plan gospodarki odpadami dla powiatu

Transkrypt

STAROSTWO POWIATOWE W JANOWIE LUBELSKIM
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI
DLA POWIATU JANOWSKIEGO
Janów Lubelski 2003 rok
Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Janowskiego
SPIS TREŚCI
Streszczenie …………………………………………………………………………………….……...10
1. Wprowadzenie ………………………………………………………………………….……...........18
1.1 Cel opracowania…………………………………………………………….…………….….......18
1.2 Pojęcia związane z gospodarką odpadami zgodnie z ustawą o odpadach……………..………... 20
2. Wymagania prawne dotyczące Planu Gospodarki Odpadami…………………………..………...... 21
3. Założenia i dane podstawowe…………………………………………………………..................... 25
3.1 Podział administracyjny i lokalizacja…………………………………………………................ 25
3.2 Ludność i struktura zabudowy...………………………………………………………................ 26
3.3 Infrastruktura techniczna i gospodarka powiatu…………………………………………………27
4. Opis stanu środowiska……………………………………………………………………………… 32
4.1 Warunki glebowe, geologiczne, geomorfologiczne, hydrograficzne,
hydrogeologiczne i przyrodnicze powiatu…………………………………………………….... 32
4.2 Charakterystyka powiatu pod kątem możliwości zastosowania kompostów z odpadów
do celów nawozowych i rekultywacyjnych…………………………………………………….. 39
5. Analiza stanu istniejącego w sektorze gospodarki odpadami……………………………................. 40
5.1 Odpady powstające w sektorze komunalnym…………………………………………………… 40
5.1.1 Odpady komunalne……………………………………………………………..……............... 40
5.1.1.1 Bilans odpadów powstających w sektorze komunalnym……………………………..…….. 40
5.1.1.1.1 Ilość zebranych odpadów komunalnych na terenie powiatu……………………………… 40
5.1.1.1.2 Ilość wytworzonych odpadów komunalnych na terenie powiatu…………………………. 41
5.1.1.1.2.1 Ilość wytworzonych odpadów domowych na terenie powiatu………………………….. 44
5.1.1.1.2.2 Odpady powstające w sektorze handlowym i publicznym……………………………… 45
5.1.1.2 Istniejący system zbierania, segregacji, odzysku i unieszkodliwiania
odpadów w sektorze komunalnym…………………………………………...………………46
5.1.1.2.1 Systemy zbierania odpadów ………………………………………………………..…….. 46
5.1.1.2.2 System segregacji i odzysku odpadów……………………………………………………. 47
5.1.1.2.3 Zakłady zajmujące się zbieraniem, przeładunkiem i transportem
odpadów na składowiska oraz rodzaj sprzętu wykorzystywanego do
gospodarki odpadami……………………………………………………..……………….. 48
5.1.1.2.4 Wyposażenie w sprzęt…………………………………………………………….………. 48
5.1.1.2.5 System unieszkodliwiania i przepływu odpadów w poszczególnych
gminach………………………………………………………………………..…………... 48
5.1.1.2.6 Komunalne składowiska odpadów……………………………………………………..…. 49
5.1.1.2.7 Koszty i opłaty związane z gospodarowaniem odpadami………………………………… 53
5.1.1.2.8 Mocne i słabe strony istniejących rozwiązań organizacyjno
- technicznych gospodarki odpadami……………………………………………………... 53
5.1.1.2.9 Ocena postępowania z odpadami niebezpiecznymi w sektorze
komunalnym………………………………………………………………………………. 54
5.1.1.2.10 Ocena postępowania z odpadami ulegającymi biodegradacji …………………………... 54
5.1.1.2.11 Ocena zgodności przyjętych rozwiązań z ustawą o odpadach
i ustawodawstwem Unii Europejskiej…………………………………………................ 54
5.1.1.2.12 Ocena wpływu na środowisko obiektów unieszkodliwiania odpadów …………………..55
5.1.1.2.13 Ocena stanu realizacji obowiązków wytwórców i odbiorców odpadów
wynikających z ustawy o odpadach……………………………………………………… 55
5.1.2 Komunalne osady ściekowe……………………………………………………………………56
5.1.2.1 Osady ściekowe powstające w oczyszczalniach ścieków……………………………………56
5.1.2.2 Oczyszczalnie ścieków……………………………………………………………………… 56
5.2 Odpady powstające w sektorze gospodarczym…………………………………………………..57
5.2.1 Bilans odpadów powstających w sektorze gospodarczym……………………………………. 58
5.2.1.1 Bilans odpadów innych niż niebezpieczne powstających w sektorze
gospodarczym……………………………………………………………………………….. 60
5.2.1.2 Bilans odpadów niebezpiecznych powstających w sektorze gospodarczym………………...61
5.2.2 Odpady powstające w sektorze przemysłowym……………………………………................. 63
-1-
5.2.2.1 Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych
i infrastruktury drogowej……………………………………………………………………. 63
5.2.2.2 Odpady przemysłu spożywczego…………………………………………………………….63
5.2.2.3 Odpady powstające w przemyśle drzewnym………………………………………………... 64
5.2.2.4 Odpady powstające w kotłowniach………………………………………………..................64
5.2.2.5 Odpady przemysłu samochodowego………………………………………………….......… 65
5.2.2.5.1 Wyeksploatowane samochody…………………………………………………………….. 65
5.2.2.5.2 Zużyte opony……………………………………………………………………………….65
5.2.2.6 Odpady olejowe i ropopochodne……………………………………………………………. 65
5.2.2.7 Azbest……………………………………………………………………………………….. 66
5.2.2.8 Akumulatory i baterie……………………………………………………………………….. 66
5.2.2.9 Farby i lakiery……………………………………………………………………………….. 67
5.2.2.10 PCB……………………………………………………………………………………….... 68
5.2.2.11 Zużyte źródła światła zawierające rtęć…………………………………………………….. 68
5.2.3 Odpady powstające w sektorze medycznym i weterynaryjnym………………………………. 69
5.2.3.1 Odpady powstające w sektorze medycznym…………………………………………………69
5.2.3.2 Opady powstające w sektorze weterynaryjnym……………………………………………...69
5.2.4 Instalacje do unieszkodliwiania odpadów z sektora gospodarczego………………………….. 69
6. Prognoza zmian …………………………………………………………………………..................70
6.1 Zmiany demograficzne………………………………………………………………………….. 70
6.2 Prognoza zmian w sektorze komunalnym……………………………………………................. 70
6.2.1 Prognoza zmian w sektorze odpadów komunalnych………………………………………….. 70
6.2.2.1 Prognoza zmian czynników wpływających na wytwarzanie odpadów
komunalnych……………………………………………………………….……………….. 70
6.2.1.2 Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych…………………………….………. 71
6.2.2 Prognoza zmian w sektorze osadów ściekowych powstających w oczyszczalniach
ścieków………………...……………………………………………………………................ 73
6.3 Prognoza zmian w sektorze gospodarczym……………………………………………………... 74
7. Założenia, cele i proponowany system gospodarki odpadami………………………………...…… 75
7.1 Sektor komunalny……………………………………………………………………………….. 75
7.1.1 Plan działań w sektorze gospodarki odpadami komunalnymi…………...…………................. 75
7.1.1.1 Cele i kierunki działań w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi na
terenie Powiatu Janowskiego………………………………………………………………... 75
7.1.1.2 Założenia do planu działań w sektorze gospodarki odpadami komunalnymi……................. 76
7.1.1.2.1 Polityka, cele i zadania zamieszczone w Wojewódzkim Planie
Gospodarki Odpadami…………………………………………………………………….. 76
7.1.1.2.2 Założenia do Planu Gospodarki Odpadami na terenie Powiatu
Janowskiego…………………………………………………………………...…………... 77
7.1.1.3 Bilans odpadów komunalnych……………………………………......……………………... 79
7.1.1.3.1 Planowany recykling odpadów biodegradowalnych…………………………………...…..79
7.1.1.3.2 Zakładane poziomy odzysku odpadów opakowaniowych………………………………....82
7.1.1.3.3 Zakładane poziomy odzysku odpadów wielkogabarytowych…………………………….. 84
7.1.1.3.4 Odpady budowlane……………………………………………………………………...… 85
7.1.1.3.5 Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych……………………………..87
7.1.1.3.6 Odpady przeznaczone do składowania lub unieszkodliwienia
termicznego………………………………………………………………………………... 88
7.1.1.4 Działania zmierzające do zapobiegania powstaniu odpadów lub
ograniczenia ich ilości……………………………………………………………………… 91
7.1.1.4.1 Program promocji i edukacji w zakresie gospodarki odpadami…………………………... 91
7.1.1.4.1.1 Kampanie informacyjne i konkursy………………………………………..…………… 91
7.1.1.4.1.2 Szkolenia…………………………………………………………………………..…….. 92
7.1.1.4.1.3 Formy przekazu informacji dotyczących gospodarki odpadami………………………... 93
7.1.1.4.1.4 Współpraca ze szkołami………………………………………………………………….94
7.1.1.4.1.5 Współpraca z organizacjami pozarządowymi…………………………………………... 94
7.1.1.4.2 Działania organizacyjne…………………………………………………………………… 95
-2-
7.1.1.5 Działania w zakresie zbierania i transportu odpadów …………………………………...…..95
7.1.1.5.1 Systemy zbiórki selektywnej odpadów………………………………………………….....95
7.1.1.5.1.1 Działanie zachęcające mieszkańców do selektywnej zbiórki
odpadów…………………………………………………………………………………. 95
7.1.1.5.1.2 Częstotliwość zbierania odpadów……………………………………………….……….96
7.1.1.5.1.3 Zbiórka selektywna "u źródła"…………………………………………………………...96
7.1.1.5.1.4 Kontenery ustawione w sąsiedztwie- centra zbiórki …………………………………….97
7.1.1.5.1.5 Wiejskie punkty gromadzenia odpadów………………………………………………… 97
7.1.1.5.2 Systemy zbiórki poszczególnych strumieni odpadów komunalnych………………………98
7.1.1.5.2.1 Zbiórka odpadów biodegradowalnych…………………………………………………...98
7.1.1.5.2.2 Zbiórka odpadów wielkogabarytowych………………………………………………….99
7.1.1.5.2.3 Zbiórka odpadów budowlanych………………………………………………………….99
7.1.1.5.2.4 Zbiórka odpadów niebezpiecznych wydzielonych ze strumienia
odpadów komunalnych……………………………………………….………………… 99
7.1.1.5.2.4.1 Systemy zbiórki odpadów niebezpiecznych………………………………….……….. 99
7.1.1.5.2.4.2 Punkty Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych………………………………................. 100
7.1.1.5.2.4.3 Mobilne Punkty Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych……………………………..….101
7.1.1.6 Działania w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów…………………………….... 102
7.1.1.6.1 Linie do segregacji odpadów…………………………………………………..………… 102
7.1.1.6.2 Odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji…………………………………………………………………..……...….. 103
7.1.1.6.2.1 Kompostowanie odpadów………………………………………………………………104
7.1.1.6.2.2 Fermentacja odpadów…………………………………………………………………..105
7.1.1.6.2.3 Mechaniczno- biologiczne metody przekształcania odpadów………………………….106
7.1.1.6.3 Odzysk i unieszkodliwianie odpadów wielkogabarytowych…………………………..… 106
7.1.1.6.4 Odzysk i unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych…………………………..……... 106
7.1.1.6.5 Odzysk i unieszkodliwianie odpadów budowlanych…………………………………….. 107
7.1.1.6.6 Unieszkodliwianie odpadów komunalnych na składowiskach…………………………...108
7.1.1.7 Zakład Zagospodarowania Odpadów ZZO Borownica…………………………................. 108
7.1.1.7.1 Organizacja gospodarki odpadami w ramach eksploatacji ZZO………………………… 109
7.1.1.7.2 Lokalizacja ZZO…………………………………………………………………………. 109
7.1.1.7.3 Odległość poszczególnych gmin od ZZO………………………………………………...109
7.1.1.7.4 Mocne i słabe strony usytuowania Zakładu Zagospodarowania Odpadów
w Borownicy………………………………………………………………………..……. 110
7.1.1.7.5 Zasięg obsługi ZZO……………………………………………………………………….110
7.1.1.7.6 Wielkość Zakładu Zagospodarowania Odpadów ZZO……………………………….......110
7.1.1.7.7 Wyposażenie ZZO………………………………………………………………………...110
7.1.1.7.8 Kompostownia…………………………………………………………………………… 111
7.1.1.7.9 Selektywna zbiórka odpadów oraz segregowanie odpadów w sortowni
ZZO Borownica………………………………………………………………..………….111
7.1.1.7.10 Unieszkodliwiane odpadów poprzez składowanie…………………………………........111
7.1.1.7.11 Potrzeby ZZO w zakresie zagospodarowania poszczególnych
strumieni odpadów………………………………………………………………….……112
7.1.1.8 Plan działań w zakresie modernizacji, zamykania i rekultywacji składowisk
odpadów komunalnych…………………………………………………………………...... 114
7.1.1.8.1 Modernizacja składowisk…………………………………………………...…………….114
7.1.1.8.2 Zamykanie składowisk…………………………………………………..………………..115
7.1.1.8.3 Rekultywacja składowisk………………………………………………..………………..115
7.1.1.8.4 Monitoring składowisk………………………………………………………...………….116
7.1.1.8.5 Likwidacja „dzikich składowisk‖………………………………………………………....117
7.1.2 Osady ściekowe……………………………………………………………………………….117
7.1.2.1 Cele i kierunki działań w zakresie gospodarki osadami ściekowymi…………………….... 117
7.1.2.2 Sposób postępowania z wytworzonymi osadami ściekowymi……………………………...118
7.1.2.3 Stosowanie osadów ściekowych w rolnictwie oraz w rekultywacji………………………...118
7.1.2.4 Kompostowanie osadów ściekowych……………………………………………………… 120
-3-
7.1.2.4.1 Kompostowanie pryzmowe……………………………………………………………….120
7.1.2.4.2 Kompostowanie komorowe……………………………………………………………….120
7.1.2.5 Agrotechniczne przetwarzanie osadów na kompost roślinny……………………………… 121
7.1.2.6 Poprawa właściwości osadów przy użyciu wapna nawozowego…………………………...121
7.1.2.7 Biokompostowanie………………………………………………………………………….121
7.1.2.8 Wykorzystane osadów jako przesypka dzienna na składowisku…………………………... 121
7.1.2.9 Wysokotemperaturowe suszenie i spalanie osadów ściekowych…………………………...122
7.2 Sektor gospodarczy…………………………………………………………………………….. 123
7.2.1 Sektor przemysłowy………………………………………………………………..................123
7.2.1.1 Cele i kierunki w zakresie gospodarki odpadami z sektora przemysłowego…………….....123
7.2.1.2 Cele i kierunki w zakresie gospodarki poszczególnych rodzajów odpadów………………. 123
7.2.2 Jednostki służby zdrowia i placówki weterynaryjne………………………………………….129
8. Harmonogram, koszty wdrażania i możliwości finansowania Planu Gospodarki
Odpadami w Powiecie Janowskim……………………………………………………................. 132
8.1 Niezbędne koszty związane z realizacją przedsięwzięć w gospodarce odpadami
komunalnymi w Powiecie Janowskim…………………………………………….................. 132
8.1.1 Koszty inwestycyjne………………………………………………..………………………....132
8.1.2. Koszty eksploatacyjne………………………………………………………………………..133
8.1.3 Koszt innych działań nieinwestycyjnych…………………………………………………...... 134
8.1.4 Sumaryczne koszty wdrażania PGO w sektorze komunalnym……………………………….136
8.2 Koszt działań inwestycyjnych i nieinwestycyjnych w sektorze gospodarczym
w Powiecie Janowskim………………………………………………………………………. 136
8.3 Zasady finansowania……………………………………………………………………...…….137
8.3.1 Koszty inwestycyjne…………………………………………………………………………. 137
8.3.2 Koszty eksploatacyjne……………………………………………………………………..….138
8.3.3 Inne źródła finansowania…………………………………………………………………..… 139
8.4 Wybrane źródła finansowania……………………………………………………………...…...140
8.4.1.Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej……………………………………..... 140
8.4.2 Ekofundusz…………………………………………………………………………………... 142
8.4.3 Banki………………………………………………………………………………………..... 142
8.4.4 Fundusze inwestycyjne………………………………………………………………………. 143
8.4.5 Programy pomocowe Unii Europejskiej……………………………………………………... 143
9. Organizacja i zasady monitoringu realizacji Planu Gospodarki Odpadami……………................. 147
9.1 Zasady zarządzania systemem…………………………………………………………………. 147
9.1.1 Ustawowo określone zadania poszczególnych szczebli administracji
i samorządów w zakresie gospodarki odpadami……………………………...……………....147
9.1.1.1 Zadania gmin………………………………………………………………………………..147
9.1.1.2 Zadania powiatu…………………………………………………………………................. 148
9.1.1.3 Samorząd województwa………………………………………………………………….....149
9.1.1.4 Opiniowanie Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Janowskiego……………………. 149
9.1.1.5 Aktualizacja i modyfikacja planów9.1.1.6 Raportowanie wdrażania planów……………... 149
9.1.1.6 Raportowanie wdrażania planów…………………………………………………………... 150
9.1.1.7 Wskaźniki monitorowania efektywności Planu………………………………….................150
10. Analiza oddziaływania planu na środowisko……………………………………………………..152
10.1 Informacja o zawartości, uwarunkowaniach i głównych celach Planu gospodarki
odpadami dla Powiatu Janowskiego…………………………………………………………...152
10.2 Ocena zgodności celów Planu Gospodarki Odpadami z celami ochrony środowiska
szczebla międzynarodowego, krajowego i regionalnego……………………………………...153
10.3 Analiza i ocena aktualnego stanu środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu
w przypadku braku realizacji PGO………………………………………………………..….. 154
10.4 Określenie, analiza i ocena przewidywanego znaczącego oddziaływania na
środowisko wynikające z realizowanych zadań, przedsięwzięć określonych w
projekcie Planu Gospodarki Odpadami……………………………………………………......159
10.5 Informacja o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko skutków
realizacji przedsięwzięć zawartych w projekcie Planu Gospodarki Odpadami…………….....161
-4-
10.6 Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację
przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem
realizacji strategii……………………………………………………………………………... 161
10.7 Rozwiązania alternatywne do zawartych w projekcie strategii oraz uzasadnienie
ich wyboru i metod oceny prowadzącej do tego wyboru……………………………………...161
10.8 Informacja o systemie monitoringu i kontroli realizacji przedsięwzięć określonych
w projekcie Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego………………..... 162
10.9 Niedostatki i braki materiałów utrudniające ocenę niekorzystnego oddziaływania
na środowisko przedsięwzięć zawartych w projekcie Planu Gospodarki Odpadami……….... 163
11. Wykaz aktów prawnych – stan na 23.09.2003 r…………………………………………………. 163
11.1 Wykaz nowych aktów prawnych związanych z gospodarką odpadami tzn.
wchodzących w życie po dniu 30 września 2001 r………………………………………...….163
11.1.1 Ustawy………………………………………………………………………………….…....164
11.1.2 Rozporządzenia……………………………………………………………………………... 165
11.1.2.1 Rozporządzenia wydane na podstawie upoważnień zawartych w ustawie
- Prawo ochrony środowiska……………………………………………………………....165
o odpadach………………………………………………………………………………....166
o opakowaniach i odpadach opakowaniowych…………………………………………....169
11.1.2.4 Rozporządzenia i obwieszczenia wydane na podstawie upoważnień
zawartych w tzw. ustawie o opłacie produktowej…………………………………………169
o substancjach i preparatach chemicznych…………………………………………….…..170
zawartych w ustawie o postępowaniu z substancjami zubożającymi
warstwę ozonową………………………………………………………………................. 170
11.2 Wykaz dotychczasowych aktów prawnych związanych z gospodarką odpadami,
które zachowały moc (tj. tych, które weszły w życie przed dniem l października
2001 r.)………………………………………………………………………………………... 172
11.2.1 Ustawy……………………………………………………………………………………….172
11.2.2 Rozporządzenia……………………………………………………………………………... 173
11.2.3 Umowy międzynarodowe…………………………………………………………………... 173
11.3 Wykaz przygotowywanych nowych aktów prawnych związanych z gospodarką
odpadami, przewidzianych do wydania w 2003 r………………………………..……….......173
11.3.1 Ustawy……………………………………………………………………………………….174
11.3.2.1 Rozporządzenia do wydania na podstawie upoważnień zawartych
w ustawie – Prawo ochrony środowiska………………………………………..………… 174
w ustawie o odpadach………………………………………………………….…………. 174
w ustawie o opakowaniach i odpadach opakowaniowych……………………...…………175
zawartych w tzw. ustawie o opłacie produktowej……………………………..…………..175
11.4 Prawodawstwo Unii Europejskiej………………………………………………….…………. 175
11.4.1 Wykaz obowiązujących aktów prawnych Unii Europejskiej związanych z
gospodarką odpadami………………………………………………………………..……...175
11.4.1.1 Wymagania ogólne……………………………………………………………….………..175
11.4.1.2 Spalanie odpadów………………………………………………………………..……….. 176
11.4.1.3 Składowanie odpadów………………………………………………………..…………....176
11.4.1.4 Międzynarodowy obrót odpadami……………………………………………..…………. 176
11.4.1.5 Sprawozdawczość…………………………………………………………......………….. 177
11.4.1.6 Wymagania szczegółowe……………………………………………………….……….... 178
11.4.1.6.1 Oleje przepracowane………………………………………………………..…………...178
11.4.1.6.2 PCB…………………………………………………………………………..…………. 178
-5-
11.4.1.6.3 Baterie i akumulatory………………………………………………………...………….178
11.4.1.6.4 Komunalne osady ściekowe…………………………………………………………..…178
11.4.1.6.5 Odpady opakowaniowe……………………………………………………………...…..178
11.4.1.6.6 Odpady opakowaniowe Pojazdy wycofane z eksploatacji ("wraki
samochodowe")……………………………………………………………….………...179
11.4.1.6.7 Substancje zubożające warstwę ozonową……………………………………..………...179
11.4.1.6.8 Azbest…………………………………………………………………………..………..179
11.4.2 Wykaz projektów aktów prawnych Unii Europejskiej związanych z gospodarką
odpadami…………………………………………………………………………..……….. 180
12. Piśmiennictwo…………………………………………………………………………..………... 181
13. Załączniki………………………………………………………………………………..………..182
SPIS TABEL
Tab. 1 Lokalizacja składowisk odpadów komunalnych w Powiecie Janowskim ……………..………12
Tab. 2 Szacunkowy harmonogram i koszt inwestycji przewidzianych do roku 2014
w Powiecie Janowskim (tys. zł)………………………………………………….…………….. 17
Tab. 3.1 Powierzchnia, liczba miejscowości, liczba sołectw i lokalizacja gmin……………..……….. 26
Tab. 3.2 Liczba ludności w Powiecie Janowskim oraz w poszczególnych gminach w 2001 r.
wg danych Urzędu Statystycznego w Lublinie………………………………………..……...26
Tab. 3.3 Infrastruktura w gminach Powiatu Janowskiego…………………………………………...... 29
Tab. 4.1. Lokalizacja składowisk odpadów komunalnych w stosunku do Głównych
Zbiorników Wód Podziemnych ……………………………………………………..……… 37
Tab. 5.1.1.1.1 Ilość zebranych i przyjętych na składowiska odpadów komunalnych, w Mg……….....40
Tab. 5.1.1.1.2a Wskaźniki charakterystyki ilościowej odpadów komunalnych
w kg/mieszkańca/rok (wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami,
październik, 2002 r.)..……………………………………………………………..…..41
Tab. 5.1.1.1.2b Szacunkowa ilość wytworzonych odpadów komunalnych w poszczególnych
gminach Powiatu Janowskiego w roku 2002…………………………………..……. 42
Tab. 5.1.1.1.2c Skład morfologiczny odpadów komunalnych dla obszarów miejskich
i wiejskich (wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002 r.)….….42
Tab. 5.1.1.1.2d Szacunkowa ilość poszczególnych strumieni odpadów komunalnych
wytworzonych w roku 2002 w Mg w Powiecie Janowskim……………………..……43
Tab. 5.1.1.1.2.1a Ilość wytworzonych odpadów w gospodarstwach domowych………………..……. 44
Tab. 5.1.1.1.2.1b Skład morfologiczny odpadów domowych i z obiektów infrastruktury
w % (wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002 r.)….…..…..45
Tab. 5.1.1.1.2.2 Ilość wytworzonych odpadów w sektorze handlowym i publicznym…………...…... 45
Tab. 5.1.1.2.1 System zbierania odpadów………………………………………………………..…… 46
Tab. 5.1.1.2.2 System segregacji i odzysku odpadów……………………………………………..….. 47
Tab. 5.1.1.2.3 Zakłady zajmujące się zbieraniem, przeładunkiem i transportem odpadów…………... 48
Tab. 5.1.1.2.4 Wyposażenie w sprzęt…………………………………………………………………. 48
Tab. 5.1.1.2.5 System unieszkodliwiania i przepływu odpadów w poszczególnych
gminach…………………………………………………………………………...…… 49
