromne nadzieje na tanie, masowo produkowane półprzewodnikowe źródła światła do masowego stosowania. Rozwój możliwości stosowania diod świecących do celów oświetleniowych postępuje ściśle w ślad za poprawą ich cech funkcjonalnych: barwy światła, skuteczności świetlnej, strumienia świetlnego i mocy pojedynczej diody. Pierwsze zastosowania wiązały się z wykorzystaniem diod barwnych i siłą rzeczy musiały ograniczać się do dziedzin z pogranicza techniki oświetleniowej. Było to głównie barwne oświetlenie dekoracyjne wnętrz. Pierwsze „kapsułkowe” diody białe o niskiej mocy pozwoliły producentom opraw oświetleniowych na próby zastosowania ich we wnętrzowych oprawach oświetlenia miejscowego, dekoracyjnego i akcentowego. Diody zaczęły być także stosowane w zewnętrznych NOWE PRODUKTY 25 oprawach wyznaczających ciągi piesze. Niestety te próby zastosowań mieściły się raczej w kategorii dekoracyjnych gadżetów niż realnego oświetlenia. Mała moc jednostkowa diod i ich niewielki strumień świetlny, mimo wysokiej skuteczności świetlnej, były ciągle barierą dla poważniejszych aplikacji. Producenci opraw wspierają technikę LED Dopiero znaczący postęp jaki pojawił się od początku obecnego stulecia w postaci tzw. diod mocy o świetle białym, pozwolił producentom opraw oświetleniowych na wsparcie rozwoju półprzewodnikowych źródeł światła praktycznymi konstrukcjami opraw oświetleniowych do profesjonalnych zastosowań. Wielką karierę diody LED zrobiły w zakresie zewnętrznej iluminacji obiektów architektonicznych. Początkiem była iluminacja barwna. Obecnie technika ta rozszerzyła się na oświetlenie iluminacyjne światłem białym. W tej dziedzinie właściwości LED takie jak łatwość konstruowania niewielkich, a liniowych opraw i korzystnego kształtowania rozsyłu światła, okazały się idealne. Kolejnym polem profesjonalnej techniki oświetleniowej, na które wkraczają najnowsze, białe diody świecące LED dużej mocy jest oświetlenie ulic i terenów zewnętrznych. Tu właśnie najwięksi producenci profesjonalnego sprzętu oświetleniowego wspierają producentów diod znajdując nowe obszary stosowania półprzewodnikowych źródeł światła. firma ELGO Lighting Industries S.A. Pierwszym krokiem było uruchomienie w gostynińskiej fabryce seryjnej produkcji rodziny źródeł światła wykorzystujących białe diody mocy LED produkowane przez jednego z leaderów rynku ledowego, firmę Seoul Semiconductor. Diody Acriche stały się podstawą do stworzenia w ELGO innowacyjnych źródeł światła ACRICHE GU10, ACRICHE R50 i ACRICHE S4. Kolejnym, znacznie poważniejszym wsparciem dla wdrożenia diod świecących do praktycznych aplikacji jest najnowsza oprawa oświetlenia drogowego i zewnętrznego o nazwie ADVISION. Jej premiera miała miejsce na tegorocznych XXII Energetycznych Targach Bielskich ENERGETAB 2009. Ledowa oprawa ADVISION z ELGO L.I. Nowa oprawa ADVISION z diodami LED jest w pełni oryginalnym, polskim produktem opracowanym w ELGO Lighting Industries S.A. Jest ona przeznaczona do oświetlania terenów otwartych o różnych wymaganiach oświetleniowych, w tym ulic, dróg, placów, mostów, itp. ADVISION w pełni wykorzystuje wszystkie najważniejsze właściwości półprzewodnikowych źródeł światła LED: Już dziś osiąga stopień oszczędności energii elektrycznej na poziomie praktycznie równym lampom wyładowczym z perspektywą ich szybkiego prześcignięcia dzięki możliwości zastosowania diod LED o coraz wyższej skuteczności. Zapewnia bardzo precyzyjne ukształtowanie rozsyłu światła, a tym samym eliminuje olśnienie i nie zanieczyszcza środowiska światłem rozproszonym. Zapewnia światło o wysokim współczynniku oddawania barw. Nie emitują szkodliwego promieniowania ultrafioletowego. Gwarantuje „szybki start”, co pozwala na osiągnięcie pełnej jasności natychmiast po włączeniu. Spodziewany czas świecenia wynosi do 50.000 godzin, co pozwala na ponad 13 lat eksploatacji bez konieczności wymiany źródeł światła Dzięki zasilaniu diod prądem stałym eliminują efekt stroboskopowy. Jest odporna na wibracje i wstrząsy. Użyte źródła światła LED są przyjazne środowisku, bo nie zawierają ołowiu, rtęci i innych substancji toksycznych. Materiały użyte w oprawie mogą podlegać pełnemu recyklingowi. Oprawa charakteryzuje się bezgłośną pracą w każdych warunkach. Dzięki kompaktowej budowie oprawa ma bardzo małą powierzchnię boczną narażoną na wiatr, co znacznie poprawia bezpieczeństwo. Źródło światła – dioda P4 ELGO wśród najlepszych Do ekskluzywnego grona przodujących producentów sprzętu oświetleniowego wspierających rozwój techniki ledowych źródeł światła dołącza także polska Jako źródła światła w oprawach ADVISION zastosowane zostały diody LED typu P4 produkowane przez firmę Seoul Semiconductor. Są one obecnie jednymi z najlepszych i najwydajniejszych, produkowanych seryjnie diod na rynku światowym. W najnowszej wersji ich skuteczność świetlna wynosi ponad 120 lm/W. W oprawie ADVISION zastosowano 90 diod o maksymalnym, sumarycznym strumieniu świetlnym 10.665 lm, temperaturze barwowej 6.300 K i współczynniku oddawania barw CRI=75. 26 NOWE PRODUKTY Układ świetlny Dla uzyskania optymalnego rozsyłu światła, w oprawie ADVISION, diody górny korpus obudowy z radiatorami odbłyśnik klosz dioda Rys. 1. Przekrój poprzeczny oprawy ADVISION. posadowione są na specjalnie zaprojektowanym profilu nośnym wykonanym z aluminium dobrze przewodzącego ciepło. Profil przymocowany do korpusu obudowy, wyposażono w dodatkowe elementy zwiększające przewodzenie ciepła do radiatora na górnej części oprawy. Profil nośny składa się z sześciu płaskich, wzdłużnych powierzchni, nachylonych pod różnymi kątami do płaszczyzny drogi, przy czym powierzchnie te są parami symetryczne względem siebie. Przekrój poprzeczny oprawy przedstawia rysunek 1. Dla precyzyjnego ukierunkowania strumienia świetlnego i ukształtowania bryły świetlnej, w oprawie ADVISION zastosowano specjalny, wtórny układ optyczny. Tworzą go odbłyśniki wykonane z tworzywa sztucznego ABS, metalizowane powierzchniowo w celu uzyskania powierzchni o wysokim współczynniku odbicia kierunkowego. Precyzyjny rozsył światła ukształtowano dzięki zastosowaniu w układzie trzech odmiennych rodzajów odbłyśników o różnej geometrii, różniących się kątem rozsyłu światła. Różne rodzaje odbłyśników zastosowano w zależności od położenia diod na trzech przeciwległych płaszczyznach profilu nośnego, ustawionych pod różnymi ką- odlewu aluminiowego zabezpieczonego malarską powłoką proszkową przed wpływami atmosferycznymi. W górnej części, na korpusie znalazło się specjalne użebrowanie tworzące radiator pełniący ważną funkcję odbioru, w drodze przewodzenia, ciepła wytwarzanego przez diody w trakcie pracy i oddawania go do atmosfery w wyniku konwekcji (unoszenia). Ten sposób chłodzenia zapewnia pracę diod w optymalnej temperaturze, dzięki czemu uzyskują one wysoką żywotność. W górnej części korpusu, pomiędzy radiatorami, znajduje się także niewielka, szczelnie zamknięta komora osprzętu. Zamyka ją przykręcana śrubamaskownica profil nośny diod mi pokrywka z poliuretanową uszczelką wylaną na obrzeżu. Dzięki temu uzyskano szczelność na poziomie IP 66. We wnętrzu komory umiejscowiono układ zasitami. Widok odbłyśników przedstawia lania i sterowania oprawą. rysunek 2. Pomiędzy lustrami odbłyśników konUkład zasilania i sterowania strukcja wewnętrzna oprawy została przysłonięta Diody wraz z odbłyśnikami Oprawa zasilana jest z sieci napięcia przysłania maskownica z blachy. zmiennego 230V/50Hz. Diody sterowane Całość układu świetlnego oprawy są prądowo za pośrednictwem mikroADVISION zamyka szczelnie klosz z pokontrolera. Standardowo układ zasilana liwęglanu przykręcany do korpusu za ADVISION wyposażono w: pomocą śrub. Dzięki poliuretanowej zabezpieczenie przed zwarciem pouszczelce wylanej na korpusie wnętrze zwalające na dalszą pracę oprawy naoprawy uzyskuje szczelność określaną wet w przypadku awarii lub zwarcia jednej z diod, wysoką wartością IP 66. zabezpieczenie termiczne z czujKorpus nikiem temperatury każdej linijki Główny, górny korpus ADVISION wydiodowej, redukujące odpowiednio konano w formie wysokociśnieniowego moc oprawy w przypadku osiągnię- Rys. 2. Odbłyśniki oprawy ADVISION. NOWE PRODUKTY 27 cia przez nią, z nieprzewidzianych powodów zewnętrznych, dwóch awaryjnych progów temperaturowych i całkowite wyłączające zasilanie w przypadku osiągnięcia temperatury krytycznej dla działania diod. Projektując układ sterowania opraw ADVISION zastosowano najnowsze rozwiązania konstrukcyjne, dzięki którym posiada ona wiele rozwiązań, rzadko spotykanych w tego typu produktach. Są to m.in. możliwość wyposażenia oprawy w reduktor mocy, możliwość zastosowanie czujnika zmierzchowego. Uchwyt montażowy Oprawa ADVISION wyposażona jest w regulowany uchwyt montażowy z odlewu aluminiowego, umieszczony w tylnej części korpusu obudowy. Umożliwia on mocowanie opraw na pionowych słupach lub wysięgnikach nachylonych do poziomu pod kątem 0° 30°, z końcówkami o średnicy 42-60 mm. Konstrukcja uchwytu montażowego umożliwia dodatkowo płynną zmianę kąta nachylenia w zakresie -5°/+15° na pionowym słupie i -15°/+5° na wysięgniku poziomym. ADVISION wspiera technologię LED Oprawa uliczna ADVISION jest super nowoczesnym, profesjonalnym produktem, którym polscy konstruktorzy z ELGO Lighting Industries wspierają grupę najbardziej zaawansowanych firm poszukujących pól dla praktycznych aplikacji techniki diod świecących LED w oświetleniu. ADVISION z powodzeniem wpisuje się również w światowy trend lansujący sposoby oświetlanie chroniące środowisko przez redukcję zużycia energii elektrycznej. Pionierski charakter nowej oprawy sprawia, że z pewnością będziemy o niej pisać i podawać jej kolejne parametry, jeszcze niejednokrotnie. Marek Kołakowski Wizualizacja 3D (rys.1, 2): Damian Rośleń projektant oprawy ADVISION 28 NOWE PRODUKTY ACRICHE R50 Kolejne ledowe źródło światła z ELGO Stopień wyeksploatowania światowych surowców energetycznych zmusza nas do ich oszczędzania. W zakresie energooszczędnego oświetlania coraz częściej z pomocą przychodzi technologia diod świecących LED. Zastępując tradycyjną żarówkę energooszczędnym źródłem światła ACRICHE uzyskujemy oszczędności energetyczne na poziomie 82% Niedawne zarządzenia Unii Europejskiej ustaliły harmonogram wycofania z rynku energochłonnych, żarowych źródeł światła. Zaplanowano, że proces ten będzie trwać od września 2009 roku do roku 2016. Wprawdzie nie obejmie on grupy tradycyjnych i halogenowych żarówek reflektorowych, ale czemu nie rozciągnąć tendencji oszczędnościowych również na ten segment źródeł światła, zwłaszcza, że nowoczesna technika stwarza ku temu doskonałą okazję. Przecież żarówki, niezależnie od rodzaju, są w istocie grzejnikami o bardzo małym współczynniku przetwarzania energii elektrycznej na światło widzialne wynoszącym zaledwie 5% i dodatkowo o niskiej trwałości wy- noszącej zaledwie około 1.000 godzin. Z drugiej strony, mimo swej energochłonności, żarówki są bardzo wygodnymi i funkcjonalnymi źródłami światła. Przydatną grupę stanowią też żarówki reflektorowe. Wytwarzają one kierunkową wiązkę światła. Mogą służyć z powodzeniem do miejscowego oświetlenia roboczego, akcentowania światłem wybranych fragmentów przestrzeni, a także do oświetlania większych przestrzeni. Ledowe źródło światła ACRICHE R50 Innowacyjną, energooszczędną alternatywą dla tradycyjnych żarówek reflektorowych R50 z trzonkiem E14 używanych NOWE PRODUKTY 29 Parametr Moc Max. światłość Trwałość Początkowy koszt detaliczny Cena prądu za 1 kWh Zużycie prądu przez 35.000 h Koszt zużycia prądu przez 35.000 h Ilość zużytych sztuk przez 35.000 h Koszt zużytych sztuk przez 35.000 h Całkowity koszt użytkowania przez 35.000 h Jednostka W cd h PLN PLN kWh PLN szt PLN PLN Żarówka reflektorowa R50 25 250 1000 3 0,45 875 393,75 35 105 498,75 Ledowe źródło światła ACRICHE R50 4,5 250 35000 64 0,45 157,5 70,88 1 64 134,88 Tabl. 1. Analiza kosztów użytkowania żarówki reflektorowej R50 i źródła światła ACRICHE R50 w barwie białej zimnej często w oświetleniu mieszkań, może stać się nowoczesne źródło światła ACRICHE R50 opracowane i wdrożone do produkcji w polskich zakładach ELGO Lighting Industries w Gostyninie. Po wcześniejszej lampie ACRICHE GU10, jest to już drugie źródło światła produkowane w ELGO w oparciu o technologię półprzewodnikowych diod świecących LED. Analizę kosztów użytkowania żarówki reflektorowej R50 i źródła światła ACRICHE R50 w barwie białej zimnej przedstawia tablica 1. Jako element wytwarzający promieniowanie świetlne, w serii ACRICHE zastosowano tzw. diody mocy LED, których wytwórcą jest jeden ze światowych liderów rozwoju techniki ledowej, firma Seoul Semiconductor. W przypadku większości diod tego rodzaju konieczne jest zasilanie ich przy użyciu specjalnych, dodatkowych zasilaczy lub konwerterów. Ogromną zaletą diod Acriche jest możliwość zasilania ich bezpośrednio z sieci prądu przemiennego o napięciu 230 V. Acriche to kilkadziesiąt połączonych ze sobą mikroskopijnych struktur półprzewodnikowych, na których łączny spadek napięcia odpowiada właśnie sieciowemu napięciu zasilającemu. Dioda tego typu jest jedyną na świecie diodą LED, którą można podłączyć bezpośrednio do prądu przemiennego o napięciu 230 V. Diody są produkowane w dwóch temperaturach barwowych „zimnej” około 6300 K i „ciepłej” około 3000 K. Kolejną z zalet ledów Acriche jest niewielki wpływ wartości napięcia zasilającego na temperaturę barwową emitowanego światła. Charakteryzuje je także liniowa zależność pomiędzy wartością skuteczną napięcia zasilającego i wartością emitowanego strumienia świetlnego, co upraszcza regulację jasności świecenia. Dioda Acriche charakteryzuje się trwałością określaną przez producenta na 35.000 godzin, co soczewką wykonaną z odpowiednio w porównaniu ze średnią trwałością żadobranego tworzywa sztucznego o barrówki reflektorowej czyni diodę ponad dzo dużej przepuszczalności światła. trzydziestokrotnie trwalszą. Strumień Zastosowana soczewka powoduje, że kąt świetlny emitowany przez diodę wynosi rozwartości wiązki świetlnej wynosi 45°. 230-260 lumenów przy temperaturze barSoczewka jest dociskana do obudowy wowej około 6300 K. Odpowiada to światłu pierścieniem wykonanym z poliamidu żarówki reflektorowej o mocy 25 W. przytwierdzonym do obudowy trzema Obudowę ledowego źródła światła niewielkimi wkrętami. Zastosowanie AcriACRICHE R50 z trzonkiem E14 produkoche ma ten atut, że żywotność nowego wanego w ELGO wykonano ze specjalnie źródła światła zależy wyłącznie od trwaprzygotowanego poliamidu. Tworzywo łości diody, a nie jest ograniczana trwato charakteryzuje duża wytrzymałość łością konwerterów, które należałoby mechaniczna, sztywność i twardość oraz zastosować w przypadku użycia innych diod Power LED. wysoka odporność cieplna. Dopuszczalna temperatura pracy ciągłej wynosi od Parametry techniczne ledowego -60°C do +150°C. Ważnymi cechami, któźródła światła ACRICHE R50 prezentuje re były brane pod uwagę przy wyborze tablica 2. poliamidu na obudowę są Temperatura barwowa diody (CCT) dobre własnoParametr 6300 K (zimno biała) 3000 K (ciepło biała) ści elektroizolacyjne i saMax. światłość cd 250 200 mogasnące. Moc W 4,5 4,5 W ofercie znajKąt rozsyłu ° 45 45 dują się lampy Trwałość godz. 35 000 35 000 ACRICHE R50 z obudową Tabl. 2. Parametry techniczne ACRICHE R50 w kolorach: Czas energochłonnych żarówek mija białym, szarym i srebrnym. Wewnątrz obudowy znajduje się dioda Acriche pobezpowrotnie. W najbliższych latach zastąpią je świetlówki kompaktowe łożona na tzw. płytce PCB, będąca źródłem światła. Do płytki przylega wydaji ledowe źródła światła. Dzięki nadaniu ny, aluminiowy radiator, odpowiedzialny lamie ACRICHE R50 formy i kształtów za odprowadzenie ciepła wydzielanego odpowiadających tradycyjnej żarówce w czasie pracy diody. Dodatkowo, przed reflektorowej R50, to nowe źródło światła uszkodzeniami spowodowanymi przemoże być z powodzeniem stosowane grzaniem, diodę zabezpiecza niewielki w każdym mieszkaniu i domu przynosząc układ składający się z termistora i trzech wymierne oszczędności w kosztach enerrezystorów. Termistor steruje prądem gii elektrycznej i równocześnie chroniąc i napięciem w taki sposób, aby utrzymać środowisko naturalne. Sławomir Kwiatkowski temperaturę wewnątrz na poziomie zaMarek Kołakowski pewniającym optymalną pracę diody, co znacznie poprawia jej żywotność. Od góry obudowa zamknięta jest 30 NOWE PRODUKTY EQUAN Światło kształtujące wrażenia Na decyzje zakupowe, podejmowane chwilę po wejściu do sklepu wpływają nie tylko zalety oferowanego towaru, ale także ogólne wrażenie, jakie wywołuje wnętrze. Nowoczesne pomieszczenia handlowe są bardzo często pozbawionymi światła naturalnego. Ważnym czynnikiem kształtowania odczuć klientów jest w takim przypadku oświetlenie sztuczne. W estetyce i funkcjonalności wnętrz handlowych liczy się ich wystrój, kolorystyka i faktura ścian, wreszcie specjalne meble poz walające na atrakcyjną ekspozycję towarów. Jednak w ciemności te wszystkie elementy skle- powej infrastruktury są niczym. Właściwe oświetlenie umożliwia funkcje komunikacyjne, zapewnia bezpieczeństwo, eksponuje oferowane towary, ale jest też niezwykle ważnym narzędziem tworzenia swoistego charakteru i estetyki wnętrza. Oprawy stosowane w sklepach powinny pozwalać na możliwie elastyczne rozwiązania oświetleniowe, począwszy od oświetlenia ogólnego, a skończywszy na kierunkowym oświetleniu wybranych miejsc ekspozycyjnych. Zwłaszcza w przypadkach takiego oświetlenia ak- NOWE PRODUKTY 31 centowego może chodzić o wytworzenie wysokiego natężenia oświetlenia na różnorodnych powierzchniach ekspozycyjnych: poziomych lub pionowych. Z pomocą przychodzą tu oprawy oświetlenia kierunkowego pozwalające na budowę systemów o różnorodnym ukształtowaniu przestrzennym. odbłyśnikiem. Oprawy przeznaczone są do montażu w sufitach podwieszanych. Zaprojektowano je z myślą o wnętrzach utrzymanych w nowoczesnym stylu. Na serię EQUAN składa się sześć podstawowych modeli: oprawy jedno, dwu, trzy lub cztero modułowe w układzie liniowym, Halogenowe źródła światła Źródłami światła w oprawach EQUAN są żarówki halogenowa AR–111 z trzonkiem G53 zasilane napięciem obniżonym do 12 V, zintegrowane z zewnętrznymi, aluminiowymi odbłyśnikami. W zależności od potrzeb możliwe jest użycie żarówek z odbłyśnikami zapewniającymi EQUAN 11K EQUAN 11C EQUAN 21K EQUAN 21C EQUAN 31K EQUAN 31C EQUAN 41K EQUAN 41C EQUAN 22K EQUAN 22C EQUAN 32K EQUAN 32C EQUAN EQUAN to nowa rodzina opraw oświetleniowych produkowanych w Polsce w gostynińskiej fabryce ELGO Lighting Industries. Są one przeznaczone do zadań związanych z ogólnym i akcentowym oświetleniem wnętrz, głównie handlowych lub wystawienniczych, w których ma miejsce ekspozycja towarów lub dzieł sztuki. Oprawy doskonale sprawdzą się jako oświetlenie sklepów, witryn wystawowych, galerii sztuki oraz wielu innych wnętrz użyteczności publicznej. Będą także niebanalnym wyposażeniem nowocześnie zaaranżowanych mieszkań i domów prywatnych. Modułowy system opraw downlight o regulowanym kierunku świecenia Seria EQUAN to system opraw oświetleniowych z rodzaju downlightów o regulowanym kierunku świecenia i prostej budowie opartej na pojedynczym, kwadratowym module z jednym źródłem światła w postaci żarówki halogenowej typu AR-111 z zewnętrznym, aluminiowym oprawy cztero i sześciu modułowe w układzie dwurzędowym. Warto zwrócić także uwagę na to, że każda z sześciu opraw dostępna jest w wersji z dwoma odmiennymi wykończeniami dolnymi: z listwowym kołnierzem wokół brzegu oprawy, z pełną maskownicą zaopatrzoną jedynie w okrągłe wycięcia odsłaniające źródła światła. Taka różnorodność ułatwia precyzyjne i atrakcyjne zaprojektowanie systemu oświetleniowego. Regulacja kierunku światła Jedną z podstawowych cech opraw serii EQUAN jest możliwość kreowania różnorodnego rozkładu oświetlenia przez ukierunkowanie wiązek światła w wybrane części oświetlanej przestrzeni. Dzięki osadzeniu źródła światła w zespole dwóch pierścieni obracanych względem osi wzajemnie prostopadłych. Umożliwia to regulację położenia żarówki w dwóch prostopadłych płaszczyznach: pionowej i poziomej. różne kąty rozwarcia wiązki świetlnej: 8°, 24° lub 45°. Umożliwia to oświetlanie wybranych miejsc, nawet ze stosunkowo dużej odległości. III klasa ochronności Oprawy z rodziny EQUAN wykonane są w III klasie ochronności przed porażeniem elektrycznym. Budowa i materiały Solidna konstrukcja oraz materiały, zjakich wykonano najważniejsze elementy opraw: obudowę, kołnierz lub maskownicę i pierścienie, są gwarancją długoletniego użytkowania. Użyto do tego blachy stalowej charakteryzującej się wysoką trwałością i odpornością na uszkodzenia. EQUAN dostępny jest w dwóch kolorach: białym i metalicznie szarym. Umożliwiają one harmonijne integrację opraw oświetleniowych z wyglądem większości wnętrz. Marta Zuzankiewicz Marek Kołakowski 32 NOWE PRODUKTY Nowości w rodzinie opraw drogowych ACRON Rodzina profesjonalnych opraw oświetlenia drogowego ACRON poszerzyła się o kolejne modele Gostynińskie oprawy ACRON są syntezą najnowocześniejszych rozwiązań konstrukcyjnych stosowanych w profesjonalnym oświetleniu drogowym. Cechami wspólnymi całej grupy są: doskonałe właściwości fotometryczne, możliwość regulacji emisji światła, energooszczędność, możliwość montażu pionowego i po- ACRON 200 Rodzina ACRON ACRON 100 Wśród nowości z ELGO Lighting Industries SA znajdują się oprawy ACRON 100 wyposażone w wysoce oszczędne źródła światła w technologii LED, oprawy ACRON 200 przystosowane do pracy ze źródłami światła o mocy 400 W i dwuźródłowe oprawy ACRON 200 przeznaczone do oświetlania przejazdów kolejowych, przystosowane do pracy ze źródłami światła o mocy 2 x 150 W lub 2 x 250 W. NOWE PRODUKTY 33 koprężnymi o mocy 400W, dwuźródłowe ACRON 200 przeznaczone do oświetlania przejazdów kolejowych, przystosowane do pracy z dwoma wysokoprężnymi lampami sodowymi o mocy 2x150W lub 2x250W. ACRON 100L2 LED ziomego z regulacją kąta nachylenia, proste i bezpieczne zabiegi konserwacyjne, wysoka odporność na zanieczyszczenia i wpływy trudnych warunków atmosferycznych, użycie wysokiej jakości materiałów dających długotrwałe użytkowanie. Pod względem wzornictwa oprawy z rodziny ACRON nawiązują do aktualnych trendów i wzornictwa w dziedzinie oświetlania dróg i ulic. Te atuty natury estetycznej pozwalają doskonale wkomponować się w wygląd nowoczesnych arterii komunikacyjnych wielkich aglomeracji oraz idealnie pasują do oświetlania dróg i obszarów zewnętrznych w miastach i miasteczkach. Dzięki swojej wszechstronności znajdują zastosowanie zarówno na autostradach i drogach krajowych, ale także są wykorzystywane do oświetlania dróg osiedlowych, parkingów, placów czy mostów. Oprawy ACRON są także przyjazne środowisku naturalnemu. W dbałości o ekologię są wykonane z materiałów przeznaczonych do recyklingu, które spełniają surowe wymagania Dyrektyw Unii Europejskiej. Także technologie używane w produkcji pozostają w zgodzie z troską o ochronę środowiska naturalnego. Dzięki współpracy z wydajnymi energetycznie źródłami światła oraz możliwości stosowania stateczników elektronicznych i regulatorów mocy, które zwiększają efektywność wykorzystania energii elektrycznej, rodzina opraw ACRON umożliwia lokalnym samorządom efektywnie i oszczędnie gospodarować zużyciem energii elektrycznej na cele oświetlenia miejskiego. Stosowanie opraw ACRON może dzięki swoim zaletom istotnie poprawić bezpieczeństwo oraz komfort mieszkańców i użytkowników dróg. ACRON od kilkunastu miesięcy stanowi atrakcyjną alternatywę dla zagranicznych producentów. Nowe modele wprowadzane na rynek przez ELGO hołdują dobrej tradycji już sprawdzonych rozwiązań rodem z Gostynina. Rozszerzają także ofertę polskiego producenta o oprawy: ACRON 100 wyposażone w wysoce oszczędne źródła światła wykonane w technologii LED, ACRON 200 przystosowane do pracy z wysokoprężnymi lampami sodowymi lub metalohalogenkowymi wyso- ACRON 100L2 to pierwszy model oprawy drogowej z rodziny ACRON wyposażony w energooszczędne źródło światła LED, łączący zalety oprawy ACRON 100 z atutami źródła światła LED. Do najważniejszych walorów użytkowych oprawy należy zastąpienie tradycyjnej lampy sodowej lampą diodową. Takie rozwiązanie pozwala na znaczne oszczędności energii elektrycznej oraz wielokrotnie wydłuża okres użytkowania pojedynczych źródeł światła. Dzięki temu można nie tylko w istotny sposób zredukować koszty eksploatacji, ale także świadomie przyczynić się do ochrony środowiska naturalnego. Dwuczęściowy korpus wykonany jest z wysokociśnieniowego odlewu aluminiowego, co pozwala na długi czas eksploatacji opraw nawet w najbardziej uciążliwych warunkach. Pokrycie korpusu farbą proszkową dodatkowo podwyższa odporność opraw na czynniki atmosferyczne i korozję. Obie części korpusu są do siebie szczelnie dopasowane, a dzięki zamknięciu aluminiową klamrą i zastosowaniu poliuretanowej uszczelki stanowią jednolitą bryłę o stopniu szczelności IP66. Oprawy ACRON 100L2 wyposażone są fabrycznie w 30-diodowe źródła światła na bazie diod Power LED o mocy 35W z trzonkiem E40. Istnieje możliwość doboru napięcia zasilającego w przedziale od 100 do 240V i częstotliwości 50/60Hz. Kąt rozsyłu światła wynosi 120°, a stosowane źródła światła cechuje strumień świetlny na poziomie 3000 -3000 lm. W ofercie ELGO dostępne są oprawy ACRON 100L2 ze źródłem światła LED o temperaturze barwowej ciepło-białej lub dzienno-białej. Do najważniejszych walorów użytkowych oprawy należy zastąpienie tradycyjnej lampy sodowej lampą diodową. Takie rozwiązanie pozwala na znaczne oszczędności energii elektrycznej oraz wielokrotnie wydłuża okres użytkowania pojedynczych źródeł światła. 34 NOWE PRODUKTY Do wyboru są także klosze opraw wykonanym ze szkła lub poliwęglanu. ACRON 200 do źródeł światła o mocy 400W Oprawy ACRON 200 przystosowane do pracy ze źródłem światła o mocy 400W to profesjonalne oprawy drogowe do „zadań specjalnych”. Idealnie nadają się do stosowania w tzw. konfliktowych strefach przezroczystą (modele ACRON 200H1 i ACRON 200H2) lub z wysokoprężnymi lampami metalohalogenkowymi z bańką przezroczystą (modele ACRON 200S1 i ACRON 200S2). W modelach ACRON 200SR1 i ACRON 200SR1 zastosowano dodatkowo automatyczne reduktory mocy wytwarzane w fabryce ELGO. Reduktory te pozwalają na zmniejszenie poboru mocy o ok. 40% przy zachowaniu mi o ich specyficznym przeznaczeniu jest sposób ukształtowania wiązki świetlnej. Układ optyczny oprawy kształtuje rozsył światłości w taki sposób, aby skutecznie eliminować zjawisko olśnienia. Dzięki zastosowaniu płaskiego klosza wyeliminowane jest także tzw. szkodliwe zanieczyszczenie światłem, czyli zjawisko promieniowania w górnej półprzestrzeni ponad oprawę. Dwuźródłowe oprawy Dwuźródłowe oprawy ACRON 200 to profesjonalne oprawy drogowe przeznaczone do oświetlania przejazdów kolejowych, które spełniają specyficzne wymagania stawiane przed sprzętem oświetleniowym do oświetlania terenów kolejowych. dróg, a więc w potencjalnie najbardziej niebezpiecznych miejscach komunikacyjnych. Mogą być stosowane wszędzie tam, gdzie jest potrzebne wysokie natężenie oświetlenia – na skrzyżowaniach dróg o dużym stopniu złożoności, na skrzyżowaniach z ruchem okrężnym czy w miejscach gdzie tworzą się kolejki pojazdów, np. przy bramkach autostradowych. Oprawy ACRON 200 przystosowane do pracy ze źródłem światła o mocy 400W mogą współpracować z wysokoprężnymi lampami sodowymi z bańką Oprawa ACRON 200 przystosowana do pracy z jednym źródłem światła o mocy 400W strumienia świetlnego na poziomie około 50% (więcej na temat reduktorów ARM pisaliśmy w numerze 1/2009 „Oświetlenia Info”). Najnowsze modele opraw ACRON 200 wyposażone są w stateczniki magnetyczne oraz klosz ze szkła hartowanego. Dwuźródłowy ACRON 200 Przejazdy kolejowe to miejsca szczególnie niebezpieczne, dlatego potrzebują niezawodnego oświetlenia. Dwuźródłowe oprawy ACRON 200 to profesjonalne oprawy drogowe przeznaczone do oświetlania przejazdów kolejowych, które spełniają specyficzne wymagania stawiane przed sprzętem oświetleniowym do oświetlania terenów kolejowych. Najważniejszym walorem dwuźródłowych opraw ACRON 200 jest przekaźnik, który w razie awarii źródła podstawowego załącza źródło awaryjne. Takie rozwiązanie znacząco wpływa na poprawę bezpieczeństwa na przejazdach kolejowych poprzez zapewnienie ciągłości oświetlenia. Innymi cechami decydujący- ACRON 200 przystosowane są do pracy ze źródłami światła o mocy 2 x 150 W lub 2 x 250 W. Mogą współpracować z wysokoprężnymi lampami sodowymi. Podobnie jak inne oprawy z serii ACRON można je mocować na pionowym słupie o średnicy 42-60 mm lub na wysięgniku poziomym nachylonym pod kątem 0°-30° do płaszczyzny drogi. Oprawy mają dodatkowo płynną regulację kąta nachylenia o około +5°/-15° przy wysięgniku poziomym i odpowiednio o około +5°/-15° przy pionowym. Zastosowana dioda sygnalizuje przejście na pracę w trybie awaryjnym. Powiększona rodzina profesjonalnych opraw drogowych ACRON stanowi idealną podstawę do projektowania nowoczesnych i oszczędnych instalacji oświetleniowych, w istotny sposób poprawiając bezpieczeństwo użytkowników dróg. Dzięki szerokim możliwościom technicznym można z nią realizować nawet najbardziej ambitne plany inwestycyjne. Konrad Kozłowski NOWE PRODUKTY 35 OREGA Sufitowe oprawy wnętrzowe z kloszem OREGA jest specjalną oprawą oświetleniową do montażu na stropie lub w suficie podwieszanym, zapewniającą doskonałe rozproszenie światła Wiele specyficznych pomieszczeń, zwłaszcza we wnętrzach biurowych, wymaga oświetlenia światłem szczególnie dobrze rozproszonym. Tego rodzaju oświetlenia nie są w stanie zapewnić używane często oprawy z optyką rastrową. Do takich celów stosuje się najczęściej oprawy o konstrukcji i wymiarach podobnych jak w typowych, świetlówkowych opraw rastrowych, jednak wyposażone w całkiem inny rodzaj układu optycznego. Rastrowe układy optyczne składające się z kierunkowo odbijających światło odbłyśników i ograniczających olśnienie poprzeczek, zastąpione są płaskimi kloszami rozpraszającymi o możliwie niskiej luminancji. W wielu przypadkach takie oprawy oświetleniowe tworzą całe sufity świetlne dzięki wersjom przystosowanym do wbudowania w sufit podwieszany lub innym przeznaczonym do nabudowania na stropie. OREGA Do najnowszych propozycji opraw wnętrzowych w marce ELGO dołączyła oprawa wnętrzowa OREGA. Projektując i wdrażając do produkcji nowy wzór, konstruktorzy ELGO korzystają ze współczesnych rozwiązań pozwalających wykreować we wnętrzach oświetlenie zgodne z indywidualnymi potrzebami użytkownika. OREGA to świetlówkowa oprawa wnętrzowa, która dzięki swoim walorom doskonale nadaje się do oświetlania sal komputerowych, konferencyj- nych i wykładowych, biur i urzędów, pomieszczeń handlowych, holi i korytarzy, pomieszczeń socjalnych oraz różnorodnych pomieszczeń użyteczności publicznej. Oprawy z serii OREGA wyposażono w dwa rodzaje kloszy: pryzmatyczny lub mleczny. Dzięki nim światło jest doskonale rozpraszane. Klosze o dużych powierzchniach charakteryzują się niskim poziomem luminancji nie powodującym olśnienia wzroku użytkowników pomieszczeń, nawet w czasie wielogodzinnego przebywania w sztucznie oświetlonych wnętrzach. Praktycznym atutem opraw OREGA są dwie metody montażu. W skład serii wchodzą oprawy: OREGA 418 przeznaczone do wbudowania w sufit podwieszany o module 600x600 mm lub sufit listewkowy (gipsowo-kartonowy) za pomocą uchwytów montażowych UM-2, OREGA 418N do montażu nastropowego. Jako źródło światła w oprawach zastosowano cztery świetlówki liniowe typu T8 o mocach 18 W, które współpracują ze statecznikami magnetycznymi. Estetyczny i nowoczesny wygląd oraz lekką konstrukcję zapewnia oprawie obudowa wykonana z blachy stalowej, malowana na kolor biały. Do obudowy na specjalnych zaczepach przymocowany jest klosz, dzięki temu bardzo łatwo go zdjąć i dokonać wymiany źródła światła. Oprawy posiadają I stopień ochrony przed porażeniem elektrycznym i charakteryzują się klasą ochronności przed wnikaniem ciał stałych i wody IP20. Marek Kołakowski 36 NOWE PRODUKTY EMUR Oczka wodne ożyją nocą Piękny ogród otaczający dom podnosi walory użytkowe posiadłości i zwiększa jej wartość rynkową Inwestując pieniądze lub własną