Karty badania mowy i sprawności aparatu artykulacyjnego

Karty badania mowy i sprawności aparatu artykulacyjnego

B 1.2
Problemy zawodowe
logopedów
Karty badania mowy
i sprawności aparatu
artykulacyjnego
WP0312
tekst: Magdalena Tomicka
Z doświadczenia logopedy, pracującego z dziećmi w wieku szkolnym i gimnazjalistami
wynika, że najliczniejszą grupę wśród dzieci szkolnych, wykazujących nieprawidłowości
w rozwoju mowy lub trudności w porozumiewaniu się, stanowią uczniowie, u których występują zaburzenia artykulacyjne. Przed zaplanowaniem odpowiedniej dla tych dzieci
terapii rozumianej jako całość specyficznych, zamierzonych oddziaływań ukierunkowanych
na usunięcie wszelkich zakłóceń procesu porozumiewania się należy przeprowadzić
diagnozę logopedyczną. W tym celu można wykorzystać narzędzie badawcze, jakim jest
Karta logopedyczna. Składa się ona z dwóch części:
■■ Karta badania mowy sprawdza mowę spontaniczną, sposób realizacji poszczególnych głosek w nagłosie, śródgłosie i wygłosie, powtarzanie i tworzenie form gramatycznych, zasób słownictwa, tempo mowy, fonację, sposób oddychania, słuch, budowę
narządów mowy, sposób połykania, lateralizację (zał. 1);
■■ Karta badania sprawności aparatu artykulacyjnego umożliwia ocenę sprawności
warg i języka ze szczególnym uwzględnieniem precyzji i celowości wykonywanych ruchów
(zał. 2).
Bibliografia
Demel G., Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Warszawa 2009.
Gałkowski T., Jarzębowska G., Logopedia, Opole 1999.
Rodak H. Terapia dziecka z wadą wymowy, Warszawa 2001.
Terapia logopedyczna, www.raabe.com.pl
B.1.2.indd 1
1
12-03-16 12:05
Załącznik 1.
Karta badania mowy1
Imię i nazwisko ___________________________________________ klasa ___________
Data urodzenia ___________________________________________________________
Wynik badania ____________________________________________________________
I. Mowa spontaniczna
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
II. Artykulacja
WP0312
1. Samogłoski
■■
ustne
a
■■
nosowe
ą
o
e
u
i
y
ę
2. Spółgłoski
■■
dwuwargowe
p
b
pi
bi
■■
wargowo-zębowe
f
w
fi
wi
1
m
mi
Opracowano na podstawie G. Demel, Elementy logopedii, WSiP, Warszawa 1980.
Terapia logopedyczna, www.raabe.com.pl
B.1.2.indd 3
3
12-03-16 12:05
■■
przedniojęzykowo-zębowe
t
d
n
s
z
c
■■
przedniojęzykowo-dziąsłowe
sz
r
■■
środkowojęzykowe
ś
ź
ć
dź
ń
j
ki
gi
■■
tylnojęzykowe
k
ż
dz
cz
dż
l
g
ch
____________________________________________________________________________
WP0312
III. Powtarzanie sylab
IV. Powtarzanie wyrazów
____________________________________________________________________________
V. Powtarzanie zdań
____________________________________________________________________________
VI. Formy gramatyczne
____________________________________________________________________________
VII. Zasób leksykalny
____________________________________________________________________________
VIII. Tempo mowy
____________________________________________________________________________
4
B.1.2.indd 4
Terapia logopedyczna, www.raabe.com.pl
12-03-16 12:05
IX. Fonacja
____________________________________________________________________________
X. Sposób oddychania
____________________________________________________________________________
XI. Słuch
____________________________________________________________________________
XII. Budowa aparatu artykulacyjnego
■■
podniebienie
____________________________________________________________________________
■■
zgryz
WP0312
____________________________________________________________________________
■■
stan uzębienia
____________________________________________________________________________
■■
język
____________________________________________________________________________
XIII. Sposób połykania
____________________________________________________________________________
XIV. Lateralizacja
____________________________________________________________________________
XV. Uwagi/Zalecenia
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
Terapia logopedyczna, www.raabe.com.pl
B.1.2.indd 5
5
12-03-16 12:05
Załącznik 2.
Karta badania sprawności
aparatu artykulacyjnego2
Imię i nazwisko ___________________________________________ klasa ___________
Data urodzenia ___________________________________________________________
Wynik badania ____________________________________________________________
I. Sprawność języka
1. Wysuwanie i chowanie wąskiego języka do jamy ustnej
____________________________________________________________________________
2. Dotykanie czubkiem języka górnych i dolnych zębów – wargi otwarte
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
WP0312
3. Dotykanie czubkiem języka górnej i dolnej wargi – wargi szeroko rozchylone
4. Unoszenie języka do podniebienia twardego
____________________________________________________________________________
5. Układanie języka w kształcie łyżeczki
____________________________________________________________________________
6. Oblizywanie językiem szeroko rozwartych warg
____________________________________________________________________________
7. Oblizywanie językiem zewnętrznej powierzchni zębów – wargi szeroko rozwarte
____________________________________________________________________________
2
6
B.1.2.indd 6
pracowano na podstawie H. Rodak, Terapia dziecka z wadą wymowy, Wydawnictwo Polskiej Fundacji Zaburzeń
O
Mowy, Warszawa 1992.
Terapia logopedyczna, www.raabe.com.pl
12-03-16 12:05
8. Kląskanie językiem
____________________________________________________________________________
9. Wypychanie językiem policzków – wargi złączone
____________________________________________________________________________
Uwagi ______________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
II. Sprawność warg
1. Ściąganie i rozciąganie warg
____________________________________________________________________________
WP0312
2. Układanie warg w kształcie ryjka
____________________________________________________________________________
3. Nabieranie powietrza do jamy ustnej i nadymanie policzków
____________________________________________________________________________
4. Parskanie
____________________________________________________________________________
5. Gwizdanie
____________________________________________________________________________
6. Przepychanie powietrza z jednej strony jamy ustnej na drugą – wargi złączone
____________________________________________________________________________
7. Cmokanie
____________________________________________________________________________
Uwagi ______________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
Terapia logopedyczna, www.raabe.com.pl
B.1.2.indd 7
7
12-03-16 12:05