Tab. 5.1.1.2.6a Charakterystyka składowisk komunalnych w Powiecie Janowskim,
część I……………………………………………………………………………….... 50
Tab. 5.1.1.2.6b Charakterystyka składowisk komunalnych w Powiecie Janowskim,
część II…………………………………………………………………………..…… 51
Tab. 5.1.1.2.6c Charakterystyka składowisk komunalnych w Powiecie Janowskim,
część III………………………………………………………………………..……... 51
Tab. 5.1.1.2.7 Koszty i opłaty związane z gospodarowaniem odpadami………………………..……. 53
Tab. 5.1.2.1 Ilości wytwarzanych osadów ściekowych oraz sposób postępowania z nimi na
terenie poszczególnych gmin Powiatu Janowskiego w roku 2002 (według
informacji uzyskanych z poszczególnych gmin) w Mg……………………………..……56
-6-
Tab. 5.1.2.2 Charakterystyka oczyszczalni ścieków……………………………………………..…… 56
Tab. 5.2.1a. Ilości odpadów wytworzonych przez zakłady na terenie Powiatu Janowskiego
w 2002, wg decyzji wydanych przez starostę oraz złożonych informacji……………..… 58
Tab. 5.2.1b. Ilości odpadów wytworzonych przez zakłady na terenie Powiatu Janowskiego
w 2002r., według głównych strumieni odpadów……………………………………….... 59
Tab. 5.2.1.1a. Ilości odpadów innych niż niebezpieczne wytworzonych przez zakłady na
terenie Powiatu Janowskiego w 2002r., według danych uzyskanych z
poszczególnych zakładów w Janowie Lubelskim…………………………………..…. 60
Tab. 5.2.1.1b. Ilości odpadów innych niż niebezpieczne wg głównych strumieni odpadów
wytworzonych przez zakłady na terenie Powiatu Janowskiego w 2002 r………….….. 60
Tab. 5.2.1.2a Masa odpadów niebezpiecznych wytworzonych na terenie powiatu
janowskiego w 2002r., według Starostwa Powiatowego w Janowie Lubelskim………..61
Tab. 5.2.1.2b Ilości odpadów niebezpiecznych wg głównych strumieni odpadów
wytworzonych przez zakłady na terenie Powiatu Janowskiego w 2002 r…………….... 62
Tab. 5.2.2.2a Bilans odpadów z sektora rolno – spożywczego w Mg, wytworzonych
w 2002 r. na terenie Powiatu Janowskiego (wg GUS)………………………………..…63
Tab. 5.2.2.4 Bilans odpadów postających w kotłowniach w Mg, wytworzonych w 2002r,
na terenie Powiatu Janowskiego (wg GUS)……………………………………………...64
Tab. 6.1. Prognozowana liczba mieszkańców Powiatu Janowskiego w latach 2003 – 2015 w tys……70
Tab. 6.2.1.1 Prognoza zmian wskaźników emisji w latach 2005, 2010 i 2014 w Polsce
w podziale na miasto/wieś (wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami,
październik, 2002)………………………………………………………………………...71
Tab. 6.2.1.2a Prognozowana masa wytworzonych odpadów komunalnych w Powiecie
Janowskim w latach 2003 – 2015, w tys. Mg………………………………………...… 72
Tab. 6.2.1.2b Prognozowana masa poszczególnych strumieni odpadów komunalnych
w Powiecie Janowskim w latach 2003 – 2015, w tys. Mg……………………………...72
Tab. 7.1.1.3.1a Zakładany % masy poszczególnych strumieni odpadów biodegradowalnych
poddawanych procesom zbierania, odzysku i unieszkodliwiania……………………. 80
Tab. 7.1.1.3.1b Planowany recykling odpadów ulegających biodegradacji na obszarze
Powiatu Janowskiego (tys. Mg/rok)…………………………………………………...80
Tab. 7.1.1.3.2a Zakładane poziomy recyklingu odpadów opakowaniowych przez
przedsiębiorców wg Rozporządzenia RM z dnia 30 czerwca 2001 r.
w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów
opakowaniowych i poużytkowych……………………………………………………83
Tab.7.1.1.3.2b Zakładana masa pozyskanych odpadów opakowaniowych na obszarze
Powiatu Janowskiego (tyś. Mg/rok) zgodna z Planem Gospodarki Odpadami
dla Województwa Lubelskiego……………………………………………………....... 83
Tab. 7.1.1.3.3 Planowany recykling odpadów wielkogabarytowych na obszarze powiatu
janowskiego (tys. Mg/rok) oraz zakładane poziomy odzysku odpadów
wielkogabarytowych w stosunku do wytwarzanych - zgodne z Planem
Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego………………………..……….85
Tab. 7.1.1.3.4 Planowany recykling odpadów budowlanych na obszarze powiatu
janowskiego (tys. Mg/rok) oraz zakładane poziomy odzysku odpadów
budowlanych w stosunku do wytwarzanych - zgodne z Planem Gospodarki
Odpadami dla Województwa Lubelskiego………………………………………..…… 86
Tab. 7.1.1.3.5a Zakładane poziomy odzysku odpadów niebezpiecznych przez
przedsiębiorców wg Rozporządzenia RM z dnia 30 czerwca 2001 r.
w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych
i poużytkowych (Dz.U.2001.69.719 z dnia 6 lipca 2001r.)…………………………..…. 87
Tab. 7.1.1.3.5b Poziom odzysku odpadów opakowaniowych i poużytkowych w latach
2008 – 2015, zgodny z tendencjami wzrostu odzysku przedstawionymi
w ww. Rozporządzeniu z dnia 30 czerwca 2001 r……………………………………. 87
Tab. 7.1.1.3.5c Zakładane ilości pozyskanych odpadów niebezpiecznych z masy odpadów
komunalnych na obszarze Powiatu Janowskiego (tys. Mg/rok) oraz
-7-
zakładane poziomy odzysku odpadów niebezpiecznych w stosunku do
wytwarzanych - zgodne z Planem Gospodarki Odpadami dla
Województwa Lubelskiego…………………………………………………..………. 88
7.1.1.3.6a Szacunkowa ilość odpadów komunalnych do składowania lub unieszkodliwienia
termicznego w latach 2003 – 2015………………………………………………………….89
Tab. 7.1.1.3.6b Szacunkowy skład morfologiczny odpadów, które należy unieszkodliwić
przez składowanie lub unieszkodliwić termicznie w latach 2003 – 2010
(%) - według Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego…..…..... 90
Tab. 7.1.1.4.1.2 Tematy szkoleń dobrane do ww. grup przy uwzględnieniu ich specyfiki…………....92
Tab. 7.1.1.6.2 Opcje zagospodarowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
poza składowaniem, wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami,
październik, 2002…………………………………………………………………….. 103
Tab. 7.1.1.6.3 Informacje dotyczące ilości freonów i olejów w sprzęcie chłodniczym
(Tyszkiewicz, 1999)…………………………………………………………………..106
Tab. 7.1.1.6.6 Lokalizacja składowisk komunalnych na terenie Powiatu Janowskiego……………...108
Tab. 7.1.1.7.2 Średnia odległość poszczególnych gmin od ZZO w Borownicy, w km……………....109
Tab. 7.1.1.7.11a Planowany recykling odpadów ulegających biodegradacji na obszarze
ZZO Borownica (tys. Mg/rok)……………………………………………………... 112
Tab. 7.1.1.7.11b Zakładana masa pozyskanych odpadów opakowaniowych na obszarze
ZZO Borownica (tys. Mg/rok)……………………………………………………... 113
Tab. 7.1.1.7.5c Planowany recykling odpadów wielkogabarytowych, budowlanych
i niebezpiecznych z masy odpadów komunalnych na obszarze ZZO
Borownica (tys. Mg/rok)……………………………………………………………..113
Tab. 7.1.1.7.5d Szacunkowa ilość odpadów komunalnych do składowania na obszarze
ZZO Borownica (tys. Mg/rok)…………………………………………………….... 114
Tab. 7.1.2.3a. Dopuszczalna ilość metali ciężkich w osadach ściekowych
wykorzystywanych na cele nieprzemysłowe……………………………………...….. 118
Tab. 7.1.2.3b. Dopuszczalna ilość metali ciężkich w wierzchniej warstwie gruntu (0-20 cm)
przy stosowaniu osadów ściekowych w rolnictwie oraz do rekultywacji
gruntów na potrzeby rolnicze……………………………………………………..…..119
Tab. 7.1.2.3c. Ilość metali ciężkich w wierzchniej warstwie gruntu (0-20 cm) przy
stosowaniu osadów ściekowych do rekultywacji gruntów na potrzeby
nierolnicze……………………………………………………………………….……. 119
Tab. 7.1.2.3d. Dawki osadów ściekowych stosowanych do rekultywacji gruntów na
potrzeby rolnicze i nierolnicze, do roślinnego utrwalania powierzchni
gruntów oraz do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu……………..119
Tab. 7.1.2.9 Zakres stopnia wysuszenia osadu jako funkcja ostatecznego jego
zagospodarowania (Poradnik, 1999)………………………………………………...….122
Tab. 7.2.2 Przykładowe działania na rzecz ograniczania ilości odpadów oraz toksyczności
wybranych odpadów niebezpiecznych………………………………………………..…. 131
Tab. 8.1.1 Szacunkowy harmonogram i koszt inwestycji przewidzianych w do roku 2015
w Powiecie Janowskim (tys. zł)……………………………………………………….….132
Tab. 8.1.2a Sumaryczne koszty eksploatacyjne zbiórki, transportu, odzysku,
unieszkodliwiania odpadów, frakcji organicznej i surowców wtórnych
(tys. zł/rok) – ZZO Borownica……………………………………………………......….133
Tab. 8.1.2b Szacunkowe koszty eksploatacyjne odzysku i unieszkodliwiania odpadów
budowlanych, wielkogabarytowych i niebezpiecznych (tys. zł)
- ZZO Borownica…………………………………………………………………..…… 134
Tab. 8.1.2c Średnie szacunkowe koszty eksploatacyjne systemu uwzględniającego
wszystkie odpady wytwarzane w obszarze obsługiwanym przez ZZO
Borownica…………………………………………………………………………..…… 134
Tab. 8.1.3 Zestawienie i koszt działań nieinwestycyjnych w sektorze komunalnym na lata
2003 – 2006 w Powiecie Janowskim………………………………………………..……. 135
Tab. 8.1.4 Koszty wdrażania PGO w tys. zł……………………………………………………….… 136
Tab. 8.2. Zestawienie i koszt działań inwestycyjnych i nieinwestycyjnych w sektorze
-8-
gospodarczym na lata 2004 – 2006 w Powiecie Janowskim……………………...……..... 136
Tab. 9.1.1.7 Wskaźniki monitorowania Planu……………………………………………………..… 150
Tab. 10.3 Ważniejsze wskaźniki mogące świadczyć o wpływie na wody podziemne
poszczególnych rodzajów składowisk……………………………………………………. 155
Tab.10.8 Wskaźniki monitorowania Planu…………………………………………………………... 162
SPIS RYSUNKÓW
Ryc.1 Ilość zebranych odpadów komunalnych w Powiecie Janowskim w 2002 r.w Mg…………..11,41
Ryc. 2 Procentowy udział wytworzonych odpadów komunalnych w poszczególnych
gminach Powiatu Janowskiego w 2002 r…………………………………………...…….... 11,42
Rys. 3 Prognozowana masa odpadów komunalnych wytworzonych w Powiecie Janowskim…….13,72
Ryc. 4 Szacunkowa ilość poszczególnych strumieni odpadów komunalnych wytworzonych
w 2002 r. w Powiecie Janowskim..……………………………………………………….....…44
Ryc. 5 Planowany recykling odpadów biodegradowalnych dla Powiatu Janowskiego………………..82
Rys. 6 Zakładana masa pozyskanych odpadów opakowaniowych…………………………………… 84
Rys. 7 Planowany recykling odpadów wielkogabarytowych…………………………………………. 85
Rys. 8 Planowany recykling odpadów budowlanych…………………………………………………. 86
Rys. 9 Zakładane ilości pozyskanych odpadów niebezpiecznych z masy odpadów
komunalnych…………………………………………………………………………………... 88
Ryc. 10 Szacunkowa ilość odpadów komunalnych do składowania………………………………….. 89
-9-
Streszczenie
Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Janowskiego powstał jako realizacja
ustawy z dnia 27. 04. 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późniejszymi
zmianami), która w rozdziale 3, Art. 14 – 16 wprowadza obowiązek opracowywania planów
na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym.
Niniejszy dokument uwzględnia zapisy zawarte w aktualnie obowiązujących aktach
prawnych z zakresu gospodarki odpadami oraz wytyczne dokumentów nadrzędnych, czyli
Krajowego Planu Gospodarki Odpadami (M.P. z 2003 r. Nr 11, poz. 159) i Planu Gospodarki
Odpadami dla Województwa Lubelskiego.
Celem opracowania jest sformułowanie strategii rozwoju gospodarki odpadami - jako
elementu ekorozwoju Powiatu Janowskiego oraz wytyczenie programu działań na najbliższe
lata. Cele te zrealizowano poprzez: określenie aktualnych i prognozowanych parametrów
powstawania odpadów, określenie uwarunkowań społeczno - gospodarczych i
środowiskowych postępowania z odpadami. Praca stanowić będzie podstawę planowania
gospodarki odpadami w Powiecie Janowskim.
Odpad to zgodnie z definicją ustawy o odpadach, każda substancja lub przedmiot
należący do jednej z kategorii, określonych w załączniku nr 1 do ustawy, których posiadacz
pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do ich pozbycia jest zobowiązany.
Ze względu na źródło pochodzenia odpadów, zasadniczo wyodrębnia się dwie
podstawowe grupy:
- odpady przemysłowe, powstające w wyniku działalności gospodarczej,
- odpady komunalne, powstające w wyniku bytowania człowieka.
Zgodnie z art. 15 ust.7 ustawy o odpadach Plan Gospodarki Odpadami obejmuje
wszystkie rodzaje odpadów powstających na terenie danej jednostki administracyjnej oraz
przywożonych na jej teren, a w szczególności odpady komunalne z uwzględnieniem odpadów
ulegających biodegradacji, odpady opakowaniowe, odpady budowlane, wraki samochodowe,
opony oraz odpady niebezpieczne, w tym odpady medyczne i weterynaryjne, oleje odpadowe,
baterie i akumulatory.
Plan powiatowy uwzględnia zapisy Krajowego Planu Gospodarki Odpadami oraz
Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego.
Zgodnie z zapisem art. 14 ust. 7 pkt. 3 ustawy o odpadach plan powiatowy podlega
zaopiniowaniu przez Zarząd Województwa oraz przez organy wykonawcze Gmin z terenu
Powiatu.
Sprawozdania z realizacji Planu Gospodarki Odpadami powiatu składane są co 2 lata
Radzie Powiatu (art. 14.13), natomiast ich aktualizację przeprowadza się nie rzadziej niż co
4 lata (art. 14.14 ustawy o odpadach). Odpowiedzialny za aktualizację jest Zarząd Powiatu.
Bilans odpadów powstających w sektorze komunalnym
Zgodnie z treścią art. 3 ustawy o odpadach, odpady komunalne są to odpady
powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów
niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój
charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych.
Odpady komunalne powstają w: gospodarstwach domowych oraz obiektach
infrastruktury takich jak: handel, usługi, szkolnictwo, obiekty turystyczne, obiekty
działalności gospodarczej i wytwórczej.
W roku 2002 w Powiecie Janowskim zebrano i przyjęto na składowiska 8 607 Mg, to
jest ok. 12 910 m3 odpadów komunalnych. Ilość wytworzonych odpadów komunalnych
(szacunkowa) wynosiła 13 505 Mg, to jest 20 258 m3 ( patrz rozdz. 5.1.1.1.2 ). Ilość
zebranych odpadów komunalnych w powiecie stanowi 64% wszystkich wytworzonych
odpadów komunalnych. Należy przypuszczać, iż pozostała część spalana jest w paleniskach
- 10 -
domowych (wsie), odzyskiwana i bez ewidencji przekazywana indywidualnie przez
mieszkańców do punktów skupu poza terenem powiatu ( metale, szkło ), lub wywożona „do
lasu‖. Szeroko prowadzona edukacja, oraz organizacja zbiórki odpadów na szczeblu
gminnym powinna stopniowo eliminować te zjawiska.
8607
8000
9000
8000
7000
6000
5000
4000
3000
2000
1000
0
Miasto i
Gmina Janów
Lubelski
Gmina Batorz
Gmina
Chrzanów
Gmina
Dzwola
Gmina
Godziszów
18 98
0
90 342 59
Gmina
Modliborzyce
Gmina Potok
Wielki
Powiat
Janowski
1
Ryc.1 Ilość zebranych odpadów komunalnych w Powiecie Janowskim w 2002 r., w Mg
Miasto Janów
Lubelski
Gmina Janów
Lubelski bez Miasta
Janów Lubelski
Gmina Batorz
9%
12%
39%
Gmina Chrzanów
11%
Gmina Dzwola
11%
5%
6%
7%
Gmina Godziszów
Gmina
Modliborzyce
Ryc. 2 Procentowy udział wytworzonych odpadów komunalnych w poszczególnych
gminach
Gmina Potok
Wielki
Powiatu Janowskiego w 2002 r. ( patrz rozdz. 5.1.1.1.2 )
- 11 -
System zbierania i segregacji odpadów
Na terenie Powiatu Janowskiego dominującym sposobem zbierania odpadów jest
zbiórka odpadów zmieszanych, które następnie unieszkodliwiane są poprzez składowanie na
składowiskach odpadów komunalnych. Segregacja odpadów nie jest prowadzona.
Na terenie Powiatu Janowskiego znajduje się 5 składowisk odpadów komunalnych.
Brak jest składowisk odpadów przemysłowych.
Składowiska odpadów komunalnych usytuowane są w następujących
miejscowościach:
Tab. 1 Lokalizacja składowisk odpadów komunalnych w Powiecie Janowskim
Gmina
Miasto i Gmina Janów
Lubelski
Gmina Batorz
Gmina Chrzanów
Gmina Godziszów
Gmina Potok Wielki
Lokalizacja
składowiska
Usytuowanie w stosunku do
GZWP
Janów Lubelski
leży poza GZWP
Batorz Pierwszy
Chrzanów Trzeci
Godziszów Pierwszy
Potok Wielki
leży na terenie GZWP 406
leży poza GZWP
leży poza GZWP
leży poza GZWP
Gmina Modliborzyce unieszkodliwia odpady na składowisku komunalnym Wilcze
Doły w powiecie kraśnickim.
Mocne strony istniejących rozwiązań gospodarki odpadami komunalnymi:
- uregulowany stan prawny gminnych składowisk odpadów komunalnych – w
Chrzanowie, Godziszowie, Janowie Lubelskim, Potoku Wielkim,
- uszczelnione podłoże składowisk komunalnych w Chrzanowie, Potoku Wielkim,
Godziszowie, Batorzu,
- rozpoczęcie budowy składowiska odpadów komunalnych, w listopadzie 2003 r., dla
Gmin: Janów Lubelski i Modliborzyce w Borownicy, które jest jednocześnie pierwszą
instalacją w ramach tworzenia ZZO dla Powiatu Janowskiego,
- zbieranie odpadów komunalnych we wszystkich gminach powiatu,
- istnienie na terenie gmin Janów Lubelski i Modliborzyce komunalnych oczyszczalni
ścieków.
Słabe strony istniejących rozwiązań gospodarki odpadami:
- brak selektywnej zbiórki odpadów,
- brak izolacji na składowisku odpadów komunalnych w Janowie Lubelskim,
- brak na terenie powiatu infrastruktury ZZO (sortownia, kompostownia, linie do
odzysku odpadów wielkogabarytowych, budowlanych, składowisko w początkowej
fazie budowy)
- brak instalacji do unieszkodliwiania odpadów komunalnych, innych niż składowiska
odpadów,
- niewystarczająca sieć kanalizacyjna na terenie powiatu.
Bilans osadów ściekowych
Większość ścieków stanowią ścieki komunalne. Ogółem w Powiecie Janowskim w
2002 r. wytworzono 285,1 Mg osadów ściekowych, w tym 9,1 Mg wykorzystano na cele
rolnicze, natomiast 276,0 Mg zagospodarowywano w celach rekultywacyjnch na terenie
należącym do oczyszczalni ścieków w Janowie Lubelskim.
Bilans odpadów powstających w sektorze gospodarczym
- 12 -
W Powiecie Janowskim w 2002 r. wytworzono 5010,367 Mg odpadów z sektora
gospodarczego, w tym 56,319 Mg odpadów niebezpiecznych. Masa wytworzonych odpadów
niebezpiecznych stanowi 1,124% całości wytworzonych odpadów z sektora gospodarczego.
Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych
Ilość odpadów komunalnych w latach 2003 – 2015 przyjęto w oparciu o prognozę
i tendencje zmian przedstawioną w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami.
20
tys. Mg
18,91
19
18,47
18,07
18
17
15,59
16
15,84
16,11
16,4
16,72
17,06
17,37
17,7
15,13
15
14,71
14
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Rys. 3 Prognozowana masa odpadów komunalnych wytworzonych w Powiecie Janowskim
Cele i kierunki działań w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi na terenie
Powiatu Janowskiego.
Cele krótkoterminowe na lata 2004 – 2007
- kształtowanie prośrodowiskowych postaw mieszkańców,
- objęcie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców Powiatu
Janowskiego,
- skierowanie w roku 2007 na składowiska do 70,9% (wagowo) całkowitej ilości
odpadów komunalnych ulegających biodegradacji,
- osiągnięcie w roku 2007 zakładanych limitów odzysku i recyklingu
poszczególnych odpadów:
- opakowania z papieru i tektury – 48,0%,
- opakowania ze szkła – 40,0%,
- opakowania z tworzyw sztucznych – 25,0%,
- opakowania metalowe – 40,0%,
- opakowania wielomateriałowe- 25,0%,
- odpady wielkogabarytowe- 31,8%
- odpady budowlane – 24,8%
- odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych) – 26,7%
- deponowanie na składowiskach nie więcej niż 74,7% wytworzonych
odpadów komunalnych.
- 13 -
Cele długoterminowe na lata 2008 – 2015
- skierowanie w roku 2015 na składowiska nie więcej niż 32,7% (wagowo)
całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji ,
- opakowania z papieru i tektury - 55,0%,
- opakowania ze szkła - 50,0%,
- opakowania z tworzyw sztucznych - 35,0%,
- opakowania metalowe - 50,0%,
- opakowania wielomateriałowe - 35,0%,
- odpady wielkogabarytowe – 74,8%
- odpady budowlane - 65,0%
- deponowanie na składowiskach nie więcej niż 49,2% wszystkich
Kierunki działań
- podnoszenie świadomości społecznej obywateli, w szczególności w zakresie
minimalizacji wytwarzania odpadów,
- wprowadzanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi w układzie
ponadlokalnym, w tym budowa zakładu zagospodarowania odpadów ZZO
(sortownia, kompostownia, składowisko o funkcji ponadlokalnej),
- wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
- wdrożenie i podnoszenie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów ze
szczególnym uwzględnieniem selektywnej zbiórki odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji.
- wdrażanie selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i
niebezpiecznych,
- redukcja zawartości składników biodegradowalnych w odpadach kierowanych
na składowiska,
- modernizacja składowisk odpadów komunalnych nie spełniających wymogów
ochrony środowiska, które będą użytkowane do czasu wprowadzenia
rozwiązań ponadlokalnych,
- utrzymanie przez gminy kontroli nad gminnymi składowiskami odpadów
komunalnych do czasu ich wyeksploatowania,
- zamykanie, rekultywacja lub modernizacja gminnych składowisk odpadów
komunalnych.
Cele i kierunki w zakresie gospodarki odpadami z sektora przemysłowego
Cele na lata 2004 – 2015
- zwiększenie stopnia wykorzystania odpadów,
- bezpieczne dla środowiska unieszkodliwienie odpadów azbestowych oraz odpadów i
urządzeń zawierających PCB,
- eliminacja zagrożenia ze strony odpadów pochodzenia zwierzęcego.
Kierunki działań w celu osiągnięcia założonych celów
- systematyczne wprowadzanie bezodpadowych i mało odpadowych technologii
produkcji,
- stymulowanie podmiotów gospodarczych wytwarzających odpady przemysłowe do
zintensyfikowania działań zmierzających do maksymalizacji gospodarczego
wykorzystania odpadów,
- dekontaminacja i unieszkodliwienie urządzeń zawierających PCB oraz likwidacja
PCB,
- 14 -
-
organizacja nadzoru weterynaryjnego nad procesem powstawania i niszczenia
odpadów pochodzenia zwierzęcego szczególnego ryzyka (SRM) oraz padłych
zwierząt (HRM).
Organizacja gospodarki odpadami na terenie Powiatu Janowskiego
1.
Docelowym rozwiązaniem gospodarki odpadami na terenie Powiatu Janowskiego jest
skupienie gmin w powiecie wokół Zakładu Zagospodarowania Odpadów (ZZO).
2.
Zakład Zagospodarowania Odpadów dla Powiatu Janowskiego usytuowany jest w
miejscowości Borownica, Gmina Janów Lubelski, pomiędzy Janowem Lubelskim, a
Modliborzycami.
3.
Mocne i słabe strony usytuowania Zakładu Zagospodarowania Odpadów
w Borownicy.
Mocne strony usytuowania Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Borownicy:
- korzystne uwarunkowania przyrodnicze,
- położenie ZZO w centrum Powiatu,
- dogodny dojazd do ZZO w Borownicy,
- odległość do ZZO nie przekraczająca (z każdej gminy powiatu), optymalnej
odległości 30 km (obliczona jako średnia ważona): z Miasta i Gminy Janów
Lubelski - 3,5 km, Gmin: Batorz - 22 km, Chrzanów - 21 km, Dzwola - 12 km,
Godziszów - 10 km, Modliborzyce - 8 km, Potok Wielki - 23 km.