pracę w urządzenie ogrodu wokół domu warto zrobić coś, co sprawi, że jego widok będzie nas cieszył także po zapadnięciu zmroku. Pomoże w tym oświetlenie, o którym często zapominamy koncentrując się na wyglądzie otoczenia domu jedynie w porze dziennej. To prawda, że ogród nabiera szczególnego piękna, gdy oświetlają go naturalne promienie słońca, zwłaszcza wiosną, gdy trawa zaczyna się zielenić, a kwiaty i drzewa kwitną. Za każdym razem jest to widok zapierający dech w piersi. Za dnia, w równomiernym oświetleniu słonecznym ogród tętni pełnią życia roślin i owadów. Przed zachodem słońca jego wygląd zmienia się. Pełzające po ziemi promienie słoneczne nadają mu plastyczny wygląd. Drzewa i rośliny rzucają długie cienie. Ogród zaczyna być tajemniczy. Gdy zapada zmrok cały czar tego miejsca odchodzi w mrok, tak jakby wraz z blaskiem księżyca roślinność ułożyła się do snu i dopiero kolejnego ranka promienie wschodzącego słońca obudzą go na nowo do życia. Jednak tak wcale nie musi być. Nie trzeba wielkich nakładów, abyśmy mogli stworzyć całkiem odmienny od dziennego, magiczny, nocny wizerunek ogrodu. Odkryć w nim cudowny, niespotykany za dnia teatr świateł i cieni. Wystarczy trochę sztucznego światła. Oświetlenie ogrodu polega w większości przypadków na zastosowaniu specyficznego oświetlenia miejscowego niewielkimi oprawami. Dużą atrakcją każdego ogrodu za dnia jest woda. Fontanny, niewielkie wodospady i kaskady, oczka wodne i baseny koją nasze uszy szmerem, dają ochłodę, urozmaicają krajobraz. Szczególnie pięknym akcentem nocnego ogrodu może stać się oświetlenie tych miejsc i roślinności w ich najbliższym otoczeniu. EMUR – światło schodzi pod wodę Znakomitą propozycją sprzętu do oświetlania ogrodowych zbiorników wodnych i ich otoczenia jest niewielka oprawa EMUR produkowana od niedawna w zakładach ELGO Lighting Industries. Specjalna konstrukcja sprawia, że charakteryzuje się ona wysoką szczelnością i może pracować w zanurzeniu pod wodą. Dzięki temu z powodzeniem możemy przy jej pomocy oświetlić między innymi oczka wodne, fontanny, baseny. Szczelne i bezpieczne Praca opraw oświetleniowych w kontakcie z wodą, a szczególnie w warunkach stałego zanurzenia w zbiorniku wodnym, stawia przed tego rodzaju sprzętem ostre wymagania dotyczące szczelności i bezpieczeństwa. Przede wszystkim powinien on charakteryzować się wysokim stopniem ochrony przed wnikaniem ciał stałych, wody i pyłów do wnętrza oprawy na poziomie IP 68. Właśnie taki poziom szczelności uzyskano w oprawach EMUR dzięki zastosowaniu specjalnych uszczelek. NOWE PRODUKTY 37 Jedna z nich znajduje się w odpowiednio przygotowanym rowku w przedniej części korpusu oprawy. Dociśnięta szklaną szybą i specjalnym pierścieniem doskonale zabezpiecza wnętrze oprawy przed wnikaniem wody. Druga uszczelka zabezpiecza miejsce wprowadzenia kabla zasilającego i mieści się w tylnej części korpusu ukryta pod ryplem i podkładką wykonanymi z miedzi. Takie zabezpieczenie pozwala na swobodne użytkowanie oprawy EMUR pod wodą. Równie ważną cechą pozwalającą na bezpieczne korzystanie z opraw EMUR jest wykonanie ich w III klasie ochronności przed porażeniem elektrycznym. Takie parametry pozwalają na stosowanie opraw EMUR przy maksymalnym zanurzeniu do głębokości 3 m. Aluminium i szkło hartowane W budowie tego rodzaju opraw oświetleniowych bardzo ważna jest solidna, ale zarazem lekka konstrukcja. Ze względu na stały kontakt z wodą do budowy opraw EMUR użyto nowoczesnych materiałów o najwyższej jakości. Korpus wykonano ze stopu aluminiowego, dzięki czemu jest on odporny na korozję i lekki. Mocny klosz oprawy wykonano ze szkła hartowanego. Powierzchnie zewnętrzne oprawy zabezpieczono dodatkowo za pomocą farby proszkowej nadającej im estetyczny wygląd. Zastosowanie materiałów tego rodzajów sprawia, że oprawy EMUR są odporne na warunki atmosferyczne i z powodzeniem mogą pracować w kontakcie z wodą. Dwa wykonania, cztery kolory W ofercie znalazły się dwa modele opraw EMUR oznaczone symbolami 10A i 10B. Oprawy EMUR 10A zamknięte są od przodu jedynie hartowaną szybą szklaną. W oprawach EMUR 10B szybę osłania dodatkowa kratka ze stopu aluminiowego, zabezpieczająca szkło przed przypadkowym uszkodzeniem mechanicznym. Oprawy EMUR dostępne są w czterech kolorach. Są one malowane proszkowo na kolory: biały, czarny, zielony i szary. Zwiększa to możliwość wkomponowania ich w otoczenie. Montaż Trwały montaż opraw EMUR do podłoża możliwy jest dzięki kabłąkowemu uchwytowi. Jego połączenie z korpusem oprawy umożliwia jej ustawienie pod różnymi kątami. Taka konstrukcja zapewnia możliwość kierowania wiązki światła w dowolnym kierunku. Dzięki temu przy pomocy jednej oprawy możemy uzyskać wiele interesujących scen świetlnych. Źródło światła Źródłem światła w oprawach podwodnych EMUR są bardzo popularne żarówki halogenowe MR-16 o maksymalnej mocy 50 W, z trzonkiem GU5.3, zasilane bezpiecznym napięciem obniżonym do 12V. Dla uzyskania efektów barwnych przy szczególnie niskim zużyciu energii elektrycznej możliwe jest także zastosowanie kolorowych źródeł światła LED w takiej samej bańce. Marta Zuzankiewicz Gdy zapada zmrok cały czar tego miejsca odchodzi w mrok, tak jakby wraz z blaskiem księżyca roślinność ułożyła się do snu i dopiero kolejnego ranka promienie wschodzącego słońca obudzą go na nowo do życia. 38 NOWE PRODUKTY W trosce o środowisko i rodzinne finanse Program energooszczędnych źródeł światła BRILUM i ELGO Czy wycofanie tradycyjnych, żarowych źródeł światła, do których tak bardzo się przyzwyczailiśmy, trzeba uważać za administracyjne działania skierowane przeciwko konsumentom? Naszym zdaniem nie, wprost przeciwnie. NOWE PRODUKTY 39 Mówi się, że przyzwyczajenie jest drugą naturą człowieka. Europejczycy okazali się być nad wyraz konserwatywni i przez lata nie zmieniali swojego nastawienia do rezygnacji z energochłonnych i przestarzałych źródeł światła. Rezultatem tego stało się wprowadzenie przez Komisję Europejską nakazowego harmonogramu wycofania tradycyjnych żarówek ze wspólnotowego rynku. Stopniowe wycofywanie żarowych źródeł światła, także w Polsce, właśnie się rozpoczęło i potrwa do roku 2016. Czy wycofanie tradycyjnych, żarowych źródeł światła, do których tak bardzo się przyzwyczailiśmy, trzeba uważać za administracyjne działania skierowane przeciwko konsumentom? Naszym zdaniem nie, wprost przeciwnie, są to działania na korzyść indywidualnych mieszkańców Unii Europejskiej i całego jej społeczeństwa. Przejście na stosowanie alternatywnych, energooszczędnych źródeł światła, przede wszystkim świetlówek kompaktowych, których konstrukcja i produkcja zostały doprowadzone do perfekcji oraz intensywnie rozwijanych źródeł światła LED, przyniesie nam wymierne oszczędności finansowe, ale przede wszystkim korzyści ekologiczne w postaci poprawy stanu środowiska naturalnego, w jakim przychodzi nam żyć. Dlaczego warto rozstać się z żarówką? Trudno nie przyznać pewnej racji argumentom obrońców żarówek, że znacznie więcej energii elektrycznej w porównaniu z żarówkami, zużywają popularne urządzenia i sprzęt RTV/AGD: czajniki elektryczne, kuchenki mikrofalowe, lodówki, pralki, komputery, telewizory, suszarki do włosów i urządzenia grzewcze. Jednak i na tych polach toczy się walka o oszczędzanie energii elektrycznej. Do dyspozycji użytkowników są urządzenia coraz lepszych klas energetycznych, zużywające mniej energii. Któż z nas nie chciałby płacić niższych rachunków za prąd? Poza dostawcami energii chyba nikt. Możliwość zmniejszenia opłat za elektryczność to także jeden z kluczowych argumentów w walce zwolenników nowych, energooszczędnych źródeł światła z tradycjonalistami. Obliczono, że w skali makro dzięki rezygnacji z żarówek w UE uda się rocznie zaoszczędzić na kosztach energii aż 10 miliardów Euro. Te oszczędności przełożą się realnie na budżety domowe wielu rodzin. Jest także mnóstwo innych powodów, dla których warto bez żalu rozstać się z tradycyjną żarówką. Wśród najważniejszych warto przypomnieć trzy: Po pierwsze: Warto pomyśleć o przyszłości dzieci i wnuków przez pryzmat ochrony środowiska. Dane wskazują, ze zastąpienie tradycyjnych żarówek świetlówkami kompaktowymi tylko w Unii zmniejszy emisję dwutlenku węgla CO2 do atmosfery o 25 milionów ton w ciągu roku. To pokazuje, że zastępując żarówki świetlówkami bez większego wysiłku każdy z nas może zadbać o przyszłość ludzkości i włączyć się w skuteczną walkę z efektem cieplarnianym na Ziemi. Po drugie: Obliczono, że dzięki rezygnacji z tradycyjnych żarówek na rzecz świetlówek kompaktowych w gospodarstwach domowych mieszkańców UE, można rocznie zaoszczędzić blisko 40 TWh. Odpowiada to zużyciu energii przez 11 milionów gospodarstw domowych w ciągu roku. Po trzecie: Warto uświadomić sobie, że żarówka to przede wszystkim źródło ciepła, a nie światła. Zaledwie 5% przetwarzanej energii elektrycznej daje światło widzialne. Cała reszta, aż 95% energii zużywanej przez żarówkę, jest bezproduktywnie marnowane na wytwarzanie ciepła. Czy warto zatem stosować urządzenie, wprawdzie wygodne i funkcjonalne, jednak tak mało efektywne? świetlówki OPAL 9W odpowiadające hipotetycznym żarówkom o mocy 45W, świetlówki OPAL 11W odpowiadające hipotetycznym żarówkom o mocy 55 W. Świetlówki kompaktowe OPAL zostały zaprojektowane specjalnie w taki sposób, aby mogły bezpośrednio zastąpić żarówki w istniejących oprawach oświetleniowych. Lampy mają kształt i rozmiary tradycyjnych żarówek, średnicę bańki 55 mm i długości: 102 mm w przypadku lampy OPAL 9W oraz 114 mm dla OPAL 11W. Wykonano je w bańkach rozpraszających z trzonkiem E27. Charakteryzują się promieniowaniem o temperaturze barwowej 4.000 K. Niewielkie wymiary pozwalają stosować świetlówki OPAL we wszystkich oprawach, w których dotąd stosowano żarówki. Z całą pewnością nie będą one wystawały z istniejących kloszy i nie spowodują uciążliwego zjawiska olśnienia. Program energooszczędny dla oświetlenia domowego Energooszczędne świetlówki kompaktowe BRILUM OPAL Świetlówki kompaktowe OPAL to podstawowy produkt energooszczędny stawiany do dyspozycji użytkowników w odpowiedzi na stopniowe wycofywanie z rynku tradycyjnych żarówek. W ofercie dostępne są obecnie dwa typy lamp OPAL: Świetlówka kompaktowa OPAL 40 NOWE PRODUKTY SIGNE Inną propozycją BRILUM są świetlówki kompaktowe SIGNE oferowane w szerokim zakresie mocy 9, 11, 13, 20, 23 i 26 W. Część świecąca tych źródeł światła ukształtowana jest w formie ciasnej spirali, w bryłę o stosunkowo małej objętości, porównywalnej z bańką tradycyjnej żarówki. Osiągnięto to dzięki wyjątkowo małej średnicy rurki wyładowczej wynoszącej jedynie 7 mm. Zalicza to świetlówki SIGNE do tzw. grupy świetlówek typu T2. Pozwoliło to na znaczną miniaturyzację świetlówek SIGNE i znaczne zbliżenie ich do formy klasycznej żarówki. Długość świetlówek SIGNE zawarta jest w zakresie od 82 mm przy najmniejszej mocy 9 W do 117 mm przy największej mocy 26 W. Wszystkie świetlówki SIGNE wyposażono w popularny trzonek E27. Lampy charakteryzują się temperaturą barwową promieniowania o wartości 4.000 K. GU-10F Niewielkie, specjalne świetlówki kompaktowe BRILUM o symbolu GU-10F, o mocy 7 W, mogą zastępować tradycyjne źródła światła z trzonkiem GU-10. Nadają się do użytku w mieszkaniach i lokalach użyteczności publicznej – wszędzie tam, gdzie do tej pory stosowane były klasyczne żarówki halogenowe typu GU-10, zasilane napięciem 230 V. Świetlówki GU-10F cechuje temperatura barwowa światła 4.000 K. Strumień świetlny jest na poziomie 120 lm. Niski pobór energii, o 80% niższy od tradycyjnych żarówek halogenowych, wysoka skuteczność świetlna i siedmiokrotnie dłuższa trwałość, to największe atuty GU-10F. ACRICHE S4 SPIRO Nowością w ofercie BRILUM są świetlówki kompaktowe SPIRO o mocy 8 W wykonane w klasie energetycznej A. Charakteryzują się strumieniem świetlnym 400 lm i temperaturą barwową 4.000 K. Wskaźnik oddawania barw ma wartość 82. Świetlówki kompaktowe SPIRO wyposażono w trzonek GU-10. W ofercie świetlówek kompaktowych BRILUM jest także wiele innych źródeł światła. Wszystkie modele są korzystną alternatywą nie tylko dla tradycyjnej żarówki, lecz także dla świetlówek kompaktowych dostępnych na Polskim rynku. Innowacyjne, ledowe źródła światła ELGO Lampy ACRICHE GU10 / R50 / S4 Najnowszym hitem w dziedzinie domowych, energooszczędnych źródeł światła są lampy z serii ACRICHE z oferty marki ELGO, wykorzystujące najnowocześniejszą technologię półprzewodnikowych diod świecących LED. Do dyspozycji są trzy rodzaje ledowych lamp: ACRICHE GU10 w formie analogicznej do żarówek halogenowych GU10, ACRICHE R50 w formie analogicznej do tradycyjnych żarówek reflektorowych z trzonkiem E14, ACRICHE S4 w formie analogicznej do tradycyjnych żarówek świeczkowych z trzonkiem E14. Innowacyjność źródeł światła serii ACRICHE jest wykorzystanie tzw. półprze- Świetlówka kompaktowa SIGNE NOWE PRODUKTY 41 ACRICHE GU10 wodnikowych diod świecących mocy LED, jako elementów generujących promieniowanie świetlne. Zastosowano tu jedne z najwyżej zaawansowanych technicznie komponentów firmy Seoul Semiconductor. Wszystkie lampy ACRICHE dostępne są w dwóch wersjach różniących się temperaturą promieniowania: „zimnej” około 6.300 K lub „ciepłej” około 3.000 K. Niezwykle użyteczną cechą diod zastosowanych w źródłach światła ACRICHE jest zasilanie bezpośrednio z sieci Świetlówka kompaktowa SPIRO ACRICHE R50 napięcia 230 V, w odróżnieniu od innych tego typu diod zasilanych napięciem obniżanym do 12 V. Dzięki temu lampa nie zawiera żadnych specjalnych zasilaczy lub konwerterów, narażonych na awarie obniżające trwałość całego układu. Kolejną z zalet ledów Acriche jest niewielki wpływ wartości napięcia zasilającego na temperaturę barwową emitowanego światła. Charakteryzuje je także liniowa zależność pomiędzy wartością skuteczną napięcia zasilającego i wartością emitowanego stru- mienia świetlnego, coupraszcza regulację jasności świecenia. W źródłach światła z serii ACRICHE wykorzystano diody, charakteryzujące się trwałością określaną przez producenta na 35.000 godzin, co w porównaniu ze średnią trwałością żarówek czyni diodę ponad trzydziestokrotnie trwalszą. Konrad Kozłowski Marek Kołakowski Świetlówka kompaktowa GU-10F 42 NOWE PRODUKTY Oświetlenie awaryjne Nadrzędnym zadaniem oświetlenia awaryjnego jest bezpieczna i skuteczna ewakuacja ludzi. Obowiązkiem właścicieli, zarządców i użytkowników obiektów jest zapewnienie instalacji i sprawnego działania oświetlenia awaryjnego. Atak na Word Trade Center z 11 września 2001 r. oraz późniejsze zamachy terrorystyczne w Madrycie czy Londynie przyczyniły się do określania przez środki masowego przekazu początku wieku XXI, wiekiem terroryzmu. Te dramatyczne wydarzenia uzmysłowiły wszystkim realność zagrożeń oraz ważność wielu elementów składających się na szeroko rozumiane pojęcie bezpieczeństwa. Zwróciły także uwagę na aspekt ważności oświetlenia awaryjnego instalowanego w budynkach użyteczności publicznej. Na szczęście akty terroru mimo dramatyzmu i swojej medialności nie zdarzają się tak często, jak prozaiczne w porównaniu z nimi, coraz częstsze awarie sieci energetycznych. Bez względu jednak na powód zagrożenia czy braku zasilania podstawowego, nadrzędnym zadaniem zawsze jest bezpieczna i skuteczna ewakuacja ludzi z miejsca, w którym doszło do awarii czy niebezpiecznego zdarzenia. Należy także pamiętać, że zgodnie z obowiązującymi NOWE PRODUKTY 43 przepisami, zapewnienie oświetlenia awaryjnego w obiektach, w których jego funkcjonowanie jest niezbędne do ewakuacji ludzi, należy do obowiązków właścicieli, zarządców i użytkowników tych obiektów. użytkowania środków ewakuacji przez ludzi opuszczających miejsce przebywania; oświetlenie stref otwartych (tzw. oświetlenie zapobiegające panice) aby uniknąć paniki i umożliwić dotarcie do W jakich pomieszczeniach należy stosować oświetlenie awaryjne w pomieszczeniach kin, teatrów i filharmonii oraz innych sal widowiskowych w pomieszczeniach audytoriów, sal konferencyjnych, lokali rozrywkowych oraz sal sportowych przeznaczonych dla ponad 200 osób w pomieszczeniach wystawowych w muzeach w pomieszczeniach o powierzchni ponad 1.000 m2 w garażach oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym w pomieszczeniach o powierzchni ponad 2.000 m2 w budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego Zadaniem oświetlenia zapasowego jest natomiast umożliwienie kontynuacji normalnych czynności w sposób podstawowo niezmieniony. Przed osobą odpowiedzialną za inwestycje czy projektantem zawsze pojawiają się podstawowe dylematy związane z doborem odpowiedniego oświetlania awaryjnego: Oświetlenie awaryjne musi być niezawodne Oświetlenie awaryjne musi spełniać normy i być zgodne z obowiązującymi przepisami prawa Oświetlenie awaryjne musi przyczynić się do znacznych oszczędności i znacząco wpłynąć na redukcję kosztów utrzymania takiego oświetlenia Niezawodność Tabela. 1 miejsca, z którego to miejsca może być rozpoznana droga ewakuacyjna; oświetlenie stref wysokiego ryzyka dla bezpieczeństwa ratowników i ratowanych osób (osób biorących udział w potencjalnie niebezpiecznym procesie lub znajdujących się w potencjalnie niebezpiecznej sytuacji, a także umożliwiające właściwe zakończenie działań w sposób bezpieczny dla osoby działającej i innych osób przebywających w tej strefie). Budynki i obiekty budowlane, a w szczególności obiekty użyteczności publicznej, muszą być wyposażone w urządzenia przeciwpożarowe, do których zalicza się także oświetlenie awaryjne. Oświetlenie awaryjne w budynku musi być niezawodne, ponieważ od niego może zależeć życie i zdrowie ludzi. Należy mu także zapewnić konserwację i naprawy w sposób gwarantujący sprawne i niezawodne funkcjonowanie. Odpowiedzialni za to są właściciele, zarządcy i użytkownicy obiektów (zgodnie z art. 1 Ustawy z dnia 6 maja 2005 r. o zmianie ustawy o ochronie przeciwpożarowej Dz. U. nr 100, poz. 835 z dnia 8 czerwca 2005 r.). Z niezawodnością funkcjonowania oświetlenia awaryjnego związany jest sposób jego zasilania w przypadku braku zasilania oświetlenia podstawowego. Zgodnie z prawem czas działania oświetlenia ewakuacyjnego powinien wynosić co najmniej 2 godziny. Wtedy oprawy są zasilane ze źródła niezależnego od podstawowego. W trybie pracy awaryjnym oświetlenie ewaku- Indywidualne Grupowe Centralne Akumulator wewnętrzny dla każdej oprawy Akumulator dla grupy opraw w danej strefie Bateria centralna dla wszystkich opraw Test raz w tygodniu przy pełnym załączeniu oświetlenia awaryjnego Test raz w tygodniu przy pełnym załączeniu oświetlenia awaryjnego Test codziennie przy pełnym załączeniu oświetlenia awaryjnego Na jakich drogach ewakuacyjnych stosować oświetlenie awaryjne na drogach ewakuacyjnych z wszystkich pomieszczeń wymienionych w Tabeli 1 na drogach ewakuacyjnych oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym na drogach ewakuacyjnych w szpitalach i innych budynkach, przeznaczonych przede wszystkim do pobytu ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się oświetlenie awaryjne należy również stosowa na drogach ewakuacyjnych w wysokich i wysokościowych budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego Tabela. 2 Oświetlenie awaryjne jest przeznaczone do użytkowania podczas awarii zasilania i świadomego lub automatycznego wyłączania oświetlenia podstawowego. Zgodnie z normą PN–EN 1838:2005 oświetlenie awaryjne dzieli się na ewakuacyjne i zapasowe. Głównymi zadaniami jakim musi sprostać oświetlenie ewakuacyjne są: zapewnienie bezpiecznego opuszczenia miejsca przebywania i skutecznego rozpoznania oraz bezpiecznego Rejestracja i przechowywanie wyników testów przez okres minimum 2 lat Ręczne sprawdzanie funkcji urządzenia minimum raz w roku w systemach z kontrolą automatyczną Tabela 3. Wymagania dotyczące kontroli oświetlenia awaryjnego zgodne z PN–EN 50172:2005. 44 NOWE PRODUKTY acyjne pracuje albo na zasilaniu z centralnej baterii akumulatorów albo jest zasilane wewnętrznym źródłem zasilania. Alternatywą może być także stosowanie systemów zasilania grupowego, które łączą oba sposoby zasilania opraw zlokalizowanych w wydzielonych strefach. Aby wybrać sposób zasilania opraw należy przeanalizować wady i zalety każdego rozwiązania przez pryzmat konkretnego projektu. Największą zaletą opraw oświetlenia awaryjnego z wewnętrzną baterią jest natychmiastowe przełączenie się w tryb pracy awaryjnej, kiedy zanika zasilanie oświetlenia podstawowego. Jest to gwarancja spełnienia najważniejszego wymagania, stawianego przed oświetleniem awaryjnym, polegającego na tym, że oświetlenie to załącza się w obszarach zaniku oświetlenia podstawowego. To wymaganie nie zawsze jest spełnione w systemach z baterią centralną. W oprawach zasilanych w ten sposób, baterii centralnej, w którym każda oprawa jest załączona przez jedno urządzenie – centralną baterię. Jej uszkodzenie może bowiem całkowicie pozbawić obiekt oświetlenia awaryjnego. Taka sytuacja w szpitalach czy hotelach lub innych obiektach działających w systemie całodobowym jest niedopuszczalna, ponieważ stwarza zagrożenie bezpieczeństwa dla wszystkich osób przebywających w tych obiektach! Oprawy zasilane wewnętrznym akumulatorem nie wymagają dodatkowego okablowania zasilającego kablem ognioodpornym. Ładowanie akumulatorów odbywa się bowiem za pomocą tego samego kabla, który zasila oprawy oświetlenia podstawowego. Zalety systemów z centralną baterią dodatkowo pozbawione wad baterii centralnej, idealnie spełniają wszystkie oprawy oświetlenia awaryjnego z własnym akumulatorem, które znajdują się w ofercie ELGO Lighting Industries S.A. technicznym i czynnościom konserwacyjnym nie rzadziej niż raz w roku i muszą spełniać wymagania polskich norm. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 15 kwietnia 2002 r. (Dz. U. Nr 75 z dnia 15 czerwca 2003 r.) oświetlenie ewakuacyjne powinno działać przez co najmniej 2 godziny od zaniku oświetlenia podstawowego (§ 181, ust. 5), mimo że norma EN 1838 określa ten czas jako 1 godzinę. Wymagane jest także aby natężenie oświetlenia ewakuacyjnego w osi drogi ewakuacyjnej wynosiło min. 1 lx (luks), a równomierność natężenia była na poziomie Imax/Imin≥40. Wymogi te muszą być spełnione również pod koniec wymaganego czasu działania oświetlenia ewakuacyjnego. Norma EN 1838 odwołuje się także do innych norm, jak np. do EN 60598–2–22, dotyczącej opraw oświetlenia awaryjnego, czy EN 50172, określającej instalację oświetlenia ewakuacyjnego. Normy te zostały przetłumaczone na język polski i zatwierdzo- Akt prawny Ustawa o ochronie przeciwpożarowej z dn. 24 sierpnia 1991 (Dz. U. 147/2002, poz. 1229, z kolejnymi zmianami Dz. U. nr 52/2003, poz. 452; Dz. U. nr 96/2005, poz. 959; Dz. U. nr 100/2005, poz. 835. Ustawa z dn. 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Jednolity tekst ustawy na podstawie obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 21.11. 2003 r. (Dz. U. nr 2007/2003, poz. 2016 ze zmianami). Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn. 21.04.2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. nr 80/2006, poz. 563 z późniejszymi zmianami). Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dn. 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75/2002, poz. 690; Dz. U. nr 33/2004, poz. 270; Dz. U. nr 109, poz. 156). Tabela 4. Aktualne akty prawne dotyczące stosowania awaryjnego zanik napięcia podstawowego w oprawie nie gwarantuje zaświecenia jej w trybie awaryjnym. Jest to spowodowane faktem, że kontrola napięcia nie odbywa się w oprawie, lecz w oddalonej często o kilkaset metrów centralnej baterii. System centralnej baterii najczęściej stosuje się w przypadku zainstalowania w obiekcie oświetlenia bezpieczeństwa, o wymaganym natężeniu światła na poziomie kilkudziesięciu luksów (10 % natężenia oświetlenia podstawowego). Systemy opraw z własnym akumulatorem są korzystniejszym rozwiązaniem w przypadku oświetlenia awaryjnego dróg ewakuacyjnych, gdzie wymagane natężenie światła jest na poziomie 1 lx. Ich zaletą jest wyeliminowanie ryzyka związanego z użytkowaniem systemu Zgodność z normami i prawem Aktualnie w Polsce podstawową normą dotyczącą oświetlenia awaryjnego jest PN–EN 1838:2005 dotycząca zastosowania oświetlenia awaryjnego. Ponadto stosowana jest również norma PN–EN 60598–2–22:2004 określająca wymagania szczegółowe opraw oświetlenia awaryjnego. Na podstawie rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków oraz innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. nr 80 z 2006 r., poz. 563), instalacje oświetlenia ewakuacyjnego są urządzeniami przeciwpożarowymi (§2, ust. 7). Zgodnie z §3 tego rozporządzenia, wszystkie urządzenia przeciwpożarowe powinny być poddawane przeglądom ne przez Polski Komitet Normalizacyjny. W związku z tym obowiązuje obecnie wymóg normy PN–EN 60598–2–22 dotyczący układów testujących do opraw awaryjnych, w myśl którego oprawy oświetlenia awaryjnego z własnym źródłem zasilania powinny być wyposażone w wewnętrzny układ testujący lub podłączone do zdalnego układu testującego (część 2, dział 22). W pomieszczeniach używanych przy zgaszonym oświetleniu wymagane jest dodatkowo oświetlenie przeszkodowe zasilane napięciem bezpiecznym, uwidaczniające przeszkody, wynikające z układu budynku i uwidaczniające drogi komunikacyjne. Wymagane są także podświetlane znaki wskazujące kierunki ewakuacji. NOWE PRODUKTY 45 Norma Charakterystyka PN–EN 1838:2005 Zawiera wymagania w odniesieniu do systemów oświetlenia awaryjnego instalowanego w miejscach lub lokalach, gdzie takie systemy są wymagane; w szczególności dotyczy to miejsc publicznych lub miejsc pracy. PN–EN 60598–2–22:2004 Określa wymagania szczegółowe opraw oświetlenia awaryjnego. PN–EN 50171:2007 Określa podstawowe wymagania bezpieczeństwa dotyczące niezależnych zasilaczy będących głównym systemem zasilania. Dotyczy systemów dołączonych na stałe do przemiennych napięć zasilających nie przekraczających 1000V i w których stosuje się akumulatory jako alternatywne źródło energii. PN–EN 50172:2005 Przedstawia postanowienia dotyczące oświetlenia dróg ewakuacyjnych i znaków bezpieczeństwa w przypadku, gdy zawiedzie zasilanie podstawowe oraz określa minimalne wymagania dla tego rodzaju oświetlenia awaryjnego stosownie do wielkości, typu i przeznaczenia budynku. Postanowienia normy odnoszą się do awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego we wszystkich miejscach pracy i budynkach otwartych dla publiczności oraz do ogólnie dostępnych dróg w wielopiętrowych budynkach mieszkalnych. Postanowienia dotyczą także oświetlenia zapasowego stosowanego jako awaryjne oświetlenie ewakuacyjne. PN–EN 50272–2:2007 Przedstawia wymagania dotyczące bezpieczeństwa związanego z montażem, użytkowaniem, kontrolą, konserwacją i likwidacją akumulatorów stacjonarnych o napięciu maksymalnym 1500V: kwasowo–ołowiowych i niklowo–kadmowych. Tabela 5. Aktualne normy dotyczące stosowania oświetlenia awaryjnego Wszystkie oprawy oświetlenia awaryjnego, które znajdują się w ofercie ELGO Lighting Industries S.A. spełniają normy i są zgodne z przepisami prawa stosowanymi do oświetlenia awaryjnego. Koszty oświetlenia awaryjnego Instalacja oświetlenia awaryjnego pociąga za sobą znaczne koszty, których nie da się uniknąć. Odpowiednio dobierając oprawy, źródła światła, osprzęt, źródła zasilania, sterowanie itp. można znacznie wpłynąć na redukcję kosztów związanych z instalacją i użytkowaniem oświetlenia awaryjnego. Należy pamiętać, że wydatki nie kończą się jedynie na kosztach inwestycyjnych (zakup i montaż urządzeń). W trakcie eksploatacji trzeba ponosić koszty dodatkowe – koszty kontroli, koszty konserwacji oraz koszty energii elektrycznej. Koszty kontroli są wiązane z przeprowadzaniem obowiązkowych kontroli sprawności urządzeń (testy funkcjonalne systemu, testy akumulatora), a także monitoringiem wzrokowym opraw i urządzeń zasilających oświetlenie awaryjne (koszty kontroli wzrokowej). Na koszty eksploatacyjne składają się koszty zakupu baterii zasilających (akumulatorów) oraz koszty pracy osoby odpowiedzialnej za wymianę źródeł światła i baterii. Koszty energii elektrycznej w dużej mierze są uzależnione od rodzaju (świetlówki liniowe, diody LED) i mocy źródeł światła używanych w systemie oświetlenia awaryjnego oraz osprzętu elektrycznego Schemat1. Zestawienie kosztów związanych z instalacją i eksploatacją oświetlenia awaryjnego na podstawie CEAG Notlichtsysteme GmbH. używanego w systemie. Dlatego przy wyborze rozwiązania technicznego należy brać pod uwagę wszystkie czynniki, które mają wpływ na całkowite koszty oświetlenia awaryjnego. Porównując systemy oświetlenia awaryjnego łatwo zauważyć, że systemy zasilane wewnętrznym akumulatorem są dużo tańsze zarówno ze względu na cenę urządzeń, akumulatorów, jak i okablowania w stosunku do systemów zasilanych baterią centralną. Dodatkowo systemy zasilane wewnętrznym akumulatorem zapewniają pełną identyfikację uszkodzonej oprawy, gdyż każda z nich ma swój niepowtarzalny adres. Najnowsze rozwiązania tych systemów umożliwiają monitoring wszystkich opraw i urządzeń z dowolnego miejsca na świecie poprzez łącza internetowe. Wymiana akumulatorów nie odbywa się jednocześnie we wszystkich oprawach, lecz tylko w tych, których akumulatory nie gwarantują już wymaganego czasu świecenia. Wymiana akumulatorów w oprawach odbywa się najczęściej przy okazji wymiany świetlówek i wiąże się z bardzo niskimi kosztami dzięki jej prostocie i niskim cenom akumulatorów. Wszystkie oprawy oświetlenia awaryjnego, które znajdują się w ofercie ELGO Lighting Industries S.A. pozwalają znacznie wpłynąć na redukcję kosztów związanych z instalacją i użytkowaniem oświetlenia awaryjnego. 46 NOWE PRODUKTY Oświetlenie awaryjne z ELGO Lighting Idustries Gostynińska fabryka oświetlenia ELGO Lighting Idustries S.A. obok swojej bogatej oferty opraw oświetleniowych wprowadza na rynek nową grupę opraw i akcesoriów dla oświetlenia awaryjnego. W ofercie znajdują się oprawy wyposażone w wewnętrzny akumulator, energooszczędne świetlówki kompaktowe, jak i innowacyjne źródła światła LED o mocy 1,1W. Różny stopień ochronny IP pozwala dobrać oprawy w zależności od potrzeb – od pomieszczeń we wnętrzach budynków użyteczności publicznej, do pomieszczeń na terenie obiektów zewnętrznych i powierzchni zadaszonych takich jak parkingi wielopoziomowe, perony, dworce czy wiaty składowe. Ciekawy design oraz zgodność z wszystkimi obowiązującymi normami powodują, że oświetlenie awaryjne z ELGO Lighting Industries S.A. jest interesującą i konkurencyjną propozycją w segmencie opraw dla oświetlenia awaryjnego. Oprawy ze źródłem światła LED CRATOS LED to uniwersalne, jednostronne oprawy oświetlenia awaryjnego o lekkiej i stabilnej konstrukcji wykonanej z poliwęglanu, pracujące w trybie dwufunkcyjnym: awaryjnym lub awaryjno–sieciowym*. Wyposażone w półprzewodnikowe źródło światła LED oraz elektroniczne zabezpieczenie przed całkowitym rozładowaniem baterii. Oprawy przeznaczone są do wyznaczania wyjść awaryjnych oraz dróg ewakuacyjnych w budynkach użyteczności publicznej. Stopień ochrony IP 42. CRONUS LED to uniwersalne, dwustronne oprawy oświetlenia awaryjnego o lekkiej i stabilnej konstrukcji wykonanej z aluminium, pracujące w trybie dwufunkcyjnym: awaryjnym lub awaryjno–sieciowym*. Wyposażone w półprzewodnikowe źródło światła LED oraz elektroniczne zabezpieczenie przed całkowitym rozładowaniem baterii. Oprawy przeznaczone są do wyznaczania wyjść awaryjnych oraz dróg ewakuacyjnych w budynkach użyteczności publicznej. Stopień ochrony IP 42. SPECTOR LED to uniwersalne, dwustronne oprawy oświetlenia awaryjnego o stabilnej konstrukcji wykonanej z blachy stalowej, pracujące w trybie dwufunkcyjnym: awaryjnym lub awaryjno–sieciowym*. Wyposażone w półprzewodnikowe źródło światła LED oraz elektroniczne zabezpieczenie przed całkowitym rozładowaniem baterii. Oprawy przeznaczone są do wyznaczania wyjść awaryjnych oraz dróg ewakuacyjnych w budynkach użyteczności publicznej. Stopień ochrony IP 20. URAN LED to uniwersalne, jednostronne oprawy oświetlenia awaryjnego o lekkiej i stabilnej konstrukcji wykonanej z poliwęglanu, przystosowane do pracy w trudnych warunkach, w miejscach o wysokim zapyleniu i wilgotności, pracujące w trybie dwufunkcyjnym: awaryjnym lub awaryjno–sieciowym*. Wyposażone w półprzewodnikowe źródło światła LED, elektroniczne zabezpieczenie przed całkowitym rozładowaniem baterii oraz opcjonalnie w autotest. Oprawy przeznaczone są do wyznaczania wyjść awaryjnych oraz dróg ewakuacyjnych w budynkach użyteczności publicznej. Stopień ochrony IP 42. Oprawy z liniową świetlówką T5 PLUTON to uniwersalne, jednostronne oprawy oświetlenia awaryjnego o lekkiej i stabilnej konstrukcji wykonanej z poliwęglanu, pracujące w trybie dwufunkcyjnym: awaryjnym lub awaryjno–sieciowym*. Wyposażone w elektroniczne zabezpieczenie przed całkowitym rozładowaniem baterii. Oprawy przeznaczone są do oświetlania i wyznaczania wyjść awaryjnych oraz dróg ewakuacyjnych w budynkach użyteczności publicznej. Stopień ochrony IP 54. TAURUS to uniwersalne, jednostronne oprawy oświetlenia awaryjnego o stabilnej konstrukcji z blachy stalowej, pracujące w trybie dwufunkcyjnym: awaryjnym lub awaryjno–sieciowym*. Wyposażone w elektroniczne zabezpieczenie przed całkowitym rozładowaniem baterii i opcjonalnie w autotest. Oprawy przeznaczone są do wyznaczania wyjść awaryjnych oraz dróg ewakuacyjnych w budynkach użyteczności publicznej. Stopień ochrony IP 20. NOWE PRODUKTY 47 TRYTON to uniwersalne, dwustronne oprawy oświetlenia awaryjnego o lekkiej i stabilnej konstrukcji wykonanej z poliwęglanu, przystosowane do pracy w trudnych warunkach, w miejscach o wysokim zapyleniu i wilgotności, pracujące w trybie dwufunkcyjnym: awaryjnym lub awaryjno–sieciowym.