Zadania dla zainteresowanych

Zadania dla zainteresowanych
Iwona Tarnawa-Januszek
Jedno edukacji czytelniczej i medialnej z nauczaniem przyrody nie jest ani
teoretycznym zało eniem, ani pobo nym yczeniem, ani te drogowskazem – jest,
po prostu, codzienn praktyk i realizowaniem tego, co konieczne oraz tego, co
istotne.
Tak – mam nadziej – dzieje si w dotychczasowym nauczaniu przedmiotów
przyrodniczych takich jak biologia, geografia, fizyka czy chemia, bo trzeba by
mie wyj tkowe „talenty”, aby tych przedmiotów uczy na podstawie, wył cznie,
podr cznika.
Przykłady zawarte w niniejszym opracowaniu wypływaj z mojej dotychczasowej praktyki oraz zało e programu Przyroda (autorstwa Jadwigi FojtJasi skiej, Krystyny Szarowskiej, Iwony Tarnowy-Januszek, Waldemara Chmielewskiego oraz Piotra Januszka) wydanego przez Wydawnictwo ABC z Poznania i
dopuszczonego przez MEN do u ytku szkolnego z wpisem pod numerem DKW4014-241/99.
W odniesieniu do wspomnianych zało e programowych warto zaznaczy , e
podstawowym ródłem poznania przyrody jest przyroda wła nie. Oczywi cie to,
czego nie mo na pozna bezpo rednio powinno by poznawane przy zastosowaniu
odpowiednich mediów edukacyjnych. I w ten sposób dochodzimy do podstawowego kryterium doboru mediów edukacyjnych w nauczaniu przyrody w zale no ci
od obszaru poznania. Musz tu doda , i celem tego rodzaju edukacji nie jest samo
poznanie przyrody, lecz wdra anie do poznawania. Jednym z istotnych celów
działalno ci edukacyjnej jest zatem kształcenie (a nie ukształtowanie) elastycznych
umiej tno ci poszukiwania, selekcji, gromadzenia, opracowywania i wykorzystywania informacji przy równocze nie kształtowanej umiej tno ci dostrzegania,
wyboru i stosowania wielu ró nych ródeł informacji.
Do obszarów poznawania przyrody, w których konieczne staje si korzystanie
z mediów edukacyjnych (w tym tak e narz dzi badawczych) zaliczam, m.in.:
- to, co bliskie, a niewidoczne (np. bakterie, temperatura, energia elektryczna),
- to, co widoczne, a zbyt odległe (np. dna oceanów, szczyty gór, krainy egzotyczne),
- to, co minione (np. wymarłe gatunki ro lin i zwierz t, praro liny i prazwierz ta),
- to, co hipotetyczne lub niezbadane (np. Wszech wiat, teoria Wielkiego Wybuchu), itd.
Przytoczone w dalszej cz ci pracy przykłady zada zaplanowane zostały do
realizacji w klasie czwartej szkoły podstawowej, ale mog by stosowane tak e
w klasach starszych, a nawet w gimnazjach i liceach, po odpowiednim dostosowaniu do danego poziomu kształcenia.
Prezentowane zadania dla zainteresowanych (i nie tylko) wymagaj ponadto
wyja nienia. Otó , przeprowadzone przeze mnie badania w ród uczniów zain
teresowanych przyrod (wyniki bada zostały zebrane i opisane w pracy kontrolnej pt. „Biologia w szkole podstawowej a ucze uzdolniony i jego sposoby
poznawania przyrody” – Podyplomowe Studium Ewaluacji Dydaktycznej UG,
czerwiec 1998) pokazuj , e ok. 60 % dzieci posiada w domu takie wyposa enie
jak aparaty fotograficzne, kamery wideo, lornetki, magnetofony, kompasy, mikroskopy, lupy, atlasy przyrodnicze, mapy turystyczne, a tylko 2-3 % dzieci wykorzystuje wymienione pomoce do rozwijania zainteresowa przyrodniczych.
W cytowanych wy ej badaniach starałam si równie okre li , ilu uczniów
samodzielnie prowadzi badania przyrodnicze. Wyniki s nast puj ce: 53 % opiekuje si zwierz tami domowymi (pies, kot, winka morska, szczur itd.), tylko
4 % badanych prowadzi obserwacje i do wiadczenia biologiczne, 4 % wykonuje
do wiadczenia chemiczne, NIKT nie przeprowadzałdo wiadcze fizycznych!
