os. stare żegrze - miejska pracownia urbanistyczna w poznaniu

Transkrypt

MPU-ORZ2/5044-16/Rs/12
306/14
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
DOTYCZĄCA PROJEKTU
MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
„OS. STARE ŻEGRZE” W POZNANIU
OPRACOWANIE:
ZESPÓŁ OPRACOWAŃ ŚRODOWISKOWYCH
MGR AGATA CHĘCIŃSKA
MGR INŻ. ANNA MOCZKO – INWENTARYZACJA SZATY ROŚLINNEJ
MGR
KRYSTYNA BEREZOWSKA-APOLINARSKA - AKUSTYKA
WOJEWODY WLKP. NR 0006
BIEGŁY Z LISTY
POZNAŃ, MARZEC 2014 R./CZERWIEC 2014 R.*
* NINIEJSZA PROGNOZA UWZGLĘDNIA OPINIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W POZNANIU PRZEDSTAWIONE NA
ETAPIE OPINIOWANIA PROJEKTU PLANU
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
WPROWADZENIE .......................................................................................................................................... 3
1.1.
Informacje wstępne ...................................................................................................................................... 3
1.2.
Podstawy formalno-prawne opracowania ........................................................................................................ 3
1.4.
Wykorzystane materiały i metody pracy ......................................................................................................... 4
CHARAKTERYSTYKA ORAZ STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ........................................................... 7
2.1.
Położenie, użytkowanie i zagospodarowanie terenu ......................................................................................... 7
2.2.
Rzeźba terenu............................................................................................................................................... 7
2.3.
Budowa geologiczna i warunki gruntowe ........................................................................................................ 8
2.4.
Zasoby naturalne .......................................................................................................................................... 8
2.5.
Gleby ........................................................................................................................................................... 8
2.6.
Warunki wodne............................................................................................................................................. 8
2.7.
Szata roślinna ............................................................................................................................................... 8
2.8.
Świat zwierzęcy .......................................................................................................................................... 11
2.9.
Klimat lokalny ............................................................................................................................................. 11
2.10. Jakość powietrza atmosferycznego ............................................................................................................... 13
2.11. Klimat akustyczny ....................................................................................................................................... 15
2.12. Jakość wód ................................................................................................................................................. 18
2.13. Dziedzictwo kulturowe ................................................................................................................................. 18
ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU
PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE USTAWY O
OCHRONIE PRZYRODY ............................................................................................................................... 19
INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU .................................................. 20
4.1.
Cel opracowania projektu planu ................................................................................................................... 20
4.2.
Ustalenia projektu planu .............................................................................................................................. 21
4.3.
Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami ............................................................................. 25
4.4.
Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu .............................. 26
CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, KRAJOWYM,
LOKALNYM .................................................................................................................................................. 27
PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO ................................ 30
6.1.
Oddziaływanie na powierzchnię ziemi i warunki podłoża ................................................................................ 30
6.2.
Oddziaływanie na zasoby naturalne.............................................................................................................. 32
6.3.
Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne .................................................................................... 32
6.4.
Oddziaływanie na różnorodność biologiczną .................................................................................................. 34
6.5.
Oddziaływanie na szatę roślinną .................................................................................................................. 35
6.6.
Oddziaływanie na świat zwierzęcy ................................................................................................................ 36
6.7.
Oddziaływanie na krajobraz ......................................................................................................................... 36
6.8.
Oddziaływanie na ludzi ................................................................................................................................ 37
6.9.
Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne .................................................................................................. 38
6.10. Oddziaływanie na klimat lokalny .................................................................................................................. 39
6.11. Oddziaływanie na klimat akustyczny ............................................................................................................. 40
6.12. Oddziaływanie na dziedzictwo kulturowe ...................................................................................................... 43
6.13. Oddziaływanie na dobra materialne.............................................................................................................. 43
6.14. Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000 ................................................................. 44
6.15. Pola elektromagnetyczne ............................................................................................................................. 44
6.16. Oddziaływanie transgraniczne ...................................................................................................................... 44
PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ
MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ
PRZEPROWADZANIA .................................................................................................................................. 45
ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE PLANU ............................ 45
WNIOSKI .................................................................................................................................................... 46
STRESZCZENIE ........................................................................................................................................... 47
ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Granica obszaru objętego opracowaniem mpzp na tle ortofotomapy miasta Poznania
Mapa hipsometryczna obszaru opracowania
Mapa geologiczna obszaru opracowania
Zasięgi oddziaływania hałasu samochodowego w porze dzienno-wieczorno-nocnej (LDWN) i w porze nocnej (LN) – w stanie
istniejącym
Zasięgi oddziaływania hałasu tramwajowego w porze dzienno-wieczorno-nocnej (LDWN) i w porze nocnej (LN) – w stanie
istniejącym
Dokumentacja fotograficzna obszaru opracowania
Projekt mpzp „Os. Stare Żegrze” w Poznaniu – etap procedury planistycznej – wyłożenie
2
1.
WPROWADZENIE
1.1.
Informacje wstępne
Przedmiotem niniejszego opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko, dotycząca
projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Os. Stare Żegrze” w Poznaniu.
Projekt planu opracowywany jest na podstawie uchwały Nr LVII/637/VI/2012 Rady Miasta
Poznania z dnia 11 grudnia 2012 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego „Os. Stare Żegrze” w Poznaniu.
Planem objęto obszar położony na Górnym Tarasie Rataj. Swoim zasięgiem obejmuje on
os. Stare Żegrze. Jego granice stanowią ulice: Inflancka, Bolesława Krzywoustego oraz Żegrze (poza
granicą planu). Powierzchnia terenu wynosi około 58 ha.
1.2.
Podstawy formalno-prawne opracowania
Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko wynika z ustawy z dnia
3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa
w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko 1.
W myśl powyższej ustawy, prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy
dokument, niezbędny do przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania
na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu. Zgodnie z art. 51 ust. 1 organ
administracji opracowujący m.in. projekt planu zagospodarowania przestrzennego obligatoryjnie
sporządza prognozę oddziaływania na środowisko.
Na obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko dotyczącej projektu planu
miejscowego wskazuje również art. 17, pkt. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym 2, zgodnie z którym wójt, burmistrz albo prezydent miasta
sporządza projekt planu miejscowego wraz z prognozą, uwzględniając zapisy studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Stosownie do tej ustawy projekt planu wraz
z prognozą oddziaływania na środowisko przedkładane są instytucjom i organom właściwym do
zaopiniowania i uzgodnienia projektu planu, a także są przedmiotem społecznej oceny – podlegają
wyłożeniu do publicznego wglądu.
1.3.
Cel i zakres merytoryczny opracowania
Głównym celem sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko jest wskazanie
przewidywanego wpływu na środowisko, jaki może mieć miejsce na skutek realizacji dopuszczonych
w projekcie planu form zagospodarowania przestrzennego. W tym celu, w prognozie ocenia się relacje
pomiędzy przyjętymi w projekcie planu rozwiązaniami planistycznymi, a uwarunkowaniami środowiska
przyrodniczego, a także aspektami gospodarczymi i społecznymi, zgodnie z zasadą zrównoważonego
rozwoju.
W prognozie oddziaływania na środowisko, analizie i ocenie podlega projekt uchwały
w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (tekst) wraz z rysunkiem,
stanowiącym załącznik graficzny uchwały.
Szczegółowy zakres informacji wymaganych w prognozie określony jest w art. 51 ust. 2
ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko .
Zgodnie z art. 52 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko, informacje zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko muszą
być opracowane stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny, a także dostosowane do
zawartości i stopnia szczegółowości informacji zawartych w projekcie planu miejscowego.
Stosownie do wymogu art. 53 ww. ustawy, zakres i stopień szczegółowości informacji
zawartych w niniejszej prognozie został uzgodniony z właściwymi organami, wskazanymi
w art. 57 i 58 ustawy – Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Poznaniu (pismem WOO-
1
2
tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 1235 ze zmianami
tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 647 ze zmianami
3
III.411.12.2013.AK z dnia 31.01.2013 r.) oraz Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym
w Poznaniu (pismem NS-52/3-34(1)/14 z dnia 12.02.2014 r.).
1.4.
Wykorzystane materiały i metody pracy
Przy opracowaniu niniejszej prognozy wykorzystano następujące materiały źródłowe:
Literatura:
• Kondracki J., Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 1994,
• Krygowski B. Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej, Cz. 1 Geomorfologia, PTPN, Wydz. Mat.Przyr., Poznań 1961,
• Mapa geomorfologiczna Niziny Wielkopolsko-kujawskiej pod red. B. Krygowskiego (edycja 2007 r.
– Instytut Geoekologii i Geoinformacji Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM
Poznań),
• Wśród zwierząt i roślin, pod red. J. Wiesiołkowskiego, Kronika Miasta Poznania, Wydawnictwo
Miejskie, Poznań 2002,
• Koczorowska R., Rozkład podstawowych parametrów meteorologicznych w wybranych punktach
miasta Poznania, w: Wody powierzchniowe Poznania t. I, pod red. A. Kanieckiego i J. Rotnickiej,
Sorus, Poznań 1995,
• Farat R., Zmienność przestrzenna wysokości opadów atmosferycznych na obszarze miasta
Poznania, w: Wody powierzchniowe Poznania t. I, pod red. A. Kanieckiego i J. Rotnickiej, Poznań
Sorus 1995 r.
Materiały kartograficzne
• mapa zasadnicza dla obszaru planu w skali 1:1000,
• mapa ewidencyjna gruntów w skali 1:1000,
• mapa glebowo-rolnicza,
• mapa hydrograficzna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, OPGK Poznań 1988/9,
• mapa sozologiczna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, OPGK Poznań 1992,
• szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. 471 - Poznań N-33-130-D,
• Państwowy Instytut Geologiczny, 1990,
• mapa topograficzna 1:10 000; ark. POZNAŃ – RATAJE, N–33-130–D-d-2, Geokart – International
Sp. z o.o., Rzeszów 1998 r.
Akty prawne
• Dyrektywa Rady z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych
(91/271/EWG),
• Dyrektywa Rady z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością otaczającego
powietrza (96/62/WE),
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z dnia 30 listopada 2009 r.
w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (2009/147/WE),
• Dyrektywa Rady z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej
fauny i flory (92/43/EWG),
• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r.,
poz. 1232, ze zmianami),
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 627,
ze zmianami),
• Ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r.,
• Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst
jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 1235, ze zmianami),
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U.
z 2012 r., poz. 647, ze zmianami),
• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 1409),
• Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r., poz. 21, ze zmianami),
4
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jednolity
Dz. U. z 2013 r., poz. 1399),
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 145,
ze zmianami),
Ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U.
Nr 106, poz. 675, ze zmianami),
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących
znacząco oddziaływać na środowisko (tekst jednolity Dz. U. Nr 213, poz. 1397, ze zmianami),
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2012 r., poz. 1109),
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku (tekst jednolity Dz. U. Nr 120, poz. 826, ze zmianami),
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690,
ze zmianami),
Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych
poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883),
Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia
2012 r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych.
(Dz. U., poz. 463),
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji
stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji
priorytetowych (Dz. U. Nr 257, poz. 1545),
Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 maja 2009 r. w sprawie przyjęcia dokumentu
„Polityka ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016” (M.P. z 2009 r.,
•
Nr 34, poz. 501),
Rozporządzenie Nr 39/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007 r. w sprawie
określenia programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań (Dz. Urz. Woj. Wlkp.
Nr 4, poz. 61 z dnia 31 stycznia 2008 r.),
Uchwała Nr XXIX/561/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r.
•
Uchwała Nr XXIX/566/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r.
•
Uchwała Nr VI/302013 Zgromadzenia Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami
Aglomeracji Poznańskiej” z dnia 12 marca 2013r. w sprawie: przyjęcia regulaminu utrzymania
•
w sprawie Aktualizacji Programu ochrony powietrza dla stref: Aglomeracja Poznań (strefa Miasto
Poznań) w woj. wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2013 r., poz. 508),
w sprawie Programu ochrony powietrza w zakresie benzo-alfa-pirenu dla stref: Aglomeracja
Poznańska, Miasto Leszno, strefy gnieźnieńsko-wrzesińskiej oraz strefy pilsko-złotowskiej
w woj. wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2013 r., poz. 509),
czystości i porządku w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi na obszarze gmin
wchodzących w skład Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej”
•
•
•
•
•
•
(Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2013 r., poz. 2793),
Uchwała Nr L/780/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie przyjęcia
Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Poznania (Dz. Urz. Woj. Wlkp.
z 2013 r., poz. 3931),
Uchwała Nr LX/928/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie „Programu
Ochrony Środowiska dla Miasta Poznania na lata 2013-2016 z perspektywą do 2020 roku”,
Uchwała Nr LX/929/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie „Strategii
Rozwoju Miasta Poznania do roku 2030”,
Uchwała Nr LX/927/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 10 grudnia 2013r. w sprawie „Programu
ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Poznania” (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 21 stycznia
2014 r., poz. 487),
Uchwała Nr XXII/191/V/2007 Rady Miasta Poznania z dnia 25 września 2007 r. w sprawie
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Rataje – Park os. Oświecenia” w Poznaniu,
Uchwała Nr CV/1217/IV/2006 Rady Miasta Poznania z dnia 24 października 2006 r. w sprawie
miejscowego plan zagospodarowania przestrzennego „Rataje – Park” w Poznaniu.
5
Dokumenty, inne dostępne opracowania:
• Projekt Uchwały Rady Miasta Poznania w sprawie miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego „Os. Stare Żegrze” w Poznaniu, MPU 2013,
• Uchwała Nr XLII/637/VI/2012 Rady Miasta Poznania z dnia 11 grudnia 2012 r. w sprawie
przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Os. Stare
Żegrze” w Poznaniu,
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania, Uchwała
Nr XXXI/299/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 18 stycznia 2008 r.,
• Mapa akustyczna miasta Poznania 2012, Część I, AkustiX, listopad 2012 r.,
• Opracowanie ekofizjograficzne do projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
dla obszaru „Rataje – Park os. Oświecenia” w Poznaniu, J. Postaremczak, M. Piernikowski, Poznań
2006 r.,
• Pismo MPK Sp. z o.o. z dnia 02 lutego 2013 r. (znak TN/073/65/165/2013),
• Opracowanie ekofizjograficzne do projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
dla obszaru „Rataje – Park” w Poznaniu, D. Buryan, M. Piernikowski, Poznań 2005 r.,
• Prognoza oddziaływania na środowisko projektu miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego „Rataje – Park os. Oświecenia” w Poznaniu, M. Piernikowski, Poznań 2006 r.,
• Prognoza oddziaływania na środowisko projektu miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego „Rataje – Park” w Poznaniu, A. Czaban, M. Piernikowski, Poznań 2006 r.,
• Aktualizacja opracowania ekofizjograficznego dla potrzeb Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania, MPU, Poznań 2012 r. (aktualizacja
opracowania ekofizjograficznego z kwietnia 2004 r.),
• Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2010, Biblioteka Monitoringu Środowiska,
WIOŚ, Poznań 2011 r.,
• Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2013, Wojewódzki
Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, 2014 r.,
• Ocena jakości wód podziemnych w punktach pomiarowych sieci krajowej w ramach monitoringu
diagnostycznego w 2013 r.(wg. badań PIG),
• Sprawozdanie z pomiarów monitoringowych PEM prowadzonych w roku 2012 – opracowanie
sporządzone przez St. Klimaszewskiego – głównego specjalistę WIOŚ Poznań,
• Środowisko naturalne miasta Poznania, część I, pod red. L. Kurka, Urząd Miejski w Poznaniu,
Wydział Ochrony Środowiska, Poznań, 1996 r.
Inne źródła:
•
wizja terenowa (styczeń 2014 r.),
•
dokumentacja fotograficzna (MPU 2013 r. i 2014 r.),
•
www.geoinfo.amu.edu.pl,
•
www.poznan.pios.gov.pl,
•
www.poznan.wios.gov.pl,
•
mapa SIP ZGiKM GEOPOZ.
Informacje uzyskane z powyższych materiałów oraz obserwacje zebrane podczas wizji
terenowej, pozwoliły na opracowanie ogólnej charakterystyki środowiska przyrodniczego omawianego
obszaru – w podziale na jego poszczególne komponenty, w tym: rzeźbę terenu, budowę geologiczną
i warunki podłoża, warunki wodne, szatę roślinną, świat zwierząt, gleby, klimat lokalny.
Na podstawie powyższych materiałów określono również stan środowiska przyrodniczego w zakresie
jakości powietrza, wód i klimatu akustycznego oraz wskazano obecny sposób i stan zagospodarowania
obszaru objętego projektem planu oraz jego najbliższego otoczenia.
Prognozę oddziaływania na środowisko sporządzono przy zastosowaniu metody indukcyjnoopisowej, polegającej na charakterystyce istniejących zasobów środowiska oraz łączeniu w logiczną
całość posiadanych informacji o dotychczasowych mechanizmach funkcjonowania środowiska
i wskazaniu, jakie potencjalne skutki mogą wystąpić w środowisku w wyniku realizacji ustaleń
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Posłużono się również metodą porównawczą, wykorzystując wiedzę o funkcjonowaniu
6
środowiska jako całości. Skonfrontowano zaproponowane rozwiązania planistyczne z istniejącymi
uwarunkowaniami środowiskowymi.
Prognozę oddziaływania na środowisko przedstawiono w zakresie, jaki umożliwia obecny stan
dostępnej informacji o środowisku oraz w tym kontekście – stopień ogólności (lub szczegółowości)
ustaleń planu.
2.
CHARAKTERYSTYKA ORAZ STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
2.1.
Położenie, użytkowanie i zagospodarowanie terenu
Obszar objęty opracowaniem położony jest we wschodniej części miasta Poznania. Osiedle
Stare Żegrze to jedno z osiedli ratajskich, zlokalizowanych na prawym brzegu Warty.
Granice projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Os. Stare Żegrze”
w Poznaniu wyznaczają: od północnego-wschodu ul. B. Krzywoustego, od południowego-wschodu
ul. Żegrze (znajdująca się poza granicami ustaleń projektu planu) i od północnego-zachodu
ul. Inflancka.
W granicach planu znajduje się zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna i jednorodzinna (trzy
budynki) wraz z usługami towarzyszącymi (sklepy, punkty usługowe, prywatne żłobki, banki), obiekty
handlowe (między innymi dyskontowe pawilony handlowe) i usługowe (stacja paliw, salon
samochodowy, hurtownia części samochodowych), kościół Najświętszej Bogarodzicy Maryi), szkoła
podstawowa i gimnazjum (Zespołu Szkół Nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi im. Dywizji Pancernej gen.
St. Maczka), Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej przy ul. Bobrzańskiej, zieleń osiedlowa –
urządzona (place zabaw, boiska) oraz nieurządzona, istniejący układ ulic osiedlowych (ulic
wewnętrznych), parkingów naziemnych i ogólnodostępnych miejsc postojowych oraz zieleń
towarzysząca. Wzdłuż ulic: Żegrze, Inflancka i Bobrzańska zlokalizowane są budynki
dwunastokondygnacyjne, natomiast pozostałą zabudowę mieszkaniową wielorodzinną wewnątrz
osiedla stanowią w większość budynki cztero i pięciokondygnacyjne, z czego część stanowią budynki
wybudowane w kilku ostatnich latach.
W granicach planu znajdują się również miejsca niezagospodarowane: wyraźnie obniżony
teren porośnięty przez trawy i pojedyncze drzewa, przylegający bezpośrednio do terenów
komunikacyjnych (ul. B. Krzywoustego i ul. Bobrzańskiej) oraz teren porośnięty przez zieleń
nieurządzoną, znajdujący się pomiędzy ul. Inflancką, ul. Rzeczańską i ul. Byteńską oraz między
ul. Rzeczeńską, a zabudowaniami kościoła. W chwili obecnej na terenie przy ul. Inflanckiej trwa
budowa jednego budynku mieszkalnego, co świadczy o zainteresowaniu firm deweloperskich tą
lokalizacją. Analizowany obszar otoczony jest zabudową mieszkaniową wielorodzinną, skupioną
w ramach osiedli, do których należą: os. Armii Krajowej, os. Polan, os. Lecha, os. Oświecenia, os. Orła
Białego.
Obsługę komunikacyjną na tym obszarze zapewniają zarówno ulice główne: Inflancka,
Bolesława Krzywoustego i Żegrze (poza granicą planu), ulice o mniejszym znaczeniu, w tym
Bobrzańska, Milczańska, J. Piłsudskiego, Rzeczańska, Byteńska, Redarowska, jak i wewnętrzne ulice
osiedlowe.
2.2.
Rzeźba terenu
Według regionalizacji fizyczno-geograficznej Kondrackiego3 obszar opracowania znajduje się
w obrębie mezoregionu Równina Wrzesińska (315.56), należącym do makroregionu Pojezierze
Wielkopolskie (315.5).
Zgodnie z podziałem geomorfologicznym Niziny Wielkopolskiej Krygowskiego 4, badany obszar
występuje w obrębie Wysoczyzny Gnieźnieńskiej (IX), w subregionie Równiny Średzkiej (IX 1).
Naturalna rzeźba obszaru objętego opracowaniem, podobnie jak całego miasta, została
ukształtowana w fazie poznańskiej zlodowacenia bałtyckiego.
Pod względem geomorfologicznym obszar opracowania niemalże w całości znajduje się
w obrębie wysoczyzny morenowej płaskiej zlodowacenia bałtyckiego.
Cały teren jest lekko nachylony w kierunku południowo-wschodnim. Wysokości bezwzględne
oscylują w granicach 71-79 m n.p.m. w północno-zachodniej i zachodniej części obszaru opracowania
3
4
Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994
Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej, Cz. 1 Geomorfologia, PTPN, Wydz. Mat.-Przyr., Poznań 1961
7
oraz 80-88 m n.p.m. w części południowo-wschodniej i południowej. Jak wynika z powyższych
informacji, deniwelacje terenu sięgają tu około 17 m.
2.3.
Budowa geologiczna i warunki gruntowe
Analizowany obszar jest zróżnicowany pod względem budowy geologicznej i zalegających
typów litologicznych gruntów. W skrajnej części południowo-zachodniej, na niewielkiej powierzchni,
zalegają piaski deluwialne, zbudowane z luźnych, naniesionych w wyższych części terenu piasków.
Na pozostałym terenie (zgodnie z mapą geologiczną – załącznik nr 3 do prognozy) zalegają gliny
zwałowe zlodowacenia Warty, piaski lodowcowe fazy leszczyńskiej zlodowacenia bałtyckiego oraz gliny
zwałowe fazy leszczyńskiej zlodowacenia bałtyckiego. Te ostatnie są silnie piaszczyste, mają barwę
żółtą, a ich miąższość wynosi 3-5 m, a miejscami nawet dochodzi do 12 m. W części północnowschodniej zalegają czwartorzędowe piaski i żwiry lodowcowe poziomu sandrowego I (ten poziom
morfologiczny jest najwyższym poziomem sandrowym, a jego wysokość określa się na 90-76 m
n.p.m.) Poziom ten odpowiada typowej poglacjalnej sedymentacji sandrowej. Niewielki fragment w tej
części terenu zajmują też namuły piaszczystych den dolinnych.
Ze względu na liczne działania antropogeniczne na tym terenie, podłoże budowlane
w znacznej części stanowią grunty nasypowe. Nie nadają się one do bezpośredniego posadowienia
budynków, w związku z czym należy się spodziewać lokalnych utrudnień podczas fundamentowania.
2.4.
Zasoby naturalne
Na opisywanym terenie nie stwierdzono występowania jakichkolwiek udokumentowanych złóż
i innych nieodnawialnych zasobów naturalnych.
Na północ od terenu objętego projektem mpzp „Os. Stare Żegrze” w Poznaniu przebiega
granica terenów górniczych i złoża zasobów wód mineralnych i termalnych, występujących
w wodoprzepuszczalnych utworach jury dolnej w bezpośrednim sąsiedztwie Jeziora Maltańskiego.
2.5.
Gleby
Z uwagi na dosyć wysoki stopień zainwestowania na przedmiotowym obszarze występują
głównie gleby antropogeniczne, silnie przekształcone w wyniku działalności człowieka. W części
północnej i środkowej gleby w większości zostały wykształcone na piaskach słabogliniastych
zalegających na piaskach luźnych, miejscami również na piaskach słabogliniastych zalegających na
glinach lekkich, a w części południowo-wschodniej – na piaskach gliniastych lekkich, pod którymi
zalegają gliny lekkie.
Gleby obszarów miejskich charakteryzują się zniekształceniem profilu glebowego,
podwyższeniem odczynu glebowego, zasoleniem i skażeniem metalami ciężkimi, szczególnie
na obszarach zieleni przyulicznej. Wielkość powyższych właściwości glebowych uzależniona jest od
stopnia antropizacji. Ponadto ze względu na prowadzone w związku z postępującą urbanizacją roboty
inżynierskie, następuje wyraźne zachwianie stosunków wodnych w glebach, cechujące się znacznie
obniżonym poziomem wód gruntowych.
2.6.
Warunki wodne
Obszar opracowania pod względem hydrograficznym położony jest w dorzeczu Warty.
Pozbawiony jest on cieków oraz zbiorników wodnych.
Przez obszar objęty projektem mpzp przebiega hydroizobata o wartości 2 m, świadcząca
o takiej właśnie głębokości od zwierciadła wody podziemnej do powierzchni terenu. W okresie
wiosennych roztopów i po większych opadach atmosferycznych może dochodzić do sytuacji, w których
woda będzie utrzymywać się na powierzchni terenu, zwłaszcza w obrębie występowania struktur
gliniastych o słabo przepuszczalnym podłożu.
2.7.
Szata roślinna
Na całym obszarze opracowania, poza nielicznymi niezabudowanymi fragmentami terenów,
szata roślinna została ukształtowana przez człowieka. Kształtowanie zieleni przebiegało wraz
z zabudowywaniem terenu przez spółdzielnie mieszkaniowe, inwestorów i właścicieli pojedynczych
8
terenów. W obszarze opracowania można wyróżnić pozostałości dawnych nasadzeń przydrożnych
z okresu, kiedy tereny Żegrza były terenami rolnymi, jak również zieleń towarzyszącą starej zabudowie