- bliska odległość ZZO do Miasta Janowa Lubelskiego, gdzie wytwarzanych jest
39% wszystkich odpadów komunalnych w Powiecie Janowskim,
- usytuowanie ZZO na pograniczu Gmin: Janów Lubelski i Modliborzyce, w
obrębie których (łącznie z Miastem Janów Lubelski) wytwarzanych jest 58%
wszystkich odpadów komunalnych,
- funkcjonowanie Miasta Janów Lubelski (usytuowanego w pobliżu
planowanego ZZO), jako centrum administracyjno – gospodarczego powiatu.
Słabe strony usytuowania Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Borownicy:
- brak na planowanym pod ZZO terenie infrastruktury będącej częścią składową
ZZO.
4.
Lokalizacja ZZO jest zgodna z zasadą „bliskości‖ (ustawa o odpadach z dnia 27
kwietnia 2001 r. - Dz. U. 2001. 62. 628). Przyjęto, że optymalna odległość ZZO
od centrum gminy, liczona wzdłuż dróg, nie powinna być większa niż 30 km .
5.
Nie przewiduje się alternatywnej lokalizacji ZZO dla Powiatu Janowskiego, gdyż
planowana lokalizacja ZZO w Borownicy jest najkorzystniejszym rozwiązaniem.
Głównym argumentami są: niewielka odległość dowozu odpadów do ZZO z Miasta i
Gminy Janów Lubelski oraz Gminy Modliborzyce, gdzie powstaje 58% wszystkich
wytwarzanych odpadów komunalnych w powiecie, oraz centralne położenie ZZO.
6.
Zakłada się, że ZZO będzie obsługiwać gminy należące do Powiatu Janowskiego.
7.
Zakład Zagospodarowania Odpadów (ZZO) winien być wyposażony w:
- w linie do segregacji odpadów,
- urządzenia do doczyszczania surowców wtórnych ze zbiórki selektywnej,
- urządzenia do konfekcjonowania surowców,
- instalację do unieszkodliwiania odpadów organicznych (kompostownia),
- stanowiska demontażu odpadów wielkogabarytowych,
- pomieszczenia do magazynowania odpadów niebezpiecznych,
- składowisko odpadów,
- zakład zagospodarowania odpadów budowlanych usytuowany w pobliżu lub
na terenie składowiska odpadów komunalnych.
- 15 -
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Na terenie projektowanego ZZO Borownica, w listopadzie 2003 r. rozpoczęto budowę
I kwatery składowiska odpadów komunalnych, której ukończenie planuje się w 2004
r. Pojemność I kwatery wyniesie 187 000 m3, natomiast powierzchnia 1,7 ha.
Składowisko będzie w pełni wyposażone w urządzenia zabezpieczające przed
przenikaniem zanieczyszczeń do poszczególnych elementów środowiska. Podłoże
składowiska będzie uszczelnione bentomatem oraz geomembraną. W oparciu o dane
przedstawione w rozdziale 7.1.1.3.6 I kwatera składowiska zostanie wypełniona w
ciągu 10 –12 lat. W związku z powyższym w ciągu najbliższych kilku lat winna być
realizowana II kwatera składowiska, która umożliwi składowanie odpadów z terenu
powiatu po wypełnieniu kwatery I.
Na terenach wiejskich oraz miejskich z zabudową wielorodzinną preferowane będzie
kompostowanie odpadów organicznych we własnym zakresie.
Do czasu uruchomienia sortowni odpadów w ZZO Borownica zebrane selektywnie
odpady będą przekazywane do obiektów znajdujących się poza powiatem.
Po oddaniu do użytku sortowni w ZZO Borownica wszystkie zbierane na terenie
powiatu odpady winny być segregowane, a następnie trafiać do sortowni usytuowanej
na terenie powiatu.
Zebrane selektywnie odpady komunalne poddawane będą w pierwszej kolejności
procesowi odzysku (materiałów lub energii). Odpady pozostałe z procesów
przetwarzania odpadów zebranych selektywnie, deponowane będą na składowisku na
terenie ZZO.
Zebrane odpady zmieszane będą deponowane na lokalnych składowiskach do czasu
ich wypełnienia lub konieczności ich zamknięcia z innych powodów. W takim
przypadku odpady kierowane będą na najbliższe funkcjonujące składowisko lub na
składowisko przy ZZO.
Zakłada się następujący harmonogram realizacji ZZO w Borownicy:
- realizacja I kwatery składowiska, 2003 – 2004,
- realizacja składowiska, 2004 – 2012,
- realizacja sortowni, lata 2008 – 2010,
- realizacja kompostowni, lata 2010 – 2012.
Niezbędne koszty związane z realizacją przedsięwzięć w gospodarce odpadami
komunalnymi w Powiecie Janowskim
Wprowadzanie w życie Planu Gospodarki Odpadami w sektorze komunalnym wiązać
się będzie z koniecznością ponoszenia kosztów niezbędnych do realizacji przedsięwzięć
inwestycyjnych związanych ze zbieraniem, transportem, segregacją, odzyskiem i
unieszkodliwianiem odpadów, z budową zakładu zagospodarowania odpadów (ZZO), wraz z
całą jego infrastrukturą oraz będzie wiązać się z likwidacją oraz rekultywacją gminnych
składowisk komunalnych.
Koszty realizacji założonych działań zostały przedstawione w oparciu o dane z Planu
Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego.
- 16 -
Tab. 2 Szacunkowy harmonogram i koszt inwestycji przewidzianych do roku 2015
w Powiecie Janowskim (tys. zł)
Lata realizacji
2004 - 2007 2008 - 2015
Budowa składowiska (lata realizacji 2003 – 2004)
5 700
Budowa sortowni (lata realizacji 2008 – 2010)
11 000
Budowa kompostowni komorowej (lata realizacji 2010 – 2012)
2 000
Budowa Punktów Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (PZON)
330
Budowa zakładów unieszkodliwiania odpadów budowlanych
3 170
Zakup Mobilnych Punktów Zbiórki odpadów niebezpiecznych
13
Zakup pojemników do zbiórki selektywnej
700
330
Zakup pojemników do odpadów organicznych
1 900
Zakup pojemników na odpady niebezpieczne
300
624
Rekultywacja składowisk
800
5 000
Likwidacja „dzikich‖ składowisk
140
Razem
7 640
24 367
Zadanie
- 17 -
1. Wprowadzenie
Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Janowskiego powstał jako realizacja
ustawy z dnia 27. 04. 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn. zm.), która w
rozdziale 3, art. 14 – 16 wprowadza obowiązek opracowywania planów na szczeblu
krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym.
Niniejszy dokument uwzględnia zapisy zawarte w aktualnie obowiązujących aktach
prawnych z zakresu gospodarki odpadami oraz wytyczne dokumentów nadrzędnych, czyli
Krajowego Planu Gospodarki Odpadami (M. P. z 2003 r. Nr 11, poz. 159) i Planu Gospodarki
Odpadami dla Województwa Lubelskiego.
Treść Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Janowskiego uwzględnia zapisy
Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania
planów gospodarki odpadami (Dz. U. Nr 66, poz. 620).
W opracowaniu przedstawiono:
- opis stanu środowiska,
- infrastrukturę techniczną i gospodarkę Powiatu,
- bilanse wytwarzanych poszczególnych rodzajów odpadów,
- istniejący system zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
- obiekty do unieszkodliwiania odpadów,
- prognozę zmian w gospodarce odpadami, w sektorze komunalnym i
przemysłowym,
- założenia i cele dla przyszłego systemu gospodarki odpadami w perspektywie
krótkoterminowej (do roku 2007 włącznie) i długoterminowej (do roku 2015
włącznie),
- organizację i zasady monitoringu realizacji Planu Gospodarki Odpadami,
- analizę oddziaływania Planu na środowisko,
- mapy przedstawiające obiekty związane z gospodarką odpadami,
w skali 1 : 50 000.
Materiały źródłowe dla opracowania uzyskano z:
- wydziałów Starostwa Powiatowego w Janowie Lubelskim,
- Urzędu Miejskiego w Janowie Lubelskim,
- Urzędów Gmin w Batorzu, Chrzanowie, Dzwoli, Godziszowie, Modliborzycach
i Potoku Wielkim,
- Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej, zakładów usługowych i przemysłowych,
- Raportu o Stanie Środowiska Województwa Lubelskiego w 2003 r.,
- Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego w Lublinie - Wybrane dane o powiatach
i gminach Województwa Lubelskiego w 2001 r.
1.1 Cel opracowania
Celem opracowania jest sformułowanie strategii rozwoju gospodarki odpadami - jako
elementu ekorozwoju Powiatu Janowskiego oraz wytyczenie programu działań na najbliższe
lata. Cele te zrealizowano poprzez: określenie aktualnych i prognozowanych parametrów
powstawania odpadów, określenie uwarunkowań społeczno - gospodarczych i
środowiskowych postępowania z odpadami. Praca stanowić będzie podstawę planowania
gospodarki odpadami w Powiecie Janowskim.
Przedstawione dane charakteryzują skalę zagrożenia i uciążliwość dla środowiska
odpadów, oraz przedsięwzięcia w zakresie przeciwdziałania tej uciążliwości. Uciążliwość
odpadów dla środowiska przejawia się przede wszystkim zanieczyszczeniem wody i gleb,
skażeniem powietrza, niszczeniem walorów estetycznych i krajobrazowych, wyłączeniem z
użytkowania terenów rolnych i leśnych zajmowanych pod ich składowanie.
- 18 -
Odpady i związane z nimi zagrożenia stanowią obecnie jeden z największych
problemów w dziedzinie ochrony środowiska.
Zwiększająca się masa odpadów w wyniku działalności gospodarczej i bytowej
człowieka, przy niedoskonałych rozwiązaniach organizacyjno – technicznych i prawnych
gospodarki odpadami powoduje negatywny wpływ na środowisko. Składowanie odpadów na
powierzchni ziemi, w sposób niekontrolowany, to degradacja powierzchni ziemi, zła jakość
wód podziemnych i powierzchniowych oraz zanieczyszczenie atmosfery.
Odpad to, zgodnie z definicją z ustawy o odpadach, każda substancja lub przedmiot
należący do jednej z kategorii wymienionych w załączniku nr 1 do ustawy, których posiadacz
pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do ich pozbycia jest zobowiązany.
Ze względu na źródło pochodzenia odpadów, zasadniczo wyodrębnia się dwie
podstawowe grupy:
- odpady przemysłowe, powstające w wyniku działalności gospodarczej,
- odpady komunalne, powstające w wyniku bytowania człowieka.
Ustawa o odpadach wyraźnie określa również zasady postępowania z odpadami, które
to zasady można scharakteryzować następująco:
- zapobieganie i minimalizacją powstawania odpadów,
- poddanie odzyskowi odpadów, których powstawania w danych warunkach
techniczno – ekonomicznych nie da się uniknąć,
- unieszkodliwianie odpadów,
- bezpieczne dla zdrowia ludzkiego i środowiska składowanie odpadów, których
nie da się – z uwagi na warunki techniczno -ekonomiczne – poddać odzyskowi
bądź unieszkodliwić.
Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Janowskiego ma stanowić bazę danych oraz
ma służyć podejmowaniu działalności zgodnie z zasadą:
- zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ich ilości oraz
negatywnego oddziaływania na środowisko,
- zapewniania zgodnego z zasadami ochrony środowiska odzysku, jeżeli nie
udało się zapobiec ich powstaniu,
- zapewniania zgodnego z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwiania
odpadów, których powstawaniu nie udało się zapobiec lub których nie udało
się poddać odzyskowi,
- stworzenia zintegrowanej i wystarczającej sieci instalacji oraz urządzeń do
odzysku i unieszkodliwiania odpadów, spełniających wymagania określone w
przepisach o ochronie środowiska.
- objęcie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców Powiatu
Janowskiego,
- 19 -
1.2. Pojęcia związane z gospodarką odpadami zgodnie z ustawą o
odpadach.
Odpady – definicja cytowana powyżej.
Gospodarowanie odpadami – rozumie się przez to zbieranie, transport, odzysk i
unieszkodliwianie odpadów, w tym również nadzór nad takimi działaniami oraz nad
miejscami unieszkodliwiania odpadów.
Magazynowanie odpadów – rozumie się przez to czasowe przetrzymywanie lub
gromadzenie odpadów przed ich transportem, odzyskiem lub unieszkodliwianiem.
Odpady komunalne – rozumie się przez to odpady powstające w gospodarstwach
domowych, a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych
wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów
powstających w gospodarstwach domowych.
Odpady medyczne – rozumie się przez to odpady powstające w związku z
udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych
w zakresie medycyny.
Wytwórca odpadów – rozumie się przez to każdego, którego działalność lub
bytowanie powoduje powstawanie odpadów, oraz każdego, kto przeprowadza wstępne
przetwarzanie, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych
odpadów.
Termiczne przekształcanie odpadów – rozumie się przez to procesy utleniania
odpadów, w tym spalania, zgazowywania, lub rozkładu odpadów, w tym rozkładu
pirolitycznego, prowadzone w przeznaczonych do tego instalacjach lub urządzeniach na
zasadach określonych w przepisach szczegółowych.
Recykling – rozumie się przez to taki odzysk, który polega na powtórnym
przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w
celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym
przeznaczeniu, w tym też recykling organiczny, z wyjątkiem odzysku energii.
Odzysk – rozumie się przez to wszelkie działania, nie stwarzające zagrożenia dla
życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub
- 20 -
części, lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich
wykorzystania, określone w załączniku nr 5 do ustawy o odpadach.
Odzysk energii – rozumie się przez to termiczne przekształcanie odpadów w celu
odzyskania energii.
Składowisko odpadów - rozumie się przez to obiekt budowlany przeznaczony do
składowania odpadów.
2. Wymagania prawne dotyczące Planu Gospodarki Odpadami
Postępowanie z odpadami regulują następujące podstawowe akty prawne:
 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62, poz.627 z
późn. zm.).
 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. Nr 62, poz. 628 z późn. zm.).
 Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U.
Nr 63, poz. 638 z późn zm.).
 Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie
gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie
depozytowej (Dz.U. Nr 63, poz. 639 z późn. zm.).
 Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska,
ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 100, poz. 1085 z późn.
zm. ).
 Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
(Dz.U. Nr 132, poz. 622 z późn. zm.).
W ustawie Prawo ochrony środowiska (tytuł I, dział III, art. 5 - 11) wprowadzono
następujące zasady ogólne, istotne z punktu widzenia gospodarki odpadami:
1. Zasadę zintegrowanego podejścia do ochrony środowiska jako całości: ochrona
jednego lub kilku elementów przyrodniczych powinna być realizowana z
uwzględnieniem ochrony pozostałych elementów.
2. Zasadę zapobiegania: ten, kto podejmuje działalność mogącą negatywnie oddziaływać
na środowisko jest zobowiązany do zapobiegania temu oddziaływaniu.
3. Zasadę przezorności: kto podejmuje działalność, której negatywne oddziaływanie na
środowisko nie jest jeszcze w pełni rozpoznane, jest obowiązany, kierując się
przezornością, podjąć wszelkie możliwe środki zapobiegawcze.
4. Zasadę „zanieczyszczający płaci‖: kto powoduje zanieczyszczenie środowiska, ponosi
koszty usunięcia skutków tego zanieczyszczenia; kto może spowodować
ponadnormatywne zanieczyszczenie środowiska, ponosi koszty zapobiegania temu
zanieczyszczeniu.
5. Zasadę dostępu obywateli do informacji o środowisku i jego ochronie.
6. Zasadę uwzględniania wymagań ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju przy
opracowywaniu polityki, strategii, planów i programów.
7. Zasadę, że każdy obywatel w przypadkach określonych w ustawie ma prawo do
uczestniczenia w postępowaniu w sprawie wydania decyzji z zakresu ochrony
środowiska lub przyjęcia projektu polityki, strategii, planu lub programu rozwoju i
restrukturyzacji oraz projektu studium i planu zagospodarowania przestrzennego.
8. Zasadę, że decyzja wydana z naruszeniem przepisów dotyczących ochrony
środowiska jest nieważna.
Ustawa o odpadach określa zasady postępowania z odpadami w sposób zapewniający
ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego
rozwoju, a w szczególności zasady zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania
- 21 -
ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko, a także odzysku lub
unieszkodliwiania odpadów.
Ustawa ta mówi m.in. (art. 5), że każdy podejmujący działania powodujące lub
mogące powodować powstawanie odpadów, powinien takie działania planować, projektować
i prowadzić, tak aby:
1. zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ilość odpadów i ich negatywne
oddziaływanie na środowisko przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zakończeniu
ich użytkowania,
2. zapewniać zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk, jeżeli nie udało się
zapobiec ich powstaniu,
3. zapewniać zgodne z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwianie odpadów,
których powstaniu nie udało się zapobiec lub których nie udało się poddać odzyskowi.
Ponadto, w ustawie sformułowano następujące zasady (Rozdział 2):
1. Zasadę bliskości, która mówi, że odpady powinny być w pierwszej kolejności
poddawane odzyskowi lub unieszkodliwieniu w miejscu ich powstawania; jeśli nie jest to
możliwe, to uwzględniając najlepszą dostępną technikę lub technologię, powinny być
przekazane do najbliżej położonych miejsc, w których mogą zostać poddane odzyskowi lub
unieszkodliwieniu.
2. Zasadę rozszerzonej odpowiedzialności producenta stanowiącą, że producent jest
nie tylko odpowiedzialny za powstające w procesie produkcyjnym odpady, ale również za
odpady powstające w trakcie użytkowania, jak i po zużyciu wytworzonych przez niego
produktów. Jedną z konsekwencji tej zasady jest odpowiednie projektowanie wyrobów.
Z kolei w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach określono zadania
gminy oraz obowiązki właścicieli nieruchomości dotyczące utrzymania czystości i porządku,
a także warunki udzielania zezwoleń podmiotom świadczącym usługi w zakresie objętym
regulacją ustawy. Zmiany dotyczące omawianej ustawy wynikające z ustawy z dnia 27 lipca
2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o
zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085 z późn. zm.) w sposób istotny zmieniły
jej dotychczasową treść.
Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych określa wymagania, jakim
muszą odpowiadać opakowania ze względu na zasady ochrony środowiska oraz sposoby
postępowania z opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, zapewniające ochronę życia i
zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.
Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi
odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej określa obowiązki importerów
oraz wytwórców produktów, związane z wprowadzaniem na rynek krajowy produktów w
opakowaniach oraz określa zasady ustalania i pobierania opłaty produktowej i opłaty
depozytowej.
Zgodnie z ustawą o odpadach, zarządzanie gospodarką odpadami powinno być
prowadzone w oparciu o Plan Gospodarki Odpadami, ujmujący wszystkie rodzaje odpadów.
Przepisy ustaw: o odpadach oraz Prawo ochrony środowiska są zgodne z prawem
Unii Europejskiej co do ogólnych celów i ich hierarchii (prewencja, odzysk,
unieszkodliwianie), a także podstawowych pojęć.
- 22 -
Gospodarowanie odpadami zostało oparte na obowiązujących w UE zasadach
prewencji oraz obciążenia wytwarzającego (zanieczyszczający płaci). Wymienione powyżej
dwie ustawy obejmują zagadnienia będące przedmiotem następujących dyrektyw Rady:
75/442/EWG o odpadach (ramowa), 91/689/WE o odpadach niebezpiecznych, 94/62/WE o
opakowaniach i odpadach z opakowań, 89/429/WE o starych spalarniach odpadów
komunalnych, 94/67/WE o spalarniach odpadów niebezpiecznych, 99/31/WE o składowaniu
odpadów, oraz rozporządzenie Rady 259/93/EWG w sprawie transgranicznego przesyłania
odpadów.
Zarówno cele założone w „II Polityce ekologicznej państwa‖ (MŚ, 2000) jak i zasady
postępowania z odpadami określone w ustawie o odpadach, stanowią podstawę do
sformułowania zadań w Planie Gospodarki Odpadami dla Powiatu Janowskiego.
Przyjęty cel nadrzędny polityki ekologicznej państwa ma być realizowany zgodnie z:
 zasadą zrównoważonego rozwoju (pkt 12) - rozumiana jako równorzędne
traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, czyli integrowania
zagadnień ochrony środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki;
 zasadą przezorności (pkt 13), która przewiduje rozwiązanie pojawiających się
problemów już wtedy, gdy pojawia się uzasadnione prawdopodobieństwo (po
,,bezpiecznej stronie‖) a nie dopiero wtedy, gdy istnieje pełne tego naukowe
potwierdzenie;
 zasadą wysokiego poziomu ochrony środowiska (pkt 13), która zakłada, że
stosowanie zasady prewencji i przezorności powinno być ukierunkowane na wysoki i
bezpieczny dla zdrowia ludzkiego poziom ochrony środowiska;
 zasadą integracji polityki ekologicznej z politykami sektorowymi (pkt 14), która
wynika z konstytucyjnej zasady zintegrowanego rozwoju i skutkuje zasadami
prewencji (w tym ideą likwidacji zanieczyszczeń u źródła), przezorności i wysokiego
poziomu ochrony środowiska;
 zasadą równego dostępu do środowiska przyrodniczego (pkt 15)- traktowaną w
następujących kategoriach:
- sprawiedliwości międzypokoleniowej,
- sprawiedliwości międzyregionalnej i międzygrupowej,
- równoważenia szans pomiędzy człowiekiem a przyrodą,
 zasadą regionalizacji (pkt 16) - oznaczającą, przy konstruowaniu i stosowaniu
narzędzi polityki ekologicznej, m.in.: rozszerzenie uprawnień dla samorządu
terytorialnego i wojewodów lub regionalizowanie ogólnokrajowych narzędzi polityki
ekologicznej;
 zasadą uspołeczniania (pkt 17) – realizowaną przez stworzenie instytucjonalnych,
prawnych i materialnych warunków do udziału obywateli, grup społecznych i
organizacji pozarządowych w procesie kształtowania modelu zrównoważonego
rozwoju, przy jednoczesnym rozwoju edukacji ekologicznej, rozbudzania
świadomości i wrażliwości ekologicznej oraz kształtowania nowej etyki zachowań
wobec środowiska;
 zasadą ,,zanieczyszczający płaci‖ (pkt 18) – oznaczającą złożenie pełnej
odpowiedzialności, w tym materialnej, za skutki zanieczyszczania i stwarzania innych
zagrożeń dla środowiska na sprawcę, tj. na jednostki użytkujące zasoby środowiska;
 zasadą prewencji (pkt 19), która zakłada, ze przeciwdziałanie negatywnym skutkom
dla środowiska powinno być podejmowane na etapie planowania i realizacji
przedsięwzięć w oparciu o posiadaną wiedzę, wdrożone procedury ocen
oddziaływania na środowisko oraz monitorowanie prowadzonych przedsięwzięć;
- 23 -