* Wyposażone w elektroniczne zabezpieczenie przed całkowitym rozładowaniem baterii. Oprawy przeznaczone są do wyznaczania wyjść awaryjnych oraz dróg ewakuacyjnych w trudnych warunkach środowiskowych. Można stosować we wnętrzach budynków użyteczności publicznej o wysokim stopniu zapylenia i wilgotności (halach produkcyjnych, pomieszczeniach technicznych i magazynowych, warsztatach, szatniach, garażach, basenach itp.) oraz na terenie obiektów zewnętrznych i powierzchni zadaszonych (parkingach wielopoziomowych, peronach, dworcach, wiatach składowych itp.). Stopień ochrony IP 65. URAN to uniwersalne, jednostronne oprawy oświetlenia awaryjnego o lekkiej i stabilnej konstrukcji wykonanej z poliwęglanu, przystosowane do pracy w trudnych warunkach, w miejscach o wysokim zapyleniu i wilgotności, pracujące w trybie dwufunkcyjnym: awaryjnym lub awaryjno–sieciowym*. Wyposażone w elektroniczne zabezpieczenie przed całkowitym rozładowaniem baterii i opcjonalnie w autotest. Oprawy przeznaczone są do wyznaczania wyjść awaryjnych oraz dróg ewakuacyjnych w trudnych warunkach środowiskowych. Można stosować we wnętrzach budynków użyteczności publicznej o wysokim stopniu zapylenia i wilgotności (halach produkcyjnych, pomieszczeniach technicznych i magazynowych, warsztatach, szatniach, garażach, basenach itp.) oraz na terenie obiektów zewnętrznych i powierzchni zadaszonych (parkingach wielopoziomowych, peronach, dworcach, wiatach składowych itp.). Stopień ochrony IP 65. Moduły awaryjnego zasilania oświetlenia TYTAN wyposażone w statecznik elektroniczny i pakiet akumulatorów oraz układ kontroli ładowania i rozładowania, układ automatycznego przełączania pomiędzy pracą sieciową i awaryjną, układ sygnalizacji LED sprawdzający obecność napięcia zasilającego i poprawne podłączenie modułu z akumulatorem, układ testu umożliwiający ręczne sprawdzenie prawidłowego działania oprawy trybie awaryjnym. Moduły przeznaczone są do zabudowy w oprawach oświetleniowych z fluorescencyjnymi źródłami światła, zasilanymi statecznikiem magnetycznym lub elektronicznym. Moduł oświetlenia awaryjnego TYTAN pracuje w trybach: Awaryjnym z jedną świetlówką , która świeci tylko w przypadku awarii. Awaryjno–sieciowym z jedną świetlówką, która pracuje z sieci oraz w przypadku awarii sieci zasilającej przechodzi w tryb pracy awaryjnej. Awaryjnym z dwoma świetlówkami, które świeca tylko w przypadku awarii sieci zasilającej Awaryjno–sieciowym z dwoma świetlówkami, które pracują z sieci oraz w przypadku awarii sieci zasilającej przechodzą w tryb pracy awaryjnej. Awaryjno–sieciowym z dwoma świetlówkami, które pracują z sieci oraz jedną z nich, która przechodzi w tryb pracy awaryjnej w przypadku awarii sieci zasilającej Moc źródeł światła Świetlówki fluorescencyjne 6–36W – TYTAN 36 Świetlówki fluorescencyjne 6–58W – TYTAN 58 *W trybie awaryjnym źródło światła świeci tylko po zaniku napięcia sieciowego. W trybie awaryjno–sieciowym źródło światła świeci przy obecności i przy zaniku napięcia sieciowego. Konrad Kozłowski Bibliografia [1] Stanisław Pieniążek: Oświetlenie awaryjne w budynkach. Kwartalnik OŚWIETLENIE INFO Warszawa, nr 2(26)2009. [2] Adam Tworek: TYTAN, moduły oświetlenia awaryjnego z ELGO. Kwartalnik OŚWIETLENIE INFO Warszawa, nr 1(25)2009. [3] Karol Kuczyński: Oświetlenie awaryjne i przeszkodowe – normalizacja. Miesięcznik ELEKTRO INFO, Warszawa , nr 1–2 /2009. [4] Karol Kuczyński: Systemy oświetlenia awaryjnego i przeszkodowego. Miesięcznik ELEKTRO INFO, Warszawa , nr 10/2008. [5] Julian Wiatr: Oświetlenie awaryjne w budynkach – wymagania i zasady zasilania. Dom Wydawniczy MEDIUM, Warszawa 2007. [9] Dz. U. z 2002r. nr 75 poz. 690). [6] Materiały firm Cooper/CEAG Notlichtsysteme GmbH. [7] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21–04–2006 w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 80, poz. 563 z dnia 11.05.2006 r.). [10] PN–EN 1838:2005 „Zastosowanie oświetlenia – Oświetlenie awaryjne.” [8] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12–04– 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki ich usytuowanie (tekst jednolity PN–EN 60598–2–22 „Oprawy oświetleniowe. Część 2: Wymagania szczegółowe. Dział 22: Oprawy oświetlenia awaryjnego”. [11] PN–EN 50171:2007 „Centralne systemy zasilania.” [12] PN–EN 50172:2005 „Systemy awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego.” [13] PN–EN 50272–2:2007 „Wymagania dotyczące bezpieczeństwa baterii wtórnych i instalacji baterii”. Część 2: Baterie stacjonarne. [14] www.pkn.pl 48 TECHNIKA ŚWIETLNA Oświetlenie hal przemysłowych Know-How W ELGO wiemy jak wyposażyć każdą halę przemysłową w nowoczesne i niezawodne, a przy tym energooszczędne oświetlenie, spełniające wymagania obowiązujących norm oświetleniowych oraz przepisów bezpieczeństwa TECHNIKA ŚWIETLNA 49 Bazując na wieloletnim doświadczeniu specjalistów „wychowanych” na produktach ELGO Lighting Industries S.A., jednego z największych producentów sprzętu oświetleniowego w Polsce oraz śledząc rozwój techniki świetlnej przedstawiamy kolejne etapy realizacji oświetlenia hal przemysłowych spełniających najwyższe standardy. Etap I – Rozpoznanie Stojąc przed zamiarem budowy lub modernizacji hali przemysłowej musimy znać jej przeznaczenie. Posiadając taką wiedzę jesteśmy w stanie zaproponować rozwiązanie spełniające oczekiwania późniejszych jej użytkowników. W przypadku hal przemysłowych o nieznanym charakterze oczekuje się spełnienia najwyższych wymagań, które ostatecznie mogą okazać się niepotrzebne, a co za tym idzie, wdrożone rozwiązania będą nieefektywne. Problem ten dotyczy nie tylko oświetlenia, ale ogólnie całego wyposażenia hali przemysłowej. Skupiając się na oświetleniu prezentujemy poniżej wyciąg z normy oświetleniowej PN EN 12464-1 „Światło i oświetlenie – Oświetlenie miejsc pracy – Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach” (tabela.1).Dokument przedstawia wymagania oświetleniowe stawiane pomieszczeniom, w których odbywa się praca wzrokowa. Kiedy znamy już charakter pracy, jaka będzie odbywała się w pomieszczeniu, dobieramy odpowiedni poziom natężenia oświetlenia. Podana w normie wartość jest średnim natężeniem oświetlenia użytkowego (Em), czyli takiego, jakie powinno występować na przyjętej płaszczyźnie roboczej. Natężenie jest składnikiem ilościowym oświetlenia. W przypadku każdego pomieszczenia wysokość płaszczyzny roboczej będzie inna. Dla magazynu czy korytarza płaszczyzna robocza powinna zostać przyjęta na poziomie posadzki. W przypadku hal gdzie odbywa się bardziej zaawansowana praca wzrokowa wysokość ta powinna być determinowana np. wysokością stołu montera czy taśmy na linii produkcyjnej. Nie znaczy to oczywiście, że w każdym zakątku hali natężenie oświetlenia powinno wynosić dokładnie tyle ile przewiduje norma. Istnieje zapis mówiący, że równomierność oświetlenia liczona jako stosunek wartości minimalnej (Emin) natężenia oświetlenia do wartości średniej (Em) powinna wynosić 0,7. Równomierność oświetlenia do spółki z wskaźnikiem olśnienia (UGRL) i minimalnym wskaźnikiem oddawania barw (Ra) to składniki jakościowe oświetlenia, o których nie należy zapominać, chcąc zrealizować oświetlenie o najwyższym standardzie. Po określeniu przeznaczenia hali przemysłowej należy ustalić parametry pomieszczenia, które mają decydujący wpływa na ilość i sposób rozmieszczenia sprzętu oświetleniowego. Poza oczywistymi wielkościami takimi, jak gabaryty hali, konieczne jest przedstawienie charakteru dachu oraz możliwości instalacji opraw. Bardzo ważnymi informacjami są również ograniczenia, w postaci np. suwnicy czy wysokości załadunku regałów wysokiego składowania, które determinują wysokość zawieszenia opraw. Kolejne istotne parametry to rozmieszczenie narzędzi, linii i maszyn, a także regałów składowania. Informacje te pozwalają następnie rozmieścić płaszczyzny robocze i zarazem określić wymagania dla poszczególnych stref obiektu. Etap II – Wybór sprzętu oświetleniowego W ofercie ELGO Lighting Industries S.A. znajdziemy wszystkie rodzaje opraw oświetleniowych stosowanych w oświetleniu przemysłowym. Tak duża różnorodność opraw pozwala bardzo precyzyjnie Nr. ref. Rodzaj wnętrza, zadania lub czynności Em [lx] UGRL Ra 1.41 Składy i magazyny 100 25 60 2.15.3 Hala maszyn 200 25 80 4.1 Strefa sprzedaży domu towarowego 300 22 80 6.2.24 Sale sportowe, gimnastyczne, baseny pływackie (ogólnodostępne) 300 22 80 8.1.9 Hangar do sprawdzania i napraw 500 22 80 Tabela 1 – Wymagania dla przykładowych pomieszczeń przemysłowych owa T8 świetlówka lini wa T5 świetlówka linio lampa wyładowcza MH-40 lampa wyładowcza HSE-400 Rys. 1. Źródła światła stosowane do oświetlania hal przemysłowych dobrać sprzęt idealnie sprawdzające się w konkretnym pomieszczeniu. Wybór źródła światła powinien zawęzić nam wybór ostatecznej oprawy. Obecnie mamy do wyboru właściwie tylko dwa rodzaj źródeł: świetlówki liniowe lub lampy metalohalogenkowe. Pozostałe źródła światła takie jak źródła żarowe, lampy sodowe, czy źródła półprzewodnikowe nie są brane pod uwagę ze względu na małą efektywność świetlną lub zbyt niski wskaźnik oddawania barw. Oba prezentowane powyżej typy źródeł charakteryzują się bardzo podobną wydajnością świetlną (80 – 105 lm/W) oraz wskaźnikiem oddawania barw Ra > 60. Na korzyść świetlówek liniowych w porównaniu z lampami metalohalogenkowymi przemawia możliwość realizacji oświetlenia awaryjnego oraz natychmiastowy start oraz restart po zaniku napię- 50 TECHNIKA ŚWIETLNA Rys. 2. Sposób doboru rodzaju źródła światła i optyki oprawy cia. W przypadku wysokoprężnych lamp metalohalogenkowych autem jest duży zakres mocy oraz precyzja w budowie układów optycznych opraw oświetleniowych pozwalająca realizować nietypowe oświetlenie. Wybór samego źródła światła to jednak nie wszystko. Pozostaje jeszcze oprawa oświetleniowa, która w różny sposób może kształtować rozsył światłości emitowanej przez źródło światła. Rysunek nr. 2 w uproszczony sposób przedstawia jak dobrać sprzęt oświetleniowy do hali przemysłowej biorąc pod uwagę jej wysokość. Sama wysokość pomieszczenia to oczywiście nie wszystko. Ważne również jest czy będziemy oświetlać otwartą przestrzeń hali czy też wąską aleję pomiędzy regałami wysokiego składowania. Nie wolno także zapomnieć o oświetleniu awaryjnym, które zgodnie z normą PN-EN 1838 „Zastosowania oświetlenia – Oświetlenie awaryjne” wymaga uzyskania różnych poziomów natężenia oświetlenia w zależności od pracy, jaka odbywa się w danym rejonie hali. Dodatkowym elementem, który należy uwzględnić jest stopień zanieczyszczenia oraz wilgotność otoczenia. ETAP III – Projekt oświetlenia Po wybraniu odpowiedniej koncepcji konieczne jest wykonanie projektu oświetlenia, który pozwoli określić potrzebną ilości i rozmieszczenia opraw. W przypadku kiedy za pomocą więcej niż jednego rozwiązania osiągamy oczekiwany rezultat, projekt oświetlenia precyzyjnie rozstrzygnie, który z wariantów Rys. 3. Rozmieszczenie płaszczyzn oraz punktów pomiarowych. jest najwydajniejsza, a co za tym idzie pozwoli w przyszłości obniżyć koszty eksploatacji oświetlenia. Wykonanie dobrego projektu oświetlenia nie jest rzeczą łatwą. Zakładając, że wszystkie dostarczone do projektanta dane są prawidłowe, ten może przystąpić do pracy. Pierwszym krokiem powinno być, zweryfikowanie założonych wymagań z normą oświetleniową. Następnie należy określić plan konserwacji oświetlenia w danym pomieszczeniu. Poprawne ustalenie okresów konserwacyjnych oświetlenia jak i samego pomieszczenia pozwoli optymalnie dobrać ilość opraw oświetleniowych. Wpływ na wartość współczynnika utrzymania (zapasu) ma kilka czynników. Pierwszym z nich jest rodzaj źródła światła przyjęty do oświetlenia pomieszczenia. Kolejne to, przyjęty sposób wymiany źródeł (wymiana grupowa lub indywidualna) oraz poziom zanieczyszczeń mający wpływ na zabrudzenie pomieszczenia, a co za tym idzie okres czyszczenia opraw i powierzchni odbijających światło. Kolejnym etapem jest przygotowanie modelu pomieszczenia w programie wspomagającym projektowanie oświetlenia. Najpopularniejszym obecnie programem tego typu jest produkt Niemieckiego Instytutu Techniki Świetlnej (DIAL), DIALux. ELGO Lighting Industries S.A. współpracuje z DIALem od czerwca 2008 roku. Po wprowadzeniu modelu, należy rozmieścić płaszczyzny robocze oraz punkty pomiarowe (Rys. 3) tak, aby program wygenerował wyniki, na których nam zależy. Model powinien możliwie Rys. 4. Wizualizacja oświetlenia magazynu wysokiego składowania. TECHNIKA ŚWIETLNA 51 Rys. 5. Model uproszczony magazynu wysokiego składowania. Rys. 6. Model zredukowany magazynu wysokiego składowania. najwierniej odwzorować pomieszczenie, pełnego stanu załadowania. Zakładamy, czenia natężenia oświetlenia dotyczą które oświetlamy. Stosowanie uproszczeń że magazyn podczas codziennej pracy oczywiście obszaru pomiędzy regałami magazynowymi. jest dopuszczalne, a nawet wskazane, będzie zapełniony, dlatego właśnie taki stan należy przyjąć jako normalny. o ile nie wpływają one na poprawność ETAP IV – Realizacja uzyskanych wyników. Częstym błędem Uproszczeniem, o którym wspomijest wykonanie obliczeń dla pustej hali, nano wcześniej, może być przyjęcie Zakładając, że podczas realizacji podczas, gdy jest to np. magazyn wypojednolitej powierzchni załadowanych oświetlenia hali przemysłowej inwestor sażony w regały. Tego typu uproszczenia regałów zamiast wprowadzania każdego będzie postępował zgodnie z wytyczpowodują uzyskanie błędnych wyników. segmentu oddzielnie. (Rys. 5) Zabieg ten nymi zawartymi w poprawnie wykonanym projekcie, możemy mieć pewność, Wykonany w ten sposób projekt będzie zdecydowanie skróci czas wykonania moprezentował się bardzo konkurencyjnie, delu oraz obliczeń fotometrycznych. że spełni ono wszystkie wymagania staze względu na niewielką ilość wykoModel dokładny Model uproszczony Model zredukowany rzystanych opraw oświetleniowych, jednak wadą projektu będzie brak odzwierciedlenia stanu rzeczywistego oświetlanego p omies zc zenia . Poziom Skutkiem końnatężenia 119 lx 120 lx 123 lx cowym takiego oświetlenia uproszczenia jest Czas kosztowne rozczawykonywania ok. 35 min. ok. 1 min. ok. 15 sek. pracy rowanie po wykonanej realizacji. Tabela 2. Porównanie czasu wykonywania obliczeń oraz ich dokładności w stosunku do stopnia skomplikowania modelu. Poniższy rysunek przedstawia model przykładowego maKolejną „sztuczką” pozwalającą uprowiane przed nowoczesnym obiektem gazynu wysokiego składowania, który ścić obliczenia, a co za tym idzie zaoszprzemysłowym. Z pełną odpowiedzialposłuży nam jako przykład poprawnie wyczędzić czas jest redukcja podobnych nością można postawić tezę, że wykokonanego projektu oświetlenia. (Rys. 4) obszarów pomieszczenia, takich jak aleje rzystanie sprzętu z oferty ELGO Lighting Podczas projektowania należy pomiędzy regałami. Poniżej przedstaIndustries S.A. w połączeniu z przestrzeprzyjąć pewne dodatkowe założenia. wiamy wygląd modelu oświetlanego ganiem przyjętego systemu konserwacji Przykładem takiego założenia, popartego magazynu po zmianach. (Rys. 6) oświetlenia zapewni wieloletnią eksplodoświadczeniem, jest wprowadzenie do Tabela 2 prezentuje jak wprowadzone atację każdej hali przemysłowej. Bartosz Radkowiak modelu pełnych regałów. Przy obliczeuproszczenia przyspieszają czas wykonyniach wykonanych dla pustych regałów wania obliczeń przez program DIALux, uzyskamy zdecydowanie wyższą wartość przy niewielkiej rozbieżności pomiędzy natężenia oświetlenia niż w przypadku uzyskanymi wynikami. Wszystkie obli- 52 TECHNIKA ŚWIETLNA Oprawy do oświetlenia przemysłowego z ELGO Oprawy świetlówkowe o swobodnym rozsyle, IP 20 Oprawy świetlówkowe o swobodnym rozsyle, o podwyższonym IP Oprawy świetlówkowe o rozsyle ukierunkowanym, o podwyższonym IP HERMETIC DUST reflector Oprawa świetlówkowa o wysokim stopniu szczelności IP65 uzyskiwanym dzięki uszczelce poliuretanowej wylewanej bezpośrednio na obudowę. Cała oprawa wykonana jest z najwyższej klasy poliwęglanu, co zapewnia jej odporność na udary mechaniczne. Wyposażona w stateczniki magnetyczne lub elektroniczne, współpracuje ze świetlówkami T5 oraz T8. Istnieje możliwość fabrycznego wyposażenia opraw w moduły awaryjne. Jedna z wersji wyposażona została w przepusty do okablowania przelotowego. Oprawa przystosowana do pracy z dwiema świetlówkami T8 o mocy 36W. Dzięki zastosowaniu specjalnych osłon na oprawki świetlówki możliwe jest uzyskanie stopnia szczelności IP65 w oprawie otwartej. Brak klosza (osłony źródeł światła) pozwala zdecydowanie podnieść sprawność świetlną oprawy. Dodatkowy odbłyśnik wykonany ze stali malowanej metodą proszkową na kolor biały kieruje cały strumień świetlny oprawy w kierunku oświetlanej płaszczyzny. RIGA Oprawa świetlówkowa współpracująca ze świetlówkami T5 i T8. Produkowana jest wersja jedno i dwuźródłowa. Może być wyposażona w statecznik konwencjonalny magnetyczny (KVG), konwencjonalny magnetyczny z kompensacją mocy biernej (VVG) oraz elektroniczny (EVG). Dodatkowo istnieje możliwość podłączenia do oprawy układów awaryjnych z serii TYTAN. Możliwość okablowania przelotowego ułatwia instalacje opraw w linię. IGA aR kow ów a aw Opr tl świe oprawa HERMETIC DUST IGA R wa wko ietló r cto e refl św awa Opr Rodzina opraw przemysłowych o wysokim stopniu szczelności IP65. Oprawy z rodziny DUST występują w wersji jedno i dwuźródłowej. Współpracują ze świetlówkami T5 oraz T8 wraz ze statecznikami magnetycznymi i elektronicznymi. Dodatkową cechą opraw DUST jest możliwość wyposażenia opraw w zamki z tworzywa (poliamid) lub ze stali nierdzewnej. Jak wszystkie oprawy świetlówkowe, mają one możliwość fabrycznego wyposażenia w moduły awaryjne. Oprawy do lamp wyładowczych, rozsył szeroki, IP 20 DUSTRA Oprawy świetlówkowe o rozsyle ukierunkowanym, IP20 RIGA reflector Rodzina opraw RIGA reflector jest odpowiednikiem oprawy RIGA. Różnica polega na wyposażeniu oprawy w odbłyśnik malowany metodą proszkową na kolor biały ukierunkowujący strumień świetlny źródeł w kierunku dolnym. Rozwiązanie to zapewnia węższy rozsył, a co za tym idzie, poprawia sprawność oprawy względem oświetlanej powierzchni. oprawa DUST reflector Oprawa typu high-bay, przystosowana do pracy z wysokoprężnymi lampami wyładowczymi o mocy 250W. Wersje z kloszem wykonanym z poliwęglanu lub ryflowanego aluminium realizują szeroki rozsył światłości. Stopień szczelności dla komory osprzętu wynosi IP54. Dużą zaletą opraw typu high-bay produkowany w ELGO jest możliwość mocowania opraw do stropu na wiele sposobów (bezpośrednio do stropu, za pomocą zwieszaków lub haków). oprawa DUST TECHNIKA ŚWIETLNA 53 Oprawy do oświetlenia przemysłowego z ELGO oprawa DUSTRA oprawa MITRA NEW FACETTED MITRA new facetted oraz wyposażenie opraw w filtr umożliwiający „oddychanie” pozwala uzyskać stopień szczelności oprawy IP65. Rodzina opraw MITRA posiada wielu przedstawicieli. Wersja realizująca szeroki rozsył światła wyposażona jest w ryflowany odbłyśnik wykonany z aluminium. Oprawy współpracują z wysokoprężnymi lampami wyładowczymi w pełnym zakresie mocy. Oprawy posiadają możliwość wyposażenia w klosz wykonany ze szklą hartowanego, co pozwala zwiększyć stopień szczelności oprawi do IP54. Oprawy do lamp wyładowczych, rozsył szeroki, o podwyższonym IP NOVA OPHbn Oprawy oświetleniowe pochodzące z rodziny NOVA charakteryzują się odmienną konstrukcją w stosunku do standardowych opraw przemysłowych typu highbay. Korpus oprawy stanowi solidny profil aluminiowy, który wraz z siatką ochronną, zabezpieczającą hartowaną szybę, zapewniają oprawie bezpieczeństwo przed udarami mechanicznymi na poziomie opraw wandaloodpornych (IK 10). Niewielka wysokość wspomnianego profilu stanowi główny atut, pozwalający stosować oprawy NOVA wszędzie tam, gdzie bezpośrednio pod oprawami odbywa się praca np. suwnicy lub wózka widłowego wysokiego stanu. Wersja OPHbn wyposażona została w odbłyśnik o szerokim rozsyle. Oprawy współpracują ze każdym rodzajem lamp wyładowczych w pełnych przedziałach mocy. Zwarta konstrukcja Oprawy do lamp wyładowczych, rozsył wąski, IP20 MITRA new smooth Podobnie jak opisywana wcześniej rodzina opraw MITRA new facetted, również MITRA new smooth wykonana jest z aluminium. Tym razem jednak, w celu zapewnienia wąskiego rozsyłu światła odbłyśnik oprawy jest gładki. Dodatkowo posiada możliwość wyposażenia w klosz wykonany ze szkła hartowanego (stopień szczelności IP65) oraz siatkę ochronną. oprawa NOVA oprawa MITRA NEW SMOOTH Oprawy do lamp wyładowczych, rozsył wąski, o podwyższonym IP NOVA, OPHbw Opisywana już wcześniej oprawa NOVA - typ OPHbn różni się od oprawy OPHbw jedynie rodzajem zastosowanego układu optycznego. Wersja OPHbw realizuje wąski rozsył światłości, który z powodzeniem może być wykorzystywany do oświetlenia wysokich hal lub wąskich alei pomiędzy regałami magazynowymi. Jak widać nawet po wykonaniu szczegółowej analizy, nie zawsze udaje się wybrać jeden typ opraw, który spełnia wszystkie oczekiwania. Wyjściem z takiej sytuacji jest łączenie kilku rodzajów oświetlenia w jednej hali. Dzięki takiemu rozwiązaniu wykorzystywane są walory różnych typów jednocześnie eliminując ich wady. Przykładem takiej współpracy jest oświetlenie wysokich hal, w których niezbędne jest wykorzystanie opraw z lampami metalohalogenkowymi do oświetlenia ogólnego oraz opraw świetlówkowych realizujących oświetlenie awaryjne. 54 Oświetlenie specjalistyczne w produkcji ogrodniczej „Adio pomidory, adio ulubione, przez długie złe miesiące, wasz zapach będę czuł” śpiewał Wiesław Michnikowski żegnając się wraz z końcem lata z jednym z ulubionych warzyw Polaków Popularna piosenka autorstwa Jeremiego Przybory i Jerzego Wasowskiego powstała kilkadziesiąt lat temu, w okresie kiedy w Polsce pojęcie doświetlania roślin było niemalże magiczne, choć nie tak, jak utwory Kabaretu Starszych Panów. Od momentu powstania cytowanego utworu wiele się zmieniło, wciąż jednak niezmienne jest geograficzne położenie Polski, które powoduje, że jedynie wiosną i latem wzrost roślin odbywa się w warunkach dostatecznej intensywności światła. Natomiast wraz z końcem wakacji, a w praktyce od września do marca, występuje jego deficyt. Współczesna technika daje jednak możliwość wpływania na rozwój roślin w okresie jesienno–zimowym nie tylko miłośnikom pomidorów. Jednym z elementów oddziaływania na rośliny jest ich doświetlanie i naświetlanie. W wielu przeprowadzonych badaniach wykazano, że istnieje silna liniowa zależność między dostępnością światła, a spadkiem plonu uprawianych roślin. Udowodniono, że zmniejszenie intensywności światła o każde 1% przynosi 1% spadek plonu. Niedostateczna ilość światła może powodować nie tylko spowolnienie procesu wzrostu (wolne tempo fotosyntezy). Efektem niedoświetlenia może być nadmiernie wydłużenie i wiotkość łodyg, czy zmniejszona ilość chlorofilu w tkankach. Także w słabo NOWE PRODUKTY 55 wykształconych chloroplastach zmniejszona jest intensywność fotosyntezy, nawet kiedy w późniejszym okresie zostanie zwiększona dostępność światła. Wniosek jest jednoznaczny – niedostateczne oświetlenie może prowadzić do ograniczenia produktywności roślin. Wysoka wartość strumienia światła podnosi zawartość cukru w owocach i warzywach. Zmniejsza się natomiast asymilacja związków azotowych oraz redukcja kwasów. W uprawie kwiatów udowodniono, że sztuczne przedłużenie dnia ma pozytywny wpływ na ich wybarwienie, a także może wpływać na zmniejszenie ryzyka wystąpienia szarej pleśni (badania przeprowadzono na begoniach) Intensywność dostarczania światła ma zatem także istotny wpływ na szybkość wzrostu oraz jakość i wielkość plonów. Podstawowe pojęcia z zakresu doświetlania roślin Przy doświetlaniu roślin można spotkać się z różnymi pojęciami z zakresu fotobiologii, fotochemii i fotofizyki. Szerzej na temat światła, wpływu PAR na rośliny oraz procesu fotosyntezy pisaliśmy już w numerze 2(26)2009 kwartalnika „Oświetlenie INFO”. Poniżej zostaną przybliżone kolejne, ważne zagadnienia spotykane w doświetlaniu upraw szklarniowych. Światło, promieniowanie PAR i fotosynteza Światło jest promieniowaniem elektromagnetycznym. Zdecydowana większość energii słonecznej docierająca do powierzchni Ziemi mieści się w zakresie długości fali 300–2500 nm. Rośliny w procesie fotosyntezy wykorzystują fale o długości 400–700 nm. Promieniowanie ultrafioletowe poniżej 380 nm i podczerwone powyżej 780 nm nie są wykorzystywane w fotosyntezie. Wpływają natomiast na tzw. procesy fotomorfogenetyczne roślin dotyczące wzrostu pędów, rozkrzewiania, zabarwienia liści, kwitnienia i starzenia się roślin. Zakres widmowy fal świetlnych, na które reagują rośliny nazywany jest promieniowaniem fotosyntetycznie czynnym PAR (photosyntetic active radiation). Intensywność światła użytecznego dla rośliny określa się liczbą fotonów, czyli cząsteczek posiadających elementarną porcję energii pola elektromagnetycznego nazywaną kwantem, wykorzysty- wanych w procesie fotosyntezy. Światło to zatem nic innego jak ruch fotonów, czyli elementarnych kwantów energii słonecznej. Jednostką liczby fotonów jest mol. Jeden mol kwantów jest to energia mola cząstek, z których każda absorbuje jeden kwant promieniowania. Energia wyrażana w molach jest wielokrotnie mniejsza od podstawowej jednostki, dlatego stosuje się przedrostek mikro (1 μmol = 10 –6 mola). Liczba fotonów w odniesieniu do 1m2 w ciągu 1 sekundy, czyli gęstość strumienia fotonów absorbowanych przez chlorofil w zakresie PAR, to liczba fotonów w zakresie długości fali odpowiadającej światłu PAR. Rośliny potrzebują światła do fotosyntezy. Proces ten przebiega dzięki wykorzystaniu energii świetlnej pochłanianej przez chlorofil. Pokarmem roślin, który jest wykorzystywany do budowy masy i wzrostu są węglowodany. Rośliny produkują je samodzielnie z dwutlenku węgla i wody właśnie w ramach fotosyntezy. Intensywność fotosyntezy zależy od intensywności światła, zawartości dwutlenku węgla, zaopatrzenia w wodę i temperatury otoczenia. Produktem fotosyntezy roślinnej jest tlen wydalany przez rośliny do atmosfery. Światłość zwana także natężeniem źródła światła – to podstawowa wielkość fotometrii wizualnej. Jest to stosunek strumienia świetlnego wysyłanego przez źródło punktowe w nieskończenie małym stożku do kąta bryłowego tego stożka. Jednostką światłości jest kandela [cd]. W fotometrii fizycznej odpowiednikiem światłości jest światłość energetyczna, jej jednostką jest wat na steradian [W/sr]. Kandela jest definiowana jako natężenie światła emitowanego w określonym kierunku przez źródło promieniowania monochromatycznego o częstotliwości 540 x 1012 Hz i którego natężenie w tym kierunku jest równe 1/683 W/sr. Natężenie izotropowego źródła światła jest liczbowo równe mocy promieniowania źródła przypadającej na jednostkę kąta bryłowego. Mówiąc inaczej to ilość energii promieniowanej przez źródło w ciągu jednostki czasu w jednostkowy kat bryłowy, czyli 1 steradian. Kąt bryłowy (Ω) jest natomiast miarą rozwartości powierzchni stożkowej o wierzchołku w punkcie 0 i jest określony przez stosunek pola powierzchni wycinka kuli (A) o środku w wierzchołku kata bryłowego 0, do kwadratu promienia kuli (r2), co można zobrazować wzorem: Ω = A/r2 [sr] Kąt o wartości 1 steradiana jest to kąt bryłowy wycinający z powierzchni kuli powierzchnię (A) równą kwadratowi promienia kuli. Interpretację graficzna kąta bryłowego przedstawia poniższy rysunek. Strumień świetlny zwany także strumieniem energii Moc energii promienistej oceniana na podstawie wywołanego przez nią wrażenia świetlnego. Można to zobrazować za pomocą wzoru: Δφ = I x ΔΩ [lm] gdzie I to natężenie izotropowego punktowego źródła światła [cd], ΔΩ to kąt bryłowy. Jednostką strumienia świetlnego jest lumen [lm]. Całkowity strumień świetlny φc promieniowany przez izotropowe źródło światła wynosi: Δφ = I x 4π [lm] Gęstość oświetlenia (oświetlenie) Gęstość powierzchniowa strumienia świetlnego padającego na płaszczyznę. Gęstość oświetlenia E, jeśli strumień świetlny pada prostopadle i równomiernie na oświetlana powierzchnię, definiuje się jako strumień świetlny (φ) przypadający na jednostkę powierzchni (A), co ilustruje wzór: E = φ/A Gdzie A to jednostkowa powierzchnia [m2]. Jednostką gęstości oświetlenia jest lux [lx]. Interpretację graficzną przedstawia poniższy rysunek. 