blokowej z lat 70-tych, nowej zabudowie wielorodzinnej, starej zabudowie jednorodzinnej, różnego
rodzaju zabudowie usługowej, sakralnej, drogom oraz zieleń nieurządzoną (synantropijną, ruderalną).
Przemieszanie starej i nowej zabudowy blokowej z zabudową usługową, układem ulic i parkingów
wpływa na ogólny chaos również w dziedzinie zieleni. Brak jest spójnej koncepcji opartej czy to
o układ dróg, osi widokowych, stopniowanie wysokości, czy też dostosowanie do pełnionych funkcji.
Największe powierzchnie w obszarze objętym opracowaniem zajmuje zieleń charakterystyczna
dla osiedli bloków mieszkalnych, budowanych w latach 70-tych i na początku XXI w. Przy najwcześniej
pobudowanych blokach bardzo charakterystyczne są nadal istniejące „przybalkonowe” ogródki.
Ogródki te tworzą razem długi pas zieleni, odpowiadający długości samego bloku. Zieleń tych
ogródków jest bardzo zróżnicowana gatunkowo i składa się w dużej mierze z drzew i krzewów
iglastych, takich gatunków jak: świerk pospolity (Picea abies), świerk srebrzysty (Picea pungens
f. glauca), jodła jednobarwna (Abies concolor), sosna czarna (Pinus nigra), sosna zwyczajna (Pinus
sylvestris), daglezja zielona (Pseudotsuga menziesii), żywotnik (Thuja sp.), cis (Taxus sp.) i jałowiec
(Juniperus sp.) itp. Często pośród tych ogródków spotykane są ozdobnie kwitnące krzewy i krzewinki,
a tylko sporadycznie drzewa owocowe oraz klomby lub skalniaki stworzone z bylin ozdobnych
i kwietniki z roślin ozdobnych jednorocznych.
Na terenach przybalkonowych ogródków zagęszczenie drzew i krzewów tworzy wyraźny
kontrast z pozostałą zielenią osiedlową, składającą się głównie z powierzchni trawiastych, drzew
i krzewów, równomiernie oddalonych od siebie lub wkomponowanych w przestrzenie między blokami
i innymi obiektami. Od strony elewacji wejściowych starych bloków, od strony ulic i na dalszych
przestrzeniach między nowszymi blokami, funkcjonuje nieco uboższa gatunkowo zieleń publiczna,
dostępna dla wszystkich mieszkańców osiedla. Skupiska niższych krzewów zwykle porastają różnego
rodzaju skarpy i spadki terenu, towarzyszą chodnikom i schodom w bezpośrednim pobliżu zabudowy,
murkom oporowym, poboczom podjazdów i ogólnodostępnym parkingom osiedlowym. Przy ciągach
komunikacyjnych prowadzących do starszych bloków często można zobaczyć formowane żywopłoty.
Kompozycja zieleni tych osiedli jest podporządkowana zapobieganiu osuwania się gruntu
i podmuchom wiatrów, jak również zacienieniu ciągów komunikacyjnych między blokami w porze
letniej i doświetleniu w porze zimowej. Stosunkowo mały udział roślinności krzewiastej (głównie
gatunków liściastych, niskich) w stosunku powierzchni trawiastych pozwala na daleki wgląd
w przestrzenie osiedla.
W urządzaniu zieleni spośród krzewów dość często stosowane są takie gatunki jak: dereń
(Cornus sp.), forsycja (Forsythia sp.), ognik (Pyracantha sp.), tawuła (Spiraea sp.), jaśminowiec
(Philadelphus sp.), suchodrzew (Lonicera sp.), śnieguliczka biała (Symphoricarpos albus), berberys
(Berberis sp.), irga (Cotoneaster sp.), rzadziej: bukszpan wieczniezielony (Buxus sempervirens),
trzmielina Fortune’a (Euonymus fortunei), róża (Rosa sp.), sumak octowiec (Rhus typhina), bez lilak
(Syringa vulgaris), głóg (Crataegus sp.), tamaryszek (Tamarix sp.), ligustr pospolity (Ligustrum
vulgare) itp.
Przy uliczkach dojazdowych do bloków, przy parkingach lub przy ciągach pieszych, łączących
poszczególne dojścia do klatek schodowych jednego bloku, posadzone są pojedyncze rzędy drzew
określonego gatunku. Skład gatunkowy takiego rzędu drzew, jak i skład gatunkowy krzewów i ich
układ często tworzy zamkniętą kompozycję, ściśle związaną z pojedynczym blokiem. Na jednej osi
widokowej wzdłuż kilku bloków można napotkać rząd drzew złożony z kilku odcinków o różnym
składzie gatunkowym. Najczęściej spotykanymi gatunkami drzew są: lipa drobnolistna (Tilia cordata),
klon pospolity (Acer platanoides), klon jawor (Acer pseudoplatanus), robinia akacjowa odmiana kulista
(Robinia pseudoacacia ‘Umbraculifera’), brzoza brodawkowata (Betula pendula), jarząb pospolity
(Sorbus aucuparia), jesion wyniosły(Fraxinus excelsior) i topola amerykańska (Populus
x euroamericana). Rzadziej między blokami można spotykać takie drzewa jak: jarząb mączny (Sorbus
aria), dąb szypułkowy (Quercus robur), dąb czerwony (Quercus rubra), klon srebrzysty (Acer
saccharinum), wiąz (Ulmus sp.), grab (Carpinus sp.), wierzba płacząca (Salix x sepulcralis
‘Chrysocoma’) i inne. Sporadycznie w kompozycjach z gęstymi zakrzewieniami otaczających bloki przy
mniej uczęszczanych ścieżkach można też spotkać ozdobne odmiany jabłoni (Malus sp.), śliw (Prunus
sp.) i wiśni (Prunus sp.). Pośród zabudowy wielorodzinnej osiedla zachowało się kilka egzemplarzy
starych drzew świadczących o składzie gatunkowym nasadzeń przydrożnych dawnej wsi Żegrze,
np.: jesionów wyniosłych (Fraxinus excelsior) przy ul. Milczańskiej (w pobliżu ul. Bobrzańskiej)
i kasztanowców białych (Aesculus hippocastanum) przy obecnej ul. J. Piłsudskiego.
9
Zieleń urządzona otaczająca zabudowę usługową zlokalizowaną we wnętrzu osiedla
charakteryzuje się podobnym składem gatunkowym oraz znacznym udziałem powierzchni trawiastych.
Zdarza się, że między blokami, a budynkami usługowymi rosną rzędy drzew w układzie
odpowiadającym przebiegowi granic geodezyjnych lub ogrodzeń. Nasadzenia te zwykle są
jednogatunkowe i służą wizualnej izolacji funkcji. Często szpalery drzew (lub ich pozostałości) rosną
przy boiskach szkolnych i osiedlowych oraz przy ogrodzeniach wewnątrzosiedlowych placów zabaw.
Zieleń urządzona otaczająca Kościół Najświętszej Bogarodzicy Maryi składa się głównie
z niskich krzewów pogrupowanych pod elewacjami kościoła oraz z licznych drzew posadzonych
w sposób oddzielający optycznie teren kościelny od terenu osiedla. Drzewa – głównie lipy (Tilia sp.) –
posadzone zostały w pojedynczych rzędach ocieniających szeroki plac okalający front budynku
kościoła. Figura Matki Boskiej, zlokalizowana w jednym z narożników placu, przed frontem kościoła,
tradycyjnie jest symetrycznie obsadzona wysokimi roślinami wieloletnimi – w tym przypadku smukłymi
żywotnikami (Thuja sp.).
W przestrzeni osiedla pozostaje kilka starych domów jednorodzinnych z czasów dawnej wsi
Żegrze, których funkcje dostosowano do bieżących potrzeb rynkowych. Przy jednym z takich domów,
zlokalizowanym u zbiegu ul. J. Piłsudskiego i ul. Rzeczańskiej, urządzono ogródek otaczający dom
i kapliczkę, obsadzony zielenią ozdobną: jałowce wirginijskie ‘Skyrocket’ (Juniperus virginiana odm.
‘Skyrocket’), świerk pospolity (Picea abies), świerk srebrzysty (Picea pungens f. glauca), świerk serbski
(Picea omorica), żywotniki (Thuja sp.) i bukszpan wiecznie zielony (Buxus sempervirens). Z tyłu za
zabudowaniami rośnie kilka drzew owocowych. Przy budynku przy ul. Byteńskiej również założono
ogród – od frontu obsadzony zielenią ozdobną, a od podwórza z zielenią użytkową: małym ogródkiem
warzywnym oraz kilkoma krzewami i drzewami owocowymi.
Nieco inny charakter ma zieleń towarzysząca głównym arteriom komunikacyjnym,
otaczającym obszar opracowania. Na terenie przylegającym bezpośrednio do skrzyżowania
ul. B. Krzywoustego (biegnącej na tej wysokości po nasypie) z ul. Żegrze znajdują się dwa skupiska
drzew: jedno skupisko złożone z około 15 lip drobnolistnych (Tilia cordata), drugie nieco bliżej nasypu,
złożone z 4 klonów pospolitych (Acer platanoides) i jednej jabłoni jadalnej (Malus sp.). Na skarpie
wzdłuż trasy katowickiej posadzono dwa rzędy klonów jaworów (Acer pseudoplatanus) oraz skupisko
krzewów. Na odcinku ul. B. Krzywoustego w pasie terenu sięgającego zabudowy usługowej
kontynuowano pas nasadzeń, poszerzając go i swobodnie sadząc liczne klony z ww. gatunków.
W otoczeniu obiektów usługowych od strony ul. Bobrzańskiej sporadycznie rosną pojedyncze klony
pospolite (Acer pseudoplatanus), lipy drobnolistne(Tilia cordata) lub skupiska samosiewek robinii
akacjowych (Robinia pseudoacacia). Przy parkingu między obiektami handlowymi „Biedronki” i „Aldi”
rosną lipy (Tilia sp.). Jeden rząd tych drzew posadzono od ul. Bobrzańskiej, natomiast dwa rzędy przy
pozostałych granicach parkingu. Pośród drzew rosnących przy obiektach usługowych na szczególną
uwagę zasługuje samotny egzemplarz cedru atlaskiego (Cedrus atlantuica), zdobiący pobocze
ul. Bobrzańskiej po stronie wyjazdu ze stacji benzynowej „Orlen”. Na uwagę zasługują również
znacznych rozmiarów trzy wiekowe jesiony wyniosłe (Fraxinus excelsior) i wierzby (Salix sp.) rosnące
przy tymczasowym parkingu u zbiegu ulic Inflanckiej i B. Krzywoustego. Na terenie wokół parkingu, od
strony ul. Inflanckiej, zaprowadzono formowany żywopłot, będący kontynuacją nasadzeń pobocza tej
ulicy. Skarpy przy ul. B. Krzywoustego porastają skupiska krzewów, a w pobliżu celowych nasadzeń
sporadycznie rosną również samosiejki ww. jesionów.
Należy nadmienić również, że ten fragment zieleni towarzyszącej układowi komunikacyjnemu,
znajdujący się u zbiegu ul. Inflanckiej i ul. B. Krzywoustego położony jest najbliżej terenu parku
Os. Oświecenia, nie objętego niniejszym opracowaniem. Teren tego parku, wraz z położonym dalej na
południowy wschód parkiem Rataje, współtworzą ciąg powiązań parkowych sięgających prawie
wschodniego klina zieleni.
W obszarze opracowania niewiele jest działek, na których napotkać można roślinność
spontaniczną – nieurządzoną. Największą powierzchnię spośród nich zajmują tereny przy zbiegu ulic
Inflanckiej i J. Piłsudskiego. W szacie roślinnej tego terenu dominują skupiska samosiejek robinii
akacjowej (Robinia pseudoacacia), liczne pojedyncze samosiejki klonu jesionolistnego (Acer negundo),
jesionu wyniosłego (Fraxinus excelsior), małe egzemplarze śliwy wiśniowej (Prunus cerasifera), krzewy
dzikiej róży (Rosa canina), bzu czarnego (Sambucus nigra) itp. Teren porasta głównie roślinność
trawiasta, wśród której dominuje trzcinnik piaskowy (Calamagrostis epigeios). W pobliżu budowanego
aktualnie budynku wielorodzinnego rośnie 6 dorodnych egzemplarzy jesionów wyniosłych (Fraxinus
excelsior) i jedna dorodna lipa drobnolistna (Tilia cordata). Drzewa te zachowały się
najprawdopodobniej jeszcze z okresu dawnej wsi Żegrze. Z kolei bliżej istniejącego budynku przy
ul. Inflanckiej rośnie skupisko topoli (Populus sp.) i wierzb (Salix sp.).
10
Kolejnym miejscem nie do końca zagospodarowanym jest teren położony we wnętrzu osiedla,
pomiędzy pawilonami handlowymi, na południe od Kościoła Najświętszej Bogarodzicy Maryi. Rosną tu
pojedynczo lub w skupiskach samosiejki robinii akacjowej (Robinia pseudoacacia), topoli (Populus sp.)
i klonów jesionolistnych (Acer negundo). Okrywę gruntu stanowi głównie roślinność trawiasta,
a miejscami roślinność ruderalna. Na terenie tym w sposób przypadkowy posadzono klika młodych
klonów (Acer sp.).
W obszarze opracowania nie stwierdzono występowania roślin objętych ochroną prawną,
zbiorowisk roślinnych o szczególnych wartościach przyrodniczych, jak również nie zaobserwowano
egzemplarzy drzew lub innych obiektów przyrodniczych godnych objęcia ochroną np.: jako pomniki
przyrody.
2.8.
Świat zwierzęcy
Obszar projektu planu z uwagi na obecne zagospodarowanie terenu, czyli gęstą zabudowę
mieszkaniową wielorodzinną, liczne obiekty usługowe oraz sieć komunikacyjną, jak również sąsiedztwo
terenów zabudowanych i terenów komunikacyjnych, w tym dróg o dużym natężeniu ruchu,
stanowiących swoiste bariery ekologiczne, nie stanowi atrakcyjnego siedliska dla fauny.
Niewielka powierzchnia zajmowana przez roślinność seminaturalną (zieleń przydrożna oraz
niezagospodarowane fragmenty działek), jak również urządzona zieleń osiedlowa, w tym niewielkie
skwerki zieleni oraz przydomowe ogródki, pozwalają na zapewnienie odpowiednich warunków
życiowych jedynie mało wymagającym gatunkom zwierząt, głównie bezkręgowcom. Wspomnieć tu
można występującego na obszarach zieleni porośniętych różnymi trawami pasikonika zielonego
(Tettigonia virdissina), wiele gatunków szarańczaków (Acridoidea), skorka pospolitego (Forficula
auricularia), kowala bezskrzydłego (Pyrrhocolis apterus), biedronkę siedmiokropkę (Coccinella
septempunctata) oraz niektórych przedstawicieli rzędu błonkoskrzydłych (Hymenoptera), m.in.
trzmiele (Bombus). W sezonie wiosennym i letnim kwitnące krzewy, pojedyncze drzewa owocowe oraz
rośliny zielne (głównie ze wspomnianych ogródków przydomowych) stanowią źródła pokarmu dla
owadów zapylających.
Tereny zurbanizowane sprzyjają występowaniu gatunków synantropijnych awifauny takich jak:
gołąb miejski (Columba livia f. urbana), sroka (Pica pica), wróbel zwyczajny (Passer domesticus),
jaskółka oknówka (Delichon urbica) oraz jerzyki (Apus apus). Obecność i łatwa dostępność do
śmietników osiedlowych przyciąga gatunki takie jak: kawka zwyczajna (Coloeus monedula), wrona
siwa (Corvus cornix), mewa śmieszka (Larus ridibundus). Pojedyncze drzewa owocowe (najliczniej
rosnące w południowo-wschodniej części projektu planu) oraz krzewy o owocach jadalnych dla
ptaków, przyciągają również licznie sikorki bogatki (Parus mjaor) i kwiczoły (Turdus pilaris).
Dodatkowo po południowo-wschodniej stronie obszaru objętego projektem mpzp na drzewach
zostały zwieszone budki lęgowe dla ptaków, a mieszkańcy pobliskich domów dokarmiając ptaki,
stwarzają im sprzyjające warunki do zasiedlania tych terenów. Mimo położenia w terenie silnie
zurbanizowanym, w bezpośrednim sąsiedztwie działalności człowieka, ptaki zdecydowanie upodobały
sobie ten teren i są najbardziej zauważalnymi przedstawicielami świata zwierzęcego na tym terenie.
Na omawianym terenie ssaki reprezentowane są głównie przez gatunki niewielkich rozmiarów
(które upodobały sobie bliskie sąsiedztwo ludzi), takie jak mysz polna (Apodemus agrarius), mysz
domowa (Mus musculus) i szczur wędrowny (Rattus norvigus).
2.9.
Klimat lokalny
Według regionalizacji klimatycznej (Woś 1994) obszar objęty granicami planu, podobnie jak
obszar całego Poznania, należy do Regionu Środkowowielkopolskiego.
Warunki klimatyczne w Poznaniu w znacznym stopniu ukształtowane zostały poprzez
napływające w kierunku miasta masy powietrza. Dominującymi masami powietrza, szczególnie
w okresie letnim i jesiennym, są masy powietrza polarno - morskiego, które napływają znacznie
częściej niż powietrze polarno-kontynentalne. Najrzadziej pojawiają się masy powietrza arktycznego
oraz zwrotnikowego.
Najczęściej przemieszczającymi się nad terenami Poznania frontami są fronty chłodne,
powodujące znaczne wahania ciśnienia, odczuwalny spadek temperatury powietrza oraz wzrost
prędkości wiatru. Zjawiskom tym towarzyszy również występowanie opadów, często o znacznej
gwałtowności. Średnio w ciągu roku notowanych jest w Poznaniu 67 dni, w których przemieszczają się
11
fronty chłodne i 42, w których przemieszczają się fronty ciepłe. Najdłużej obserwowany jest okres
bezfrontowy i wynosi on 230 dni w roku.
Warunki klimatyczne w Poznaniu odzwierciedlają wartości elementów klimatu uzyskane
z pomiarów prowadzonych na stacji IMGW Poznań – Ławica. Elementy klimatu na wyżej wspomnianej
stacji, przedstawia poniższa tabela:
Tabela 1. Elementy klimatu w rejonie Poznań - Ławica (wg IMGW w Poznaniu)
OKRES
I
II
ROK 2010
WIELOLECIE
1971-2000
-6,5
-1,0
-1,2
-0,5
ROK 2010
WIELOLECIE
1971-2000
85
85
86
ROK 2010
WIELOLECIE
1971-2000
MIESIĄC
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
ŚREDNIA MIESIĘCZNA TEMPERATURA POWIETRZA (C)
3,6
8,8
11,5
17,4
22,1
18,7
12,5
ROK
X
XI
XII
6,5
4,7
-5,6
7,7
8,2
3,2
0,3
8,3
ŚREDNIA MIESIĘCZNA WILGOTNOŚĆ WZGLĘDNA (%)
80
69
83
67
61
78
83
79
92
93
80
85
78
80
84
87
88
79
4,0
3,4
ŚREDNIA MIESIĘCZNA PRĘDKOŚĆ WIATRU (M/S)
4,0
3,7
3,4
3,0
3,1
3,1
3,3
3,8
3,8
4,1
3,6
3,9
3,8
4,0
3,3
3,8
3,9
3,5
3,2
7,7
72
3,7
13,5
69
3,3
16,4
72
3,3
18,3
72
3,2
17,7
74
2,8
13,0
3,0
ŚREDNIA MIESIĘCZNA WYSOKOŚĆ OPADU ATMOSFERYCZNEGO (MM)
ROK 2010
28
18
42
27
111
17
81
153
74
8
100
58
692
WIELOLECIE
29
23
33
31
47
62
76
56
44
35
33
39
508
1971-2000
Źródło: Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2010, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska; Poznań 2011;
http://www.poznan.pios.gov.pl/glowna/index.php
Średnia roczna suma opadów dla terenu Poznania należy do najniższych w kraju. Pomiary
wielkości opadów atmosferycznych dla posterunku Poznań - Ławica wykazały, że średnia wartość
opadu atmosferycznego z wielolecia (w okresie 1971 – 2000) wynosiła 508 mm. Natomiast roczna
suma opadów atmosferycznych, stanowiąca 136% normy, wynosiła w roku 2010 692 mm.
Rozkład temperatur, podobnie jak ilości opadów, ma charakter roczny. Najcieplejszym
miesiącem roku 2010 był lipiec – średnia miesięczna temperatura w Poznaniu wyniosła 22,1C, z kolei
najniższe temperatury odnotowano w styczniu, kiedy średnia miesięczna temperatura wyniosła
w Poznaniu – 6,5C. W skali roku średnia temperatura wynosi dla miasta Poznania 7,7C.
Równie istotnymi czynnikami meteorologicznymi, wpływającymi na klimat miasta,
a w szczególności na stężenia i rozkład przestrzenny zanieczyszczeń powietrza, jest kierunek oraz siła
wiatru.
Dla obszaru Poznania stwierdzono największą częstotliwość występowania wiatrów
z sektora zachodniego, o dość niewielkiej sile – średnia roczna wartość wynosiła 3,6 m/s. Najwyższą
średnią miesięczną prędkość wiatru zanotowano w Poznaniu w 2010 r. w grudniu – 4,1 m/s. Z kolei
najniższa średnia miesięczna prędkość wiatru wystąpiła, podobnie jak w wieloleciu, w lecie, jednak
w czerwcu (3,0 m/s), a nie w sierpniu.
Rozkład kierunków wiatru w Poznaniu w 2010 r. charakteryzuje, podobnie jak w wieloleciu
1971 – 2000, zdecydowana przewaga wiatrów z sektora zachodniego oraz mały udział wiatrów
z kierunków N i NE (15%). Co istotne, w sierpniu i wrześniu zwiększyła się liczba ciszy, co może
przyczynić się do pogorszenia sytuacji aerosanitarnej w regionie. Tego typu sytuacje, charakteryzujące
się między innymi bardzo małymi prędkościami wiatru utrzymującymi się przez dłużej niż 48 godzin,
wystąpiły w Poznaniu, poza styczniem, również pod koniec września i października.
Wilgotność względna powietrza na terenie Poznania zależna jest od pory roku. W 2010 r.
na terenie Poznania nie wystąpiła susza hydrograficzna. Najwyższą wartość wilgotność osiąga
w okresie zimowym, w tym najwyższą w 2010 r. zanotowano w grudniu (93%). Natomiast najniższe
wartości występują w miesiącach letnich, takich jak czerwiec i lipiec, kiedy osiągnęła wartości 67%
i 61%.
Okres wegetacyjny w rejonie miasta Poznania należy do najdłuższych w kraju i wynosi
220 dni.
Analizowany obszar, pomimo typowych dla miasta warunków klimatycznych, wyróżnia się
swoistym mikroklimat. Wysoka zabudowa na terenie projektu planu powoduje wyższe temperatury
powietrza w ciągu roku i mniejszą jego wilgotność, a także zwiększone stężenie zanieczyszczeń
(zwłaszcza w okresie grzewczym). Istniejący dość szczelny układ zabudowy zdecydowanie utrudnia
12
przewietrzanie tego terenu, a tym samym sprzyja kumulacji zanieczyszczeń. Obecność zieleni
osiedlowej, zarówno tej wysokiej, jak i niskiej, poprawia w pewnym stopniu warunki klimatyczne
omawianego terenu.
2.10.
Jakość powietrza atmosferycznego
Największy wpływ na kształtowanie jakości powietrza atmosferycznego ma lokalizacja
i charakter źródeł emisji oraz sposób zagospodarowania przestrzennego danego obszaru. Udział
zanieczyszczeń napływających z terenów sąsiednich ma zazwyczaj znacznie mniejsze znaczenie
w kształtowaniu lokalnej jakości powietrza atmosferycznego.
Sąsiedztwo obszaru objętego granicami projektu mpzp stanowią: od północnego-wschodu
tereny garaży i parkingów, położonych pomiędzy ulicami: Inflancką, Wiatraczną i Żegrze, od zachodu
tereny zieleni osiedlowej i zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna, a od strony wschodniej
i południowo-wschodniej ul. Żegrze, a za nią teren osiedla mieszkaniowego z zabudową wielorodzinną
wysoką oraz parkingami osiedlowymi.
W granicach obszaru objętego projektem mpzp „Os. Stare Żegrze” w Poznaniu źródłami
zanieczyszczeń powietrza są zarówno szlaki komunikacyjne (zwłaszcza ul. B. Krzywoustego – tzw.
Trasa Katowicka – DK 11 oraz ul. Inflancka, jak również mniejsze ulice prowadzące przede wszystkim
ruch o charakterze lokalnym), liczne obiekty handlowe i usługowe, budynki straży pożarnej, szkoły
i kościoła, które prawdopodobnie posiadają indywidualne źródła ogrzewania, jak i gęsta zabudowa
mieszkaniowa wielorodzinna. Biorąc pod uwagę gęstą sieć cieplną, przedstawioną na planszy zbiorczej
infrastruktury technicznej5, należy zakładać, że budynki wielorodzinne najprawdopodobniej podłączone
są do miejskiej sieci cieplnej, natomiast nie wyklucza się stosowania ogrzewania za pomocą
indywidualnych kotłowni dla poszczególnych budynków (tych nowo wybudowanych), opalanych
różnymi rodzajami paliw. W granicach projektu planu znajdują się również pojedyncze budynki
jednorodzinne ogrzewane w sposób indywidualny, co może stanowić źródło emisji niskiej.
Instalacje grzewcze budynków, w zależności od rodzaju stosowanego paliwa, generują różne
ilości zanieczyszczeń gazowych i pyłowych, obejmujących m.in. tlenki siarki (głównie SO2), tlenki azotu
(NOx), dwutlenek węgla (CO2) oraz pyły o zróżnicowanym składzie frakcyjnym (w tym pył PM10 i pył
PM2,5). Z kolei ruch komunikacyjny generuje emisję do atmosfery szeregu zanieczyszczeń gazowych,
powstających podczas spalania paliw płynnych w silnikach pojazdów, w tym m.in. węglowodorów
aromatycznych, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku węgla oraz substancji pyłowych,
powstających w wyniku ścierania opon pojazdów i nawierzchni jezdni.
Wspomniane szlaki komunikacyjne stanowią wprawdzie liniowe źródło zanieczyszczeń, należy
jednak podkreślić, że wyniki wielu szczegółowych analiz stężeń zanieczyszczeń powietrza w rejonie
tras komunikacyjnych (na terenie miasta Poznania) o podobnych parametrach i wskaźnikach natężenia
ruchu pojazdów, prowadzonych w ramach ocen oddziaływania na środowisko realizacji inwestycji
drogowych, wskazują na brak przekroczeń dopuszczalnych poziomów stężeń substancji poza
granicami pasa drogowego. Nie należy zatem spodziewać się występowania przekroczeń
dopuszczalnych poziomów zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego na terenach przylegających do
wymienionych głównych szlaków komunikacyjnych, zlokalizowanych jednocześnie w granicach obszaru
opracowania.
Ze względu na brak punktów pomiarowych, zlokalizowanych w granicach opracowania
projektu mpzp, analizę jakości powietrza atmosferycznego przeprowadzono na podstawie
wykonywanej przez WIOŚ rocznej oceny jakości powietrza dla poszczególnych stref, wyznaczonych
w oparciu o ustawę Prawo ochrony środowiska6. Teren będący przedmiotem niniejszego opracowania
znajduje się w granicach strefy aglomeracja poznańska7.
Wykonana przez WIOŚ w 2013 r. ocena jakości powietrza atmosferycznego pod kątem
ochrony zdrowia, obejmowała określenie stężeń dwutlenku azotu (NO 2), dwutlenku siarki (SO2), tlenku
węgla (CO), benzenu (C6H6), pyłu PM2,5, pyłu PM10, benzo(α)pirenu (BaP), arsenu (As), kadmu (Cd),
niklu (Ni), ołowiu (Pb) i ozonu (O3).
5
6
7
plansza przygotowana w MPU na potrzeby projektu planu
art. 87 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 1232, ze zmianami)
Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2013, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
w Poznaniu, Poznań 2014 r.
13
Tabela 2. Klasyfikacja strefy aglomeracja poznańska w roku 2012 r. z uwzględnieniem kryteriów
określonych w celu ochrony zdrowia ludzi
Symbol klasy strefy dla poszczególnych substancji
NO2
SO2
CO
C6H6
pył PM2,5
pył PM10
BαP
As
Cd
Ni
Pb
O3
A
A
A
A
A
C
C
A
A
A
A
A
Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2013; Wojewódzki Inspektorat Ochrony
Środowiska 2014 r.
Stężenia NO2, SO2, CO, C6H6, pyłu PM2,5, As, Cd, Ni, Pb, O3, ocenianych pod kątem ochrony
zdrowia ludzi za 2013 r., nie przekraczały poziomów dopuszczalnych, w związku z tym aglomeracja
poznańska zaliczona została do klasy A.
W przypadku pyłu PM10, podobnie jak w latach ubiegłych, w 2013 r. zanotowano
przekroczenia dopuszczalnego poziomu dla 24-godzinnych stężeń na wszystkich stacjach pomiarowych
w Poznaniu, gdzie prowadzono pomiar pyłu PM10.
Na stacji pomiarowej zlokalizowanej przy ul. Polanka zanotowano 44 przekroczenia
24-godzinnego stężenia dopuszczalnego, a na stacji przy ul. Chwiałkowskiego – 48. Natomiast na
stacjach pomiarowych zlokalizowanych przy ul. J. H. Dąbrowskiego i przy ul. Szymanowskiego nie
zanotowano tego typu przekroczeń. Na żadnym ze stanowisk pomiarowych nie zanotowano natomiast
przekroczeń dopuszczalnego średniego stężenia rocznego (40µg/m3). Średnie stężenie dla roku,
w zależności od stacji, wahały się od 21,0 do 32,4 µg/m3. Ze względu na występowanie przekroczeń
dopuszczalnego stężenia 24-godzinnego pyłu PM10, aglomeracja poznańska zakwalifikowana została
do klasy C. Z przebiegu rocznej serii pomiarów odczytać można wyraźną sezonową zmienność stężeń
pyłu (wyższe w okresie zimnym, niższe w sezonie letnim).
Na stanowiskach pomiarowych pyłu PM10 w sezonie letnim nie odnotowano przekroczeń
dopuszczalnego poziomu substancji, w związku z czym można przypuszczać, że powodem przekroczeń
w sezonie grzewczym jest emisja niska. Świadczą o tym również bieżące dane publikowane przez
WIOŚ, z których wynika, że od początku 2014 r. do końca lutego tegoż roku, na stacji pomiarowej
przy ul. Chwiałkowskiego stwierdzono 29 dni (na stacji przy ul. Polanka – 20 dni, ul. Szymanowskiego
14 dni, ul. Dąbrowskiego – 9) z przekroczonym dopuszczalnym poziomem substancji w powietrzu dla
czasu uśrednionego 24 godziny. W ciągu roku może być 35 takich dni (aby nie było konieczności
opracowania i wprowadzania programu naprawczego), a jak wynika z Oceny ryzyka przekroczeń norm
jakości powietrza przeprowadzonej przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu
(opublikowanej na stronie internetowej tej jednostki) oraz na podstawie lat ubiegłych, stwierdza się,
że wartość ta zostanie przekroczona.
Z uwagi na występowanie na terenie Poznania przekroczeń dopuszczalnych poziomów pyłu
PM10 oraz benzo(α)pirenu konieczne było podjęcie działań, których realizacja doprowadziłaby do
zmniejszenia emisji wspomnianych zanieczyszczeń do poziomów pozwalających na dotrzymanie
obowiązujących standardów jakości powietrza atmosferycznego. Dla pyłu PM10 program naprawczy
dla Poznania został opracowany już w latach ubiegłych. Wojewoda Wielkopolski wydał na mocy
Rozporządzenia Nr 39/07 z dnia 31 grudnia 2007 r. Program ochrony powietrza dla strefy –
aglomeracja Poznań8, określający m.in. podstawowe kierunki działań, których podjęcie było niezbędne
do przywrócenia standardów jakości powietrza w całej strefie. Realizacja wspomnianych zadań nie
doprowadziła jednak do wyeliminowania zjawiska występowania przekroczeń dopuszczalnych stężeń
pyłu PM10 w powietrzu. Z uwagi na powyższe, w 2012 r. Urząd Marszałkowski Województwa
Wielkopolskiego przystąpił do aktualizacji programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja
poznańska w zakresie pyłu PM10, który został zatwierdzony uchwałą w sprawie Aktualizacji Programu
ochrony
powietrza
dla
strefy:
Aglomeracja
Poznań
(strefa
Miasto
Poznań)
w woj. Wielkopolskim9. We wspomnianym dokumencie przedstawiono szereg działań naprawczych,
których realizacja ma doprowadzić do zmniejszenia stężeń pyłu PM10 w granicach miasta do
poziomów dopuszczalnych. W kontekście analizowanego projektu mpzp (stanowiącego przedmiot
niniejszej prognozy), najbardziej istotne są działania naprawcze, polegające na wprowadzaniu
odpowiednich rozwiązań i zapisów, dotyczących m. in. kształtowania zabudowy w sposób
zapewniający przewietrzanie miasta oraz ustalenia zakazu stosowania paliw stałych w obrębie
projektowanej zabudowy (w przypadku stosowania indywidualnych systemów grzewczych).
8
9
Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 4, poz. 61 z dnia 31 stycznia 2008 r.
Uchwała Nr XXIX/561/12 z dnia 17 grudnia 2012 r. (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 15.01.2013 r., poz. 508)
14
W roku 2012, z uwagi na występowanie w obrębie poszczególnych stref przekroczeń poziomu
docelowego dla benzo(α)pirenu, Sejmik Województwa Wielkopolskiego podjął również uchwałę
w sprawie Programu ochrony powietrza w zakresie benzo-alfa-pirenu dla stref: Aglomeracja
Poznańska, Miasto Leszno, strefy gnieźnieńsko-wrzesińskiej oraz strefy pilsko-złotowskiej w woj.
Wielkopolskim10. Program wskazuje na szereg koniecznych do przeprowadzenia działań naprawczych,
przy czym z punktu widzenia dokumentów planistycznych najbardziej istotne są działania naprawcze
polegające na uwzględnianiu w planach zagospodarowania przestrzennego wymogów dotyczących
ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami. Działania te obejmują konieczność uwzględniania
w nowotworzonych lub aktualizowanych planach wymogów dotyczących zaopatrywania w ciepło
nowopowstających budynków z nośników niepowodujących nadmiernej emisji zanieczyszczeń do
powietrza oraz projektowanie linii zabudowy z uwzględnieniem przewietrzania miasta.
Podjęcie działań mających na celu ograniczenie emisji benzo(α)pirenu do poziomów
umożliwiających dotrzymanie obowiązujących standardów, jest szczególnie ważne w kontekście dużej
szkodliwości benzo(α)pirenu dla zdrowia ludzkiego (duża toksyczność przewlekła), a także roślinności,
gleb i wody.
2.11.
Klimat akustyczny
Obszar objęty opracowaniem mpzp „Os. Stare Żegrze” w Poznaniu położony jest
w południowo-wschodniej części miasta Poznania. Osiedle Stare Żegrze to jedno z osiedli ratajskich,
zlokalizowanych na prawym brzegu Warty – realizowanych w latach 80-tych XX w. Granice projektu
planu wyznaczają ulice: od północnego-wschodu – ul. Bol. Krzywoustego, od południowego-wschodu
– ul. Żegrze, a od północnego-zachodu – ul. Inflancka, spośród których tylko ul. Żegrze, w której (jako
jedynej w bezpośrednim otoczeniu planu) biegnie trasa tramwajowa – znajduje się poza granicami
opracowania projektu planu.
Obecnie, w granicach opracowania przedmiotowego planu znajduje się przede wszystkim
zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna, trzy budynki jednorodzinne, wraz z usługami towarzyszącymi
(sklepy, punkty usługowe, prywatne żłobki, banki). Aktualnie, na terenie Os. Stare Żegrze, przy
