Formy aktywności ruchowej (załącznik pdf)

Formy aktywności ruchowej
Ruch jest jedną z najważniejszych potrzeb rozwojowych dziecka. Dziecko
z natury pragnie ruchu, lubi wszelkie zabawy i zajęcia tego typu. Duży zakres form
ruchu dziecka oraz to, że nie potrafi ono dłuższy czas skupić uwagi
i zainteresowania na jednym i tym samym działaniu obliguje nas do stosowania
wielkiej różnorodności treści, środków, metod oraz form działania. Przejawiać się
to powinno w stosowaniu zabaw, gier i ćwiczeń zarówno na powietrzu jak
i pomieszczeniu zamkniętym (ale przewietrzonym). Zarówno z przyrządami,
przyborami jak i bez nich, z partnerem czy grupą lub bez nich, z zastosowaniem
współzawodnictwa lub bez jego stosowania. W czasie zajęć powinien wystąpić
zarówno wysiłek dynamiczny jak i statyczny, swobodna twórcza działalność dzieci
rozwijająca ich inwencję i samodzielność oraz ruchy naśladowcze, odtwórcze,
które odpowiadają również naturze dziecka. Przeżywanie ruchu, ciekawość świata,
radość twórczego działania ruchowego, eksperymentowania, odkrywania,
zdobywania jak najwięcej różnorodnych doświadczeń psychomotorycznych w
różnych warunkach i okolicznościach – oto fundamenty zdrowia i pełnego rozwoju
osobowości dziecka przedszkolnego. Należy eksponować ruch podejmowany wg
własnych pomysłów, fantazji i doświadczeń dziecka zapewniający mu swobodę.
Ćwiczenia powinny być podawane miedzy innymi w formie zadań otwartych,
umożliwiając w ten sposób wykonanie zadania wieloma sposobami.[Owczarek,
2001] Metody twórcze stosowane na zajęciach fizycznych w przedszkolu stwarzają
dziecku możliwość twórczego działania i charakteryzują się spontanicznością oraz
tendencją do samowyrażania się. Dlatego też, należy kłaść nacisk na stosowanie
metod twórczych, które są bardziej atrakcyjne dla dziecka, kształcą ogólną kulturę,
estetykę ruchu, samodzielność oraz pozwalają uwzględnić zasadę indywidualizacji.
Metody pracy stosowane na zajęciach z dziećmi ruchowych winny sprzyjać
rozwojowi dziecka w sferze poznawczej, motorycznej i emocjonalnej, oraz
powinny być dostosowane do jego możliwości oraz potrzeb.
Podstawowymi formami, środkami oddziaływania dydaktyczno-wychowawczego
w procesie kształcenia i wychowania fizycznego w przedszkolu są:
* zabawy i gry ruchowe,
* ćwiczenia gimnastyczne,
* pływanie,
* wycieczki,
* ćwiczenia i gry terenowe,
* sporty zimowe.
Stanowią
one
określone
wartości kształcące,
zdrowotno-higieniczne
i wychowawcze pod jednym warunkiem – muszą być swoją treścią dostosowane do
możliwości psycho- fizycznych dziecka.