56 NOWE PRODUKTY Luminacja zwana także jaskrawością Miara wrażenia wzrokowego, które odbiera oko ze świecącej powierzchni. Jaskrawość określa się jako natężenie światła w odniesieniu do powierzchni świecącej, prostopadłej do kierunku widzenia. Jednostką luminacji jest nit [nt], równy 1nt = 1cd/ 1m2. Dobór źródeł światła i opraw w oświetlaniu roślin Wybierając specjalistyczne oświetlenie do oświetlania roślin trzeba brać pod uwagę kilka czynników: czas i poziom natężenia światła, spektrum długości fali świetlnej, charakterystykę fotoperiodyzmu, wymagania środowiskowe roślin, wielkość szklarni, liczbę cykli włączeń i wyłączeń oświetlenia, typ doświetlania: fotoperiodyczne czy asymilacyjne. Ważna jest nie tylko skuteczność lamp, lecz także rozdział światła pod względem składu spektralnego wytwarzanego przez źródło światła. Jest to związane z procesem absorpcji światła przez chlorofil. Obecnie w doświetlaniu upraw szklarniowych wykorzystuje się następujące typy lamp: żarowe, fluorescencyjne, rtęciowe niskoprężne i wysokoprężne, rtęciowo–żarowe, sodowe niskoprężne i wysokoprężne, metalohalogenkowe, LED. Lampy żarowe mym ograniczania dostępu naturalnego światła do roślin, również i te lampy są rzadko spotykane w uprawach szklarniowych. Można je stosować przy produkcji rozsady w pomieszczeniu sztucznie oświetlanym lub też w szklarni, w której zainstalowany jest mechanizm do ich przesuwania. Mogą być użyte zarówno do doświetlania fotoperiodycznego, jak i asymilacyjnego. Ekonomiczna żywotność lampy wynosi 7500 godzin pracy. Lampy rtęciowe lub rtęciowo– żarowe Charakteryzują się skutecznością świetlną w granicach od 17–23 lm W (lampy rtęciowe) do 35–55 lm/W (rtęciowo–żarowe). W praktyce mają ograniczone zastosowanie, bowiem mała skuteczność świetl- Ze względu na emisję światła głównie w zakresie większych długości fali, intensywne nagrzewanie, małą skuteczność świetlną (8–18 lm/W zainstalowanej mocy) są rzadko wykorzystywane do doświetlania roślin w szklarni. Używano ich głównie do doświetlania fotoperiodycznego. Ekonomiczna żywotność lampy wynosi 1000 godzin pracy. na implikuje konieczność ich gęstego montażu w szklarni. Na przykład jedna lampa 400W wystarcza do oświetlenia zaledwie jednego metra kwadratowego powierzchni uprawy. Lampy te są jednak tańsze od sodowych. Powinny być umieszczane od 60–80 cm (250 W) do 120–150 cm (400 W) nad wierzchołkami roślin. Ekonomiczna żywotność lampy wynosi 6000 godzin pracy. Lampy fluorescencyjne (świetlówki) Lampy sodowe (nisko – i wysokoprężne) W zależności od barwy luminoforu, można uzyskać światło o żądanej długości fali. Jednak, z powodu małej skuteczności świetlnej (30–50 lm/W), konieczności łączenia w specjalne agregaty, a tym sa- Są najczęściej stosowane w produkcji szklarniowej, bowiem ich skuteczność świetlna wynosi od 90–135 lm/W (lampy sodowe niskoprężne) do 110–140 lm W (lampy wysokoprężne). Ekstremum emitowanego światła przypada na długość fal 550–630 nm (barwa żółta). W porównaniu z niskoprężnymi lampami sodowymi, wysokoprężne wyróżniają się o około 15% większym strumieniem świetlnym oraz o 30% większą emisją w zakresie barwy niebieskiej. Ekonomiczna żywotność lampy wynosi 12000 godzin pracy. Lampy metalohalogenkowe Charakteryzują się skutecznością świetlną w granicach 60–90 lm/W. Stosuje się je głównie do doświetlania asymilacyjnego. Ekonomiczna żywotność lampy wynosi 8000 godzin pracy. Lampy LED Najnowszym rozwiązaniem stosowanym w oprawach do doświetlania roślin są lampy gdzie źródłem światła są diody LED, które emitują światło o specyficznej długości fali i nie wytwarzają ciepła. Barwa emitowanego światła zależy od składu i postaci użytych materiałów. Może być to podczerwień lub światło widzialne (bliski ultrafiolet). Najważniejsze zalety LED to: większa wydajność z wata, możliwość emitowania żądanego koloru światła, światło może być skupione na roślinie, światło może być ściemniane, diody mają bardzo długą żywotność (do 50 tys. godzin), nie produkują ciepła, mogą pulsować, co może podwyższyć wydajność o 30%. NOWE PRODUKTY 57 Jeśli oprawy LED uzupełniałyby światło słoneczne najlepsze do doświetlania są diody czerwone. Jeśli miałyby być stosowane do naświetlania to idealna jest mieszanina światła niebieskiego i czerwonego. W istniejących oprawach proporcje światła niebieskiego do czerwonego wynoszą 2:5. Niezbędna jest także światło białe, gdyż zawiera ono wszystkie barwy potrzebne roślinom do celów fotomorfogenetycznych, innych niż fotosynteza. Badania laboratoryjne wykazały także, że odpowiednio stosowane światło LED jest bardziej efektywne niż tradycyjne. Zasadniczym elementem systemu oświetleniowego jest jednak oprawa. Sercem prawidłowo wykonanej oprawy oświetleniowej jest dobrze zaprojektowany odbłyśnik, który służy do odpowiedniego (równomiernego) kształtowania wiązki świetlnej pochodzącej ze źródła światła. Zastosowanie samego źródła światła, nie współpracującego z oprawą jest nieekonomiczne. Oprawy oświetleniowe spełniają także inne ważne zadania, polegające na ochronie źródła światła, elementów układu świetlnooptycznego, elementów wiodących prąd i innych części oprawy przed czynnikami zewnętrznymi: wodą, wilgocią, podwyższoną temperaturą, udarami mechanicznymi, kurzem i brudem. Jeśli chodzi natomiast o ich montaż, to powinny być one usytuowane względem przestrzeni oświetleniowej w taki sposób, aby został osiągnięty odpowiedni rozkład natężenia oświetlenia lub luminacji. Dlatego istotne jest zamocowanie opraw w odpowiednim położeniu w stosunku do powierzchni doświetlanej (równolegle). Istotny wpływ na parametry oświetleniowe ma także wysokość zawieszenia opraw, która zależy od zastosowanej mocy lampy i waha się od 1,2 –3 m. Oprawy, zarówno do doświetlania, jak i naświetlania rozsady, niezależnie od wysokości zawieszenia, muszą być instalowane w sposób umożliwiający re- gulację wysokości zawieszenia w miarę wzrostu roślin, w celu zachowania optymalnej odległości opraw ze źródłem światła od rośliny. Wybierając oprawy i źródła światła do doświetlania roślin warto pamiętać, że oprawy o mocach 600W (600W/230V i 600W/400V), dają możliwość doświetlenia około dwa razy większej powierzchni przy tym samym poziomie irradiacji (promieniowania) w porównaniu z oprawami o mocach 400W. Ma to zasadniczy wpływ na koszt energii elektrycznej zużytej do doświetlania roślin (dwukrotne zwiększenie natężenia powierzchni naświetlanej przy zwiększeniu mocy oprawy tylko o 1/3). Profesjonalne oświetlenie do doświetlania roślin z ELGO Lighting Industries Specjalistyczną ofertę ELGO dla upraw pod szkłem stanowią profesjonalne oprawy do doświetlania roślin FLORA, HORTUS oraz GREEN i AGRO dostępne w mocach 400W i 600W (oprawy GREEN dodatkowo o mocy 250W), przystosowane do wysokoprężnych lamp sodowych. Niebawem rodzina profesjonalnego oświetlenia do doświetlania roślin o rodowodzie z Gostynina zostanie powiększona o oprawę PLANTA wyposażoną w źródło światła LED. Oprawy FLORA do doświetlania upraw szklarniowych cechuje wysoka sprawność świetlna, w przedziale 89–98% w zależności od modelu i typu źródła światła oraz wysoka szczelność IP21/65. Dostępne są w dwie wersje obudowy: jednokorpusowa i dwukorpusowa (rozłączna). Oprawy FLORA współpracują z wysokoprężnymi lampami sodowymi o mocy 400W i 600W z bańką cylindryczną przezroczystą oraz ze źródłami światła wyposażonymi w wewnętrzny odbłyśnik. Oprawy zasilane są standardowo napięciem 230V, natomiast FLORA o mocy 600W jest dostępna także dla napięcia zasilania 400V. Oprawy dostosowane są do różnych systemów mocowania (śruby, linki, wieszaki), a nie- wielkie wymiary zapewniają niewielką powierzchnię cienia rzucanego na uprawy. Do zalet opraw FLORA należy także funkcjonalność i bezpieczeństwo użytkowania. Dostęp do osprzętu elektrycznego jest ułatwiony dzięki zastosowaniu łatwo wymienialnego panelu, który jest umieszczony wewnątrz korpusu oprawy. Istnieje możliwość odłączenia zasilania bez otwierania obudowy. Oprawa zabezpieczona jest automatycznym odłączeniem zasilania przy zdejmowaniu bocznej części korpusu obudowy oraz odcięciem impulsu zapłonowego w przypadku uszkodzenia źródła światła. Odbłyśnik i źródło światła zabezpieczone są dodatkową aluminiową osłoną przed uszkodzeniami mechanicznymi. FLORA wyposażona jest w dwa filtry umożliwiające „oddychanie”, a użebrowany, aluminiowy korpus oprawy zapewnia skuteczne chłodzenie. Metalizowany odbłyśnik małogabarytowy, mocowany do osłony lampy daje prawidłowe ukierunkowanie strumienia świetlnego. Oprawy wyposażone są w statecznik magnetyczny. Wykonane są w I klasie odporności przed porażeniem elektrycznym. Oprawy AGRO przeznaczone są do doświetlania upraw szklarniowych w okresie niedoboru światła słonecznego. Oferowane są w dwóch wersjach obudowy: jednokorpusowej i dwukorpusowej. W wersji nierozłącznej (typ ORS) korpus lampy, który mieści odbłyśnik, układ zapłonowy i oprawkę wykonany jest z aluminium, natomiast korpus osprzętu wykonany jest z blachy stalowej. W wersji rozłącznej (typ ORS1) korpusy źródła światła i osprzętu są połączone odcinkiem przewodu zasilającego o długości 6m z wtyczką 16A/250V. Mocowanie opraw odbywa się za pomocą specjalnych wieszaków umożliwiających podwieszenie do konstrukcji szklarni. Ten typ oprawy jest szczególnie polecany do stosowania w tunelach foliowych 58 NOWE PRODUKTY i szklarniach, których konstrukcja nie jest przystosowana do przenoszenia obciążeń od znacznej ilości opraw. Oprawy AGRO współpracują z wysokoprężnymi lampami sodowymi o mocy 400W lub 600W, zasilanymi napięciem 230V. Wykonane są w I klasie odporności przed porażeniem elektrycznym. Oprawy wyposażone są w statecznik magnetyczny. Oprawy GREEN przeznaczone są do doświetlania upraw szklarniowych poza obszarem bezpośredniego zraszania. Oferowane są w dwóch wersjach obudowy: jednokorpusowej i dwukorpusowej. W wersji nierozłącznej (typ ORX2) korpus lampy wykonany jest z aluminium, mieści odbłyśnik, układ zapłonowy i oprawkę. W wersji rozłącznej (typ ORSX3) aluminiowe korpusy źródła światła i osprzętu są połączone odcinkiem przewodu zasilającego z wtyczką 16A/250V lub dwoma złączkami. Przewody posiadają długość 6m (ORX3–250 i ORX3–400) lub 4m (ORX3–600). Mocowanie opraw odbywa się za pomocą specjalnych wieszaków nitowanych do korpusu oprawy, umożliwiających podwieszenie do konstrukcji szklarni. Ten typ oprawy jest także szczególnie polecany do stosowania w tunelach foliowych i szklarniach, których konstrukcja nie jest przystosowana do przenoszenia obciążeń od znacznej ilości opraw. Oprawy GREEN współpracują z wysokoprężnymi lampami sodowymi o mocy 250W, 400W lub 600W zasilanymi napięciem 230V. Standardowo oprawy o mocy 600W dostępne są dla napięcia 230V. Na życzenie istnieje możliwość wykonania tych opraw dla napięcia 400V. Oprawy wyposażone są w statecznik magnetyczny. Wykonane są w I klasie odporności przed porażeniem elektrycznym. Oprawy HORTUS pod względem użytkowym są zbliżone do opraw FLORA. Posiadają wysoką szczelność na poziomie IP21/65. Współpracują z wysokoprężnymi lampami sodowymi o mocy 400W i 600W wyłącznie z bańką cylindryczną przezroczystą. Cechuje je natomiast możliwość doboru odbłyśników, które odpowiadają za kąt rozsyłu światła. HORTUS wide wyposażony jest w aluminiowy odbłyśnik o szerokim rozsyle światłości, natomiast HORTUS narrow w aluminiowy odbłyśnik o wąskim rozsyle światłości. Sprawność świetlna opraw kształtuje się w zależności od modelu na poziomie 80–84%. Dostępne są w dwie wersje obudowy: jednokorpusowa i dwukorpusowa (rozłączna). Oprawy zasilane są standardowo napięciem 230V, natomiast HORTUS o mocy 600W jest dostępny także dla napięcia zasilania 400V. Oprawy dostosowane są do różnych systemów mocowania (śruby, linki, wieszaki), a niewielkie wymiary zapewniają niewielką powierzchnię cienia rzucanego na uprawy. Do zalet opraw HORTUS należy także bezpieczeństwo i funkcjonalność. Zastosowano pod tym względem rozwiązania sprawdzone w oprawach FLORA. Oprawy wyposażone są w statecznik magnetyczny. Wykonane są w I klasie odporności przed porażeniem elektrycznym. Oprawy PLANTA to nowość w ofercie ELGO. Jest to profesjonalna oprawa do doświetlania roślin ze źródłem światła LED. Źródło światła stanowią wysokiej klasy diody mocy dla napięcia 230V w liczbie 24, 36, 48 sztuk w zależności od długości oprawy. Obudowa jest wykonana z profilu aluminiowego ciętego na odpowiednie długości i malowanego proszkowo. Boczki oprawy także są wykonane z aluminium i szczelnie zamykają komorę z diodami. Klosz oprawy stanowi płaska szyba ze szkła hartowanego, mocowana za pomocą kątowników. Maskownica przysłaniająca diody jest wykonana z blachy stalowej malowanej proszkowo na czarno. PLANTA posiada kompletny osprzęt elektryczny wyposażony w elektroniczny układ zasilający. Do tej pory była prezentowana na targach „Światło” w Warszawie i „LivinLuce” w Mediolanie, gdzie wzbudziła duże zainteresowanie branży oświetleniowej. Natężenie oświetlenia, przy zastosowaniu opraw ELGO, kształtuje się na poziomie od 2000 do 9000 lx i zależy od rodzaju doświetlanej rośliny i szybkości jej wzrostu. Specjalistyczne oświetlenie szklarniowe – kusząca perspektywa? Z informacji zamieszczonych w holenderskim magazynie „Fruit&Veg Tech” 4/2008 wynika, że w naszym kraju „pod szkłem” znajduje się ok. 1200 ha upraw pomidorów i 700 ha ogórków. Można przyjąć, że pozostałe uprawy szklarniowe zajmują ok. 500 ha. Specjaliści z Holandii przewidują w najbliższym czasie w Polsce rozwój segmentu upraw szklarniowych. Czy będzie to miało przełożenie na większe zainteresowanie plantatorów oświetleniem do doświetlania roślin, pokażą najbliższe miesiące. Konrad Kozłowski Bibliografia [1] Sławomir Kurpaska, Szklarnie i tunele foliowe. Inżynieria i procesy. Poznań 2007. [2] Agnieszka Stępkowska, Maria Rogowska, Uprawa sałaty w polu i pod osłonami, Kraków 2004. [3] Sławomir Kurpaska, Technika doświetlania roślin, „Hasło Ogrodnicze” nr 4/2004. [4] Maria Wysocka – Owczarek, Światło w produkcji rozsady pomidorów szklarniowych, „Hasło Ogrodnicze” nr 4/2004. [5] Bożena Matysiak, Doświetlanie roślin ozdobnych, „Hasło Ogrodnicze” nr 4/2004. [6] Gerard Boonekamp, Polish tomato cultivationis modernising fast, „Fruit&Veg Tech” 4/2008. [7] Marek Kołakowski, Doświetlanie upraw szklarniowych, „Oświetlenie Info” nr 2(26)2009. MIRANO nowa rodzina opraw dekoracyjnych szeroki wybór możliwości montażowych: oprawy sufitowe, ścienne, kinkiety regulacja strumienia świetlnego: oprawy stałe i ruchome niski poziom zużycia energii: zastosowanie żarówek halogenowych i LED elegancka forma aluminiowych konstrukcji niezawodność i wytrzymałość: materiały i komponenty wysokiej jakości ELGO S.A. 60 ZASTOSOWANIA Iluminacja – sposób na świetlną promocję miast „Iluminacja to efekt działań, które za pomocą oświetlenia sztucznego i innych środków wyrazu eksponują obiekt w porze nocnej, głównie wizualnie.” Prof. W. Żagan Historia iluminacji sięga drugiej połowy XIX wieku i bezpośrednio jest związana z Thomasem Edisonem, genialnym samoukiem, konstruktorem pierwszej żarówki elektrycznej produkowanej na skalę masową. Wydarzeniem bez precedensu było oświetlenie przez Edisona miasta Menlo Park w noc sylwestrową 1879 r. Wynalazca użył do stworzenia iluminacji kalifornijskiej miejscowości ośmiuset żarówek swojej konstrukcji. Blisko 130 lat od tego wydarzenia ludzi wciąż fascynuje podświetlanie i rozświetlanie miast, budynków, różnych obiektów użytkowych, detali architektonicznych i własnych domów. sób naukowy czy jak laicy, wspólnym mianownikiem pojęcia iluminacji będą wizualne względy estetyczne. Słownik łacińsko-polski słowo „ilumino” tłumaczy nie tylko, jako „oświetlić” lub „oświecić”, ale także „ozdobić” i „uświetnić”. Według prof. Wojciecha Żagana z Zakładu Techniki Świetlnej Politechniki Warszawskiej iluminacja to efekt działań, które za pomocą oświetlenia sztucznego i innych środków wyrazu eksponują obiekt w porze nocnej, głównie wizualnie. Ponad 80% percepcji zjawisk zewnętrznych ludzie odbierają za pomocą zmysłu wzroku. Nie powinno więc dziwić, że światło jest czynnikiem wpływającym na sferę Zdjęcie: Patryk Maślankowski Fot. 1. Iluminacja Amfiteatru w Płocku jest elementem kształtującym nową jakość estetyczną Wzgórza Tumskiego. Dlaczego tak lubimy iluminacje i skąd w nas taki pęd do powtarzania praktyk poczciwego Edisona? Bez względu na to czy będziemy starali się podejść do tego tematu w spo- psychiczną i emocje człowieka. Kształtuje ono także przestrzeń wokół nas. Tworzy emocjonalne aury, kreuje świat wirtualny. Stosowanie iluminacji w przestrzeni, w architekturze i w urbanistyce, służy nie do ZASTOSOWANIA 61 odtwarzania efektów światła dziennego, lecz przede wszystkim do kształtowanie nowych jakości estetycznych. To trend, który podnosi atrakcyjność wielu miast lub konkretnych obiektów (fotografia 1). Można rzec, że stosowanie światła pozwala w sensie metafizycznym, a nie tyko dosłownie, wydobywać z mroku nocy to, czego do tej pory nie widzieliśmy w ciągu dnia. Jest to związane tak- Konstrukcja mapy poznawczej opiera się na tych cechach środowiska fizycznego, które są ważne indywidualnie dla każdego z nas. Jej celem jest uczytelnienie danego środowiska, spowodowanie, że łatwo się go uczymy i zapamiętujemy. Właśnie do takich wniosków doszedł bostoński architekt Kevin Lynch, który w latach pięćdziesiątych XX w. badał sposoby orientowania się w przestrzeni miej- Zdjęcie: Patryk Maślankowski że z tym, że każdy człowiek nosi w sobie uporządkowaną, umysłową reprezentację środowiska, w którym się porusza za dnia, jak i nocą. To tzw. „mapa poznawcza”, coś w rodzaju wewnętrznego i osobistego drogowskazu, który pozwala nam oswajać przestrzeń i odnajdywać cele podróży. Na tę „mapę poznawczą” składają się miejsca, czyli punkty przestrzenne o określonych nazwach i funkcjach, cechy przestrzenne, które określają kierunki i odległości pomiędzy miejscami oraz plany działania związane z aktywnością mentalną, która przekłada się na motorykę naszego pruszania się w przestrzeni. skiej jej użytkowników. Według Lyncha istnieje pięć kategorii przestrzennych odnośników stanowiących drogowskazy w procesie tworzenia własnych „map poznawczych”: ciągi komunikacyjne, formy zamknięte o różnych kształtach (dystrykty lub dzielnice), krawędzie (linie rozgraniczające), punkty węzłowe oraz jednostkowe architektoniczne punkty orientacyjne. W czasie konstrukcji naszej nocnej „mapy poznawczej” to iluminacje stają się dla poszczególnych jej kategorii jednym z czynników dominujących. Po latach wszechogarniającej szarzyzny realnego socjalizmu, od kilku lat światło zaczyna być w naszym kraju elementem użytkowym, który często ma charakter pragmatyczny. W handlu jest coraz częściej środkiem służącym promocji, swoistym wyróżnikiem na tle konkurencji. Za pomocą światła sprzedawcy chcą przyciągnąć klientów i wyróżnić swoją wystawę, bądź uczynić oferowany produkt bardziej atrakcyjnym dla po- tencjalnego kupującego. Światło staje się także narzędziem marketingowym przyciągającym turystów do iluminowanych miejsc i zabytków, pozwala odkryć je na nowo. Światło wreszcie w istotny sposób wpływa na poczucie bezpieczeństwa oraz ułatwia orientację w terenie. Bez wątpienia idea upiększania światłem jest związana ze wzrostem konsumpcji, wyższym poziomem życia Polaków i wszechobecną zasadą konkurencyjności, prawie nie stosowaną w czasach PRL. Trudno nie zgodzić się z opinią A. Wiórka, laureata międzynarodowego konkursu Philips Lighting w kategorii „Oświetlenie dekoracyjne”, który uważa, że „Idea uatrakcyjnienia wyglądu miasta przy pomocy sztucznego oświetlenia narodziła się wraz ze wzrostem poziomu życia. Dopiero wówczas zaistniały warunki sprzyjające zainteresowaniu otoczeniem i pojawiła się potrzeba jego upiększania. W rezultacie doprowadziło to gospodarzy naszych miast do czynienia coraz większych starań, aby oświetlenie oprócz zapewnienia bezpiecznego ruchu ulicznego pełniło również funkcje dekoracyjne. Dobrze oświetlone miasto jest, również po zmroku, spokojnym miejscem spotkań, jego mieszkańców oraz magnesem przyciągającym turystów. Oświetlenie może stać się efektownym środkiem promocji dla handlu i przemysłu oraz w ogóle dla całego miasta. Możliwe jest przekształcenie fasady biura w emocjonującą, naturalnej wielkości turystyczną atrakcję poprzez jej oświetlenie”. Atmosferę i klimat miejsca tworzą nie tylko mieszkańcy, lecz także elementy nieożywione - budynki, elementy małej architektury, zieleń oraz ich usytuowanie w stosunku do siebie i ich wzajemne oddziaływanie w przestrzeni. Elementy te wpływają także na atrakcyjność turystyczną i ekonomiczną danego miejsca. Kształtują one poniekąd ogólną pozycję miejscowości w systemie osadniczym regionu i kraju pod względem społecznogospodarczym. Od końca lat dziewięćdziesiątych władze lokalne i samorządy podjęły wiele działań, których celem jest polepszenie jakości przestrzeni publicznej, przyciągnięcie inwestorów oraz poprawa warunków życia lokalnych społeczności. Działania te podnoszą status miejscowości pod względem atrakcyjności turystycznej i pozwalają lepiej wykorzystać miejscowe 62 ZASTOSOWANIA Zdjęcie: Robert Bałdyga Fot. 2. Iluminacja obiektu - Most im. Legionów marszałka Piłsudskiego w Płocku uwzględniająca rangę i znaczenie obiektu dla miasta oraz uwarunkowania historyczne. Trójkolorowa iluminacja mostu odnosi się do barw Płocka przyjętych przez radnych miejskich specjalną uchwałą w 1938 r. Nawiązują one do aktualnych barw miasta, które są zaczerpnięte z munduru województwa płockiego, ustanowionego przez Sejm Polski w 1776 r. noszonego przez szlachtę i zamożne mieszczaństwo. Mundur był w kolorach: jasnoszafirowym z wypustkami szkarłatnymi (kontusz) i słomiastym (żupan). Na moście jasnoszafirowy trafił na podpory, szkarłatny na spód kratownicy, a słomiasty - na jej boki. Podświetlenie mostu w Płocku to najdłuższa iluminacja w Europie. atuty. Realizacja profesjonalnych projektów iluminacji ma także wpływ na przyspieszenie procesów rewitalizacji. Następuje także podniesienie poziomu bezpieczeństwa, co jest rezultatem lepszego doświetlenia przestrzeni. Miejsca takie chętniej wybierane są przez mieszkańców na spacery, wycieczki, co może przekładać się na ożywienie gospodarcze. Do najbardziej popularnych działań tego typu należą iluminacje miejsc i obiektów charakterystycznych wyróżniających daną miejscowość (fotografia 2). Projekty takie są przedsięwzięciami, które wymagają zaangażowania wielu specjalistów, przygotowania dobrze przemyślanych planów i koncepcji realizacyjnych. Podejmując takie działania lokalne władze powinny mieć na uwadze szerokie aspekty rewitalizacji miejsc i społeczności, a programy iluminacji powinny zawierać szereg działań technicznych, prawnych, ekonomicznych i społecznych, tak jak ma to miejsce w innych krajach wysokorozwiniętych. Europejskim wzorem mogą być tu prace wykonywane we francuskich miastach, określane mianem „Plan lumiere - plan światła”, od wielu lat realizowane przy akceptacji lokalnych społeczności w Paryżu, Lyonie, Toulousie czy Bordeaux (fotografia 3). Decydenci i inwestorzy, nie zawsze zdają sobie sprawę z powagi skutków realizacji takiego zadania i działając „pod publikę”, postępują pospiesznie i w sposób nieprzemyślany. Działania takie mogą w konsekwencji doprowadzić do sytuacji, w której dany iluminowany obiekt oraz jego bezpośrednie otoczenie stracą na wartościach wizualnych i krajobrazowych. W efekcie zamiast upiększyć, można spowodować oszpecenie przestrzeni, a intencje, choć dobre, przybierają skrajnie negatywne rezulta- ty. Niebezpieczeństwo to jest wysokie zwłaszcza w przypadku projektów iluminacji obiektów zabytkowych. Przykładem takiej niefortunnej iluminacji może być Zamek Królewski w Warszawie, przez lata pieczołowicie rekonstruowany, obiekt o fundamentalnym znaczeniu dla Warszawy i symbolicznym dla Polski, wpisany wraz ze Starym Miastem na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Ze wzgledu na złą iluminację do niedawna niemal całkowicie umykał z nocnej panoramy Warszawy. Niedokończona iluminacja od strony Placu Zamkowego powodowała sztuczne podziały elewacji a bryła zamku była słabo czytelna. W efekcie licznie przybywający turyści do niedawna częściej fotografowali Pałac Kultury, który dominuje w nocnej panoramie stolicy niż Zamek Królewski, który zgodnie z intencjami stołecznych władz miał być nocną wizytówką Warszawy. ZASTOSOWANIA 63 Aby uniknąć takich negatywnych niespodzianek przy realizacji iluminacji trzeba podejść do zadania w sposób profesjonalny. Projekt iluminacji i jego realizację powinien przeprowadzać interdyscyplinarny zespół specjalistów, w skład, którego wchodziliby m.in. konserwator zabytków, architekt, planista, plastyk, czy inżynier techniki świetlnej. Projekt taki powinien być poprzedzony szeregiem analiz, badań terenowych oraz studium specjalistycznych rozwiązań technicznych. Ważne jest to, aby dokumentacja była spójna oraz określała zasady i sposoby realizacji iluminacji na obszarze danego miasta. Aby nie doprowadzić do stworzenia sytuacji, w której mieszkańcy i przyjezdni będą odbierać dane miejsce czy obiekt negatywnie na skutek chaosu oświetlenia. Powinno się także unikać realizacji poszczególnych, jednostkowych projektów dla różnych obiektów w oderwaniu od pozostałych miejsc przewidzianych do iluminacji. Odrębną kwestią iluminacji jest konieczność uwzględniania w niej wszelkich uwarunkowań prawnych, własnościowych, technicznych a także konserwatorskich. Wiąże się to z koniecznością pogodzenia nowoczesnych technik oświetleniowych z wartościami architektonicznymi obiektu, jego rangą, znaczeniem i symboliką, a także kosztami. Uzyskanie atrakcyjnego oświetlenia iluminacyjnego jest wypadkową szeregu działań i wyborów, dokonywanych na kolejnych etapach realizacji takiej inwestycji. Warto jednak podjąć ten trud. Efekt wizualny podkreślający wyjątkowość i unikalność, jak w rzadko których inwestycjach, jest dostrzegany zarówno przez mieszkańców jak i przybyszów. Konrad Kozłowski Bibliografia Fot. 3. Plan lumiere - iluminacje Wieży Eiffla, symbolu Paryża i Francji. [1] W. Żagan. Iluminacja obiektów. Oficyna Wyd. Politechniki Warszawskiej, 2003 r. [2] P. Walendzik, Iluminacje obiektów i przestrzeni. Nocne życie, Miesięcznik „Inwestor”, Poznań nr 6/2009, s. 38-39. [3] G. Czora, Świetlna mapa poznawcza, [w:] Serwis internetowy „Światło i oświetlenie” www.swiatlo.tak.pl. [4] G. Czora, Obiekt architektoniczny – baza wyjściowa dla projektu iluminacji, [w:] Serwis internetowy „Światło i oświetlenie” www.swiatlo.tak.pl [5] M. Górczewska, Oświetlenie obiektów architektonicznych, [w:] Serwis internetowy „Światło i oświetlenie” www.swiatlo.tak.pl. [6] D. Mączyński, Iluminacje zabytków – problematyka konserwatorska, [w:] Serwis internetowy „Światło i oświetlenie” www.swiatlo.tak.pl. [7] J. Ratajczak, Cele iluminacji na przykładzie miasta Poznania, [w:] konferencja.21.edu.pl. [8] A. Wiórek, Sztuczne oświetlenie – narzędziem w procesie upiększania miasta. Technika Świetlna ’98; Konferencja 98; Krajowa Konferencja Oświetleniowa, Warszawa 4-6. 11. 1998. 64 TECHNIKA ŚWIETLNA Oświetlenie drogowe w świetle unijnej strategii zwiększania efektywności energetycznej Zwiększanie efektywności energetycznej w krajach Unii Europejskiej ma istotne znaczenie ze względu na postępujące zmiany klimatyczne i podjęcie walki z globalnym ociepleniem, kryzysy w zakresie bezpieczeństwa energetycznego z powodu „szantażu energetycznego” stosowanego przez niektórych producentów surowców energetycznych, rosnącą konkurencyjność krajów rozwijających się – tworzenie się ogromnych rynków zbytu surowców energetycznych i gotowych produktów, intensyfikację prac w zakresie rozwoju technologii energetycznych. Filozofia efektywności energetycznej ma odzwierciedlenie w Normalizacji Europejskiej. Aktualna norma dotycząca oświetlenia dróg to wytyczne przy realizacjach instalacji oświetleniowych umożliwiających uzyskanie optymalnych rozwiązań technicznych przy możliwie najmniejszym zużyciu energii. Realizowane w kraju od lat 90–tych ubiegłego wieku projekty z zakresu modernizacji oświetlenia drogowego dają oszczędności energii elektrycznej na poziomie 40 do 60 % jej zużycia w porównaniu z okresem sprzed modernizacji. Projekty te realizowane były w oparciu o wymagania zaleceń międzynarodowych a w ostatnim okresie o wymagania wprowadzonej do normalizacji unijnej normy dotyczących oświetlenia dróg. Proste okresy zwrotu nakładów inwestycyjnych na te modernizacje wynoszą od kilku miesięcy do kilku lat. Zużycie energii elektrycznej na cele oświetlenia drogowego w Polsce od połowy lat dziewięćdziesiątych pozostaje prawie na tym samym poziomie (rok 1999 – 1,8 TWh, rok 2005 – 1,84 TWh). Stanowi to ok. 7 % energii zużytej na wszystkie cele oświetleniowe. Należy wspomnieć, że łączne zużycie energii na cele oświetleniowe stanowi prawie 20 % całkowitego zużycia energii w gospodarce narodowej Polski. Oświetlenie drogowe jest więc niebagatelną pozycją w strukturze budżetu samorządów miast i gmin zobowiązanych do finansowania oświetlenia na ich terenie ustawą o Prawie Energetycznym. Widać z tych liczb także to, że na przestrzeni lat wykonane modernizacje i rozbudowy oświetlenia drogowego przyczyniły się do zahamowania zużycia energii na cele oświetleniowe. Dalsza racjonalizacja TECHNIKA ŚWIETLNA 65 i wykorzystanie potencjału jest możliwa i zależna od rozwiązań prawnych i zawodowego środowiska producentów, projektantów i wykonawców mogącego skłonić inwestorów do stosowania energooszczędnego oświetlenia. Wagę racjonalizacji zużycia energii elektrycznej dostrzeżono na szczeblu Unii Europejskiej opracowując wytyczne strategii efektywności energetycznej i wydając szczegółowe normatywy dotyczące oświetlenia drogowego. Oświetlenie jest także ważnym elementem w dążeniach do spowolnienia globalnego ocieplenia klimatu. Rozwiązania prawne na rzecz efektywności energetycznej Kraje Unii Europejskiej zaangażowały się w opracowanie i realizację wspólnej strategii energetycznej, której celem jest zapewnienie Europie zrównoważonego rozwoju zasobów energetycznych. W październiku 2006 roku Komisja Europejska przyjęła plan działania na rzecz racjonalizacji zużycie energii. W planie tym przedstawiono blisko 60 środków dla osiągnięcia celu oszczędności energetycznych wynoszących 20 % do 2020 roku. W listopadzie 2006 roku szefowie państw Unii Europejskiej potwierdzili wspólny cel zaoszczędzenia 20 % energii do roku 2020 i zobowiązali kraje członkowskie do przyjęcia planów działania dla uzyskania takiej efektywności energetycznej. Plany tworzą zbiory dyrektyw, programów i środków finansowych, które wyznaczają sposoby dochodzenia do racjonalnego zużycia energii. W marcu 2007 roku, na konferencji międzyrządowej, oświetlenie stało się centralnym punktem tego spotkania. Komisja Europejska miała stworzyć warunki legislacyjne celem wycofania z rynku najmniej efektywnego oświetlenia drogowego, biurowego i domowego. Ta legislacja jest już przygotowana i wraz z wprowadzanym obowiązkiem oszczędzania 1 % energii rocznie, przyniesie za sobą radykalną zmianę popytu na energooszczędne oświetlenie. W Polsce rozpoczęła się specyficzna „rewolucja” w dziedzinie efektywności energetycznej. Najważniejszymi dziś jej elementami są inicjatywy rządowe w zakresie legislacji. Mają one stworzyć podstawy prawne i organizacyjne działań dla lepszego gospodarowania energią w naszym kraju. Pierwszoplanowym zadaniem jest wdrożenie dyrektywy 2006/32/WE. Dyrektywa 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 05.04.2006 roku Jak uzasadniono we wstępie dyrektywy we Wspólnocie Europejskiej istnieje potrzeba poprawy efektywności wykorzystania energii przez użytkowników końcowych, potrzeba zarządzania popytem na energię i wspierania produkcji energii ze źródeł odnawialnych, ponieważ w perspektywie krótko– i średnioterminowej istnieją stosunkowo niewielkie możliwości wywierania wpływu w inny sposób na warunki dostaw i dystrybucji energii, czy to drogą tworzenia nowych mocy, czy też usprawnienia przesyłu i dystrybucji energii. Dyrektywa przyczynia się więc do poprawy zabezpieczenia niezawodności dostaw energii. Poprawa efektywności wykorzystania energii przez odbiorców końcowych przyczyni się również do zmniejszenia zużycia energii pierwotnej oraz do zmniejszenia emisji CO2 i innych gazów cieplarnianych i tym samym do zapobiegania niebezpiecznym zmianom klimatycznym. Dyrektywa 2006/32/WE w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych zobligowała państwa członkowskie między innymi do: 1. opracowania narodowych programów efektywnego użytkowania energii, 2. stworzone programy mają być realizowane przy założeniu redukcji zużycia 3. energii o 9 % w 9 roku stosowania dyrektywy, 4. wprowadzenia mechanizmów i systemu zachęt powodujących wzrost efektywności, 5. energetycznej tak producentów, projektantów, wykonawców jak i inwestorów, 6. wprowadzenia mechanizmów rynkowych wspierających wzrost efektywności, 7. energetycznej w gospodarce. W Polsce wdrożenie dyrektywy 2006/32 WE w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych zostanie przeprowadzone w oparciu o ustawę o efektywności energetycznej. Założenia ustawy o efektywności energetycznej. W kwietniu 2007 roku Ministerstwo Gospodarki na swoich stronach internetowych podało założenia do ustawy o efektywności energetycznej. Obecnie (sierpień 2009 rok) w trakcie uzgodnień międzyresortowych jest projekt ustawy (wersja nr 09). Projekt ustawy jest odpowiedzią na postanowienia dyrektywy 2006/32/WE i konsekwencją konkluzji Rady Unii Europejskiej z dnia 8 – 9 marca 2007 roku ustanawiającej cel 20 % oszczędności energii dla całej Unii Europejskiej do 2020 roku. W uzasadnieniu do ustawy przytoczono dane GUS wskazujące na duży postęp w latach ubiegłych w dziedzinie poprawy efektywności energetycznej. Dane te wskazują, że energochłonność PKB (według kursu euro) w ciągu ostatnich 10 lat spadła o prawie 30 % (w 1996 roku wynosiła 0,680 kgoe/euro00, w 2006 roku wynosiła 0,425 kgoe/euro00). Niemniej jednak w dalszym ciągu efektywność polskiej gospodarki jest dwa razy niższa od średniej europejskiej). Celem projektu ustawy jest stworzenie prawnych ram dla działań na rzecz wzrostu efektywności energetycznej gospodarki, obejmujących mechanizm wsparcia i prowadzących do uzyskania wymiernych oszczędności energii na podstawie dyrektywy. Działania te prowadzone mają być w trzech obszarach: zwiększenia oszczędności przez odbiorców końcowych, zwiększenia sprawności wytwarzania energii i ciepła oraz zmniejszenia strat energii w przesyle i dystrybucji. Wprowadzenie mechanizmów wsparcia dla działań mających na celu wzrost efektywności energetycznej gospodarki ma prowadzić do ograniczenia szkodliwego oddziaływania sektora energetycznego na środowisko naturalne oraz do poprawy bezpieczeństwa energetycznego kraju. Analiza projektu ustawy pokazuje, że przyszła ustawa określi między innymi: krajowe cele w zakresie efektywności energetycznej, wprowadzi mechanizmy wspierające wzrost efektywności energetycznej gospodarki w oparciu o świadectwa efektywności energetycznej (określane w dyrektywie jako „białe certyfikaty”), 66 TECHNIKA ŚWIETLNA zasady pełnienia wzorcowej roli sektora publicznego w systemie, nakaz wprowadzenia w przepisach o zamówieniach publicznych regulacji dotyczących zakupów urządzeń o najwyższej uzasadnionej ekonomicznie klasie efektywności energetycznej oraz uwzględnienia w realizowanych inwestycjach kryterium maksymalnej efektywności energetycznej przy założonym poziomie kosztów. Przewiduje się, że projektowany system świadectw efektywności energetycznej („białych certyfikatów”) spowoduje wzrost nakładów inwestycyjnych na środki prowadzące do zwiększania efektywności energetycznej, rozwój rynku dla nowych technologii a także rozwój usług i doradztwa. Jednostki sektora publicznego realizując swoje zadania będą zobowiązane do zastosowania co najmniej jednego ze środków poprawy efektywności energetycznej wskazanych w ustawie: 1. finansowania, na podstawie umowy, przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej, 2. zakupu nowego urządzenia o niskim zużyciu energii po dokonaniu analizy kosztów ich eksploatacji, 3. wymianie eksploatowanego urządzenia na urządzenie nowe albo ich modernizacja i po dokonaniu analizy kosztów jego eksploatacji, 4. nabycie praw na efektywne energetycznie budynki lub ich modernizacja 5. z uwzględnieniem zasad efektywności energetycznej. Przedsięwzięciami służącymi poprawie efektywności energetycznej, wskazanymi w ustawie, są w szczególności przedsięwzięcia modernizacyjne oświetlenia, w tym drogowego. Budowa bądź modernizacja oświetlenia drogowego dająca poprawę efektywności energetycznej powinna się opierać na spełnieniu wymagań normy technicznej EN 13 201: 2003 Oświetlenie dróg a zastosowany do jej budowy sprzęt oświetleniowy spełniać kryteria dyrektywy 2005/32/WE z 6 lipca 2005 roku ustanawiającej ogólne zasady wymogów dotyczące ekoprojektu dla produktów wykorzystujących energię elektryczną. Szczegółowe wymagania, uwzględniające dyrektywę 2005/32/WE, dotyczące ekoprojektu dla produktów oświetleniowych określa rozporządze- nie Komisji Europejskiej Nr 245 z dnia 18 marca 2009 roku. Zastosowanie się do wskazań podanych w normie EN 13 201: 2003 (w zbiorze Polskich Norm za numerem PN–EN 13 201: 2007) daje możliwość takiego zaprojektowania i późniejszej realizacji inwestycji oświetleniowej by było możliwe jak najefektywniejsze wykorzystanie energii elektrycznej. Zastosowanie się do wskazań rozporządzenia Nr 245/2009 powinno spowodować rozpowszechnienie na rynku rozwiązań technicznych sprzętu oświetleniowego służących poprawie energooszczędności w zakresie poboru energii w stanie użytkowania i ograniczenia zawartości rtęci w źródłach światła. Ogólne uwarunkowania normatywne wskazujące na możliwości efektywnego wykorzystania energii na oświetlenie przedstawiono poniżej natomiast szczegółowe omówienie wymagań technicznych efektywnego energetycznie sprzętu oświetleniowego jest przedmiotem osobnego opracowania. Uwarunkowania normatywne wskazujące na możliwości efektywnego wykorzystania energii na oświetlanie Jak już wspomniano powyżej zastosowanie się do wskazań podanych w normie PN–EN 13 201:2007 daje możliwość takiego zaprojektowania i późniejszej realizacji inwestycji oświetleniowej by było możliwe jak najefektywniejsze wykorzystanie energii elektrycznej. Istotne zalecenia i kryteria w tym zakresie to: 1. Rozróżnienie, że oświetlenie miasta jest efektem oświetlenia poszczególnych ulic, ich fragmentów, skrzyżowań, rond, chodników, ścieżek rowerowych, itd. Norma wymaga rozpatrywania ulicy, jako zbioru elementów różniących się intensywnością i sposobami oświetlenia. Wynika to z różnych funkcji poszczególnych fragmentów powierzchni ruchu. Takie podejście umożliwia zmniejszenie zużycia energii dla tych elementów drogi, dla których możliwe jest oświetlenie o niższych parametrach. 