zasadą stosowania najlepszych dostępnych technik (BAT) (pkt 20), w tym
najlepszych, dostępnych technologii uzasadnionych ekonomiczne (zasada BAT
NEEC);
zasadą subsydiarności (pkt 21) – oznaczającą stopniowe przekazywanie części
kompetencji i uprawnień decyzyjnych dotyczących ochrony środowiska na właściwy
szczebel regionalny lub lokalny;
zasadą klauzul zabezpieczających (pkt 22)- umożliwiającą stosowanie w
uzasadnionych przypadkach ostrzejszych środków w porównaniu z wymaganiami
prawa ekologicznego;
zasadą skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej przedsięwzięć
ochrony środowiska (pkt 23) – mającą zastosowanie do wyboru planowanych
przedsięwzięć inwestycyjnych ochrony środowiska, a następnie, w trakcie i po
zakończeniu ich realizacji – do oceny osiągniętych wyników.
Do głównych priorytetów krótkookresowych i średniookresowych określonych w II
Polityce Ekologicznej Państwa należą:
 ostateczne dostosowanie polskiego prawa do regulacji prawnych Unii Europejskiej;
 przygotowanie strategii gospodarowania odpadami na szczeblu krajowym,
regionalnym i lokalnym;
 opracowanie planów gospodarowania odpadami na szczeblu krajowym, regionalnym i
lokalnym oraz we współpracy z innymi krajami, z wydzieleniem planów
gospodarowania odpadami niebezpiecznymi (w tym wybranymi rodzajami odpadów) i
odpadami z opakowań;
 przygotowanie programów likwidacji specyficznych odpadów niebezpiecznych oraz
przyspieszenie realizacji programu likwidacji mogilników;
 tworzenie nowych struktur organizacyjnych i systemów dla udzielania pozwoleń,
prowadzenie kontroli, identyfikacji i rejestracji odpadów oraz zakładów przeróbki
odpadów;
 opracowanie koncepcji budowy zintegrowanej sieci zakładów gospodarowania
odpadami, ze szczególnym uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych;
 identyfikacja zagrożeń i rozszerzenie zakresu prac na rzecz likwidacji starych
składowisk odpadów, modernizacji składowisk eksploatowanych oraz rekultywacji
terenów zdegradowanych;
 zmniejszenie do minimum przemieszczania odpadów, zgodnie ze wspólnotowymi
zasadami bliskości i samowystarczalności;
 ograniczenie ilości odpadów składowanych na wysypiskach;
 wdrożenie w całym kraju systemów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, w
tym odpadów niebezpiecznych;
 wprowadzenie systemów ewidencji zakładów posiadających rocznie ponad 500 litrów
olejów odpadowych;
 tworzenie rynków zbytu dla materiałów z odzysku;
 opracowanie i stopniowe wdrażanie narodowej strategii redukcji ilości składowanych
odpadów ulegających biodegradacji, z uwzględnieniem Dyrektywy Rady 1999/31/WE
w sprawie składowania odpadów;
 wdrożenie skutecznego systemu kontroli i nadzoru nad gospodarowaniem odpadami,
w tym prowadzenie monitoringu.
Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami określa (art. 14.1 ustawy o odpadach):
- aktualny stan gospodarki odpadami,
- 24 -
-
prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami,
działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarowania
odpadami,
- instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów,
- system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów,
oraz w szczególności (art. 15.3):
1. rodzaj, ilość i źródło pochodzenia odpadów, które mają być poddane procesom
odzysku lub unieszkodliwiania,
2. rozmieszczenie istniejących instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania
odpadów wraz z wykazem podmiotów prowadzących działalność w tym zakresie,
3. działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości
odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko oraz prawidłowego
postępowania z nimi, w tym ograniczenia ilości odpadów ulegających biodegradacji
zawartych w odpadach komunalnych kierowanych na składowiska,
4. projektowany system gospodarowania odpadami.
Zgodnie z art. 15.7 ustawy o odpadach Plan Gospodarki Odpadami obejmuje
wszystkie rodzaje odpadów powstających na terenie danej jednostki administracyjnej oraz
przywożonych na jej teren, a w szczególności odpady komunalne z uwzględnieniem odpadów
ulegających biodegradacji, odpady opakowaniowe, odpady budowlane, wraki samochodowe,
opony oraz odpady niebezpieczne, w tym odpady medyczne i weterynaryjne, oleje odpadowe,
baterie i akumulatory.
Plan powiatowy uwzględnia zapisy Krajowego Planu Gospodarki Odpadami oraz
Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego.
Organy wykonawcze województwa i gminy udzielają opinii dotyczących PGO w
terminie nie dłuższym niż 2 miesiące od dnia otrzymania projektu. Nie udzielenie opinii w
tym terminie uznaje się za opinię pozytywną (art. 14.8).
Sprawozdania z realizacji Planu Gospodarki Odpadami powiatu składane są co 2 lata radzie
powiatu (art. 14.13), natomiast ich aktualizację przeprowadza się nie rzadziej niż co 4 lata
(art. 14.14 ustawy o odpadach). Odpowiedzialny za aktualizację jest zarząd powiatu.
3. Założenia i dane podstawowe
3.1 Podział administracyjny i lokalizacja
Powiat Janowski leży w południowo-zachodniej części województwa lubelskiego.
Funkcjonuje od 1 stycznia 1999 roku. Posiada powierzchnię 875,53 km2, to jest 87 553 ha.
Liczba mieszkańców Powiatu wynosi 49 548 osób (Dane US w Lublinie, stan na 2001r. ).
W skład Powiatu wchodzą Gmina miejsko-wiejska Janów Lubelski oraz 6 Gmin wiejskich:
Batorz, Chrzanów, Dzwola, Godziszów, Modliborzyce i Potok Wielki.
- 25 -
Tab. 3.1 Powierzchnia, liczba miejscowości, liczba sołectw i lokalizacja gmin
Lp.
Jednostka
administracyjna
Powierzchnia
w km2
Powiat Janowski
1
875,3
178,2
Gmina miejsko – w tym Miasto
wiejska Janów
Janów
Lubelski
Lubelski 15,4
Liczba
miejscowości
Liczba
sołectw
112
104
21
11
w tym
1 miasto –
Janów
Lubelski
2
Gmina Batorz
70,8
12
13
3
Gmina Chrzanów
70,0
5
8
4
Gmina Dzwola
203,1
18
16
5
Gmina
Godziszów
101,7
9
12
6
Gmina
Modliborzyce
153,2
33
24
7
Gmina Potok
Wielki
98,3
15
17
Lokalizacja
Położony w południowozachodniej części
województwa.
Miasto Janów Lubelski
położone w centralnej
części Powiatu.
Gmina położona
w centralnej i południowej
części Powiatu.
Położona w północnej
części Powiatu.
Położona we wschodniej
części Powiatu.
Położona w południowej
i południowo – wschodniej
części Powiatu.
Położona w centralnej
części Powiatu.
Położona w centralnej
i zachodniej części
Powiatu.
Położona w zachodniej
części Powiatu.
3.2 Ludność i struktura zabudowy
Tab. 3.2 Liczba ludności w Powiecie Janowskim oraz w poszczególnych gminach w 2001 r.
wg danych Urzędu Statystycznego w Lublinie
Jednostka administracyjna
Liczba ludności
Powiat Janowski
49 548
16 529
w tym
12 219
3 741
3 219
6 907
6 599
7 267
5 286
Miasto i Gmina Janów Lubelski
Gmina Batorz
Gmina Chrzanów
Gmina Dzwola
Gmina Godziszów
Gmina Modliborzyce
Gmina Potok Wielki
- 26 -
% ludności
w powiecie
100,0
33,4
24,7
7,6
6,5
13,9
13,3
14,7
10,7
Gęstość zaludnienia w powiecie wynosi 57 osób/km2, natomiast w Mieście Janowie
Lubelskim 792 osoby/ km2.
Powiat Janowski ma ujemne saldo migracji, zwłaszcza na wsi, które jest wynikiem
utrzymującego się od wielu lat bezrobocia, powstałego na skutek likwidacji zakładów pracy.
W Powiecie Janowskim osadnictwo rozwinęło się wzdłuż ciągów komunikacyjnych,
oraz w części wyżynnej powiatu, w okolicach dolin rzek i dolin denudacyjnych, natomiast w
Kotlinie Sandomierskiej na terenach położonych poza obszarami podmokłymi. Istotne
znaczenie dla lokalizacji i formy zabudowy miały również dwory oraz obiekty sakralne.
Istniejący układ przestrzenny charakteryzuje się występowaniem zarówno zwartych jak i
rozproszonych form osadnictwa. Na terenie Powiatu Janowskiego występują formy zabudowy
wiejskiej oraz charakterystycznej dla małych miast. Dominuje zabudowa wiejska
jednorodzinna. Przeważają wsie zwarte. Drugim rodzajem wsi pod względem liczby ludności
są miejscowości o zabudowie rozproszonej i zabudowie kolonijnej. Przeważającą część
Miasta Janów Lubelski zajmuje zabudowa jednorodzinna. Zabudowa wielorodzinna
występuje w północno-wschodniej i wschodniej części Miasta. Obiekty użyteczności
publicznej występują w centralnej i wschodniej (szpital) części Miasta, natomiast zakłady
usług, rzemiosła i przemysłu zlokalizowane są, w większości, w centralnej i zachodniej jego
części.
3.3 Infrastruktura techniczna i gospodarka powiatu
Powiat ma charakter typowo rolniczy. Użytki rolne stanowią 55,6% całej powierzchni,
a lasy 40,32%. Lasy występują przede wszystkim w nizinnej części Powiatu, na terenie
Równiny Biłgorajskiej. W Gminach wiejskich ok. 90% mieszkającej w nich ludności
utrzymuje się z rolnictwa. W Powiecie Janowskim działa ok. 9 770 gospodarstw rolnych
cechujących się dużym rozdrobnieniem. Średnia powierzchnia gospodarstwa wynosi 4,68 ha.
Duże rozdrobnienie gospodarstw jest zjawiskiem niekorzystnym, gdyż w znacznym stopniu
ogranicza: wprowadzenie nowych technologii, specjalizację oraz pozycję producentów.
Powiat posiada niewielką ilość zakładów przemysłowych, które zlokalizowane są
głównie w mieście Janowie Lubelskim. Rozwija się przemysł spożywczy, odzieżowy i
maszynowy.
Na terenie Powiatu Janowskiego na koniec 2001 roku zarejestrowanych było 2 608
podmiotów gospodarczych posiadających osobowość prawną.
Większe zakłady to:
- Fabryka Maszyn Sp. z o. o. Janów Lubelski,
- Caterpillar Poland Sp. z o. o. Janów Lubelski,
- Zakład Przetwórstwa Mięsa „MATTHIAS‖ Kolonia Zamek,
- Nadleśnictwo Janów Lubelski,
- RZE S.A. Rzeszów, Rejon Energetyczny Janów Lubelski,
- Przedsiębiorstwo Budowlano – Usługowe „EKOMEL‖ Sp. z o. o. Janów Lubelski,
- Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Janów Lubelski.
W Powiecie Janowskim znajdują się następujące obiekty infrastruktury:
- sieć wodociągowa 422,2 km,
- sieć kanalizacyjna 32,6 km ,
- sieć gazowa 93,1 km .
Sieć kanalizacyjna występuje w Gminach Janów Lubelski i Modliborzyce. Długość
sieci kanalizacyjnej stanowi 7,72% długości sieci wodociągowej. Sieć gazowa występuje w
Gminach Janów Lubelski, Modliborzyce i Potok Wielki.
Na terenie powiatu funkcjonują: 32 szkoły podstawowe, 7 gimnazjów i 3 szkoły
średnie ogólnokształcące.
- 27 -
Usługi zdrowotne dla mieszkańców powiatu świadczone są przez:
- Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Janowie Lubelskim,
ul. Zamoyskiego 149, w ramach którego funkcjonuje Szpital w Janowie Lubelskim,
- Rodzina, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej, ul. Zamoyskiego 77,
- Zdrowie S.C. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej, ul. Jana Pawła II.
W powiecie funkcjonują: 2 przychodnie (Janów Lubelski), 12 ośrodków zdrowia oraz 13
aptek.
Sieć dróg budują:
- drogi krajowe o długości 47 km:
- nr 19 relacji Lublin - Kraśnik – Janów Lubelski – Nisko - Rzeszów
- nr 74 Kielce - Kraśnik – Janów Lubelski – Zamość,
- droga wojewódzka Modliborzyce – Zaklików o długości ok. 10 km,
- drogi powiatowe o długości 323,203 km,
- drogi gminne o długości 576,996 km.
- 28 -
Tab. 3.3 Infrastruktura w gminach Powiatu Janowskiego
Gmina/
Miasto
Sieć
wodociągowa
Sieć
kanalizacyjna
Sieć
gazowa
Powiat
Janów
Lubelski
422,2 km
przyłącza
– 7 243
32,6 km 93,1 km
przyłącza przyłącza
– 2803
– 1 414
Gmina
miejsko –
wiejska
Janów
Lubelski
85,2 km
przyłącza
– 1 967
28,1 km 35,3 km
– 1 970
– 1 117
Gmina
Batorz
56,8 km
przyłącza
– 770
Gmina
Chrzanów
25,4 km
przyłącza
– 803
brak
brak
brak
brak
Oczyszczalnie
ścieków
5
2
brak
brak
Użytkowanie gruntów w ha
Powierzchnia ogólna – 87 553
Użytki rolne razem – 48 688
Grunty orne – 40 189
Sady – 638
Łąki i pastwiska – 5 272
Lasy i grunty leśne –35 302
Pozostałe grunty i nieużytki – 3 563
Sady - 31
Łąki - 999
Pastwiska - 381
Lasy i grunty leśne – 11 948
Pozostałe grunty i nieużytki – 1 019
Sady - 97
Łąki – 11
Pastwiska - 66
Pozostałe grunty i nieużytki – 261
Sady - 29
- 29 -
Usługi
i przemysł
Szkoły
Podmioty
gospodarcze – 2 608
Sklepy, punkty
sprzedaży paliw
i targowiska – 558
Podstawowe - 32
Gimnazja - 7
Średnie
ogólnokształcące – 3
Podmioty
gospodarcze – 1 422
Sklepy, punkty
sprzedaży paliw
i targowiska - 296
Podstawowe - 4
Gimnazja -1
Średnie
Podmioty
gospodarcze – 153
Sklepy, punkty
sprzedaży paliw
i targowiska - 32
Podmioty
gospodarcze – 93
Sklepy, punkty
sprzedaży paliw
Podstawowe - 5
Gimnazja – 1
Podstawowe - 3
Gimnazja - 1
Gmina/
Miasto
Gmina
Dzwola
Sieć
wodociągowa
35,3 km
przyłącza
– 517
Gmina
Godziszów
25 km
przyłącza
– 524
Gmina
Modliborzyce
100,1 km
przyłącza
– 1 663
Sieć
kanalizacyjna
Szkoła w
Kocudzy
brak
Sieć
gazowa
brak
brak
4,5 km 17,4 km
– 113
– 297
Oczyszczalnie
ścieków
1
brak
1
Łąki – 242
Pastwiska - 137
Lasy i grunty leśne – 876
Pozostałe grunty i nieużytki - 202
Sady - 43
Łąki – 1 557
Pastwiska - 430
Sady - 84
Łąki – 31
Pastwiska - 255
Lasy i grunty leśne – 1948
Sady - 185
Łąki – 436
Pastwiska - 272
- 30 -
Usługi
i przemysł
Szkoły
i targowiska - 28
Podmioty
gospodarcze – 185
Sklepy, punkty
sprzedaży paliw
i targowiska - 38
Podstawowe - 5
Gimnazja – 1
Podmioty
gospodarcze – 240
Sklepy, punkty
sprzedaży paliw
i targowiska - 37
Podstawowe - 6
Gimnazja – 1
Podmioty
gospodarcze – 321
Sklepy, punkty
sprzedaży paliw
i targowiska - 82
Podstawowe - 5
Gimnazja – 1
Średnie
Gmina/
Miasto
Gmina
Potok
Wielki
Sieć
wodociągowa
94,4 km
przyłącza
– 999
Sieć
kanalizacyjna
brak
Sieć
gazowa
40,4 km
przyłącza
– 150
Oczyszczalnie
ścieków
Usługi
i przemysł
Szkoły
1
Sady - 169
Łąki – 300
Pastwiska - 155
Podmioty
gospodarcze – 194
Sklepy, punkty
sprzedaży paliw
i targowiska - 45
Podstawowe - 4
Gimnazja - 1
- 31 -
4. Opis stanu środowiska
4.1
Warunki
glebowe,
geologiczne,
geomorfologiczne,
hydrograficzne, hydrogeologiczne i przyrodnicze powiatu
Ukształtowanie powierzchni
Powiat Janowski położony jest, wg Kondrackiego, na terenie następujących jednostek
fizyczno-geograficznych
I Wyżyna Małopolska (34)
1. Wyżyna Wschodniomałopolska (343)
1.1 Wyżyna Lubelska (343.1)
a. Wzniesienia Urzędowskie (343.15)
1.2 Roztocze (343.2)
a. Roztocze Zachodnie (343.21)
II Podkarpacie (51)
1. Podkarpacie Północne (512)
1.1 Kotlina Sandomierska (512.4)
a Równina Biłgorajska (512.47)
Północno - zachodnia część Powiatu Janowskiego leży w obrębie Wzniesień
Urzędowskich, północno - wschodnia należy do Roztocza Zachodniego, natomiast
południowa część leży w obrębie Równiny Biłgorajskiej.
Wyżyna Lubelska w części zwanej Wzniesieniami Urzędowskimi, stanowi na terenie
Powiatu pas kilkukilometrowej szerokości, który stopniowo zwęża się w kierunku
wschodnim, co wiąże się z nakładaniem się na Wzniesienia znacznie wyższego pasma
Roztocza. Odznaczają się one bogatym urzeźbieniem oraz występowaniem rozległych,
bezwodnych poziomów wierzchowinowych. Ze zrównanymi obszarami mocno kontrastują
głęboko wcięte w lessowe podłoże i urozmaicone doliny rzek z siecią jarów, wąwozów i
suchych dolin, niekiedy o stromych, prostopadłych ścianach. Sieć wodna jest rzadka, a wody
gruntowe występują na głębokości od kilku do ponad 80 metrów p. p. t.
Roztocze stanowi pas wzniesień, które spod Kraśnika ciągną się łukiem na
południowy - wschód. Południowa krawędź Roztocza Zachodniego przebiega wzdłuż linii,
którą od zachodu na południowy - wschód wyznaczają miejscowości Modliborzyce – Janów
Lubelski, Dzwola - Kocudza. Roztocze Zachodnie charakteryzuje się zróżnicowaną rzeźbą
terenu i wykazuje typowo lessowy charakter. Wzniesienia osiągają najwyższą wysokość 344
m n.p.m. Sieć rzeczna jest rzadka, doliny rzek są głęboko wcięte w podłoże, zaś wzniesienia
poprzecinane są przez gęstą siatkę wąwozów, wądołów i jarów. Żyzność gleb spowodowała
wylesienie a niewielkie zespoły leśne zajmują jedynie bardziej porozcinane tereny, trudne do
uprawy.
Równina Biłgorajska to rozległe obniżenie, które stanowi fragment Zapadliska
Przedkarpackiego. Rzeźba terenu jest mało zróżnicowana, a jedynymi kilkunastometrowymi
wzniesieniami są piaszczyste wydmy polodowcowe. Krajobraz urozmaicają doliny rzek, wały
wydmowe, kompleksy stawów, łąk, bagien i torfowisk. Równina Biłgorajska odznacza się
niezbyt urodzajnymi glebami. Występują tu duże kompleksy leśne lasów janowskich.
Przeważają drzewostany sosnowe, duże fragmenty powierzchni zajmuje brzoza, w wilgotnych
dolinach rzek występuje olcha, a na wapiennym podłożu buk. Spotyka się również resztki
starych drzewostanów jodłowych i dębowych.
Klimat
Lokalne warunki rzeźby (nachylenie i ekspozycja stoków, wysokości względne i
bezwzględne, typy i formy rzeźby), szata roślinna, głębokość wód gruntowych – to czynniki
- 32 -
modyfikujące elementy meteorologiczne na obszarze powiatu. Ich zróżnicowanie decyduje
o zmienności klimatu lokalnego. Odnosi się to zarówno do warunków agroklimatu,
bioklimatu jak i topoklimatu.
W omawianym obszarze najdłuższymi porami roku są zima i lato. Jest to świadectwo
kontynentalizacji klimatu. Wiążą się z tym dość duże kontrasty temperatury pomiędzy
ciepłym latem i zwykle ostrą zimą. Średnie temperatury wiosny wynoszą ponad 7oC, lata blisko 17 oC, jesieni ok. 7,5 oC i zimy -3 oC.
Suma roczna opadów jest stosunkowo wysoka i kształtuje się na poziomie 650 mm
(stacja Janów Lubelski). W rozkładzie rocznym opadów zaznacza się wyraźna przewaga
półrocza letniego (62% sumy rocznej). Średnie roczne zachmurzenie wynosi ok.60 %.
Dominujące kierunki wiatrów to: S, W, E przy obserwowanej zmienności kierunków
w poszczególnych porach roku.
Okres wegetacyjny z temperaturą dobową powyżej 5 stopni wynosi ok. 220 dni.
Urozmaicona rzeźba terenu i udział powierzchni leśnych wpływa na zróżnicowanie
warunków mikroklimatycznych, co odzwierciedla się:
- lepszym nasłonecznieniem stoków o ekspozycji południowej południowo wschodniej i południowo - zachodniej;
- występowaniu inwersji termicznych w dolinach rzek i obniżeniach terenu;
- słabą wentylacją dolin i obniżeń, sprzyjającą tworzeniu się mrozowisk, mgieł,
zaleganiu zanieczyszczeń powietrza;
- dłuższym zaleganiu i większej grubości pokrywy śnieżnej na terenach zawietrznych.
Należy podkreślić, że w omawianym obszarze przeważające kierunki wiatrów i rzeźba
terenu stwarzają korzystne warunki dla przewietrzania. Sprzyjające warunki bioklimatyczne
występują na obszarach o dużej lesistości. Obszar Roztocza wyróżnia się wśród terenów
sąsiadujących jako chłodniejszy.
Budowa geologiczna
Powiat Janowski położony jest w obrębie dwóch jednostek geologicznych:
Synklinorium Brzeżnego i Zapadliska Przedkarpackiego. Część należąca do Zapadliska
Przedkarpackiego wypełniona jest utworami jurajskimi, trzeciorzędowymi i
czwartorzędowymi, natomiast obszary leżące w obrębie Synklinorium Brzeżnego budują
osady kredy, trzeciorzędu i czwartorzędu.
Do Synklinorium Brzeżnego należy północna część powiatu. Cały obszar
synklinorium pokrywają morskie utwory kredowe o znacznej miąższości. Występują one pod
warstwą lessu i piaszczysto-gliniastych utworów czwartorzędu, a w obrębie Roztocza
Zachodniego pod utworami trzeciorzędowymi. Utwory kredowe wykształcone są w postaci
opok i wapieni, podrzędnie margli. Są to skały miękkie, barwy jasnoszarej, białej lub
kremowej. Kreda odsłania się na powierzchni w dolinach rzecznych Poru i Łady. Trzeciorzęd
wykształcony jest w facji węglanowej jako wapienie litotamniowe, detrytyczne, margle ilaste
oraz wapienie rafowe i serpulowe. Niekiedy odsłaniają się one na powierzchni na zboczach
dolin. Czwartorzęd wykształcony jest w postaci osadów plejstoceńskich: glin, pyłów, piasków
z domieszką żwirów oraz lessów. W dolinach rzecznych utwory czwartorzędu występują
najczęściej w postaci mułków, torfów i utworów piaszczysto - mułkowych. W obrębie
Synklinorium Brzeżnego najbardziej korzystne warunki do lokalizacji obiektów gospodarki
odpadami panują w strefie krawędziowej Roztocza, w sąsiedztwie Kotliny Sandomierskiej.
Na tych obszarach ponad przepuszczalnymi osadami węglanowymi występują należące do
trzeciorzędu słabo przepuszczalne mułki i iły izolujące wody podziemne występujące w
węglanowych osadach kredowych i trzeciorzędowych.
Budowa geologiczna południowej części powiatu kształtowała się w inny sposób.
Kotlina Sandomierska wchodziła w skład wału metakarpackiego, którego nie objęło morze
- 33 -
kredowe; dlatego też w obrębie Kotliny Sandomierskiej bezpośrednio na utworach jurajskich
zalegają osady trzeciorzędowe
Utwory jurajskie wykształcone są w postaci margli, dolomitów i wapieni. Trzeciorzęd
reprezentowany jest przez miocen wykształcony jako iły krakowieckie. W strefie
przypowierzchniowej są to iły barwy szarej z intensywną brązową laminacją; ku spągowi
barwa zmienia się w stalowo-szarą, a iły przechodzą w iłowce i mułowce o tabliczkowej
łupliwości. W obrębie serii ilastej występują wkładki i warstewki piaszczyste o zmiennej
miąższości od kilku do kilkunastu centymetrów. Utwory plejstocenu to gliny i pyły
twardoplastyczne i plastyczne oraz piaski różnoziarniste i żwiry. Osady holocenu to piaski
eoliczne, drobnoziarniste występujące w wydmach oraz utwory w dolinach rzecznych
wykształcone jako piaski, gliny i torfy. W obrębie Kotliny Sandomierskiej korzystnymi
miejscami do lokalizacji obiektów gospodarki odpadami są obszary występowania od
powierzchni terenu utworów słabo przepuszczalnych takich jak: gliny, iły oraz w mniejszym
stopniu mułki.
Gleby
Gleby Powiatu Janowskiego są zróżnicowane i pozostają w ścisłej korelacji z budową
litologiczną podłoża oraz formami roślinnymi. Wpływ na typologię gleb mają również
warunki klimatyczne i wodne, rzeźba terenu oraz działalność człowieka.
W obrębie Powiatu dominują gleby brunatne, miejscami wyługowane oraz bielice.
Poniżej przedstawiano charakterystykę gleb występujących na terenie Powiatu Janowskiego.
Gleby brunatne właściwe
- powstały z utworów lessowych, pyłów ilastych, i glin pylastych. Gleby te w górnej części
profilu są kwaśne lub bardzo kwaśne, w spągu wykazują odczyn zbliżony do obojętnego. Są
ubogie w przyswajalny fosfor, średnio zasobne lub ubogie w potas i średnio zasobne w
magnez. Na ogół mają uregulowane stosunki wodne.
Gleby brunatne wyługowane
- różnią się od gleb brunatnych właściwych właściwościami chemicznymi; są głębiej
odwapnione, wykazują odczyn kwaśny lub słabo kwaśny. Powstały najczęściej z utworów
lessowych, lessopodobnych i piasków gliniastych. Znaczna ich część powstała na stokach pod
wpływem uprawy i zachodzących procesów erozji wodnej.
Gleby bielicowe
- powstały na bazie piasku słabo gliniastego bądź piasku luźnego. Są to gleby okresowo za
suche, kwaśne, ubogie w składniki pokarmowe i wykazują niski stopień kultury. Zaliczono je
do kompleksu żytniego słabego i bardzo słabego.
Gleby pseudobielicowe
- stanowią stadium przejściowe między glebami bielicowymi i brunatnymi wyługowanymi.
Powstały z osadów piaskowych, lessowych bądź pyłowych. Mają przeważnie odczyn kwaśny
i są ubogie w przyswajalny fosfor i potas oraz średnio zasobne w magnez (kompleks żytni
dobry).
Gleby płowe
- wykształcone są z utworów pyłowych zwykłych i ilastych, z lessów, utworów aluwialnych,
glin i iłów. Są one średnio zasobne w przyswajalny fosfor i potas, o uregulowanym odczynie;
występują w zagłębieniach i obniżeniach terenu, często na obrzeżach dolin rzecznych oraz
torfowisk, gdzie jest wysoki poziom wód gruntowych (zaliczają się do kompleksu zbożowopastewnego mocnego)
- 34 -
Gleby torfowe i torfowo-mułowe
- występują w szerszych dolinach rzecznych, gdzie w określonych warunkach zmian
szybkości przepływu wody mogą przebiegać procesy glebotwórcze – proces torfotwórczy i
aluwialno - deluwialny. Gleby te zajęte są przez użytki zielone. Są to gleby żyzne i urodzajne
jednak trudne w użytkowaniu ze względu na okresową stagnację wód.
W dolinach rzek i zagłębieniach terenu występują gleby hydrogeniczne - torfowe
piaszczysto - pylaste, oraz organiczno - mineralne. Gleby te charakteryzuje dość wysoki
poziom wód gruntowych i zagospodarowane są jako trwałe użytki zielone.
Przydatność gruntów Powiatu Janowskiego do produkcji rolnej można określić jako
średnią. Najsłabsze grunty do produkcji rolnej znajdują się na terenie gminy Janów Lubelski,
nieco lepsze na terenie gmin Dzwola i Modliborzyce. Grunty pozostałych gmin są określane
jako dobre.
Najbardziej korzystne warunki do lokalizacji obiektów gospodarki odpadami
występują na obszarach występowania słabych gleb, czyli na terenach Gmin: Janów Lubelski,
Dzwola i Modliborzyce.
Wody powierzchniowe
Powiat Janowski leży w zlewni rzek Sanu i Wieprza.
Zlewnia Wieprza obejmuje północną część powiatu (gminy: Batorz i Godziszów).
Obszar ten odwadniany jest przez rzekę Por, lewobrzeżny dopływ Wieprza. Rzeka Por ma
swoje źródła w gminie Batorz i płynie początkowo w kierunku północnym, we wsi Wólka
Batorska zmienia bieg na równoleżnikowy. Dolina rzeki Por ma szerokość 200 - 300m,.
zbocza doliny są wyraźne, a prawobrzeżne nawet strome.