ul. Inflanckiej – niedaleko ul. J. Piłsudskiego – trwa budowa kolejnego budynku mieszkalnego, co
świadczy o zainteresowaniu firm deweloperskich taką lokalizacją. Ponadto, w granicach opracowania
znajdują się: obiekty handlowe (m.in. dyskontowe pawilony handlowe) i usługowe (stacja paliw, salon
samochodowy, hurtownia części samochodowych), kościół pw. Najświętszej Bogurodzicy Maryi, szkoła
podstawowa i gimnazjum (Zespół Szkół Nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi – im. Dywizji Pancernej
gen. St. Maczka) oraz Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej (przy ul. Bobrzańskiej,
równoległej do ul. Bol. Krzywoustego). Na osiedlu znajduje się również zieleń osiedlowa – urządzona
(place zabaw, boiska) oraz nieurządzona, a także układ ulic osiedlowych (ulic wewnętrznych),
parkingów naziemnych i ogólnodostępnych miejsc postojowych oraz zieleń towarzysząca. Wzdłuż ulic:
Żegrze, Inflancka i Bobrzańska, czyli w większości w zewnętrznych częściach – przy granicach osiedla,
zlokalizowane są budynki XII kondygnacyjne, natomiast pozostałą zabudowę mieszkaniową
wielorodzinną – w tym głównie wewnątrz osiedla – stanowią w większość budynki IV
i V kondygnacyjne, z czego część stanowią budynki wybudowane w kilku ostatnich latach.
Analizowany obszar projektu planu otoczony jest zabudową mieszkaniową wielorodzinną
osiedli ratajskich: Armii Krajowej, Polan, Lecha, Czecha i Orła Białego.
Tereny w obszarze projektu mpzp „Os. Stare Żegrze” w Poznaniu, o obecnym
zagospodarowaniu i użytkowaniu, podlegają w większości ochronie akustycznej w środowisku – na
mocy przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska11 oraz przepisów wykonawczych, czyli
rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku 12, w tym rozporządzenia
zmieniającego rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku 13, które
znacząco złagodziło wymagania akustyczne dla terenów narażonych na oddziaływanie hałasu
komunikacyjnego (w tym wypadku samochodowego i tramwajowego).
Ochroną akustyczna w środowisku objęte są tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej,
w tym trzy budynki mieszkalne jednorodzinne, a także tereny zabudowy usług oświaty, tj. teren szkoły
10
Uchwała Nr XXIX/566/12 z dnia 17 grudnia 2012 r. (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 15.01. 2013 r., poz. 509)
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 1232)
12
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku
(Dz. U. z 2007 r. Nr 120, poz. 826 ze zmianami)
13
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2012 r., poz. 1109)
11
15
podstawowej i gimnazjum (Zespół Szkół Nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi – im. Dywizji Pancernej
gen. St. Maczka) oraz teren dawniejszego tzw. Klubu Malucha, a obecnie żłobka „Dom Biedronek” –
czyli tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży. Dopuszczalne
poziomy hałasu w środowisku, powodowanego przez drogi, w tym trasy tramwajowe, wyrażone
wskaźnikami długookresowego średniego poziomu dźwięku LDWN (w porze dzienno-wieczorno-nocnej)
i LN (w porze nocnej), które to wskaźniki mają zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki
w zakresie ochrony przed hałasem – wynoszą aktualnie: w przypadku terenów zabudowy
mieszkaniowej wielorodzinnej, w tym trzech budynków mieszkalnych jednorodzinnych na terenie
o dominującej funkcji zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej – L*DWN = 68 dB i L*N = 59 dB,
a w przypadku terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży
– L*DWN = 64 dB i L*N = 59 dB.
Zasięgi oddziaływania hałasu samochodowego i tramwajowego, wyrażone za pomocą
wskaźników LDWN i LN, dla terenów objętych ochroną akustyczną w środowisku, na wysokości
obserwatora 4 m od poziomu terenu, zdefiniowane są w obszarze analizowanego obszaru projektu
planu – na podstawie Mapy akustycznej miasta Poznania 2012 14: w załączniku nr 4 – dla hałasu
samochodowego – dla ul. Bol. Krzywoustego i równoległej do niej ul. Bobrzańskiej, a także
ul. Inflanckiej oraz ul. Żegrze (poza planem), oraz w załączniku nr 5 – dla hałasu tramwajowego –
dla trasy biegnącej poza planem w ul. Żegrze. Załącznik nr 4 nie zawiera informacji o oddziaływaniu
akustycznym hałasu samochodowego z ulic zlokalizowanych w obszarze planu, poza ul. Bobrzańską,
czyli przede wszystkim ul. J. Piłsudskiego, ale także ulic: Byteńskiej, Redarowskiej, Rzeczańskiej,
Milczańskiej, oraz pozostałych wewnętrznych ulic osiedlowych.
Z analizy plansz na załączniku nr 4 wynika, że hałas samochodowy w zasadzie nie przekracza
dopuszczalnych standardów akustycznych w środowisku, L *DWN = 68 dB (w porze dzienno-wieczornonocnej) oraz L*N = 59 dB (w porze nocnej), na granicy zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej.
Skażone ponadnormatywnym hałasem samochodowym są jednak pojedyncze budynki mieszkalne,
rozmieszczone skrajnie na osiedlu, wzdłuż ul. Bobrzańskiej. W porze dzienno-wieczorno-nocnej,
izolinia L*DWN = 68 dB obejmuje powstały niedawno budynek IV kondygnacyjny, położony w rejonie
skrzyżowania przy ul. Inflanckiej z ul. Bobrzańską, oraz trzy starsze budynki XII kondygnacyjne,
położone w rejonie skrzyżowania ul. Żegrze z ul. Bobrzańską, na odcinku ul. Żegrze – od
ul. J. Piłsudskiego do ul. Bobrzańskiej oraz wzdłuż ul. Bobrzańskiej. Z kolei, w porze nocnej,
izolinia L*N = 59 dB obejmuje także budynek IV kondygnacyjny, położony w rejonie skrzyżowania
ul. Inflanckiej z ul. Bobrzańską, oraz dwa budynki XII kondygnacyjne, położone w rejonie
skrzyżowania ul. Żegrze z ul. Bobrzańską oraz wzdłuż ul. Bobrzańskiej.
Przekroczenia dopuszczalnych standardów akustycznych na granicach terenów zabudowy
mieszkaniowej wielorodzinnej występują, poza wymienionymi wyżej odcinkami z przekroczeniami
na budynkach mieszkalnych jw., także w wielu pozostałych miejscach wzdłuż granic terenów
zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej – wzdłuż ul. Inflanckiej, ul. Bobrzańskiej oraz ul. Żegrze.
Należy jednak zauważyć, że wzdłuż tych granic terenów rozmieszczone są najczęściej istniejące tam
parkingi osiedlowe. W porze dzienno-wieczorno-nocnej – dopuszczalne kryterium L*DWN = 68 dB
przekroczone jest wzdłuż większości granic terenów istniejącej zabudowy mieszkaniowej
wielorodzinnej, z wyłączeniem następujących odcinków: wzdłuż ul. Inflanckiej, przy budynkach
V kondygnacyjnych, zlokalizowanych pomiędzy Zespołem Szkół Nr 1 i sklepem Piotr i Paweł, oraz
dalej wzdłuż ul. Inflanckiej w kierunku do ul. Redarowskiej i ul. Byteńskiej, przy budynku
V kondygnacyjnym i trzech budynkach XII kondygnacyjnych, a także wzdłuż ul. Żegrze, na odcinku
pomiędzy ul. Redarowską i ul. Rzeczańską, na wysokości trzech budynków IV kondygnacyjnych.
Z kolei, w porze nocnej, dopuszczalny poziom dźwięku L*N = 59 dB przekroczony jest wzdłuż
ul. Inflanckiej oraz w rejonie skrzyżowania tej ulicy z ul. Bobrzańską, a także w rejonie skrzyżowania
ul. Bobrzańskiej z ul. Milczańską, czyli na granicach terenu zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej
z wybudowanymi tam niedawno budynkami IV kondygnacyjnymi. Następnie, przekroczenia w porze
nocnej występują wzdłuż ul. Żegrze, na odcinku od ul. Rzeczańskiej do ul. Bobrzańskiej, w rejonie
skrzyżowania tych ulic, oraz dalej wzdłuż ul. Bobrzańskiej, czyli na granicach terenów z istniejącą
zabudową mieszkaniową wielorodzinną XII kondygnacyjną. Przekroczenia w porze nocnej, jednak już
znacznie mniejsze, występują także wzdłuż ul. Żegrze, na odcinku od ul. Redarowskiej w kierunku
południowo-zachodnim.
W przypadku rozczłonkowanego kompleksu szkolnego – szkoły podstawowej i gimnazjum,
zlokalizowanego w południowo-zachodniej części osiedla, izolinia L*DWN = 64 dB obejmuje fragment
14
Mapa akustyczna miasta Poznania 2012, Część I, AkustiX, WOŚ UMP, listopad 2012
16
budynku wysuniętego najbardziej w kierunku południowym, w którym znajduje się sala gimnastyczna.
Poza nim, w granicach terenu szkoły tylko bieżnie znajdują się w strefie o poziomach hałasu
przekraczających dopuszczalne kryterium L*DWN = 64 dB (LDWN = 65-68 dB), podczas gdy boiska
sportowe znajdują się w strefie o poziomach hałasu spełniających wymagania akustyczne
w środowisku (LDWN = 60-64 dB), dla tego typu przeznaczenia.
Pozostałe budynki mieszkalne i usługowe, wymagające zapewnienia standardów akustycznych
w środowisku, zlokalizowane głównie wewnątrz osiedla, znajdują się – na podstawie informacji
przedstawionych w Mapie akustycznej miasta Poznania 2012 15 – w strefach oddziaływania
akustycznego źródeł hałasu komunikacyjnego nie przekraczających wymaganych standardów
akustycznych w środowisku.
Ponieważ wykorzystana dokumentacja Mapy akustycznej miasta Poznania 2012 16 ilustruje
zasięgi oddziaływania dla obserwatorów umieszczonych na wysokości 4 m nad poziomem terenu,
warunki akustyczne na wyższych piętrach mogą różnić się od przedstawionych. Z uwagi na większe
odległości od źródeł hałasu, poziomy dźwięku będą raczej mniejsze. Niemniej, odczuwalne wrażenie
uciążliwości akustycznej może być gorsze – z uwagi na większy na wyższych wysokościach wpływ
oddziaływania źródeł zagrożeń akustycznych, rozmieszczonych dalej od osiedla, czyli wyższe tło
akustyczne w środowisku.
Obecnie nie stwierdza się także zagrożeń akustycznych, związanych z występowaniem innych
zidentyfikowanych źródeł hałasu samochodowego, zlokalizowanych w obszarze projektu planu, czyli
z przejazdami pojazdów ulicami publicznymi i wewnętrznymi – w obszarze wewnętrznej części
projektu planu, chociaż zakłócenia takie mogą występować. Brak jest jednak informacji o ich
uciążliwym akustycznie odbiorze.
Z kolei, z analizy plansz ilustrujących zasięgi oddziaływania hałasu tramwajowego w porze
dzienno-wieczorno-nocnej i porze nocnej – na załączniku nr 5 – wynika, że hałas tramwajowy nie
przekracza dopuszczalnych standardów akustycznych w środowisku, L *DWN = 68 dB i L*N = 59 dB,
wymaganych dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, a nawet poziomu L*DWN = 64 dB
– wymaganego dla terenu szkoły podstawowej i gimnazjum, położonych przy granicy z ul. Żegrze.
Poziomy hałasu tramwajowego kształtują się na granicy terenów zabudowy mieszkaniowej
wielorodzinnej na poziomach niższych o ok. 8-9 dB od kryteriów wymaganych dla terenów zabudowy
mieszkaniowej wielorodzinnej, zarówno dla LDWN, jak i dla LN, oraz na poziomie niższym co najmniej
o ok. 4 dB od kryterium wymaganego w porze dzienno-wieczorno-nocnej dla terenów zabudowy
związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży. Nie oznacza to jednak, że hałas
tramwajowy nie jest słyszalny w tych terenach, a przede wszystkim przy granicy z ul. Żegrze, w której
biegnie trasa tramwajowa, obsługująca obecnie trzy linie.
W związku z powyższym, nie zachodzą okoliczności uzasadniające uwzględnienie w dalszych
pracach nad projektem planu wniosków Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Poznaniu 17,
dotyczących potrzeby zastosowania urządzeń lub konstrukcji zapewniających ograniczenie szkodliwego
oddziaływania drgań i hałasu od taboru szynowego. Nie zachodzi również potrzeba odsunięcia
budynków, bo są one obecnie zlokalizowane w bezpiecznej odległości ponad 60 m od torowiska.
Na obszarze objętym opracowaniem nie są zlokalizowane zakłady przemysłowe. Nie stwierdza
się również uciążliwości akustycznych w środowisku zewnętrznym, związanych z występowaniem usług
czy innych źródeł hałasu, czyli oddziaływań tzw. „pozostałych obiektów i działalności będącej źródłem
hałasu” – o zdefiniowanych dopuszczalnych standardach akustycznych w środowisku, chociaż
zakłócenia takie mogą występować. Do tego typu obiektów można zaliczyć zlokalizowane w obszarze
planu: salon samochodowy Toyota i stację kontroli pojazdów, stację paliw Orlen, dyskontowe pawilony
handlowe: Aldi (2 obiekty), Netto, Żabka i Biedronka (2 obiekty), sklep Piotr i Paweł, oraz pozostałe
obiekty usługowe: motoryzacyjne, odzieżowe, spożywcze, komputerowe, a także Komendę Miejskiej
Państwowej Straży Pożarnej (przy ul. Bobrzańskiej) oraz kościół pw. Najświętszej Bogurodzicy Maryi.
Nie ma jednak informacji o uciążliwym akustycznie oddziaływaniu takich potencjalnych źródeł hałasu.
Hałas lotniczy, związany z przelotami samolotów na lotnisko Poznań-Ławica oraz PoznańKrzesiny – na podstawie informacji zawartych w aktualnej Mapie akustycznej miasta Poznania 2012 18
– nie obejmuje granic obszaru projektu planu.
15
16
17
18
Mapa akustyczna miasta Poznania 2012, Część I, AkustiX, WOŚ UMP, listopad 2012
Mapa akustyczna miasta Poznania 2012, Część I, AkustiX, WOŚ UMP, listopad 2012 r.
Pismo Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Poznaniu, z dnia 02 lutego 2013 r. (znak: TN/073/65/165/2013)
Mapa akustyczna miasta Poznania 2012, Część I, AkustiX, WOŚ UMP, listopad 2012 r.
17
Podobnie, na obszar projektu planu nie oddziałuje ponadnormatywnie hałas kolejowy,
w związku ze znacznym oddaleniem torowisk i szlaków kolejowych, w tym przede wszystkim –
położona najbliżej obszaru opracowania – kolejowa stacja przeładunkowa na Franowie, a także trasy
linii kolejowych: nr 272 Kluczbork – Poznań Główny, nr 352 Swarzędz – Poznań Starołęka oraz nr 394
Poznań Krzesiny – Kobylnica.
Podsumowując należy stwierdzić, że w stanie istniejącym warunki akustyczne w środowisku,
w obszarze projektu planu „Os. Stare Żegrze” w Poznaniu są korzystne dla większości zlokalizowanych
tam funkcji terenów, wymagających zapewnienia odpowiednich standardów akustycznych
w środowisku, poza zabudową mieszkaniową zlokalizowaną w bezpośrednim sąsiedztwie
ul. Bobrzańskiej i obiektami sportowymi na terenie Zespołu Szkół Nr 1. Na analizowany obszar planu
oddziałuje hałas samochodowy z ul. Bol. Krzywoustego i ul. Bobrzańskiej, a także z ul. Inflanckiej oraz
ul. Żegrze (poza planem). Oddziaływanie akustyczne tras tramwajowych, z ul. Żegrze, jest znikome.
Obszar projektu planu nie jest skażony hałasem kolejowym i hałasem lotniczym.
2.12.
Jakość wód
Na obszarze projektu planu nie występują wody powierzchniowe.
Analizy jakości wód podziemnych (na potrzeby niniejszego opracowania) wykonano w oparciu
o ocenę jakości wód podziemnych prowadzoną dla jednolitych części wód podziemnych (JCWPd).
Analizowany obszar, podobnie jak obszar całego miasta, położony jest w granicach jednolitej części
wód podziemnych nr 62, dla której badania jakości wód wykonuje Państwowy Instytut Geologiczny
(PIG).
W roku 2013 ocena jakości wód podziemnych została wykonana w oparciu o rozporządzenie
Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód
podziemnych. Badania przeprowadzono w ramach monitoringu operacyjnego i objęto nimi 67 punkty
pomiarowe. Żaden z punktów pomiarowych nie był położony w granicy miasta Poznania. Zakres badań
obejmował wskaźniki ogólne takie jak: odczyn, temperatura, przewodność elektrolityczna, tlen
rozpuszczony, ogólny węgiel organiczny oraz wskaźniki nieorganiczne: amoniak, antymon, arsen,
azotany, azotyny, bor, bar, beryl, chlorki, chrom, cyjanki, cynk, fluorki, fosforany, glin, kadm, kobalt,
magnez, molibden, mangan, miedź, nikiel, ołów, potas, rtęć, selen, siarczany, sód, srebro, tytan,
wapń, wodorowęglany, fenole, żelazo.
Z uwagi na brak lokalizacji punktów pomiarowo-kontrolnych na analizowanym terenie, dla
oceny jakości wód podziemnych przyjęto dane zebrane dla punktów pomiarowych zlokalizowanych
w granicach powiatu poznańskiego (9 punktów). W punktach tych stwierdzono występowanie wód
podziemnych o zróżnicowanej jakości. Wody II klasy (dobrej jakości) odnotowano w miejscowości
Głęboczek, gm. Murowana Goślina (nr 2566). W pozostałych punktach pomiarowych stwierdzono
wody III klasy (zadowalającej jakości). Są to następujące lokalizacje punktów: Biskupice (nr 1258),
Kalwy, gm. Buk (nr 1278), Buk (nr 1279), Dakowy Suche, gm. Buk (nr 1282), Pobiedziska (nr 2547),
Czerlejnko, gm. Kostrzyn (nr 2549), Kamionki (nr 2563), Gruszczyn (nr 2564) 19.
2.13.
Dziedzictwo kulturowe
Na terenie objętym projektem planu znajdują się dwa udokumentowane stanowiska
archeologiczne o dużej wartości poznawczej. Pierwsze z nich zlokalizowane jest między ulicami
Inflancką i Milczańską, na zachód od budynku straży pożarnej. Na tym terenie zlokalizowana jest
zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna. Drugie natomiast znajduje się przy ul. Inflanckiej.
Oba stanowiska zaznaczone są na rysunku projektu planu (załącznik nr 7 do Prognozy).
W granicach omawianego planu znajdują się pozostałości po zabudowie dawnej wsi Żegrze.
Są to budynki jednorodzinne, zlokalizowane w centralnej części planu.
Na terenie planu znajdują się również wolnostojące krzyże wotywne oraz zabytkowe kapliczki
wpisane do rejestru zabytków. Kapliczki te znajdują się w następujących lokalizacjach: przy
ul. J. Piłsudskiego (kapliczka Najświętszego Serca Jezusa z 1907 r. wpisana do rejestru zabytków pod
nr B165 z dnia 17 lipca 2003 r.), przy ul. Byteńskiej (kapliczka św. Wawrzyńca z 1894 r. wpisana do
rejestru zabytków pod nr B81 z dnia 30 czerwca 1976 r.) i przy ul. Rzeczeńskiej (kapliczka św. Rocha
z 1945 r. wpisana do rejestru zabytków pod nr B83 z dnia 30 czerwca 1976 r.)
19
Ocena jakości wód podziemnych w punktach pomiarowych sieci krajowej w ramach monitoringu operacyjnego stanu
chemicznego wód podziemnych w 2013 r./wg. badań PIG/
18
3.
ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA
REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW
CHRONIONYCH NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY
Na obszarze objętym projektem mpzp „Os. Stare Żegrze” w Poznaniu nie występują cenne
zasoby przyrodnicze, objęte prawną ochroną w formie: parku narodowego, rezerwatu przyrody, parku
krajobrazowego, obszaru chronionego krajobrazu, obszaru Natura 2000, zespołu przyrodniczokrajobrazowego, użytku ekologicznego, stanowiska dokumentacyjnego, pomników przyrody,
ustanowione w trybie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody20. Na omawianym
obszarze nie występują również pozostałe obszary chronione, podlegające ochronie na podstawie
innych przepisów odrębnych, tj. lasy, grunty rolne, główne zbiorniki wód podziemnych, strefy
ochronne ujęć wody, obszary ciche w aglomeracji. Omawiany obszar nie jest również zlokalizowany
w
zasięgu
obszarów,
na
których
obowiązują
ograniczenia
w
zagospodarowaniu
i użytkowaniu terenów, np. obszarów ograniczonego użytkowania lub obszarów narażonych
na niebezpieczeństwo powodzi. Biorąc powyższe pod uwagę, nie stwierdzono występowania
ograniczeń w realizacji założeń projektu mpzp, wynikających z występowania na omawianym obszarze
obszarów prawnie chronionych.
W odległości około 680 m w kierunku północno-wschodnim od omawianego obszaru, przy
ul. Piaśnickiej, znajduje się Fort IIa (Thümen), a około 780 m w kierunku południowo-wschodnim,
przy ul. Obodrzyckiej – Fort II (Stülpnagel). Oba forty wchodzą w skład XIX-wiecznego Systemu
Fortyfikacji Poznańskich, który tworzy 18 fortów poznańskich. Obiekt ten, wraz z pozostałymi
elementami dawnych fortyfikacji, stanowi również element obszaru objętego ochroną prawną – obszar
o znaczeniu dla Wspólnoty – PLH300005 „Fortyfikacje w Poznaniu”, powołanego w celu ochrony
unikatowych miejsc zimowania nietoperzy. Wśród najczęściej spotykanych w obrębie całego obszaru
Natura 2000 gatunków nietoperzy wymienić można nocka Natterera (Myotis nattereri), mopka
(Barbastella barbastelus), nocka dużego (Myotis myotis), nocka rudego (Myotis daubentonii) oraz
gacka brunatnego (Plecotus auritus). Znaczną wartość przyrodniczą ma również pojawiająca się tu
spontanicznie roślinność, która rozwinęła się na drodze procesów sukcesji wtórnej (fortyfikacje nie
były wykorzystywane w celach militarnych od zakończenia II wojny światowej). Występują tu
zbiorowiska roślinne w postaci fragmentów lasów liściastych o dobrze rozwiniętej warstwie krzewów
i bogatym florystycznie runie, które stwarzają dogodne warunki siedliskowe dla wielu gatunków
ptaków i innych rzadko występujących na pozostałych terenach Poznania gatunków zwierząt.
W odległości około 570 m na północny-wschód od obszaru projektu planu znajduje się także
użytek ekologiczny „Traszki Ratajskie”, podlegający ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia
2004 r. o ochronie przyrody. Obszar ten został utworzony w roku 2011 mocą Uchwały
Nr XV/146/VI/2011 Rady Miasta Poznania z dnia 12 lipca 2011 r. w sprawie ustanowienia użytku
ekologicznego „Traszki Ratajskie". Obecnie w stosunku do tego obszaru chronionego obowiązuje
Uchwała Nr LX/926/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie ogłoszenia
tekstu jednolitego uchwały Nr XV/146/VI/2011 Rady Miasta Poznania z dnia 12 lipca 2011 r. w sprawie
ustanowienia użytku ekologicznego „Traszki Ratajskie"21. Użytek został ustanowiony przede wszystkim
w celu ochrony populacji płazów: traszki zwyczajnej (Lissotriton vulgaris, syn. Triturus vulgaris), żaby
trawnej (Rana temporaria), ropuchy szarej (Bufo bufo), ropuchy zielonej (Bufo virdis), żaby wodnej
(Rana esculenta complex) i grzebieniuszki ziemnej (Pelobates fuscus). Dla tego obszaru obowiązują
dokładne sprecyzowane zakazy, mające na celu ochronę gatunków zamieszkujących ratajskie stawy.
Obszar ten objęty jest również ochroną czynną oraz stanowi element edukacji ekologicznej
okolicznych szkół i przedszkoli.
Obszar projektu mpzp „Os. Stare Żegrze” w Poznaniu nie posiada bezpośredniego powiązania
z żadnym ze wspomnianych obszarów chronionych, w związku z czym należy stwierdzić, że ustalenia
projektu planu nie stanowią zagrożenia dla ochrony zasobów i wartości przyrodniczych tych terenów
chronionych. Bezpośrednie powiązania przyrodnicze analizowanego obszaru z kompleksami zieleni
wschodniego i południowego klina zieleni są zaburzone poprzez obecność osiedli mieszkaniowych,
terenów komunikacyjnych i produkcyjnych.
Środowisko przyrodnicze i krajobraz samego obszaru objętego projektem planu miejscowego
prawie w całości zostały zantropizowane w wyniku rozwoju zainwestowania w postaci zespołów
20
21
tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 627, ze zmianami
Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 16 grudnia 2013 r., poz. 7235
19
zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, usługowej oraz istotnych elementów układu
komunikacyjnego, a także sieci infrastruktury technicznej. Niezabudowane fragmenty obszaru
obejmują obecnie przede wszystkim tereny zieleni osiedlowej urządzonej oraz nieurządzonej, a także
tereny porośnięte przez roślinność spontaniczną, które predysponowane są do dalszego
zainwestowania.
Do największych problemów, związanych z ochroną środowiska na analizowanym obszarze,
należy zagrożenie hałasem samochodowym i przekroczenia dopuszczalnych standardów akustycznych
w środowisku, i nie tylko, w budynkach zlokalizowanych bezpośrednio przy ul. Bobrzańskiej, zarówno
w nowo wybudowanym budynku IV kondygnacyjnym – w rejonie skrzyżowania ul. Inflanckiej
z ul. Bobrzańską, jak i w starszej zabudowie XII kondygnacyjnej – w rejonie skrzyżowania ul. Żegrze
z ul. Bobrzańską, na odcinku ul. Żegrze – od ul. J. Piłsudskiego do ul. Bobrzańskiej i wzdłuż
ul. Bobrzańskiej. Wymagane standardy akustyczne przekroczone również dla obiektów sportowych na
terenie Zespołu Szkół Nr 1, zlokalizowanego w rejonie skrzyżowania ul. Żegrze i ul. Inflanckiej.
Hałas komunikacyjny samochodowy (z wcześniej wspomnianych ulic) związany jest przede
wszystkim z natężeniem ruchu komunikacyjnego. Największe zagrożenia wiążą się z sąsiedztwem
ul. Bol. Krzywoustego, która jest fragmentem drogi krajowej nr 11 – w granicach miasta Poznania,
w związku z czym poza ruchem lokalnym, prowadzi również ruch tranzytowy do i z Poznania. Z kolei,
ulice: Inflancka i Żegrze (poza planem) charakteryzują się również dużym natężeniem ruchu, ale już
bez dużego udziału ruchu tranzytowego.
Istotnym zagrożeniem dla środowiska jest również postępujący proces zmniejszania udziału
powierzchni porośniętych roślinnością. Przyczyną tego zjawiska jest przede wszystkim realizacja
inwestycji wymagających uszczelnienia powierzchni ziemi (np. wprowadzanie nowej zabudowy) oraz
niszczenie istniejących terenów zieleni na skutek pojawiania się na terenie osiedla coraz większej
liczby parkujących pojazdów poza miejscami do tego wyznaczonymi.
Obszar, którego dotyczą ustalenia projektu mpzp „Os. Stare Żegrze” w Poznaniu jest
wyposażony w elementy infrastruktury technicznej m.in. magistralę wodociągową (posiadającą strefę
ochronną), wodociąg, kanalizację sanitarną i deszczową, gazociąg niskiego ciśnienia oraz sieć cieplną
(podziemną). Poprawne funkcjonowanie systemów zaopatrzenia w wodę i ciepło oraz odprowadzania
powstających na tym terenie ścieków w sposób znaczący zmniejsza ryzyko poważnego
zanieczyszczenia poszczególnych elementów środowiska. W przypadku magistrali cieplnej, magistrali
wodociągowej, kolektora sanitarnego i kolektora deszczowego, stosownie do wniosków gestorów tych
sieci, ograniczenia w zagospodarowaniu polegają na zakazie lub ograniczeniu lokalizacji zabudowy
i wysokich nasadzeń nad sieciami oraz w tzw. strefach ochronnych (pasach roboczych), pasach
terenów niezbędnych do prawidłowego prowadzenia prac eksploatacyjnych. Szerokości te ustalane są
przez gestorów sieci.
4.
INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU
4.1.
Cel opracowania projektu planu
Stosownie do zapisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym, głównym celem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Os. Stare
Żegrze” w Poznaniu jest ustalenie przeznaczenia terenów oraz określenie sposobów ich
zagospodarowania i zabudowy. Sporządzenie i uchwalenie miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego dla tego terenu pozwoli na:
 określenie zasad zagospodarowania terenu,
 zdefiniowanie zasad ochrony i kształtowania ładu przestrzennego na danym terenie,
 określenie docelowego układu i powiązań komunikacyjnych,
 stworzenie podstawy prawnej do wydawania racjonalnych z urbanistycznego punktu widzenia
decyzji administracyjnych na ww. obszarze.
Uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia mpzp dla omawianego obszaru wywołano
na wniosek Radnego Rady Miasta Poznania, Pana Mariusza Wiśniewskiego. Wniosek dotyczył objęcia
miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego terenów wszystkich osiedli ratajskich.
W chwili obecnej większość terenów znajdujących się w granicach obszaru objętego
ustaleniami mpzp zagospodarowana jest już budynkami mieszkalnymi wielorodzinnymi wraz
z infrastrukturą towarzyszącą, obiektami handlowymi i usługowymi (usługi oświaty, sakralne) oraz
zielenią urządzoną. Ustalenia urbanistyczne dla obszaru objętego projektem planu miejscowego dadzą
20
możliwość realizacji dodatkowej zabudowy mieszkaniowej, usługowej, usług sportu i rekreacji oraz
terenów parkingów.
4.2.
Ustalenia projektu planu
Projekt planu składa się z części tekstowej, sporządzonej w formie projektu uchwały Rady
Miasta Poznania oraz z części graficznej – rysunku projektu planu, sporządzonego w skali 1:2 000.
Projekt planu obejmuje tereny: zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej (1-19MW),
zabudowy usługowej (1-3U i 6-12U), zabudowy usługowej – opieki społecznej, ochrony zdrowia,
oświaty lub kultury (4-5U) zabudowy usługowej – oświaty (UO), zabudowy usługowej – sakralnej
(UK), sportu i rekreacji (US), oraz tereny komunikacji: dróg publicznych (1-2KD-GP,
1-2KD-Z), dróg wewnętrznych (KDW, 1-13KDWxs) i parkingów (1-2KWDpp).
Poniżej ujęto najistotniejsze z punktu widzenia niniejszego opracowania zapisy projektu planu.
Ustalenia w wybranych zakresach wspólne dla wszystkich terenów, na których ustala się zabudowę,
przedstawiono poniżej, natomiast w dalszej części niniejszego rozdziału przedstawiono rozwiązania
indywidualne dla poszczególnych terenów, wyszczególnionych w projekcie planu.
Dla wszystkich terenów, na których ustala się zabudowę, czyli dla terenów zabudowy
mieszkaniowej wielorodzinnej (1-19MW), wszystkich terenów usług (1-12U, UK, UO, US), jak
również terenów parkingów 1-2KDWpp, zgodnie z projektem planu:
 w zakresie zasad ochrony i kształtowania ładu przestrzennego:
– ustala się lokalizację budynków zgodnie z wyznaczonymi na rysunku planu maksymalnymi
nieprzekraczalnymi liniami zabudowy (poza nimi dopuszcza się jedynie lokalizację
określonych części budynków),
– dopuszcza się lokalizację reklam, szyldów, słupów ogłoszeniowych i tablic informacyjnych
zgodnie ze szczegółowymi wytycznymi zawartymi w projekcie planu (całkowity zakaz
lokalizacji reklam obowiązuje na terenach 12U i UK),
 w zakresie zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego:
– ustala się zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów
terenów,
– ustala się odprowadzanie ścieków bytowych i przemysłowych do sieci kanalizacji sanitarnej,
a wód opadowych i roztopowych do sieci kanalizacji deszczowej, z dopuszczeniem
zagospodarowania ich na terenie,
– dopuszcza się stosowanie indywidualnych systemów grzewczych (z koniecznością
uwzględnienia zakazu stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe),
– dopuszcza się lokalizację zbiorników retencyjnych wód opadowych i roztopowych;
 w zakresie szczegółowych warunków zagospodarowania terenów oraz ograniczeń w ich
użytkowaniu ustala się uwzględnienie wymagań i ograniczeń wynikających z przebiegu sieci
infrastruktury technicznej, ograniczeń maksymalnej wysokości w rejonie lotniska PoznańŁawica, w strefie wskazanej na rysunku planu dla budynków do 237,7 m n.p.m., a dla
obiektów budowlanych trudno dostrzegalnych z powietrza, w tym masztów i anten, do 227,7 m
n.p.m.;
 w zakresie zasad modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji i infrastruktury
technicznej ustala się:
– zapewnienie stanowisk postojowych zgodnie ze szczegółowymi zapisami w tym zakresie,
opartymi o obowiązujące normatywy parkingowe,
– powiązanie sieci infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym oraz zapewnienie
dostępu do sieci,
– zaopatrzenie w wodę pitną z sieci wodociągowej,
– dopuszczenie lokalizacji stacji transformatorowych (na terenie US wbudowanych w budynki
sportowo-rekreacyjne),
– dopuszczenie robót budowlanych w zakresie sieci infrastruktury technicznej, w tym
w szczególności sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej, elektroenergetycznej,
telekomunikacyjnej, ciepłowniczej, jak również monitoringu wizyjnego oraz systemu służb
ratowniczych i bezpieczeństwa publicznego.
21