Badani to uczniowie z ocenami bardzo dobrymi i celuj cymi. W ród pozapodr cznikowych ródeł poznania przyrody, w odniesieniu do czasopism, tylko
trzy tytuły ciesz si jako takim zainteresowaniem: „ wiat Wiedzy” – 32 %,
„Wiedza i ycie” – 26 % i „Zwierzaki” – 19 %. Takie czasopisma, jak „Parki
Narodowe”, „Aura”, „Ekopartner”, „Wszech wiat”, „Raj”, „Las Polski”, „Eko
Dom”, „Poznaj Swój Kraj”, „Zdrowie”, „Poznaj Las” i „Przyroda Polska” s
praktycznie nieobecne w yciu ucznia zdolnego. To tylko niektóre wska niki
ilustruj ce sytuacj uczniów aktywnych i zdolnych. Domy la mo na si jedynie
wyników bada w najliczniejszej grupie dzieci – dzieci przeci tnych.
Aby zobrazowa ide zada dla zainteresowanych przytocz poni ej przykłady takich zada , które w du ej mierze zostały wypracowane przez dzieci, a
tylko uzupełniane przez nauczyciela.
W tego typu przedsi wzi ciach nie ma ogranicze dydaktycznych, cho –
jak sprawdzili my – konieczne jest przestrzeganie kilku wskaza , ustale :
1) listy (wykazy) propozycji wywieszane s w widocznym miejscu korytarza;
2) nauczyciel wyja nia dzieciom i przypomina o mo liwo ci skorzystania z
podawanych propozycji;
3) listy propozycji mog (powinny) by wzbogacane o pomysły dzieci;
4) WSZYSTKO JEST DLA DZIECI DOBROWOLNE!
5) w realizacji wybranych pomysłów dobrze sprawdza si metoda projektów,
bo przecie wszystkie prace dzieci s swego rodzaju projektami;
6) jest to dodatkowa praca dzieci, ale powinny wiedzie , e mog liczy na
pomoc nauczyciela oraz na to, e za dobr prac , poza rado ci czeka ich np.
szóstka;
7) w pocz tkowym okresie edukacji lepiej b dzie dla dzieci, je li pracuj w
zespole;
8) wszystko wynika z dobrej organizacji, np. nauczyciel wspieraj c kolejne
etapy pracy dzieci umawia si z nimi na konkretne terminy spotka (konsultacyjnych), a je eli dzieci nie przyjd – trac (nauczyciel te nie mo e by
„na ka de zawołanie”), ale pami ta warto, e jednak dzieci dopiero si
ucz , np. odpowiedzialno ci;
9) wa ne jest zaanga owanie do pomocy RODZICÓW.
Czasami trzeba pozwoli dzieciom „ zawali ” cał spraw i „ da ” im mo liwo nie wykonania zadania. Wi ksza z tego dla nich płynie nauka ni z prowadzenia „ za r czk ” do „ koniecznego” – upatrzonego przez nas – sukcesu dziecka.
Popełniane bł dy, zaniedbania – je li s omówione (a nie pot pione) i dzieci
maj szans naprawy, s bardzo cenne dla kształtowania postawy odpowiedzialno ci.
PRZYKŁADY TEMATÓW I FORM REALIZACJI ZADA DOWOLNYCH
DLA DZIECI
„ZADANIE MULTIMEDIALNE” SESJA POPULARNONAUKOWA:
ZDROWIE CZŁOWIEKA – MOJE ZDROWIE
Propozycje tematów do wyboru (przekształcania) i uzupełniania:
1. Jak dba o swoje zdrowie?
2. Zanieczyszczenia powietrza.
3. Mój zdrowy i po ywny posiłek.
4. „ Szkolne” drugie niadanie.
5. Medycyna na wiecie.
6. „ Ile ci trzeba ceni ?” – zdrowie w literaturze.
7. Problemy zdrowia w liczbach i wykresach.
8. Do czego mog by potrzebne komputery słu bie zdrowia?
9. Czy muzyka mo e by lekarstwem?
10. Jak radzi sobie ze stresami?
11. Szkoła przyjazna dla ucznia i nauczyciela – czy to mo liwe?
12. „ miech to zdrowie.”
13. Uwaga! Nagły wypadek!
14. Gimnastyka w domu, szkole i na podwórku -jak to zrobi ?
15. „ Jak dobrze nam zdobywa góry ...” – o turystyce dla zdrowia.