2. Zgodnie z normą tej samej ulicy można przypisać w różnych porach nocy i roku wymagania odpowiadające różnym klasom oświetleniowym. Nor- ma wskazuje tym samym na możliwość oszczędzenia energii w wyniku ściemniania oświetlenia w tych częściach nocy, kiedy ruch jest niewielki. Warunkiem jest spełnienie przed i po ściemnieniu wymagań normy dla odpowiednich klas oświetleniowych. Zapis taki wskazuje na możliwość stosowanie opraw z regulatorami mocy. 3. Określone zostały dolne graniczne poziomy oświetlenia uwzględniające uzasadnione potrzeby wzrokowe użytkowników. Nie jest racjonalnym znaczne przekraczanie tych poziomów. Praktyka pokazuje, że wiele istniejących instalacji oświetleniowych wykazuje znaczne, nawet kilkukrotne, przekroczenie wymaganych aktualną normą poziomów oświetlenia. 4. Podane wymagania oświetleniowe powinny być utrzymane w całym okresie użytkowania urządzenia oświetleniowego. Zatem niezbędnym jest ustalenie wartości współczynnika zapasu (współczynnika utrzymania) i systemu konserwacji już na etapie projektowania. Przyjęcie takiego współczynnika zapasu i systemu konserwacji, które zapewnią możliwie minimalne koszty eksploatacji przy stanie oświetlenia zapewniającym spełnienie wymagań oświetleniowych jest równoznaczne z obniżeniem zużyciem energii w znaczącej części pomiędzy okresu pomiędzy zabiegami konserwacyjnymi. Przeprowadzenie analizy kosztów i przewidywanych efektów techniczno – ekonomicznych optymalizacji planowanej inwestycji czy modernizacji oświetlenia winno zaowocować racjonalnym (optymalnym) rozwiązaniem projektowym. Skierowanie projektu do realizacji powinno poprzedzić wykonanie kilku wariantów projektu oświetlenia i wybór najkorzystniejszego ze względu na minimalizację kosztów a jednocześnie na osiągnięcie możliwie najlepszych parametrów technicznych (oświetleniowych). Nie jest to, wbrew pozorom, zadaniem łatwym i należy poszukiwać kompromisu między tendencją do oszczędzania energii elektrycznej i zmniejszaniem kosztów a koniecznością spełnienia wymagań czy zaleceń oświetleniowych. Narzędziem dla osiągnięcia tych celów i dużej efektywności energetycznej na etapie realizacyjnym TECHNIKA ŚWIETLNA 67 Literatura instalacji oświetleniowych jest właśnie norma europejska PN–EN 13 201: 2007. na szczeblu unijnym dla całego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. [1] Bąk Jerzy, Gabryjelski Zbigniew: Wybrane zagadnienia oświetlenia drogowego, Politechnika Warszawska, 1995; Sprzęt oświetleniowy w instalacjach oświetlenia drogowego Przewidywania [2] Dyrektywa 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/76/EWG (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej Nr L 114 z dnia 27 kwietnia 2006 r.); [3] Dyrektywa 2005/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 lipca 2005 r. ustanawiająca ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów wykorzystujących energię oraz zmieniająca dyrektywę Rady 92/42/EWG, oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 96/57/WE i 2000/55/WE (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej Nr L 191 z dnia 22 lipca 2005r.); [4] Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 245/2009 z dnia 18 marca 2009 roku w sprawie wykonania dyrektywy 2005/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla lamp fluorescencyjnych bez wbudowanego statecznika, dla lamp wyładowczych dużej intensywności, a także dla stateczników i opraw oświetleniowych służących do zasilania takich lamp, oraz uchylająca dyrektywę 2000/55/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej Nr L 76 z dnia 24 marca 2009 r); [5] Projekt ustawy o efektywności energetycznej (wersja nr 09) z dnia 16.07.2009, www.mg.gov.pl; [6] PKN–CEN/TR 13 201 –1: 2007: Oświetlenie dróg. Część 1: Wybór klas oświetlenia, Warszawa, 2007; [7] PN–EN 13 201, część 2, 3 i 4 – 2007: Oświetlenie dróg, Warszawa, 2007; [8] Praca zbiorowa: Energooszczędne oświetlenie. Perspektywy rozwoju w Europie i w Polsce. Międzynarodowa Konferencja z okazji 100–lecia przemysłu oświetleniowego w Polsce. Warszawa, 2007; [9] Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. „Prawo energetyczne”. Dziennik Ustaw, z 2006 r.: Nr 89, poz. 625, Nr 104, poz. 708, Nr 158, poz. 11232 i Nr 170, poz. 1217 oraz z 2007 r.: Nr 21, poz. 124, Nr 52, poz. 343 i Nr 115, poz. 790. Szacunkowe dane wskazują na około 65 milionów punktów oświetleniowych eksploatowanych na terenie Europy. Z przeprowadzonych badań wynika, że średnio na jeden punkt oświetleniowy przypada 8 mieszkańców. W Polsce szacuje się funkcjonowanie około 4,0 milionów opraw oświetleniowych przy średniej mocy zainstalowanej 180 W (moce znamionowe opraw są z przedziału 50 W do 400 W). Ciągle jeszcze około 30 % opraw to oprawy wyposażone w nieefektywne energetycznie wysokoprężne lampy rtęciowe. Wymieniając tylko taką oprawę na oprawę z wysokoprężną lampą sodową o odpowiadającym lampie rtęciowej strumieniu świetlnym można zaoszczędzić około 35 % energii elektrycznej. Stosując współczesne techniki w zakresie projektowania, korzystając z dobrodziejstwa dostępu do nowoczesnych technologii w konstrukcji opraw, źródeł światła i dużej innowacyjności w tej dziedzinie możliwym jest uzyskiwanie oszczędności do 65 % w porównaniu do eksploatowanego oświetlenia z lampami rtęciowymi. W ciągu ostatnich kilkunastu lat, wiele miast i gmin przeprowadziło modernizacje oświetlenia. Efekt na dziś to znaczne zmniejszenie się udziału nieefektywnych instalacji oświetleniowych, opartych głównie o wysokoprężne lampy rtęciowe. Nałożenie wysokich minimalnych wymagań na sprzęt oświetleniowy i źródła światła, określonych szczegółowo w rozporządzeniu Komisji Europejskiej Nr 245/2009 roku, eliminują możliwość stosowania produktów o niskiej efektywności energetycznej (niska skuteczność świetlna, wysokie straty mocy w zasilaczach, niska sprawność świetlna, itp.). Produkty do oświetlenia drogowego czołowych producentów polskiego przemysłu oświetleniowego, w tym także w marce ELGO, znajdują się w czołówce spełniających najwyższe wymagania techniczne, także w zakresie ostrych kryteriów energooszczędności. Spełniają one z nadwyżką kryteria parametrów ustalonych już, czy ustalanych obecnie Kraj nasz czekają w najbliższych latach duże przeobrażenia w dziedzinie wzrostu efektywności energetycznej. Dotychczasowe zaangażowanie środowiska oświetleniowego i organizacji branżowych w promocje energooszczędnych rozwiązań dobrze wróży na przyszłość w wypełnieniu zobowiązań zawartych w unijnych dokumentach prawnych przenoszonych do prawa polskiego. Podstawą do takiej konkluzji są zrealizowane projekty z zakresu modernizacji oświetlenia ulicznego w ostatnich latach dające oszczędności na poziomie do ponad 50% pierwotnego zużycia energii elektrycznej, przy prostych okresach zwrotu nakładów wynoszących od kilku miesięcy do kilku lat. Szacowane duże 19–procentowe łączne zużycie energii elektrycznej w Polsce konsumowane na cele oświetleniowe jest podstawą do przeprowadzenia wnikliwych analiz i rozważań nad możliwościami wpływania na poziom zużycia energii elektrycznej we wszystkich podstawowych segmentach jak: gospodarstwa domowe, instytucje, przemysł a także samorządy, zarządy dróg i inni użytkownicy oświetlenia. Rozwiązania prawne, mechanizmy rynkowe i instytucjonalne, powinny wyzwolić rezerwy tkwiące w sektorze oświetlenia. Wyzwolenie tych rezerw to podstawa realizacji celów Dyrektywy 2006/32/WE oraz realizacji długoterminowego zadania polegającego na uzyskaniu 20–procentowego obniżenia zużycia energii w Polsce w perspektywie do 2020 roku. Ważnym narzędziem na drodze do energooszczędności jest nowa norma europejska PN–EN 13 201 : 2007 zawierająca techniczne warunki oświetlenia drogowego. Efektem tego będzie eksploatacja najbardziej przyjaznych środowisku i najoszczędniejszych produktów w optymalnych, ze względów na potrzeby użytkowników, drogowych instalacji oświetleniowych. Stanisław Pieniążek [10] Informacje zamieszczone na stronach internetowych: www.kape.gov.pl, www.mg.gov.pl, www.eur–lex.europa.eu/pl. 68 TECHNIKA I TECHNOLOGIA Technologia malowania proszkowego Badania nad historią ludzkości wskazują, że pierwsze próby malarskie oraz dążenie do ozdabiania otoczenia sięgają już epoki kamiennej Nie jest niczym niezwykłym i zaskakującym, iż malowidła skalne były formą komunikacji, dla nas jednak są dziś przede wszystkim przekaźnikiem głównych informacji o poprzednich epokach, cywilizacjach, stylu ich życia i kulturze. W ówczesnych czasach farby, którymi malowano wykonane były z tłuszczów zwierzęcych oraz ochry posiadającej pigment barwy od żółtej do brązowej. Lakiery zaczęto stosować już 500 lat p.n.e., te najstarsze zastosowania odkryto w Chinach. Rozkwit produkcji lakierów przy uzyciu kory z „drzewa lakierowego” nastąpił w Japonii i jest o ponad 15.000 lat młodszy od obrazów epoki kamiennej. Rok 1515 to czas poznania w Europie lakierowanych przedmiotów przywiezionych z Chin przez Portugalczyków. Datuje się, że dopiero w 1610 r. nastąpił wzrost zainteresowania produkcją lakierów. Jako pierwsza uruchomiona została w Amsterdamie fabryka „Compagnie van Lackwercken”. Droga do współcześnie stosowanych farb i metod ich aplikacji była dosyć długa i kręta. Do lat 60–tych XX wieku używano tradycyjnych metod malowania przedmiotów farbami, czy lakierami na bazie rozpuszczalników. Dopiero w tym okresie dostrzeżono zagrożenia, jakie niesie ze sobą emisja oparów i konieczność ograniczenia zużycia tradycyjnych farb i lakierów, co z kolei przyniosło opracowanie metody fluidyzacyjnej oraz ekologicznych farb proszkowych. Ochrona środowiska naturalnego oraz dbałość o zdrowie ludzi stały się priorytetem, a rozwój farb proszkowych dobrem koniecznym. Technologia malowania proszkowego – Fluidyzacja Na przełomie lat 40–stych i 50–tych XX wieku pojawił się pomysł na stosowanie organicznych polimerów w formie proszku, jako materiału powłokowego. Niemiecki naukowiec dr Edwin Gem- mer opracował alternatywę dla procesu natrysku ogniowego – metodę fluidyzacyjnego pokrywania wyrobów żywicami termoplastycznymi. We wrześniu 1955 roku dr Gemmer otrzymał patent na opracowaną przez siebie metodę fluidyzacyjnego pokrywania elementu. Zasada działania urządzenia była bardzo prosta. W procesie fluidyzacji elementy metalowe są wstępnie podgrzewane i następnie zanurzane w pojemniku wypełnionym przez fluidyzowany termoplastyczny bądź termoutwardzalny sproszkowany materiał powłokowy. Cząsteczki proszku przyklejają się do rozgrzanej powierzchni pokrywanego elementu i ulegają topnieniu tworząc w ten sposób powłokę. Budowa samego urządzenia jest bardzo prosta. W wannie z farbą proszkową znajduje się dno wykonane z płyty porowatej. Do umieszczonej pod płytą komory podawane jest sprężone powietrze, które przemieszczając się ku górze powoduje fluidyzowanie proszku, czyli tworzy mieszaninę z proszku i powietrza o właściwościach zbliżonych do cieczy, co zapewnia dokładne osadzenie się cząsteczek proszku na całej powierzchni elementu po jego zanurzeniu. Aby przystąpić do nałożenia powłoki należy wykonać szereg czynności, umożliwiających malowanie proszkiem. Konieczne jest dokładne umycie przedmiotu i odtłuszczenie. Kolejnym krokiem jest osuszenie elementu by można ocenić czy nie znajdują się na nim naloty po produkcyjne, które mogą spowodować problemy z przyczepnością farby. Następnym etapem jest podgrzanie przedmiotu do odpowiedniej temperatury, wahającej się w granicach 120 – 260°C. dopiero po wykonaniu tych czynności element jest gotowy do aplikacji farby, grubość powłoki wynosi 0,25 – 1,25 mm. W przypadku gdy mamy do czynienia z materiałem o stałej grubości i na jego całej powierzchni po ogrzaniu występuje TECHNIKA I TECHNOLOGIA porównywalna energia cieplna, grubość otrzymanej powłoki jest równomierna, jednak w przypadku elementów rozwiniętych przestrzennie, posiadających różną grubość sytuacja jest nieco gorsza ponieważ szybciej stygnące powierzchnie pokrywa cieńsza warstwa powłokowa. Następnym krokiem jest wygrzanie po- polietylen, polipropylen, poliamidy czy polichlorek winylu. Rzadziej stosowane są materiały termoutwardzalne, ponieważ tworzywa termoplastyczne można nakładać tworząc grubszą i szczelną powłokę. Zaletą pokrywania fluidyzacyjnego jest możliwość pokrywania zgrzewanych elementów nieprzewodzących, wadą fluidyzacyjnym umieszczono elektrody ładujące, wprawiają one proszek w ruch, który następnie otula przedmiot tworząc powłokę. Dzięki przyciąganiu się dwóch ładunków o różnych wartościach, proszek osadza się na malowanym przedmiocie, otrzymujemy precyzyjnie pomalowany przedmiot. Rozwiązanie to oszczędza Kabina „WAGNER” do malowania farbami proszkowymi malowanego elementu. Termoplastyczne materiały powłokowe nie potrzebują zbyt długiego czasu wygrzewania po aplikacji farby. W przypadku materiałów termoutwardzalnych wygrzewanie zazwyczaj jest konieczne do uzyskania oczekiwanego efektu. Następnie chłodzi się pomalowane i wygrzane elementy, które zostają poddane kontroli technicznej. W procesie fluidyzacyjnego pokrywania najczęściej wykorzystuje się termoplastyczne materiały powłokowe takie jak: natomiast jest problem związany ze zmianą kolorów, ponieważ pojemniki na farbę tego rodzaju są zazwyczaj bardzo duże, mają pojemność nawet do kilkuset kilogramów. Lata 60–te XX wieku przyniosły opracowanie nowej metody malowania proszkowego, a mianowicie proces elektrostatycznego natrysku, którego głównymi zaletami jest brak podgrzewania materiału oraz ograniczenie grubości powłoki do 50μm. W pojemniku zużycie proszku i czasu. Należałoby również dodać, że jest to do dziś najbardziej popularny sposób przemysłowej aplikacji farb proszkowych. Otrzymywanie farb proszkowych Jednym z pierwszych sposobów otrzymywania tego rodzaju farb był proces mielenia składników, który polegał na trzyetapowym łączeniu składników (mieszanie – wytłaczanie – mieszanie). 69 70 TECHNIKA I TECHNOLOGIA Metoda ta wykorzystywana jest współcześnie do otrzymywania matowych farb proszkowych o efekcie strukturalnym. Charakterystycznym aspektem tej metody otrzymywania farb jest są jej słabe właściwości podczas napylania na malowany element. Kolejnymi urządzeniami za pomocą których otrzymywano farby proszkowe były młynki dwuwalcowe i mieszalniki Sigma, łączące składniki w stanie poprawy własności farby. Przygotowany w ten sposób surowiec poddawano mieszaniu. Aby farba uzyskała postać gotową do napylenia należy odparować rozpuszczalnik za pomocą suszarek rozpyłowych. Duża część rozpuszczalnika była odzyskiwana, ale również znaczna jego część ulatniała się do atmosfery. Taki sposób pozyskiwania farb proszkowych był zaprzeczeniem idei stosowania technologii proszkowej, jako rozwiązania mielenie do określonej granulacji Powstały w ten sposób materiał jest gotowy do poddania procesowi malowania proszkowego. problemu zanieczyszczania środowiska różnymi związkami chemicznymi. Dziś metodą dominującą w produkcji farb proszkowych jest czterostopniowy proces, podczas którego zachodzą następujące operacje: ważenie i mieszanie składników na sucho wytłaczanie w podwyższonej temperaturze chłodzenie tura farb termoplastycznych topią się na rozgrzanym przedmiocie. Rozlewając się tworzą powłokę na malowanym elemencie. Wyróżnia je fakt, iż ich struktura chemiczna nie ulega zmianie zarówno po podgrzaniu jak i po ostudzeniu i zespoleniu. Powłoki utworzone z termoplastycznych farb mają doskonałą odporność chemiczną, twardość i elastyczność. Termoutwardzalne farby proszkowe bazują na żywicach, które posiadają Farby proszkowe – typy Wybór rodzaju farb do malowania proszkowego jest ograniczony, ponieważ istnieją tylko dwa ich rodzaje: termoplastyczne i termoutwardzalne. Żywice, na których oparta jest struk- Detale malowane na automatycznej linii „WAGNER” stopionym. Ten rodzaj produkcji farb proszkowych okazał się nisko wydajny i pracochłonny. We wczesnych latach 70–tych do produkcji farb proszkowych zaczerpnięto metodę ze sposobu otrzymywania konwencjonalnych farb ciekłych. Wówczas zaczęto rozpuszczać żywice i utwardzacze w rozcieńczalnikach organicznych i dodawać do nich pigmenty, wypełniacze oraz pozostałe dodatki używane dla TECHNIKA I TECHNOLOGIA cząsteczki o mniejszym ciężarze niż cząsteczki farb termoplastycznych. Również ulegają one stopnieniu w momencie, gdy zetkną się z podgrzanym elementem. Następnie rozpływają się tworząc jednorodną, cienką warstwę. Tak powstały materiał powłokowy tworzą znacznie cięższe cząsteczki, jest on stabilny na działanie ciepła i nie można przywrócić go po ogrzaniu do ciekłej formy. Proszkowe farby termoutwardzalne otrzymywane są z żywic: epoksydowych, poliestrowych i akrylowych. Kierunki rozwoju technologii Obecnie, przy tak szybkim postępie technologicznym automatyzacja procesu aplikacji farby to prawdziwa rewolucja oznaczająca większą efektywność malowania, oszczędność czasu i pieniędzy. System automatyzacji procesu malowania to przede wszystkim kontrola i sterowanie poszczególnymi zespołami malarni, które biorą bezpośredni udział w nakładaniu powłoki proszkowej. Dzięki opcji komputerowego wprowadzania ustawień eliminuje się błędy obsługi, a praca całej malarni jest zapisywana. System rozpoznawania detalu umożliwia zmianę parametrów tworzenia powłoki w czasie pracy linii malarskiej. Automatyzacja pracy manipulatorów to sposób na dostosowanie skoku, prędkości liniowej oraz odległości od malowanych detali bez konieczności angażowania obsługi. Takie rozwiązania pozwalają na malowanie detali o różnych gabarytach. Proporcjonalne podawanie dawek służy do kontroli nad ilością podawanego powietrza z farbą. Zbyt duża jego ilość zmniejsza wydajność malowania. Pomiar grubości napylonej farby to kontrola grubości powłoki przed jej utwardzeniem. Pomiaru tego typu dokonuje się za pomocą laseru. Opracowanie współcześnie farb proszkowych w podwyższonej elastyczności pozwala na malowanie wstępnie obrobionych elementów metalowych, które po utwardzeniu powłoki poddawane są dalszym czynnościom np. montażowym. Nowoczesne sposoby utwardzania farb proszkowych na materiałach wrażliwych na działanie wysokich temperatur tj. np. drewno czy tworzywa sztuczne pozwoliło zre- dukować temperaturę utwardzania do około 110 – 120°C. Malowanie proszkowe w ELGO ELGO Lighting Industries, jako przedsiębiorstwo przyjazne środowisku naturalnemu na początku lat 90–tych XX wieku wdrożyło do zakładu metodę malowania proszkowego. Kabina „WAGNER” do malowania farbami proszkowymi wykonana jest ze stali nierdzewnej, posiada kształt zapewniający optymalny przepływ powietrza i łatwe oczyszczenie z osadzonej farby na wewnętrznych ściankach kabiny. Zaraz obok kabiny znajdują się dwa pneumatyczne podnośniki, które wprowadzają w ruch „góra–dół” sześć automatycznych pistoletów napylających umieszczonych w pionowych wycięciach po obu stronach kabiny. Górną i dolną granicę przesuwu, szybkość oraz odległość pistoletów od malowanych detali ustawia się na podnośniku. W ścianach kabiny znajdują się miejsca na pistolety ręczne, które używa się do domalowania detali, jeśli wystąpi taka potrzeba. Proces malowania przy użyciu Kabiny „WAGNER” Farba proszkowa stosowana do elektrostatycznego malowania łączona jest w zbiorniku z proszkiem odzyskowym i fluidyzowana przy pomocy sprężonego powietrza w układzie odzysku KP–6B. Następnie farba zasysana jest przez podciśnienie i transportowana przewodami do pistoletu. Po załączeniu wysokiego napięcia, specjalne elektrody zainstalowane w pistoletach ładują elektrostatycznie cząsteczki proszku i wytwarzają jednocześnie pole elektrostatyczne pistoletami i uziemionymi detalami, które pokrywane są równomierną warstwą farby proszkowej. W przypadku zbliżenia się detalu na odległość mniejszą niż 5 mm od pistoletu następuje wyłącznie układu napylenia. Oprócz powietrza zasilającego do pomp tłoczone jest powietrze działające, jako przeciwciśnienie. Zwiększenie ciśnienia powietrza dozującego powoduje zmniejszenie ilości wyrzucanego z pistoletu proszku. Strumień farby proszkowej regulowany jest przez powietrze rozpylające. W części tylnej kabiny na dole znajdują się otwory wentylacyjne, przez które mieszanina powietrza i nieosadzonego na detalach proszku zasy- sana jest do bloku odzysku KP–6B. Blok odzysku składa się z komory filtrującej wyposażonej w sześć filtrów patronowych, dwóch wentylatorów i zbiornika farby proszkowej. Zasysana z kabiny farba proszkowa osadza się na filtrach patronowych, które co dwie minuty są oczyszczane przez impuls sprężonego powietrza. Oderwana w ten sposób farba spada za pomocą specjalnego leja stożkowego na sito wibracyjne zbiornika. Oczyszczone powietrze wraca na halę. Z lewej: korpus oprawy NOVUM z elektrostatycznie naniesioną farbą proszkową. Z prawej: gotowy korpus oprawy po spieczeniu farby proszkowej. Cały proces, jaki musi zostać wykonany podczas malowania proszkowego jest zautomatyzowany, ale niepozbawiony kontroli ze strony człowieka. Ekologia Farby proszkowe to nie tylko prawdziwa rewolucja w malarstwie przemysłowym, którą rozpoczęły lata 50–te XX wieku, ale również prawdziwy przełom związany z ochroną środowiska naturalnego przed skażeniem chemicznymi substancjami. Farby proszkowe są w pełni bezpieczne dla ludzi i środowiska, posiadają wszelkie atesty pozwalające na kontakt z żywnością i wodą pitną. Malowanie proszkowe pozbawione jest szkodliwych dla zdrowia rozpuszczalników. Zarówno podczas procesu aplikacji powłoki jak i jej utwardzania nie występuje emisja trujących substancji do atmosfery. Materiał opracowany na podstawie strony www.tensor.com.pl oraz danych ELGO Marta Zuzankiewicz 71 Plafoniera SELIA Szczelna oprawa oświetleniowa, która nie obawia się wyzwań związanych z trudnymi warunkami pracy TECHNIKA LED 73 74 LED LINE NEWS Diody firmy CREE oświetliły największą multimedialną fontannę Od 4 czerwca 2009 mieszkańcy i turyści odwiedzający Wrocław mogą podziwiać największą na świecie multimedialną fontannę iluminowaną diodami power LED. Fontanna zlokalizowana jest w pobliżu Hali Stulecia w bardzo atrakcyjnym turystycznie rejonie Wrocławia. Nowa fontanna zastąpiła starą, lecz była inspirowana oryginalną wizją architektów z początku XX wieku. Jako źródła światła zastosowano diody power LED firmy Cree i optykę wtórną firmy Ledil. Fontanna jest podświetlana przez około 800 różnej wielkości punktów świetlnych zainstalowanych pod wodą. Na całej powierzchni fontanny wynoszącej 10.000 m2 rozmieszczono około 300 różnego rodzaju dysz. Czterysta punktów świetlnych wyposażono w moduły zawierające 16 i 12 diod power LED. Wszystkie moduły zawierają łącznie ponad 6.500 diod LED. We wrocławskiej fontannie zastosowano niebieskie i zielone diody typu XR-E i czerwone XR-C, zasilane prądem 700 mA. Moduły zużywają 35 W, jeśli zasilane są maksymalnym prądem. Wszystkie 400 punktów świetlnych z diodami LED zużywa moc około 14 kW. Gdyby zamiast diod LED zastosowano lampy halogenowe zużycie mocy byłoby dziesięciokrotnie większe. Oprócz takich zalet jak: duża żywotność, niezawodność i odporność na wibracje niekwestionowaną zaletą zastosowanego rozwiązania jest prostota i elastyczność sterowania oraz bezpieczeństwo zasilania. Ze względu na bardzo krótki włączania i wyłączania LEDy są idealnym rozwiązaniem do dynamicznych pokazów. Szybka reakcja gwarantuje zdumiewające, pełne kolorów wrażenia poprzez mieszanie kolorów z muzyką i wodą wydobywającą się z dysz tworzących fascynujący pokaz multimedialny. Kolejną zaletą ledów jest fakt, że są one bardzo małymi źródłami światła, co pozwala zastosować małe, lecz bardzo efektywne elementy optyczne z silną koncentracją światła. Dlatego kolumny wody mogą być podświetlane do wysokości 40 m, a małe oprawy mogą być montowane tuż przy dyszach wyrzucających wodę. Te dwie cechy – wielkość i intensywność źródła światła są odpowiedzialne za jakość efektów świetlnych, które możemy obserwować podczas pokazów. Miasto Fairview (Teksas, USA) dołączyło do programu LEDCity Gwangju (Korea Południowa) – kolejne miasto w programie LEDCity 23 lipca 2009 podano do wiadomości, że kolejne miasto przystąpiło do programu LEDCity. Miastem tym jest Fairview w stanie Teksas w USA. Oświetlenie nowej, czteropasmowej ulicy zostało zaprojektowane specjalnie przy użyciu opraw, w których źródłem światła są diody LED. Planuje się zamontować 82 oprawy uliczne, w których wykorzystano diody typu MC-E firmy Cree. Inwestor liczy na uzyskanie 50% oszczędność kosztów energii elektrycznej w porównaniu z oprawami metalohalogenkowymi. Burmistrz miasta Sim Israeloff spodziewa się, że podczas 12 lat eksploatacji opraw podatnicy oszczędzą 250.000 USD. Złożą się na to: mniejsze zużycie energii elektrycznej oraz ograniczenie do minimum kosztów obsługi. Zastosowanie LED pozwoli także ograniczyć emisję dwutlenku węgla o ponad 450 kg rocznie. Jeśli zamontowane pilotażowo oprawy spełnią wszystkie stawiane im wymagania miasto planuje montaż dalszych opraw LED. Zamierza m.in. oświetlić nowy ratusz miejski. Zainstalowanie oświetlenia LED jest jednym z wielu działań, jakie podejmuje miasto Fairview, aby zasłużyć na miano małego miasta w Teksasie najbardziej przyjaznego środowisku. Firma Cree poinformowała, że do programu LEDCity, opisywanego w poprzednim numerze kwartalnika „Oświetlenia INFO”, przystąpiło Gwangju, pierwsze miasto z Korei Południowej. Gwangju jest siedzibą 180 firm badawczo–rozwojowych i produkcyjnych z obszaru oświetlenia opartego na diodach LED. Różnorodne oprawy z diodami LED oświetlą dwa centra konferencyjne w mieście, tereny targowe World Photonics EXPO 2009 i miejskie parkingi podziemne. Poprzez wymianę opraw od parkingów po ulice władze miejskie spodziewają się oszczędności energii o ok. 30 % w stosunku do lamp fluorescencyjnych, co pozwoli zaoszczędzić do 234.000 kWh i zredukować emisję dwutlenku węgla o ponad 8.465 kg w ciągu roku. Gwangju, w którym odbędzie się Word Photonics Expo 2009, chce pokazać uczestnikom Expo praktyczne zastosowanie LED w oświetleniu miast. Władze Gwangju mają nadzieję, że przystąpienie do programu LEDCity będzie także impulsem do rozwoju oświetlenia opartego na diodach LED na terenie Korei Południowej. LED LINE NEWS 75 Dyskusja w Białym Domu Miarą znaczenia, jakie do rozwoju energooszczędnych technologii w Stanach Zjednoczonych przywiązują władze tego kraju jest zaproszenie do Białego Domu, jakie złożył Prezydent Barack Obama na dzień 2 lipca dla prezesów amerykańskich firm będących liderami w dziedzinie innowacji w takich obszarach jak czysta energia i technologie energooszczędne. Na spotkaniu przedyskutowano potencjalne zyski gospodarki amerykańskiej wynikające ze stosowanie energooszczędnych technologii. W spotkaniu, wraz z prezesami siedmiu innych firm, wziął udział Chuck Swoboda, prezes firmy Cree. Prezydent Obama podkreślił, że rząd amerykański będzie wspierał rozwój wszelkich technologii, które pomogą w walce z recesją, a w przyszłości będą przyczyniać się do rozwoju gospodarki amerykańskiej. Pomoc Prezydenta Obamy i położenie szczególnego nacisku na technologie energooszczędne i zrównoważony rozwój stwarzają bezprecedensowe możliwości dla firm amerykańskich takich jak Cree na dostarczanie innowacyjnych technologii i produktów pozwalających sprostać naszym wyzwaniom energetycznym – stwierdził Chuck Swoboda. „22% energii w USA jest zużywane na cele oświetleniowe, a rozpowszechnienie oświetlenia LED może zredukować to zużycie o ponad 60%” Nowa dioda ACRICHE A4 z Seoul Semiconductor 26 sierpnia 2009 Seoul Semiconductor, jeden z wiodących światowych producentów diod LED, na konferencjach prasowych, które odbyły się jednocześnie w Korei, Stanach Zjednoczonych i Chinach poinformował o wprowadzeniu na rynek nowej diody Acriche A4 o skuteczności świetlnej równej 75 lm/W. Diody z serii Acriche były pierwszymi diodami na świecie, które możemy zasilić bezpośrednio z sieci 230 VAC bez stosowania zasilacza. Dioda Acriche A4 charakteryzuje się