Zabawy i gry ruchowe. Zabawy ruchowe są formą działalności ruchowej, która
jest charakterystyczna dla wieku przedszkolnego. To forma najbardziej
odpowiadająca potrzebom dziecka, wynikająca z właściwości jego rozwoju. Wielka
ich różnorodność, wszechstronność oddziaływania oraz łatwość organizowania
wysuwa je na pierwsze miejsce w pracy z małymi dziećmi. Zabawy ruchowe
wprowadzają radosny nastrój i dobre samopoczucie. Ćwiczą sprawność ruchową i
doskonalą takie elementy, jak: chód, bieg, podskok, rzut, wspinanie, włażenie,
pokonywanie przeszkód itp. Podnoszą przy tym stan zdrowotny, stwarzają
najlepsze warunki do czynnego wypoczynku. Rozległa i wszechstronna skala
różnorodnych ruchów, bogaty materiał specjalnych rodzajów zabaw pozwala
prowadzić je w ciągu całego roku na wolnym powietrzu, przy pełnym wyzyskaniu
powietrza, wody i słońca — najpotężniejszych czynników hartowania. Zabawy
ruchowe utrwalają wiele pojęć i wiadomości, kształtują nawyki kulturalne,
pozytywne cechy charakteru, a w szczególności świadomą dyscyplinę, karność
oraz umiejętność współżycia i współdziałania w zespole dziecięcym. Za pomocą
zabawy rozwijamy spostrzegawczość, orientację w przestrzeni, umiejętność oceny
odległości i kierunku, poznawanie stosunków liczbowych, rozpoznawanie barw czy
też kształtów itp. Dominuje w nich duża swoboda działania i możliwość wyboru
rozwiązań ruchowych, co daje okazje do wszechstronnego i wielokierunkowego
wpływania na organizm, podnoszenia jego sprawności i wydolności.
Ćwiczenia gimnastyczne decydują o formowaniu się prawidłowej postawy ciała.
Stanowią główny zabieg profilaktyczny zabezpieczający przed powstawaniem
zniekształceń postawy w ustalających się krzywiznach kręgosłupa oraz są jedynym
środkiem korekcyjnym – terapeutycznym w przypadku już zaistniałych
jakichkolwiek odchyleń w statyce ciała. Ćwiczenia tego typu wzmacniają „gorset
mięśniowy”, a szczególnie duże zespoły mięśniowe podtrzymujące
kręgosłup.[Gniewkowski, Wlaźnik,1985] Są to przede wszystkim zespoły
mięśniowe tułowia (mięśnie pasa barkowego, brzucha, grzbietu, klatki piersiowej,
mięśnie międzykręgowe), które powinny być ćwiczone przez np.: pełzanie,
czworakowanie, zwijanie i rozwijanie ciała, pchanie, ciągnięcie, wspinanie, zwisy,
półzwisy, uwypuklanie klatki piersiowej, podnoszenie i noszenie, chód na palcach,
chwytne ruchy palców.
Pływnie jest sportem uniwersalnym, warunkującym wszechstronnie harmonijny
rozwój całego aparatu ruchowego, zwłaszcza siły mięśni, wzmacnia układ
nerwowy i oddechowy oraz sercowo – naczyniowy. Pozytywnie działa również na
wygląd skóry. Dzięki głębokim oddechom zwiększa się pojemność życiowa płuc.
Wzmocnieniu ulegają mięśnie klatki piersiowej. Pływanie pobudza wzrost,
korzystnie oddziałuje na kształtowanie się naturalnych krzywizn kręgosłupa,
stanowi również doskonałe ćwiczenie korekcyjne. Pływanie traktowane jest także
jako odpoczynek, odprężenie, odciążenie dla kręgosłupa, stanowi doskonały i
bardzo potrzebny relaks.[Wlaźnik,1988]
Wycieczki, ćwiczenia i gry terenowe, sporty zimowe stymulują i modyfikują
prawidłowy rozwój fizyczny i psychomotoryczny dziecka. Są one bardzo korzystne
dla zdrowia i psychicznego odprężenia. Uczą zaradności, odwagi, wytrwałości,
wiary we własne siły i możliwości. Uwrażliwiają na piękno przyrody, pobudzają
zainteresowanie otaczającym światem przyrody i nie tylko. Wyzwalają w dzieciach
radość oraz postawę koleżeńskości. Pozwalają zaspokoić naturalną potrzebę i chęć
ruchu. Dają okazję do rozładowania napięć emocjonalnych, są symbolem swobody
i radości. Zabawy terenowe uczą orientacji i swobodnego poruszania się w terenie,
pokonywania przeszkód poprzez racjonalne stosowanie naturalnych czynności
ruchowych: biegu, skoku, pełzania, wspinania itp. [Wlaźnik, 1988]
Omawiane formy aktywności ruchowej odbywają się na świeżym powietrzu, dzięki
czemu dotleniają, hartują, uodparniają organizm.
Marta Kosiba