16. Zatrute wody + zatruta gleba + zatrute powietrze = zatruty człowiek.
17. Człowiek – najwi kszy paso yt samego siebie.
18. Higiena – jaka jest? jaka mo e by ?
19. Co nowego w medycynie?
20. AIDS – czy naprawd mnie to nie dotyczy?
21. Sport to zdrowie?
22. Ciało człowieka w ciekawostkach.
23. Opowie ci o przyrodzie w medycynie.
24. Niebezpieczne miejsca w szkole i w drodze do szkoły.
Propozycje sposobów prezentacji tematów do wyboru (przekształcania) i uzupełniania:
A. Referat, opracowanie, komunikat.
B. Pokaz, demonstracja.
C.
D.
E.
F.
G.
H.
Gazetka, broszurka, ulotka.
Biuletyn informacyjny.
Pomoc naukowa.
Pocz stunek, degustacja.
Film wideo.
Wystawa (plastyczna, fotograficzna,
pomocy naukowych, kronik, opakowa ,
ksi ek, czasopism, kolekcji itp.).
Spotkanie, prelekcja.
Happening.
Przegl d piosenki.
Teatr, małe formy dramatyczne.
Kino.
Audycja radiowa.
Koncert.
Plakat.
Szkolenie, kurs.
Dyskusja (plenarna, panelowa itp.).
Zaj cia terapeutyczne.
Zaj cia sportowe.
Wycieczka, rajd.
Zabawy tematyczne.
Tematyczna kawiarenka intemetowa.
Groteka (wykonywanie gier planszowych).
Zabawy terenowe (InO, podchody, zwiady itd.).
Do wiadczenia, eksperymenty.
I.
J.
K.
L.
M.
N.
O.
P.
Q.
R.
S.
T.
U.
V.
W.
X.
Y.
Z.
!
"
Uwaga!
Wybór formy projektu do danego tematu powinien by tak e dowolny, bo np. temat nr 16
mo na przygotowa , co najmniej jako A, G, H, J, P i wiele innych. Mo na jeden temat
przedstawi na kilkana cie sposobów itd. Mo liwo ci s ogromne.
#
$
$
#
$
#
%
$
%
&
PRZYKŁADY ZADA DODATKOWYCH WRAZ Z WYBRANYMI
PROPOZYCJAMI SPOSOBÓW ICH REALIZACJI
Oto lista propozycji:
1. Wykonanie ZIELNIKA (wg wzoru wywieszonego w gablocie na korytarzu):
➭ li ci drzew w parku;
➭ ro lin towarzysz cych człowiekowi;
➭ ro lin kwitn cych jesieni ;
➭ li ci drzew lasu ...;
➭ ro lin ł kowych;
➭ ro lin uprawnych;
➭ chwastów pól uprawnych itd.
2. Przyroda moich okolic w fotografii:
➭ fotografie drzew;
'
"
"
!
"
!
"
!
"
"
!
fotografie ciekawych zak tków przyrodniczych;
pomniki przyrody o ywionej;
pomniki przyrody nieo ywionej;
„ zatrzymane w kadrze” fotografie tych samych miejsc w ró nych porach
roku, dnia itd.
3. Prowadzenie kroniki ekologicznej lub kartoteki przyrodniczej.
4. Wykonanie planszy „ Przyrodnicze oznaki pór roku (fenologicznych)” .
5. Pogoda w fotografii: ciekawe zdj cia zjawisk meteorologicznych z opisem
zjawiska.
➭
➭
➭
➭
(
)
)
)
*
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
ZADANIA DLA ZAINTERESOWANYCH1)
Model komórki ro linnej i zwierz cej (masa solna, modelina, karton itd.).
Kolekcja nasion (wg instrukcji w ksi ce pt. „ Z biologia za pan brat” str.
134-136).
Kolekcja li ci drzew i krzewów (wg instrukcji jw., str. 135-136).
Kolekcja owoców suchych.
Kolekcja skałi minerałów znalezionych w okolicy.
Pomniki przyrody mojej okolicy w fotografii, filmie lub rysunku.
Model przestrzenny Układu Słonecznego.
Domowe hodowle i uprawy (d d ownice, fasola, ziemniak itd.).
Do wiadczenia2) (wg własnego projektu lub literatury).
Mini – planeta.
Dary jesieni – suche bukiety, kompozycje owoców itp.
Przestrzenny model kwiatu.
Motywy przyrodnicze w architekturze mojej miejscowo ci (film, fotografia, rysunek).
Wystawa wg własnego projektu.
