19 czerwca 2012 roku zmarł prof. dr hab. Henryk Chojnacki

19 czerwca 2012 roku zmarł prof. dr hab. Henryk Chojnacki, wrocławski
pionier zastosowań komputerów w chemii obliczeniowej i wychowawca kilku pokoleń
chemików kwantowych.
Prof. Henryk Chojnacki urodził się 7 marca 1934 r. w rolniczej rodzinie w Komorowie
(obecnie Grabowica gmina Pacanów w woj. świętokrzyskim). W liceum im. śeromskiego w
Kielcach zainteresował się chemią, która stała się później pasją jego Ŝycia. Po ukończeniu
wydziału Mat-Fiz-Chem Uniwersytetu Jagiellońskiego 1 grudnia 1955 r. podjął pracę w
Katedrze Chemii Fizycznej Wydziału Chemicznego Politechniki Wrocławskiej prowadząc
badania doświadczalne dotyczące przewodnictwa elektrycznego w organicznych kryształach
molekularnych. Był pierwszym doktorem wypromowanym przez prof. Krzysztofa Pigonia.
Po habilitacji w wieku 35 lat, co w latach 60 było rzadkością, podjął pracę w nowej,
rodzącej się dopiero w Polsce, teoretycznej dyscyplinie naukowej – chemii kwantowej,
opracowując samodzielnie od podstaw niezbędne oprogramowanie i zakładając w 1971 r.
pierwszą grupę chemii kwantowej na polskich uczelniach technicznych. Odbył szereg staŜy i
wizytował najbardziej renomowane europejskie zespoły naukowe: Quantum Chemistry
Department, Uppsala University, Sweden (1971), Theoretical Chemistry Department, Oxford
University, Great Britain (1974), Max Planck Institut fur Physik und Astrophysik, Munich,
Germany (1981, 1983), NIST, Gaithersburg, USA (1990). Specjalizował się m.in. w
zastosowaniach chemii kwantowej w spektroskopii molekularnej, badaniach struktury
wiązania wodorowego, w określaniu aktywności leków przeciwnowotworowych oraz
badaniach struktury i właściwości układów molekularnych zawierających antycząstki
(głównie układy pozytronowe). Szczególnie bliska była mu ta ostatnia tematyka, do której
często powracał przez ostatnie dwadzieścia lat aktywności. Nad tymi zagadnieniami pochylał
się ściśle współpracując ze swoim wychowankiem, obecnie doktorem habilitowanym,
Krzysztofem Strasburgerem. Tytuł profesora uzyskał w 1977 r. Spośród 9 wypromowanych
przez prof. Chojnackiego doktorów, aŜ 4 jest zatrudnionych na stanowisku profesora. O pasji
badawczej Profesora moŜe świadczyć fakt, Ŝe po przejściu na emeryturę w 2004 roku
opublikował jeszcze 13 prac. Swój ostatni referat naukowy zatytułowany: „Non-coventional
bonds in chemistry” wygłosił na konferencji naukowej HITY2011 w Krakowie, odbywającej
się w Instytucie Katalizy i Fizykochemii Powierzchni w dniach 18-20.05.2011. Jest to
znamienny fakt poniewaŜ prof. Chojnacki zaczynał przygodę z chemią uniwersytecką właśnie
w tym mieście i środowisku. Był dobrym wykładowcą i autorem 4 skryptów z zakresu
chemii kwantowej i budowy atomu i cząsteczki. O niewątpliwej pozycji naukowej w polskim
środowisku fizykochemików i chemików kwantowych świadczy fakt, iŜ prof. Chojnacki był
recenzentem ponad 50 dysertacji doktorskich oraz około 60 rozpraw habilitacyjnych i
wniosków profesorskich. Recenzowane rozprawy i dorobki naukowe dotyczyły szerokiego
spektrum badań wykraczających daleko poza specjalistyczne zagadnienia związane z chemią
obliczeniową. Bez cienia przesady moŜna stwierdzić, iŜ większość samodzielnych
pracowników naukowych oraz profesorów tytularnych obecnie aktywnie pracujących w
renomowanych ośrodkach badawczych zajmujących się chemią teoretyczną w kraju i za
granicą, na jakimś etapie kariery intelektualnej podlegało ocenie recenzenckiej prof.
Chojnackiego. Przytoczone fakty są ugruntowaniem pozycji określanej mianem nestora, którą
profesor zdobył przez dziesiątki lat pracy w środowisku akademickim. Uchodził za
recenzenta wnikliwego ale drugiej strony bardzo Ŝyczliwego. Taka postawa cechuje ludzi
bardzo skromnych i rzetelnych zarazem.
Prof. Chojnacki nie stronił od innych form aktywności, Jeszcze jako student
Uniwersytetu Jagiellońskiego załoŜył w rodzinnym Komorowie koło Ludowego Zespołu
Sportowego, później jako młody pracownik naukowy wspierał działalność naukowego Koła
Chemików. Pełnił funkcje Prodziekana Wydziału Chemicznego oraz Dyrektora Instytutu
Chemii Fizycznej i Teoretycznej (I-30) Politechniki Wrocławskiej. Był pierwszym
Kierownikiem Studium Doktoranckiego przy Instytucie Chemii Organicznej i Fizycznej I-4,
przewodniczącym Sekcji Chemii Kwantowej PTCh i Okręgowego Komitetu Olimpiady
Chemicznej. Przez wiele lat opiniował wnioski badawcze Komitetu Badań Naukowych
(KBN) oraz COST Action (European Union-Brussels). W uznaniu zasług był odznaczony
Złotą Odznaką Politechniki Wrocławskiej,
Złotym KrzyŜem
Zasługi, KrzyŜem
Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej oraz 5
nagrodami Ministra Nauki i Szkolnictwa WyŜszego.
Prywatnie prof. Chojnacki był bardzo skromnym człowiekiem, gotowym do pomocy i
poświęceń ludziom pokrzywdzonym przez los. Kilkakrotnie udzielał teŜ azylu naukowego
osobom, które musiały zmienić miejsce pracy.
Trwałą zasługą prof. Chojnackiego było zainicjowanie i rozwinięcie we wrocławskim
środowisku naukowym badań w dziedzinie chemii kwantowej. Najlepiej moŜe świadczyć o
tym fakt, Ŝe obecnie ponad 90% mocy Wrocławskiego Centrum Superkomputerowego i
Sieciowego poświęcone jest obliczeniom kwantowo-chemicznym, a liczne wrocławskie
publikacje z tej dziedziny są szeroko znane i cytowane w literaturze światowej.