temperaturą barwową na poziomie 3.000 K i może stanowić doskonały zamiennik dla „tradycyjnych” źródeł światła takich jak żarówki czy świetlówki kompaktowe, charakteryzujących się ciepłą barwą światła. Obecnie białe diody LED dzielą się na dwa sektory: produkty o wysokim współczynniku oddawania barw ponad 85, które są bardzo zbliżone do światła naturalnego i produkty o niższym współczynniku oddawania barw CRI 70 – 80. Produkty o wysokim CRI emitują mniej światła niż produkty o niższym CRI, ale ponieważ barwa emitowanego przez nie promieniowania jest zbliżona do światła naturalnego, znajdują zastosowanie tam gdzie wymagana jest przede wszystkim doskonałe oddawanie barw. Diody LED o niższym współczynniku oddawania barw emitują większy strumień świetlny, ale barwy przedmiotów przez nie oświetlanych odbiegają od naturalnych. Niezbędny jest, więc kompromis pomiędzy jasnością, a współczynnikiem CRI. Produktem, który jest właśnie takim kompromisem jest dioda Acriche A4. Charakteryzuje się ona temperaturą barwową 3.000 K, dużą skutecznością świetlną wynoszącą 75 lm/W i jednocześnie wysokim współczynnikiem oddawania barw równym 85. Diody mogą być łączone w dowolne moduły. Ponadto, dzięki zastosowaniu prostego i taniego układu elektronicznego do diody dostarczany jest prąd stały, co skutecznie eliminuje efekt stroboskopowy. Prognoza światowego rynku LED 22 czerwca 2009 firma doradcza ElectroniCast Consultants z Kalifornii ogłosiła prognozę dotyczącą wartości światowego zużycia LED w zastosowaniach oświetleniowych. Według ElectroniCast wartość diod LED stosowanych w celach oświetleniowych w 2008 roku wyniosła 337 milionów USD. W roku 2007 było to 283,95 mln USD. Wartość stosowanych diod LED będzie wzrastać w tempie 30,9% rocznie i w roku 2013 osiągnie wartość 1,3 miliarda USD. Prognozowany jest jednocześnie bardzo duży wzrost ilości produkowanych diod szczególnie ze względu na ciągłe obniżanie się ich średnich cen. Dyrektor projektu badawczego rynku LED Stephen Montgomery mówi, że rynek zastosowań LED do oświetlenia wnętrz takich jak sklepy detalicznie oraz restauracje i bary w Stanach Zjednoczonych wzrośnie piętnastokrotnie w ciągu najbliższych 5 lat. Obecnie 85% światowego zużycia LED przypada na zastosowania zewnętrzne - przestrzenie otwarte, baseny, fontanny, budynki, mosty, oświetlenie architektoniczne i pozostałe oświetlenie ogólne. Podświetlenie liter w reklamach to dalsze 9% światowego rynku. Pozostałe zastosowania to 6% rynku. Opracował Sławomir Kwiatkowski na podstawie serwisów internetowych: ledsmagazine.com www.ledcity.com www.solutionsforledlights.com 76 OŚWIETLENIE LED Diody LED opanują oświetlenie drogowe Producenci opraw, którzy już dziś nie rozpoczną prac nad ledowymi oprawami ulicznymi ryzykują utratê swojej pozycji rynkowej Realizując nowe modele oszczędzania energii elektrycznej Unia Europejska wyraziła zgodę na wycofanie tradycyjnych żarówek do sierpnia 2012 r. Od 1 września 2009 jako pierwsze zostają wycofane żarówki 100 W. Jest to początek drogi do wprowadzania nowych energooszczędnych źródeł światła opartych o technologię LED. Diody LED już od kilku lat z powodzeniem funkcjonują w oświetleniu dekoracyjnym wewnętrznym i zewnętrznym oraz architektonicznym. Kolejnym etapem rozszerzenia obecności LED w dziedzinie oświetlania jest wprowadzenie ich do oświetlenia ulicznego. Diodowe oprawy uliczne mogą przynieść wielkie oszczędności finansowe Gminom i Zarządom sieci drogowej w Polsce. Diody mocy z serii P4 W ofercie firmy Seoul Semiconductor znaleźć można wiele typów diod LED do każdej z aplikacji wymienionych powyżej. Jeżeli chodzi o oprawy oparte o diody LED do oświetlenia ulicznego warto skupić się na diodach mocy z serii P4, których asortyment, parametry i wymiary przedstawiają tablice 1 i 2. Jednym z najważniejszych parametrów, które należy brać pod uwagę chcąc zastosować diodę LED do oprawy ulicznej, jest jej skuteczność świetlna wyrażana w lm/W. Jak pokazano w tablicy 1, diody typu W42180 oraz diody typu W49180 mają ten parametr na poziomie minimum 100 lm/ W. Główną różnicą między diodą W42180 i W49180 jest kąt rozsyłu, wynoszący 120° dla pierwszej z nich i 93°dla drugiej. Daje to większe możliwości doboru optymalnej plamy świetlnej na drodze. W zależności od projektu producent oprawy może zdecydować się na zastosowanie dodatkowej optyki: soczewek lub reflektorów. Kolejnym ważnym parametrem opowiadającym się za zastosowaniem diod SSC do opraw ulicznych jest ich żywot- ność. Stosując diody z serii P4 uzyskuje się czas życia na poziomie 50.000 godzin. Porównując to z lampami sodowymi o praktycznej trwałości około 10.000 h uzyskujemy pięciokrotnie dłuższą pracę oprawy. Ważne jest także to, że przy technologii LED trwałość oprawy nie zależy od liczby włączeń i wyłączeń. Koszt związany z obsługą to kolejny argument za oprawą diodową. Serwis i wymiana lampy wyładowczej to operacja bardzo kosztowna i powodująca utrudnienia w ruchu ulicznym. Zachowanie optymalnych warunków pracy diody sprawi, że utrzymamy zakładany, bardzo wysoki czas pracy. Optymalne warunki oznaczają tu odpowiednią temperaturę pracy. Projektując oprawę uliczną z technologią LED musimy zapewnić odprowadzanie ciepła. Projekt radiatora może stanowić większe wyzwanie niż zaprojektowanie odbłyśnika dla tradycyjnych opraw. Maksymalna temperatura złącza Tj diody P4 wynosi 145°C. Wszystkie parametry techniczne można znaleźć na stronie internetowej producenta pod adresem www.acriche.com. Postęp nieunikniony Aktualna skuteczność diod mocy wynosi około 100 lm/W, co jest już porównywalne ze skutecznością lamp sodowych wynoszącą 100-120 lm/W. Należy jednak wziąć pod uwagę ciągły rozwój technologii LED. Już dziś w ofercie Seoul Semiconductor dostępne są selekcje 110 lm/ W. Używane dziś argumenty przeciwne oprawom ulicznym opartym o technologię LED, wraz z jej rozwojem stracą szybko swoją aktualność, a producenci opraw, którzy już dziś nie rozpoczną prac nad wdrożeniem do produkcji ledowych opraw ulicznych ryzykują utrata swojej pozycji rynkowej. Krzysztof Pietruczuk OŚWIETLENIE LED 77 Tab. 1. Asortyment i parametry diod mocy z serii P4 produkcji firmy Seoul Semiconductor. Tab. 2. Wymiary diod mocy z serii P4 produkcji firmy Seoul Semiconductor. Seoul Semiconductor Regionalny Manager Sprzedaży Europa Wschodnia 78 OŚWIETLENIE LED NICHIA – pionier i lider Firma NICHIA powstała w roku 1958 w mieście Anan w Japonii. Jest uznawana za numer jeden w produkcji diod świecących na świecie. Założycielem NICHIA był Nobuo Ogawa. do oświetlenia ogólnego do oświetlenia specjalnego Początkowo firma produkowała wysokiej kolorowe do ekranów czystości komponenty wapniowe. Wroku samochodowe 1966 rozpoczęła produkcję luminoforów tylnego podświetlania ekranów LCD. do lamp fluorescencyjnych. Do tej pory Nichia jest wiodącym producentem luZakres wytwarzanych diod świecąminoforów do zastosowań sprzęcie elekcych LED jest bardzo duży. Począwszy tronicznym. Produkcję luminoforów trójod zasilanych bardzo małym prądem pasmowych do lamp fluorescencyjnych o bardzo dużej skuteczności po paczki uruchomiono w roku 1977. W roku 1993 o mocy 4 W o bardzo dużej emisji światła. Shuji Nakamura otrzymał emisję światła Asortyment diod LED produkowanych ze złącza p-n azotku galu GaN oraz zaprzez NICHIA pokazuje rysunek 1. prezentował niebieską diodę o światłości Zawsze na czele przekraczającej 1 cd. Wydajność tej diod była 100 razy lepsza od wykorzystywaNichia zawsze nych wówczas masowo niebieskich diod była na czele rozwoz SiC, a jej produkcja została natychmiast ju technologii LED Dioda HELIOS 9 i jest numerem jeskomercjalizowana przez firmę Nichia. Rok firmy NICHIA później Nakamura dokonał prezentacji den w produkcji diod niebiesko-zielonej diody LED tym razem świecących na świecie. Badania prowao światłości 2 cd. Firma Nichia przyznała dzone przez tą firmę zawsze wyznaczamu nagrodę o równowartości 180 USD. ły kierunki rozwoju technologii LED na Było to chyba najlepiej zainwestowane najbliższe 2 – 3 lata. Rysunek 2 pokazuje 180 dolarów w historii. W roku 1995 Nichia postęp we wzroście skuteczności białych uruchamia komercyjną produkcję zielonej diod LED firmy NICHIA. diody LED w technologii GaN. W chwili Przewidywana możliwość wyprodukoobecnej, według danych za 2007, udział wania diody LED o skuteczności świetlnej firmy NICHIA w światowym rynku LED wyponad 249 lm/W daje pewność, że już nosi 24%, co daje jej pierwsze miejsce. wkrótce diody LED staną się dominująObecnie Nichia produkuje wiele procym źródłem światła na następne 100 lat. duktów stosowanych w elektronice. Są to Obecnie NICHIA może dostarczać prom.in. materiały zawierające gal stosowadukcyjne diody LED o skuteczności 150 ne przy produkcji diod LED, lm/W przy prądzie przewodzenia 20 mA. diody LED (InGaN), Są one zdolne do wytwarzania strumienia diody UV-LED, świetlnego o wartości 20 lumenów przy lasery półprzewodnikowe, prądzie 50 mA. NICHIA, która jest kluczo luminofory, wym producentem luminoforu używa nieorganiczne proszki ceramiczne nych w diodach LED opracowała szereg luminoforów o wysokim wskaźniku odzawierające fosfor, materiały do katalizatorów polimeryzacyjnych zawierające tytan i cyrkon, materiały magnetyczne do zastosowań fluorescencyjnych, inne chemikalia m.in. sól wapniowa czy sól żelazowa do zastosowań medycznych, materiały katalityczne, materiały magnesowe. Nichia produkuje diody LED dzieląc je, według zastosowań Rys. 1. Asortyment diod LED produkowanych przez NICHIA. na następujące kategorie: OŚWIETLENIE LED 79 Wymiary (mm) Indeks produktu Temperatura barwowa (CCT) (K) Strumień świetlny (LM) długość szerokość wysokość NS9W153M 4 4 0,85 5000 K NS9L153M-h3 4 4 0,85 3500 K Napiecie przewodzenia VF (V) Kąt świecenia I 11.5 V 120 350 mA 11.5 V 120 350 mA Typ Max 350 lm 10.5 V 250 lm 10.5 V wej wykorzystali diody Super Oval 346 rozmieszczone co 12 mm, zaś w części dolnej „owinęli” budynek diodami Nichia 026 rozlokowanymi w odległości 6 i 10 mm od siebie. W miarę, jak posuwali się w górę budynku, stawiali na jasność kosztem rozdzielczości. Animacja olbrzymiego znaku stała się możliwa dzięki zastosowaniu modułów elektronicznych o wymiarach 38,1 x 38,1 cm i rozmieszczeniu ich na całej powierzchni wyświetlacza. Zainstalowano razem 10.987 modułów, z których każdy zawiera od 1024 do 1600 pikseli, co daje razem około 12 milionów diod. Wszystkimi modułami steruje zespół 20 do 30 komputerów, umieszczonych w centrum sterowania billboardem. Aby odtworzyć film HD na tym ekranie potrzebne jest przesłanie 150 gigabajtów danych przez kable ethernetowe w przypadku filmiku trwającego 30 sekund. Diody zasilane są napięciem 265 V, dzięki czemu obniżono zapotrzebowanie na energię z pierwotnie planowanego 1 MW do 350 kW. dawania barw (CRI), które umożliwiają ekran reklamowy zamontowany na wiewyprodukowanie białych LED o CRI rówżowcu przy One Time Square w Nowym nym 85 i 92. Rysunek 3 pokazuje porównanie wskaźnika oddawania barw luminoforów firmy NICHIA o wysokim CRI (H1) i średnim CRI (H3) z tradycyjnymi luminoforami, przy różnych temperaturach barwowych. Niestety luminofor o bardzo wysokim wskaźniku oddawania barw powoduje obniżenie względnego strumienia świetlnego ook. 25% w porównaniu z luminoforem tradycyjnym. Jednak Rys. 2. Postęp we wzroście skuteczności białych diod LED firmy NICHIA. luminofor o średnim CRI powoduje redukcję strumienia świetlnego tylko o 10%, Jorku. Jak podaje portal www.designa wskaźnik oddawania barw 85 jest wynews.pl billboard owija się wokół trzech starczający dla wielu zastosowań. ścian drapacza chmur. Jego wysokość sięga 104 m. Do jego produkcji użyto Nowa dioda HELIOS 9 ponad 25 km przewodów elektrycznych Na targach LIGHTFAIR 2009, które i 26,7 km stali konstrukcyjnej, pół miliona odbywały się w dniach 5 – 7 maja 2009 śrub i nakrętek oraz aż 12 milionów diod w Nowym Jorku firma NICHIA zaprezenLED. Całkowita powierzchnia billboardu opracował: Sławomir Kwiatkowski towała nową diodę o nazwie HELIOS 9. wynosi 1500 m2. Inżynierowie z firmy Jej parametry prezentuje tablica 1. D3 LED we współpracy z firmą Nichia Nowa dioda HELIOS 9 jest emiterem America opracoo mocy 3,5 W, który dostarcza promiewali plan, według niowanie o strumieniu świetlnym 350 którego rozstaw lumenów i temperaturze barwowej 5000 punktów i jasność K. Wymiary podstawy wynoszą 4 x 4 mm, urządzeń w różnych miejscach a wysokość 0,85 mm. Dioda zawiera 9 chibillboardu miały pów. Jej skuteczność świetlna wynosi ponad 95 lm/W przy prądzie 350 mA. Helios być różne. W po9 będzie dostępny także z temperaturą bliżu górnej czębarwową 3500 K. Przy tej temperaturze ści wyświetlacza, barwowej wskaźnik oddawania barw ponad 90 metrów wynosić będzie 85, a dioda dostarczać nad poziomem będzie do 250 lumenów ze skutecznością ulicy, zastosowali 68 lm/W. jaśniejsze diody Nichia Super Oval Diody NICHIA w praktycznych 546, umieszczone zastosowaniach w odstępach wyRys. 3. Porównanie wskaźnika oddawania barw luminoforów firmy NICHIA Jednym z licznych przykładów zastonoszących 24 mm. o wysokim CRI (H1) i średnim CRI (H3) z tradycyjnymi luminoforami, przy różnych temperaturach barwowych. sowania diod firmy Nichia jest olbrzymi W części środko- 80 OŚWIETLENIE LED Ekrany LED Jednym z coraz bardziej popularnych zastosowań diod LED jest stosowanie ich w ekranach wielkoformatowych Ekran LED znajdujący się na Piazza del Duomo w Mediolanie Pierwsza technologię ekranów wielkoformatowych zastosowała firma Philips stosując w swoich gigantycznych ekranach, jako punkty świetlne małe żarówki. Jednak awaryjność, trwałość i jasność tego typu nośnika informacji reklamowej pozostawiała wiele do życzenia, dlatego też inwestycja była opłacalna tylko w centrach największych miast świata - Nowego Jorku, Londynu. Rozwój i zalety technologii LED oraz towarzyszących im technologii teleinformatycznych spowodowały, że diody LED zostały szybko zaadoptowane, jako źródła światła w ekranach wielkoformatowych. Dzięki temu, że diody są bardzo trwałe, zasilane prądem o niskim napięciu i małemu poborowi mocy, oraz temu, że mogą być sterowane bezpośrednio przez procesor, budowa modułowych ekranów stała się znacznie tańsza oraz prawie całkowicie została zniwelowana awaryjność sprzętu. Można na nich prezentować zarówno statyczne obrazy jak i prezentacje multimedialne czy filmy video. Ekrany te znajdują głównie zastosowanie, jako informacja miejska, na imprezach masowych (wydarzenia sportowe, koncerty) czy po prostu banery reklamowe. Można ich również używać do rozświetlania elewacji i przestrzeni miejskich. Wykorzystując zjawisko „mieszania kolorów” z 3 podstawowych RGB (Red OŚWIETLENIE LED 81 Green Blue) można uzyskać, oczywiście patrząc z pewnej odległości, złudzenie obrazu wielokolorowego. 16 mln kolorów i dynamika 600 Hz oraz wysoki współczynnik kontrastu zapewnia doskonałą widoczność prezentacji przedstawianych na ekranie nawet w przypadku bardzo dużego nasłonecznienia. Szczególnej selekcji muszą być poddawane diody stosowane w ekranach LCD. W najlepszych ekranach stosowane są diody o bardzo wąskich różnicach w parametrach, tj. 2,5nm różnicy w długości fali świecenia oraz tylko 10% różnicy w jasności diody. Parametry te mają znaczący wpływ na jakość obrazu ekranu LED, szczególnie na kolor i jednolitość wyświetlanych barw. Jednym z parametrów określających rozdzielczość ekranów LED jest wielkość zwana „pixel pitch”, która definiowana jest, jako odległość pomiędzy pojedynczymi diodami tworzącymi ekran. Dla ekranów wielkoformatowych są to odległości rzędu 15, 20, 25 i 30 mm. Graficzną ilustrację definicji pojęcie „pixel pitch” przedstawia rusunek 1. Rys. 1. Graficzna ilustracja pojęcia „pixel pitch” Innymi parametrami charakteryzującymi ekrany diodowe są: odległość kompozycji kolorów (colour compound distance) definiowana, jako odległość, z której obserwując ekran widzimy pojedynczy jednorodny kolor. W przypadku ekranów zewnętrznych odległość ta wynosi 500 x pixel pitch odległość minimalnej obserwacji – jest to minimalna odległość, z której nie jest widoczny pojedynczy pixel. Wielkość tę oblicza się mnożąc odległość pixel pitch razy 750 do 1000 np. przy pixel pitch równym 16mm x 1000 = 16m odległość maksymalnej obserwacji – jest to generalnie 20 – 30 razy wysokość ekranu np. przy wysokości ekranu 4,8 m x 30 = 137 m . Jednym z największych ekranów diodowych na świecie jest ekran uruchomiony niedawno na Time Square w Nowym Jorku. Opisujemy go szczegółowo przy okazji prezentacji producenta diod LED firmy Nichia. Pozwolę sobie przypomnieć tutaj tylko jego podstawowe parametry. Ekran owija się wokół trzech ścian drapacza chmur. Jego wysokość sięga 104 m. Do jego produkcji użyto ponad 25 km przewodów elektrycznych, 26, 7km stali konstrukcyjnej, pół miliona śrub i nakrętek i 12 milionów diod LED. Całkowita powierzchnia billboardu wynosi 1500 m2. Przy jego konstrukcji zastosowano zasadę, im wyżej tym rozdzielczość jest mniejsza. Na wysokości ponad 90 m nad poziomem ulicy diody rozmieszczono w odstępach 24 mm, w części środkowej odległość ta wynosiła 12 mm, zaś na dole było to 6 i 10mm. Jeden z największych na świecie ekranów LED w rozdzielczości HD zainstalowano na nowym stadionie drużyny futbolu amerykańskiego Dallas Cowboys. Ekran składający się w rzeczywistości z czterech ekranów ułożonych w czworobok waży 544 tony i jest zawieszony 27,5m nad powierzchnią boiska. Zapewnia to doskonałą widoczność ze wszystkich miejsc na widowni. Dwa główne ekrany mają wymiary: 22 m wysokości i 49 m długości (1078 m. kw). Przy 20 mm pixel pitch rozdzielczość wynosi 2450 pikseli długość i 1100 pikseli szerokość i zapewnia jakość video HD. Każdy z tych ekranów zawiera 2, 695 mln pikseli LED. Podobny, ale o mniejszych wymiarach (30 x 18 m) i mniejszym pixel pitch równym 8 mm został zamontowany na stadionie drużyny Yankee. Przykładem ekranu, który opisujemy także w dziale LED News jest cylindryczny ekran wideo będący elementem dekoracji sceny podczas koncertów grupy U2. Ekran ma wysokość 24 metry i średnicę 16 metrów. Do jego wykonania wykorzystano ok. pół miliona diod. Występy Bono i jego kolegów są doskonale widoczne z każdego miejsca na widowni. Ciekawym przykładem ekranu LED stosowanego w przestrzeni miejskiej ekran znajdujący się na Piazza del Duomo w Mediolanie. Diody w tym ekranie zamontowane są na metalowej siatce. Odległość między diodami wynosi 50 mm, co zapewnia rozdzielczość 194 000 pikseli. Ekran składa się z ośmiu paneli każdy wymiarach 16,54 na 3,64 m. Wyjątkowość tego ekranu polega na tym, że jest on przeźroczysty. Można więc zobaczyć elementy architektury znajdujące się za nim. Jego transparentność waha się w granicach 54 – 65%. Na ekranie wyświetlane są informacje miejskie jak i treści reklamowe. W Polsce ekrany LED nie są jeszcze zbyt popularnym nośnikiem reklamy zewnętrznej, ale sytuacja powinna się zmienić. Brak zainteresowania ekranami LED w Polsce spowodowany jest przede wszystkim wysokimi kosztami ekranów i montażu jak też brakiem profesjonalnej infrastruktury dla tej branży. Dodatkowym elementem ograniczającym jest nieprzychylne nastawienie osób oraz zawiłe procedury w urzędach miast. Chociaż to ostatnie powoli ewoluuje. Ekrany zaczynają pojawiać się nawet w mniejszych miastach. Pomimo tych ograniczeń, branżę LED czeka szybki rozwój. Być może za 10 lat wjeżdżając do miasta będziemy mieli wrażenie, że oglądamy scenę z futurystycznego „miasta przyszłości”, w którym będą znajdowały się nośniki wideo wyświetlające bieżące informacje i spoty reklamowe. Opracował Sławomir Kwiatkowski na podstawie serwisów internetowych: www.sellsysvision.com www.gkd.de/.../GKD_GKD-ag4_Mediamesh-publicviewing_e_01.pdf www.screens.ru/eng/atv_systems_magazine/2007/5.htm www.ledsmagazine.com/news/6/6/11?cmpid=EnlLEDsJune172009 82 OŚWIETLENIE LED OLED Organiczne diody elektroluminescencyjne OLED to technologia, której zastosowanie w technice oświetleniowej, może całkowicie zmienić nasze dotychczasowe myślenie o oświetleniu Organiczna dioda elektroluminescencyjna, OLED (ang. Organic Light-Emitting Diode) to dioda elektroluminescencyjna (LED) wytwarzana ze związków organicznych. Spotyka się także nazwy LEP ( ang. light emitting polymer) polimer emitujący światło i OEL (ang. organic electro luminescence) elektroluminescencja organiczna. Badania nad uzyskaniem zjawiska luminescencji prowadzono już od lat 50-tych. Na Uniwersytecie w Nancy. A. Bernanose i współpracownicy pierwsi wywołali zjawisko elektroluminescencji w materiale organicznym przykładając pole prądu zmiennego o wysokim napięciu do rozprowadzonego na powierzchni celulozy lub celofanu barwnika zwanego pomarańczą akrydynową. Badania nad wywołaniem zjawiska elektroluminescencji w substancjach organicznych trwały przez całe lata sześćdziesiąte. Jednak dopiero badania prowadzone m.in. przez laureata nagrody Nobla Hideki Shirakawę nad właściwościami fizykochemicznymi domieszkowanego poliacetylenu oraz polipropylowinylenu (PPV) i jego pochodnych takich jak cyjanopolipropylowinylenie (CN-PPV) umożliwiły skonstruowanie organicznych Schemat OLED: 1 – katoda (−), 2 – warstwa emisyjna, 3 – emisja promieniowania, 4 – warstwa przewodząca, 5 – anoda (+) diod elektroluminescencyjnych OLED, które są w stanie w miarę efektywnie przetwarzać energię elektryczną na światło. Pierwszą działającą diodę OLED zbudowali w roku 1980 Ching Tang i Steven Van Sykle – naukowcy pracujący dla firmy Eastman Kodak. Zasada działania OLED OLED składa się z warstwy emisyjnej, warstwy przewodzącej, podłoża, oraz anody i katody. Warstwy złożone są z cząstek organicznych polimerów przewodzących. Ich poziom przewodzenia znajduje się w zakresie między izolatorami, a przewodnikami, z tego względu nazywane są one półprzewodnikami organicznymi. Przyłożenie napięcia do OLED powoduje przepływ elektronów od katody do anody, zatem katoda podaje elektrony do warstwy emisyjnej, a anoda pobiera elektrony z warstwy przewodzącej, innymi słowy anoda podaje dziury elektronowe do warstwy emisyjnej. W momencie spolaryzowania złącza w kierunku przewodzenia, warstwa emisyjna jest naładowana ujemnie, jednocześnie warstwa przewodząca staje się bogata w dodatnio naładowane dziury. Oddziaływanie elektrostatyczne przyciąga elektrony i dziury, które ze sobą rekombinują. Dzieje się to blisko warstwy emisyjnej, bowiem dziury w półprzewodnikach organicznych są bardziej mobilne niż elektrony (odwrotnie niż w przypadku półprzewodników nieorganicznych). W momencie rekombinacji elektron przechodzi na niższy poziom energetyczny, czemu towarzyszy emisja promieniowania elektromagnetycznego w zakresie widma widzialnego. Dlatego warstwa ta nazywana jest emisyjną. OLED nie świeci przy zaporowym OŚWIETLENIE LED 83 spolaryzowaniu złącza, ponieważ dziury elektronowe przemieszczają się do anody, a elektrony do katody, tak, więc oddalają się od siebie i nie rekombinują. Jako materiał anody zwykle wykorzystywany jest ITO (Indium Tin Oxide) czyli tlenek cynowo-indowy. Jest on przezroczysty dla światła i posiada wysoką pracę wyjścia, co sprzyja przemieszczaniu dziur do warstwy polimerowej. Metale takie jak glin i wapń są często wykorzystywane do tworzenia katod, ponieważ posiadają niską pracę wyjścia sprzyjającą wstrzykiwaniu elektronów do warstwy polimerowej. Zalety technologii OLED Technologia LED daje możliwość produkcji zwijanych wyświetlaczy, ekranów wszytych w odzież oraz bardzo lekkich komputerów przenośnych. Możliwe jest to dzięki temu, że w procesie produkcji może być naniesiony na odpowiednie elastyczne i lekkie podłoże. Ponieważ panele OLED same emitują światło (nie wymagają podświetlenia), teoretycznie można osiągnąć kontrast 1 000 000: 1, a wynika to głównie z idealnej czerni (diody wyłączone). Zmniejsza to pobór energii w chwili wyświetlania ciemnego obrazu. Posiadają większą skalę barw i jasność niż LCD, ponieważ piksele OLED bezpośrednio emitują światło, które nie jest zatrzymywane przez filtry polaryzacyjne. Kąt patrzenia wynosi prawie 180 stopni. Istnieje także możliwość nanoszenia diod na przezroczyste podłoże, wówczas obraz widoczny będzie z dwóch stron. Posiada znacznie krótszy czas reakcji w porównaniu do monitora LCD, który cechuje się czasem reakcji na poziomie 2-12 milisekund, natomiast OLED nawet około 0,01 milisekundy. Nie występuje więc zjawisko smużenia. W procesie produkcji OLED nie jest wykorzystywana rtęć, co czyni je bardziej przyjaznymi dla środowiska. Dzięki prostej budowie, braku podświetlenia oraz mniejszej liczbie warstw wyświetlacza, szacunkowe koszty masowej produkcji są znacznie niższe niż produkcja wyświetlaczy LCD oraz paneli plazmowych. Także mniejsze zużycie energii i mniejsza liczba elementów ma wpływ na niższy koszt eksploatacji wyświetlaczy OLED. Wady Największą wadą technologii OLED jest ograniczona żywotność materiałów stosowanych do ich produkcji. W przeszłości niebieskie OLED miały czas życia ograniczony do 5 000 godzin, dla porównania LCD około 60 000 godzin. Jednak w 2007 roku wyprodukowano wyświetlacze PLED mogące działać ponad 198 000 godzin w oparciu o zielone OLED. W chwili obecnej istnieje niewiele produktów wykorzystujących OLED do celów oświetleniowych. Jednym z ciekawszych rozwiązań są oprawy zaprezentowane na targach EUROLUCE w Mediolanie w kwietniu tego roku przez firmę Philips. W oświetleniu domowym zaprezentowane zostały cztery różne koncepcje W przypadku rozszczelnienia matrycy wyświetlacza, spowodowanego mechanicznym uszkodzeniem, wilgoć może zniszczyć materiał organiczny. Rozwój technologii jest ograniczony patentami posiadanymi przez Eastman Kodak, żądającego nabycia licencji przez inne firmy. OLED-owe lampy Philips uruchamiane i sterowane ruchem ręki. z wykorzystaniem opraw naściennych, stojących, sufitowych oraz biurkowych. Każde z rozwiązań daje możliwość intuPierwszym seryjnie produkowanym urządzeniem wyposażonym w wyświeicyjnego, interaktywnego sterowania tlacz OLED był palmtop CLIE PEG-VZ90 światłem. Oprawy sufitowe można było rozświetlać, ściemniać lub wygaszać za firmy Sony – wyświetlacz o przekątnej 3,8 cala, rozdzielczości 480×320 pikpomocą ruchu ręki, Ponadto oprawy seli, jasności 150 cd/m2, grubości 1.9 OLED cechowało bardzo awangardowe wzornictwo. mm i kącie widzenia 180°. 26 maja 2007 roku firma Innym ciekawym Sony zaprezentowała film przykładem zastosoukazujący elastyczny wywania OLED była ściaświetlacz OLED o przekątna zbudowana z diod nej ekranu 2,5 cala i rozOLED, która reaguje na d z i e l c zoś ci 120 × 16 0 ruch osób, które koło pikseli. niej przechodzą, dzięki W październiku 2007 czemu można uzyskać Sony zaprezentowało tenp. efekt poruszająlewizor wykonany w techcych się „lustrzanych nologii OLED. Telewizor cieni”, wyświetlanych XEL-1 o przekątnej 11 cali, na ścianach. rozdzielczości 960×540 Sławomir Kwiatkowski pikseli oraz kontraście 1 000 000: 1 ma grubość Luminescencyjna ściana z diod OLED Zdjecia: PHILIPS reaguje na ruch. jedynie 3 mm. Zastosowania 84 Normy stosowania LED w oświetleniu ulicznym Tajwan wydał, pierwsze na świecie, narodowe normy stosowania LED w oprawach ulicznych Diody coraz powszechniej wykorzystywane są jako źródła światła w oprawach służących do oświetlania dróg i ulic. W początkowej fazie rozwoju tego rodzaju aplikacji oprawy poszczególnych producentów zawierają ledowe źródła światła o różnej mocy, emitują różne strumienie świetlne i mają zróżnicowane rozsyły światłości. Pojawiła się, więc potrzeba opracowania norm dotyczących stosowania LED w oprawach ulicznych. 