Plakat wg własnego projektu.
Inne propozycje tematów do opracowa własnych:
Zanieczyszczenia! Co? Gdzie? Jak?
Zwierz ta w moim domu.
Doniczkowe (i inne) małe parki i ogrody.
Ziołolecznictwo.
Pies i ja.
Mój ukochany park narodowy.
Dlaczego? Dlaczego? Dlaczego?
Moje małe pantofelki.
Co w glebie „ piszczy” ?
Mój przepis na ulubion surówk (napój, potraw , deser itd.).
+
*
(
)
+
)
)
+
+
,
*
(
1
*
Podj cie zadania trzeba uzgodni z nauczycielem.
Rozpocz cie do wiadczenia WYŁ CZNIE po uzyskaniu zgody nauczyciela!
-
2
*
.
-
/
0
Zadanie kształtuj ce, m.in. systematyczno : kartoteka przyrodnicza.
Kartoteka przyrodnicza jest wymieniona w grupie zada dla zainteresowanych, ale wymaga bardziej szczegółowych wyja nie . Jest to samodzielna praca
dziecka ze ródłami informacji takimi jak gazety i czasopisma, audycje telewizyjne i radiowe, ksi ki, ludzie okre lonych zawodów (wywiady, rozmowy),
muzea, informatory i przewodniki itd. Przykładowe, stosowane przez nas, rozwi zania przybli istot zadania.
1
2
3
4
5
4
6
7
7
8
7
8
5
9
l) przykład instrukcji dla dziecka:
KARTOTEKA PRZYRODNICZA
We współczesnym wiecie mamy do czynienia z szerokim i silnym „ strumieniem” informacji. W cało ci jest to zbiór bezu yteczny, bo zbyt wielki.
Umiej tno „ odcedzenia” przydatnych w yciu i pracy informacji mo e by
zatem bardzo cenna. Proponuj Tobie prowadzenie kartoteki przyrodniczej,
czyli wyławiania tych informacji, które interesuj Ciebie najbardziej i tych,
które mog przyda si w poznawaniu przyrody. Kartoteka to zbiór kartek w
segregatorze, karteczek w pudełku lub zeszyt zawieraj cy podstawowe dane
bibliograficzne, przygotowywane według wzoru podanego dalej (zajrzyj do
kartoteki w bibliotece). Mo na te informacje układa według dziedzin, działów
naukowych itd. Trzeba sobie tylko zaprojektowa jaki układ, porz dek. Na
przykład: ochrona przyrody, zwierz ta, ro liny, krajobrazy, substancje lub:
przyroda mojej miejscowo ci, przyroda mojego województwa, przyroda Polski,
przyroda Ziemi.
:
:
<
:
;
=
;
;
<
>
>
=
<
>
;
=
=
<
:
:
:
Wzór przygotowania danych bibliograficznych:
a) dotycz cych ksi ki
l. Autor.
2. Tytuł.
3. Wydawnictwo.
4. Miejsce i rok wydania.
5. Zwi zła notatka informuj ca o tre ci ksi ki.
b) dotycz cych czasopisma:
1. Autor artykułu.
2. Tytuł artykułu.
3. Tytuł czasopisma.
4. Numer czasopisma i rok wydania.
5. Numery stron, na których znajduje si artykuł.
6. Zwi zła notatka informuj ca o tre ci artykułu.
?
?
@
<
>
:
>
?
<
<
>
2) przykład notatki z artykułu w kartotece:
:
;
>
=
1. Autor artykułu: Ewa Kołodziejak-Nieckuła.
2. Tytuł artykułu: „ Oj, niedobrze, panie bobrze.”
3. Tytuł czasopisma: „ Wiedza i ycie” .
4. Numer czasopisma i rok wydania: 8/94, (sierpie ) 1994 r.
5. Numery stron: 28-30.
6. Tre artykułu:
A
B
C
D
Artykuł ukazuje histori dwóch gatunków bobra – europejskiego i kanadyjskiego. Interesuj ce jest to, e ju Bolesław Chrobry wprowadził
pewne ograniczenia, maj ce na celu ochron bóbr a yj cego na ziemiach
polskich. W artykule znajdujemy opis ycia bobrów. Na szczególn uwag zasługuje rozdział pt. „ Drwal, meliorant i in ynier” . Jest informacja o
wyst powaniu bobra w Polsce, ilustruje j mapka. Pi kne fotografie.