Zachodnia część powiatu (gmina Potok Wielki) odwadniana jest przez rzekę Sannę –
dopływ Wisły. Sanna płynie ze wschodu na zachód wzdłuż krawędzi Wzniesień
Urzędowskich. Zasilana jest przez Staniankę płynącą z północy na południe, wpadającą do
Sanny w miejscowości Potoczek.
Pozostała część powiatu leży w zlewni Sanu, a dokładniej jego prawobrzeżnego
dopływu Bukowej.
Bukowa płynie ze wschodu na zachód; ma charakter rzeki meandrującej. Dolina rzeki
jest podmokła z dużą ilością naturalnych i sztucznych cieków wodnych. Podmokłość terenu
związana jest z budową geologiczną. Podłoże stanowią utwory nieprzepuszczalne, na których
zalegają czwartorzędowe piaski, głównie tarasów akumulacyjnych, a także piaski wydmowe.
Bukowa zasilana jest przez prawobrzeżne dopływy wypływające z krawędzi Roztocza. Są to
rzeki: Rakowa, Branew z Branewką Grn., Czartosowa, Sopot i Białka. Rzeki, szczególnie w
górnym biegu, wykazują cechy rzek górskich, płyną korytami głęboko wciętymi w podłoże;
zasilane są szeregiem cieków stałych i okresowych. Lewobrzeżny dopływ Białki to
Trzebenesz, prawobrzeżny Borownica.
Północno-wschodnią część powiatu (gmina Chrzanów) odwadnia rzeka Biała Łada
(prawobrzeżny dopływ Tanwi), która ma swe źródła w rejonie wsi Chrzanów. Dolina rzeczna
jest podmokła i pocięta gęstą siecią rowów melioracyjnych.
Obiekty gospodarki odpadami nie powinny być lokalizowane w sąsiedztwie cieków
powierzchniowych, by nie istniało zagrożenie, w przypadku awarii obiektu ich
zanieczyszczenia.
Zbiorniki wodne otwarte
Wzdłuż cieków wodnych na terenach gmin Janów Lubelski, Modliborzyce, Potok
Wielki znajdują się bardzo liczne stawy rybne. Kompleksy stawowe stanowią urozmaicenie
obszarów leśnych.
- 35 -
W większości są one zarybione. Prowadzona jest w nich intensywna hodowla karpia.
Zalew – sztuczny zbiornik wodny w Janowie Lubelskim o powierzchni lustra wody
28 ha zasilany jest wodą ze źródliska w Stokach.
Wody podziemne.
O warunkach występowania wody decydują przepuszczalność hydrauliczna,
odsączalność oraz miąższość warstw wodonośnych i izolujących czwartorzędu, trzeciorzędu i
kredy. Oprócz warunków geologicznych, wielkość zasobów wodnych jest uzależniona od
zasilania, sezonowej i rocznej zmienności opadów oraz ich intensywności. Na tworzenie się
zasobów wodnych wpływa proces parowania. Duże znaczenie mają również gleby, potrzeby
wodne roślin, użytkowanie i zabudowa terenu. Na podkreślenie zasługuje także silne
powiązanie hydrauliczne wód podziemnych i powierzchniowych.
Na terenie Niecki Lubelskiej i Zapadliska Przedkarpackiego panują odmienne warunki
hydrogeologiczne.
Na terenie Niecki Lubelskiej wody podziemne związane są utworami czwartorzędu,
trzeciorzędu i kredy górnej.
Czwartorzędowy poziom wodonośny ma charakter nieciągły i występuje głównie w
dolinach rzecznych. W osadach czwartorzędu przeważają utwory lessowe, a utwory
piaszczyste mają niewielką miąższość i wykazują nieduże rozprzestrzenienie, dlatego też pod
względem hydrogeologicznym nie odgrywają większej roli.
Trzeciorzędowy poziom wodonośny związany jest z piaskami i piaskowcami oraz
wapieniami litotamniowymi i detrytycznymi. Wydajność tego poziomu jest zróżnicowana;
zależy ona od gęstości i wielkości szczelin w utworach węglanowych Duże wydajności tego
poziomu stwierdza się w Janowie Lubelskim. Zasilanie tego poziomu odbywa się drogą
bezpośredniej infiltracji wód opadowych lub przez warstwę osadów czwartorzędowych.
Wody tego poziomu mają bardzo dobrą jakość.
Kredowy poziom wodonośny związany jest z osadami kredy górnej wykształconymi
w postaci opok, wapieni marglistych i margli. Miąższość warstwy wodonośnej wynosi od 80100 m, a wydajność jej jest zmienna. W strefach dyslokacji oraz dolin rzecznych i ich zboczy
jest wysoka, natomiast w rejonach wododziałowych niska. Są to wody typu szczelinowego
charakteryzujące się dobrą jakością. Wody poziomu trzeciorzędowego i kredowego pozostają
w kontakcie hydraulicznym tworząc jeden zbiornik wód podziemnych o charakterze
szczelinowo-porowym.
Północna część Powiatu Janowskiego leży w obrębie Głównego Zbiornika Wód
Podziemnych GZWP nr 406 Niecka Lubelska (Lublin). Pełni on funkcję polegającą na
zachowaniu niezbędnych zasobów wód podziemnych o dobrej jakości. Jest to zbiornik
szczelinowo - porowy, którego warstwą wodonośną są spękane utwory górnokredowe. Na
terenie GZWP obiekty gospodarki odpadami nie mogą być lokalizowane.
Na terenie Zapadliska Przedkarpackiego wody podziemne występują głównie w
piaszczystych utworach czwartorzędu. Wody związane są z piaskami tarasów nadzalewowych
bądź ze stropowymi partiami zapiaszczonych glin zwałowych. Głębokość występowania tych
wód uzależniona jest od konfiguracji terenu, miąższości utworów piaszczystych oraz
głębokości zalegania warstw nieprzepuszczalnych. W zależności od miąższości piasków i
morfologii terenu zwierciadło wody występuje na głębokości do 5 m (średnio 2 - 3 m).
Zasilanie wód czwartorzędowych odbywa się przez bezpośrednią infiltrację wód opadowych.
Wydajność tego poziomu jest niewielka.
Brak izolacji od powierzchni terenu w postaci utworów słabo przepuszczalnych
sprawia, że wody podziemne narażone są na zanieczyszczenia antropogeniczne. Szczególnie
- 36 -
są to obszary z wychodniami skał węglanowych lub przykryte cienką warstwą lessu. Na tych
obszarach nie powinny być lokalizowane obiekty gospodarki odpadami.
Tab. 4.1. Lokalizacja składowisk odpadów komunalnych w stosunku do Głównych
Zbiorników Wód Podziemnych
Gmina
Lubelski
Gmina Batorz
Gmina Chrzanów
Gmina Godziszów
Gmina Potok Wielki
Lokalizacja
składowiska
Usytuowanie w stosunku do
GZWP
Janów Lubelski
leży poza GZWP
Batorz I
Chrzanów III
Godziszów Pierwszy
Potok Wielki
leży na terenie GZWP 406
leży poza GZWP
leży poza GZWP
leży poza GZWP
Źródła
Na terenie Powiatu Janowskiego znajdują się źródła wywierzyskowe w Borownicy,
Branwi, Dzwoli i Janowie Lubelskim.
Niektóre z nich objęte są ochroną pomnikową.
Warunki przyrodnicze
Szatę roślinną Powiatu Janowskiego cechuje:
- jedna z najwyższych w województwie lubelskim lesistość,
- wysoki stopień zachowania walorów szaty roślinnej lasów.
Na szatę roślinną omawianego obszaru składają się:
- lasy, które obejmują powierzchnię 35 302 ha, co stanowi 40.32 % ogólnej powierzchni
Powiatu Janowskiego. Są one zróżnicowane pod względem rozmieszczenia, wielkości
kompleksów leśnych, a także różnią się składem gatunkowym i wiekowym oraz
siedliskowym. Największą wartością przyrodniczą odznaczają się Lasy Janowskie. Są
to naturalne rozległe lasy zachowujące w wielu miejscach swój puszczański charakter.
Przeważają różne typy drzewostanów sosnowych, sosnowo - jodłowych i mieszanych.
Na terenach podmokłych spotyka się większe powierzchnie olsów i borów
bagiennych, a w dolinach cieków – łęgi. W składzie gatunkowym lasów
zdecydowanie dominują gatunki iglaste, głównie sosna, rosnąca na mało i średnio
żyznych siedliskach świeżych i wilgotnych i zajmująca 86% powierzchni leśnej.
Siedliska żyźniejsze i bardziej wilgotne zajmuje jodła - 4,5% powierzchni leśnej.
Obok nich występują olcha, brzoza, dąb, świerk, buk, jesion, modrzew i osika.
W obrębie Roztocza Zachodniego znajduje się jedynie 1% powierzchni leśnej.
Dominuje tu las wyżynny składający się głównie z buka z niewielką domieszką sosny, jodły,
dębu i osiki. Wzdłuż licznych rzek i cieków wodnych występuje olcha, brzoza, dąb i świerk.
Mniejszy udział mają jesion czy modrzew, ale występują tu właściwie wszystkie gatunki
drzew i krzewów charakterystycznych dla niżu Polski :
- roślinność na słonecznych zboczach dolin, wąwozów i skarp lessowych,
- zbiorowiska łąkowe i pastwiskowe,
- zbiorowiska synantropijne (występują na terenach zagospodarowanych przez człowieka),
- zbiorowiska wodne,
- zbiorowisko torfowe.
- 37 -
Fauna
Na terenie Powiatu Janowskiego występuje:
- fauna puszczańska prezentowana jest przez: jelenia, sarnę, a także, wilka, borsuka, bobra,
wydrę, lisa i jenota,
- fauna leśno-bagienna – ze zwierzyny łownej występuje dzik i łoś. Bagna są ostoją rzadkich
gatunków ptaków m.in. głuszca oraz cietrzewia, bociana czarnego i żurawia.
- fauna łąkowo-zaroślowa - związana jest z siedliskiem bagienno-łąkowym,
- fauna kserotermofilna - związana z nasłonecznionymi ścianami wąwozów lessowych,
- fauna wodna - prócz gatunków powszechnie występujących stwierdzono obecność bobra,
- awifauna - stwierdzono występowanie wielu gatunków ptaków, występują m.in. ginące
gatunki ptaków drapieżnych orzeł bielik, orzeł krzykliwy i grubodzioby,
- bezkręgowce.
Formy ochrony przyrody w Powiecie Janowskim
Na terenie powiatu wyróżniono następujące obszary chronione:
- Park Krajobrazowy Lasy Janowskie
- Roztoczański Obszar Chronionego Krajobrazu.
Około 4 tys. ha lasów Nadleśnictwa Lasów Janowskich objęto ochroną rezerwatową.
Są to rezerwaty:
- leśny: Szklarnia,
- torfowiskowe: Imielty Ług, Kacze Błota,
- historyczno-przyrodniczy: Lasy Janowskie.
Wysoka wartość przyrodnicza naturalnych krajobrazów oraz charakterystycznych dla nich
fitocenoz sprawiła, że obszar Powiatu Janowskiego obejmują międzynarodowe systemy
przyrodnicze, których celem jest ochrona dziedzictwa przyrodniczego Europy.
Należą do nich:
Krajowa Sieć Ekologiczna – ECONET – POLSKA zbudowana z:
- obszarów węzłowych – jednostek ponad ekosystemalnych, wyróżniająca się z otoczenia
bogactwem ekosystemów,
- korytarzy ekologicznych – struktur przestrzennych, które umożliwiają rozprzestrzenianie się
gatunków pomiędzy obszarami węzłowymi oraz terenami przylegającymi do nich,
- obszarów wymagających unaturalnienia - występujących jako uzupełnienie zasadniczych
elementów sieci.
Na terenie Powiatu Janowskiego znajdują się – 34M – Międzynarodowy obszar
węzłowy Lasów Janowskich zlokalizowany w południowej części powiatu oraz – 64K –
Krajowy korytarz ekologiczny Wzniesień Urzędowskich usytuowany w północnej części
Powiatu (korytarz ekologiczny o znaczeniu krajowym).
Program CORINE biotopes
Program CORINE - (Coordination of Information on the Environment) to program
opracowany dla krajów członkowskich Unii Europejskiej oraz krajów PHARE. Jego celem
jest
wyznaczanie
i
gromadzenie
danych
o
ostojach
przyrodniczych
o znaczeniu europejskim. W jego skład wchodzą sieć NATURA 2000 i Emerald. Na terenie
Powiatu Janowskiego planowane jest utworzenie ostoi CORINE zlokalizowanych w
południowej części powiatu.
- 38 -
NATURA 2000
Europejska Sieć Ekologiczna NATURA 2000 jest systemem ochrony wybranych
elementów przyrody obowiązującym państwa członkowskie Unii Europejskiej.
Jest odpowiedzią UE na nasilającą się degradację środowiska przyrodniczego. Sieć tworzona
jest w celu zabezpieczenia zagrożonych i reprezentatywnych dla regionów biogeograficznych
Wspólnoty Europejskiej siedlisk oraz rzadkich gatunków roślin i zwierząt.
Tworzyły ją będą:
-Specjalne Obszary Ochrony (SOO) – wytypowane w oparciu o dyrektywę siedliskową;
-Obszary Specjalnej Ochrony (OSO) – wytypowane w oparciu o dyrektywę ptasią.
Na terenie Powiatu Janowskiego planowane jest utworzenie:
Specjalnego Obszaru Ochrony – „Lasy Janowskie PLH 06 0012. W skład ostoi wchodzić
będą najlepiej zachowane i jednocześnie zróżnicowane przyrodniczo fragmenty
leśnego kompleksu Lasów Janowskich – „Imielty Ług‖, „Nad Branwią‖, „Lasy
Janowskie‖, „Szklarnia‖.
Obszar Specjalnej Ochrony – Lasy Janowskie PLB 060005 obejmuje rozległy i zwarty
kompleks leśny w północnej części Kotliny Sandomierskiej.
4.2. Charakterystyka powiatu pod kątem możliwości zastosowania
kompostów z odpadów do celów nawozowych i rekultywacyjnych
Powiat Janowski charakteryzuje się generalnie występowaniem gleb dobrych na
terenie Wzniesień Urzędowskich i Roztocza oraz słabych w obrębie Równiny Biłgorajskiej.
Gleby Wzniesień Urzędowskich i Roztocza z reguły, nie wymagają stosowania
kompostów do celów nawozowych i rekultywacyjnych.
Poniżej przedstawiono obszary, które mogą być objęte stosowaniem kompostowania
do celów nawozowych i rekultywacyjnych.
Są to obszary:
- o naturalnej obniżonej jakości gleb,
- zdegradowanych gleb w wyniku procesów naturalnych,
- zdegradowanych gleb w wyniku procesów antropogenicznych,
Obszary o naturalnej obniżonej jakości gleb:
- obszary gleb wytworzonych na piaskach – Równina Biłgorajska (południowe
fragmenty Gmin: Dzwola, Janów Lubelski, Modliborzyce),
- obszary gleb wytworzonych na piaskach w obniżeniach terenu wyżynnej
części powiatu,
Obszary zdegradowanych gleb w wyniku procesów naturalnych
- obszary występowania intensywnej erozji ze względu na duże spadki terenu
(o nachyleniu powyżej 6%) obejmujące wąwozy, parowy, jary, doliny
denudacyjne i doliny rzeczne na Wzniesieniach Urzędowskich i Roztoczu.
Obszarach zdegradowanych gleb w wyniku procesów antropogenicznych
- tereny zakończonej eksploatacji złóż (kruszywa, glin, iłów),
- tereny wyeksploatowanych składowisk odpadów.
- 39 -
5. Analiza stanu istniejącego w sektorze gospodarki odpadami
5.1 Odpady powstające w sektorze komunalnym
5.1.1 Odpady komunalne
5.1.1.1 Bilans odpadów powstających w sektorze komunalnym
Zgodnie z treścią art. 3 ustawy o odpadach, odpady komunalne są to odpady
powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów
niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój
charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych.
Odpady komunalne powstają w:
1. gospodarstwach domowych.
2. obiektach infrastruktury takich jak: handel, usługi, szkolnictwo, obiekty turystyczne,
obiekty działalności gospodarczej i wytwórczej.
W roku 2002, w Powiecie Janowskim zebrano i przyjęto na składowiska 8 607 Mg, to
jest ok. 12 910 m3 odpadów komunalnych. Ilość wytworzonych odpadów komunalnych
wynosiła 13 505 Mg, to jest 20 258 m3. Ilość zebranych odpadów komunalnych w Powiecie
Janowskim stanowi 64% wszystkich wytworzonych odpadów komunalnych.
5.1.1.1.1 Ilość zebranych odpadów komunalnych na terenie powiatu
Tab. 5.1.1.1.1 Ilość zebranych i przyjętych na składowiska odpadów komunalnych w Mg.
Ilość zebranych
Ilość zebranych
w 2002 r. odpadów
w 2002 r. odpadów
komunalnych w Mg
komunalnych w m3
8 000
11940
Gmina Batorz
18
27
Gmina Chrzanów
98
147
Gmina Dzwola
0
0
Gmina Godziszów
90
135
Gmina Modliborzyce*
342*
513*
Gmina Potok Wielki
59
88
8 607
12 910
Powiat Janowski
* składowane na składowisku komunalnym Wilcze Doły w powiecie kraśnickim
Gmina/miasto
- 40 -
8000
9000
8000
7000
6000
5000
4000
3000
2000
1000
0
Miasto i
Gmina Janów
Lubelski
Gmina Batorz
8607
Gmina
Chrzanów
Gmina
Dzwola
Gmina
Godziszów
18 98
0
Gmina
Modliborzyce
90 342 59
Gmina Potok
Wielki
Powiat
Janowski
1
Ryc.1 Ilość zebranych odpadów komunalnych w Powiecie Janowskim
w 2002 r., w Mg
5.1.1.1.2 Ilość wytworzonych odpadów komunalnych na terenie powiatu
Jak widać na ryc. 1, nie wszystkie wytwarzane odpady komunalne są odbierane od
mieszkańców. W związku z tym na podstawie wskaźników nagromadzenia odpadów
komunalnych, przyjętych w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami i ilości mieszkańców
powiatu (dane US w Lublinie z 2001 r.), obliczono szacunkową ilość odpadów komunalnych
wytworzonych na obszarze Powiatu Janowskiego w roku 2002.
Tab. 5.1.1.1.2a Wskaźniki charakterystyki ilościowej odpadów komunalnych
w kg/mieszkańca/rok (wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002 r.)
L.p.
Źródła powstawania odpadów
1
2
3
Odpady z gospodarstw domowych
Odpady z obiektów infrastruktury
Odpady wielkogabarytowe
Odpady z budowy, remontów i
demontażu obiektów budowlanych
Odpady z ogrodów i parków
Odpady z czyszczenia ulic i placów
Odpady niebezpieczne wchodzące w
strumień odpadów komunalnych
Razem
4
5
6
7
- 41 -
Przyjęty wskaźnik
nagromadzenia
miasto
wieś
224
116
110
45
20
15
40
40
12
15
5
3
2
424
223
Tab. 5.1.1.1.2b Szacunkowa ilość wytworzonych odpadów komunalnych w poszczególnych
gminach Powiatu Janowskiego w roku 2002
m3
20 258
9 213
Powiat Janowski
Gmina Janów lubelski bez Miasta Janów Lubelski
Mg
13 505
6 142
7 772
1 442
Gmina Batorz
Gmina Chrzanów
Gmina Dzwola
Gmina Godziszów
Gmina Modliborzyce
Gmina Potok Wielki
1 251
1 077
2 310
2 208
2 432
1 769
5 181
961
834
718
1 540
1 472
1 621
1 179
Miasto Janów
Lubelski
Gmina Janów
Lubelski bez Miasta
Janów Lubelski
Gmina Batorz
9%
12%
39%
Gmina Chrzanów
11%
Gmina Dzwola
Gmina Godziszów
11%
5%
7%
6%
Gmina Modliborzyce
Gmina Potok Wielki
Ryc. 2 Procentowy udział wytworzonych odpadów komunalnych w
poszczególnych gminach Powiatu Janowskiego w 2002 r.
Tab. 5.1.1.1.2c Skład morfologiczny odpadów komunalnych dla obszarów miejskich i
wiejskich (wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002 r.)
L.p.
Strumień odpadów komunalnych
1
1a
1b
1c
Domowe odpady organiczne, w tym:
odpady organiczne roślinne
odpady organiczne zwierzęce
odpady organiczne inne
- 42 -
Wieś
Miasto
kg
%
kg
%
90,20
81,40
4,40
4,40
21,3
22,11
18,80
1,10
2,21
10,0
L.p.
Strumień odpadów komunalnych
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Odpady zielone
Papier i tektura (nieopakowaniowe)
Opakowania z papieru i tektury
Opakowania wielomateriałowe
Tworzywa szt. (nieopakowaniowe)
Opakowania z tworzyw sztucznych
Tekstylia
Szkło (nieopakowaniowe)
Opakowania ze szkła
Metale
Opakowania z blachy stalowej
Opakowania z aluminium
Odpady mineralne
Drobna frakcja popiołowa
Odpady budowlane
Odpady niebezpieczne
Razem
Wieś
Miasto
kg
%
kg
%
10,00
28,62
41,52
4,66
48,27
15,53
12,10
2,00
28,12
12,79
4,57
1,33
14,30
46,70
20,00
40,00
3,00
423,71
2,4
6,8
9,8
1,1
11,3
3,7
2,9
0,5
6,6
3,0
1,1
0,3
3,4
11,0
4,7
9,4
0,7
100
4,16
10,64
15,43
1,73
21,03
6,77
4,65
1,00
18,89
4,55
1,63
0,47
13,25
40,28
15,00
40,00
2,00
223,59
1,9
4,8
6,9
0,8
9,4
3,0
2,1
0,4
8,4
2,0
0,7
0,2
5,9
18,0
6,7
17,9
0,9
100
Tab. 5.1.1.1.2d Szacunkowa ilość poszczególnych strumieni odpadów komunalnych
wytworzonych w roku 2002 w Mg w Powiecie Janowskim
Nazwa strumienia
Domowe odpady organiczne
Odpady zielone
Papier i tektura (niopakowaniowe)
Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe)
Opakowania z tworzyw szt.
Tekstylia
Metale
Odpady mineralne
Odpady budowlane
Razem
- 43 -
Miasto
1 104
124
352
508
57
585
192
150
26
342
155
57
16
176
570
244
487
36
5 181
Wieś
833
158
400
574
67
783
249
175
33
699
167
58
16
491
1498
557
1490
75
8 325
Razem
1 937
282
752
1 082
124
1 368
441
325
59
1 041
322
115
32
667
2 068
801
1 977
111
13 505
Mg
2500
2000
1500
1000
500
0
Domowe odpady organiczne, w tym:
Papier i tektura (nieopakowaniowe)
Opakowania z tworzyw sztucznych
Metale
Odpady budowlane
Odpady zielone
Tworzywa szt. (nieopakowaniowe)
Tekstylia
Odpady mineralne
Ryc. 4 Szacunkowa ilość poszczególnych strumieni odpadów komunalnych
wytworzonych w 2002 r. w Powiecie Janowskim
5.1.1.1.2.1 Ilość wytworzonych odpadów domowych na terenie powiatu
Według Krajowego Planu Gospodarki Odpadami wskaźnik nagromadzenia odpadów
w gospodarstwach domowych wynosi 224 kg/mieszkańca/rok dla terenów miejskich i 116
kg/mieszkańca/rok dla wsi.
Tab. 5.1.1.1.2.1a przedstawia ilość wytworzonych odpadów w gospodarstwach
domowych w poszczególnych gminach/mieście Janów Lubelski w roku 2002, określoną w
oparciu o wskaźniki nagromadzenia odpadów i ilość mieszkańców według danych US w
Lublinie, 2001 r.
Tab. 5.1.1.1.2.1a Ilość wytworzonych odpadów w gospodarstwach domowych
Powiat Janowski
Gmina Janów lubelski bez Miasta Janów Lubelski
Gmina Batorz
Gmina Chrzanów
Gmina Dzwola
Gmina Godziszów
Gmina Modliborzyce
Gmina Potok Wielki
m3
10 599
4 856
4 106
750
560
1 202
1 148
1 265
920
560
- 44 -
Mg
7 066
3 237
2 737
500
373
801
765
843
613
373
Poniżej przedstawiono skład morfologiczny odpadów domowych i z obiektów
infrastruktury wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami ( październik, 2002 r.).
Tab. 5.1.1.1.2.1b Skład morfologiczny odpadów domowych i z obiektów infrastruktury w %
(wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002 r.)
Odpady domowe
L.p.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Frakcje odpadów
miasto
wieś
Odpady z
obiektów
infrastruktury
32
13
10
2
1
0
2
19
14
4
8
4
5
10
100
2
13
13
3
8
4
10
33
100
0
30
30
3
10
5
5
7
100
Odpady organiczne
pochodzenia roślinnego
Odpady organiczne
pochodzenia zwierzęcego
Inne odpady organiczne
Papier i tektura
Tworzywa sztuczne
Materiały tekstylne
Szkło
Metale
Odpady mineralne
Frakcja drobna (< 10 mm)
Razem
5.1.1.1.2.2 Odpady powstające w sektorze handlowym i publicznym
Według Krajowego Planu Gospodarki Odpadami odpady komunalne, poza
gospodarstwami domowymi, powstają również w obiektach infrastruktury takich jak: handel,
usługi, szkolnictwo, obiekty turystyczne, obiekty działalności gospodarczej i wytwórczej.
Odpady w obiektach infrastruktury, czyli w sektorze handlowym i publicznym, są
podobne do odpadów powstających w zabudowie mieszkaniowej, lecz charakteryzują się
innym składem morfologicznym. Zawierają one więcej odpadów opakowaniowych takich jak
papier, tektura, tworzywa sztuczne.Dane dotyczące ilości obecnie wytworzonych odpadów są
niedokładne, gdyż odpady te są często zbierane z pozostałymi odpadami komunalnymi, a
prowadzenie obiektów sektora handlowego i publicznego nie wymaga uzyskiwania
uzgodnień w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi.
Według Krajowego Planu Gospodarki Odpadami wskaźnik nagromadzenia odpadów
infrastruktury (w sektorze handlowym i publicznym) wynosi 110 kg/mieszkańca/rok dla
terenów miejskich i 45 kg/mieszkańca/rok dla wsi. Ilość wytworzonych odpadów w sektorze
handlowym i publicznym w poszczególnych gminach/mieście Janów Lubelski w roku 2002,
określono w oparciu o wskaźniki nagromadzenia odpadów z obiektów infrastruktury i ilość
mieszkańców (według danych US w Lublinie, 2001 r.).
Tab. 5.1.1.1.2.2 Ilość wytworzonych odpadów w sektorze handlowym i publicznym
Powiat Janowski
- 45 -
m3
4536
2307
2016
Mg
3 024
1 538
1 344
m3
Gmina Janów Lubelski bez Miasta Janów Lubelski
Gmina Batorz
Gmina Chrzanów
Gmina Dzwola
Gmina Godziszów
Gmina Modliborzyce
Gmina Potok Wielki
Mg
291
252
217,5
466,5
445,5
490,5
357
5.1.1.2
Istniejący
system
zbierania,
segregacji,
unieszkodliwiania odpadów w sektorze komunalnym
194
168
145
311
297
327
238
odzysku
i
Na terenie Powiatu Janowskiego dominującym sposobem zbierania odpadów jest
zbiórka odpadów zmieszanych, które następnie unieszkodliwiane są poprzez składowanie na
składowiskach odpadów komunalnych. Segregacja odpadów nie jest prowadzona.
5.1.1.2.1 Systemy zbierania odpadów
Tab. 5.1.1.2.1 System zbierania odpadów
Miasto/
gmina
Miasto i
Gmina Janów
Lubelski
Sposób
zbierania
odpadów
kontenery
KP-7
pojemniki
Gmina
Batorz
Gmina
Chrzanów
Gmina
Dzwola
Pojemność
Sposób
pojemników,
rozmieszczenia
kontenerów
budownictwo
wielorodzinne,
7 m3
budynki
użyteczności
publicznej
budownictwo
120 l
jednorodzinne
mieszkańcy
samodzielnie
wywożą
odpady na
składowisko
mieszkańcy
samodzielnie
wywożą
odpady na
składowisko
mieszkańcy
samodzielnie
wywożą
odpady na
składowisko
w Janowie
Lubelskim
- 46 -
Rodzaj
zbieranych
odpadów
Częstotliwość
zbierania
odpadów
zmieszane
1 raz w tygodniu
zmieszane
2 razy w miesiącu
zmieszane
w miarę potrzeb
zmieszane
w miarę potrzeb
zmieszane
w miarę potrzeb
Miasto/
gmina
Sposób
zbierania
odpadów
kontenery
KP-7
kontenery
KP-7
Gmina
Godziszów
Gmina
Modliborzyce
Pojemność
Sposób
pojemników,
rozmieszczenia
kontenerów
budynki
3
7m
użyteczności
publicznej
w 4 miejscach
7 m3
na terenie
gminy
mieszkańcy
samodzielnie
wywożą
odpady na
składowisko
kontenery
KP-7
mieszkańcy
samodzielnie
wywożą
Gmina Potok
odpady na
Wielki
składowisko
worki
foliowe
7m
3
w kilku
miejscach
na terenie
Modliborzyc
cała gmina
Rodzaj
zbieranych
odpadów
Częstotliwość
zbierania
odpadów
zmieszane
w miarę potrzeb
zmieszane
w miarę potrzeb
zmieszane
w miarę potrzeb
zmieszane
1 raz w tygodniu
zmieszane
w miarę potrzeb
zmieszane
1 raz w miesiącu
5.1.1.2.2 System segregacji i odzysku odpadów
Na terenie powiatu nie jest prowadzona selektywna zbiórka odpadów. Na niektórych
składowiskach obserwuje się zbieraczy surowców wtórnych.
Tab. 5.1.1.2.2 System segregacji i odzysku odpadów
Gmina/miasto
Gmina Batorz
Gmina Chrzanów
Gmina Dzwola
Gmina Godziszów
Gmina Modliborzyce
Gmina Potok Wielki
System segregacji i odzysku odpadów
 Segregacja odpadów nie jest prowadzona.
 Na składowisku obserwuje się kilku zbieraczy .
 Na składowisku obserwuje się lokalnych zbieraczy
złomu i butelek
 Segregacja odpadów nie jest prowadzona.
 Segregacja odpadów nie jest prowadzona
- 47 -
5.1.1.2.3 Zakłady zajmujące się zbieraniem, przeładunkiem i transportem
odpadów na składowiska oraz rodzaj sprzętu wykorzystywanego do
gospodarki odpadami
Tab. 5.1.1.2.3 Zakłady zajmujące się zbieraniem, przeładunkiem i transportem odpadów
Zakłady zajmujące się zbieraniem i transportem i
przeładunkiem odpadów

