Echa I wojny światowej na Podbeskidziu

Echa I wojny światowej na Podbeskidziu
Rok 2014 obfituje w wiele ważnych historycznych rocznic,
o których powinniśmy pamiętać a jedną z najważniejszych jest niewątpliwie stulecie
wybuchu I wojny światowej. Ten międzynarodowy konflikt zbrojny, który
przetoczył się przez kraje Europy, Azji i Afryki, zmienił diametralnie oblicze
ówczesnego świata. Bilans strat był ogromny; w wyniku wojny poległo lub zmarło
około 9,5 mln żołnierzy, a około 20 mln odniosło rany. Zginęło też lub zmarło
w wyniku chorób od 5 do 7 milionów cywilów. "Wojna przyniosła kres epoki królów.
Skończyło się wielowiekowe panowanie Hohenzollernów, Habsburgów,
Romanowów, dynastii osmańskiej. Niemcy, Turcja, Austria i Rosji stały się
republikami, podobnie jak większość krajów Nowej Europy" – pisze prof. Andrzej
Chwalba w książce "Samobójstwo Europy. Wielka Wojna 1914-918". Pierwsza
wojna zmieniła na zawsze porządek polityczny panujący wówczas w Europie.
Dzięki niej Polska po 123 długich latach zaborów znalazła swoje miejsce na mapie
Europy.
Aby przypomnieć te wydarzenia
Pedagogiczna
Biblioteka
Wojewódzka w Bielsku-Białej
zorganizowała dla młodzieży
prelekcję I wojna światowa na
Podbeskidziu, którą wygłosił
Jacek Kachel, bielski historyk
i dziennikarz, interesujący się
dziejami
naszego
regionu.
W
spotkaniu
uczestniczyli
uczniowie L.O. Towarzystwa
Szkolnego im. Mikołaja Reja z
Bielska-Białej.
Celem spotkania było przybliżenie młodym słuchaczom fragmentu dziejów Bielska
i Białej w przededniu wojny oraz w pierwszych latach działań wojennych.
Na wstępie prelegent przedstawił sytuację polityczną ówczesnego Bielska oraz
Białej, wzajemne animozje i narastające tendencje nacjonalistyczne
wielonarodowościowej społeczności miasta. Omówił też okoliczności tzw. Bitwy
nad Białą. Konflikt między Polakami i Niemcami spowodowały obchody Jubileuszu
Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, które miały miejsce 28 czerwca 1914 roku,
1
a na które przybyło ponad dwa tysiące Polaków ze Śląska Austriackiego i z Galicji.
Niestety
władze
niemieckie
nie
zezwoliły przybyłym
na wejście do miasta.
Rzesze ludzi zostały
zatrzymane
w
okolicach mostu na
rzece
Białej
i tam też doszło do
krwawego
starcia
z niemiecką policją
i żandarmerią. Echa
tych zajść rozniosły się
nie tylko na Śląsk
i Galicję, ale także na
Czechy.
W tym samym dniu w Sarajewie dochodzi do zamachu na Arcyksięcia Ferdynanda
i zaczyna się wojna. Do wojska zgłaszają się ochotnicy, którzy chcą walczyć
o Polskę. Formują się Legiony w Żywcu, w Białej i Czechowicach. Ze Lwowa
wyrusza około 6 tysięcy ochotników.
19 września 2014 roku
przyszli żołnierze składają
przysięgę
na
Rynku
w Krakowie, tworzą się
Legiony. Formalnie ich
status na początku był
niejasny;
dopiero
w październiku 1914 roku
formacja weszła w skład
regularnego wojska jako
wojska pomocnicze.
W I Brygadzie walczyli
ochotnicy z Królestwa
Polskiego oraz poddani z
Cesarstwa Rosyjskiego, w II Brygadzie znaleźli się poddani CK Austrii. Paradoksem
2
było to, iż Polacy walczyli nie bardzo wiedząc czy walczą o Polskę. Ta walka trwała
cztery lata. Zakończyła się w listopadzie 1918 r., kiedy Polska po wiekowej niewoli
odzyskała niepodległość. W granicach odrodzonej Rzeczpospolitej znalazły się
także Bielsko i Biała.
Oprac. Halina Dubrownik
3