E
F
G
G
F
E
G
F
G
F
E
G
E
F
E
3) przykład ustale organizacyjnych kartoteki:
H
Kole anka, Kolega: ...............................................................................
W zwi zku z tym, e prowadzisz kartotek przyrodnicz proponuj przyj nast puj ce ustalenia, zadania i warunki:
l) po trzymiesi cznym prowadzeniu kartoteki (np. pa dziernik, listopad i grudzie ) powinna ona zawiera notatki z, co najmniej, dziesi ciu artykułów lub
informacji prasowych;
2) je li masz tak przygotowan kartotek , to prosz , daj mija do zapoznania si
i recenzji. Twój wysiłek, na pewno wpłynie korzystnie na ocen Twojej pracy.
Prosz zatem o przyniesienie kartoteki na lekcj w dniu .......... .
Je li nie, to poczekajmy na kolejny termin;
3) drugim etapem pracy z kartotek b dzie przygotowanie bibliografii na
uzgodniony przez nas temat. Podczas tej pracy mo esz korzysta z kartotek innych osób i biblioteki. Co to jest bibliografia? Jak j przygotowa ? Po co si
przygotowuje bibliografie? – na te pytania najlepiej odpowie Tobie szkolny bibliotekarz. U tej osoby otrzymasz wskazówki o sposobach przygotowania swojej bibliografii i dodatkowe materiały wzbogacaj ce Twoj prac . Ten etap
spróbuj zako czy do dnia ....................................;
4) Trzeci etap, to przygotowanie, np. serwisu informacyjnego lub krótkiego,
własnego artykułu na temat, który Ci interesuje najbardziej. Do tego przyda
si wcze niej przygotowana bibliografia, z której dobrze jest skorzysta . Jako
przykłady tematów podam:
„ Przyroda w moim domu” , „ Mój pies (lub inne zwierz )” , „ Jak mog sam
chroni przyrod ” .
Etap ten zako czymy dnia............................. i wtedy po lekcjach daj mi
swoj prac do zapoznania si , recenzji i oceny.
G
F
F
I
E
G
E
F
E
F
E
J
K
I
L
E
F
E
E
E
E
E
E
L
F
E
G
I
F
F
I
K
F
E
E
I
E
E
L
I
E
I
E
E
K
F
E
E
Dzi kuj ..............................................
E
E
(podpis nauczyciela)
Przykład multimedialnego zadania domowego
Proponowane zadanie wprowadza dziecko w wiat decyzji i wyborów, skłaM
nia do samodzielnych poszukiwa , kształtuje umiej tno planowania pracy,
realizowania własnego planu, kształtuje postaw odpowiedzialno ci za własne
zobowi zanie, wdra a do systematyczno ci, dbało ci o ko cowy kształt pracy,
jest okazj do samooceny i próby jej uzasadnienia. W przypadku, gdyby zadanie
podejmowane było przez zespół, to dodatkowo stwarza mo liwo kształtowania
relacji w zespole, podziału pracy, umiej tno ci. Jest to propozycja zwi zana z
tematem lekcji (bloku) nr 28 zawartego w „ Programie” .
Tego typu zadania daj mo liwo formułowania wielostronnej oceny pracy dziecka i mog by podstaw wystawienia, nawet kilku stopni: za pomysłowo , za planowanie i organizacj , za sam wytwór, a nawet za sposób prezentacji.
Dobrze jest, gdy dzieci otrzymuj od nauczyciela gotowe, powielone materiały, np. teksty polece , instrukcji, wzory bibliografii, formularze, tabele itd.
Ułatwia i przyspiesza to dochodzenie do wła ciwych efektów. Niniejsza uwaga
odnosi si do wszystkich zada , wicze i działa .
N
O
P
Q
R
S
T
P
P
P
U
S
T
R
S
S
V
T
W
V
V
W
V
S
W
S
W
R
S
U
V
X
Y
Z
Y
Y
Wybrane przykłady wielkiego zbioru symboli:
Legenda:
1.
2.
3.
4.
zagro enie zwi zkami rt ci
Program rodowiskowy ONZ
zagro enie zwi zkami ołowiu
wiatowy Fundusz na rzecz
Dzikich Zwierz t
zagro enie promieniowaniem
radioaktywnym
Człowiek i Biosfera
[
\
]
^
[
\
^
\
5.
6.
[
Instrukcja dla dziecka (przykład):
Szanowny Czwartolkasisto!
