SYGNAŁY ALARMOWE I KOMUNIKATY OSTRZEGAWCZE

SYGNAŁY ALARMOWE I KOMUNIKATY OSTRZEGAWCZE, SPOSÓB ICH
OGŁASZANIA I POSTĘPOWANIA PO ICH OGŁOSZENIU.
Jednym z waŜniejszych zadań obrony cywilnej, mającym decydujący wpływ na efektywność
prowadzonej akcji ratowniczej i udzielenie pomocy poszkodowanej ludności w wypadku zagroŜeń
czasu pokoju i wojny jest wykrywanie zagroŜeń oraz ostrzeganie i alarmowanie, które polega
na:
a) uzyskaniu informacji o zbliŜaniu się lub stwierdzeniu faktu zaistnienia na określonym
terenie niebezpieczeństwa dla zdrowia i Ŝycia ludzi związanego ze stosowaniem środków
raŜenia, wystąpienia klęsk Ŝywiołowych, awarii obiektów technicznych, skaŜeń
chemicznych (toksycznymi lub bojowymi środkami trującymi), promieniotwórczych
(reaktorów jądrowych, broni jądrowej), zakaŜeń biologicznych, powodzi i poŜarów lub
innych podobnych zdarzeń;
b) określaniu rodzaju, miejsca, skali i skutków zaistniałych zagroŜeń oraz oznaczaniu stref
niebezpiecznych;
c) ostrzeganiu i alarmowaniu ludności o zbliŜającym się niebezpieczeństwie oraz
informowaniu o zalecanych zasadach postępowania (zachowania się) obywateli w
określonej sytuacji.
Wykrywanie zagroŜeń oraz ostrzeganie i alarmowanie ludności jest realizowane w ramach
Systemu Wykrywania i Alarmowania (SWA), który przygotowuje się w czasie pokoju, a rozwija
w razie zaistnienia nadzwyczajnych zagroŜeń ludzi i środowiska w czasie pokoju lub podczas
podwyŜszania gotowości obronnej państwa, tworzony w obronie cywilnej (jako formacje OC).
Realizowane jest wg rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 października 2006 r. w sprawie
systemów wykrywania skaŜeń i właściwości organów w tych sprawach (Dz. U. Nr 191, poz. 1415).
Część sił i środków SWA dyŜurujących w czasie pokoju, tj.:
- dyspozytorzy obiektów stwarzających zagroŜenie;
- słuŜba dyŜurna Państwowej StraŜy PoŜarnej;
- słuŜba dyŜurna Policji;
- specjalistyczne laboratoria;
- zautomatyzowane urządzenia pomiarowe;
tworzy System Wczesnego Ostrzegania (SWO).
Do ostrzegania i alarmowania ludności wykorzystuje się:
1) scentralizowane systemy alarmowe miast (np. Kraków) sterowane radiowo i przewodowo
(łączność przewodowa);
2) pojedyncze syreny alarmowe (elektryczne lub ręczne);
3) rozgłośnie radiowe i ośrodki telewizyjne (w tym telewizji kablowej);
4) urządzenia nagłaśniające na pojazdach;
5) zastępcze środki alarmowe, czyli wszelkiego rodzaju środki (zakłady pracy, osiedla
sołectwa) podręczne, które mają znaczenie lokalne (dzwonki alarmowe, gongi, dzwony).
Organizacja systemu alarmowego na terenie zakładu pracy uzaleŜniona jest od wielkości zakładu
(obiektów), zwartości jego zabudowy, a takŜe od liczebności załogi.
Dobrze zorganizowany system alarmowy musi spełniać następujące warunki:
- sygnał powinien być ogłoszony z takim wyprzedzeniem w czasie, aby załoga w
krótkim czasie mogła szybko i spokojnie wykonać określone czynności;
- ogłoszenie sygnału powinno się odbywać jednocześnie dla całej załogi;
- urządzenia alarmowe powinny być tak rozmieszczone, aby zasięgi ich słyszalności
wzajemnie się pokrywały;
- załoga powinna być przeszkolona w zakresie znajomości sygnałów alarmowych i
zasad postępowania po ich ogłoszeniu.
Przekazywanie informacji o zagroŜeniach , komunikatów ostrzegawczych i sygnałów alarmowych
odbywa się za pośrednictwem dostępnych środków łączności oraz środków masowego przekazu w
pierwszej kolejności.