Ustalenia odrębne dla poszczególnych terenów:
dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej 1-19MW:
– ustala się lokalizację stref zieleni urządzonej, wskazanych na rysunku planu,
– zakazuje się lokalizacji lokali użytkowych o powierzchni sprzedaży powyżej 200 m 2, wolno
stojących garaży jedno- lub wielostanowiskowych, tymczasowych obiektów budowlanych
(z wyjątkiem obiektów wymienionych w tekście projektu planu),
– dopuszcza się lokalizację kondygnacji podziemnych,
– dopuszcza się lokalizację instalacji radiokomunikacyjnych wraz z konstrukcją wsporczą
o wysokości nie większej niż 10 m, wyłącznie na budynkach;
– ustala się zapewnienie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, jak dla terenów
zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, a w przypadku lokalizacji usług oświaty jak dla
terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,
– ustala się zapewnienie wymaganych standardów akustycznych na granicach z terenami
o zdefiniowanych wymaganiach akustycznych w środowisku,
– ustala się stosowanie w budynkach z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi,
zasad akustyki budowlanej i architektonicznej,
– zakazuje się lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco
oddziaływać na środowisko, z wyjątkiem dopuszczonych planem;
 w zakresie zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej
ustala się:
– ochronę na terenie 10MW wolno stojącej kapliczki Najświętszego Serca Jezusa z 1907 r.,
wpisanej do rejestru zabytków decyzją nr B 165, z dnia 17 lipca 2003 r.,
– ochronę zabytków archeologicznych w strefach stanowisk archeologicznych wskazanych na
rysunku planu,
– w przypadku zachowania budynków o wartościach historycznych, wskazanych na rysunku
planu, ochronę poprzez zakaz rozbudowy i nadbudowy, zachowanie kształtu i nachylenia
połaci dachowych, zachowanie detali architektonicznych, zachowanie otworów okiennych
i drzwiowych, a w przypadku zmiany sposobu użytkowania budynków o wartościach
historycznych, wskazanych na rysunku planu, na budynki mieszkalne wielorodzinne,
dopuszczenie ich nadbudowy i rozbudowy, zgodnie z parametrami i wskaźnikami
kształtowania zabudowy zawartymi w planie,
– zachowanie, wskazanych na rysunku planu krzyży wotywnych, z dopuszczeniem ich
przeniesienia, w przypadku kolizji z innymi obiektami budowlanymi realizowanymi
w ramach przeznaczenia ustalonego planem;
 w zakresie parametrów i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu
ustala się:
– dopuszczenie lokalizacji boisk i budowli sportowych,
– maksymalną powierzchnię zabudowy działki budowlanej na terenach: 1MW – 45%, 5MW
– 43% (w tym dla kondygnacji powyżej parteru nie większą niż 30%, przy czym
w przypadku budynku wyższego niż łącznie 5 kondygnacji nadziemnych, powierzchnię
całkowitą ostatniej kondygnacji nie większą niż 25% powierzchni zabudowy), 10-12MW,
16MW i 19MW – 35%, 3MW, 6MW, 9MW, 13-14MW, 17-18MW – 30%, 2MW,
4MW, 7MWi 15MW – 25%, 8MW – 20%,
– minimalną powierzchnię biologicznie czynną działki budowlanej na terenach: 5MW, 7MW,
11MW i 18MW – 25%, 3MW, 10MW, 12MW, 14MW i 19MW – 30%, 1MW
i 4MW – 35%, 2MW, 6MW, 8-9MW, 13MW, 15-17MW – 40%;
– maksymalną wysokość zabudowy na terenach 2MW, 6MW, 9MW, 14-16M – 38 m, na
terenie 5MW – 30 m, na terenach 3-4MW, 8MW, 13MW i 17MW – 19 m, na terenach
1MW, 10-12MW, 18-19MW – 19 m, na terenie 7MW – 16 m (z uwzględnieniem
maksymalnych ilości kondygnacji ustalonych w projekcie planu),
– dowolną powierzchnię nowo wydzielanej działki budowlanej;
dla terenów 1-12U, UO i UK:
 w zakresie przeznaczenia ustala się: tereny zabudowy usługowej – 1-3U i 6-11U, tereny
usług opieki społecznej, ochrony zdrowia, oświaty lub kultury – 4U i 5U, teren usług ochrony
22





