Ksenon – opis preparatu .

[email protected]
Anesthesiology 2003; 98 (1): 1-2
Takahisa Goto, Yoshinori Nakata, Shigeho Morita:
„Czy ksenon jest obcym, czy przyjacielem. Koszty, zalety i przyszłość anestezji
ksenonem”
Ksenon jest zarówno starym, jak i nowym anestetykiem. Jakkolwiek właściwości
anestetyczne ksenonu znane są od lat pięćdziesiątych, to został on zapomniany aż
do 1990 roku – z uwagi przede wszystkim na wysokie koszty. Poza tym ksenon jest
bliski spełnienia cech idealnego anestetyku. Dla przykładu charakteryzuje się on
bardzo niskim współczynnikiem rozpuszczalności krew-gaz (0.115); a tym samym
zarówno indukcja, jak i zakończenie znieczulenia są bardzo krótkie. Nie jest
teratogenny, jest słabym analgetykiem i w związku z tym nasila odpowiedź
hemodynamiczną i katecholaminemię w odpowiedzi na stymulację chirurgiczną.
Nasila działanie środków nasennych. W przeciwieństwie do innych anestetyków,
ksenon nie powoduje depresji krążenia u osób zdrowych. Również u psów z
kardiomiopatią znieczulanie ksenonem Brak nie wywołuje depresji krążenia.
Działanie to jest związane z brakiem wpływu na kanały jonowe w mięśniu sercowym.
Badania nad anestezją ksenonem nie są rozległe. Niemniej badania Roissanta
potwierdzają, że znieczulenie mieszaniną tlenu/ ksenonu, jak i tlenu/ podtlenku
azotu/ izofluranu są skuteczne i bezpieczne.
Koszty:
Przybliżony koszt ksenonu wynosi 10 USD (38,2 PLN)/ 1 litr. Jeżeli wykonuje się
znieczulenie używając układu zamkniętego, to znieczulenie ksenonem nie jest aż tak
drogie, ponieważ ksenon nie ulega rozpuszczeniu w elementach układu i jest
stabilny. W symulacji (wg Japończyków) znieczulenie ksenonem w układzie
zamkniętym 70 kilogramowego mężczyzny 1 MAC (71 %) przez 240 minut (4
godziny) spowodowało zużycie 16 l ksenonu (160 USD = 611,20 PLN). W cenę
powyższą wliczone są: koszty tlenu, środków zwiotczających mięśnie i wapno
sodowane. Dla porównania koszt znieczulenia w USA mieszaniną tlenu/ podtlenku
azotu i izofulranu wynosi od 30 USD (114,60 PLN) do 74 USD (282,68 PLN), pod
warunkiem, że dopływ świeżych gazów do układu wynosił 3 l/ min (N2O : O2 = 2:1 l/
min).
Koszt znieczulenia w znacznej mierze uzależniony jest od ceny ksenonu, który ulegał
znacznym wahaniom w ciągu ostatnich 20 lat. I tak cena 1 l ksenonu w latach 80-tych
wynosiła 4 USD (15,28 PLN). W 1998 roku koszt 1 l ksenonu wyniósł już 18 USD
(59,04 PLN), by w roku 2000 kosztować 10 USD (38,20 PLN). Jest to o tyle dziwne,
że drogie koszty wdrożenia „uzyskiwania” ksenonu spowodować powinny obniżenie
jego ceny. Dodatkowym atutem jest to, że ksenonu nie trzeba produkować od nowa,
ale może on być odzyskiwany z „zużytych” anestetyków. Związane jest to z tym, że
„zużyte” anestetyki zawierają od 50-60% ksenonu (0.087 ppm). Cena ksenonu jest
różna w różnych krajach; i tak w Rosji koszt 1 l ksenonu wynosi 5 USD (19,10 PLN).
Czy ksenon jest warty swojej ceny?
Używanie ksenonu ma dwa aspekty: przyjazny środowisku (przyrodzie) i
medyczny. Efekt przyjazny naturze polega nie nasilaniu efektu cieplarnianego
poprzez brak wpływu na otoczkę ozonową, którą niszczy m.in. podtlenek azotu.
Jednak pozytywny wpływ ksenonu na środowisko jest jednak bardziej
skomplikowany. Produkcja 1 l ksenonu wymaga 220 watogodzin, tj. milion razy
więcej niż produkcja tej samej objętości podtlenku azotu, ponieważ ksenon otrzymuje
[email protected]
się ksenon drogą częściowej destylacji w skroplonym powietrzu, które pierwotnie
gorące musi zostać schłodzone i poddane preszuryzacji. Ogromna ilość energii,
potrzebna do produkcji 1 litra (przyjaznego środowisku) ksenonu powoduje emisję
znacznych ilości dwutlenku węgla!!! Zatem używanie ksenonu jest publicznie dobre,
ale w praktyce wiąże się z większą objętością uwolnionego dwutlenku węgla (efekt
cieplarniany).
Z uwagi na brak kardiodepresyjnego działania ksenon jest anestetykiem przydatnym.
Powoduje szybką indukcję i szybkie budzenie. Nadaje się do stosowania u
ciężarnych oraz u pacjentów cierpiących na schorzenia nowotworowe (brak działania
teratogennego i szybka eliminacja z ustroju po zakończeniu znieczulenia. Ksenon
jest polecany u pacjentów ze współistniejącymi schorzeniami nerek i wątroby,
ponieważ nie zmniejszając przepływu tkankowego nie zmniejsza perfuzji narządowej.
Polecany jest do stosowania u pacjentów wysokiego ryzyka (po obrażeniach, we
wstrząsie – jednym słowem przyjaciel anestezjologa.
Anesthesiology 2003; 98 (1): 6-13
Rossaint R, Reyle-Hahn M, Schulte am Esch J, Scholz Jens, Scherpereel P et
all:
„Multicenter randomized comparison of the efficacy and safety of xenon and
isoflurane in patients undergoing elective surgery“
Wszystkie anestetyki znieczulenia ogólne charakteryzują się efektem
inotropowo ujemnym. Obecnie jedynie ksenon nie posiada takowej cechy.
Badania przeprowadzono u 224 pacjentach w 6 ośrodkach. Poddani randomizacji
pacjenci otrzymywali:
1. tlen/ ksenon (60±5%),
2. tlen/ podtlenek azotu (1:2)/ izofluran (0.5%/ obj.).
Pacjenci w obu grupach otrzymywali sufentanyl (10µg).
Pacjenci znieczulani ksenonem budzili się znacznie szybciej. Podawanie sufentanylu
nie miało wpływu na szybkość budzenia. Parametry hemodynamiki i parametry
oddechowe były porównywalne w obu grupach. Znieczulenie ksenonem powodowało
większą stabilność hemodynamiczną (bez istotności statystycznej). Objawy uboczne
były nieznaczne i porównywalne w obu grupach.
W podsumowaniu stwierdzono, że znieczulenie ksenonem jest dobrą i bezpieczną
metodą znieczulenia, charakteryzującą się szybszym budzeniem w porównaniu z O2/
N2O/ izifluran.
Anesthesiology 2002; 97 (5): 1129-1132
Takahisa Goto, Yoshinori Nakata, Shigeho Morita:
“The minimum alveolar concentracion of xenon in the elderly is sexdependent”
MAC ksenonu u ludzi starych nie zostało określone. Jakkolwiek ksenon jest
inhibitorem NMDA, podobnie jak ketamina i MK-801.
MAC ksenonu jest wyższy u mężczyzn (69.3%/ obj.), niż u kobiet (51.1 %/ obj.).