4 grudnia 2008 Biuro Norm, Metrologii i Inspekcji (BSMI) będące agendą Ministerstwa Ekonomii Tajwanu wydało pierwsze narodowe normy dla opraw drogowych, w których źródło światła stanowią diody LED. Jak podaje w swoim marcowym numerze tajwańskie czasopismo „CENS Lighting”, jest to także pierwsze na świecie znormowanie tego zastosowania diod LED. Normy będą stosowane w warunkach przetargowych dotyczących dostaw opraw ulicznych organizowanych przez władze samorządowe na Tajwanie. Obecnie na Tajwanie jest ok. 1.400.000 ulicznych opraw oświetleniowych. Oblicza się, że opraw z ledowymi źródłami światła zainstalowano do tej pory od 2 do 3 tysięcy, co stanowi poniżej jednego procenta ogólnej liczby. Obliczenia dokonane przez izbę rozrachunkową mówią, że rynek ten będzie rozwijał się w tempie 113 % rocznie w latach 2008 – 2012 i po roku 2010 oprawy uliczne z LED będą już powszechnie stosowane. Dowodem na to, że władze Tajwanu przywiązują duża wagę do rozwoju technologii LED jest przeznaczanie rocznie ok. 3,5 mln USD na prace nad rozwojem technologii LED, prowadzone wspólnie przez rządowe i prywatne centra naukowo-badawcze. W ubiegłym roku sprzedaż produktów opartych na technologii LED przez Tajwan osiągnęła wartość 1,9 mld USD, co dało Tajwanowi 26% udział w rynku tuż za Japonią. Szef BSMI S.N.Chen sądzi, że normy zwiększą szanse producentów na otrzymanie kontraktów i pomogą im łatwiej kontrolować koszty niż poprzednio. Norma, która otrzymała oznaczenie CNS 15233 dyskwalifikuje produkty wykazujące straty mocy i zakłócenia elektromagnetyczne, jak również precyzuje skuteczność świetlną, żywotność, temperaturę barwową, natężenie oświetlenia oraz czynniki ekologiczne. Klasyfikuje ona oprawy uliczne na LED w trzech grupach różniących się skutecznością świetlną: 75 lm/W i wyżej, 60 lm/W i wyżej oraz 45 lm/W i wyżej nakazując testowanie ich non-stop przez 1.000 i 3.000 godzin osobno i żąda zachowania 92% początkowej jaskrawości po 4.000 godzin. Testy wymagane w normie określają również trwałość ledowych opraw ulicznych. Zdefiniowana jest także trwałość użyteczna oświetlenia jako czas, w którym natężenie oświetlenia zmniejsza się o 30% poziomu pierwotnego. Ponadto norma wymaga, aby oświetlenie wytrzymało, co najmniej 8.000 cykli załączenia i wyłączenia. Twórcy normy mają nadzieję, że opracowane przez ich opracowanie znajdzie zastosowanie także na terenie Chin kontynentalnych, co przyczyni się do rozwoju chińskiego rynku opraw ulicznych opartych na technologii LED. Ostatnio w Chinach testowano trzy i pięcio kilometrowe odcinki, na których zamontowano oprawy zarówno z tradycyjnymi źródłami światła jak i oprawy gdzie źródło światła stanowią diody LED. Na odcinku o długości 3 km zamontowano 202 oprawy, natomiast odcinek pięciokilometrowy wyposażono w 333 oprawy. Z raportów, które postały po ich zakończeniu wynika, że na odcinku o długości 3 kilometrów uzyskano oszczędności rzędu 75.000 USD, porównując eksploatację opraw na LED z oprawami wyposażonymi w tradycyjne źródła światła. Dla odcinka długości 5 km oszczędności te kształtowały się na poziomie 147.000 USD. Obliczenia obejmowały korzyści wynikłe z ze zmniejszenia zużycia energii elektrycznej, obsługi i instalacji przewodów. Opracowanie specjalnych norm dotyczących stosowania opraw ulicznych zyskuje duże znaczenie, jeśli popatrzymy na fakt, że ilość zainstalowanych opraw ulicznych na LED na świecie wzrosła w ciągu roku z 900 tysięcy 2,1 miliona sztuk. Opracował Sławomir Kwiatkowski Suplement nr 8 do katalogów BRILUM i ELGO 2008 86 Seria NESSO 1. Oświetlenie domowe • wnętrzowe 1.5. Oprawy meblowe NESSO 20SH Nr art. 1,13kg Oprawa meblowa Kolor Cena netto PLN G1008 NESSO 20SH OM-NE20SH-10 2 x max. 20W biały 168,00 G1009 NESSO 20SH OM-NE20SH-70 2 x max. 20W chrom 181,00 Model Indeks Moc G1010 NESSO 20SH OM-NE20SH-72 2 x max. 20W chrom satynowy 181,00 NESSO 30SH Nr art. 1,43kg Model Oprawa meblowa Indeks Moc Kolor Cena netto PLN G1011 NESSO 30SH OM-NE30SH-10 3 x max. 20W biały 197,00 G1012 NESSO 30SH OM-NE30SH-70 3 x max. 20W chrom 212,00 Oświetlenie domowe G1013 NESSO 30SH OM-NE30SH-72 3 x max. 20W chrom satynowy 212,00 NESSO 20SH Rodzaj materiału: obudowa – stal klosz/dyfuzor – szkło NESSO 30SH 87 Seria NESSO LED 1. Oświetlenie domowe • wnętrzowe 1.5. Oprawy meblowe 1,05kg Kolor Cena netto PLN 2,5W biały 165,00 G1015 NESSO 20SD OM-NE20SD-70 2,5W chrom 178,00 G1016 NESSO 20SD OM-NE20SD-72 2,5W NESSO 30SD Nr art. 1,39kg NESSO 20SD Rodzaj materiału: obudowa – stal klosz/dyfuzor – szkło Ilość LED: Nesso 20SD: 2 x 16LED, Nesso 30SD, 3 x 16LED Kolor LED: 4000K Oprawa meblowa G1014 NESSO 20SD OM-NE20SD-10 Model Model Indeks Moc chrom satynowy 178,00 Oprawa meblowa Indeks Moc Kolor Cena netto PLN G1017 NESSO 30SD OM-NE30SD-10 3W biały 212,00 G1018 NESSO 30SD OM-NE30SD-70 3W chrom 228,00 G1019 NESSO 30SD OM-NE30SD-72 3W NESSO 30SD chrom satynowy 228,00 Oświetlenie domowe NESSO 20SD Nr art. 88 Seria FABE 1. Oświetlenie domowe • wnętrzowe 1.3. Oprawy ścienne i sufitowe 0,32kg FABE 11 Nr art. G1020 0,66kg G1021 1,05kg Kolor Cena netto PLN 1 x max. 8W chrom 61,90 Oprawa ścienno-sufitowa Model Indeks Moc Kolor Cena netto PLN FABE 22 LS-FABE22-70 2 x max. 8W chrom 114,00 Oprawa ścienno-sufitowa Model Indeks Moc Kolor Cena netto PLN FABE 23 LS-FABE23-70 3 x max. 8W chrom 168,00 FABE 24 Nr art. G1023 Oświetlenie domowe Moc LS-FABE11-70 FABE 23 Nr art. G1022 1,38kg Indeks FABE 11 FABE 22 Nr art. Oprawa ścienno-sufitowa Model Oprawa ścienno-sufitowa Model Indeks Moc Kolor Cena netto PLN FABE 24 LS-FABE24-70 4 x max. 8W chrom 221,00 FABE 23 FABE 11 Rodzaj materiału: podstawa – stal klosz/dyfuzor – szkło Zakres regulacji reflektora: w pionie do 90˚, w poziomie do 135˚ Temperatura źródła światła: 4000K FABE 22 FABE 24 89 Seria AFIS 1. Oświetlenie domowe • wnętrzowe 1.4. Oprawy sufitowe • wbudowane AFIS 60G Nr art. G1024 0,14kg G1025 AFIS 60G Rodzaj materiału: obudowa – stop aluminium klosz/dyfuzor – szkło Indeks Wykończenie Kolor klosza Cena netto PLN AFIS 60G OS-AF60G7-13 aluminium biały mat. 52,40 AFIS 62G Nr art. Oprawa punktowa, szklana Model Oprawa punktowa, szklana Model Indeks Wykończenie Kolor klosza Cena netto PLN AFIS 62G OS-AF62G7-13 aluminium biały mat. 51,50 AFIS 62G Oświetlenie domowe 0,12kg 90 1. Źródła światła • świetlówki 1.1. Świetlówki kompaktowe • zintegrowane SPIRO Nr art. 28g G1026 GL 18 W 18g 23 W 23g SPIRO Źródła światła, akcesoria, komponenty 11 W 54g SPIRO Strumień świetlny: SPIRO: 8W – 400lm OPAL: 9 W – 430 lm, 11 W – 570 lm GL: 18W – 750lm, 23W – 1150lm Indeks SK-SPIRG4-08 Moc Temperatura barwowa Cena netto PLN 8W 4000K 21,20 Świetlówka kompaktowa Nr art. Model Indeks Moc Temperatura barwowa Cena netto PLN G1027 GL SK-GL4040-18 18 W 4000K 28,72 G1028 GL SK-GL4040-23 23 W 4000K 31,32 OPAL 9W 46g Świetlówka kompaktowa Model Nr art. Świetlówka kompaktowa Model Indeks Moc Temperatura barwowa Cena netto PLN G1029 OPAL SK-OPAL02-09 9W 2700K 19,80 G1030 OPAL SK-OPAL02-11 11 W 2700K 19,80 GL OPAL 91 1. Źródła światła • Żarówki 1.8. Żarówki Połprzewodnikowe źródła 1.6. halogenowe 230Vświatła LED G-9 7g Żarówka halogenowa Nr art. Model Indeks Moc Cena netto PLN G1031 G-9 ZH-G9C000-20 20 W 4,20 G1032 G-9 ZH-G9C000-35 35 W G1033 G-9 ZH-G9C000-40 40 W 4,20 G1034 G-9 ZH-G9C000-50 50 W 4,20 G-9S Nr art. Żarówka halogenowa, z bezpiecznikiem Cena netto PLN Model Indeks Moc G1035 G-9S ZH-G9SC00-20 20 W 5,00 G1036 G-9S ZH-G9SC00-35 35 W 5,00 G1037 G-9S ZH-G9SC00-40 40 W 5,00 G1038 G-9S ZH-G9SC00-50 50 W 5,00 G-9, G-9S Strumień świetlny: 20W – 240lm, 35W – 410lm, 40W – 470lm, 50W – 620lm 4,20 Źródła światła, akcesoria, komponenty 7g 92 ACRON 100 lampa sodowa 70W (E27) Przeznaczenie • Profesjonalne oprawy oświetlenia drogowego o współczesnym wyglądzie, nowoczesnej konstrukcji, doskonałych właściwościach fotometrycznych i parametrach świetlnych. Klamra z odlewu aluminiowego szczelnie zamykająca korpus Uszczelka poliuretanowa wylewana bezpośrednio na górnej części korpusu Górna część korpusu z wysokociśnieniowego odlewu aluminiowego, malowana metodą proszkową Układ optyczny jednoczęściowy, tłoczony z aluminium Blokada zabezpieczająca korpus przed przypadkowym zamknięciem podczas wymiany źródła światła oraz wykonywania zabiegów konserwacyjnych Stalowy zawias malowany proszkowo, łączący górną i dolną część korpusu Trzystopniowa, pionowa i pięciostopniowa, pozioma regulacja położenia źródła światła względem powierzchni odbłyśnika Uszczelka poliuretanowa wylewana bezpośrednio na kloszu lub szybie Dolna część korpusu z wysokociśnieniowego odlewu aluminiowego, malowana metodą proszkową Płyta montażowa z kompletnym osprzętem elektrycznym Filtr umożliwiający wyrównywanie ciśnienia między oprawą i otoczeniem bez zasysania nieczystości 93 Oświetlenie profesjonalne • oprawy drogowe Nr art. Indeks Model Źródło światła Moc źródła światła Trzonek lampy Stopień ochrony Klasa ochronności 70W E27 IP 66 I 70W E27 IP 66 I Klosz PC Statecznik elektroniczny szkło Sprawność świetlna [%] (pozycja oprawki) ACRON 100 Oprawa drogowa B479 YU-WO0047-89 ACRON 100SE1 B480 YU-WO0047-90 ACRON 100SE1 wysokoprężna lampa sodowa z bańką przezroczystą • • • 84,3 (4A) • 80,0 (4A) Standardowe wersje kolorystyczne Zestawienie I: korpus górny – RAL 7040 (jasnoszary), korpus dolny – RAL 7043 (ciemnoszary) Zestawienie II: korpus górny – RAL 7040 (jasnoszary), korpus dolny – RAL 7040 (jasnoszary) Inne wersje kolorystyczne 217 183 Na życzenie inne kolory zgodne z paletą RAL. 672 672 317 317 Powierzchnia boczna narażona na wiatr ACRON 100 z kloszem – 0,113 m² ACRON 100 z szybą – 0,099 m² 230V IP IK 66 10 94 ACRON 200 (wersja dwuźródłowa) 2 3 4 1 5 Przeznaczenie • Profesjonalna oprawa drogowa dwuźródłowa przeznaczona do oświetlania przejazdów kolejowych. Charakterystyka • Oprawa drogowa przeznaczona do współpracy z dwiema wysokoprężnymi lampami sodowymi o mocy 150W lub 250W z bańką przezroczystą. • Wyposażona w przekaźnik, który w razie awarii źródła podstawowego załącza źródło awaryjne. • Zastosowana dioda sygnalizuje przejście na pracę z lampą awaryjną. • Zastosowanie źródła światła awaryjnego zapewnia ciągłość oświetlenia, co wpływa na znaczną poprawę bezpieczeństwa na przejazdach. • Wposażona w statecznik magnetyczny. • Przystosowana do mocowania na pionowym słupie o średnicy 42-60mm lub wysięgniku poziomym nachylonym pod kątem 30˚ do płaszczyzny drogi. • Dodatkowa płynna regulacja kąta nachylenia o ok. +5˚/-15˚ przy wysięgniku poziomym i odpowiednio o ok. -5˚/+15˚ przy pionowym słupie. • Zalecana wysokość zawieszenia oprawy: 8÷15m. lampa sodowa 2x150W, 2x250W (E40) 1. Górna i dolna część korpusu z wysokociśnieniowego odlewu aluminiowego, malowane metodą proszkową. 2. Klamra z odlewu aluminiowego szczelnie zamykająca korpus. 3. Elektropolerowany, jednoczęściowy układ optyczny, tłoczony z aluminium o najwyższej czystości (99,9% Al). 4. Szyba ze szkła hartowanego, szczelnie połączona z korpusem. 5. Regulowany uchwyt rury z odlewu aluminiowego do mocowania oprawy na wysięgniku poziomym lub pionowym słupie. 95 Oświetlenie profesjonalne • oprawy drogowe Nr art. Indeks Model Moc źródła światła Źródło światła Trzonek Stopień Klasa lampy ochrony ochronności Klosz szklany świetlna [%] Statecznik Sprawność (pozycja odbłyśnika magnetyczny i oprawki) ACRON 200 Oprawa drogowa dwuźródłowa B481 YU-WO0058-39 ACRON 200S1 B482 YU-WO0058-40 ACRON 200S1 B483 YU-WO0058-42 ACRON 200S2 wysokoprężna lampa sodowa 2 x 150W E40 IP 66 I • • 2 x 250W E40 IP 66 I • • 79,8 (2B) 2 x 250W E40 IP 66 II • • 79,8 (2B) Standardowe wersje kolorystyczne Zestawienie I: korpus górny – RAL 7040 (jasnoszary), korpus dolny – RAL 7043 (ciemnoszary) Zestawienie II: korpus górny – RAL 7040 (jasnoszary), korpus dolny – RAL 7040 (jasnoszary) Inne wersje kolorystyczne 194 Na życzenie inne kolory zgodne z paletą RAL. 790 383 Powierzchnia boczna narażona na wiatr ACRON 200 z szybą – 0,129 m² 230V IP IK 66 10 64,6 (4B) 96 ACRON 200 2 3 lampa metalohalogenkowa 400W (E40) 4 1 5 Przeznaczenie • Profesjonalne oprawy drogowe do stosowania w tzw. konfliktowych strefach dróg - na skrzyżowaniach dróg o dużym stopniu złożoności, na skrzyżowaniach z ruchem okrężnym, w miejscach gdzie tworzą się kolejki pojazdów. Charakterystyka • Oprawa drogowa przeznaczona do współpracy wysokoprężną lampą sodową o mocy 400W z bańką przezroczystą lub wysokoprężną lampą metalohalogenkową o mocy 400W z bańką przezroczystą. • Wposażona w statecznik magnetyczny. • Przystosowana do mocowania na pionowym słupie o średnicy 42-60mm lub wysięgniku poziomym nachylonym pod kątem 30˚ do płaszczyzny drogi. • Dodatkowa płynna regulacja kąta nachylenia o ok. +5˚/-15˚ przy wysięgniku poziomym i odpowiednio o ok. -5˚/+15˚ przy pionowym słupie. • Zalecana wysokość zawieszenia oprawy: 8÷15m. lampa sodowa 400W (E40) 1. Górna i dolna część korpusu z wysokociśnieniowego odlewu aluminiowego, malowane metodą proszkową. 2. Klamra z odlewu aluminiowego szczelnie zamykająca korpus. 3. Elektropolerowany, jednoczęściowy układ optyczny, tłoczony z aluminium o najwyższej czystości (99,9% Al). 4. Szyba ze szkła hartowanego, szczelnie połączona z korpusem. 5. Regulowany uchwyt rury z odlewu aluminiowego do mocowania oprawy na wysięgniku poziomym lub pionowym słupie. 97 Oświetlenie profesjonalne • oprawy drogowe Nr art. Indeks ACRON 200 Moc źródła światła Źródło światła Model Trzonek Stopień Klasa lampy ochrony ochronności Klosz szklany Statecznik magnetyczny Regulator mocy Sprawność świetlna [%] (pozycja odbłyśnika i oprawki) Oprawa drogowa B484 YU-WO0059-03 ACRON 200S1 B485 YU-WO0059-04 ACRON 200SR1 B486 YU-WO0059-05 ACRON 200S2 B487 YU-WO0059-06 ACRON 200SR2 B488 YU-WO0059-01 ACRON 200H1 B489 YU-WO0059-02 ACRON 200H2 wysokoprężna lampa sodowa z bańką przezroczystą wysokoprężna lampa metalohalogenkowa z bańką przezroczystą 400W E40 IP 66 I • • 400W E40 IP 66 I • • 400W E40 IP 66 II • • 75,9 (1B) 400W E40 IP 66 II • • 400W E40 IP 66 I • • 80,4 (1B) 400W E40 IP 66 II • • 80,4 (1B) • 75,9 (1B) 75,9 (1B) • 75,9 (1B) Standardowe wersje kolorystyczne Zestawienie I: korpus górny – RAL 7040 (jasnoszary), korpus dolny – RAL 7043 (ciemnoszary) Zestawienie II: korpus górny – RAL 7040 (jasnoszary), korpus dolny – RAL 7040 (jasnoszary) Inne wersje kolorystyczne 194 Na życzenie inne kolory zgodne z paletą RAL. 790 383 Powierzchnia boczna narażona na wiatr ACRON 200 z szybą – 0,129 m² 230V IP IK 66 10 400W 98 ACRON LED 2 1 4 5 2 1 3 5 Przeznaczenie • Profesjonalna oprawa drogowa wyposażona w energooszczędne źródła światła LED, przeznaczona do stosowania na terenach otwartych o różnych wymaganiach oświetleniowych, zaawansowana pod względem technicznym, konstrukcyjnym, technologicznym. Charakterystyka • Oprawa drogowa przeznaczona do współpracy z energooszczędnym źródłem światła LED. • Fabrycznie wyposażona w 30-diodowe źródło światła na bazie diod Power LED o mocy 35W i standardowym trzonku E40. • Kąt rozsyłu światła 120°. • Strumień światła na poziomie 3000-3300lm. • Temperatura barwowa źródła światła: ciepło-biała lub dzienno-biała. • Przystosowana do mocowania na pionowym słupie o średnicy 42-60mm lub wysięgniku poziomym nachylonym pod kątem 30° do płaszczyzny drogi. • Dodatkowo płynna regulacja kąta nachylenia o ok. -5°/+10° przy wysięgniku poziomym i odpowiednio o ok. 0°/-15° przy pionowym słupie. lampa na bazie diod Power LED 35W (E40) 1. Górna i dolna część korpusu z wysokociśnieniowego odlewu aluminiowego, malowane metodą proszkową. 2. Klamra z odlewu aluminiowego szczelnie zamykająca korpus. 3. Szyba ze szkła hartowanego, szczelnie połączona z korpusem. 4. Klosz z poliwęglanu, szczelnie połączony z korpusem. 5. Regulowany uchwyt rury z odlewu aluminiowego do mocowania oprawy na wysięgniku poziomym lub pionowym słupie. 99 Oświetlenie profesjonalne • oprawy drogowe Nr art. Indeks ACRON LED Model Moc źródła światła Trzonek lampy Stopień ochrony Klasa ochronności Klosz PC Źródło światła szkło ciepły biały • dzienny biały Oprawa drogowa YU-WO0059-11 ACRON 100L2 B491 YU-WO0059-12 ACRON 100L2 B492 YU-WO0059-13 ACRON 100L2 B493 YU-WO0059-14 ACRON 100L2 B490 Źródło światła półprzewodnikowe źródło światła LED 35W E40 IP 66 II • 35W E40 IP 66 II • 35W E40 IP 66 II • 35W E40 IP 66 II • • • • Power LED 35W Standardowe wersje kolorystyczne Zestawienie I: korpus górny – RAL 7040 (jasnoszary), korpus dolny – RAL 7043 (ciemnoszary) Zestawienie II: korpus górny – RAL 7040 (jasnoszary), korpus dolny – RAL 7040 (jasnoszary) Inne wersje kolorystyczne 217 183 Na życzenie inne kolory zgodne z paletą RAL. 672 317 317 672 Powierzchnia boczna narażona na wiatr ACRON 100L2 z kloszem – 0,113 m² ACRON 100L2 z szybą – 0,099 m² 230V IP IK 66 10 LED E40 100 LUNA 1 2 5 3 4 7 6 1. Korpus lampy z polipropylenu z włóknem szklanym, odporny na działanie UV. 2. Korpus osprzętu z polipropylenu z włóknem szklanym, odporny na działanie UV. 3. Klosz z poliwęglanu. 4. Odbłyśnik aluminiowy jednoelementowy tłoczony. 5. Rama z norylu, która jest podstawą dla panelu z osprzętem elektrycznym. 6. Uchwyt stalowy, służący do regulacji kąta zawieszenia oprawy. 7. Dwa uchwyty (zamki) z poliwęglanu. Przeznaczenie • Przeznaczone do oświetlania autostrad, dróg, ulic, placów, mostów, przemysłowych terenów otwartych, itp. • Do wysokoprężnych lamp sodowych o mocy 250W z bańką przezroczystą. Charakterystyka • Przystosowane do mocowania na pionowym słupie o średnicy 42-60 mm lub wysięgniku poziomym nachylonym pod kątem 0-30° do płaszczyzny drogi. • Możliwa dodatkowa regulacja kąta nachylenia o ok. +5°/-30° przy wysięgniku poziomym i odpowiednio +15°/-15° przy pionowym słupie. • Dodatkowa regulacja położenia oprawki lampy i układu optycznego. • Łatwa instalacja i obsługa - wymiana źródła światła bez konieczności otwierania komory lampy. • Wymogi klasy ochronności spełnione również po otwarciu komory osprzętu. Panel osprzętu w postaci odrębnego zasilacza, umieszczony w komorze osprzętu. lampa sodowa 250W (E40) 101 Oświetlenie profesjonalne • oprawy drogowe Nr art. LUNA Indeks Model Źródło światła Moc źródła światła Trzonek lampy Stopień ochrony Klasa ochronności Klosz Sprawność Statecznik świetlna [%] magnetyczny (pozycja odbłyśnika i oprawki) Oprawa drogowa z odbłyśnikiem jednoelementowym tłoczonym B494 EU-WOAA06-84 OUSa-250 B495 EU-WOAB06-87 OUSa-250 wysokoprężna lampa sodowa z bańką przezroczystą 250W E40 IP 66/44 I PC • 80,8 (5Y) 250W E40 IP 66/44 II PC • 80,8 (5Y) Powierzchnia boczna narażona na wiatr OUSa-250 – 0,19 m² 230V IP 66 IP 44 IK 10 102 EMUR 1 2 5 4 3 EMUR 10B 1. 2. 3. 4. 5. żarówka halogenowa MR-16, max. 50W (GU 5.3) Korpus oprawy wykonany ze stopu aluminium. Klosz ze szkła hartowanego. Stalowy uchwyt montażowy. Kratka zabezpieczająca klosz wykonana ze stopu aluminium. Uchwyt umożliwiający regulację oprawy. EMUR 10A Przeznaczenie • Halogenowe oprawy oświetleniowe opracowane i produkowane w ELGO Lighting Industries S.A., przystosowane do podświetlania oczek wodnych i basenów z możliwością regulacji położenia. Charakterystyka • • • • • • • • • • • Klosz ze szkła hartowanego. Korpus ze stopu aluminiowego AlSi11 wg PN-EN 1706. Uchwyt montażowy ze stali. Kratka zabezpieczająca klosz ze stopu aluminiowego AlSi11 wg PN-EN 1706 (oprawa EMUR 10B). Cztery wersje kolorystyczne oprawy: biały (RAL 9003), czarny (RAL 9005), zielony (RAL 6021), srebrny półmatowy. Montaż opraw na dowolnej powierzchni – dno lub ścianka zbiornika wodnego. Mocowanie oprawy za pomocą specjalnego uchwytu (w komplecie). Maksymalna głębokość zanurzenia 3m. Montaż bez wykonywania otworów w obudowie, co sprawia, że oprawy zachowują deklarowany stopień ochrony IP68. W komplecie brak urządzenia stabilizacyjno-zapłonowego lub transformatora koniecznego do działania oprawy. W komplecie brak źródła światła. 103 Oświetlenie profesjonalne • oprawy ogrodowe Nr art. Indeks EMUR Model Źródło światła Moc źródła światła Trzonek lampy Stopień ochrony Klasa ochronności Wykonanie Kolorystyka Napięcie zasilania Oprawa do podświetlania oczek wodnych B496 YP-WO0058-55 EMUR 10A max. 50W GU 5.3 IP 68 III bez kratki biały RAL 9003 12V B497 YP-WO0058-56 EMUR 10A max. 50W GU 5.3 IP 68 III bez kratki czarny RAL 9005 12V max. 50W GU 5.3 IP 68 III bez kratki zielony RAL 6021 12V max. 50W GU 5.3 IP 68 III bez kratki srebrny półmatowy 12V max. 50W GU 5.3 IP 68 III z kratką biały RAL 9003 12V 12V B498 YP-WO0058-57 EMUR 10A B499 YP-WO0058-58 EMUR 10A B500 YP-WO0058-59 EMUR 10B B501 YP-WO0058-60 EMUR 10B max. 50W GU 5.3 IP 68 III z kratką czarny RAL 9005 B502 YP-WO0058-61 EMUR 10B max. 50W GU 5.3 IP 68 III z kratką zielony RAL 6021 12V B503 YP-WO0058-62 EMUR 10B max. 50W GU 5.3 IP 68 III z kratką srebrny półmatowy 12V EMUR 10 A żarówka halogenowa MR-16 EMUR 10 B 12V IP 68 max. 50W 104 DUST reflector 5 3 2 4 1 świetlówka liniowa T8 58W (G13) 1. Symetryczny odbłyśnik rozpraszający, z blachy stalowej, malowany proszkowo na biało (RAL 9003). 2. Rura nośna z blachy stalowej. 3. Boczki z norylu w kolorze czarnym. 4. Szczelne oprawki świetlówek. 5. Nakrętka uszczelniająca oprawki zapłonników. Przeznaczenie • Oprawy otwarte o wysokiej szczelności, z odbłyśnikiem rozpraszającym, sprawdzające się w wilgotnym i zapylonym otoczeniu. Szczelność zachowana jest dzięki specjalnym, szczelnym oprawkom świetlówek, które chronią źródła światła przed wpływem pyłu i wody. Charakterystyka • Symetryczny odbłyśnik rozpraszający z blachy stalowej, malowany proszkowo na biało (RAL 9003). • Oprawy mocowane na dwóch łańcuchach o długości max. 600mm, za pomocą specjalnych metalowych zawiesi (uchwytów). • Rura nośna z blachy stalowej ocynkowanej z umieszczonym wewnątrz osprzętem elektrycznym. • Boczki z politlenku fenylenu PPO (noryl) w kolorze czarnym. • Między rurą nośną a boczkami – pierścienie uszczelniające. • Szczelne oprawki świetlówek i oprawki zapłonników zamocowane do boczków. • Dławnica do podłączenia zasilania, w jednym z boczków. • Filtr do oddychania w jednym z boczków oprawy. • Kompletny osprzęt elektryczny zamocowany wewnątrz rury nośnej. • Szczelne oprawki świetlówek zamocowane do ścianek bocznych. • Oprawki zapłonników zamocowane wewnątrz boczków, nakryte specjalną uszczelnioną nakrętką. • Statecznik elektroniczny. 105 Oświetlenie profesjonalne • oprawy przemysłowe świetlówkowe Nr. art. Indeks Model Źródło światła Moc źródła światła Trzonek lampy Stopień ochrony Klasa ochronności Klosz Statecznik elektroniczny DUST reflector Oprawa przemysłowa świetlówkowa, ze statecznikiem elektronicznym B504 DUST reflector C0 – C180 ES-WOAA25-57 OPFb-258E świetlówka liniowa T8 2 x 58W G13 IP 65 oprawa otwarta I OPFb-236 C90 – C270 230V IP 65 • 106 LIRA hang 5 1 2 3 świetlówka liniowa T8 36W (G13) 4 1. Obudowa przystosowana do zwieszania ze stropu, wykonana z blachy stalowej, malowana proszkowo na biało. 2. Dwie świetlówki liniowe T8 o mocy 36W. 3. Osprzęt elektryczny i okablowanie wewnątrz obudowy. Statecznik elektroniczny. 4. Raster z lustrzanej blachy aluminiowej, mocowany do obudowy za pomocą zaczepów sprężynujących. 5. Komplet zwieszaków linkowych dostępnych jako akcesoria. Przeznaczenie • Oprawy oświetlenia bezpośrednio – pośredniego z lustrzanym rastrem aluminiowym, zwieszane na linkach. Charakterystyka • Rastry z wybłyszczanej blachy aluminiowej, wysokiej czystości, zbudowane z odbłyśników (górna część V, dolna część – parabola) oraz parabolicznych poprzeczek, mocowane w dolnej części obudowy. Mocowanie rastrów do obudowy za pomocą zaczepów sprężynujących. • Otwory wycięte w górnej części podstawy osłonięte płytkami z tworzywa przezroczystego, kierujące część strumienia świetlnego w górną półprzestrzeń, co daje całoprzestrzenny rozsył światłości. • Kompletny osprzęt elektryczny zamocowany wewnątrz obudowy. • Statecznik elektroniczny. • Obudowa skrzynkowa z blachy stalowej, malowana proszkowo na biało. • Boki z blachy stalowej, stałe, zgrzewane do obudowy, malowane proszkowo na biało. • Łatwy dostęp do źródeł światła dzięki prostemu demontażowi rastra bez użycia narzędzi. • Zwieszaki linkowe służące do zwieszenia oprawy nad oświetlanym miejscem – akcesoria dodatkowe. Przystosowane do zwieszania za pomocą zwieszaków linkowych. 107 Oświetlenie profesjonalne • oprawy wnętrzowe, rastrowe Nr. art. Indeks Model Źródło światła Moc źródła światła Trzonek lampy Stopień ochrony Klasa ochronnościi Raster Statecznik elektroniczny odbłyśniki: górna część V, dolna część parabola; poprzeczki paraboliczne • LIRA hang Oprawa rastrowa, zwieszana, ze statecznikiem elektronicznym B505 ER-WOAB05-61 ORZ-236E świetlówka liniowa T8 2 x 36W G13 IP 20 I 230V IP 20 108 MATIS 4 3 świetlówki kompaktowe PLC 4pin 13W, 18W, 26W (G24q) 1 świetlówki kompaktowe 2U, 18W (E27) 2 świetlówki kompaktowe 3U, 26W (E27) 1. Korpus oprawy z aluminium, malowany na biało. 2. Klosz ze szkła hartowanego, zmatowionego w części środkowej. 3. Statecznik elektroniczny w oprawach oznaczonych literą E. 4. Zacisk do montażu sufitach podwieszanych. Przeznaczenie • Oprawy oświetlenia punktowego typu downlight, do montażu sufitowego na stałe, o bardzo szerokim zastosowaniu zarówno we wnętrzach nowoczesnych, jak i tradycyjnych. Charakterystyka • Korpus oprawy z aluminium, biały. • Statecznik elektroniczny w oprawach oznaczonych literą E (MATIS 6213E, 6218E, 6226E) w zestawie. • Montaż stały w sufitach podwieszanych wszystkich typów o grubościach do 25 mm. • Montaż we wnękach stropowych dostępnych tylko dla osób upoważnionych do instalowania i konserwacji opraw. • Średnica otworu montażowego 215 mm. • Montaż na podłożach o normalnej palności. • Oprawa powinna być umieszczona w odległości nie mniejszej niż 0,5m od najbliższego oświetlanego obiektu. • Brak źródła światła w zestawie. MATIS Nr art. MATIS Indeks 109 Oświetlenie profesjonalne • Oprawy wnętrzowe, typu downlight Model Źródło światła Moc źródła światła Trzonek lampy Stopień ochrony Klasa ochronności Statecznik elektroniczny Oprawa wnętrzowa, sufitowa YD-WO0058-90 MATIS 6213E świetlówka PLC 4 pin 2 x 13W G24q IP 20 I • B507 YD-WO0058-91 MATIS 6218E świetlówka PLC 4 pin 2 x 18W G24q IP 20 I • B508 YD-WO0059-09 MATIS 6226E świetlówka PLC 4 pin 2 x 26W G24q IP 20 I • B509 YD-WO0059-07 MATIS 6227 świetlówka 2U lub 3U 2 x 18W (2U) lub 2 x 26W (3U) E27 IP 20 I – B506 230V IP 20 110 EQUAN 1 2 3 żarówki halogenowe AR-111 (QR111) o mocy 35W lub 50W (G53) EQAN 22K 1. Korpus oprawy z blachy stalowej, malowany proszkowo na czarno. 2. Kołnierz oprawy z blachy stalowej, malowany proszkowo na biało lub na kolor szary (anoda Alesta). 3. Ruchome pierścienie stalowe, malowane proszkowo na biało lub na kolor szary (anoda Alesta). EQAN 22C Przeznaczenie • Oprawy architektoniczne do montażu sufitowego, do oświetlenia powierzchniowego i akcentowego z obrotowymi i uchylnymi odbłyśnikami, stanowiące podstawę do tworzenia ciekawych rozwiązań świetlnych ze zmiennym kierunkiem światła. Charakterystyka • Korpus oprawy (obudowa) wykonany z blachy stalowej, malowany proszkowo na kolor czarny. • Ramka i ruchome pierścienie - stalowe, malowane proszkowo na kolor biały lub szary (anoda Alesta). • Oprawy przystosowane do montażu w sufitach podwieszanych wszystkich typów o grubości od 1,5mm do 25mm. • Oprawa powinna być umieszczona w odległości nie mniejszej niż 0,5m od najbliższego oświetlanego obiektu. • Oprawa musi być zasilana napięciem 12V podawanym z odpowiedniego transformatora (akcesoria dodatkowe). EQUAN 111 Oświetlenie profesjonalne • oprawy wnętrzowe, typu downlight EQUAN 11C EQUAN 11K EQUAN 21C EQUAN 21K EQUAN 31C EQUAN 31K EQUAN 41C EQUAN 41K EQUAN 22C EQUAN 22K EQUAN 32C EQUAN 32K 112 EQUAN Nr art. Indeks EQUAN Model Źródło światła Moc źródła światła Trzonek lampy Stopień ochrony Klasa ochronności Kąt rozsyłu Obudowa ramka okrągła biały szary Oprawa wnętrzowa, sufitowa do wbudowania, ze zmiennym kierunkiem światła – kąt rozsyłu 8° YD-WOAD57-65 EQUAN 11C 1 x 35W G53 IP 20 III 8° • B511 YD-WOAD57-66 EQUAN 11C 1 x 35W G53 IP 20 III 8° • B512 YD-WOAD57-67 EQUAN 21C 2 x 35W G53 IP 20 III 8° • B513 YD-WOAD57-68 EQUAN 21C 2 x 35W G53 IP 20 III 8° • B514 YD-WOAD57-69 EQUAN 31C 3 x 35W G53 IP 20 III 8° • B515 YD-WOAD57-70 EQUAN 31C 3 x 35W G53 IP 20 III 8° • B516 YD-WOAD57-71 EQUAN 41C 4 x 35W G53 IP 20 III 8° • B510 Kolor ramka kwadratowa • • • • • • • B517 YD-WOAD57-72 EQUAN 41C 4 x 35W G53 IP 20 III 8° • B518 YD-WOAD57-73 EQUAN 22C 4 x 35W G53 IP 20 III 8° • B519 YD-WOAD57-74 EQUAN 22C 4 x 35W G53 IP 20 III 8° • B520 YD-WOAD57-75 EQUAN 32C 6 x 35W G53 IP 20 III 8° • B521 YD-WOAD57-76 EQUAN 32C 6 x 35W G53 IP 20 III 8° • B522 YD-WOAD57-77 EQUAN 11K 1 x 35W G53 IP 20 III 8° • B523 • • • • • YD-WOAD57-78 EQUAN 11K 1 x 35W G53 IP 20 III 8° • B524 YD-WOAD57-79 EQUAN 21K 2 x 35W G53 IP 20 III 8° • B525 YD-WOAD57-80 EQUAN 21K 2 x 35W G53 IP 20 III 8° • B526 YD-WOAD57-81 EQUAN 31K 3 x 35W G53 IP 20 III 8° • B527 YD-WOAD57-82 EQUAN 31K 3 x 35W G53 IP 20 III 8° • B528 YD-WOAD57-83 EQUAN 41K 4 x 35W G53 IP 20 III 8° • B529 YD-WOAD57-84 EQUAN 41K 4 x 35W G53 IP 20 III 8° • B530 YD-WOAD57-85 EQUAN 22K 4 x 35W G53 IP 20 III 8° • B531 YD-WOAD57-86 EQUAN 22K 4 x 35W G53 IP 20 III 8° • 6 x 35W G53 IP 20 III 8° • 6 x 35W G53 IP 20 III 8° • 1 x 50W G53 IP 20 III 8° • B532 YD-WOAD57-87 EQUAN 32K B533 YD-WOAD57-88 EQUAN 32K B534 YD-WOAA57-65 EQUAN 11C żarówka halogenowa AR-111 (QR111) B535 YD-WOAA57-66 EQUAN 11C 1 x 50W G53 IP 20 III 8° • B536 YD-WOAA57-67 EQUAN 21C 2 x 50W G53 IP 20 III 8° • B537 YD-WOAA57-68 EQUAN 21C 2 x 50W G53 IP 20 III 8° • B538 YD-WOAA57-69 EQUAN 31C 3 x 50W G53 IP 20 III 8° • B539 YD-WOAA57-70 EQUAN 31C 3 x 50W G53 IP 20 III 8° • B540 YD-WOAA57-71 EQUAN 41C 4 x 50W G53 IP 20 III 8° • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • B541 YD-WOAA57-72 EQUAN 41C 4 x 50W G53 IP 20 III 8° • B542 YD-WOAA57-73 EQUAN 22C 4 x 50W G53 IP 20 III 8° • B543 YD-WOAA57-74 EQUAN 22C 4 x 50W G53 IP 20 III 8° • B544 YD-WOAA57-75 EQUAN 32C 6 x 50W G53 IP 20 III 8° • B545 YD-WOAA57-76 EQUAN 32C 6 x 50W G53 IP 20 III 8° • B546 YD-WOAA57-77 EQUAN 11K 1 x 50W G53 IP 20 III 8° • • • • • • B547 YD-WOAA57-78 EQUAN 11K 1 x 50W G53 IP 20 III 8° • B548 YD-WOAA57-79 EQUAN 21K 2 x 50W G53 IP 20 III 8° • B549 YD-WOAA57-80 EQUAN 21K 2 x 50W G53 IP 20 III 8° • B550 YD-WOAA57-81 EQUAN 31K 3 x 50W G53 IP 20 III 8° • B551 YD-WOAA57-82 EQUAN 31K 3 x 50W G53 IP 20 III 8° • B552 YD-WOAA57-83 EQUAN 41K 4 x 50W G53 IP 20 III 8° • B553 YD-WOAA57-84 EQUAN 41K 4 x 50W G53 IP 20 III 8° • B554 YD-WOAA57-85 EQUAN 22K 4 x 50W G53 IP 20 III 8° • B555 YD-WOAA57-86 EQUAN 22K 4 x 50W G53 IP 20 III 8° • B556 YD-WOAA57-87 EQUAN 32K 6 x 50W G53 IP 20 III 8° • B557 YD-WOAA57-88 EQUAN 32K 6 x 50W G53 IP 20 III 8° • • • • • • • • • • • • • EQUAN Nr art. Indeks EQUAN 113 Oświetlenie profesjonalne • oprawy wnętrzowe, typu downlight Model Źródło światła Moc źródła światła Trzonek lampy Stopień ochrony Klasa ochronności Kąt rozsyłu Obudowa ramka okrągła Kolor ramka kwadratowa biały szary Oprawa wnętrzowa, sufitowa do wbudowania, ze zmiennym kierunkiem światła – kąt rozsyłu 24° B558 YD-WOAC57-65 EQUAN 11C 1 x 35W G53 IP 20 III 24° • B559 YD-WOAC57-66 EQUAN 11C 1 x 35W G53 IP 20 III 24° • B560 YD-WOAC57-67 EQUAN 21C 2 x 35W G53 IP 20 III 24° • B561 YD-WOAC57-68 EQUAN 21C 2 x 35W G53 IP 20 III 24° • B562 YD-WOAC57-69 EQUAN 31C 3 x 35W G53 IP 20 III 24° • • • • • • B563 YD-WOAC57-70 EQUAN 31C 3 x 35W G53 IP 20 III 24° • B564 YD-WOAC57-71 EQUAN 41C 4 x 35W G53 IP 20 III 24° • B565 YD-WOAC57-72 EQUAN 41C 4 x 35W G53 IP 20 III 24° • B566 YD-WOAC57-73 EQUAN 22C 4 x 35W G53 IP 20 III 24° • B567 YD-WOAC57-74 EQUAN 22C 4 x 35W G53 IP 20 III 24° • B568 YD-WOAC57-75 EQUAN 32C 6 x 35W G53 IP 20 III 24° • B569 YD-WOAC57-76 EQUAN 32C 6 x 35W G53 IP 20 III 24° • B570 YD-WOAC57-77 EQUAN 11K 1 x 35W G53 IP 20 III 24° • B571 YD-WOAC57-78 EQUAN 11K 1 x 35W G53 IP 20 III 24° • B572 YD-WOAC57-79 EQUAN 21K 2 x 35W G53 IP 20 III 24° • B573 YD-WOAC57-80 EQUAN 21K 2 x 35W G53 IP 20 III 24° • B574 YD-WOAC57-81 EQUAN 31K 3 x 35W G53 IP 20 III 24° • B575 • • • • • • • YD-WOAC57-82 EQUAN 31K 3 x 35W G53 IP 20 III 24° • B576 YD-WOAC57-83 EQUAN 41K 4 x 35W G53 IP 20 III 24° • B577 YD-WOAC57-84 EQUAN 41K 4 x 35W G53 IP 20 III 24° • B578 YD-WOAC57-85 EQUAN 22K 4 x 35W G53 IP 20 III 24° • B579 YD-WOAC57-86 EQUAN 22K 4 x 35W G53 IP 20 III 24° • B580 YD-WOAC57-87 EQUAN 32K 6 x 35W G53 IP 20 III 24° • 6 x 35W G53 IP 20 III 24° 1 x 50W G53 IP 20 III 24° • 1 x 50W G53 IP 20 III 24° • żarówka halogenowa AR-111 (QR111) B581 YD-WOAC57-88 EQUAN 32K B582 YD-WO0057-65 EQUAN 11C B583 YD-WO0057-66 EQUAN 11C B584 YD-WO0057-67 EQUAN 21C 2 x 50W G53 IP 20 III 24° • B585 YD-WO0057-68 EQUAN 21C 2 x 50W G53 IP20 III 24° • B586 YD-WO0057-69 EQUAN 31C 3 x 50W G53 IP 20 III 24° • • • • • • • • • • • • • B587 YD-WO0057-70 EQUAN 31C 3 x 50W G53 IP 20 III 24° • B588 YD-WO0057-71 EQUAN 41C 4 x 50W G53 IP 20 III 24° • B589 YD-WO0057-72 EQUAN 41C 4 x 50W G53 IP 20 III 24° • B590 YD-WO0057-73 EQUAN 22C 4 x 50W G53 IP 20 III 24° • B591 YD-WO0057-74 EQUAN 22C 4 x 50W G53 IP 20 III 24° • B592 YD-WO0057-75 EQUAN 32C 6 x 50W G53 IP 20 III 24° • • • • • • • • • • • • • • B593 YD-WO0057-76 EQUAN 32C 6 x 50W G53 IP 20 III 24° B594 YD-WO0057-77 EQUAN 11K 1 x 50W G53 IP 20 III 24° • B595 YD-WO0057-78 EQUAN 11K 1 x 50W G53 IP 20 III 24° • B596 • YD-WO0057-79 EQUAN 21K 2 x 50W G53 IP20 III 24° • B597 YD-WO0057-80 EQUAN 21K 2 x 50W G53 IP 20 III 24° • B598 YD-WO0057-81 EQUAN 31K 3 x 50W G53 IP 20 III 24° • B599 YD-WO0057-82 EQUAN 31K 3 x 50W G53 IP 20 III 24° • B600 YD-WO0057-83 EQUAN 41K 4 x 50W G53 IP 20 III 24° • B601 YD-WO0057-84 EQUAN 41K 4 x 50W G53 IP 20 III 24° • B602 YD-WO0057-85 EQUAN 22K 4 x 50W G53 IP 20 III 24° • B603 YD-WO0057-86 EQUAN 22K 4 x 50W G53 IP 20 III 24° • B604 YD-WO0057-87 EQUAN 32K 6 x 50W G53 IP 20 III 24° • B605 YD-WO0057-88 EQUAN 32K 6 x 50W G53 IP 20 III 24° • • • • • • • • • • • • • 114 EQUAN Nr art. Indeks EQUAN Model Źródło światła Moc źródła światła Trzonek lampy Stopień ochrony Klasa ochronności Kąt rozsyłu Obudowa ramka okrągła biały szary Oprawa wnętrzowa, sufitowa do wbudowania, ze zmiennym kierunkiem światła – kąt rozsyłu 45° YD-WOAE57-65 EQUAN 11C 1 x 35W G53 IP 20 III 45° • B607 YD-WOAE57-66 EQUAN 11C 1 x 35W G53 IP 20 III 45° • B608 YD-WOAE57-67 EQUAN 21C 2 x 35W G53 IP 20 III 45° • B609 YD-WOAE57-68 EQUAN 21C 2 x 35W G53 IP 20 III 45° • B610 YD-WOAE57-69 EQUAN 31C 3 x 35W G53 IP 20 III 45° • B611 YD-WOAE57-70 EQUAN 31C 3 x 35W G53 IP 20 III 45° • B606 Kolor ramka kwadratowa B612 YD-WOAE57-71 EQUAN 41C 4 x 35W G53 IP 20 III 45° • B613 YD-WOAE57-72 EQUAN 41C 4 x 35W G53 IP 20 III 45° • B614 YD-WOAE57-73 EQUAN 22C 4 x 35W G53 IP 20 III 45° • • • • • • • • • • B615 YD-WOAE57-74 EQUAN 22C 4 x 35W G53 IP 20 III 45° • B616 YD-WOAE57-75 EQUAN 32C 6 x 35W G53 IP 20 III 45° • B617 YD-WOAE57-76 EQUAN 32C 6 x 35W G53 IP 20 III 45° • B618 YD-WOAE57-77 EQUAN 11K 1 x 35W G53 IP 20 III 45° • B619 YD-WOAE57-78 EQUAN 11K 1 x 35W G53 IP 20 III 45° • B620 YD-WOAE57-79 EQUAN 21K 2 x 35W G53 IP 20 III 45° • • • • B621 YD-WOAE57-80 EQUAN 21K 2 x 35W G53 IP 20 III 45° • B622 YD-WOAE57-81 EQUAN 31K 3 x 35W G53 IP 20 III 45° • B623 YD-WOAE57-82 EQUAN 31K 3 x 35W G53 IP 20 III 45° • B624 YD-WOAE57-83 EQUAN 41K 4 x 35W G53 IP 20 III 45° • B625 YD-WOAE57-84 EQUAN 41K 4 x 35W G53 IP 20 III 45° • B626 YD-WOAE57-85 EQUAN 22K 4 x 35W G53 IP 20 III 45° • 4 x 35W G53 IP 20 III 45° • 6 x 35W G53 IP 20 III 45° • 6 x 35W G53 IP 20 III 45° • 1 x 50W G53 IP 20 III 45° • 1 x 50W G53 IP 20 III 45° • B627 YD-WOAE57-86 EQUAN 22K B628 YD-WOAE57-87 EQUAN 32K B629 YD-WOAE57-88 EQUAN 32K B630 YD-WOAB57-65 EQUAN 11C B631 YD-WOAB57-66 EQUAN 11C żarówka halogenowa AR-111 (QR111) B632 YD-WOAB57-67 EQUAN 21C 2 x 50W G53 IP 20 III 45° • B633 YD-WOAB57-68 EQUAN 21C 2 x 50W G53 IP 20 III 45° • B634 YD-WOAB57-69 EQUAN 31C 3 x 50W G53 IP 20 III 45° • B635 YD-WOAB57-70 EQUAN 31C 3 x 50W G53 IP 20 III 45° • B636 YD-WOAB57-71 EQUAN 41C 4 x 50W G53 IP 20 III 45° • B637 YD-WOAB57-72 EQUAN 41C 4 x 50W G53 IP 20 III 45° • B638 YD-WOAB57-73 EQUAN 22C 4 x 50W G53 IP 20 III 45° • B639 YD-WOAB57-74 EQUAN 22C 4 x 50W G53 IP 20 III 45° • B640 YD-WOAB57-75 EQUAN 32C 6 x 50W G53 IP 20 III 45° • B641 YD-WOAB57-76 EQUAN 32C 6 x 50W G53 IP20 III 45° • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • B642 YD-WOAB57-77 EQUAN 11K 1 x 50W G53 IP 20 III 45° • B643 YD-WOAB57-78 EQUAN 11K 1 x 50W G53 IP 20 III 45° • B644 YD-WOAB57-79 EQUAN 21K 2 x 50W G53 IP 20 III 45° • B645 YD-WOAB57-80 EQUAN 21K 2 x 50W G53 IP 20 III 45° • B646 YD-WOAB57-81 EQUAN 31K 3 x 50W G53 IP 20 III 45° • B647 YD-WOAB57-82 EQUAN 31K 3 x 50W G53 IP 20 III 45° • B648 YD-WOAB57-83 EQUAN 41K 4 x 50W G53 IP 20 III 45° • B649 YD-WOAB57-84 EQUAN 41K 4 x 50W G53 IP 20 III 45° • B650 YD-WOAB57-85 EQUAN 22K 4 x 50W G53 IP 20 III 45° • B651 YD-WOAB57-86 EQUAN 22K 4 x 50W G53 IP 20 III 45° • B652 YD-WOAB57-87 EQUAN 32K 6 x 50W G53 IP 20 III 45° • B653 YD-WOAB57-88 EQUAN 32K 6 x 50W G53 IP 20 III 45° • • • • • • • • • • • • • EQUAN 115 Oświetlenie profesjonalne • oprawy wnętrzowe, typu downlight EQUAN 11C EQUAN 21C EQUAN 22C EQUAN 31C EQUAN 32C EQUAN 41C EQUAN 11K EQUAN 21K EQUAN 22K EQUAN 31K EQUAN 32K EQUAN 41K 12V IP 20 116 PIANO asymetric 1 3 2 4 5 świetlówka liniowa T8 36W (G13) 1. Obudowa oprawy przystosowana do wbudowania w strop podwieszany. Wykonana z blachy stalowej, malowana proszkowo na biało. 