Uwagi do NPRGN Krzysztof Berbeka Uwagi generalne Specyfikacja

Uwagi do NPRGN
Krzysztof Berbeka
Uwagi generalne
Specyfikacja rozwiązań technicznych wydaje się być wyczerpująca i szczegółowa. Cały
dokument nie wskazuje jednak kierunku działań sprowadzających specyfikację do poziomu
aplikacyjnego. Zestawienie jest bowiem oderwane od realiów ekonomicznych. O ile dla
każdego działania precyzowane są cele redukcyjne w mln t i % w stosunku do roku bazowego
to towarzyszące tym hipotetycznym działaniom koszty nie spełniają podstawowych
wymogów poprawności merytorycznej. Pojęcia nakładów (inwestycyjnych) i kosztów
używane są wymiennie. Nakład inwestycyjny nie jest kosztem w sensie księgowym, zaś samo
poniesienie nakładu nie zamyka listy wydatków towarzyszących danemu działaniu, dla sporej
części przedsięwzięć pojawiają się bowiem koszty operacyjne. Podawanie wyrywkowych
wartości pieniężnych dla zadanego okresu czasu z wymiennie używanymi kategoriami
nakład/koszt wskazuje na brak podstaw warsztatu związanego z analizą efektywności
kosztowej.
Całe opracowanie wydaje się abstrahować od ograniczeń natury finansowej. Zestaw
wyspecyfikowanych przedsięwzięć redukcyjnych był i jest osiągalny od strony
technologicznej. Barierą w ich wdrożeniu są realia kosztowe, w mniejszym stopniu
legislacyjne. Biorąc pod uwagę śladowe wzmianki o uwarunkowaniach ekonomicznych
realizacji – autorzy programu mają na ten temat zdecydowanie odmienne zdanie. Zważywszy
jednak pod uwagę, że wskazywane w Programie technologie/przedsięwzięcia nie są chronione
klauzulą tajności - brak ich masowego wdrożenia wydaje się mieć przyczyny w przede
wszystkim w uwarunkowaniach ekonomicznych. Z tego powodu przedłożony materiał ma
niewłaściwie przyjęty środek ciężkości rozważań merytorycznych. W całym opracowaniu
praktycznie brak jest wskazanych progów opłacalności poszczególnych technologii (z analizą
wrażliwości np. efektów skali) i projekcji zmian tych progów dla zadanego okresu. Jeżeli
pojawiają się jakieś kwoty oszacowań w ogóle nie wiadomo czy chodzi o koszty prywatne,
wydatki budżetowe czy też miks obu kategorii. Osiągnięcie podawanych celów redukcyjnych
również nie jest opisane poprzez wartości niezbędnego wsparcia ze środków publicznych.
Taka konstrukcja dokumentu sugeruje nieograniczony wprost dostęp do środków
publicznych. Trudno jest się zgodzić z takim założeniem tym bardziej, że w rozdziale 11.2
sformułowano pewne pułapy środków dostępnych do roku 2020. Wspomniany podrozdział
cechuje się wyjątkową niespójnością, zestawienie źródeł wsparcia NPRGN jest kompletnie
nie skorelowane z wskaźnikami celu i realizacji (kolejna tabela). Rozdział ten sprawia
wrażenie napisanego na siłę – tak aby poprzez jego obecność spełnić formalne wymogi
konstrukcji Programu.
1
Uwagi do NPRGN
Z uwagi na konieczność wsparcia większości działań ze środków publicznych - zasady
optymalnej alokacji funduszy publicznych wymagają porównania wielkości wsparcia
niezbędnego do uzyskania jednostki efektu pomiędzy poszczególnymi działaniami (czyli
zastosowania prostego rangowania w oparciu o efektywność kosztową). Brak takiego
porównania pozwala na całkowicie subiektywne/polityczne podejmowanie decyzji o
wielkości wsparcia poszczególnych działań. Takie podejście gwarantuje nieoptymalną
alokację środków publicznych. Dokument w obecnej postaci wyznacza właśnie taką ścieżkę
postępowania.
Uwagi szczegółowe
Rozdz. 4.6.4 Zasoby wodne
Zaskakuje zarówno aparat pojęciowy (co to jest „obszar ścieków”?) jak i dane statystyczne
wraz z doborem mierników. Proponuję zweryfikować w oparciu o dane GUS czy faktycznie
ścieki chłodnicze to zaledwie 1/12 ścieków przemysłowych w Polsce. Wskaźniki ilości
zasobów wodnych per capita nie służą jakiejkolwiek ilustracji problemu dostępności
zasobów. Większość poborów wody w Polsce to pobory zwrotne na cele chłodnicze z
możliwością wielokrotnego wykorzystania tych samych zasobów. Trendy w efektywności
wykorzystania zasobów można śledzić analizując np. wodochłonność PKB, takie szacunki
były robione przez KZGW. Brak jest nawiązań do rolnictwa, które ma być rzekomo
najbardziej wrażliwe na zmiany klimatyczne.
6.2.1 Energetyka prosumencka
Koncepcja gwarancji stałości prawa - czytaj poziomu wsparcia przez 15 lat generuje
konkretne obciążenie dla budżetu. Niekoniecznie takie ryzyko przekłada się na zmniejszenie
ryzyka inwestora. Jego zysk związany jest z różnicą pomiędzy ceną zakupu a jednostkowymi
kosztami samodzielnej produkcji. Dotowanie ceny odsprzedaży w niekorzystnych relacjach
cenowych likwiduje zjawisko prosumpcji i zamienia w mocno dotowaną mikro-produkcję.
Koncepcja usztywnienia cen w długim horyzoncie była już przerabiana w ramach KDT, z
dość umiarkowanym sukcesem jeżeli chodzi o trwałość tego rozwiązania.
Upowszechnienie informacji o kosztach i korzyściach jest jak najbardziej pożądane.
Wypadałoby równocześnie uzupełnić ten zbiór o poziom jednostkowej dotacji i konsekwencje
cenowe dla wszystkich użytkowników/konsumentów.
6.2.2 Biogazownie
Koordynacja instrumentów wsparcia jest jak najbardziej słuszną koncepcją. Dziwi dlaczego
taki postulat pojawia się tylko w odniesieniu do dwóch kategorii: biogazowni i odzysku
metanu.
2
Uwagi do NPRGN
6.2.3 Morska energetyka wiatrowa
Wskaźnik wykorzystania mocy zainstalowanej przyjęto w przedziale 46-53%. Wg raportu
Wpływ energetyki wiatrowej na wzrost gospodarczy w Polsce1 jest to 35% a autorami są
jednostki lobbujące na rzecz takiej energetyki, trudno zatem mówić o niedoszacowaniu.
Sugestia aby wykreować mechanizm który „gwarantowałyby opłacalność inwestycji w
morskie farmy wiatrowe” jest nieporozumieniem. Można mówić o redukcji ryzyka
inwestycyjnego ale nie o gwarancji opłacalności. Ile to ma kosztować?
6.2.5 Kolektory słoneczne
Skoro w dokumencie stwierdzono że jednostkowe nakłady inwestycyjne maleją to spadać
powinna również intensywność publicznego wsparcia. Utrzymanie istniejących zasad
udzielania pomocy jest nieefektywnym angażowaniem środków publicznych.
1
Wpływ energetyki wiatrowej na wzrost gospodarczy w Polsce1 Raport przygotowany przez Ernst &
Young we współpracy z Polskim Stowarzyszeniem Energetyki Wiatrowej oraz European Wind Energy
Association
3