Tym razem proponuj Ci co , czego jeszcze nie było! – „ SPRAWDZIAN”
PISANY W DOMU. B dzie on jednocze nie podsumowaniem i uzupełnieniem
naszych zaj na temat ochrony przyrody. Otrzymujesz plansz z ró nymi symbolami zwi zanymi z ochron przyrody. Obejrzyj je, przemy l i wybierz znak, który
wywoła Twoje zainteresowanie. Stanie si on punktem wyj cia do Twojej dalszej
pracy.
Tematem Twojej pracy mo e by zatem zebranie informacji o wybranym symbolu, o wa nych sprawach z nim zwi zanych, o ludziach, którzy maj z nim co
_
`
_
_
c
`
a
_
c
_
b
b
b
`
`
a
c
c
`
wspólnego, o urz dach, organizacjach, instytucjach, które działaj na rzecz ochrony przyrody itd. Mo esz sta si medialnym detektywem, albo reporterem, albo
badaczem przyrody, albo zwolennikiem jej ochrony.
Bardzo dokładnie przeczytaj wszystkie podane przez mnie podpowiedzi, poniewa mo e pomog Tobie w samodzielnej pracy, a zadanie oka e si bardzo łatwe. Odło enia całej pracy na ostatni chwil sprawi, e nie b dziesz miałoczekiwanej satysfakcji.
Jak mo na dobrze zorganizowa prac ?
1. Wybierz symbol, którym b dziesz zajmowa si i wyja nij, co on oznacza.
2. Spróbuj okre li (wypisa ) najwa niejsze sprawy zwi zane z tym symbolem.
3. Przygotuj sobie notatki ze wszystkimi pomysłami, które przyjd Ci do głowy.
4. Pomy l i zdecyduj si na sposób prezentacji Twojej pracy (album, gazetka,
ulotka, audycja radiowa, plakat, wystawa ró nych eksponatów lub fotograficzna, galeria symboli i wyja nie itd.).
5. Wypisz sobie z jakich ródeł chcesz korzysta (gazety, czasopisma, ksi ki,
albumy, atlasy, encyklopedie, audycje radiowe i telewizyjne, filmy wideo, programy komputerowe, internet, wycieczki i wyprawy, rozmowy z ró nymi osobami, wizyty i rozmowy w urz dzie gminy, starostwie, oczyszczalni cieków,
stacji uzdatniania wody, fabryce, o rodku wypoczynkowym, dyrekcji parku narodowego lub krajobrazowego itd. itd.).
6. Poszukuj c ró nych informacji, spróbuj najpierw wybra si do szkolnej biblioteki i dowiedzie si w jaki sposób przygotowa bibliografie ksi ek, czasopism, filmów itd. Przy okazji znajdziesz wiele cennych zbiorów, które mo esz
wykorzysta w swojej pracy.
7. Dokładnie zaplanuj harmonogram swojej pracy czyli opisz, co, kiedy i jak
b dziesz robi . Mo e uda si Tobie okre li ile czasu zajmie ka da czynno .
8. Wykonaj dokładny spis materiałów i urz dze , które b d potrzebne Tobie do
pracy (arkusze papieru, kredki, klej, film fotograficzny, ta ma magnetofonowa,
notes, długopis, linijki, sznurek, mapy, aparat fotograficzny, magnetofon, kamera wideo, itp.).
9. Teraz mo esz przyst pi do pracy przygotowawczej, zbierania materiałów, wywiadów, fotografii, mo e danych, wykresów, tabel i innych potrzebnych rzeczy).
10. Maj c to wszystko pora przygotowa PREZENTACJ .
11. Pami taj, e cał dokumentacja przygotowawcz – plany, harmonogramy, spis
materiałów, wykaz ródełinformacji, słowem wszystko – trzeba zebra w swoim PORTFOLIO.
I jeszcze jedno – zawsze, gdy zechcesz mo esz przyj do mnie, zapyta , poradzi si , pokaza swoje plany, uzgodni termin prezentacji i wszystko, co jest dla
Ciebie wa ne. ycz powodzenia i czekam na prezentacj .
d
e
f
f
f
g
d
e
f
f
e
f
g
d
f
d
d
h
g
d
d
g
g
d
h
f
e
e
h
d
f
h
i
j
g
e
f
f
d
h
h
e
f
g
g
d
d
g
e
f
f
g
d
g
f
d
h
g
e
f
i
d
h
e
h
f
e
g
f
e
g
d
f
k
e
e
j
g
f
g
d
f
g
l
h
g
g
d
...................................................................
(data i podpis nauczyciela)
d
g
g