22
23
przeciwpożarowej – 12U, teren usług oświaty – UO, teren zabudowy usługowej sakralnej –
UK;
w zakresie zasad ochrony i kształtowania ładu przestrzennego:
– zakazuje się lokalizacji obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m 2,
wolno stojących garaży jednostanowiskowych, tymczasowych obiektów budowlanych
(wyjątki wskazane w projekcie planu),
w zakresie zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego:
– na terenie UO zapewnienie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku jak dla
terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,
– na terenach 4U i 5U zapewnienie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku:
w przypadku lokalizacji usług opieki społecznej jak dla terenów domów opieki społecznej,
w przypadku lokalizacji usług oświaty jak dla terenów zabudowy związanej ze stałym lub
czasowym pobytem dzieci i młodzieży,
– na terenie UO stosowanie w budynkach z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi,
zasad akustyki budowlanej i architektonicznej,
– zakazuje się lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na
środowisko, z wyjątkiem dopuszczonych planem;
w zakresie zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej
dla budynku o wartościach historycznych na terenie 4U, ustala się zakaz rozbudowy
i nadbudowy, zachowanie kształtu i nachylenia połaci dachowych, zachowanie detali
architektonicznych, zachowanie otworów okiennych i drzwiowych;
w zakresie parametrów i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu
ustala się:
– dopuszczenie lokalizacji na terenie UK budynków mieszkalno-administracyjnych lub innych
towarzyszących obiektom kultu religijnego, na terenie 4U jednego lokalu mieszkalnego
o powierzchni całkowitej nie większej niż 40% powierzchni całkowitej budynku
o wartościach historycznych, wskazanego na rysunku planu,
– maksymalną powierzchnię zabudowy działki budowlanej na terenach: 1U, 7U i 12U –
25%, 2U – 35%, 3U, 5U, UO i UK – 40%, 4U, 6U, 9U i 10U – 50%, 11U – 65%, 8U –
97%;
– minimalną powierzchnię biologicznie czynną działki budowlanej na terenach: 8U – 2%,
2U, 3U i 10U – 5%, 1U, 6U, 9U i 11U – 10%, 4U – 20%, 5U, 7U, 12U, UO i UK –
30%;
– w przypadku lokalizacji wolno stojącego obiektu handlowego o powierzchni sprzedaży
powyżej 300 m2, zagospodarowanie nie mniej niż 15% powierzchni działki budowlanej
zielenią wysoką22,
– maksymalną wysokość zabudowy na terenach: 2U, 3U, 6U i 7U – 8 m, 1U i 8U –
9 m, 4U – 10 m, 5U – 12 m, 9-12U – 15 m, UO: dla budynków – 16 m, dla przekryć
obiektów sportowych – 15 m, a na terenie UK dla budynków mieszkalno-administracyjnych
– 10 m, dla kościoła – 26 m (z uwzględnieniem maksymalnych ilości kondygnacji
ustalonych w projekcie planu),
dla terenu sportu i rekreacji US:
– zakazuje się lokalizacji wolno stojących garaży jedno- lub wielostanowiskowych,
tymczasowych obiektów budowlanych (z dopuszczeniem lokalizacji tymczasowych obiektów
sportowych i obiektów związanych z ich obsługą, handlowo-usługowych, na czas trwania
imprez okolicznościowych, związanych z obsługą parkingu w zieleni23), napowietrznych
sieci infrastruktury technicznej, ogrodzeń (z dopuszczeniem lokalizacji ogrodzeń
ażurowych, towarzyszących obiektom wymienionym w projekcie planu),
– dopuszcza się lokalizację między innymi boisk i budowli sportowych obiektów małej
architektury, w tym placów zabaw, ścieżek rowerowych;
jako zieleń wysoką należy rozumieć zadrzewienia o wysokości powyżej 2 m
parking w zieleni to parking naziemny, na którym każde 5 stanowisk postojowych dla samochodów przedzielone jest zielenią
wysoką
23



– zapewnienie wymaganych standardów akustycznych na granicach z terenami
o zdefiniowanych wymaganiach akustycznych w środowisku;
w strefie stanowisk archeologicznych wskazanej na rysunku planu, ustala się ochronę zabytków
archeologicznych;
w zakresie parametrów i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu
ustala się:
– dopuszczenie lokalizacji nie więcej niż 2 budynków sportowo-rekreacyjnych, usług
gastronomicznych w tych budynkach, pomników, parku,
– maksymalną powierzchnię zabudowy działki budowlanej – 40%,
– minimalną powierzchnię biologicznie czynną działki budowlanej – 35%, maksymalną
wysokość zabudowy budynku sportowo-rekreacyjnego – do 2 kondygnacji nadziemnych,
przy czym nie więcej niż 12 m, przekryć namiotowych, pneumatycznych, balonowych nie
więcej niż 15 m, obiektów służących obsłudze boisk lub budowli sportowych, nie więcej niż
5 m, pomników nie więcej niż 10 m,
– minimalną powierzchnię nowo wydzielanej działki budowlanej (z wyłączeniem działek pod
lokalizację obiektów infrastruktury technicznej) – 5000 m2;
w zakresie sposobów i terminów tymczasowego zagospodarowania, urządzania i użytkowania
terenu, dopuszcza się, do czasu realizacji ustaleń projektu planu, lokalizację parkingu w zieleni;
dla terenów dróg publicznych (1-2KD-GP, 1-2KD-Z):
– zakazuje się lokalizacji budynków (z wyjątkiem kiosków), ogrodzeń (z wyjątkiem
związanych z bezpieczeństwem ruchu), reklam (z wyjątkiem umieszczonych w wiatach
przystankowych),
 zakresie zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego ustala się:
– zachowanie istniejących drzew, a w przypadku przebudowy układu drogowego lub sieci
infrastruktury technicznej, wymóg ich przesadzenia lub wprowadzenia nowych nasadzeń,
lokalizację nowych nasadzeń drzew, pod warunkiem, że nie koliduje to z parametrami drogi
i infrastrukturą techniczną, zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia
fragmentów terenów,
– odprowadzanie wód opadowych i roztopowych do sieci kanalizacji deszczowej;
 w zakresie zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej
na terenie 1KD-Z ustala się ochronę zabytków archeologicznych w strefie stanowisk
archeologicznych, wskazanej na rysunku planu;
technicznej ustala się:
– dopuszczenie lokalizacji dodatkowych, innych niż ustalone planem, elementów układu
komunikacyjnego, w tym elementów i rozwiązań przeciwhałasowych, powiązanie sieci
infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu do sieci,
– na terenach 1KD-GP i 2KD-GP zachowanie, z dopuszczeniem przebudowy istniejącej
magistrali wodociągowej,
– na terenie 1KD-Z zachowanie, z dopuszczeniem przebudowy istniejącego kolektora
deszczowego,
– dopuszczenie robót budowlanych w zakresie sieci infrastruktury technicznej, w tym
w szczególności: sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej, elektroenergetycznej,
telekomunikacyjnej, ciepłowniczej, monitoringu wizyjnego oraz systemu służb ratowniczych
i bezpieczeństwa publicznego;
 dla terenów dróg wewnętrznych (KDW, 1-13KDWxs):
– zakazuje się lokalizacji budynków, tymczasowych obiektów budowlanych, ogrodzeń
(z wyjątkiem związanych z bezpieczeństwem ruchu), reklam lub szyldów,
 w zakresie zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego ustala się:
– zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów,
zachowanie istniejących drzew, a w przypadku przebudowy układu drogowego lub sieci
dopuszczenie nowych nasadzeń drzew, pod warunkiem, że nie koliduje to z parametrami
drogi i infrastrukturą techniczną,