Rodzaje alarmów, treść komunikatów ostrzegawczych oraz sygnały alarmowe zawiera tabela nr 1.
Jednostką zbierania, analizy i oceny informacji o zagroŜeniach oraz uruchomienia akcji
ratunkowej w wypadku zagroŜenia ludności w czasie pokoju na szczeblu województwa jest
Centrum Zarządzania Kryzysowego, pracujące w systemie całodobowym.
Systemu Wykrywania i Alarmowania ludności to zespół sił i środków przeznaczonych do:
- identyfikacji skaŜeń,
- ostrzegania organów obrony cywilnej,
- alarmowania ludności o groŜącym niebezpieczeństwie.
OSTRZEGANIE – polega na przekazywaniu komunikatów i informacji o zagroŜeniu
uderzeniami z powietrza oraz skaŜeniach i zakaŜeniach. Informacje te przekazywane są przez
organy wykrywające lub ustalające stan zagroŜenia organom odpowiedzialnym za uprzedzanie i
alarmowanie ludności. W celu podjęcia działań zabezpieczających i ochronnych oraz
instruujących o sposobach wykorzystania tych działań.
ALARMOWANIE – polega na rozpowszechnianiu ustalonych sygnałów lub komunikatów o
bezpośrednim niebezpieczeństwie klęsk Ŝywiołowych i zagroŜeń środowiska, skaŜeniach i
zakaŜeniach, nalotów z powietrza od właściwych terytorialnie władz, słuŜb i ludności informujące o
zagroŜeniu wymagającym natychmiastowego działania.
W celu wykonania zadań postawionych przed Systemem Wykrywania i Alarmowania w zakresie
ostrzegania i alarmowania ludności będą wykorzystywane:
- Ośrodki Analizy Danych i Alarmowania (wojewódzkie, powiatowe, miejskie);
- DruŜyny Wykrywania i Alarmowania (gminne) – na bazie, których rozwija się
Posterunki Wykrywania i Alarmowania (PWA);
- Punkty Alarmowania (zakładowe, sołeckie – PA).
Sygnały alarmowe i komunikaty ostrzegawcze mogą być wykorzystane wyłącznie w sytuacji
rzeczywistego zagroŜenia.
SPOSOBY OSTRZEGANIA I ALARMOWANIA STANU OSOBOWEGO UCZELNI
O ZAISTNIAŁYCH ZAGROśENIACH
System wykrywania i alarmowania (SWA) przygotowuje się w czasie pokoju, a rozwija w razie
zaistnienia nadzwyczajnych zagroŜeń ludzi i środowiska w czasie pokoju (System Wczesnego
Ostrzegania – SWO) lub podczas podwyŜszania gotowości obronnej państwa (SWA).
Głównymi jednostkami organizacji Systemu Wczesnego Ostrzegania (SWO) – są dyspozytorzy
obiektów stwarzających zagroŜenia dla ludzi i środowiska oraz jednostki zbierania, analizy i oceny
informacji od laboratoriów specjalistycznych i zautomatyzowanych urządzeń pomiarowych.
Do zadań SWA naleŜy między innymi:
- określenie miejsca, rodzaju, charakteru i skutków awarii i katastrof;
- opracowanie wniosków i propozycji dla organów kierowania oraz danych
niezbędnych do ostrzegania i alarmowania ludności o zagroŜeniach;
- ostrzeganie i alarmowanie ludności o zaistniałych zagroŜeniach.
Uwzględniając ocenę zagroŜenia Uczelni zarówno w czasie pokoju, jak i wojny oraz moŜliwość
wystąpienia konieczności natychmiastowego przemieszczenia stanu osobowego w wypadku
bezpośredniego zagroŜenia dla zdrowia i Ŝycia, naleŜy w czasie pokoju przygotować i utrzymywać
w ciągłej aktualności system powiadamiania organów kierowania Uczelnią o moŜliwości
zagroŜenia stanu osobowego oraz ostrzegania i alarmowania stanu osobowego o zaistniałych
zagroŜeniach i sposobie postępowania.
