Sankcje specjalne w handlu zagranicznym na Ukrainie – informacje

Kijów, 5 grudnia 2016 r.
Sankcje specjalne w handlu zagranicznym na Ukrainie – informacje
podstawowe
Sankcje specjalne w handlu zagranicznym mogą być stosowane zarówno w odniesieniu do firm
krajowych, jak i zagranicznych. Mogą one prowadzić do całkowitego wstrzymania aktywności gospodarczej
firmy objętej sankcjami w zakresie transakcji handlu zagranicznego za najbardziej niespodziewane naruszenia
prawa ( ukraińskiego prawa walutowego, celnego, i innych).
Statystyka zastosowania sankcji specjalnych w Ukrainie wskazuje na fakt zwiększenia się ilości zastosowanych
sankcji specjalnych. W 2007 roku w stosunku do firm zagranicznych zastosowano 315 sankcji, które do roku
2016 wzrosły do liczby 927 przypadków.
Rodzaje sankcji specjalnych zgodnie z art. 37 Ustawy Ukrainy „O handlu zagranicznym”:



Tymczasowe wstrzymanie transakcji handlu zagranicznego;
Indywidualny system licencjonowania;
Grzywna (nie jest stosowana w praktyce).
Różnica pomiędzy tymczasowym wstrzymaniem transakcji (operacji) handlu zagranicznego a indywidualnym
systemem licencjonowania polega na tym, iż przy zastosowaniu indywidualnego systemu licencjonowania
firma nadal może przeprowadzać operacje handlu zagranicznego, jeśli otrzyma na ich przeprowadzanie
indywidualną licencję.
Niestety prawo ukraińskie nie rozróżnia wyraźnie na jakiej podstawie stosuje dany rodzaj sankcji. W ostatnim
czasie obserwuje się niepokojąca tendencja do zwiększenia liczby przypadków czasowego zatrzymania
działalności handlu zagranicznego.
Za jakie naruszenia stosuje się sankcje specjalne w handlu zagranicznym?
Sankcje specjalne mogą zostać wprowadzone przy naruszeniu ukraińskiego ustawodawstwa walutowego,
celnego, podatkowego i innych które wprowadzają jakiekolwiek ograniczenia lub wskazują na tryb
przeprowadzenia transakcji zagranicznych. Oznacza to, iż podmioty zagraniczne zawierające transakcje z
kontrahentami z Ukrainy powinny przestrzegać ukraińskich przepisów w zakresie prawa walutowego,
celnego, podatkowego, itp.
W praktyce tak szeroka formuła prowadzi do tego, że sankcje mogą być stosowane przy niemal każdym
naruszeniu tych wymogów, na przykład w sprawie zwrotu obrotów dewizowych (najczęstsze naruszenie),
przepisów dotyczących etykietowania towarów, przeprowadzaniem transakcji z podmiotami
zarejestrowanymi lub powiązanymi z Krymem (tymczasowo okupowane terytorium) lub tzw. separatystami
( podmioty współpracujące i działające w strefie przeprowadzenia operacji antyterrorystycznej).
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kijowie
Jakie organy są uprawnione do nakładania sankcji?
Ministerstwo Rozwoju Gospodarczego i Handlu Ukrainy wszczyna postępowania i wprowadza sankcje
specjalne w handlu zagranicznym na ukraińskie i zagraniczne podmioty gospodarcze na wniosek:







organów podatkowych (Państwowa Służba Fiskalna Ukrainy);
Służby Kontroli i Inspekcji;
organów ścigania (w tym ─ Służby Bezpieczeństwa Ukrainy);
Komitetu Antymonopolowego Ukrainy;
Państwowej Komisji ds. nadzoru i regulacji w sferze rynków usług finansowych;
Narodowego Banku Ukrainy;
zgodnie z decyzją sądu.
Najczęściej sankcje stosowane są z inicjatywy Państwowej Służby Podatkowej i Służby Bezpieczeństwa
Ukrainy.
Terminy zastosowania sankcji

Indywidualny system licencjonowania stosuje się na czas nieokreślony;
Tymczasowe wstrzymanie transakcji handlu zagranicznego wprowadza się na 3 miesiące, po tym czasie firma
przechodzi na indywidualny system licencjonowania lub zgodnie z decyzją sądu przedłuża się ten okres
(istnieją przypadki bezterminowego zatrzymania działalności handlu zagranicznego).
Zagrożenia dla przedsiębiorców
Zazwyczaj firma dowiaduje się o wprowadzeniu sankcji, gdy bank odmawia dokonania płatności lub urząd
celny ─ załatwić formalności związane z odprawą celną towaru należącego do firmy objętej sankcjami.
Ministerstwo nie powinno informować nikogo o zastosowaniu sankcji. Informacje takie są zamieszczane
tylko w Bazie Ministerstwa.
Nawet jeśli podmiot gospodarczy uzyskał informacje o zastosowaniu w odniesieniu do niego specjalnych
sankcji gospodarczych, stosowane wyjaśnienie za jakie naruszenie prawa sankcja została wprowadzona
zajmuje od kilku tygodni do kilku miesięcy, ponieważ organy wprowadzające sankcje informują tylko, że
sankcja została wprowadzona na podstawie art. 37 Ustawy o handlu zagranicznym, w którym nie ma
wyszczególnionych przewinień za jakie przedsiębiorstwo może zostać ukarane sankcjami.
Zgodnie z prawem, ministerstwo jest zobowiązane do zastosowania sankcji we wszystkich przypadkach, w
których inicjator sankcji spełnił cechy formalne. Ministerstwo nie ma prawa do sprawdzenia tych naruszeń.
Ze względu na "ograniczenie" kompetencji Ministerstwo w większości przypadków nie może samodzielnie
(bez udziału inicjatora lub sądu) zadecydować o zniesieniu sankcji. Jednocześnie przepisy prawa nie regulują
trybu (przede wszystkim terminów) interakcji pomiędzy Ministerstwem i inicjatorem. W wyniku czego
zniesienie sankcji może trwać bardzo długo, gdy działalność przedsiębiorstwa została de facto zatrzymana.
***
W przypadku prowadzonego postępowania administracyjnego w sprawie ew. nałożenia na polski podmiot
gospodarczy sankcji administracyjnych za niedotrzymywanie przepisów prawa ukraińskiego - na stronie
internetowej
Wydziału
Promocji
Handlu
i
Inwestycji
Ambasady
RP
w
Kijowie
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kijowie
(http://www.ukraine.trade.gov.pl) w zakładce „Prawny Samouczek” - znajdą Państwo kompleksowe
wyjaśnienia na omawiany temat w opracowaniu „Sankcje administracyjne w obrocie gospodarczym Ukrainy z
zagranicą”.
Organem właściwym prowadzącym w/w postępowania jest Departament Regulowania Zagranicznej
Działalności Gospodarczej Ministerstwa Rozwoju Gospodarczego i Handlu Ukrainy – ukr. Департамент
регулювання зовнішньоекономічної діяльності (adres Ministerstwa: Kijów, 01008, ul. Gruszewskiego
12/2, tel.: +380 44 253-93-94, faks: +380 44 226-31-81; telefon do właściwego departamentu: +380 44 200
41-61).
W przypadku dodatkowych pytań prosimy o kontakt z pracownikami WPHI w Kijowie.
Opracowanie: Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kijowie (E. Tokarska, M.Gawin)