24




– odprowadzanie wód opadowych i roztopowych do sieci kanalizacji deszczowej,
z dopuszczeniem zagospodarowania ich na terenie;
ustala się ochronę, wskazanych na rysunku planu na terenach 8KDWxs i 9KDWxs wolno
stojących kapliczek;
w zakresie szczegółowych warunków zagospodarowania terenów oraz ograniczeń w ich
użytkowaniu ustala się uwzględnienie wymagań i ograniczeń wynikających z przebiegu sieci
infrastruktury technicznej;
w zakresie zasad modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji i infrastruktury
technicznej ustala się dopuszczenie lokalizacji dodatkowych, innych niż ustalone planem,
elementów układu komunikacyjnego, w tym elementów i rozwiązań przeciwhałasowych,
dopuszczenie stosowania technicznych elementów uspokajania ruchu, powiązanie sieci
infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu do sieci,
dopuszczenie robót budowlanych w zakresie sieci infrastruktury technicznej, w tym
w szczególności: sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej, elektroenergetycznej,
telekomunikacyjnej, ciepłowniczej, monitoringu wizyjnego oraz systemu służb ratowniczych
i bezpieczeństwa publicznego;
dla terenów dróg wewnętrznych – parkingów (1-2KDWpp):
– zakazuje się lokalizacji: obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m 2,
garaży jednostanowiskowych, tymczasowych obiektów budowlanych (z wyjątkiem obiektu
związanego z obsługą parkingu w zieleni), napowietrznych sieci infrastruktury technicznej,
ogrodzeń pełnych lub z elementów betonowych,
– dopuszcza się lokalizację: kondygnacji podziemnych, obiektów małej architektury,
ogrodzeń ażurowych, sieci i urządzeń infrastruktury technicznej;
 w zakresie parametrów i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu
ustala się:
– lokalizację parkingu w zieleni lub garażu wielokondygnacyjnego (w przypadku jego
lokalizacji dopuszcza się usługi w parterze budynku z zakazem lokalizacji usług
wymagających zapewnienia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku),
– maksymalną powierzchnię zabudowy działki budowlanej na terenie: 1KDWpp – 90%,
2KDWpp – 55%,
– minimalną powierzchnię biologicznie czynną działki budowlanej na terenie: 1KDWpp –
5%, 2KDWpp –10%,
– maksymalną wysokość zabudowy na terenie: 1KDWpp – 15 m, 2KDWpp – 12 m
(z uwzględnieniem ilości kondygnacji),
technicznej ustala się: zachowanie ciągłości powiązań elementów pasa drogowego w granicach
planu oraz z zewnętrznym układem drogowym, dopuszczenie lokalizacji dodatkowych, innych
niż ustalone planem, elementów układu komunikacyjnego.
4.3.
Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami
Stosownie do art. 9 ust. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym ustalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego są
wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych. Zgodnie z art. 15 tej ustawy
„… prezydent miasta sporządza projekt planu miejscowego, zawierający część tekstową i graficzną,
zgodnie z zapisami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego …”. W myśl
art. 20 ust. 1 ww. ustawy plan miejscowy uchwala rada gminy, po stwierdzeniu, że nie narusza on
ustaleń studium.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy sporządza się
w celu określenia polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania
przestrzennego.
25
W „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania” 24
obszar projektu planu położony jest w podstrefie D1 – Piotrowo, Łacina, Rataje, Żegrze. Obejmuje on
następujące tereny:
 M1sw, tj. teren zabudowy średniowysokiej, mieszkaniowej wielorodzinnej, blokowej
i kwartałowej z usługami podstawowymi i utrzymaniem istniejących funkcji ogólnomiejskich;
preferowana zabudowa do 6 kondygnacji nadziemnych, kształtowana w sposób umożliwiający
realizowanie zabudowy kwartałowej,
 U1n, tj. tereny zabudowy niskiej o funkcji usługowej,
 tereny komunikacji: kGP.6.3 – ulica główna ruchu przyspieszonego (ul. B. Krzywoustego),
kZ.013.1 – ulica zbiorcza (ul. Bobrzańska), kZ.015 – ulica zbiorcza (ul. Inflancka).
Zgodnie z ustaleniami „Studium…”, na terenie podstrefy D1 należy utrzymać priorytet dla
funkcji mieszkaniowej wielorodzinnej. Należy dążyć do zapewnienia odpowiednich warunków jej
utrzymania i rozwoju, m.in. poprzez następujące zasady:
 zapewnienie jednorodności funkcji,
 utrzymanie i powiększenie terenów przestrzeni ośrodkotwórczych,
 zakaz lokalizowania funkcji kolidujących z funkcją mieszkaniową oraz generujących zwiększony
ruch samochodowy,
 dogęszczenie terenów osiedli mieszkaniowych nie może powodować likwidacji zieleni
osiedlowej,
a miejsca lokalizacji nowej zabudowy należy określać na etapie miejscowego planu,
 wytworzenie pasów zieleni izolacyjnej wzdłuż ulic klasy Z i GP (ewentualne dopuszczenie
lokalizacji usług ogólnomiejskich w formie pierzei zabudowy izolującej, ale pod warunkiem
zapewnienia prawidłowej dostępności komunikacyjnej).
„Studium...” wskazuje także analizowany obszar jako teren o charakterze blokowym do
rehabilitacji, która ma się odbywać poprzez:
 uczytelnienie zasad kompozycji, prowadzących do poprawy systemu identyfikacji przestrzeni
osiedli,
 wykreowanie i uporządkowanie przestrzeni ośrodkotwórczych,
 wprowadzenie zieleni wysokiej i zakomponowanie zieleni niskiej, w tym urządzenie terenów
o funkcji parkowej,
 poprawę estetki i standardu technicznego budynków,
 wymianę obiektów budowlanych, których stan techniczny nie pozwala na opłacalne
ekonomicznie przeprowadzenie remontów,
 wprowadzenie na uwolnionych i niezabudowanych terenach nowej zabudowy mieszkaniowej
wielorodzinnej – kwartałowej średniowysokiej.
Zapisy analizowanego projektu planu, w kontekście przedstawionych w niniejszym punkcie
informacji, należy uznać za nienaruszające ustaleń „Studium...”.
4.4.
Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń
projektu planu
Brak planu miejscowego dla danego terenu powoduje utrudnienia w określeniu zasad
kształtowania polityki przestrzennej i sposobu postępowania w sprawach przeznaczania terenów
na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy (stosownie do ustawy z dnia
27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym25). Sytuacja taka utrudnia
kształtowanie ładu przestrzennego obszaru oraz skuteczną ochronę jego środowiska przyrodniczego.
Na terenie Poznania obserwowane jest dążenie do intensyfikacji procesów inwestycyjnych.
Takie zagrożenia dotyczą również terenów w granicach omawianego projektu planu. Z uwagi na to, że
na obszarze objętym planem w chwili obecnej jest już praktycznie niewiele terenów, które można by
przeznaczyć pod nową zabudowę, nie należy spodziewać się żadnych zdecydowanie negatywnych
oddziaływań w przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu.
Należy jednak podkreślić, że bez miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
wszelkie nowe inwestycje budowlane realizowane na przedmiotowym obszarze prowadzone będą
24
25
uchwała Nr XXXI/299/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 18 stycznia 2008 r.
tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 647, ze zmianami
26
wyłączenie w oparciu o decyzje administracyjne (decyzje o warunkach zabudowy i decyzje pozwolenia
na budowę), które nie zawsze stanowią skuteczne narzędzia, umożliwiające kształtowanie ładu
przestrzennego. Taka sytuacja utrudnia również prowadzenie polityki przestrzennej z uwzględnieniem
istotnych aspektów ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego, wśród których do
najważniejszych zaliczyć należy: ochronę powietrza atmosferycznego, ochronę przed hałasem,
ochronę i kształtowanie terenów zieleni, w przypadku analizowanego obszaru głównie zieleni
osiedlowej. W przypadku realizacji nowej zabudowy bez ustaleń planu miejscowego, problem stanowić
może również brak możliwości zapewnienia wymaganych standardów akustycznych, jak również brak
realizacji kompleksowych rozwiązań w zakresie obsługi komunikacyjnej nowych terenów
inwestycyjnych, co skutkować może negatywnym oddziaływaniem na jakość funkcjonowania
istniejących terenów mieszkaniowych. Efektem tego może być wzmożony ruch samochodowy na
istniejących wąskich drogach osiedlowych, problemy z parkowaniem i niekorzystne oddziaływania
akustyczne.
5.
CELE
OCHRONY
ŚRODOWISKA
USTANOWIONE
MIĘDZYNARODOWYM, KRAJOWYM, LOKALNYM
NA
SZCZEBLU
Akcesja Polski do Unii Europejskiej nałożyła na Polskę nowe obowiązki, wynikające
z konieczności dostosowania prawa polskiego do regulacji unijnych. Ochrona środowiska wraz
z Traktatem z Maastricht (1991) włączona została przez Wspólnoty Europejskie do spisu ich stałych
zadań, dla których określono cele działań zapobiegawczych i regulujących. Obecnie prawo Unii
Europejskiej regulujące ochronę środowiska liczy sobie kilkaset aktów prawnych, obejmujących
dyrektywy, rozporządzenia, decyzje i zalecenia.
Do priorytetów Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska zaliczyć należy m.in.
przeciwdziałanie zmianom klimatu, ochronę różnorodności biologicznej, ograniczenie wpływu
zanieczyszczenia na zdrowie, a także lepsze wykorzystanie zasobów naturalnych.
Do dokumentów rangi międzynarodowej, formułujących cele ochrony środowiska istotne
z punktu widzenia omawianego projektu planu, zaliczyć można:
 Dyrektywę Rady z dnia 21 maja 1991 r. dotyczącą oczyszczania ścieków komunalnych
(91/271/EWG), wprowadzającą wymóg wyposażenia aglomeracji w systemy zbierania ścieków
komunalnych – realizowany w projekcie mpzp poprzez ustalenie odprowadzania ścieków
bytowych i przemysłowych do sieci kanalizacji sanitarnej,
 Dyrektywę Rady z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością
otaczającego powietrza (96/62/WE), stanowiącą o utrzymaniu jakości powietrza tam, gdzie jest
ona dobra oraz jej poprawie w pozostałych przypadkach – cel szczególnie istotny w kontekście
obowiązywania dla Poznania programów ochrony powietrza26, realizowanych w projekcie mpzp
poprzez ustalenie zakazu stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe
(w przypadku stosowania indywidualnych systemów grzewczych, dopuszczonych ustaleniami
projektu planu), powiązanie infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym oraz
zapewnienie dostępu do sieci (w tym sieci gazowej i ciepłowniczej),
 Dyrektywę 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie
oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko.
Na szczeblu krajowym cele ochrony środowiska ustanawiają strategiczne dokumenty rządowe:
II Polityka Ekologiczna Państwa oraz Polityka ekologiczna państwa na lata 2009-2012 z perspektywą
do roku 2016. Oba te dokumenty respektują zapisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r.,
mówiące o konieczności zapewnienia przez Rzeczypospolitą Polską ochrony środowiska kierując się
zasadą zrównoważonego rozwoju oraz konieczności zapewnienia przez władze publiczne
bezpieczeństwa ekologicznego współczesnemu i przyszłym pokoleniom.
26
uchwała Nr XXIX/561/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie Aktualizacji Programu
ochrony powietrza dla strefy: Aglomeracja Poznań (strefa Miasto Poznań) w woj. Wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp.
z 2013 r., poz. 508) oraz uchwała Nr XXIX/566/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r.
w sprawie Programu ochrony powietrza w zakresie benzo-alfa-pirenu dla stref: Aglomeracja Poznańska, Miasto Leszno, strefy
gnieźnieńsko-wrzesińskiej oraz strefy pilsko-złotowskiej w woj. wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2013 r., poz. 509)
27
II Polityka Ekologiczna Państwa
Wiodącą zasadą polityki ekologicznej państwa jest zasada zrównoważonego rozwoju,
ustanowiona w ramach Konferencji Narodów Zjednoczonych w Rio de Janeiro w 1992 r. Podstawowym
założeniem zrównoważonego rozwoju jest takie prowadzenie polityki i działań w poszczególnych
sektorach gospodarki i życia społecznego, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie
zapewniającym trwałe, niedoznające uszczerbku, możliwości korzystania z nich zarówno przez obecne
jak i przyszłe pokolenia, przy jednoczesnym zachowaniu trwałości funkcjonowania procesów
przyrodniczych oraz naturalnej różnorodności biologicznej na poziomie krajobrazowym,
ekosystemowym, gatunkowym i genowym. Istotą zrównoważonego rozwoju jest równorzędne
traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność integrowania
zagadnień ochrony środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki.
Podstawowym celem polityki jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego kraju, czyli
mieszkańców, infrastruktury społecznej i zasobów przyrodniczych. Wśród metod realizacji polityki
ekologicznej państwa priorytet ma stosowanie tzw. dobrych praktyk gospodarowania i systemów
zarządzania środowiskowego, które pozwalają powiązać efekty gospodarcze z efektami ekologicznymi,
zwłaszcza w przemyśle i energetyce, transporcie, rolnictwie, leśnictwie, budownictwie i gospodarce
komunalnej, zagospodarowaniu przestrzennym, turystyce, ochronie zdrowia, handlu i działalności
obronnej.
Cele szczegółowe polityki ekologicznej państwa ujęto w dwóch grupach: w sferze
racjonalnego użytkowania zasobów naturalnych i w zakresie jakości środowiska. Wśród nich,
w kontekście zakresu ustaleń ocenianego projektu planu miejscowego, wymienić należy m.in.:
 racjonalizację użytkowania wody i jakość wód, realizowaną w projekcie planu poprzez zapisy
ustalające zaopatrzenie w wodę pitną z sieci wodociągowej, odprowadzanie ścieków bytowych
i przemysłowych do sieci kanalizacji sanitarnej, odprowadzenie wód opadowych i roztopowych
z terenów dróg publicznych do sieci kanalizacji deszczowej, a z pozostałych terenów – również
poprzez dopuszczenie zagospodarowania ich na terenie, zachowanie z dopuszczeniem
przebudowy istniejącej magistrali wodociągowej i istniejącego kolektora deszczowego;
 jakość powietrza, zmiany klimatu, realizowane w projekcie planu poprzez zapisy ustalające
zakaz stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe w przypadku stosowania
indywidualnych systemów grzewczych, dopuszczonych ustaleniami projektu planu oraz
powiązanie infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym i zapewnienie dostępu do sieci
(w tym sieci gazowej i ciepłowniczej);
 ochronę przed hałasem, realizowaną w projekcie planu poprzez zapisy w zakresie kształtowania
komfortu akustycznego w środowisku poprzez: ustalenie dla terenów 1-19MW zapewnienia
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, jak dla terenów zabudowy mieszkaniowej
wielorodzinnej, a w przypadku lokalizacji usług oświaty, jak dla terenów zabudowy, związanej
ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, ustalenie na terenie UO zapewnienia
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, jak dla terenów zabudowy, związanej ze stałym
lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, a na terenach 4U i 5U ustalenie zapewnienia
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku: w przypadku lokalizacji usług opieki społecznej
jak dla terenów domów opieki społecznej, w przypadku lokalizacji usług oświaty jak dla terenów
zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, ustalenie zapewnienia
wymaganych standardów akustycznych na granicach z terenami o zdefiniowanych wymaganiach
akustycznych w środowisku, ustalenie stosowania w budynkach z pomieszczeniami
przeznaczonymi na pobyt ludzi zasad akustyki budowlanej i architektonicznej, zakaz lokalizacji
przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko,
z wyjątkiem dopuszczonych planem, dla terenów dróg publicznych i wewnętrznych dopuszczenie
lokalizacji dodatkowych, innych niż ustalone planem, elementów układu komunikacyjnego,
w tym elementów i rozwiązań przeciwhałasowych;
 różnorodność biologiczną i krajobrazową realizowaną poprzez zapisy projektu planu ustalające:
na części terenów MW lokalizację stref zieleni urządzonej, wskazanych na rysunku planu, dla
terenów dróg zachowanie istniejących drzew, a w przypadku przebudowy układu drogowego lub
sieci infrastruktury technicznej, wymóg ich przesadzenia lub wprowadzenia nowych nasadzeń,
i infrastrukturą techniczną, dla terenów dróg wewnętrznych dopuszczenie nowych nasadzeń
drzew, pod warunkiem, że nie koliduje to z parametrami drogi i infrastrukturą techniczną,
zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów, określoną
dla poszczególnych terenów minimalną powierzchnię biologicznie czynną działki budowlanej,
28
a dla terenów 1-12U w przypadku lokalizacji wolno stojącego obiektu handlowego
o powierzchni sprzedaży powyżej 300 m2, zagospodarowanie nie mniej niż 15% powierzchni
działki budowlanej zielenią wysoką.
Ponadto, dokument wskazuje na konieczność stworzenia spójnego wewnętrznie systemu
prawa ochrony środowiska, dostosowanego do wymagań unijnych. Wymaga poddania dokumentów
programowych z dziedziny ochrony środowiska (planów, strategii, polityk, itp.) ocenie ekologicznej
skuteczności lub ocenie oddziaływania na środowisko (w formie strategicznych ocen oddziaływania
na środowisko), ocenie efektywności kosztowej, konsultacjom społecznym, ocenie zgodności
z wymogami Unii Europejskiej.
Polityka ekologiczna państwa w latach 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016
Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 stanowi
załącznik do uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 maja 2009 r. 27 w sprawie przyjęcia
„Polityki...”. Sporządzona została przez Ministerstwo Środowiska, zgodnie z wymogiem ustawy
z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska.
Omawiany dokument określa cele średniookresowe do 2016 r. oraz wskazuje kierunki działań
do wykonania w latach 2009-2012 w odniesieniu do zagadnień związanych z:
1.
kierunkami działań systemowych,
2.
ochroną zasobów naturalnych,
3.
poprawą jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego.
Wśród działań systemowych dokument wymienia aspekt ekologiczny w planowaniu
przestrzennym i w jego ramach cel dotyczący podnoszenia roli planowania przestrzennego, które
powinno być podstawą lokalizacji nowych inwestycji.
Wskazuje się na konieczność wdrażania wytycznych dotyczących uwzględnienia w planach
zagospodarowania przestrzennego wymagań ochrony środowiska i gospodarki wodnej, wdrożenie
przepisów umożliwiających przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko już
na etapie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, zatwierdzenie
wszystkich obszarów europejskiej sieci Natura 2000, uwzględnianie obszarów narażonych
na niebezpieczeństwo powodzi, określenie zasad ustalania progów tzw. chłonności środowiskowej oraz
pojemności przestrzennej zależnie od typu środowiska, uwzględniania w planach wyników monitoringu
środowiska.
Na szczeblu lokalnym cele ochrony środowiska dla miasta określone zostały w Programie
Ochrony Środowiska dla Miasta Poznania na lata 2013-2016 z perspektywą do 2020 roku28. Program
stanowi wyraz realizacji polityki ekologicznej państwa na szczeblu gminnym. Sporządzony został
w oparciu o zapisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, nakładającej na
organy samorządowe województwa, powiatu i gminy obowiązek sporządzania odpowiednio
wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska. Wyżej wymieniony
dokument określa zadania w zakresie ochrony środowiska dla Poznania dla okresu czteroletniego (lata
2013-2016) oraz wskazuje główne wyzwania dla miasta w zakresie ochrony środowiska do roku 2020.
Dokument wskazuje cele strategiczne (długoterminowe) oraz kierunki działań w procesie
długofalowym, które mają przyczynić się do osiągnięcia zaplanowanej wizji Miasta. Cele strategiczne
obejmują 20 różnych zagadnień i odnoszą się zarówno do zachowania dobrego stanu oraz poprawy
jakości poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego, jak i zmniejszenia pewnych
niekorzystnych oddziaływań oraz zagadnień za pograniczu ochrony środowiska i innych dziedzin (m.in.
społecznych i gospodarczych). Kierunki działań wytyczone na lata 2013-2016 stanowią z kolei
uszczegółowienie celów strategicznych.
Część z celów strategicznych znajduje swoje odzwierciedlenie w zapisach omawianego
projektu mpzp. Są to przede wszystkim cele dotyczące:
 osiągnięcia poprawy jakości powietrza i jakości życia mieszkańców, realizowane w projekcie
planu poprzez zapisy ustalające powiązanie sieci infrastruktury technicznej z układem
zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu do sieci, jak również dopuszczenie stosowania
indywidualnych systemów grzewczych, przy czym zakazuje się stosowania pieców i trzonów
kuchennych na paliwo stałe,
 zrównoważonego użytkowania zasobów wodnych, realizowane w projekcie planu poprzez zapisy
ustalające zaopatrzenie w wodę pitną z sieci wodociągowej, odprowadzanie ścieków bytowych
27
28
M.P. Nr 34, poz. 501
uchwała Nr LX/928/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 10 grudnia 2013 r.
29