W wypadku ewakuacji organizowanej na polecenie:
- Szefa Obrony Cywilnej Miasta Jeleniej Góry sygnał o jej przeprowadzeniu do
organów Kierowania OC Uczelni moŜe być przekazany przez Powiatowe Centrum
Zarządzania Kryzysowego;
W wypadku zarządzenia ewakuacji przez Rektora KK, jako osoby kierującej akcją
ratunkową:
- uczelniany system ostrzegania i alarmowania;
- Stały DyŜur Rektora ze Stanowiska Kierowania do Dziekanów Wydziałów i
kierowników pozawydziałowych jednostek organizacyjnych, jako osób
odpowiedzialnych za sprawny i bezpieczny przebieg ewakuacji.
Do ostrzegania i alarmowania stanu osobowego o zaistnieniu zagroŜeń dla zdrowia i Ŝycia będą
wykorzystane:
- techniczne środki łączności przewodowej będące w dyspozycji organów
Kierowania OC Uczelni, słuŜb dyŜurnych poszczególnych obiektów ;
- ruchome środki łączności (łącznicy samochodowi);
- syreny alarmowe (elektryczne, ręczne);
- regionalne rozgłośnie radiowe;
SYGNAŁY ALARMOWE W SYSTEMIE
a) powszechnym:
Sposób ogłoszenia alarmów
Lp.
1
2
akustyczny
system alarmowy
środków
masowego
przekazu
Alarm
powietrzny
- Ciągły, modulowany
dźwięk syreny w
okresie jednej minuty
- Następujące po
sobie
sekwencje długich
dźwięków sygnałów
dźwiękowych
pojazdów,
gwizdków, trąbek lub
innych przyrządów na
spręŜone powietrze w
stosunku 3:1;
w przybliŜeniu 3
sekundy dźwięku oraz
1 sekunda przerwy
Powtarzana
trzykrotnie
zapowiedź słowna:
Uwaga! Uwaga!
Uwaga! ogłaszam
alarm powietrzny
dla ............
Alarm o
skaŜeniach
- Przerywany
modulowany
dźwięk syreny
- Sekwencja krótkich
sygnałów
wydawanych
sygnałem
dźwiękowym
pojazdu lub innym
podobnym
urządzeniem
lub teŜ uderzenia
metalem czy teŜ
innym
przedmiotem w
stosunku 1:1,
w przybliŜeniu 1
sekunda wydawania
dźwięku oraz 1
sekunda przerwy
Rodzaj
alarmu
wizualny sygnał
alarmowy
Znak czerwony
najlepiej w
kształcie
kwadratu
Sposób odwołania alarmów
akustyczny
system
alarmowy
Dźwięk ciągły
trwający 3
minuty
Powtarzana
trzykrotnie
zapowiedź słowna:
Uwaga! Uwaga!
Znak czarny
Dźwięk ciągły
ogłaszam alarm o
najlepiej w
trwający 3
skaŜeniach
kształcie trójkąta minuty
........... (podać
rodzaj skaŜenia)
dla ..............
środków
masowego
przekazu
Powtarzana
trzykrotnie
zapowiedź
słowna:
Uwaga! Uwaga!
Odwołuję alarm
powietrzny
dla .............
Powtarzana
trzykrotnie
zapowiedź
słowna:
Uwaga! Uwaga!
Odwołuję alarm o
skaŜeniach
dla .............
KOMUNIKATY OSTRZEGAWCZE
Sposób ogłoszenia komunikatu
Lp.
Rodzaj
komunikatu
1
Uprzedzenie o
zagroŜeniu
skaŜeniami
2
Uprzedzenie o
zagroŜeniu
zakaŜeniami
3
Uprzedzenie o
klęskach
Ŝywiołowych i
zagroŜeniu
środowiska
akustyczny
system
alarmowy
środków masowego
przekazu
Sposób odwołania komunikatu
akustyczny
system
alarmowy
środków masowego przekazu
-
Powtarzana trzykrotnie
zapowiedź słowna:
Uwaga! Uwaga! Osoby
znajdująca się na terenie
.........
około godz. ........ min.
.........
moŜe nastąpić skaŜenie
............
(podać rodzaj skaŜenia)
w kierunku ........................
(podać kierunek)
-
Powtarzana trzykrotnie zapowiedź
słowna: Uwaga! Uwaga! Odwołuję
uprzedzenie o zagroŜeniu ...........
(rodzaj skaŜenia)
dla .........