Przedsiębiorstwo
Gospodarki
Komunalnej
i
Mieszkaniowej w Janowie Lubelskim Sp z o.o.,
Miasto i Gmina Janów Lubelski ul. Bohaterów Porytowego Wzgórza 46 - 48.

Firma „Usługi asenizacyjne‖ Kozik Elżbieta (odbiór
nieczystości płynnych) z Janowa Lubelskiego
Gmina Batorz
Gmina Chrzanów

Pan Moskal Zbysław (odbiór nieczystości
płynnych).
Gmina Dzwola

Z.U. „Mleczarnia‖ Krzemień, właściciel Pani
Władysława Ciupak (odbiór nieczystości płynnych).
Gmina Godziszów

PPHU‖TAROT‖ E. Hys, Słodków III, 23 206 Stróża

Przedsiębiorstwo Drogowe i Oczyszczania Sp.
Gmina Modliborzyce
z o. o. w Kraśniku.
Gmina Potok Wielki

Firma prywatna
Gmina/miasto
5.1.1.2.4 Wyposażenie w sprzęt
Tab. 5.1.1.2.4 Wyposażenie w sprzęt
Gmina/miasto
Gmina Batorz
Gmina Chrzanów
Gmina Dzwola
Gmina Godziszów
Gmina Modliborzyce
Gmina Potok Wielki
Wyposażenie w sprzęt
samochód do transportu kontenerów, śmieciarki, wozy
asenizacyjne, kompaktor, spychacz
samochód do wywozu kontenerów KP-7
samochód do transportu kontenerów, śmieciarki
ciągnik z przyczepą
5.1.1.2.5 System unieszkodliwiania
poszczególnych gminach
i
przepływu
odpadów
w
Odpady komunalne w Powiecie Janowskim unieszkodliwiane są poprzez składowanie.
- 48 -
Tab. 5.1.1.2.5 System unieszkodliwiania i przepływu odpadów w poszczególnych gminach
Gmina/miasto
Gmina Batorz
Gmina Chrzanów
Gmina Dzwola
Gmina Godziszów
Gmina Modliborzyce
Gmina Potok Wielki
Miejsce składowania odpadów z poszczególnych Gmin
Składowisko odpadów komunalnych w Janowie Lubelskim.
Składowisko odpadów komunalnych w Batorzu
Składowisko odpadów komunalnych w Chrzanowie
Składowisko odpadów komunalnych w Janowie Lubelskim
Składowisko odpadów komunalnych w Godziszowie.
Składowisko odpadów komunalnych w Kraśniku – Wilcze
Doły
Składowisko odpadów komunalnych w Potoku Wielkim
5.1.1.2.6 Komunalne składowiska odpadów
Na terenie Powiatu Janowskiego unieszkodliwianie odpadów odbywa się poprzez ich
składowanie na 5 składowiskach odpadów komunalnych.
Charakterystykę składowisk komunalnych w Powiecie Janowskim przedstawiają
tabele: 5.1.1.2.6a, 5.1.1.2.6b i 5.1.1.2.6c.
- 49 -
Tab. 5.1.1.2.6a Charakterystyka składowisk komunalnych w Powiecie Janowskim, część I
Gmina
Przedsiębiorstwo Pojemność Powie- Ilość odpadów
Lokalizacja
obsługujące
składowiska rzchnia nagromadzonych
składowiska
obiekt
[m3]
[ha] do końca 2002 r.
Przedsiębiorstwo
Miasto
Gospodarki
i Gmina
Janów
Komunalnej i
Janów
Lubelski
Mieszkaniowej
Lubelski
w Janowie
Lubelskim
Gmina
Batorz
Urząd Gminy w
Batorz
Pierwszy
Batorzu
Gmina
Chrzanów
Urząd Gminy
Chrzanów
Trzeci
w Chrzanowie
Gmina
Godziszów
Urząd Gminy
Godziszów Pierwszy
w Godziszowie
Gmina
Potok
Urząd Gminy
Potok
Wielki
Potok Wielki
Wielki
Powiat Janowski
180 000
3,15
10 300
0,41
46 000
1,1
31 000
1,15
7 450
0,51
274 750
6,32
172 000 m3
1 030 m3
5 686 m3
12 800 m3
1 862 m3
193 378 m3
- 50 -
Ilość odpadów Stopień Przewidywany
złożona w
wypełokres
2002 r.
nienia eksploatacji
w Mg
w%
(rok)
Stan prawny
8 000,0
96
do 2004
uregulowany
18,0
10
2010-2020
częściowo
uregulowany
98,0
12,4
ok. 2025
uregulowany
90,0
41
do 2012
uregulowany
59,0
30
do 2012
uregulowany
8 265,0
Tab. 5.1.1.2.6b Charakterystyka składowisk komunalnych w Powiecie Janowskim, część II
Lokalizacja
składowiska
Gmina
Ilość
piezometrów
Ekranizacja
podłoża
Drenaż podłoża
Instalacja
odgazowania
Selektywna
zbiórka
odpadów
Odzysk odpadów
niebezpiecznych
Miasto i Gmina
Janów Lubelski
Janów
Lubelski
brak
brak
brak
brak
brak
brak
Gmina Batorz
Batorz
Pierwszy
brak
tak
brak
brak
brak
Gmina
Chrzanów
Chrzanów
Trzeci
brak
tak
brak
brak
brak
Gmina
Godziszów
Godziszów
Pierwszy
brak
tak
brak
brak
brak
Gmina Potok
Wielki
Potok Wielki
2
tak
brak
brak
brak
warstwa gliny
(1m), folia
polietylenowa
spoiste pyły(1m),
folia
polietylenowa
warstwa gliny
(0,5 m), folia
polietylenowa
warstwa gliny
(0,5m), folia
polietylenowa
Tab. 5.1.1.2.6c Charakterystyka składowisk komunalnych w Powiecie Janowskim, część III
Lokalizacja
składowiska
Gmina
Miasto
i Gmina
Janów
Lubelski
Janów
Lubelski
Urządzenie
Siatka
Pomiar
Rejestracja do mycia i
Pas zapobiegająca Prowadzenie
Ogrodzenie
przyjmowanych
wjazdów dezynfekcji
zieleni rozwiewaniu monitoringu
ilości odpadów
kół
odpadów
Ochrona obiektu
na podstawie
objętości
tak
tak
tak
tak
- 51 -
tak
nie
nie
Lokalizacja
składowiska
Gmina
Gmina
Batorz
Batorz
Pierwszy
Gmina
Chrzanów
Chrzanów
Trzeci
Gmina
Godziszów
Godziszów Pierwszy
Gmina
Potok
Wielki
Potok
Wielki
Urządzenie
Siatka
Pomiar
Rejestracja do mycia i
Pas zapobiegająca Prowadzenie
Ogrodzenie
przyjmowanych
wjazdów dezynfekcji
zieleni rozwiewaniu monitoringu
ilości odpadów
kół
odpadów
tak
nie
nie
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
nie
na podstawie
objętości
na podstawie
objętości
na podstawie
objętości
- 52 -
Ochrona obiektu
nie
tak
nie
nie
tak
nie
nie
dozór sprawowany
przez wysypiskowego
tak
nie
nie
nie
nie
nadzór nad
wysypiskiem w ramach
obowiązków
służbowym prac.
Urzędu Gminy
nie
nie
5.1.1.2.7 Koszty i opłaty związane z gospodarowaniem odpadami
Tab. 5.1.1.2.7 Koszty i opłaty związane z gospodarowaniem odpadami
Gmina/miasto
Lubelski
Gmina Batorz
Gmina Chrzanów
Gmina Dzwola
Gmina Godziszów
Gmina
Modliborzyce
Gmina Potok Wielki
Koszty i opłaty związane z gospodarowaniem odpadami w zł

11,99 zł brutto za przyjęcie na składowisko 1
3
m /odpadów

nie pobiera się opłat za przyjęcie odpadów na
składowisko

roczne koszty utrzymania składowiska 5 000 zł

składowisko

11,99 zł brutto za przyjęcie na składowisko w Janowie
Lubelskim 1 m3/odpadów

składowisko

26,75 zł brutto za przyjęcie na składowisko w Kraśniku
– Wilcze Doły 1 m3/odpadów

opłata za zwózkę odpadów z terenu Gminy ciągnikiem
w miesiącach marzec – październik 600 zł/miesiąc