i przemysłowych z terenów 1-19MW i usługowych do sieci kanalizacji sanitarnej, a wód
opadowych i roztopowych do sieci kanalizacji deszczowej, z dopuszczeniem zagospodarowania
ich na terenie, dopuszczenie lokalizacji zbiorników retencyjnych wód opadowych i roztopowych,
odprowadzanie wód opadowych i roztopowych z terenów dróg publicznych do sieci kanalizacji
deszczowej, a z terenów dróg wewnętrznych (w tym parkingów) do sieci kanalizacji deszczowej,
z dopuszczeniem zagospodarowania ich na terenie (dotyczy wyłącznie dróg wewnętrznych
i parkingów), na terenach 1-2KD-GP zachowanie, z dopuszczeniem przebudowy istniejącej
magistrali wodociągowej, a na terenie 1KD-Z – istniejącego kolektora deszczowego,
zmniejszenia stopnia narażenia mieszkańców na ponadnormatywny hałas, realizowane
w projekcie planu poprzez zapisy w zakresie kształtowania komfortu akustycznego
w środowisku, takie jak: ustalenie dla terenów 1-19MW zapewnienia dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku, jak dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej,
a w przypadku lokalizacji usług oświaty, jak dla terenów zabudowy, związanej ze stałym lub
czasowym pobytem dzieci i młodzieży, ustalenie na terenie UO zapewnienia dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku, jak dla terenów zabudowy, związanej ze stałym lub czasowym
pobytem dzieci i młodzieży, a na terenach 4U i 5U ustalenie zapewnienia dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku: w przypadku lokalizacji usług opieki społecznej jak dla terenów
domów opieki społecznej, w przypadku lokalizacji usług oświaty jak dla terenów zabudowy
związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, ustalenie zapewnienia
wymaganych standardów akustycznych na granicach z terenami o zdefiniowanych wymaganiach
akustycznych w środowisku, ustalenie stosowania w budynkach z pomieszczeniami
przeznaczonymi na pobyt ludzi zasad akustyki budowlanej i architektonicznej, zakaz lokalizacji
przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko,
z wyjątkiem dopuszczonych planem, dla terenów dróg publicznych i wewnętrznych
dopuszczenie lokalizacji dodatkowych, innych niż ustalone planem, elementów układu
komunikacyjnego, w tym elementów i rozwiązań przeciwhałasowych,
utrzymanie wysokiego poziomu systemu zieleni miejskiej, realizowane w projekcie planu
poprzez zapisy ustalające na części terenów MW lokalizację stref zieleni urządzonej,
wskazanych na rysunku planu, dla terenów dróg zachowanie istniejących drzew, a w przypadku
przebudowy układu drogowego lub sieci infrastruktury technicznej, wymóg ich przesadzenia lub
wprowadzenia nowych nasadzeń, lokalizację nowych nasadzeń drzew, pod warunkiem, że nie
koliduje to z parametrami drogi i infrastrukturą techniczną, dla terenów dróg wewnętrznych
dopuszczenie nowych nasadzeń drzew, pod warunkiem, że nie koliduje to z parametrami drogi
i infrastrukturą techniczną, zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia
fragmentów terenów, określoną dla poszczególnych terenów minimalną powierzchnię
biologicznie czynną działki budowlanej, a dla terenów 1-12U w przypadku lokalizacji wolno
stojącego obiektu handlowego o powierzchni sprzedaży powyżej 300 m2, zagospodarowanie nie
mniej niż 15% powierzchni działki budowlanej zielenią wysoką,
kształtowania harmonijnej struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta przyjaznej dla
mieszkańców, realizowane w projekcie planu przede wszystkim poprzez zapisy w zakresie zasad
ochrony i kształtowania ładu przestrzennego.
6.
PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO
6.1.
Oddziaływanie na powierzchnię ziemi i warunki podłoża
W kontekście oceny oddziaływań na środowisko przyrodnicze, przekształcenia powierzchni
ziemi są szczególnie istotne, powodują bowiem zmiany wśród pozostałych komponentów środowiska
przyrodniczego, a poza tym należą do zmian trwałych i nieodwracalnych.
Projekt planu obejmuje w dużej mierze tereny już zainwestowane, z istniejącym systemem
dróg oraz wyposażone w infrastrukturę techniczną. Na skutek realizacji ustaleń projektu planu należy
spodziewać się powstania nowej zabudowy przede wszystkim na terenach 10MW, 11MW, 5MW oraz
5U, gdzie znajdują się działki wolne od zabudowy. Na terenach 1-2KDWpp z kolei przewiduje się
budowę parkingów, w tym parkingów wielokondygnacyjnych, z dopuszczeniem usług w parterze
budynku, a na terenie US – budowę maksymalnie dwóch budynków sportowo-rekreacyjnych.
Przekształcenia powierzchni ziemi mogą mieć również miejsce w przypadku zmiany przeznaczenia
istniejącej zabudowy jednorodzinnej na zabudowę wielorodzinną – dotyczy to budynków na terenach
10MW, 11MW i 12MW. Zgodnie z ustaleniami planu, można zakładać również ewentualną
30
niewielką intensyfikację zabudowy, rozbudowę, przebudowę czy modernizację obiektów już
istniejących, jak również systemu dróg wewnętrznych, a także modernizację elementów infrastruktury
technicznej.
W związku z powyższym, przekształcenia powierzchni ziemi nie będą rozległe i dotyczyć będą
głównie terenów niezagospodarowanych lub w chwili obecnej użytkowanej jako parkingi na
powierzchni nieutwardzonej. Należy jednak podkreślić, że wszelkie przekształcenia, prowadzące do
wprowadzenia nowych obiektów budowlanych, w tym budynków, czy elementów infrastruktury
technicznej, będą prowadzić do nieodwracalnego zniszczenia powierzchni ziemi.
Negatywne oddziaływania o charakterze lokalnym, zarówno na powierzchnię ziemi,
jak i warunki podłoża, wystąpią na etapie prowadzenia robót budowlanych, związanych z wykonaniem
wykopów pod fundamenty nowych budynków, budową kondygnacji i garaży podziemnych,
realizacją infrastruktury technicznej (wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej, ciepłowniczej,
elektroenergetycznej, telekomunikacyjnej i teleinformatycznej) oraz drogowej.
Realizacja założonych ustaleniami planu inwestycji na terenach do tej pory niezabudowanych
będzie wymagać znacznego przeobrażenia powierzchni ziemi i ukształtowania terenu, zwłaszcza,
że planowane zainwestowanie będzie wymagało prac ziemnych z użyciem ciężkiego sprzętu, w tym
wykonania głębokich wykopów (zwłaszcza przy realizacji kondygnacji i garaży podziemnych).
Nieuniknioną konsekwencją tego będą przede wszystkim przemieszczenia znacznych ilości mas
ziemnych, zmiany w dotychczasowym ukształtowaniu terenu oraz właściwościach podłoża,
zagęszczenie gruntów, zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnej poprzez wprowadzenie warstw
kruszyw naturalnych oraz nieprzepuszczalnych warstw bitumicznych, wprowadzenie do profilu
glebowego elementów konstrukcyjnych budynków, a także różnego rodzaju materiałów, wpływających
na zmianę dotychczasowych właściwości podłoża (np. jego przepuszczalności). W przypadku
zaistnienia awarii maszyn używanych na placu budowy, może dojść do niekorzystnej sytuacji
przenikania różnego rodzaju zanieczyszczeń do gleb i wód podziemnych.
Mniejsze przekształcenia powierzchni ziemi w wyniku prowadzenia prac budowlanych, bez tak
znacznych ingerencji w powierzchnię ziemi, będą miały podczas realizacji innych ustaleń zawartych
w projekcie planu, m.in. takich jak: budowa parkingów, boisk, placów zabaw itp.
Ze względu na trwały charakter zmian powierzchni ziemi w wyniku realizacji ustaleń projektu
planu, szczególnie ważne są zapisy, mające na celu ochronę tego komponentu środowiska. Są to
przede wszystkim zapisy dotyczące ustaleń określających nieprzekraczalne powierzchnie zabudowy
działek oraz minimalne procenty powierzchni biologicznie czynnych. Ustalono lokalizację zabudowy
zgodnie z liniami zabudowy, wyznaczonymi na rysunku planu. Dodatkowo, na części terenów MW
ustalono lokalizację stref zieleni urządzonej, wskazanych na rysunku planu. Zapisy te pozwolą
na ograniczenie negatywnego oddziaływania nowych inwestycji budowlanych na powierzchnię ziemi,
zapewnią pozostawienie na każdej działce powierzchni niezabudowanych o nienaruszonej powierzchni
terenu i o zbliżonym do naturalnego podłożu gruntowym.
W kontekście konieczności eliminacji ze środowiska czynników powodujących pogorszenie jego
stanu, w tym również pogorszenie jakości środowiska gruntowo-wodnego, będzie istotny sposób
prowadzenia gospodarki odpadami na poszczególnych terenach. Lokalizacja nowej zabudowy
spowoduje wzrost ilości odpadów produkowanych w granicach analizowanego obszaru. Odpady
powstawać będą zarówno na etapie budowy nowych obiektów, jak i podczas ich eksploatacji.
Wywarzenie odpadów dotyczy również budynków i dróg istniejących, znajdujących się na terenie
objętym granicami planu. W trakcie budowy będą powstawać odpady związane z prowadzeniem
samych prac budowlanych oraz rozbiórkowych, takie jak: gruz, beton, kamienie, tworzywa sztuczne,
metale, kable, różnego rodzaju opakowania itp. W związku z funkcjonowaniem zaplecza socjalnego na
placu budowy powstawać będą również niesegregowane odpady komunalne.
Uzgodnienia w zakresie gospodarki odpadami, powstającymi na etapie realizacji
poszczególnych przedsięwzięć, , uzyska inwestor realizujący te inwestycje w oparciu o obowiązujące
przepisy. Zgodnie z art. 3 ust. 3 pkt. 32 ustawy o opadach, „wytwórcą odpadów, powstających
w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki (…) jest podmiot, który świadczy usługę,
chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej”.
W trakcie eksploatacji nowo wybudowanych obiektów, jak i już istniejących oraz dróg, odpady
będą powstawać w związku z użytkowaniem i utrzymaniem budynków mieszkalnych, usługowych,
utrzymaniem zieleni, dróg, oświetlenia, małej architektury, a także ruchem pieszych, czy
funkcjonowaniem przystanków komunikacji publicznej. W znacznej mierze będą one miały charakter
odpadów komunalnych, nie mniej jednak na terenach usługowych w strumieniu odpadów pojawiać się
mogą również odpady niebezpieczne. Rodzaj oraz ilość odpadów niebezpiecznych uzależniony będzie
31
od rodzaju funkcji usługowej wprowadzonej na dany teren. Odpady będą również powstawać
w wyniku prowadzenia prac naprawczych, serwisowych i remontowych, związanych
z funkcjonowaniem obiektów technicznych i infrastruktury technicznej. Powołując się na ustawę
o odpadach, należy stwierdzić, że „w fazie eksploatacji, wytwórcą odpadów będzie każdy, którego
działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów”. Jest nim również „podmiot świadczący
usługi w zakresie remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji
i napraw jest podmiot, który świadczy usługę (chyba, że umowa o świadczenie usługi stanowi
inaczej)”.
Zasady gospodarowania odpadami szczegółowo określają przepisy odrębne, w tym ustawa
o odpadach, ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz akty wykonawcze do tych
ustaw. W przypadku omawianego terenu zlokalizowanego na terenie miasta Poznania, na szczeblu
prawa lokalnego, obowiązujące są Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta
Poznania29 oraz Regulamin utrzymania czystości i porządku w zakresie gospodarowania odpadami
komunalnymi na obszarze gmin wchodzących w skład Związku Międzygminnego „Gospodarka
Odpadami Aglomeracji Poznańskiej”30. W związku z jednoznacznym uregulowaniem sposobów
postępowania z odpadami w ww. dokumentach, w projekcie planu nie znalazły się zapisy odnoszące
się bezpośrednio do sposobu prowadzenia gospodarki odpadami na obszarze opracowania. Nie mniej
jednak, ustalenia projektu pozwalają na prawidłowe prowadzenie gospodarki odpadami
w granicach poszczególnych terenów poprzez realizację wprowadzonych zapisów, ustalających m. in.:
zapewnienie dostępu działek budowlanych do przyległych dróg publicznych, parametry kształtowania
zabudowy, umożliwiających wyznaczenie na każdej działce budowlanej miejsc na pojemniki, służące
do czasowego gromadzenia odpadów. W tym miejscu należy zaznaczyć, że prowadzenie gospodarki
odpadami we właściwy sposób pozwoli na ograniczenie możliwości zanieczyszczenia podłoża
gruntowego (w tym również zasobów wód podziemnych) substancjami niebezpiecznymi,
przedostającymi się do gruntu na skutek niewłaściwego składowania odpadów.
Podsumowując, należy stwierdzić, że realizacja inwestycji przewidzianych ustaleniami projektu
planu niewątpliwie przyczyni się do wystąpienia niekorzystnych oddziaływań na powierzchnię ziemi
i warunki gruntowe w obrębie części terenów znajdujących się na obszarze opracowania, jednakże
realizacja zapisów mających na celu ochronę tych komponentów, pozwoli ograniczyć skalę tego
zjawiska.
6.2.
Oddziaływanie na zasoby naturalne
W związku z tym, że na omawianym obszarze nie znajdują się żadne udokumentowane,
nieodnawialne zasoby naturalne, nie analizuje się zagadnienia wpływu realizacja ustaleń projektu
planu w tym kontekście.
6.3.
Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne
Na obszarze opracowania nie znajdują sią żadne wody powierzchniowe, w związku z czym
w ramach niniejszego opracowania nie jest analizowany wpływ ustaleń projektu planu na wody
powierzchniowe.
Z uwagi na charakter planowanych inwestycji ustalonych zapisami projektu planu, nie
przewiduje się również znaczącego negatywnego oddziaływania realizacji ustaleń planu na wody
podziemne.
Oddziaływania o zasięgu lokalnym i charakterze czasowym mogą wystąpić na etapie
prowadzenia robót budowlanych, związanych z wykonaniem wykopów pod fundamenty nowych
budynków, prowadzeniem głębokich prac ziemnych pod kondygnacje i garaże podziemne. Na tym
etapie istnieje również potencjalne zagrożenie dla jakości wód podziemnych, wynikające
z wytwarzania na terenie inwestycji budowlanych różnego rodzaju odpadów i ścieków. W celu
ograniczenia możliwości zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego ściekami i odpadami,
powstającymi na etapie realizacji inwestycji, należy zorganizować plac i zaplecze budowy w sposób
29
Uchwała Nr L/780/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie przyjęcia Regulaminu utrzymania
czystości i porządku na terenie Miasta Poznania (Dz. U. Woj. Wlkp. z 2013 r., poz. 3931)
30
Uchwała Nr VI/302013 Zgromadzenia Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej” z dnia 12
marca 2013r. w sprawie: przyjęcia regulaminu utrzymania czystości i porządku w zakresie gospodarowania odpadami
komunalnymi na obszarze gmin wchodzących w skład Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami Aglomeracji
Poznańskiej” (Dz. U. Woj. Wlkp. z 2013 r., poz. 2793)
32
zabezpieczający grunt i wodę przed zanieczyszczeniem substancjami ropopochodnymi (na terenie
placów postojowych dla maszyn i środków transportu), wyposażyć je w pomieszczenia socjalnobytowe dla pracowników, przenośne toalety dla pracowników oraz zabezpieczyć skład materiałów
budowlanych. Powstałe w czasie realizacji inwestycji ścieki i odpady powinny być usuwane z terenu
budowy zgodnie z obowiązującymi przepisami odrębnymi i normami. Powyższe zagadnienia
regulowane są przez przepisy odrębne i nie stanowią zakresu ustaleń mpzp, nie mniej jednak będą
miały istotne znaczenie dla jakości środowiska gruntowo-wodnego na terenach przeznaczonych
w projekcie mpzp pod zabudowę.
Prowadzenie prac budowlanych może się wiązać również z czasowym obniżeniem zwierciadła
wód gruntowych, a także lokalnym ograniczeniem zdolności infiltracyjnych. Zmiany te będą miały
charakter krótkotrwały i ustąpią po zaprzestaniu prowadzenia działań w tym zakresie. Zagrożenia, ale
o znacznie mniejszym zasięgu i skali, mogą pojawiać się również w związku z dopuszczonymi
ustaleniami planu robotami budowlanymi w zakresie infrastruktury technicznej, w szczególności sieci
wodociągowej, kanalizacyjnej, elektroenergetycznej, telekomunikacyjnej i ciepłowniczej.
Rozwój terenów zabudowanych związany jest nierozerwalnie ze wzrostem udziału powierzchni
trwale uszczelnionych. Dodatkowo w graniach projektu planu przewiduje się budowę parkingów
ogólnodostępnych oraz wyposażenie pozostałych terenów w miejsca parkingowe i parkingi. Wzrost
ilości tych powierzchni powoduje większy odpływ wód opadowych i roztopowych z danego obszaru za
pośrednictwem sieci kanalizacyjnej oraz ograniczenie infiltracji wód opadowych i roztopowych.
To z kolei powoduje zagrożenie obniżania poziomu wód gruntowych, zmniejszania ich zasobów
i nadmiernego przesuszania gruntu.
W celu ograniczenia negatywnego oddziaływania w ww. zakresie, do projektu planu
wprowadzono ustalenia, które pozwolą na zmniejszenie odpływu wód opadowych i roztopowych
z terenów przez sieci kanalizacyjne. W projekcie mpzp ustalono odprowadzenie wód opadowych
i roztopowych z terenów do sieci kanalizacji deszczowej, z dopuszczeniem zagospodarowania ich na
terenie (nie dotyczy to jedynie terenów dróg publicznych, z których ustala się ich odprowadzanie
wyłącznie do sieci kanalizacji deszczowej). W projekcie planu znalazł się również zapis dopuszczający
lokalizację zbiorników retencyjnych wód opadowych i roztopowych (nie dotyczy terenów dróg
publicznych i wewnętrznych – z wyłączeniem terenów parkingów). Zagospodarowanie wód
w granicach działki jest oceniane pozytywnie z ekologicznego punktu widzenia, gdyż podstawową
zasadą współczesnych metod zagospodarowania wód opadowych i roztopowych jest ich zatrzymanie
na terenie, spowolnienie tempa spływu do odbiornika oraz naturalne oczyszczanie wód opadowych na
miejscu, przed odprowadzeniem do odbiornika. Zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych na
terenie jest zatem szczególnie korzystne w przypadku terenów charakteryzujących się dużym udziałem
zieleni i niewielkim udziałem powierzchni trwale uszczelnionych. Dopuszczenie odprowadzania wód
opadowych i roztopowych do sieci kanalizacji deszczowej umożliwia natomiast właściwe
gospodarowanie wodami na terenach, w obrębie których możliwości zagospodarowania wód
opadowych i roztopowych są ograniczone z uwagi na duży udział powierzchni trwale uszczelnionych
lub lokalne warunki gruntowo-wodne (np. płytkie zaleganie zwierciadła wód gruntowych, obszary
bezodpływowe itd.). Ustalenie odprowadzania wód opadowych i roztopowych do sieci kanalizacji
deszczowej jest rozwiązaniem najbardziej korzystnym w przypadku terenów komunikacyjnych
(zwłaszcza na terenach miejskich, gdzie nie ma trawiastych rowów przydrożnych), obejmujących drogi
o nawierzchni utwardzonej (bitumicznej), gdyż minimalizuje ryzyko zanieczyszczenia środowiska
gruntowo-wodnego substancjami spływającymi z powierzchni dróg (przede wszystkim węglowodorami
ropopochodnymi i zawiesiną).
Dla ochrony zasobów wód podziemnych pożądane jest również utrzymanie jak największych
powierzchni umożliwiających infiltrację wód do gruntu. W tym kontekście istotne są zapisy projektu
planu dotyczące ograniczenia powierzchni zabudowanych działek oraz zachowanie wymaganych
minimalnych powierzchni biologicznie czynnych. Dodatkowo, na części terenów MW projekt planu
wskazuje lokalizację stref zieleni urządzonej, a dla wszystkich terenów również zagospodarowanie
zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów.
W kontekście ochrony jakości zasobów wód na terenie mpzp należy również wymienić
ustalenie zaopatrzenia w wodę pitną z sieci wodociągowej. Omawiany teren w całości jest włączony
do systemu wodociągowego miasta. Dostarczenie wody z miejskiej sieci wodociągowej wyeliminuje
ryzyko nadmiernej eksploatacji zasobów wód podziemnych na skutek lokalizowania indywidualnych
ujęć wody. Na omawianym terenie znajdują się dwie studnie czwartorzędowe 31. Jedna z nich (O/32)
31
dane z mapy SIP ZGiKM GEOPOZ i z Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Poznania
33
leży na zachód od budynku kościoła, na działce, na której zlokalizowany jest budynek sklepu Aldi
(teren 2U). Druga studnia (O/33) natomiast znajduje się na terenie osiedlowego boiska i placu zabaw
pomiędzy blokami mieszkalnymi (teren 4MW), na zachód od poprzedniej studni. Obie studnie są
studniami publicznymi. Dla tych studni nie ustanowiono stref ochronnych.
Ochronie jakości wód podziemnych mają służyć również ustalenia planu, dotyczące:
obowiązku odprowadzania ścieków bytowych i przemysłowych do sieci kanalizacji sanitarnej,
zachowania na terenach 1-2KD-GP (z dopuszczeniem przebudowy) istniejącej magistrali
wodociągowej, a na terenie 1KD-Z zachowania (z dopuszczeniem przebudowy) istniejącego kolektora
deszczowego, powiązania elementów sieci infrastruktury technicznej na terenie planu z układem
zewnętrznym oraz zapewnienia dostępu do sieci, jak również wprowadzenia zakazu lokalizacji na
terenach 1-19MW przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na
środowisko, z wyjątkiem dopuszczonych planem.
Podsumowując ustalenia projektu mpzp w odniesieniu do wód podziemnych, należy stwierdzić,
że możliwe jest czasowe i lokalne oddziaływanie nowych inwestycji na zasoby i jakość wód
podziemnych, jednakże realizacja zapisów regulujących sposób zagospodarowania poszczególnych
terenów oraz zasady prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej, pozwolą na ograniczenie
niekorzystnych oddziaływań w możliwie maksymalnym stopniu.
6.4.
Oddziaływanie na różnorodność biologiczną
Analizowany obszar obejmuje tereny typowej osiedlowej zabudowy mieszkaniowej
wielorodzinnej wraz z towarzyszącymi terenami usługowymi. Na omawianym terenie znajdują się
budynki szkoły, kościoła, Komendy Miejskiej Powiatowej Straży Pożarnej. Zabudowie towarzyszą
tereny zieleni osiedlowej, zarówno urządzonej – zlokalizowanej w bezpośrednim sąsiedztwie budynków
mieszkalnych, przy terenach placów zabaw i osiedlowych skwerków, jak też nieurządzonej –
spontanicznie rozwijającej się na terenach wolnych od zabudowy, niezwiązanych z istniejącą
zabudową i infrastrukturą. To właśnie te tereny stanowią potencjalne miejsca lokalizacji nowej
zabudowy, zgodnie z ustaleniami zawartymi w projekcie planu.
Realizacja ustaleń projektu mpzp „Os. Stare Żegrze” w Poznaniu nie wpłynie w sposób
znacząco negatywny na kształtowanie lokalnej różnorodności biologicznej. Projekt planu nie
przewiduje wprowadzania elementów zagospodarowania przestrzennego mogących spowodować
drastyczne zmiany w tutejszych warunkach środowiskowych, skutkujących znacznym ograniczeniem
bioróżnorodności. Inwestycje, jakie zostały przewidziane w projekcie planu (obejmujące m.in.
realizację nowej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej) będą dotyczyły terenów z roślinnością
nieuporządkowaną, w miejscu której, poza budynkami wykreowany zostanie układ nowej roślinności
towarzyszącej zabudowie. Wprawdzie powstanie nowej zabudowy będzie wiązać się z koniecznością
zniszczenia pokrywy roślinnej i częściowego uszczelnienia powierzchni, jednak będzie to dotyczyć
stosunkowo niewielkiej powierzchni, w związku z tym wpływ na kształtowanie tutejszej różnorodności
biologicznej należy ocenić jako niewielkie.
Pojawienie się nowej zabudowy oraz ewentualne zagęszczenie zabudowy już istniejącej, jak
również wprowadzenie nowych elementów towarzyszących zabudowie, ustalonych zapisami projektu
planu, przyczynią się do zmniejszenia powierzchni dostępnej dla flory i fauny, jednak skala tego
zjawiska nie wpłynie znacząco na ograniczenie lokalnej różnorodności biologicznej z uwagi na obecny
silnie zainwestowany i zurbanizowany charakter omawianego obszaru.
Do projektu mpzp wprowadzono zapisy regulujące kwestie związane pośrednio z ochroną
lokalnej bioróżnorodności. Wymienić tu można zapisy ustalające m.in.: dla części terenów MW
lokalizację stref zieleni urządzonej, wskazanych na rysunku planu, zagospodarowanie zielenią
wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów, dla terenów dróg zachowanie istniejących
drzew, a w przypadku przebudowy układu drogowego lub sieci infrastruktury technicznej, wymóg ich
przesadzenia lub wprowadzenia nowych nasadzeń, lokalizację nowych nasadzeń drzew, pod
warunkiem, że nie koliduje to z parametrami drogi i infrastrukturą techniczną, , dla terenów dróg
wewnętrznych dopuszczenie
nowych nasadzeń drzew, pod warunkiem, że nie koliduje to
z parametrami drogi i infrastrukturą techniczną, dla terenów 1-12U, w przypadku lokalizacji wolno
stojącego obiektu handlowego o powierzchni sprzedaży powyżej 300 m 2, zagospodarowanie nie mniej
niż 15% powierzchni działki budowlanej zielenią wysoką. Niezwykle ważne jest również zachowanie
powierzchni biologicznie czynnej na terenach zabudowanych, co będzie stanowiło czynnik
umożliwiający byt i rozwój roślinności. Dopuszczenie zagospodarowania wód opadowo-roztopowych
w terenie oraz dopuszczenie lokalizacji zbiorników retencyjnych (poza terenami dróg publicznych
34
i wewnętrznych – nie dotyczy parkingów) jest również rozwiązaniem mogącym mieć korzystne
oddziaływanie na rozwój różnorodności biologicznej w granicach planu.
Podsumowując, należy stwierdzić, że wykształcenie odpowiedniego układu przestrzennego
zabudowy oraz wprowadzenie obowiązku zachowania odpowiedniego areału powierzchni,
zapewniających warunki życia organizmów żywych, produkcji materii organicznej oraz warunki
infiltracji wód opadowych i roztopowych do gruntu, pozwoli na ograniczenie zmian w warunkach
siedliskowych, zarówno w odniesieniu do przedstawicieli lokalnej flory, jak i fauny, a co za tym idzie
przyczyni się do zachowania bioróżnorodności na terenie objętym planem.
6.5.
Oddziaływanie na szatę roślinną
Realizacja ustaleń projektu planu wpłynie na trwałe zniszczenie szaty roślinnej wyłącznie
na terenach dotychczas niezainwestowanych lub obecnie nieużytkowanych, a przeznaczonych
w projekcie pod zabudowę lub zainwestowanie nowymi elementami infrastruktury towarzyszącej
zabudowie, w tym technicznej. Dotyczy to przede wszystkim terenów 10MW, 11MW, 5MW, 5U
i US. W przypadku zmiany użytkowania zabudowy jednorodzinnej zlokalizowanej na terenach
10-12MW na zabudowę wielorodzinną również dojedzie do zmniejszenia powierzchni porośniętej
przez roślinność na rzecz terenów zabudowanych. Należy podkreślić, że zniszczona zieleń
nieurządzona, czy też urządzona wokół istniejących budynków jednorodzinnych, przynajmniej
częściowo, zastąpiona zostanie zielenią urządzoną, towarzyszącą nowym budynkom.
W zależności od stopnia przekształcenia powierzchni ziemi, a więc sposobów posadowienia
nowych budynków i zakresu wykonywania innych prac, głównie z zakresu infrastruktury technicznej,
przeobrażeniom ulegają również gleby, których skład i nawodnienie mają kluczowe znaczenie dla
bytowania roślin. Powodowane działaniami mechanicznymi przekształcenia mogą doprowadzić do
zmiany ułożenia warstw, jak również zmiany składu chemicznego gruntów i ich właściwości
technicznych, m.in. uziarnienia, zagęszczenia, stopnia plastyczności. Obciążenie terenu powoduje
bowiem degradację naturalnego systemu kapilarnego, decydującego o retencji wody, jej dostępności
dla roślin oraz o wymianie gazowej w profilu glebowym. W rezultacie powstają nowe grunty,
składające się z przemieszczonych składników mineralnych rodzimych i sztucznych, kwalifikowane do
gruntów nasypowych, które są mniej korzystne dla rozwoju roślinności. Poprawie warunków wodnych
na tych terenach mogą sprzyjać zapisy projektu planu, dopuszczające na terenach 1-19MW, 1-12U,
UK, US, UO oraz 1-2KDWpp zagospodarowania wód opadowych i roztopowych na terenie oraz
lokalizację zbiorników retencyjnych wód opadowych i roztopowych.
W projekcie planu określone zostały również zasięgi stref zieleni urządzonej, które odnoszą się
do funkcjonujących obecnie ogrodów przydomowych (szczegółowo opisanych w punkcie 2.5) oraz
podano minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej w granicach działki budowlanej. Tereny
osiedlowej zieleni urządzonej oraz zieleń wysoka, poprawiają fizjonomię i estetykę całego obszaru,
pełnią rolę izolacji przed emitowanymi zanieczyszczeniami powietrza (zwłaszcza pyłowymi) oraz są
pewnego rodzaju katalizatorem zanieczyszczeń. Obecność zieleni w terenach tak zurbanizowanych
i zainwestowanych jest nieoceniona i należy dążyć zarówno do jej zachowania, jak i rozwoju.
Najkorzystniejszym z biologicznego i estetycznego punktu widzenia rozwiązaniem jest dobór
roślinności zgodnie z panującymi warunkami glebowo-wodnymi, w nawiązaniu do roślinności już
istniejącej i z uwzględnieniem otoczenia (np. roślinność odporna na wysokie stężenie soli w glebie przy
trasach komunikacyjnych).
W tej kwestii projekt planu ustala: zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od
utwardzenia fragmentów terenów, lokalizację stref zieleni urządzonej dla części terenów MW,
zachowanie dla terenów dróg istniejących drzew, a w przypadku przebudowy układu drogowego lub
sieci infrastruktury technicznej, wymóg ich przesadzenia lub wprowadzenia nowych nasadzeń,
i infrastrukturą techniczną, dla terenów dróg wewnętrznych nowe nasadzenia drzew, pod warunkiem,
że nie koliduje to z parametrami drogi i infrastrukturą techniczną, dla terenów 1-12U, w przypadku
lokalizacji wolno stojącego obiektu handlowego o powierzchni sprzedaży powyżej 300 m2,
zagospodarowanie nie mniej niż 15% powierzchni działki budowlanej zielenią wysoką, wartości
minimalnych powierzchni biologicznie czynnych dla poszczególnych terenów.
Podsumowując, należy stwierdzić, że zmiany wywołane realizacją ustaleń projektu planu będą
skutkowały nieuniknioną ingerencją inwestycji w struktury glebowe i gruntowo-wodne w ich
otoczeniu, które ograniczą dotychczas spontaniczny wzrost roślin. Uregulowanie parametrów
zabudowy zapisami i rysunkiem planu daje większe możliwości zabezpieczenia i zachowania zieleni,
35
szczególnie tej wartościowej. Również przytoczone powyżej ustalenia planu, bezpośrednio odnoszące
się do zieleni, jak i szereg innych – mających dla niej znaczenie pośrednie, należy ocenić pozytywnie
i uznać za wystarczające do ochrony szaty roślinnej w granicach mpzp „Os. Stare Żegrze” w Poznaniu.
6.6.
Oddziaływanie na świat zwierzęcy
Zaproponowany w projekcie planu sposób zagospodarowania terenów znajdujących się
w granicach mpzp w większości przypadków nie będzie wpływał niekorzystnie na przedstawicieli
lokalnej fauny. Z uwagi na zurbanizowany charakter omawianego obszaru, liczba gatunków fauny nie
jest tu duża (o czym pisano w punkcie 2.6). Z uwagi na to, że projekt planu ustala zachowanie
w znacznej części osiedla dotychczasowego sposobu zagospodarowania i użytkowania terenów,
a wprowadzenie nowej zabudowy możliwe jest wyłącznie na kilku, obecnie niezabudowanych,
działkach obecnie niezabudowanych, nie należy spodziewać się znacznych ingerencji w środowisko
omawianego terenu, które jednocześnie stanowi miejsce bytowania lokalnej fauny.
Wprowadzenie w obrębie poszczególnych terenów zapisów ustalających m.in.:
zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów, lokalizację dla
części terenów MW stref zieleni urządzonej, wskazanych na rysunku planu, zachowanie istniejących
drzew (dla terenów dróg publicznych), a w przypadku przebudowy układu drogowego lub sieci
infrastruktury technicznej, wymóg ich przesadzenia lub wprowadzenia nowych nasadzeń, lokalizację
nowych nasadzeń drzew, pod warunkiem, że nie koliduje to z parametrami drogi i infrastrukturą
techniczną (ten zapis dotyczy również dróg wewnętrznych) oraz określenie minimalnego udziału
powierzchni biologicznie czynnej, umożliwi zachowanie miejsc żerowania i bytowania występujących tu
dotychczas przedstawicieli lokalnej fauny (dobrze przystosowanych do życia w bliskim sąsiedztwie
siedzib ludzkich). Obecność drzew i krzewów owocowych oraz powieszonych na drzewach budek
lęgowych sprzyja występowaniu na tym terenie licznych gatunków ptaków. Tereny, na których
zaobserwowano największą ilość ptaków są w chwili obecnej w całości zagospodarowane i nie
przewiduje się na nich znacznych inwestycji, mogących zaburzyć dotychczasowe bytowanie ptaków.
Negatywne skutki w odniesieniu do zamieszkujących tu zwierząt będą związane natomiast
ze zniszczeniem pokrywy roślinnej na terenach w chwili obecnej niezabudowanych, a zgodnie
z zapisami mpzp, przeznaczonych bezpośrednio pod lokalizację nowej zabudowy. Działania te wpłyną
bezpośrednio na ograniczenie przestrzeni dostępnej dla zamieszkujących te tereny niewielkich
zwierząt, a także (w niewielkim stopniu) na zmniejszenie dostępności do bazy pokarmowej. Przewiduje
się jednak, że z uwagi na łatwość przystosowywania się przedstawicieli lokalnej fauny do trudnych
warunków siedliskowych (zanieczyszczenia, hałas komunikacyjny itd.), realizacja tego typu inwestycji
nie wpłynie w sposób długofalowy na ograniczenie liczebności występujących tu gatunków zwierząt.
Lokalne i czasowe ograniczenia w liczebności poszczególnych gatunków mogą wystąpić
na etapie realizacji poszczególnych zamierzeń, wymagających użycia ciężkiego sprzętu, emitującego
hałas, będący czynnikiem płoszącym dla zwierząt. Oddziaływania te będą miały jednak charakter
krótkotrwały i ustaną po zakończeniu etapu realizacji. Szczególnie istotne będzie zatem zapewnienie
możliwie jak największej ochrony istniejącej zieleni na etapie realizacji nowych inwestycji,
a w przypadku konieczności usunięcia istniejących nasadzeń zieleni wprowadzanie, w ramach
kompensacji przyrodniczej, nowych nasadzeń.
Reasumując, realizacja zamierzeń projektu planu wiązać się będzie z wystąpieniem
negatywnych oddziaływań na lokalną faunę w niewielkim stopniu, a przyjęte w nim rozwiązania
pozwolą zrekompensować straty poniesione w tym zakresie.
6.7.
Oddziaływanie na krajobraz
Realizacja ustaleń projektu mpzp „Os. Stare Żegrze” w Poznaniu wpłynie w niewielkim stopniu
na zmianę walorów krajobrazowych omawianego terenu. Biorąc pod uwagę obecne zagospodarowanie
oraz zapisy projektu planu, należy stwierdzić, że w obrębie większości terenów zachowany zostanie
dotychczasowy sposób zagospodarowania i użytkowania, a nowa zabudowa mieszkaniowa oraz
obiekty towarzyszące zabudowie istniejącej i inne elementy zagospodarowania, stanowić będą
uzupełnienie dotychczasowego zainwestowania. Bardzo istotne jest, że w wyniku realizacji ustaleń
planu nie zostanie zmieniony dotychczasowy charakter krajobrazu.
Najistotniejszych zmian w krajobrazie można spodziewać się w wyniku zabudowania terenów
10MW i 11MW, na których obecnie zlokalizowana jest pojedyncza zabudowa (jednorodzinna
36
i wielorodzinna). Nowa zabudowa wprawdzie będzie nawiązywała do charakteru dotychczasowego
otoczenia, jednak zamknie wolną przestrzeń.
Na terenach, gdzie zlokalizowane są budynki jednorodzinne (10-12MW), ewentualna zmiana
przeznaczenia ich na budynki wielorodzinne przyczyni się do zmian wizualnych w zagospodarowaniu
przestrzennym tych terenów. W ustaleniach planu dopuszczone jest nadbudowanie i rozbudowanie
budynków zgodnie z parametrami i wskaźnikami kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania
terenu jak dla terenów MW.
Na terenach 1KDWpp i 2KDWpp projekt planu zakłada powstanie parkingów
ogólnodostępnych, w tym parkingów wielopoziomowych. Pojawienie się nowych obiektów
budowlanych (o maksymalnej wysokości 12 lub 15 m – w zależności od lokalizacji) w miejscu
dotychczasowych niezabudowanych placów również wpłynie na zmianę w odbiorze otoczenia.
Przeznaczenie terenu US pod funkcje sportu i rekreacji wraz z zabudową towarzyszącą oraz terenu 5U
pod usługi opieki społecznej, ochrony zdrowia, oświaty lub kultury, będzie również zmianą
w krajobrazie, ale zwarzywszy na charakter i przeznaczenie nowej zabudowy, zdecydowanie
korzystną.
W celu kształtowania ładu przestrzennego i poprawy walorów krajobrazowych poszczególnych
terenów, w projekcie planu wprowadzono ograniczenia i zakazy (w zależności od przeznaczenia
terenów), dotyczące lokalizacji elementów dysharmonizujących przestrzeń wizualną takich jak:
ogrodzenia, reklamy, szyldy, czy tymczasowe obiekty budowlane.
Ustalenia projektu planu w odniesieniu do zieleni również podniosą walory estetycznie
otoczenia zabudowy i całego terenu objętego projektem planu, co będzie miało korzystny wpływ na
lokalny krajobraz.
Podsumowując, zapisy projektu planu, pomimo wprowadzenia nowego sposobu użytkowania
i zagospodarowania w obrębie części analizowanego obszaru, pozwolą na wytworzenie terenów
o charakterze nawiązującym do obecnej sytuacji, w związku z czym nie może być mowy o znacznym
wpływie na walory krajobrazowe w granicach mpzp „Os. Stare Żegrze” w Poznaniu.
6.8.
Oddziaływanie na ludzi
Projekt planu przewiduje nowe zainwestowanie tylko na niewielkiej części analizowanego
obszaru, utrzymując w większości przypadków dotychczasowy sposób zagospodarowania
i użytkowania terenów. Zapisy projektu planu w granicach analizowanego obszaru dają możliwość
wprowadzenia na nielicznych terenach obecnie niezagospodarowanych nowej zabudowy usługowej,
mieszkaniowej wielorodzinnej, jak również elementów powiązanych, zarówno z nową, jak i istniejącą
zabudową. Należą do nich między innymi: drogi wewnętrzne, ciągi piesze, obiekty małej architektury,
w tym place zabaw oraz ogrodzenia, szyldy, reklamy, dla których warunki lokalizacji są szczegółowo
przedstawione w projekcie planu.
Z uwagi na duże zagęszczenie zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej na omawianym
obszarze, z dużym prawdopodobieństwem należy zakładać, że etap realizacji nowych inwestycji będzie
uciążliwy dla większości mieszkańców tego terenu. Będzie to jednak oddziaływanie krótkotrwałe,
obejmujące określone tereny i skupi się w czasie prowadzenia robót. Powstałe uciążliwości będą
obejmowały m.in. czasowy i lokalny wzrost zapylenia na skutek wykonywania prac ziemnych
i budowlanych oraz wzrost hałasu, związany z pracą sprzętu budowlanego oraz wzrostem natężenia
ruchu ciężkich pojazdów w rejonie terenów inwestycyjnych. Należy jednak zakładać, że prace
prowadzone będą w ciągu dnia i nie będą stanowiły uciążliwości w godzinach nocnych. Poza tym
będzie to oddziaływanie krótkotrwałe i chwilowe, które ustanie po zakończeniu prac budowlanych.
Najistotniejszych oddziaływań w ww. zakresie należy spodziewać się na etapie realizacji nowych
inwestycji na terenach obecnie w bardzo niewielkim stopniu zabudowanych, a więc terenów 10MW
i 11MW, jak również terenu 5MW – w chwili obecnej wolnego od zabudowy. Oddziaływania będą
dotyczyć też terenów 1KDWpp i 2KDWpp (oddziaływania będą większe, jeśli budowany zostanie
parking wielokondygnacyjny z usługami w parterze budynku), US (w przypadku lokalizacji budynków
związanych ze sportem i rekreacją) oraz 5U. Mniejsze uciążliwości będę występowały na terenach już
zabudowanych, gdzie istniejące obiekty zostaną ewentualnie uzupełnione funkcjami towarzyszącymi
i uzupełniającymi (ustalonymi zapisami projektu planu).
Niewielki
wzrost
intensywności
zagospodarowania
obszaru
będzie
wiązał
się
z pojawieniem nowych źródeł hałasu, a tym samym z niewielkim wzrostem hałasu samochodowego.
Będzie to skutkowało jedynie wzrostem ruchu o charakterze lokalnym i nie wpłynie znacząco na
pogorszenie się klimatu akustycznego na omawianym obszarze.
37
Jako oddziaływanie korzystne dla ludzi należy uznać zapisy projektu planu dotyczące budowy
obiektów i elementów infrastruktury poprawiających komfort życia na omawianym obszarze oraz
uatrakcyjniających przestrzeń wspólnie użytkowaną. Wśród tych elementów należy wymienić przede
wszystkim: place zabaw, ścieżki rowerowe, obiekty i budynki sportowo-rekreacyjne, nowe nasadzenia
drzew, parkingi itp. Dla prawidłowego funkcjonowania osiedla wielorodzinnego istotne jest
zlokalizowanie całej infrastruktury technicznej i społecznej oraz obiektów umożliwiających spędzenia
wolnego czasu blisko miejsca zamieszkania.
Za korzystne z punktu widzenia oddziaływania na ludzi należy uznać również zapisy projektu
planu ustalające zakaz lokalizacji na terenach 1-19MW przedsięwzięć mogących znacząco lub
potencjalnie oddziaływać na środowisko (z wyjątkiem dopuszczonych planem) oraz dla wszystkich
terenów, na których możliwe jest wprowadzenie zabudowy, stosowania pieców i trzonów kuchennych
na paliwo stałe. Pierwszy zakaz gwarantuje, że na omawianym obszarze nie pojawią się nowe
inwestycje powodujące uciążliwości, przede wszystkim związane ze wzrostem hałasu
i zanieczyszczenia powietrza, a drugi – ma na celu poprawę i ochronę jakości powietrza
atmosferycznego.
W wyniku realizacji ustaleń planu nie należy spodziewać się innych, znaczących oddziaływań
na ludzi. Z dużym prawdopodobieństwem należy stwierdzić, że właściwy układ funkcjonalnoprzestrzenny, o uporządkowanym i zadbanym krajobrazie, z dużym udziałem zieleni osiedlowej, będzie
stanowił raczej przyjazne miejsce dla życia, zarówno obecnych, jak i przyszłych mieszkańców os. Stare
Żegrze.
6.9.
Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne
Najbardziej istotny wpływ na kształtowanie jakości powietrza, zarówno w stanie istniejącym,
jak i w stanie projektowanym, będzie miała emisja zanieczyszczeń generowanych w obrębie szlaków
komunikacyjnych, zlokalizowanych na obszarze projektu planu (ul. B. Krzywoustego, ul. Inflancka
i ul. Bobrzańska), jak i poza jego granicami (ul. Żegrze). Należy jednocześnie zaznaczyć,
że w projekcie planu nie przewiduje się realizacji nowych, znaczących ciągów komunikacyjnych, które
generowałyby ruch samochodowy, wpływający na istotne pogorszenie jakości powietrza
atmosferycznego. Dodatkowo należy zauważyć, że, jak wynika z raportów oddziaływania
przedsięwzięcia na środowisko dla inwestycji drogowych o podobnym, a nawet większym natężeniu
ruchu na terenie miasta Poznania, całkowita szerokość obszaru przekroczeń dopuszczalnych stężeń
zanieczyszczenia powietrza nie wykracza poza szerokości pasa drogowego. W związku z tym można
stwierdzić, że emisja zanieczyszczeń z funkcjonujących w granicach oraz w ich bezpośrednim
sąsiedztwie terenów komunikacyjnych nie przekracza określonych przepisami dopuszczalnych
poziomów stężeń, a co za tym idzie, nie stanowi zagrożenia dla dotrzymania obowiązujących
standardów jakości powietrza na obszarze projektu mpzp. Na taki stan rzeczy ma również wpływ fakt,
iż w ostatnich latach notuje się zwiększanie udziału pojazdów spełniających wyższe normy emisji
EURO32 oraz stopniowe wycofywanie z użytku pojazdów nie spełniających tych norm.
Nowe punktowe źródła emisji zanieczyszczeń mogą pojawić się w granicach analizowanego
obszaru, w miejscach gdzie ustaleniami projektu planu dopuszczona jest nowa zabudowa. Z uwagi
jednak na to, że teren osiedla podłączony jest do miejskiej sieci cieplnej, należy przypuszczać,
że nowa zabudowa również zostanie do tej sieci przyłączona. Projekt planu dopuszcza również
korzystanie z indywidualnych systemów grzewczych, jednak ten sposób ogrzewania jest bardziej
prawdopodobny w obiektach usługowych, niż w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych.
Krótkoterminowego wzrostu emisji zanieczyszczeń należy spodziewać się na etapie realizacji
poszczególnych inwestycji, których przeprowadzenie zostało umożliwione zapisami projektu planu.
We wspomnianym przypadku źródłami emisji będą prace ziemne, których prowadzenie związane
będzie z generowaniem znacznych ilości pyłu oraz silniki spalinowe pojazdów i maszyn budowlanych,
wykorzystywanych podczas realizacji inwestycji. Prognozuje się jednak, że ilość zanieczyszczeń
generowanych w trakcie prac budowlanych nie będzie miała większego znaczenia w kształtowaniu
jakości powietrza atmosferycznego, głównie z uwagi na ograniczoną powierzchnię i czas