-
Formę i treść komunikatu
uprzedzenia o zagroŜeniu
zakaŜeniami ustalają
organy Państwowej
Inspekcji Sanitarnej
-
-
Powtarzana trzykrotnie
zapowiedź słowna:
Informacja o zagroŜeniu i
sposobie postępowania
mieszkańców
-
Powtarzana trzykrotnie zapowiedź
słowna: Uwaga! Uwaga!
Odwołuję alarm o klęskach
..........................................
dla ..................
b) wewnętrznym:
SPOSÓB OGŁASZANIA ALARMU PRZY POMOCY:
RODZAJ
ALARMU
SYRENY
EWAKUACJA
Dźwięk
PRACOWNIKÓW ciągły
I STUDENTÓW
3 x 10
Z OBIEKTU:
sekund
w przypadku
zagroŜenia:
- poŜarem,
- aktem
terrorystycznym,
- skaŜeniami
ROZGŁOŚNI RADIOWEJ,
STACJI TELEWIZYJNEJ
GŁOSEM
URZĄDZENIEM
lub
GŁOŚNOMÓWIĄCYM:
UWAGA, UWAGA
PRZERWAĆ ZAJĘCIA
ZARZĄDZAM EWAKUACJĘ
PRACOWNIKÓW I STUDENTÓW
Z OBIEKTU ........
DO REJONU EWAKUCJI ...........
Sygnał zostanie powtórzony
trzykrotnie
DZWONKÓW
ZASADY
POSTĘPOWANIA PO
USŁYSZENIU ALARMU
WEWNĘTRZNYCH
3 x 10 sekund
Po usłyszeniu sygnały:
- przekazać sygnał współpracownikom do innych
pomieszczeń,
- wyłączyć pracujące
urządzenia elektryczne,
komputery,
- zabezpieczyć i opuścić
pomieszczenia,
- drogą ewakuacyjną udać
się do rejonu ewakuacji,
- sprawdzić opuszczenie
pomieszczeń,
- wykonywać polecenia
organów kierujących
akcją ratunkową (PSP,
OC, kierownictwa
jednostki organizacyjnej)
UWAGA:
W przypadku zagroŜenia: SKAśENIAMI TOKSYCZNYMI ŚRODKAMI PRZEMYSŁOWYMI,
SUBSTANCJAMI PROMIENIOTWÓRCZYMI, ZAKAZENIAMI ŚRODKAMI BIOLOGICZNYMI,
POWODZIĄ, naleŜy WŁĄCZYĆ odbiorniki radiowe i telewizyjne na program regionalny oraz
STOSOWAĆ SIĘ do treści komunikatów nadawanych przez obronę cywilną.
Rodzaje alarmów, treść komunikatów ostrzegawczych, sygnałów alarmowych stan osobowy
Uczelni powinien znać i w razie ogłoszenia umieć się zachować, gdyŜ zostały one ogłoszone
w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 16.10.2006 r. (Dz. U. Nr 191, poz. 1415)
i znajdują się we wszystkich obiektach Uczelni.
Za sprawną obsługę administracyjną, techniczną i porządkową, tj. sprawność techniczną urządzeń
do ostrzegania i alarmowania stanu osobowego oraz terminowe przekazywanie sygnałów
i komunikatów ostrzegawczych odpowiedzialni są kierownicy jednostek organizacyjnych
Uczelni.
W celu zapewnienia sprawnego obiegu informacji o zbliŜaniu się lub stwierdzenia faktu
zaistnienia na terenie Uczelni niebezpieczeństwa dla zdrowia lub Ŝycia pracowników i studentów,
zorganizowany jest system przekazywania informacji i sygnałów alarmowych od Kierownictwa
Uczelni do jednostek organizacyjnych (wydziałów, jednostek pozawydziałowych) stanowiących
punkty alarmowania.
Punkty alarmowania jednostek organizacyjnych zorganizowane na bazie:
-
Biur Administracyjnych Wydziałów, Sekcji Administracyjnych - w czasie godzin pracy,
-
DyŜurnych SłuŜb Dozoru obiektów (portierni, recepcji)
- po godzinach pracy
przekazują otrzymane komunikaty ostrzegawcze i wewnętrzne sygnały alarmowe do
poszczególnych, zagroŜonych komórek jednostki organizacyjnej za pośrednictwem dostępnych
środków łączności:
- telefonów;
- syren ręcznych;
- dzwonków wewnętrznych;
- urządzeń głośnomówiących.