2. Świetlówka liniowa T8 o mocy 36W. 3. Osprzęt elektryczny i okablowanie wewnątrz obudowy, statecznik elektroniczny. 4. Odbłyśnik asymetryczny z blachy stalowej, malowany proszkowo na biało. 5. Przesłona ażurowa z blachy stalowej, malowana proszkowo na biało. Przeznaczenie • Oprawy oświetlenia bezpośrednio-pośredniego z asymetrycznym układem optycznym zapewniającym dobre rozproszenie światła i bezcieniowe oświetlenie stanowisk pracy w pomieszczeniu. Charakterystyka • Odbłyśnik asymetryczny o charakterze pośrednim, z blachy stalowej malowanej proszkowo na biało. • Ażurowa przesłona świetlówek wykonana z blachy stalowej, malowana proszkowo na biało, mocowana do obudowy za pomocą specjalnych zamków. • Kompletny osprzęt elektryczny zamocowany do podstawy oprawy. • Stateczniki elektroniczne. • Obudowa zbudowana z podstawy i dwóch boków, wykonana z blachy stalowej, będąca również odbłyśnikiem, malowana proszkowo na biało. 117 Oświetlenie profesjonalne • oprawy wnętrzowe oświetlenia mieszanego Nr art. Indeks Model Źródło światła Moc źródła światła Trzonek lampy Stopień ochrony Klasa ochronności Odbłyśnik/ Przesłony Statecznik elektroniczny PIANO asymetric Oprawa asymetryczna oświetlenia mieszanego, ze statecznikiem elektronicznym B654 ER-WOAA12-97 AOS-136E świetlówka liniowa T8 1 x 36W G13 IP 20 I odbłyśnik asymetryczny i osłona ażurowa świetlówki z blachy stalowej, malowanej na biało 230V IP 20 • 118 LUMINA el 3 1 4 2 świetlówka liniowa T5 49W (G5) 1. Podstawa wykonana z blachy stalowej, malowana proszkowo na biało. 2. Osprzęt elektryczny zamocowany wewnątrz podstawy oprawy. 3. Białe boczki z poliwęglanu. 4. Półokrągły klosz satynowany (efekt „szkła mrożonego”) lub ryflowany wykonany z polimetakrylanu metylu. Przeznaczenie • Oprawy przeznaczone do oświetlania biur, urzędów, pomieszczeń handlowych, korytarzy, a także różnorodnych pomieszczeń użyteczności publicznej itp. Charakterystyka • Oprawy oświetleniowe o nowoczesnym wzornictwie. • Płaska podstawa wyprofilowana z blachy stalowej malowana proszkowo na biało. • Płaski, półokrągły klosz z polimetakrylanu metylu - satynowany lub ryflowany. • Białe boczki z poliwęglanu dostosowane do kształtu klosza. • Współpraca z dwoma świetlówkami liniowymi T5 o mocy 49W. • Stateczniki elektroniczne. • Montaż bezpośrednio na suficie lub jako oprawa zwieszana na zwieszakach linkowych ZZL lub rurkowych ZZR (akcesoria dodatkowe). 119 Oświetlenie profesjonalne • oprawy wnętrzowe z kloszem Nr art. Indeks Model Źródło światła Moc źródła światła Trzonek lampy Stopień ochrony Klasa ochronności Klosz Statecznik elektroniczny LUMINA el Oprawa wnętrzowa z kloszem, ze statecznikiem elektronicznym B655 EB-WOAB25-19 OKW1e-249 B656 EB-WOAA25-20 OKW1e-249 świetlówka liniowa T5 2 x 49W G5 IP 20 I PC, satynowy • 2 x 49W G5 IP 20 I PC, ryflowany • 230V IP 20 120 URAN 1 2 3 Przeznaczenie • Oprawy awaryjne przeznaczone do wyznaczania wyjść awaryjnych oraz dróg ewakuacyjnych w trudnych warunkach środowiskowych. Do stosowania we wnętrzach budynków użyteczności publicznej o wysokim stopniu zapylenia i wilgotności (halach produkcyjnych, pomieszczeniach technicznych i magazynowych, warsztatach, szatniach, garażach, basenach itp.) oraz na terenie obiektów zewnętrznych i powierzchni zadaszonych (parkingach wielopoziomowych, peronach, dworcach, wiatach składowych itp.). Charakterystyka • Uniwersalne, jednostronne oprawy oświetlenia awaryjnego o lekkiej i stabilnej konstrukcji. • Praca w trybie dwufunkcyjnym: awaryjnym lub awaryjno-sieciowym. • W trybie awaryjnym źródło światła świeci tylko po zaniku napięcia sieciowego, a w trybie awaryjno-sieciowym przy obecności i przy zaniku napięcia sieciowego. • Wyposażone w źródło światła – świetlówka liniowa T5 o mocy 8W. • Obudowa z poliwęglanu (PC) w kolorze białym. • Klosz z przezroczystego poliwęglanu (PC). • Elektroniczne zabezpieczenie przed całkowitym rozładowaniem baterii. • Kompletny osprzęt elektryczny zamocowany wewnątrz obudowy. • Dioda LED sygnalizująca obecność sieci elektrycznej i ładowania akumulatora. • Akumulator niklowo-kadmowy, wysokotemperaturowy. • Czas pracy w trybie awaryjnym 1, 2 lub 3 godziny; czas ładowania akumulatora 24 godziny. • Możliwość montażu piktogramów o wymiarach 100 x 300mm. • Odległość rozpoznawania 25m. • Montaż bezpośrednio na suficie lub na ścianie, na podłożach o normalnej palności. świetlówka miniaturowa 8W (G5) 1. Obudowa z poliwęglanu, biała. 2. Klosz z przezroczystego poliwęglanu. Możliwość montażu piktogramów o wymiarach 100 x 300mm. 3. Kompletny osprzęt elektryczny wewnątrz obudowy. 121 Oświetlenie profesjonalne • oprawy oświetlenia awaryjnego Model Klasa ochronności Typ akumulatora Indeks URAN A Oprawa awaryjna z zapłonem elektronicznym, jednostronna B657 YA-UR08A0-01 URAN A, 8W, 1h B658 YA-UR08A0-02 URAN A, 8W, 2h B659 YA-UR08A0-03 URAN A, 8W, 3h URAN S YA-UR08S0-01 URAN S, 8W, 1h B661 YA-UR08S0-02 URAN S, 8W, 2h B662 YA-UR08S0-03 URAN S, 8W, 3h Czas pracy w trybie awaryjnym Piktogramy 8W II NiCd 1h 100 x 300mm 8W II NiCd 2h 100 x 300mm 8W II NiCd 3h 100 x 300mm świetlówka miniaturowa 8W II NiCd 1h 100 x 300mm 8W II NiCd 2h 100 x 300mm 8W II NiCd 3h 100 x 300mm Oprawa awaryjna z zapłonem elektronicznym i autotestem, jednostronna B663 YA-UR08AT-01 URAN AT, 8W, 1h B664 YA-UR08AT-02 URAN AT, 8W, 2h B665 YA-UR08AT-03 URAN AT, 8W, 3h URAN ST świetlówka miniaturowa Tryb blokady pracy awaryjnej w autoteście Oprawa awaryjno-sieciowa z zapłonem elektronicznym, jednostronna B660 URAN AT Źródło światła Moc źródła światła Nr art. świetlówka miniaturowa 8W II NiCd • 1h 100 x 300mm 8W II NiCd • 2h 100 x 300mm 8W II NiCd • 3h 100 x 300mm Oprawa awaryjno-sieciowa z zapłonem elektronicznym i autotestem, jednostronna B666 YA-UR08ST-01 URAN ST, 8W, 1h B667 YA-UR08ST-02 URAN ST, 8W, 2h B668 YA-UR08ST-03 URAN ST, 8W, 3h świetlówka miniaturowa 8W II NiCd • 1h 100 x 300mm 8W II NiCd • 2h 100 x 300mm 8W II NiCd • 3h 100 x 300mm Czas ładowania akumulatora: 24h. URAN A, URAN S, URAN AT, URAN ST 230V IP 65 122 URAN LED 1 2 3 diody LED 25 cd Przeznaczenie • Oprawy awaryjne przeznaczone do wyznaczania wyjść awaryjnych oraz dróg ewakuacyjnych w budynkach użyteczności publicznej (halach produkcyjnych, salach sprzedaży, supermarketach, szkołach, obiektach biurowych, restauracjach, hotelach, halach sportowych, kinach, teatrach, itp.). Charakterystyka • Uniwersalne, jednostronne oprawy oświetlenia awaryjnego o lekkiej i stabilnej konstrukcji. • Praca w trybie dwufunkcyjnym: awaryjnym lub awaryjno-sieciowym. • W trybie awaryjnym źródło światła świeci tylko po zaniku napięcia sieciowego, a w trybie awaryjno-sieciowym przy obecności i przy zaniku napięcia sieciowego. • Wyposażone w półprzewodnikowe źródło światła LED. • Obudowa i klosz z poliwęglanu (PC) w kolorze białym. • Elektroniczne zabezpieczenie przed całkowitym rozładowaniem baterii. • Kompletny osprzęt elektryczny zamocowany wewnątrz obudowy. • Dioda LED sygnalizująca obecność sieci elektrycznej i ładowania akumulatora. • Akumulator niklowo-kadmowy, wysokotemperaturowy. • Czas pracy w trybie awaryjnym 1 lub 3 godziny; czas ładowania akumulatora 24 godziny. • Możliwość montażu piktogramów o wymiarach 100 x 300mm. • Odległość rozpoznawania 25m. • Montaż bezpośrednio na suficie lub na ścianie, na podłożach o normalnej palności. 1. Obudowa z poliwęglanu, biała. 2. Klosz z przezroczystego poliwęglanu. Możliwość montażu piktogramów o wymiarach 100 x 300mm. 3. Kompletny osprzęt elektryczny wewnątrz obudowy. 123 Oświetlenie profesjonalne • oprawy oświetlenia awaryjnego Nr art. Indeks URAN A LED Model Moc źródła światła Stopień ochrony Klasa ochronności Typ akumulatora Czas ładowania akumulatora Czas pracy w trybie awaryjnym Piktogramy Oprawa awaryjna LED z zapłonem elektronicznym, jednostronna B669 YA-UR0LA0-01 URAN A LED,1h B670 YA-UR0LA0-03 URAN A LED, 3h URAN S LED Źródło światła diody LED 25 cd 1,1W IP 65 II NiCd 24h 1h 100 x 300mm 1,1W IP 65 II NiCd 24h 3h 100 x 300mm Oprawa awaryjno-sieciowa LED z zapłonem elektronicznym, jednostronna B671 YA-UR0LS0-01 URAN S LED, 1h B672 YA-UR0LS0-03 URAN S LED, 3h diody LED 25 cd 1,1W IP 65 II NiCd 24h 1h 100 x 300mm 1,1W IP 65 II NiCd 24h 3h 100 x 300mm URAN A LED, URAN S LED 230V IP 65 124 TAURUS 1 2 3 świetlówka miniaturowa 8W (G5) 1. Obudowa z blachy stalowej, malowana proszkowo na biało. 2. Klosz z mlecznego poliwęglanu. Możliwość montażu piktogramów o wymiarach 150 x 300mm. 3. Kompletny osprzęt elektryczny wewnątrz obudowy. Przeznaczenie • Oprawy awaryjne przeznaczone do wyznaczania wyjść awaryjnych oraz dróg ewakuacyjnych w budynkach użyteczności publicznej (halach produkcyjnych, salach sprzedaży, supermarketach, szkołach, obiektach biurowych, restauracjach, hotelach, halach sportowych, kinach, teatrach, halach dworcowych itp.). Charakterystyka • Uniwersalne, jednostronne oprawy oświetlenia awaryjnego stabilnej konstrukcji. • Praca w trybie dwufunkcyjnym: awaryjnym lub awaryjno-sieciowym. • W trybie awaryjnym źródło światła świeci tylko po zaniku napięcia sieciowego, a w trybie awaryjno-sieciowym przy obecności i przy zaniku napięcia sieciowego. • Wyposażone w źródło światła – świetlówka liniowa T5 o mocy 8W. • Obudowa z blachy stalowej, malowana proszkowo na biało. • Klosz z mlecznego poliwęglanu (PC). • Elektroniczne zabezpieczenie przed całkowitym rozładowaniem baterii. • Kompletny osprzęt elektryczny zamocowany wewnątrz obudowy. • Dioda LED sygnalizująca obecność sieci elektrycznej i ładowania akumulatora. • Akumulator niklowo-kadmowy, wysokotemperaturowy. • Czas pracy w trybie awaryjnym 1, 2 lub 3 godziny; czas ładowania akumulatora 24 godziny. • Możliwość montażu piktogramów o wymiarach 150 x 300mm. • Odległość rozpoznawania 30m. • Montaż bezpośrednio na ścianie, na podłożach o normalnej palności. 125 Oświetlenie profesjonalne • oprawy oświetlenia awaryjnego Nr art. Indeks TAURUS A Model B674 YA-TAU8A0-01 TAURUS A, 8W, 1h YA-TAU8A0-02 TAURUS A, 8W, 2h B676 YA-TAU8A0-03 TAURUS A, 8W, 3h YA-TAU8S0-01 TAURUS S, 8W, 1h B678 YA-TAU8S0-02 TAURUS S, 8W, 2h B679 YA-TAU8S0-03 TAURUS S, 8W, 3h Tryb blokady pracy awaryjnej w autoteście Czas pracy w trybie awaryjnym Piktogramy świetlówka miniaturowa 8W G5 I NiCd 1h 150 x 300mm 8W G5 I NiCd 2h 150 x 300mm 8W G5 I NiCd 3h 150 x 300mm świetlówka miniaturowa 8W G5 I NiCd 1h 150 x 300mm 8W G5 I NiCd 2h 150 x 300mm 8W G5 I NiCd 3h 150 x 300mm Oprawa awaryjna z zapłonem elektronicznym i autotestem, jednostronna B680 YA-TAU8AT-01 TAURUS AT, 8W, 1h B681 YA-TAU8AT-02 TAURUS AT, 8W, 2h B682 YA-TAU8AT-03 TAURUS AT, 8W, 3h TAURUS ST Klas Typ ochronności akumulatora Oprawa awaryjno-sieciowa z zapłonem elektronicznym, jednostronna B677 TAURUS AT Moc źródła Trzonek światła lampy Oprawa awaryjna z zapłonem elektronicznym, jednostronna B675 TAURUS S Źródło światła świetlówka miniaturowa 8W G5 I NiCd • 1h 150 x 300mm 8W G5 I NiCd • 2h 150 x 300mm 8W G5 I NiCd • 3h 150 x 300mm Oprawa awaryjno-sieciowa z zapłonem elektronicznym i autotestem, jednostronna B683 YA-TAU8ST-01 TAURUS ST, 8W, 1h B684 YA-TAU8ST-02 TAURUS ST, 8W, 2h B685 YA-TAU8ST-03 TAURUS ST, 8W, 3h świetlówka miniaturowa 8W G5 I NiCd • 1h 150 x 300mm 8W G5 I NiCd • 2h 150 x 300mm 8W G5 I NiCd • 3h 150 x 300mm Czas ładowania akumulatora: 24h. TAURUS A, TAURUS S, TAURUS AT, TAURUS ST 230V IP 20 126 CRATOS LED 1 2 3 diody LED, 25 cd 1. Obudowa z poliwęglanu, biała. 2. Klosz z poliwęglanu. Możliwość montażu piktogramów o wymiarach 100 x 300mm. 3. Kompletny osprzęt elektryczny wewnątrz obudowy. Przeznaczenie • Oprawy awaryjne przeznaczone do wyznaczania wyjść awaryjnych oraz dróg ewakuacyjnych w budynkach użyteczności publicznej (halach produkcyjnych, salach sprzedaży, supermarketach, szkołach, obiektach biurowych, restauracjach, hotelach, halach sportowych, kinach, teatrach, itp.). Charakterystyka • Uniwersalne, jednostronne oprawy oświetlenia awaryjnego o lekkiej i stabilnej konstrukcji. • Praca w trybie dwufunkcyjnym: awaryjnym lub awaryjno-sieciowym. • W trybie awaryjnym źródło światła świeci tylko po zaniku napięcia sieciowego, a w trybie awaryjno-sieciowym przy obecności i przy zaniku napięcia sieciowego. • Wyposażone w półprzewodnikowe źródło światła LED. • Obudowa i klosz z poliwęglanu (PC) w kolorze białym. • Elektroniczne zabezpieczenie przed całkowitym rozładowaniem baterii. • Kompletny osprzęt elektryczny zamocowany wewnątrz obudowy. • Dioda LED sygnalizująca obecność sieci elektrycznej i ładowania akumulatora. • Akumulator niklowo-kadmowy, wysokotemperaturowy. • Czas pracy w trybie awaryjnym 1 lub 3 godziny; czas ładowania akumulatora 24 godziny. • Możliwość montażu piktogramów o wymiarach 100 x 300mm. • Odległość rozpoznawania 20m. • Montaż bezpośrednio na ścianie lub na suficie, na podłożach o normalnej palności. 127 Oświetlenie profesjonalne • oprawy oświetlenia awaryjnego Nr art. Indeks CRATOS A LED Model B686 YA-CRA0LA-01 CRATOS A LED, 1h B687 YA-CRA0LA-03 CRATOS A LED, 3h CRATOS S LED Źródło światła Moc źródła światła Stopień ochrony Klasa ochronności Typ akumulatora Czas ładowania akumulatora Czas pracy w trybie awaryjnym Piktogramy Oprawa awaryjna z zapłonem elektronicznym, jednostronna diody LED 25 cd 1,1W IP 22 II NiCd 24h 1h 100 x 300mm 1,1W IP 22 II NiCd 24h 3h 100 x 300mm Oprawa awaryjno-sieciowa z zapłonem elektronicznym, jednostronna B688 YA-CRA0LS-01 CRATOS S LED, 1h B689 YA-CRA0LS-03 CRATOS S LED, 3h diody LED 25 cd 1,1W IP 22 II NiCd 24h 1h 100 x 300mm 1,1W IP 22 II NiCd 24h 3h 100 x 300mm CRATOS A LED, CRATOS S LED 230V IP 22 128 CRONUS LED 1 2 3 diody LED 96 cd Przeznaczenie • Oprawy awaryjne, przeznaczone do wyznaczania wyjść awaryjnych oraz dróg ewakuacyjnych w budynkach użyteczności publicznej (halach produkcyjnych, salach sprzedaży, supermarketach, szkołach, obiektach biurowych, restauracjach, hotelach, halach sportowych, kinach, teatrach, halach dworcowych itp.). Charakterystyka • Uniwersalne, dwustronne oprawy oświetlenia awaryjnego o lekkiej i stabilnej konstrukcji z aluminium. • Praca w trybie dwufunkcyjnym: awaryjnym lub awaryjno sieciowym. • W trybie awaryjnym źródło światła świeci tylko po zaniku napięcia sieciowego, a w trybie awaryjno-sieciowym przy obecności i przy zaniku napięcia sieciowego. • Wyposażone w półprzewodnikowe źródło światła LED • Elektroniczne zabezpieczenie przed całkowitym rozładowaniem baterii. • Kompletny osprzęt elektryczny zamocowany wewnątrz obudowy. • Dioda LED sygnalizująca obecność sieci elektrycznej i ładowania akumulatora. • Akumulator niklowo-kadmowy, wysokotemperaturowy. • Czas pracy w trybie awaryjnym 3 godziny; czas ładowania akumulatora 24 godziny. • Możliwość montażu piktogramów o wymiarach 150x300mm. • Odległość rozpoznawania: 25m. • Montaż bezpośrednio na suficie, opcjonalnie montaż na zwieszakach linkowych. • Montaż na podłożach o normalnej palności. 1. Korpus obudowy wykonany z aluminium. 2. Kompletny osprzęt elektryczny zamocowany wewnątrz obudowy. 3. Ekran z możliwością montażu piktogramów o wymiarach 150x300mm. 129 Oświetlenie profesjonalne • oprawy oświetlenia awaryjnego Nr. art. Indeks Model CRONUS A LED B690 YA-CR0LA0-03 CRONUS S LED B691 Źródło światła Moc źródła światła Klasa ochronności Typ akumulatora Czas ładowania akumulatora Czas pracy w trybie awaryjnym Piktogramy 24h 3h 150 x 300mm 3h 150 x 300mm Oprawa awaryjna z zapłonem elektronicznym, dwustronna CRONUS A LED, 3h diody LED 96 cd 1,1W I NiCd Oprawa awaryjno-sieciowa z zapłonem elektronicznym, dwustronna YA-CR0LS0-03 CRONUS S LED, 3h diody LED 96 cd 1,1W I NiCd 24h CRONUS A LED, CRONUS S LED 230V IP 20 LED 130 SPECTOR LED 1 3 2 diody LED 96 cd Przeznaczenie • Oprawy awaryjne przeznaczone do wyznaczania wyjść awaryjnych oraz dróg ewakuacyjnych w budynkach użyteczności publicznej (halach produkcyjnych, salach sprzedaży, supermarketach, szkołach, obiektach biurowych, restauracjach, hotelach, halach sportowych, kinach, teatrach, halach dworcowych itp.). Charakterystyka • Uniwersalne, dwustronne oprawy oświetlenia awaryjnego stabilnej konstrukcji. • Praca w trybie dwufunkcyjnym: awaryjnym lub awaryjno-sieciowym. • W trybie awaryjnym źródło światła świeci tylko po zaniku napięcia sieciowego, a w trybie awaryjno-sieciowym przy obecności i przy zaniku napięcia sieciowego. • Wyposażone w półprzewodnikowe źródło światła LED. • Obudowa z blachy stalowej, malowana proszkowo. • Elektroniczne zabezpieczenie przed całkowitym rozładowaniem baterii. • Kompletny osprzęt elektryczny zamocowany wewnątrz obudowy. • Dioda LED sygnalizująca obecność sieci elektrycznej i ładowania akumulatora. • Akumulator niklowo-kadmowy, wysokotemperaturowy. • Czas pracy w trybie awaryjnym 3 godziny; czas ładowania akumulatora 24 godziny. • Możliwość montażu piktogramów o wymiarach 150 x 300mm. • Odległość rozpoznawania 25m. • Montaż w sufitach gipsowo-kartonowych na podłożach o normalnej palności. 1. Obudowa z blachy stalowej, malowana proszkowo. 2. Ekran z możliwością montażu piktogramów o wymiarach 150 x 300mm. 3. Kompletny osprzęt elektryczny wewnątrz obudowy. 131 Oświetlenie profesjonalne • oprawy oświetlenia awaryjnego Nr art. Indeks SPECTOR A LED B692 YA-SP0LA0-03 SPECTOR S LED B693 YA-SP0LS0-03 Model Źródło światła Moc źródła światła Klasa ochronności Typ akumulatora Czas ładowania akumulatora Czas pracy w trybie awaryjnym Piktogramy 24h 3h 150 x 300mm 3h 150 x 300mm Oprawa awaryjna z zapłonem elektronicznym, dwustronna SPECTOR A LED, 3h diody LED 96 cd 1,1W I NiCd Oprawa awaryjno-sieciowa z zapłonem elektronicznym, dwustronna SPECTOR S LED, 3h diody LED 96 cd 1,1W I NiCd 24h SPECTOR A LED, SPECTOR S LED 230V IP 20 132 PLUTON 1 3 2 świetlówka miniaturowa 8W (G5) Przeznaczenie • Oprawy awaryjne przeznaczone do wyznaczania wyjść awaryjnych oraz dróg ewakuacyjnych w budynkach użyteczności publicznej (halach produkcyjnych, salach sprzedaży, supermarketach, szkołach, obiektach biurowych, restauracjach, hotelach, halach sportowych, kinach, teatrach, halach dworcowych itp.). Charakterystyka • Uniwersalne, jednostronne oprawy oświetlenia awaryjnego o lekkiej i stabilnej konstrukcji. • Praca w trybie dwufunkcyjnym: awaryjnym lub awaryjno-sieciowym. • W trybie awaryjnym źródło światła świeci tylko po zaniku napięcia sieciowego, a w trybie awaryjno-sieciowym przy obecności i przy zaniku napięcia sieciowego. • Wyposażone w źródło światła – świetlówka liniowa T5 o mocy 8W. • Obudowa z poliwęglanu (PC) w kolorze białym. • Klosz z przezroczystego poliwęglanu (PC). • Elektroniczne zabezpieczenie przed całkowitym rozładowaniem baterii. • Kompletny osprzęt elektryczny zamocowany wewnątrz obudowy. • Dioda LED sygnalizująca obecność sieci elektrycznej i ładowania akumulatora. • Akumulator niklowo-kadmowy, wysokotemperaturowy. • Czas pracy w trybie awaryjnym 1, 2 lub 3 godziny; czas ładowania akumulatora 24 godziny. • Możliwość montażu piktogramów o wymiarach 100 x 300mm. • Odległość rozpoznawania 20m. • Montaż bezpośrednio na ścianie, na podłożach o normalnej palności. 1. Obudowa z poliwęglanu, biała. 2. Klosz z przezroczystego poliwęglanu. Możliwość montażu piktogramów o wymiarach 100 x 300mm. 3. Kompletny osprzęt elektryczny wewnątrz obudowy. 133 Oświetlenie profesjonalne • oprawy oświetlenia awaryjnego Nr art. Indeks PLUTON 10A Model B694 YA-PLU10A-01 PLUTON 10A, 1h B695 YA-PLU10A-02 PLUTON 10A, 2h B696 YA-PLU10A-03 PLUTON 10A, 3h PLUTON 10S Źródło światła Moc źródła światła Trzonek lampy Klasa ochronności Typ akumulatora Czas ładowania akumulatora Czas pracy w trybie awaryjnym Piktogramy Oprawa awaryjna z zapłonem elektronicznym, jednostronna świetlówka miniaturowa 8W G5 I NiCd 24h 1h 100 x 300mm 8W G5 I NiCd 24h 2h 100 x 300mm 8W G5 I NiCd 24h 3h 100 x 300mm Oprawa awaryjno-sieciowa z zapłonem elektronicznym, jednostronna B697 YA-PLU10S-01 PLUTON 10S, 1h B698 YA-PLU10S-02 PLUTON 10S, 2h B699 YA-PLU10S-03 PLUTON 10S, 3h świetlówka miniaturowa 8W G5 I NiCd 24h 1h 100 x 300mm 8W G5 I NiCd 24h 2h 100 x 300mm 8W G5 I NiCd 24h 3h 100 x 300mm PLUTON 10A, PLUTON 10S 230V IP 54 134 TRYTON 1 3 2 świetlówka miniaturowa 8W (G5) Przeznaczenie • Oprawy awaryjne przeznaczone do wyznaczania wyjść awaryjnych oraz dróg ewakuacyjnych w trudnych warunkach środowiskowych. Do stosowania we wnętrzach budynków użyteczności publicznej o wysokim stopniu zapylenia i wilgotności (halach produkcyjnych, pomieszczeniach technicznych i magazynowych, warsztatach, szatniach, garażach, basenach itp.) oraz na terenie obiektów zewnętrznych i powierzchni zadaszonych (parkingach wielopoziomowych, peronach, dworcach, wiatach składowych itp.). Charakterystyka • Uniwersalne, dwustronne oprawy oświetlenia awaryjnego o lekkiej i stabilnej konstrukcji. • Praca w trybie dwufunkcyjnym: awaryjnym lub awaryjno-sieciowym. • W trybie awaryjnym źródło światła świeci tylko po zaniku napięcia sieciowego, a w trybie awaryjno-sieciowym przy obecności i przy zaniku napięcia sieciowego. • Wyposażone w źródło światła – świetlówka liniowa T5 o mocy 8W. • Obudowa i klosz z poliwęglanu (PC) w kolorze białym. • Elektroniczne zabezpieczenie przed całkowitym rozładowaniem baterii. • Kompletny osprzęt elektryczny zamocowany wewnątrz obudowy. • Dioda LED sygnalizująca obecność sieci elektrycznej i ładowania akumulatora. • Akumulator niklowo-kadmowy, wysokotemperaturowy. • Czas pracy w trybie awaryjnym 1, 2 lub 3 godziny; czas ładowania akumulatora 24 godziny. • Możliwość montażu piktogramów o wymiarach 100 x 300mm. • Odległość rozpoznawania 20m. • Montaż bezpośrednio na suficie lub stropie, na podłóżach o normalnej palności. 1. Obudowa z poliwęglanu, biała. 2. Klosz z poliwęglanu. Możliwość montażu piktogramów o wymiarach 100 x 300mm. 3. Kompletny osprzęt elektryczny wewnątrz obudowy. 135 Oświetlenie profesjonalne • oprawy oświetlenia awaryjnego Nr art. Indeks TRYTON 10A Model Moc źródła światła Trzonek Klasa lampy ochronności Typ akumulatora Czas ładowania akumulatora Czas pracy w trybie awaryjnym Piktogramy Oprawa awaryjna z zapłonem elektronicznym, dwustronna B700 YA-TRY10A-01 TRYTON 10A, 1h B701 YA-TRY10A-02 TRYTON 10A, 2h B702 YA-TRY10A-03 TRYTON 10A, 3h TRYTON 10S Źródło światła świetlówka miniaturowa 8W G5 I NiCd 24h 1h 100 x 300mm 8W G5 I NiCd 24h 2h 100 x 300mm 8W G5 I NiCd 24h 3h 100 x 300mm Oprawa awaryjno-sieciowa z zapłonem elektronicznym, dwustronna B703 YA-TRY10S-01 TRYTON 10S, 1h B704 YA-TRY10S-02 TRYTON 10S, 2h B705 YA-TRY10S-03 TRYTON 10S, 3h świetlówka miniaturowa 8W G5 I NiCd 24h 1h 100 x 300mm 8W G5 I NiCd 24h 2h 100 x 300mm 8W G5 I NiCd 24h 3h 100 x 300mm TRYTON 10A, TRYTON 10S 230V IP 65 P, PA Nr art. P Indeks Osprzęt i części zamienne • piktogramy do opraw awaryjnych Model Opis CRATOS CRONUS PLUTON SPECTOR TAURUS TRYTON URAN Piktogram 150 x 300mm YA-P01000-30 P01 Piktogram P01, znak „wyjście ewakuacyjne” • • • B707 YA-P02000-30 P02 Piktogram P02, znak „strzałka” • • • B708 YA-P03000-30 P03 Piktogram P03, znak „drzwi na wprost”, prawy • • • B709 YA-P04000-30 P04 Piktogram P04, znak „drzwi na wprost”, lewy • • • B710 YA-P05000-30 P05 Piktogram P05, znak „schody w dół”, lewy • • • B711 YA-P06000-30 P06 Piktogram P06, znak „schody w dół”, prawy • • • B706 B712 YA-P07000-30 P07 Piktogram P07, znak „schody w górę”, lewy • • • B713 YA-P08000-30 P08 Piktogram P08, znak „schody w górę”, prawy • • • B714 YA-P09000-30 P09 Piktogram P09, znak „drzwi na dole 1”, lewy • • • B715 YA-P10000-30 P10 Piktogram P10, znak „drzwi na dole 1”, prawy • • • B716 YA-P11000-30 P11 Piktogram P11, znak „drzwi na dole 2”, lewy • • • B717 YA-P12000-30 P12 Piktogram P12, znak „drzwi na dole 2”, prawy • • • B718 YA-P13000-30 P13 Piktogram P13, znak „EXIT” • • • P02 P03 P04 P05 P06 P08 P09 P10 P11 P12 P13 P07 150 P01 Nr art. PA Indeks Model Opis CRATOS CRONUS PLUTON SPECTOR TAURUS 300 TRYTON URAN Piktogram 100 x 300mm B719 YA-PA0100-30 Piktogram P01, znak „wyjście ewakuacyjne” • • • • B720 YA-PA0200-30 PA02 Piktogram P02, znak „strzałka” • • • • B721 YA-PA0300-30 PA03 PA01 Piktogram P03, znak „drzwi na wprost”, prawy • • • • B722 YA-PA0400-30 PA04 Piktogram P04, znak „drzwi na wprost”, lewy • • • • B723 YA-PA0500-30 PA05 Piktogram P05, znak „schody w dół”, lewy • • • • B724 YA-PA0600-30 PA06 Piktogram P06, znak „schody w dół”, prawy • • • • B725 YA-PA0700-30 PA07 Piktogram P07, znak „schody w górę”, lewy • • • • B726 YA-PA0800-30 PA08 Piktogram P08, znak „schody w górę”, prawy • • • • B727 YA-PA0900-30 PA09 Piktogram P09, znak „drzwi na dole 1”, lewy • • • • B728 YA-PA1000-30 PA10 Piktogram P10, znak „drzwi na dole 1”, prawy • • • • B729 YA-PA1100-30 PA11 Piktogram P11, znak „drzwi na dole 2”, lewy • • • • B730 YA-PA1200-30 PA12 Piktogram P12, znak „drzwi na dole 2”, prawy • • • • B731 YA-PA1300-30 PA13 Piktogram P13, znak „EXIT” • • • • P01 P02 P03 P04 P05 P06 P08 P09 P10 P11 P12 P13 P07 100 136 300 ACRICHE R50 Nr art. Indeks Model 137 Osprzęt i części zamienne • półprzewodnikowe źródło światła Maksymalna światłość (cd) Moc Trzonek 4,5W E14 Kolor obudowy Kąt rozsyłu Trwałość 45° 35 000 godzin Temperatura barwowa ACRICHE R50 Półprzewodnikowe źródło światła B732 YJ-WO0058-46 ACRICHE R50 w.1 B733 YJ-WO0058-45 ACRICHE R50 w.1 B734 YJ-WO0058-44 ACRICHE R50 w.2 B735 YJ-WO0058-43 ACRICHE R50 w.2 biały 250cd 200cd szary biały 6300K szary 6300K 3000K 3000K Przeznaczenie: Szerokie zastosowanie: jako oświetlenie punktowe w pomieszczeniach mieszkalnych, sklepach, księgarniach, hotelach, a także do tworzenia akcentów świetlnych przy oświetlaniu eksponatów w muzeach lub na wystawach. Charakterystyka • Barwa światła ciepła (3000K) lub zimna (6300K). • Zasilanie bezpośrednio z sieci 230V. • Wyposażone w układ zapobiegający nadmiernemu wzrostowi temperatury. • Trwałość do 35000 godzin. • Zamiennik żarówki z trzonkiem E14. Budowa: • Obudowa wykonana ze specjalnie zaprojektowanego poliamidu w kolorze białym lub szarym. • Soczewka wyprodukowana z tworzywa sztucznego o bardzo dużej przepuszczalności światła. • Źródło światła stanowi dioda ACRICHE. 230V LED 138 Osprzęt i części zamienne • oprawki do świetlówek kompaktowych Nr art. Indeks Model Napięcie znamionowe Prąd znamionowy Trzonek Stopień ochrony Przekrój przewodów Cu Oprawki do świetlówek kompaktowych B736 YO-GZ24L2-10 Gz24L2 250 V 2,0 A 2G11 IP 20 0,5 - 1 mm² B737 YO-GZ24L3-10 Gz24L3 250 V 2,0 A 2G11 IP 20 0,5 - 1 mm² B738 YO-GZ24X0-10 Gz24x 250 V 2,0 A G24q IP 20 0,5 - 1 mm² B739 YO-GZ23A0-10 Gz23-A 250 V 2,0 A G23 IP 20 0,5 - 1 mm² Gz24L2 Gz24L3 Gz24x Gz23-A Gz24x Gz24L2 Gz24L3 Gz23-A 139 Osprzęt i części zamienne • oprawki do świetlówek kołowych Nr art. Indeks Model Napięcie znamionowe Prąd znamionowy Trzonek Stopień ochrony Przekrój przewodów Cu Oprawki do świetlówek kołowych IP 20 4 x 0,75 mm² B741 YO-G4KB00-10 G4KB 250V 2,0 A G10q IP 20 4 x 0,75 mm² B742 YO-GZ05X0-10 Gz05-X 250V 2,0 A 2GX13 IP 20 0,5 - 1 mm² B740 YO-G4KA00-10 G4KA G4KA 250V 2,0 A G4KB G4KA G10q Gz05-X G4KB Gz05-X 140 Osprzęt i części zamienne • oprawki do świetlówek liniowych i lamp z gwintem E 40 Nr art. Indeks Model Napięcie znamionowe Prąd znamionowy Trzonek Stopień ochrony Przekrój przewodów Cu Oprawka do świetlówek liniowych, kl. ochr. 0 B743 YO-LH5020-10 LH-502 500 V 2,0 A G5 IP 20 0,5 - 1 mm² Nr art. Indeks Model Napięcie znamionowe Prąd znamionowy Trzonek Stopień ochrony Przekrój przewodów Cu 750 V 18 A E40 IP 20 0,5 - 4 mm² Oprawka z tworzywa sztucznego B744 EO-ME0006-78 12601 141 Osprzęt i części zamienne • ślizgacze samoblokujące Nr art. Indeks Model Kolor Opis Ślizgacz samoblokujacy do zwieszaków linkowych Ślizgacz samoblokujący B745 YC-HS1010-70 HS-101 chrom B746 YC-HS1010-72 HS-101 chrom satynowy Ślizgacz samoblokujacy do zwieszaków linkowych B747 YC-HS1020-70 HS-102 chrom Ślizgacz samoblokujacy do zwieszaków linkowych B748 YC-HS1020-72 HS-102 chrom satynowy Ślizgacz samoblokujacy do zwieszaków linkowych Ślizgacz samoblokujacy do zwieszaków linkowych B749 YC-HS2010-70 HS-201 chrom B750 YC-HS2010-72 HS-201 chrom satynowy Ślizgacz samoblokujacy do zwieszaków linkowych B751 YC-HS2020-70 HS-202 chrom Ślizgacz samoblokujacy do zwieszaków linkowych B752 YC-HS2020-72 HS-202 chrom satynowy Ślizgacz samoblokujacy do zwieszaków linkowych HS-101 HS-102 HS-201 HS-202 HS-101 HS-102 HS-201 HS-202 142 Osprzęt i części zamienne • linki i zwieszaki Nr art. HL Indeks Model Opis Linka stalowa B753 YC-HL1500-05 HL-15 Linka stalowa o długości 0,5m i przekroju 1,5m B754 YC-HL1500-10 HL-15 Linka stalowa o długości 1,0m i przekroju 1,5m B755 YC-HL1500-15 HL-15 Linka stalowa o długości 1,5m i przekroju 1,5m Nr art. Indeks Model Opis ORT5-N Zwieszak do PERFECTA hang B773 ER-WPAC00-97 Zwieszak ORT5-N Zestaw zwieszaków linkowych do opraw PERFECTA hang, dł. max. 1150mm, biały 143 Osprzęt i części zamienne • układy optyczne, rastry i dyfuzory Nr art. Indeks Model Opis Układ optyczny LEDA B756 EC-WC0006-31 LEDA 2 OUSc/S-150 Układ optyczny LEDA 2 OUSc/S-150, kompl. B757 EC-WC0006-34 LEDA 1 OUSe-100 Układ optyczny LEDA 1 OUSe-100, kompl. LEDA 2 Nr art. LEDA 1 Indeks Model Opis Raster do opraw PREVIA / TORENO B758 YC-WC0006-44 Raster (segment) V Raster (segment) V do opraw PREVIA/TORENO B759 YC-WC0006-45 Raster (segment) P Raster (segment) P do opraw PREVIA/TORENO Raster V Nr art. Raster P Indeks Model Opis Dyfuzor PREVIA/ TORENO YK-WC0006-38 Dyfuzor PREVIA/TORENO 158 Dyfuzor do opraw PREVIA/TORENO 158 B761 YK-WC0006-40 Dyfuzor PREVIA/TORENO 136 Dyfuzor do opraw PREVIA/TORENO 136 B762 YK-WC0006-39 Dyfuzor PREVIA/TORENO 135/235 Dyfuzor do opraw PREVIA/TORENO 135/235 B763 YK-WC0006-41 Dyfuzor PREVIA/TORENO 128/228 Dyfuzor do opraw PREVIA/TORENO 128/228 B764 YK-WC0006-42 Dyfuzor PREVIA/TORENO 121/221 Dyfuzor do opraw PREVIA/TORENO 121/221 B765 YK-WC0006-43 Dyfuzor PREVIA/TORENO 114/214 Dyfuzor do opraw PREVIA/TORENO 114/214 B760 144 Osprzęt i części zamienne • uchwyty Nr art. Indeks Model Opis EC-WC0004-30 Uchwyt regulowany Uchwyt regulowany do opraw NOVA OPHbw Indeks Model Opis Uchwyt mocujący UM-4 Uchwyt mocujący UM-4 (do świetlówki PLL), metalowy Uchwyt regulowany NOVA OPHbw B766 Nr art. UM-4 B767 Uchwyt mocujący YC-UM4000-70 145 Osprzęt i części zamienne • płyty montażowe Nr art. Indeks Model Opis Płyta montażowa do opraw LUNA B768 EH-WC0004-11 Płyta montaż. kpl. LUNA OUSh-100, kl.I Płyta montaż. kpl. LUNA OUSh-100, kl.I Nr art. Indeks Model Opis Płyty montażowe kpl. MITRA OPH-250 Płyty montażowe kpl. MITRA OPH-250 Płyta montażowa do opraw MITRA B769 EH-WC0009-54 146 Osprzęt i części zamienne • pozostałe elementy Nr art. PK-2 Indeks Model Rodzaj materiału Opis Przepust kablowy B770 YC-PK2000-14 PK-2 Polipropylen Przepust kablowy Nr art. Indeks Model Rodzaj materiału Opis YC-TPW400-10 PW-4 Polipropylen Trzymacz przewodów, 4-torowy Indeks Model Rodzaj materiału Opis ZM-1 Polipropylen Zatrzask motylkowy, biały TPW-4 Trzymacz przewodów B771 Nr art. ZM-1 B772 Zatrzask motylkowy YC-ZM1000-10 Najwyższy stopień profesjonalnej informacji ACRICHE G U 1 0 ACRICHE R 5 0 ACRICHE S 4 • • • • • Zasilanie bezpośrednio z sieci 230 V Minimalny pobór mocy – jedynie 4,5 W 80% oszczędność energii w stosunku do żarówek halogenowych Czas pracy 35.000 godzin – 18 razy dłużej niż żarówka halogenowa Doskonała wierność oddawania barw Najnowsze foldery produktowe ELGO Wersje elektroniczne folderów dostępne na stronie internetowej www.brilux.pl w zakładce Marketing ACRICHE GU10 ACRICHE R50 ACRICHE S4 ISSN 1730-2609 Oświetlenie INFO Nr 4 (28) PAŹDZIERNIK – GRUDZIEŃ 2009 nr 4 (28) październik – grudzień 2009 ACRICHE GU10 Biuro handlowe: 05-500 Piaseczno, Stara Iwiczna ul. Słoneczna 116A tel./fax (+48-22) 756 64 00, 756 64 10 e-mail: [email protected], www.brilux.info ACRICHE R50 ADVISION 24 Nowoczesna oprawa str. uliczna z diodami LED ACRICHE S4 EQUAN system opraw wnętrzowych str.30 Oświetlenie awaryjne str.42 Oświetlenie hal przemysłowych str.48 38 str. Program energooszczędnych źródeł światła ACRICHE S4 Źródło światła LED