przeprowadzania robót budowlanych oraz niewielkie odległości unoszenia zanieczyszczeń.
Oddziaływanie to należy scharakteryzować jako krótkotrwałe i mające zasięg lokalny. Niemniej jednak,
w celu zminimalizowania emisji pyłów należy dążyć do wyboru technologii jak najmniej uciążliwej.
32
norma emisji EURO I (91/441/EC), EURO II (94/12/EC, 96/69/EC), EURO III i EURO IV (wprowadzona Dyrektywą 98/69/EC)
oraz EURO V (2007/715/EC)
38
W celu ochrony powietrza w granicach projektu planu wprowadzono zapisy, których realizacja
ma na celu zminimalizowanie niekorzystnych oddziaływań na kształtowanie lokalnej jakości powietrza
atmosferycznego. Do najważniejszych ustaleń w tym zakresie należy wprowadzenie zakazu stosowania
w budynkach pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe, co jest rozwiązaniem szczególnie istotnym
w kontekście dopuszczenia możliwości stosowania indywidualnych systemów grzewczych.
Wprowadzenie powyższego zapisu nawiązuje do ustaleń zawartych w uchwale w sprawie Aktualizacji
Programu ochrony powietrza dla strefy: Aglomeracja Poznań (strefa Miasto Poznań)
w woj. Wielkopolskim33 oraz uchwale w sprawie Programu ochrony powietrza w zakresie benzo-alfapirenu dla stref: Aglomeracja Poznańska, Miasto Leszno, strefy gnieźnieńsko-wrzesińskiej oraz strefy
pilsko-złotowskiej w woj. Wielkopolskim34, dotyczących m.in. konieczności podejmowania działań na
rzecz obniżenia stężeń zanieczyszczeń powietrza w zakresie pyłu PM10 oraz benzo-alfa-pirenu.
Dodatkowo należy podkreślić, że omawiany teren charakteryzuje się znacznym udziałem
roślinności osiedlowej, co jest czynnikiem korzystnie wpływającym na jakość powietrza
atmosferycznego. Roślinność absorbuje bowiem znaczną część ładunku zanieczyszczeń i ogranicza
zasięg przenoszenia zanieczyszczeń pyłowych, jak również sprzyja przewietrzaniu miasta. W tym
kontekście duże znaczenie będzie miała realizacja zapisów ustalających między innymi:
zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów, lokalizację na
części terenów MW stref zieleni urządzonej (pod warunkiem dużego udziału zieleni wysokiej),
wskazanych na rysunku planu, zachowanie na terenach dróg istniejących drzew, a w przypadku
przebudowy układu drogowego lub sieci infrastruktury technicznej, wymóg ich przesadzenia lub
wprowadzenia nowych nasadzeń, lokalizację nowych nasadzeń drzew, pod warunkiem, że nie koliduje
to z parametrami drogi i infrastrukturą techniczną, dopuszczenie dla terenów dróg wewnętrznych
nowych nasadzeń drzew, pod warunkiem, że nie koliduje to z parametrami drogi i infrastrukturą
techniczną, w przypadku lokalizacji na terenach 1-12U wolno stojącego obiektu handlowego
o powierzchni sprzedaży powyżej 300 m 2, zagospodarowanie nie mniej niż 15% powierzchni działki
budowlanej zielenią wysoką.
Na ograniczenie ryzyka pojawienia się w granicach projektu mpzp obiektów, których
funkcjonowanie mogłoby spowodować lokalne pogorszenie standardów jakości powietrza
atmosferycznego, wpływać będzie przestrzeganie zakazu lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze
lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, z wyjątkiem dopuszczonych ustaleniami planu.
Podsumowując ustalenia projektu mpzp należy stwierdzić, że z uwagi na duże już w chwili
obecnej zainwestowanie omawianego obszaru i ograniczenia terenowe dla rozwoju nowej zabudowy,
aktualny stan powietrza atmosferycznego w wyniku realizacja przedsięwzięć dopuszczonych zapisami
planu, nie ulegnie znacznemu pogorszeniu. Zapisy w zakresie ochrony środowiska, a szczególnie
w odniesieniu do powietrza, są wystarczające dla ochrony powietrza na tym terenie i pozwolą na
zminimalizowanie ewentualnych niekorzystnych oddziaływań.
6.10.
Oddziaływanie na klimat lokalny
Realizacja ustaleń zawartych w projekcie mpzp „Os. Stare Żegrze” w Poznaniu, polegająca na
lokalizacji kilku nowych budynków mieszkalnych wielorodzinnych i ewentualnym uzupełnieniu
zabudowy już istniejących układów zabudowy, nie będzie powodować znaczącego oddziaływania na
kształtowanie lokalnego klimatu.
Ogólnie rzecz biorąc, swobodne przemieszczanie się mas powietrza w rejonie opracowania
planu jest utrudnione ze względu na istniejącą gęstą i wysoką zabudowę wielorodzinną, zlokalizowaną
zarówno w granicach mpzp, jak i na terenach sąsiednich. Istniejący sposób zagospodarowania
powoduje również występowanie wyższych temperatur powietrza w ciągu roku i mniejszą jego
wilgotność, a także zwiększone stężenie zanieczyszczeń (zwłaszcza w okresie grzewczym).
Nowo planowana zabudowa na terenach 10MW i 11MW, a więc przy granicy planu, zgodnie
z ustaleniami planu będzie miała od 4 do 5 kondygnacji (maksymalna wysokość 19 m). Przy granicach
planu mogą również powstać parkingi wielokondygnacyjne (na terenach 1-2KDWpp) o wysokości
12-15 m. Nie będzie to zabudowa wysoka, jednak uwzględniając obecną już gęstą zabudowę na
33
34
Uchwała Nr XXIX/561/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie Aktualizacji Programu
ochrony powietrza dla strefy: Aglomeracja Poznań (strefa Miasto Poznań) w woj. Wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia
15.01.2013 r., poz. 508)
Uchwała Nr XXIX/566/12 Sejmiku województwa wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie Programu ochrony
powietrza w zakresie benzo-alfa-pirenu dla stref: Aglomeracja Poznańska, Miasto Leszno, strefy gnieźnieńsko-wrzesińskiej
oraz strefy pilsko-złotowskiej w woj. Wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 15.01. 2013 r., poz. 509)
39
terenach sąsiednich, będzie ona stanowiła domknięcie granic planu. Zmniejszy to zasięg wolnej
przestrzeni, korzystnej dla przemieszczania się mas powietrza w i tak już znacznie utrudnionych
warunkach. Również zagęszczenie zabudowy wewnątrz terenów zabudowanych (tereny 5MW, US
i 5U) w pewnym stopniu może przyczynić się do niewielkiego pogorszenia się warunków
aerosanitarnych na omawianym obszarze.
W obliczu panujących warunków klimatu lokalnego oraz planowanej lokalizacji kolejnych
obiektów budowlanych, należy dołożyć wszelkich starań o wysoki udział zieleni, zwłaszcza tej
wysokiej, gdyż jej obecność poprawia warunki klimatyczne i aerosanitarne. Równie istotna jest
minimalizacja wpływu istniejących i potencjalnych źródeł zanieczyszczenia powietrza na tym terenie.
W tekście mpzp wprowadzono ustalenia dotyczące ochrony i kształtowania roślinności
i ochrony powietrza atmosferycznego, których realizacja w sposób pośredni przyczynią się również do
poprawy klimatu lokalnego. Należą do nich ustalenia dotyczące:
 lokalizacji stref zieleni urządzonej wskazanych na rysunku planu na części terenów MW,
 zagospodarowania zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów,
 zachowania istniejących drzew, a w przypadku przebudowy układu drogowego lub sieci
i infrastrukturą techniczną (dotyczy terenów dróg),
 w przypadku lokalizacji na terenach 1-12U wolno stojącego obiektu handlowego o powierzchni
sprzedaży powyżej 300 m2, zagospodarowania nie mniej niż 15% powierzchni działki
budowlanej zielenią wysoką ,
 optymalnego udziału powierzchni biologicznie czynnych na terenach przeznaczonych pod
zabudowę,
 zakazu stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe w indywidualnych systemach
grzewczych,
 powiązania sieci infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym oraz zapewnienia dostępu
do sieci.
Należy podkreślić, że obecność zieleni, zwłaszcza wysokiej, wśród terenów zabudowanych
wpływa korzystnie na zmniejszenie udziału zanieczyszczeń powietrza (w tym przede wszystkim CO 2
oraz ograniczenia rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń pyłowych), stanowiących jądra kondensacji,
których zwiększona obecność wpływa z kolei na pojawianie się w granicach miasta niekorzystnych
zjawisk klimatycznych.
Wprowadzenie zakazu stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwa stałe
w indywidualnych systemach grzewczych (których realizacja została dopuszczona zapisami projektu
mpzp) wpłynie w sposób bezpośredni na wyeliminowanie możliwości pojawienia się istotnych źródeł
emisji niskiej, wpływających na wzrost emisji zanieczyszczeń powietrza, a tym samym na niekorzystne
kształtowanie lokalnego klimatu.
Biorąc powyższe pod uwagę, prognozuje się, że realizacja ustaleń analizowanego projektu
mpzp „Os. Stare Żegrze” w Poznaniu przyczyni się do zmian lokalnego klimatu, przede wszystkim za
sprawą zagęszczenia zabudowy. Zrealizowanie jednak wszystkich ustaleń projektu planu w zakresie
ochrony środowiska i przyrody, pozwoli na znaczne zniwelowanie tych oddziaływań.
6.11.
Oddziaływanie na klimat akustyczny
Projekt planu „Os. Stare Żegrze” w Poznaniu obejmuje tereny istniejącego osiedla
mieszkaniowego – w dzielnicy Rataje w Poznaniu, które powstało ok. 30 lat temu. Projekt planu ustala
przeznaczenie terenów oraz określa sposoby ich zagospodarowania i zabudowy, a także docelowego
– układu i powiązań komunikacyjnych, ustalając tereny: zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej
(1-19MW), zabudowy usługowej (1-12U), zabudowy usługowej – oświaty (UO), zabudowy
usługowej – sakralnej (UK), sportu i rekreacji (US) oraz tereny komunikacji: dróg publicznych
(1-2KD-GP, 1-2KD-Z), dróg wewnętrznych (KDW, 1-13KDWxs) oraz parkingów (1-2KWDpp).
W chwili obecnej, większość terenów znajdujących się w granicach terenu objętego
ustaleniami przedmiotowego mpzp zagospodarowana jest już budynkami mieszkalnymi
wielorodzinnymi wraz z infrastrukturą towarzyszącą oraz obiektami handlowymi i usługowymi (usługi
oświaty, sakralne), a także zielenią urządzoną. Ustalenia urbanistyczne dla terenu objętego projektem
planu miejscowego dają możliwość kontrolowanej – zgodnie z zasadami ochrony środowiska, przyrody
40
i przestrzeni – realizacji dodatkowej zabudowy mieszkaniowej, usługowej, usług sportu i rekreacji oraz
terenów parkingów.
W większości, jak stwierdzono już wcześniej w rozdz. 2.11, tereny ustalone w projekcie mpzp
„Os. Stare Żegrze” w Poznaniu, podlegają ochronie akustycznej w środowisku – na mocy przepisów
ustawy Prawo ochrony środowiska 35 oraz przepisów wykonawczych, czyli rozporządzenia w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku36, w tym rozporządzenia zmieniającego
rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku 37, które znacząco złagodziło
wymagania akustyczne dla terenów narażonych na oddziaływanie hałasu komunikacyjnego (w tym
wypadku samochodowego i tramwajowego). Należą do nich tereny zabudowy mieszkaniowej
wielorodzinnej 1-19MW, zabudowy usługowej – oświaty UO, a także obiektów i funkcji zabudowy
usługowej, wymagającej zapewnienia standardów akustycznych w środowisku, na terenach 1-19MW
i 4-5U – w przypadku lokalizacji na nich obiektów i funkcji usług oświaty (1-19MW) lub usług
oświaty i opieki społecznej (4-5U).
Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku, powodowanego przez drogi, w tym trasy
tramwajowe, wyrażone np. wskaźnikami długookresowego średniego poziomu dźwięku L DWN (w porze
dzienno-wieczorno-nocnej) i LN (w porze nocnej), które to wskaźniki mają zastosowanie do
prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem – wynoszą aktualnie:
w przypadku terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, w tym trzech budynków mieszkalnych
jednorodzinnych na terenie o dominującej funkcji zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej –
L*DWN = 68 dB i L*N = 59 dB, a w przypadku terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym
pobytem dzieci i młodzieży oraz terenów domów opieki społecznej – L*DWN = 64 dB i L*N = 59 dB.
Dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej 1-19MW ustalono zapewnienie
wielorodzinnej. Jednak, w przypadku lokalizacji na tych terenach obiektów i funkcji usług oświaty
(żłobków, przeszkoli czy szkół), ustalono wymagania akustyczne w środowisku, jak dla terenów
zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży. Ponadto, ustalono
zapewnienie wymaganych standardów akustycznych na granicach z terenami o zdefiniowanych
wymaganiach akustycznych w środowisku, tzn. na granicach z ustalonymi planem terenami
o wyższych wymaganiach akustycznych w środowisku, przewidzianych w rozporządzeniu zmieniającym
rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku38. Z kolei, w związku z nie
wyznaczaniem w obszarze osiedla mieszkaniowego wielorodzinnego odrębnych terenów zabudowy
mieszkaniowej jednorodzinnej – dla każdego z trzech istniejących w obszarze planu budynków
jednorodzinnych – nie wyznaczono również terenów, dla których ustalono by zapewnienie
jednorodzinnej, zgodnie z art. 114 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska39, który mówi: „Jeżeli
teren może być zaliczony do kilku rodzajów terenów, …, uznaje się, że dopuszczalne poziomy hałasu
powinny być ustalone jak dla przeważającego rodzaju terenu.”
Dla terenu zabudowy usługowej – oświaty UO, czyli istniejącej szkoły podstawowej
i gimnazjum – Zespołu Szkół Nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi, im. Dywizji Pancernej gen. St. Maczka,
ustalono zapewnienie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, jak dla terenów zabudowy
związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.
Ponadto, dla terenów zabudowy mieszkaniowej 1-19MW, ale zlokalizowanej głównie na
obrzeżach obszaru planu, podobnie jak dla terenu UO, także zlokalizowanego przy granicy obszaru
planu, ustalono stosowanie zasad akustyki budowlanej i architektonicznej – w budynkach
z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi.
Z kolei, dla terenów zabudowy usługowej, ale tylko terenów 4U (na którym obecnie
funkcjonuje żłobek „Dom Biedronek”) oraz 5U, dla których w projekcie planu ustalono lokalizację
usług opieki społecznej, ochrony zdrowia, oświaty lub kultury – w ustaleniach akustycznych,
sformułowanych „w zakresie zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego”, zapisano:
„na terenach 4U i 5U zapewnienie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku: w przypadku
35
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 1232, ze zmianami)
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku
(Dz. U. z 2007 r. Nr 120, poz. 826)
37
38
39
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 1232, ze zmianami)
36
41
lokalizacji usług opieki społecznej jak dla terenów domów opieki społecznej, w przypadku lokalizacji
usług oświaty jak dla terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci
i młodzieży”.
W przypadku terenu US, który wyznaczono dla terenu sportu i rekreacji, z wyznaczonym
budynkiem zgodnie z ustalonymi liniami zabudowy, a więc dla funkcji, które potencjalnie mogą
powodować uciążliwości akustyczne w środowisku, przede wszystkim w sąsiadującej bezpośrednio
z tym terenem zabudowie usługowej 4U i 5U, w przypadku lokalizacji usług opieki społecznej,
ochrony zdrowia, oświaty lub kultury, ale także w zabudowie mieszkaniowej wielorodzinnej 7-9MW
i 10-11MW – w projekcie planu zapisano ustalenie zapewnienia wymaganych standardów
akustycznych na granicach z terenami o zdefiniowanych wymaganiach akustycznych w środowisku,
a więc zarówno tych na poziomie np.: L*DWN = 64 dB, jak i na poziomie L*DWN = 68 dB.
Ponieważ, jak podano w rozdz. 2.11 niniejszej prognozy, w obszarze planu znajdują się
budynki mieszkalne wielorodzinne, rozmieszczone na terenach 15-16MW, a także występują
przekroczenia dopuszczalnych standardów akustycznych na granicach terenów zabudowy
mieszkaniowej wielorodzinnej oraz terenu zabudowy usług oświaty UO, zlokalizowanych wzdłuż
ul. Inflanckiej i ul. Żegrze, w ustaleniach planu zapisano dla terenów dróg publicznych 1KD-GP,
2KD-GP, 1KD-Z, 2KD-Z, w zakresie zasad modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji
i infrastruktury technicznej, m.in. dopuszczenie lokalizacji dodatkowych, innych niż ustalone planem,
elementów układu komunikacyjnego, w tym elementów i rozwiązań przeciwhałasowych. Ustalenie
to nie dotyczy jednak ul. Żegrze, która znajduje się poza obszarem opracowania planu. Oczekuje się,
że ustalenie tego typu znajdzie się w opracowywanym równolegle mpzp dla obszaru Osiedla Orła
Białego, do granic którego ulica ta została włączona.
Jak wspomniano już w rozdz. 2.11, przekroczenia dopuszczalnych standardów akustycznych
w środowisku występują wzdłuż większości granic terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej
– wzdłuż ul. Inflanckiej, ul. Bobrzańskiej i ul. Żegrze. Niestety, fragmenty terenów MW, obejmujące
istniejące parkingi osiedlowe, nie zostały wyodrębnione w projekcie planu jako odrębne tereny, poza
rejonem skrzyżowania ul. Żegrze z ul. Bobrzańską. Stwierdza się jednak, że wymagane obecnie
standardy akustyczne w środowisku dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej są aktualnie
zapewnione poza strefami parkingów osiedlowych, a więc na terenach często znacznie
poprzedzających linie zabudowy, od strony analizowanych ruchliwych ulic. Wyjątek stanowi niestety
sąsiedztwo z ul. Żegrze, na odcinku od ul. J. Piłsudskiego do ul. Bobrzańskiej, oraz rejon skrzyżowania
ul. Żegrze z ul. Bobrzańską, gdzie przekroczenia dopuszczalnych standardów akustycznych
w środowisku L*DWN = 68 dB oraz L*N = 59 dB – występują na granicach terenów 15-16MW.
Z kolei, w celu ograniczenia możliwości występowania uciążliwych akustycznie zdarzeń,
związanych z przejazdami samochodów ulicami wewnątrz osiedla, czyli ulicami wewnętrznymi,
w ustaleniach planu zapisano dla terenów dróg wewnętrznych KDW i 1-13KDWxs, także (jak
w przypadku dróg publicznych) w zakresie zasad modernizacji, rozbudowy i budowy systemów
komunikacji i infrastruktury technicznej, m.in. dopuszczenie lokalizacji dodatkowych, innych niż
ustalone planem, elementów układu komunikacyjnego, w tym elementów i rozwiązań
przeciwhałasowych.
Ponadto, w celu uniknięcia potencjalnych zagrożeń w dziedzinie akustyki dla funkcji
usługowych, w przypadku realizacji garażu wielokondygnacyjnego na terenach dróg wewnętrznych
– parkingów, czyli terenach 1KDWpp lub 2KDWpp, dla których dopuszczono usługi w parterze
budynku, zakazano na tych terenach w projekcie planu lokalizacji usług wymagających zapewnienia
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku.
Przyjmuje się, że funkcjonowanie usług, zlokalizowanych już w obszarze planu (m.in. salon
samochodowy Toyota i stacja kontroli pojazdów, stacja paliw Orlen, dyskontowe pawilony handlowe:
Aldi (2 obiekty), Netto, Żabka i Biedronka (2 obiekty), sklep Piotr i Paweł, oraz pozostałe obiekty
usługowe: motoryzacyjne, odzieżowe, spożywcze, komputerowe, a także Komenda Miejskiej
Państwowej Straży Pożarnej (przy ul. Bobrzańskiej) oraz kościół pw. Najświętszej Bogurodzicy Maryi)
nie będą – jak dotąd (bo nie ma informacji o uciążliwym akustycznie oddziaływaniu takich
potencjalnych źródeł hałasu) – powodowały uciążliwości akustycznych w środowisku.
Założono również, że zarówno hałas kolejowy, związany z działalnością kolejowej stacji
przeładunkowej na Franowie, a także związany z przejazdami pociągów na liniach kolejowych: nr 272
Kluczbork – Poznań Główny, nr 352 Swarzędz – Poznań Starołęka oraz nr 394 Poznań Krzesiny –
Kobylnica, jak i hałas lotniczy, związany z przelotami samolotów na lotnisko Poznań-Ławica oraz
Poznań-Krzesiny – jak ma to miejsce obecnie – nie będą oddziaływały uciążliwie na obszar projektu
planu.
42
W podsumowaniu należy stwierdzić, że w związku z planowanym zagospodarowaniem obszaru
projektu planu, który nie zmienia w zasadniczy sposób jego obecnego zagospodarowania, a także
w wyniku zapisania w nim ustaleń wpływających na kształtowanie warunków akustycznych –
w środowisku zewnętrznym i wewnątrz pomieszczeń, w obszarze projektu planu „Os. Stare Żegrze”
w Poznaniu będą zapewnione wymagane standardy akustyczne dla projektowanych tam obiektów,
funkcji i przeznaczenia terenów.
6.12.
Oddziaływanie na dziedzictwo kulturowe
Na terenie objętym projektem planu znajdują się obiekty zabytkowe, wpisane do rejestru
zabytków, strefy stanowisk archeologicznych oraz historycznie wartościowe obiekty, będące
pozostałościami po dawnej wsi Żegrze.
Projekt planu zawiera szczegółowe ustalenia w zakresie zasad ochrony dziedzictwa
kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, które mają na celu ich ochronę oraz
zachowanie najcenniejszych elementów historycznych.
Na terenie 10MW ustala się ochronę, wskazanej na rysunku planu, wolno stojącej kapliczki
Najświętszego Serca Jezusa z 1907 r. (wpisanej do rejestru zabytków decyzją nr B 165, z dnia 17 lipca
2003 r.), ochronę zabytków archeologicznych w strefach stanowisk archeologicznych wskazanych na
rysunku planu oraz zachowanie, wskazanych na rysunku plan, krzyży wotywnych, z dopuszczeniem ich
przeniesienia, w przypadku kolizji z innymi obiektami budowlanymi realizowanymi w ramach
przeznaczenia ustalonego planem.
Na terenach 10MW, 11MW, 12MW zlokalizowane są pojedyncze budynki mieszkalne
jednorodzinne, stanowiące pozostałość po dawnej zabudowie wsi Żegrze. W stosunku do nich projekt
planu dopuszcza dwie opcje postępowania:
- w przypadku zachowania budynków, należy objąć je ochroną poprzez zakaz rozbudowy
i nadbudowy, zachowanie kształtu i nachylenia połaci dachowych, zachowanie detali
architektonicznych, zachowanie otworów okiennych i drzwiowych,
- w przypadku zmiany sposobu użytkowania na budynki mieszkalne wielorodzinne, dopuszczenie
ich nadbudowy i rozbudowy (zgodnie z parametrami i wskaźnikami kształtowania zabudowy
oraz zagospodarowania terenu).
Na terenie 4U zlokalizowany jest budynek wolnostojący o wartościach historycznych,
w którym obecnie funkcjonuje Klub Malucha. W stosunku do niego projekt planu ustala zakaz
rozbudowy i nadbudowy, zachowanie kształtu i nachylenia połaci dachowych, zachowanie detali
architektonicznych, zachowanie otworów okiennych i drzwiowych.
Dla terenów 1-19MW, na których znajdują są wspomniane budynki jednorodzinne, ustalenia
z zakresu zasad ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, szczególnie w odniesieniu do lokalizacji
ogrodzeń, reklam, szyldów, słupów ogłoszeniowych i tablic informacyjnych pozwolą na zachowanie
i wyeksponowanie najistotniejszych walorów estetycznych tych obiektów.
Tereny US, 1KDWpp, 1KD-Z, 19MW i 1KDWxs znajdują się w strefie stanowisk
archeologicznych (wskazanych na rysunku planu). W odniesieniu do tych stref, projekt planu ustala
ochronę zabytków archeologicznych.
Na terenach dróg wewnętrznych 8KDWxs i 9KDWxs znajdują się wolno stojące kapliczki
zabytkowe (opisane w punkcie 2.13). Projekt planu ustala ochronę tych obiektów.
Biorąc powyższe pod uwagę, należy uznać, że zapisy projektu planu są wystarczające dla
zachowania walorów obiektów i elementów zabytkowych oraz historycznie wartościowych,
znajdujących się w granicach projektu planu.
6.13.
Oddziaływanie na dobra materialne
W wyniku realizacji ustaleń projektu planu nie należy się spodziewać negatywnego
oddziaływania na istniejące w granicach obszaru opracowania dobra materialne. Ustalenia projektu
planu obejmują ochronę istniejących w jego granicach dóbr materialnych, m.in. poprzez zachowanie
odpowiedniego układu zabudowy czy stworzenie właściwego układu komunikacyjnego,
umożliwiającego bezpieczny dostęp do poszczególnych działek.
Realizacja nowych inwestycji ustalonych w projekcie planu, w tym przede wszystkim nowa
zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna, parkingi naziemne lub wielopoziomowe z usługami, obiekty
i budynki sportowo-rekreacyjne, place zabaw itp., przyczyni się do wzrostu ilości dóbr materialnych na
omawianym terenie.
43
6.14.
Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000
Jak wspomniano we wcześniejszych rozdziałach prognozy, w granicach obszaru projektu planu
nie występują obszary objęte ochroną prawną w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody, w tym
obszary objęte siecią Natura 2000.
Najbliżej położony obszar wchodzący w skład sieci Natura 2000 – Fort IIa (Thümen) –
zlokalizowany jest około 680 m w kierunku północno-wschodnim od omawianego obszaru, przy
ul. Piaśnickiej. Drugi pod względem odległości od omawianego terenu jest Fort II (Stülpnagel),
położony około 780 m w kierunku południowo-wschodnim, przy ul. Obodrzyckiej. Obiekty te, wraz
z pozostałymi elementami dawnych fortyfikacji, stanowią element obszaru o znaczeniu dla Wspólnoty
– PLH300005 „Fortyfikacje w Poznaniu”. Obiekty te zostały objęte ochroną przede wszystkim
ze względu na występowanie unikatowych miejsc zimowania nietoperzy. Dodatkowo należy
wspomnieć, że obecny sposób zagospodarowania i użytkowania terenów pofortecznych, umożliwił
rozwój wielu gatunków flory i fauny.
Z uwagi na brak powiązań funkcjonalnych i przestrzennych obszaru objętego projektem planu
oraz wspomnianych fortów, nie przewiduje się, aby przedsięwzięcia ustalone, czy dopuszczone
zapisami projektu planu, miały wywierać negatywny wpływ na przedmiot ochrony obszarów
chronionych oraz ich integralność.
W odległości około 570 m na północny-wschód od obszaru projektu planu znajdują się także
użytek ekologiczny „Traszki Ratajskie” (podstawy prawne i przedmiot ochrony zostały omówione
w rozdziale 3). Również w stosunku do tego obszaru, nie przewiduje się wystąpienia niekorzystnych
oddziaływań w związku z realizacją ustaleń zawartych w projekcie planu.
Podsumowując, należy stwierdzić, że realizacja ustaleń projektu planu nie wpłynie w sposób
negatywny na funkcjonowanie oraz integralność ww. obszarów chronionych.
6.15.
Pola elektromagnetyczne
Promieniowanie elektromagnetyczne pochodzi zarówno ze źródeł naturalnych, tj. naturalne
pola magnetyczne ziemskie, naturalne pola elektryczne ziemskie oraz ze źródeł sztucznych –
elektroenergetyczne linie napowietrzne wysokiego napięcia (110 kV i więcej), stacje radiowe
i telewizyjne, GPZ i stacje transformatorowe, stacje bazowe telefonii komórkowej i inne.
Zgodnie z ustawą z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu usług i sieci telekomunikacyjnych 40
na terenach przeznaczonych na cele zabudowy wielorodzinnej i usługowej nie obowiązuje zakaz
lokalizacji inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej, w tym infrastruktury
telekomunikacyjnej.
Na podstawie informacji zawartych w literaturze oraz przeprowadzonej analizie wyników
monitoringu pól elektromagnetycznych (realizowanego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony
Środowiska w 2012 roku w kilkudziesięciu punktach pomiarowych na terenie województwa
wielkopolskiego, w tym trzech punktach na terenie miasta Poznania 41), wnioskuje się, że eksploatacja
instalacji telekomunikacyjnej nie spowoduje przekroczenia dopuszczalnych poziomów pól
elektromagnetycznych, zdefiniowanych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października
2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów
sprawdzania dotrzymania tych poziomów 42. W związku z tym, nie należy spodziewać się zwiększonego
negatywnego oddziaływania spowodowanego przez pola elektromagnetyczne.
W odniesieniu do innych źródeł promieniowania elektromagnetycznego, ustalenia planu
dopuszczają możliwość lokalizacji stacji transformatorowych wolno stojących lub wbudowanych
w budynek (w zależności od przeznaczenia terenu).
6.16.
Oddziaływanie transgraniczne
Ze względu na położenie geograficzne Poznania (znaczne oddalenie od terenów
przygranicznych państwa) stwierdzić należy, że realizacja ustaleń omawianego planu miejscowego nie
40
41
42
Dz. U. Nr 106, poz. 675
Sprawozdanie z pomiarów monitoringowych PEM prowadzonych w roku 2012 – opracowanie sporządzone przez Stefana
Klimaszewskiego – głównego specjalistę WIOŚ Poznań
Dz. U. Nr 192, poz. 1883
44
spowoduje oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, w rozumieniu Konwencji
z Espoo z 25 lutego 1991 r.
7.
PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW
REALIZACJI POSTANOWIEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA
Skutki realizacji postanowień planu podlegać będą bieżącym pomiarom, ocenom oraz analizom
wpływu na środowisko wielu czynników, prowadzonym w ramach Państwowego Monitoringu
Środowiska przez zobligowane do tego instytucje. Stosownie do art. 10 ust. 2 Dyrektywy 2001/42/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych
planów i programów na środowisko – dla monitoringu znaczącego wpływu na środowisko realizacji
planów możliwe jest wykorzystanie istniejącego systemu monitoringu, w celu uniknięcia jego
powielania.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, Państwowy Instytut Geologiczny,
Prezydent miasta Poznania, pełniący jednocześnie obowiązki starosty powiatu grodzkiego, prowadzą
monitoring poszczególnych komponentów środowiska, w tym jakości powietrza, jakości wód, jakości
gleby i ziemi, hałasu i pól elektromagnetycznych, w zakresie określonym w ustawie z dnia 27 kwietnia
2001 r. Prawo ochrony środowiska oraz ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne.
W kontekście ustaleń omawianego w prognozie projektu planu, istotne będzie monitorowanie
sposobu realizacji ustaleń mpzp, dotyczących następujących zagadnień:
 utrzymania minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej w obrębie działek
budowlanych lub terenów, a także zachowania określonych parametrów zabudowy na
terenach, na których dopuszczono jej realizację – realizowany na etapie wydawania decyzji
pozwoleń na budowę,
 zapewnienia dopuszczalnych poziomów hałasu na terenach wymagających ochrony
akustycznej – zgodnie z częstotliwością sporządzania mapy akustycznej dla miasta,
 przestrzegania zakazu stosowania w nowych budynkach pieców i trzonów kuchennych na
paliwo stałe, realizowany na etapie wydawania decyzji pozwoleń na budowę.
Należy jednocześnie zaznaczyć, iż ustalenia projektu miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego jedynie wskazują na możliwe sposoby zagospodarowania i użytkowania terenów i nie
są jednoznaczne z ich realizacją w momencie uchwalenia planu. Z uwagi na powyższe, szczegółowe
określenie częstotliwości monitoringu oraz podanie jego zakresu nie jest możliwe na obecnym etapie
projektowania. Nie mniej jednak, należy zauważyć, iż zakres i częstotliwość prowadzonego
monitoringu powinien być dostosowany do stopnia zaawansowania realizacji poszczególnych ustaleń
projektu mpzp, dotyczących lokalizacji nowych inwestycji.
8.
ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE
PLANU
Możliwość rozważania różnych, odmiennych sposobów zagospodarowania terenów
znajdujących się w granicach mpzp „Os. Stare Żegrze” w Poznaniu została ograniczona przez „Studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania”, które określa kierunek
zagospodarowania przestrzennego poszczególnych terenów znajdujących się w granicach miasta.
W związku z powyższym, ilość możliwych do wprowadzenia alternatywnych sposobów
zagospodarowania tego obszaru jest stosunkowo niewielka.
Na etapie projektowania pojawiały się koncepcje wprowadzenia terenów zabudowy
mieszkaniowej wielorodzinnej na teren 2KDWpp (zgodnie z obecnym rysunkiem planu). Z uwagi
jednak na ograniczoną ilość miejsc parkingowych na terenie osiedla oraz obawy przed zbyt dużym
zagęszczeniem zabudowy w tym rejonie, ostatecznie zdecydowano o przeznaczeniu tego terenu pod
tereny dróg wewnętrznych – parkingi.
W odniesieniu do terenu US na wcześniejszym etapie planowano jego przeznaczenie pod
zabudowę mieszkaniową wielorodzinną, usługi lub parking. Z uwagi jednak na wnioski mieszkańców
osiedla, dotyczące obecnego braku na terenie osiedla miejsc umożliwiających wypoczynek i rekreację,
ostatecznie przeznaczono ten teren pod usługi sportu i rekreację.
Ostatecznie wybrane przeznaczenia poszczególnych terenów w graniach omawianego
projektu, z uwzględnieniem całości funkcjonalnej osiedla, należy uznać za rozwiązania korzystne.
45
9.
WNIOSKI
Jak wykazano w prognozie, realizacja ustaleń projektu planu powodować będzie potencjalnie
oddziaływania na środowisko przyrodnicze o zróżnicowanym charakterze, intensywności oraz zasięgu
przestrzennym. Oddziaływania te będą skutkiem realizacji w granicy planu nowych, nielicznych
inwestycji budowlanych, nowych elementów infrastruktury towarzyszącej obiektom istniejącym
i projektowanym, jak również elementów sieci infrastruktury technicznej.
Inwestycje ustalone w projekcie planu niewątpliwie przyczynią się do wystąpienia
niekorzystnych oddziaływań na powierzchnię ziemi i warunki gruntowe (m.in. niwelacje terenu,
odwodnienia terenów, zagęszczenie i uszczelnienie podłoża), mogą stanowić również potencjalne
zagrożenie dla jakości wód podziemnych w granicach planu. Ustalenia projektu planu z uwagi na
konieczność wycinki zieleni na terenach, gdzie zlokalizowane zostaną nowe inwestycje, będą
oddziaływać również na florę i faunę obszaru opracowania, co przekłada się również na stan
bioróżnorodności omawianego terenu. Lokalizacja nowych elementów zabudowy wpłynie na krajobraz
obszaru, jednak z uwagi na dostosowanie charakteru nowej zabudowy do sytuacji aktualnej, nie
należy tego oddziaływania uznawać za znacząco niekorzystne. Niekorzystny wpływ na ludzi może
dotyczyć etapu realizacji poszczególnych inwestycji i uciążliwości z tym związanych. Z kolei
przeznaczenie
i funkcjonalność poszczególnych nowych elementów zagospodarowania należy ocenić pozytywnie
z punktu widzenia oddziaływania na ludzi. Nowa zabudowa mieszkaniowa z dużym
prawdopodobieństwem zostanie podłączona do cieplnej sieci miejskiej, a w ewentualnie stosowanych
indywidualnych systemach grzewczych nie będą stosowane paliwa stałe, w związku z czym nie
przewiduje się znaczącego oddziaływania na stan powietrza atmosferycznego. Zagęszczenie zabudowy
może wpływać na nieznaczne pogorszenie się klimatu lokalnego, jednak projekt planu uwzględnia
działania niwelujących ten wpływ. Projekt planu zawiera szereg ustaleń wpływających na właściwe
kształtowanie komfortu akustycznego w środowisku zewnętrznym i wewnątrz pomieszczeń, w tym
także ustalenia dopuszczające zastosowanie rozwiązań przeciwhałasowych dla dróg. Obiekty
zabytkowe oraz te wartościowe historycznie zostały objęte ustaleniami ochronnymi. Na analizowanym
terenie nie znajdują się żadne prawne formy ochrony przyrody. Ustalenia projektu planu nie oddziałują
niekorzystnie również na żadne z najbliżej położonych obszarów chronionych.
Podsumowując potencjalne oddziaływania na poszczególne komponenty środowiska, należy
stwierdzić, że ich kumulacja będzie następować na etapie realizowania poszczególnych inwestycji.
Będą to częściowo oddziaływania krótkotrwałe i odwracalne. Samo funkcjonowanie nowych
elementów zagospodarowania terenu w granicach „Os. Stare Żegrze” w Poznaniu, opierające się
o ustalenia zawarte w projekcie planu, nie powinno stanowić znaczącego zagrożenia dla stanu
środowiska.
Projekt planu zawiera zapisy zapewniające ochronę istotnych elementów środowiska
przyrodniczego i minimalizujące lub ograniczające negatywne skutki realizacji planu na środowisko
przyrodnicze. Dotyczą one:
– zagospodarowania zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów
(1-19MW, 1-12U, US, 1-2KD-GP, 1-2KD-Z, KDW, 1-13KDWxs, 1-2KDWpp),
– lokalizacji stref zieleni urządzonej, wskazanych na rysunku planu (części terenów MW),
– zachowania istniejących drzew, a w przypadku przebudowy układu drogowego lub sieci
infrastruktury technicznej, wymóg ich przesadzenia lub wprowadzenia nowych nasadzeń
(1-2KD-GP, 1-2KD-Z, KDW, 1-13KDWxs),
– lokalizacji nowych nasadzeń drzew, pod warunkiem, że nie koliduje to z parametrami drogi
i infrastrukturą techniczną (1-2KD-GP i 1-2KD-Z),
– dopuszczenia nowych nasadzeń drzew, pod warunkiem, że nie koliduje to z parametrami drogi
i infrastrukturą techniczną (KDW, 1-13KDWxs),
– zagospodarowania nie mniej niż 15% powierzchni działki budowlanej zielenią wysoką dla
terenów 1-12U w przypadku lokalizacji wolno stojącego obiektu handlowego o powierzchni
sprzedaży powyżej 300 m2,
– zaopatrzenia w wodę pitną z sieci wodociągowej (1-19MW, 1-12U, US, 1-2KDWpp),
– odprowadzania ścieków bytowych i przemysłowych do sieci kanalizacji sanitarnej (1-12MW,
1-12U, US, 1-2KDWpp),
– odprowadzania wód opadowych i roztopowych do sieci kanalizacji deszczowej,
z dopuszczeniem zagospodarowania ich na terenie (1-19MW, 1-12U, US, 1-13KDWxs,
1-2KDWpp),
46
– odprowadzania wód opadowych i roztopowych do sieci kanalizacji deszczowej (KDW),
– dopuszczenia lokalizacji zbiorników retencyjnych wód opadowych i roztopowych (1-19MW,
1-12U, US, 1-2KDWpp),
– stosowania indywidualnych systemów grzewczych z koniecznością uwzględnienia zakazu
stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe (1-19MW, 1-12U, US, 1-2KDWpp),
– określenia maksymalnej powierzchni zabudowy działki budowlanej i minimalnej powierzchni
biologicznie czynnej działki budowlanej.
Projekt planu zawiera również zapisy dotyczące kształtowania warunków akustycznych
w środowisku, obejmujące następujące ustalenia:
– dla terenów 1-19MW zapewnienie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, jak dla
terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, a w przypadku lokalizacji usług oświaty jak
dla terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,
– zapewnienie wymaganych standardów akustycznych na granicach z terenami o zdefiniowanych
wymaganiach akustycznych w środowisku,
– stosowanie w budynkach z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi zasad akustyki
budowlanej i architektonicznej,
– na terenie UO zapewnienie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku jak dla terenów
zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,
– na terenach 4U i 5U zapewnienie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku:
w przypadku lokalizacji usług opieki społecznej – jak dla terenów domów opieki społecznej,
w przypadku lokalizacji usług oświaty – jak dla terenów zabudowy związanej ze stałym lub
czasowym pobytem dzieci i młodzieży,
– dla terenu US zapewnienie wymaganych standardów akustycznych na granicach z terenami
o zdefiniowanych wymaganiach akustycznych w środowisku,
– dla terenów dróg publicznych i wewnętrznych dopuszczenie lokalizacji dodatkowych, innych niż
ustalone planem, elementów układu komunikacyjnego, w tym elementów i rozwiązań
przeciwhałasowych,
– dla terenów dróg wewnętrznych – parkingów 1KDWpp i 2KDWpp, zakaz lokalizacji usług, dla
których wymagane jest zapewnienie standardów akustycznych w środowisku – w przypadku
lokalizacji garażu wielokondygnacyjnego, dla którego dopuszczono usługi w parterze budynku.
Projekt planu zakazuje także lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie
znacząco oddziaływać na środowisko, z wyjątkiem dopuszczonych planem (dla terenów U ustala się
tylko zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko
z wyjątkiem dopuszczonych planem).
Ponadto, projekt planu zawiera ustalenia w zakresie zasad ochrony i kształtowania ładu
przestrzennego, które dotyczą między innymi zasad lokalizacji elementów zagospodarowania
dysharmonizujących walory krajobrazowe, takich jak: ogrodzenia, reklamy, szyldy, słupy
ogłoszeniowe, tablice informacyjne, tymczasowe obiekty budowlane.
Warunkiem niezbędnym dla ograniczania negatywnych skutków oddziaływania na środowisko
będzie precyzyjne wyegzekwowanie ustaleń planu miejscowego oraz restrykcyjne przestrzeganie przez
inwestorów przepisów i wymogów ochrony środowiska, wynikających z przepisów odrębnych.
10.
STRESZCZENIE
Prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy dokument, niezbędny do
przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko skutków
realizacji polityki, strategii, planu lub programu. Obowiązek jej opracowania wynika bezpośrednio
z zapisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
oraz z ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym .
Zasadniczym celem prognozy oddziaływania na środowisko jest diagnoza obecnego stanu
środowiska oraz wskazanie potencjalnego oddziaływania realizacji ustaleń miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego na środowisko przyrodnicze, przy uwzględnieniu jego
poszczególnych komponentów, w tym: powierzchni ziemi, warunków wodnych, różnorodności
biologicznej, krajobrazu, szaty roślinnej i zwierząt, powietrza, klimatu akustycznego. W prognozie
wzięto również pod uwagę oddziaływanie realizacji ustaleń mpzp na dziedzictwo kulturowe, a także
oddziaływanie w kontekście emisji pól elektromagnetycznych.
47
Powyższa prognoza oddziaływania na środowisko dotyczy projektu mpzp „Os. Stare Żegrze”
w Poznaniu. Projekt planu miejscowego opracowywany jest na podstawie uchwały
Nr LVII/637/VI/2012 Rady Miasta Poznania z dnia 11 grudnia 2012 r. w sprawie przystąpienia do
sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Os. Stare Żegrze”
w Poznaniu. Planem objęto obszar położony na Górnym Tarasie Rataj. Swoim zasięgiem obejmuje on
os. Stare Żegrze. Jego granice stanowią ulice: Inflancka, B. Krzywoustego oraz Żegrze. Powierzchnia
terenu wynosi około 58 ha.
Prognoza składa się z ośmiu zasadniczych części. W pierwszej omówiono podstawy formalnoprawne, metodologię i zasadność sporządzania niniejszego opracowania. W drugiej części omówiono
położenie przedmiotowego obszaru w przestrzeni miasta i jego obecne zagospodarowanie.
Charakterystyce poddano również poszczególne elementy środowiska przyrodniczego oraz ich
wzajemne powiązania, w tym rzeźbę terenu, budowę geologiczną i warunki gruntowe, warunki wodne,
szatę roślinną, świat zwierzęcy, gleby, klimat lokalny. Określono również stan środowiska
przyrodniczego w zakresie jakości powietrza, jakości wód podziemnych oraz klimatu akustycznego.
W trzeciej części prognozy zwrócono uwagę na istniejące problemy ochrony środowiska,
w szczególności dotyczące obszarów chronionych oraz inne związane z zagadnieniami regulowanymi
w projekcie planu.
W czwartej części omówiono cel i zapisy projektu planu. Wskazano również ich powiązania
z zapisami „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania”.
Wykazano także potencjalne skutki dla środowiska i przestrzeni, jakie mogą wystąpić w przypadku
braku realizacji ustaleń analizowanego projektu planu.
W piątej części omówiono podstawowe cele ochrony środowiska, formułowane na szczeblu
międzynarodowym, krajowym oraz lokalnym. Część szósta służy omówieniu potencjalnych
oddziaływań realizacji ustaleń projektu planu na poszczególne komponenty środowiska
przyrodniczego. W tej części wskazano również rozwiązania, mające na celu zapobieganie
i ograniczanie negatywnych oddziaływań na środowisko, jakie mogą się pojawić w rezultacie realizacji
ustaleń projektowanego planu. W siódmej części odniesiono się do zagadnień związanych z analizą
skutków realizacji postanowień planu miejscowego. W części ósmej natomiast omówiono rozwiązania
alternatywne do rozwiązań zawartych w projekcie planu, jakie pojawiały się we wcześniejszych
koncepcjach projektowych, a nie zostały uwzględnione w ostatecznym projekcie planu.
48

os. stare żegrze - miejska pracownia urbanistyczna w poznaniu

Transkrypt

Podobne dokumenty

Linia: 5

Linia: 5 - Lepszy Poznań

DO WÓJTA GMINY RYBCZEWICE WNIOSEK o ustalenie warunków

Analiza hałasu a miejscowy plan

Koncepcja projektu miejscowego planu zagospodarowania gm

Brześć Kujawski, dnia ……………………

CAFE BarCelona, Poznan, Zegrze 36