Nr wniosku: 240955, nr raportu: 13387. Kierownik (z rap.): dr

Nr wniosku: 240955, nr raportu: 13387. Kierownik (z rap.): dr Krzysztof Cezary Domżalski
Celem naukowym projektu było ukończenie monografii pt. Late Roman and Early Byzantine Fine Pottery Production,
Trade and Consumption in the Black Sea Region (4th – 7th centuries AD). Służyły temu takie zadania, jak: weryfikacja
dokumentacji znalezisk, wykonanie finalnej kwerendy bibliotecznej i prac analitycznych dotyczących badanych
zabytków, przygotowanie strony ilustracyjnej pracy i korekta językowa. Przedmiotem badań były znaleziska naczyń
stołowych na wybrzeżach Morza Czarnego i na ziemiach przyległych, na szerokim tle wytwórstwa i dalekosiężnego
handlu morskiego tymi wyrobami rzemieślniczymi w świecie Późnego Antyku i Wczesnego Średniowiecza (IV - VII w.
n.e.). Chodziło głównie o kategorię naczyń, zwanych późnymi terra sigillata (w literaturze anglo- i rosyjskojęzycznej
nazywanymi red slip pottery i keramika krasnolakovaja), które stanowiły podstawowy rodzaj ceramiki luksusowej w
cywilizacji grecko-rzymskiej. Charakteryzowały się najwyższą jakością, powtarzalnymi kształtami, dekoracją reliefową i
stemplowaną oraz pokryciem czerwoną polewą, nadającą im metaliczny połysk. We wschodnich prowincjach rzymskich
ceramika ta była produkowana w kilku zaledwie ośrodkach garncarskich i stanowiła przedmiot handlu drogą morską. Do
chwili obecnej znaleziska tych naczyń w regionie czarnomorskim były bardzo słabo zbadane, a publikacje im poświęcone
przyniosły więcej chaosu niż wiarygodnych informacji.
Przygotowana monografia kończy kilkuletnie badania autora nad tym zagadnieniem. Zawiera ona szczegółowe
omówienie grup ceramicznych, wytwarzanych w regionie czarnomorskim w IV – VII w., nazwanych przez autora
odpowiednio: Pontic Red Slip Ware, Chersonesos Red Slip Ware i Late Roman Pontic Burnished Ware, zawierające opisy
cech makroskopowych, charakterystykę fizyko-chemiczną, chronologię produkcji opartą na analizie kontekstów
znalezisk, oraz typo-chronologiczne klasyfikacje naczyń ilustrowane opisami, rysunkami i fotografiami wybranych
zabytków, typowych dla danego kształtu, wraz z pełnymi listami znalezisk, zarówno publikowanych jak i
niepublikowanych.
W podobny sposób zostały przedstawione czarnomorskie znaleziska późnych naczyń terra sigillata, importowanych z
regionu śródziemnomorskiego. Chodzi tu głównie o egejskie produkty grup Late Roman C/Phocean Red Slip Ware i Late
Roman Light-coloured Ware, oraz o mniej liczne wyroby z Północnej Afryki (dzisiejsza Tunezja), zwane African Red
Slip Ware. Poza szczegółowymi opisami zabytków i analizą typo-chronologiczną, monografia zawiera syntetyczne
przedstawienie historii wytwórstwa, handlu i użytkowania badanych naczyń ceramicznych w regionie pontyjskim na
szerszym tle rozwoju tej kategorii rzemiosła w okresie późnoantycznym i wczesnośredniowiecznym, wzbogacając bardzo
niepełną dotąd wiedzę o istotnym aspekcie kultury materialnej społeczności grecko-rzymskich i barbarzyńskich.
Monografia posłuży również jako podręcznik, umożliwiający archeologom prowadzącym badania terenowe w regionie
pontyjskim szybką identyfikację znajdowanych naczyń i fragmentów ceramicznych, oraz dostarczający podstawowe
informacje na ich temat (pochodzenie, datowanie, klasyfikacja etc.). Jest to o tyle istotne, że fragmenty ceramiczne
badanego okresu stanowią najbardziej dostępny materiał zabytkowy, znajdowany na stanowiskach archeologicznych
niemal każdego rodzaju, także na etapie prospekcji powierzchniowych.