OSOBY ODPOWIEDZIALNE ZA OSTRZEGANIE I ALARMOWANIE
PUNKT ALARMOWANIA Nr ...........
1. BIURO (SEKCJA) ADMINISTRACYJNE – w godzinach pracy
.........................................................................................................
2. SŁUśBA DOZORU OBIEKTU
– po godzinach pracy
.........................................................................................................
Prawidłowe funkcjonowanie systemu wykrywania i alarmowania pozwoli w znacznym stopniu
uniknąć strat i zniszczeń lub ograniczyć ich skalę dzięki szybkiemu uruchomieniu akcji ratunkowej,
względnie podjęciu innych stosownych do sytuacji działań profilaktycznych. Jest w nim miejsce dla
międzynarodowego powiadamiania o awariach jądrowych i katastrofach chemicznych,
informowania o wystąpieniu ognisk chorób zakaźnych, funkcjonowania monitoringu środowiska,
śledzenia tras przewozu materiałów szczególnie niebezpiecznych. Ostrzeganie i alarmowanie zda
egzamin, jeśli obywatele (instytucje, podmioty) będą znali, a co waŜniejsze odpowiednio
reagowali na podawane i ogłaszane sygnały. Kształtowanie odpowiednich nawyków i
powodowanie odpowiednich do okoliczności zachowań powinno stać się stałym elementem procesu
edukacji szkolnej i działalności struktur ochrony ludności.
Wskazówki dla stanu osobowego w przypadku wystąpienia skaŜeń:
a) chemicznych (toksyczne środki przemysłowe):
- zwrócić uwagę na kierunek wiatru w terenie otwartym od miejsca skaŜenia i jak
najszybciej zejść z linii skaŜenia prostopadle do kierunku wiatru, a następnie udać
się do najbliŜszych zabudowań;
- w terenie zabudowanym wykorzystując budynki publiczne lub mieszkalne w
przypadku skaŜeń amoniakiem wykorzystywać dolne kondygnacje, a w przypadku
chloru – górne;
- w razie potrzeby szczelnie nałoŜyć na nos i usta chustkę lub tampon zwilŜony w
wodzie;
- w budynkach uszczelnić okna, drzwi i otwory wentylacyjne, gdyŜ jest moŜliwość
przetrwania w nich do kilku godzin;
- włączyć odbiorniki radiowe, dostrajając je na stacje lokalne i stosować się do
poleceń nadawanych przez radio (telewizję lokalną i kablową) oraz do zaleceń władz
administracyjnych miasta (Szefa Obrony Cywilnej);
- unieruchomić pojazdy samochodowe;
- w razie kolizji na drodze zwrócić uwagę na numer identyfikacyjny znajdujący się na
tablicy ostrzegawczej (złoto-pomarańczowej) i zawiadomić Policję lub Państwową
StraŜ PoŜarną (w górnej części za pomocą kodu liczbowego oznacza się właściwości
niebezpieczne np. 66 – środek bardzo silnie trujący, w dolnej części tablicy
umieszcza się numer identyfikacyjny TSP w/g Komisji Gospodarczej ONZ, np.:
1005 – Amoniak, 1017 – Chlor, 1040 – Tlenek etylenu, 1051 – Cyjanowodór,
1076 – Fosgen);
b) skaŜeń promieniotwórczych:
w przypadku awarii elektrowni jądrowej w sąsiedztwie naszego kraju oraz szczególnie
niekorzystnych warunków meteorologicznych powstałe zagroŜenie moŜe wymagać
uruchomienia rezerw państwowych i mobilizacji (Sił Zbrojnych i Obrony Cywilnej) oraz
wprowadzenie decyzji podejmowanych przez najwyŜsze organy władzy państwowej, w celu
ochrony radiologicznej ludzi przed skaŜeniami promieniotwórczymi jakimi są:
- ograniczenie przebywania na otwartej przestrzeni (ukrycie);
- podanie głównie dzieciom i młodzieŜy preparatów ze stabilnym jodem, w celu
zablokowania jodochłonności tarczycy na jod promieniotwórczy;
- kontrola radiometryczna produktów Ŝywnościowych, szczególnie warzyw i owoców,
mleka i jego przetworów oraz mięsa i ich reglamentacja;
- ewakuacja z najbardziej niebezpiecznych stref skaŜeń;
- ochrona dróg oddechowych.