roczne koszty utrzymanie składowiska 30 000 zł
5.1.1.2.8 Mocne i słabe strony istniejących rozwiązań organizacyjno –
technicznych gospodarki odpadami
Mocne strony istniejących rozwiązań gospodarki odpadami komunalnymi:
- uregulowany stan prawny gminnych składowisk odpadów komunalnych w
Chrzanowie, Godziszowie, Janowie Lubelskim, Potoku Wielkim,
- uszczelnione podłoże składowisk komunalnych w Chrzanowie , Potoku Wielkim,
Godziszowie, Batorzu,
- rozpoczęcie budowy składowiska odpadów komunalnych, w listopadzie 2003 r., dla
Gmin: Janów Lubelski i Modliborzyce w Borownicy, które jest jednocześnie pierwszą
instalacją w ramach tworzenia ZZO dla Powiatu Janowskiego,
- zbieranie odpadów komunalnych we wszystkich gminach powiatu,
- istnienie na terenie gmin Janów Lubelski i Modliborzyce komunalnych oczyszczalni
ścieków,
- istnienie na terenie powiatu punktów skupu ( odbioru ) odpadów, zwłaszcza odpadów
niebezpiecznych.
Słabe strony istniejących rozwiązań gospodarki odpadami:
- brak selektywnej zbiórki odpadów,
- brak izolacji na składowisku odpadów komunalnych w Janowie Lubelskim,
- brak na terenie powiatu infrastruktury ZZO (sortownia, kompostownia, linie do
odzysku odpadów wielkogabarytowych, budowlanych, składowisko w początkowej
fazie budowy)
- brak instalacji do unieszkodliwiania odpadów komunalnych, innych niż składowiska
odpadów,
- 53 -
-
niewystarczająca sieć kanalizacyjna na terenie powiatu.
5.1.1.2.9 Ocena postępowania z odpadami niebezpiecznymi w sektorze
komunalnym
W wielu zakładach, zwłaszcza w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw, powstają
niewielkie ilości odpadów niebezpiecznych, których ilość i sposób postępowania są trudne do
rejestracji i monitorowania ze względu na duże ich rozproszenie.
Na terenie powiatu brak jest zorganizowanej zbiórki komunalnych odpadów
niebezpiecznych.
5.1.1.2.10 Ocena postępowania z odpadami ulegającymi biodegradacji
Aktualnie odpady ulegające biodegradacji nie są zagospodarowywane w sposób
zorganizowany. Powstające w gospodarstwach domowych odpady (na terenach zabudowy
jednorodzinnej) są wykorzystywane we własnym zakresie. Odpady zieleni miejskiej są
przekazywane na składowisko odpadów komunalnych w Janowie Lubelskim.
W przyszłości odpady biodegradowalne będą przekazywane do kompostowni, gdzie
będą przekształcane w nawóz, który następnie będzie sprzedawany okolicznym mieszkańcom
powiatu.
Harmonogram inwestycji w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami zakłada, że
kompostownia komorowa Zakładu Zagospodarowania Odpadami dla Powiatu Janowskiego
będzie budowana w latach 2010 – 2012.
5.1.1.2.11 Ocena zgodności przyjętych rozwiązań z ustawą o odpadach
i ustawodawstwem Unii Europejskiej
Aktualne rozwiązania gospodarki odpadami na terenie Powiatu Janowskiego w
niewielkim stopniu spełniają wymagania związane z ustawą o odpadach i ustawodawstwem
Unii Europejskiej.
Zorganizowana zbiórka odpadów nie obejmuje całego powiatu. Selektywna zbiórka
odpadów jest na terenie powiatu nie jest prowadzona. Nie występuje również selektywna
zbiórka odpadów niebezpiecznych. Unieszkodliwianie odpadów odbywa się jedynie poprzez
ich składowanie. Brak jest na terenie powiatu infrastruktury ZZO. Pierwsza instalacja składowisko odpadów komunalnych - na terenie planowanego ZZO Borownica jest w
początkowej fazie realizacji (budowę rozpoczęto w listopadzie 2003 r.).
Kompleksowa gospodarka odpadami będzie mogła być realizowana zgodnie z ustawą
o odpadach i ustawodawstwem Unii Europejskiej po uruchomieniu Zakładu
Zagospodarowania Odpadów w Borownicy z wszystkimi urządzeniami do odzysku i
unieszkodliwiania odpadów takimi jak:
- hala z liniami do segregacji,
- boksy na surowce wtórne przeznaczone do sprzedaży,
- pomieszczenia do tymczasowego magazynowania odpadów niebezpiecznych,
- pomieszczenia do rozbiórki i kruszenia odpadów wielkogabarytowych oraz
urządzenia do kruszenia tych odpadów,
- linie do przekształcania gruzu budowlanego (kruszarki, przesiewacze
wibracyjne) i doczyszczania dowiezionych odpadów budowlanych,
- kompostowania odpadów organicznych,
- składowisko odpadów komunalnych.
- 54 -
5.1.1.2.12 Ocena wpływu na środowisko obiektów unieszkodliwiania
odpadów
Na podstawie analizy istniejących dokumentów i danych, nie
stwierdzono szczególnie negatywnego wpływu aktualnie eksploatowanych składowisk
komunalnych na stan środowiska.
5.1.1.2.13 Ocena stanu realizacji obowiązków wytwórców i odbiorców
odpadów wynikających z ustawy o odpadach.
-
-
-
-
-
-
-
-
większość wytwórców odpadów prowadzących instalacje posiada pozwolenia
na wytwarzanie powyżej odpadów 1 tony odpadów niebezpiecznych rocznie
lub powyżej 5 tysięcy ton rocznie odpadów innych niż niebezpieczne,
(przepisy nie dotyczą odpadów komunalnych),
większość wytwórców odpadów prowadzących instalacje, wytwarzających do
1 tony odpadów niebezpiecznych rocznie posiada decyzje zatwierdzające
program gospodarki odpadami niebezpiecznymi (przepisy nie dotyczą
odpadów komunalnych),
nie wszyscy wytwórcy prowadzący instalacje, wytwarzający od 5 do 5 tysięcy
ton rocznie odpadów przedkładają informacje o wytwarzanych odpadach oraz
o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami (przepisy nie dotyczą
odpadów komunalnych),
nie wszyscy wytwórcy odpadów nieprowadzący instalacji, którzy wytwarzają
odpady niebezpieczne w ilości powyżej 100 kg rocznie, posiadają decyzje
zatwierdzające program gospodarki odpadami niebezpiecznymi (przepisy nie
dotyczą odpadów komunalnych),
nie wszyscy wytwórcy odpadów nieprowadzący instalacji, którzy wytwarzają
odpady niebezpieczne w ilości do 100 kg rocznie albo powyżej 5 ton rocznie
odpadów innych niż niebezpieczne, przedkładają informacje o wytwarzanych
odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami
(przepisy nie dotyczą odpadów komunalnych),
zakłady prowadzące działalność w zakresie zbierania i transportu odpadów na
terenie Powiatu posiadają zezwolenia na prowadzenie tej działalności,
posiadacze odpadów, z reguły nie prowadzą szczegółowej ewidencji odpadów
pomimo, że są zobowiązani do prowadzenia ilościowej i jakościowej ewidencji
zgodnie z przyjętym katalogiem odpadów i listą odpadów niebezpiecznych.
Ewidencja ta w przypadku posiadacza odpadów, który prowadzi działalność w
zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, powinna obejmować
sposoby gospodarowania odpadami, a także dane o ich pochodzeniu i miejscu
przeznaczenia,
wytwórcy osadów ściekowych z reguły nie przekazują danych marszałkowi
województwa informacji o miejscu wytwarzania, odzysku lub
unieszkodliwiania odpadów,
nie wszystkie podmioty gospodarcze przekazują marszałkowi województwa
informacje o ilości wytwarzanych odpadach i sposobach gospodarowania nimi.
- 55 -
5.1.2 Komunalne osady ściekowe
5.1.2.1 Osady ściekowe powstające w oczyszczalniach ścieków
Osady wytwarzane w oczyszczalniach ścieków można podzielić na:
- odpady ze skratek,
- piaskowników,
- procesów stabilizacji i odwadniania osadów, w tym ustabilizowane osady ściekowe.
Większość ścieków stanowią ścieki komunalne. Ogółem w Powiecie Janowskim
w 2002 r. wytworzono 285,1 Mg osadów ściekowych, w tym 9,1 Mg wykorzystano na cele
rolnicze, natomiast 276,0 Mg zagospodarowywano w celach rekultywacyjnch na terenie
należącym do oczyszczalni ścieków w Janowie Lubelskim.
Tab. 5.1.2.1 Ilości wytwarzanych osadów ściekowych oraz sposób postępowania z nimi na
terenie poszczególnych gmin Powiatu Janowskiego w roku 2002 (według informacji
uzyskanych z poszczególnych gmin) w Mg.
Lokalizacja
Wykorzystane
Ogółem
oczyszczalni
na cele rolnicze
Powiat
Janowski
285,1
Składowane na
terenie
oczyszczalni
9,1
276,0
Miasto i Gmina
276,0
Janów lubelski
Gmina Dzwola
Gmina
Modliborzyce
Gmina Potok
Wielki
276,0
2,0
2,0
4,6
4,6
2,5
2,5
Uwagi
osad zagospodarowywany w celach
rekultywacyjnch na terenie
należącym do oczyszczalni ścieków
w Janowie Lubelskim
5.1.2.2 Oczyszczalnie ścieków
Aktualnie na terenie Powiatu Janowskiego istnieje 5 oczyszczalni ścieków,
oczyszczających ścieki komunalne. Cztery oczyszczalnie to obiekty mechaniczno –
biologiczne, natomiast 1 to oczyszczalnia mechaniczna (osadnik Imhoffa). W Potoku
Wielkim planuje się wykonanie komunalnej oczyszczalni ścieków.
Tab. 5.1.2.2 Charakterystyka oczyszczalni ścieków
Miejscowość
Gmina
Użytkownik
Typ
oczyszczalni
Janów
Lubelski
Janów
Lubelski
Zakład
Gospodarki
Komunalnej w
mech. – biol.
- 56 -
Ilość
Przepustoosadów
wość
ściekowych
(m3/dobę)
w Mg/rok
8 100
276
Miejscowość
Gmina
Użytkownik
Janowie
Lubelskim
Nadleśnictwo w
Janów
Janów
Janowie
Lubelski
Lubelski
Lubelskim
Szkoła
Kocudza
Dzwola
Podstawowa
Kocudzy
Urząd Gminy w
Modliborzyce Modliborzyce
Modliborzycach
Zespół Szkół
Potoczek
Potok Wielki Rolniczych w
Potoczku
Typ
oczyszczalni
Ilość
Przepustoosadów
wość
ściekowych
(m3/dobę)
w Mg/rok
mech. – biol.
58,5
10
mech. – biol.
„Sebiofikon‖
10
2,0
mech - biol.
200
4,6
Osadnik
Imhoffa
100
2,5
mech. – biol.
Urząd Gminy w
–
Potok Wielki Potok Wielki
Potoku
oczyszczalnia
Wielkim
projektowana
5.2 Odpady powstające w sektorze gospodarczym
Odpady powstające w obiektach przemysłowych są zbierane selektywnie. Transport
odpadów do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania realizowany jest przez:
- wytwórców odpadów,
- właścicieli instalacji do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów,
- specjalistyczne firmy transportowe.
W myśl Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn.
zm.) – rozdział 4, art. 17.1 i 17.2:
1.Wytwórca odpadów prowadzący instalację jest zobowiązany do:
1) uzyskania pozwolenia na wytwarzanie odpadów, jeżeli wytwarza powyżej 1 tony
odpadów niebezpiecznych rocznie lub powyżej 5 tysięcy ton rocznie odpadów innych
niż niebezpieczne,
2) uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi,
jeżeli wytwarza powyżej 0,1 tony do 1 tony odpadów niebezpiecznych rocznie,
3) przedłożenia informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach
gospodarowania wytworzonymi odpadami, jeżeli wytwarza do 0,1 tony odpadów
niebezpiecznych lub powyżej 5 ton do 5 tysięcy ton rocznie odpadów innych niż
niebezpieczne.
2. Wytwórca odpadów nie prowadzący instalacji jest obowiązany do:
1) uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi,
jeżeli wytwarza odpady niebezpieczne w ilości powyżej 100 kg rocznie,
2) przedłożenia informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach
gospodarowania wytworzonymi odpadami, jeżeli wytwarza odpady niebezpieczne w
ilości do 100 kg rocznie albo powyżej 5 ton rocznie odpadów innych niż niebezpieczne.
Pomimo nałożonego na wytwórców odpadów ustawowego obowiązku, nie wszyscy z
nich, zwłaszcza wytwórcy mniejszych ilości odpadów, składają informację o wytwarzanych
- 57 -
odpadach i sposobach gospodarowania nimi lub występują o uzyskanie pozwolenia na
wytwarzanie odpadów bądź decyzji zatwierdzających program gospodarki odpadami
niebezpiecznymi.
Starosta Janowski przyjmuje informacje o wytwarzanych odpadach oraz wydaje
pozwolenia na wytwarzanie odpadów bądź decyzje zatwierdzające program gospodarki
odpadami niebezpiecznym. Jednak dane w nich zawarte informują o potencjalnych
możliwościach wytwarzania odpadów przez ich wytwórców, a nie przedstawiają
rzeczywistych ilości wytwarzanych odpadów. Wobec powyższego informacje o ilości
wytwarzanych odpadów są niekompletne i przedstawiają szacunkowe ilości.
5.2.1 Bilans odpadów powstających w sektorze gospodarczym
W celu zbilansowania odpadów powstających w sektorze gospodarczym na obszarze Powiatu Janowskiego wykorzystano dane z:
- Raportu o stanie środowiska woj. lubelskiego w roku 2002,
- Departamentu Rozwoju Wsi i Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego
w Lublinie,
oraz własne Starostwa Powiatowego w Janowie Lubelskim.
Na podstawie uzyskanych danych z wyżej wymienionych źródeł określono, że w roku
2002 w Powiecie Janowskim wytworzono 5010,367 Mg odpadów z sektora gospodarczego, w
tym 56,319 Mg odpadów niebezpiecznych. Masa wytworzonych odpadów niebezpiecznych
stanowi 1,124% całości wytworzonych odpadów z sektora gospodarczego.
Tab. 5.2.1a. Ilości odpadów wytworzonych przez zakłady na terenie Powiatu Janowskiego
w 2002 wg decyzji wydanych przez starostę oraz złożonych informacji
Nazwa wytwórcy
Miasto
Gmina
Ilość [Mg]
CATERPILLAR POLAND Sp. zo.o.
Janów Lubelski Janów Lubelski 82,208
PPH „JANEX‖
Ahold Polska
Janów Lubelski Janów Lubelski
90
FMJ Fabryka Maszyn Sp. z o.o.
„Petroprofit‖ Sp. z o.o. Niemce k/Lublina –
25,328
Stacja Paliw
„Browar Janów Lubelski‖
Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska
Janów Lubelski Janów Lubelski 2 413,032
Apteka mgr farm. Barbara Samolej
Batorz
Batorz
0,006
Gabinet Stomatologiczny stom. Magdalena Zdeb
- Makowska
Ubojnia Trzody Chlewnej Renata Moskal
Biała
Janów Lubelski
9,9
PUH „PETROMAX‖ Sp. z o.o.
0,9
Zakład Fotograficzny Ewa Futyma
Apteka M. Frania&T. Popielec
Apteka Prywatna mgr farm. Emilia Belniak
0,005
Apteka mgr farm. Zofia Piech
Potok Wilki
Potok Wielki
0,004
Gabinet Stomatologiczny lek. stom. Anna
Sowińska
Apteka mgr farm. Mirosława Fac
Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska‖ Janów Lubelski Janów Lubelski
270
Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowe
0,4
„Florczak‖
Liga Obrony Kraju
- 58 -
Nazwa wytwórcy
Zakład Przetwórstwa Mięsa „MATTHIAS‖
Apteka Prywatna mgr farm. Ewa Drzazga
Miasto
Gmina
Kolonia Zamek Modliborzyce
Apteka mgr farm. Lucyna Kałuża
Janów Lubelski
Hurtownia Farmaceutyczna „Aspirynka‖
Janów Lubelski
Jeronimo Martins Dystrybucja Sp. z o.o. Market
Janów Lubelski
„Biedronka‖
Apteka mgr farm. Lucyna Kałuża Paweł Kałuża Godziszów
Apteka mgr farm. Anna Przychodzeń Woś
Janów Lubelski
Rzeszowski Zakład Energetyczny S.A. w
Rzeszowie – Rejon Energetyczny w Janowie
Janów Lubelski
Lubelskim oraz Stacja Elektroenergetyczna w
Janowie Lubelskim
Apteka mgr farm. Alicja Tomczyk
Janów Lubelski
Przedsiębiorstwo Robót Drogowo -Mostowych Borownica
Nadleśnictwo Janów Lubelski
Janów Lubelski
Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i
Janów Lubelski
Mieszkaniowej Spółka z o.o.
Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki
Janów Lubelski
Zdrowotnej
Polski Koncern Naftowy S.A. Oddział w
Zdziłowice
Kielcach – Stacja Paliw
Polski Koncern Naftowy S.A. Oddział w
Janów Lubelski
Kielcach – Stacja Paliw
Zakład Usługowy Auto-Moto-Servis
Janów Lubelski
Zakład Gospodarki Komunalnej
Janów Lubelski
Zespół Szkół Zawodowych
Janów Lubelski
P.P.H.U. „FRAMKOG‖ s.c Piekarnia w Białej Biała
Razem
Ilość [Mg]
341,8
0,002
Janów Lubelski
Janów Lubelski
0,002
0,01
Janów Lubelski
0,005
Godziszów
Janów Lubelski
0,002
0,004
Janów Lubelski
2,64
Janów Lubelski 0,002
Janów Lubelski
0,274
Janów Lubelski
3,62
Godziszów
2,0
Janów Lubelski
2,0
Janów Lubelski
Janów Lubelski
Janów Lubelski
Janów Lubelski
1,0
0,08
0,046
0,001
5010,367
Tab. 5.2.1b. Ilości odpadów wytworzonych przez zakłady na terenie Powiatu Janowskiego w
2002r., według głównych strumieni odpadów
Grupa
Nazwa odpadu
Mg
Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych,
02
2983,4
rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności
Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok
08
ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw
0,35
i farb drukarskich
09
Odpady z przemysłu fotograficznego i usług fotograficznych
2,342
10
Odpady z procesów termicznych
246,02
Odpady z chemicznej obróbki i powlekania powierzchni metali oraz
11
1,4
innych materiałów z procesów hydrometalurgii metali nieżelaznych
Odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki
12
801,605
powierzchni metali i tworzyw sztucznych
Oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem olejów
13
10,11
jadalnych oraz grup 05, 12 i 19)
Odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały
15
147,479
filtracyjne i ubrania ochronne nieujęte w innych grupach
- 59 -
Grupa
16
17
18
19
Nazwa odpadu
Mg
Odpady nieujęte w innych grupach
281,748
Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz
infrastruktury drogowej (włączając glebę i ziemię z terenów
532,719
zanieczyszczonych)
odpady medyczne i weterynaryjne
2,924
Odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z
oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów
0,27
przemysłowych
Razem
5010,367
5.2.1.1 Bilans odpadów innych niż niebezpieczne powstających w
sektorze gospodarczym
Tab. 5.2.1.1a. Ilości odpadów innych niż niebezpieczne wytworzonych przez zakłady na
terenie Powiatu Janowskiego w 2002r., według danych uzyskanych z poszczególnych
zakładów
Nazwa wytwórcy
Miasto
CATERPILLAR POLAND Sp. zo.o.
Janów Lubelski
PPH „JANEX‖
Janów Lubelski
Ahold Polska
Janów Lubelski
Janów Lubelski
„Petroprofit‖ Sp. z o.o. Niemce k/Lublina –
Modliborzyce
Stacja Paliw
Janów Lubelski
Janów Lubelski
Batorz
Gabinet Stomatologiczny stom. Magdalena
Janów Lubelski
Zdeb - Makowska
Biała
Janów Lubelski
Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska‖ Janów Lubelski
Kolonia Zamek
Przedsiębiorstwo Robót Drogowo-Mostowych Borownica
Razem
Gmina
Ilość [Mg]
Janów Lubelski
90
Modliborzyce
25,2
Janów Lubelski 2 413,027
Batorz
0,005
Janów Lubelski
0,036
Janów Lubelski
9,9
0,9
Janów Lubelski
1,05
Janów Lubelski
261
Modliborzyce
306,2
4 951,848
Tab. 5.2.1.1b. Ilości odpadów innych niż niebezpieczne wg głównych strumieni odpadów
wytworzonych przez zakłady na terenie Powiatu Janowskiego w 2002 r.
Grupa
Nazwa odpadu
Mg
02
2947,8
09
1,05
10
Odpady z procesów termicznych
245,6
Odpady z chemicznej obróbki i powlekania powierzchni metali oraz
11
1,4
innych materiałów z procesów hydrometalurgii metali nieżelaznych
12
801,5
- 60 -
Grupa
15
16
17
Nazwa odpadu
Mg
147,259
274,44
Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz
infrastruktury drogowej (włączając glebę i ziemię z terenów
532,85
zanieczyszczonych)
Razem
4 951,899
5.2.1.2 Bilans odpadów niebezpiecznych powstających w sektorze
gospodarczym
Odpady niebezpieczne stanowią szczególne zagrożenie dla zdrowia ludzi i środowiska
i dlatego gospodarka nimi wymaga szczególnej kontroli.
Rodzaje odpadów niebezpiecznych wymienione są w załączniku do rozporządzenia
Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112,
poz. 1206). Listę odpadów niebezpiecznych ustalono poprzez oznakowanie odpadów
niebezpiecznych w katalogu odpadów indeksem górnym w postaci gwiazdki przy kodzie
rodzaju odpadów.
Tab. 5.2.1.2a Masa odpadów niebezpiecznych wytworzonych na terenie Powiatu
Janowskiego w 2002r., według Starostwa Powiatowego w Janowie Lubelskim
Ilość
Nazwa wytwórcy
Miasto
Gmina
[Mg]
35,6
CATERPILLAR POLAND Sp. z o. o.
Batorz
Batorz
0,001
0,9
Apteka M. Frania& T.Popielec
Apteka Prywatna mgr farm. Emilia Belniak
0,005
Apteka mgr farm. Zofia Piech
Potok Wilki
Potok Wielki
0,004
Gabinet Stomatologiczny lek. stom. Anna
Sowińska
Apteka mgr farm. Mirosława Fac
Przedsiębiorstwo
Handlowo
–
Usługowe
0,4
„Florczak‖
Liga Obrony Kraju
Apteka Prywatna mgr farm. Ewa Drzazga (2
Apteki)
Apteka mgr farm. Lucyna Kałuża
Hurtownia Farmaceutyczna „Aspirynka‖
Jeronimo Martins Dystrybucja Sp. z o.o. Market
„Biedronka‖
Apteka mgr farm. Lucyna Kałuża Paweł Kałuża Godziszów
Godziszów
0,001
Apteka mgr farm. Anna Przychodzeń Woś
Rzeszowski Zakład Energetyczny S.A. w Janów Lubelski Janów Lubelski 2,64
- 61 -
Nazwa wytwórcy
Miasto
Gmina
Ilość
[Mg]
Rzeszowie – Rejon Energetyczny w Janowie
Lubelskim oraz Stacja Elektroenergetyczna w
Janowie Lubelskim
Apteka mgr farm. Alicja Tomczyk
Przedsiębiorstwo Robót Drogowo Mostowych
Borownica
Janów Lubelski
0,9
Nadleśnictwo w Janowie Lubelskim
FMJ – Fabryka Maszyn Sp. z o.o.
4,5
Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i
Mieszkaniowej
Samodzielny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej Janów Lubelski Janów Lubelski 3,62
Polski Koncern Naftowy S.A. Oddział w Kielcach
Zdziłowice
Godziszów
2,0
– Stacja Paliw
Polski Koncern Naftowy S.A. Oddział w Kielcach
2,0
– Stacja Paliw
Zakład Usługowy Auto-Moto-Servis
1,0
Zakład Gospodarki Komunalnej
Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska‖
Zespół Szkół Zawodowych
„Petroprofit‖ Sp. z o.o. Niemce k/Lublina
0,13
P.P.H.U. „FRAMKOG‖ s.c. Piekarnia w Białej
Biała
56,423
56,319
Razem
Tab. 5.2.1.2b Ilości odpadów niebezpiecznych wg głównych strumieni odpadów
wytworzonych przez zakłady na terenie Powiatu Janowskiego w 2002 r.
Grupa
02
08
09
12
13
15
16
18
19
Nazwa odpadu
Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok
ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw
i farb drukarskich
Oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem olejów
jadalnych oraz grup 05, 12 i 19)
odpady medyczne i weterynaryjne
Odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z
oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów
przemysłowych
Razem
- 62 -
Mg
35,6
0,35
2,012
0,105
7,552
0,22
7,308
2,902
0,27
56,319
Większe zakłady to:
- Fabryka Maszyn Sp. z o. o. Janów Lubelski,
- Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska,
- Caterpillar Poland Sp. z o. o. Janów Lubelski,
- Zakład Przetwórstwa Mięsa „MATTHIAS‖ Kolonia Zamek,
- Nadleśnictwo Janów Lubelski,
- RZE S.A. Rzeszów, Rejon Energetyczny Janów Lubelski,
- Przedsiębiorstwo Budowlano – Usługowe „EKOMEL‖ Sp. z o. o. w Janowie Lubelskim,
- Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp.z o.o. w Janowie Lubelskim.
5.2.2.Odpady powstające w sektorze przemysłowym
5.2.2.1 Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych
i infrastruktury drogowej
Odpady te wytwarzane są w zakładach remontowo - budowlanych, drogownictwie,
budownictwie przemysłowym oraz w przedsiębiorstwach odpowiedzialnych za dostawę
wody, ciepła i gazu. Powstają zarówno na etapie budowy, jak i w czasie wykonywanych
planowych i awaryjnych remontów oraz prac rozbiórkowych. Wytwarzane są w bardzo
dużym rozproszeniu, co utrudnia szacowanie ich ilości.
Odpady zawierające azbest zostały omówione w części dotyczącej odpadów
niebezpiecznych (rozdział 5.2.2.7).
Charakterystyka jakościowa odpadów z budowy, remontów i demontażu obiektów
budowlanych i infrastruktury drogowej jest bardzo zróżnicowana w zależności od źródła
powstawania. Odpady te mogą być zanieczyszczone, między. innymi: metalami ciężkimi,
substancjami ropopochodnymi, PCB, substancjami impregnującymi.
Brak jest danych o ilości wytwarzanych w Powiecie Janowskim, odpadów z budowy,
remontów i demontażu obiektów budowlanych i infrastruktury drogowej. Na terenie Powiatu
Janowskiego działają:
- Przedsiębiorstwo Robót Drogowo – Mostowych Sp. z o.o. w Janowie
Lubelskim
- EKOMEL Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Budowlano – Usługowe w Janowie
Lubelskim
- Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Usługowe „INŻBUD‖ Sp. z o.o. w Janowie
Lubelskim
- Przedsiębiorstwo Budowlano – Montażowe „FLISBUD‖ w Janowie
Lubelskim.
5.2.2.2 Odpady przemysłu spożywczego
Odpady przemysłu spożywczego powstają głównie w gospodarstwach rolnych,
hodowlanych, browarze, ubojniach, mleczarniach oraz innych zakładach zajmujących się
produkcją i przetwórstwem żywności.
Tab. 5.2.2.2a Bilans odpadów z sektora rolno – spożywczego w Mg, wytworzonych w 2002 r.
na terenie Powiatu Janowskiego (wg GUS).
Nazwa wytwórcy
Miasto
Gmina
Ilość [Mg]
239,4
2400
Biała
Janów Lubelski
9,9
- 63 -
Nazwa wytwórcy
Miasto
Gmina
Ilość [Mg]
Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska‖ Janów Lubelski Janów Lubelski
3
329,6
Razem
2981,9
Na terenie Powiatu Janowskiego w 2002 r. wytworzono 2 981,9 Mg odpadów z
sektora rolno – spożywczego (grupa 02). Dominującą masę odpadów – 2 400 Mg, stanowiły
odpady z zakładu mleczarskiego. Stanowiły one 80,48% wszystkich odpadów z sektora rolno
– spożywczego w powiecie. Efektem działalności Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej jest
serwatka. Została ona w całości zagospodarowana.
5.2.2.3 Odpady powstające w przemyśle drzewnym
Odpady z przetwórstwa drewna powstają głównie w tartakach, zakładach stolarskich.
W przemyśle drzewnym dominujący udział ilościowy maja takie odpady, jak: wióry,
ścinki, kawałki drewna i płyt wiórowych, fornir oraz trociny i odpady kory. Należy
przypuszczać, że powyższe odpady podlegają odzyskowi w celach energetycznych na terenie
zakładów wytwarzających odpad lub są przekazywane odbiorcom indywidualnym. Również
odpady z przetwórstwa drewna oraz produkcji mebli stosowane są w ogrodnictwie i
leśnictwie jako komponent mieszanek torfowych lub naturalna ściółka w szkółkach leśnych.
Brak jest informacji o ilości wytwarzanych odpadów z przemysłu drzewnego na
terenie Powiatu Janowskiego. W Powiecie Janowskim do większych wytwórców tej grupy
odpadów należy zaliczyć:
- Nadleśnictwo Janów Lubelski
- Zakład Stolarski DREWNO S.C. Tadeusz Bielak i Anna Bielak w Dzwoli.
5.2.2.4 Odpady powstające w kotłowniach
Podstawową masę odpadów powstających w kotłowniach (kod 10) stanowią żużle,
popioły paleniskowe, pyły z kotłów. Głównym wytwórcą tych odpadów w powiece
janowskim jest FMJ Fabryka Maszyn w Janowie Lubelskim, w którym powstało w 2002 r. w
ok. 131,6 Mg tych odpadów.
Tab. 5.2.2.4 Bilans odpadów powstających w kotłowniach w Mg,
wytworzonych w 2002 r. na terenie Powiatu Janowskiego (wg GUS).
Nazwa wytwórcy
Miasto
Gmina
Ilość [Mg]
131,6
Browar Janów Lubelski
50
Gmina
Spółdzielnia
„SAMOPOMOC
32
CHŁOPSKA‖
Razem
213,6
- 64 -
5.2.2.5 Odpady przemysłu samochodowego
5.2.2.5.1 Wyeksploatowane samochody
Wyekspolatowane samochody (wraki pojazdów) – kod 16 01 00 - zawierają
substancje niebezpieczne dla środowiska, np. oleje, płyny hamulcowe i akumulatory
kwasowo – ołowiowe.
Większość elementów wchodzących w skład pojazdów (ok. 85%) stanowią metale i
tworzywa sztuczne, nadające się do recyklingu (Krajowy Plan Gospodarki Odpadami,
M. P. z 2003 r. Nr 11, poz. 159).
Na terenie Powiatu Janowskiego uprawnionym przedsiębiorstwem zajmującym się
unieszkodliwianiem pojazdów jest Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i
Mieszkaniowej Spółka z o.o. w Janowie Lubelskim, 23-300 Janów Lubelski, ul. Bohaterów
Porytowego Wzgórza 46/48; tel. (0151)872-12-82.
5.2.2.5.2 Zużyte opony
Zużyte opony mogą być wykorzystywane poprzez:
- bieżnikowanie,
- zagospodarowanie całych opon,
- wykorzystanie produktów z przeróbki mechanicznej i chemicznej opon.
Pomimo istnienia możliwości technicznych do wykorzystania zużytych opon aktualnie
ich pozyskanie jest niewielkie ze względu na brak systemu ich zbiórki.
5.2.2.6 Odpady olejowe i ropopochodne
-
-
Odpady olejowe i ropopochodne należą w katalogu odpadów do grup 05 i 13.
Są to:
zużyte oleje silników spalinowych,
oleje przekładniowe,
oleje smarowe,
oleje hydrauliczne,
odpady z ropy naftowej,
smary i asfalty,
odpady z oczyszczania gazu ziemnego.
Powstają:
w trakcie wymiany olejów stosowanych w przekładniach maszyn i instalacji
przemysłowych,
w trakcie wymiany olejów z hydraulicznych układów do przenoszenia energii,
w trakcie wymiany olejów w systemach smarowania obiegowego – są to oleje
maszynowe,
w trakcie wymiany olejów transformatorowych,
w trakcie wymiany olejów grzewczych.
W motoryzacji oleje odpadowe powstają w trakcie wymiany olejów silnikowych i
przekładniowych z pojazdów samochodowych oraz na skutek eksploatacji pojazdów
samochodowych.
- 65 -
Decyzje wydane w Powiecie Janowskim pozwalają na wytwarzanie odpadów
olejowych w ilości ok. 3,64 Mg, w ciągu roku.
Najważniejsi wytwórcy odpadów to:
stacje paliw i zakłady gospodarki produktami ropopochodnymi, warsztaty samochodowe,
przedsiębiorstwa motoryzacyjne, PKS, Rzeszowski Zakład Energetyczny S.A. w Rzeszowie –
Rejon Energetyczny w Janowie Lubelskim, Przedsiębiorstwo Robót Drogowo - Mostowych,
Zakład Usługowy Auto-Moto-Servis, Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i
Mieszkaniowej Sp. z o.o. w Janowie Lubelskim.
Odpady olejowe przekazywane są firmom specjalistycznym, trudniącym się zbiórką
olejów przepracowanych lub firmom prowadzącym serwisy separatorów olejowych.
Istniejące w Polsce moce przerobowe w zakresie zagospodarowania olejów
przepracowanych są wystarczające. Unieszkodliwianiem odpadów olejowych zajmuje się,
między innymi, Rafineria Nafty „Jedlicze‖. Odpady o wysokich właściwościach
energetycznych wykorzystywane są do podniesienia efektywności unieszkodliwiania
odpadów.
5.2.2.7 Azbest
Specyficzne własności azbestu spowodowały, że znalazł on bardzo szerokie
gospodarcze zastosowanie przede wszystkim w budownictwie, energetyce, a także w
transporcie oraz w przemyśle maszynowym, stoczniowym, włókienniczym, chemicznym i
innych gałęziach przemysłu w postaci około 3000 wyrobów. W Polsce ok. 90% azbestu
zużywano do produkcji wyrobów azbestowo - cementowych. Najwięcej azbestu zużyto w
latach 70-tych. W latach 80-tych, a zwłaszcza 90-tych ilość zużytego azbestu do produkcji
wyrobów azbestowo - cementowych znacznie się zmniejszyła.
W Polsce w 1997 r. wprowadzono ustawę o zakazie stosowania wyrobów
zawierających azbest. W wyniku realizacji zapisów tej ustawy aktualnie w Polsce:
- zaprzestano produkcji i przetwarzania azbestu (z wyjątkiem wyrobów, których lista
publikowana jest w rozporządzeniach),
- zakończono obrót azbestem i wyrobami zawierającymi azbest.
Najwięcej odpadów zawierających azbest powstaje w trakcie prac remontowo –
budowlanych: podczas wymiany pokryw dachowych oraz elewacji wykonanych z wyrobów
azbestowo - cementowych.
Odpady unieszkodliwia się poprzez składowanie na składowiskach z uszczelnionym
podłożem. Według Krajowego Planu Gospodarki Odpadami na koniec 2001 r. funkcjonowało
w Polsce 9 składowisk odpadów azbestowo - cementowych o różnej pojemności składowania.
Szacuje się, że w wyniku remontów pokryć dachowych budynków usytuowanych na terenie
powiatu janowskiego może powstać 19 100 ton odpadów niebezpiecznych w postaci płyt
azbestowo-cementowych w tym w gminie : Batorz – 2300 ton, Chrzanów – 2600 ton, Dzwola
– 2300 ton, Godziszów – 4400 ton, Janów Lubelski – 1800, Modliborzyce – 3000 ton, Potok
Wielki – 2700 ton. Istnieje potrzeba opracowania na szczeblu gmin inwentaryzacji i
harmonogramu usuwania wyrobów zawierających azbest w ramach gminnych PGO.
Aktualnie Starosta Janowski w formie decyzji zatwierdził sposób postępowania z tego
rodzaju odpadami firmom świadczącym usługi w zakresie prac remontowo-budowlanych na
terenie Powiatu Janowskiego. Przewiduje się, że na terenie Powiatu Janowskiego będzie
wytwarzanych 2320 Mg odpadów azbestowych w ciągu roku.
5.2.2.8 Akumulatory i baterie
Baterie i akumulatory są stosowane powszechnie jako przenośne źródła prądu.
Występują w postaci wielkogabarytowej i małogabarytowej.
Akumulatory wielkogabarytowe dzielone są na:
- 66 -
-
kwasowo-ołowiowe,
niklowo-kadmowe.
Baterie i akumulatory małogabarytowe można podzielić na:
- baterie: alkaliczne, manganowe, litowe, srebrowe,
- akumulatory: niklowo - kadmowe, wodorkowe, litowe.
Głównym źródłem akumulatorów ołowiowych są środki transportu. Akumulatory
wielkogabarytowe niklowo—kadmowe używane są przede wszystkim przez podmioty
gospodarcze.
W kraju istnieją moce przerobowe do przeróbki akumulatorów niklowo—kadmowych.
Istniejące w kraju zakłady przerobu akumulatorów wraz z elektrolitem mają moce
przerobowe zabezpieczające przyszłe potrzeby w tym zakresie.
Baterie i akumulatory małogabarytowe nie są aktualnie zbierane. W kraju brak jest
technologii ich odzysku i unieszkodliwiania.
Brak jest danych o ilości, wytwarzanych w Powiecie Janowskim, odpadów
zawierających akumulatory i baterie. Informacją określającą w sposób pośredni ilość
wytwarzanych odpadów są decyzje Starosty Janowskiego pozwalające na prowadzenie
działalności w zakresie zbierania i wytwarzania odpadów zawierających akumulatory i
baterie.
Z decyzji wydanych przez Starostę Janowskiego wynika, że rocznie odpadów
zawierających akumulatory i baterie może powstać ok. 2 Mg w ciągu roku.
Według powyższych zezwoleń najwięksi wytwórcy odpadów zawierających
akumulatory i baterie to:
- Przedsiębiorstwo Robót Drogowo Mostowych w Janowie Lubelskim – Borownicy – 0,8
Mg
- Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Janowie Lubelskim – 0,05
Mg
- Rzeszowski Zakład Energetyczny S.A. w Rzeszowie – Rejon Energetyczny w Janowie
Lubelskim – 0,3 Mg
- Zakład Przetwórstwa Mięsa „MATTHIAS‖ w Koloni Zamek – 0,1 Mg,
- Nadleśnictwo Janów Lubelski – 0,1 Mg,
- Browar w Janów Lubelski – 0,02 Mg.
Odpady są czasowo składowane w pomieszczeniach zakładów, które je wytwarzają. Są to
miejsca posiadające uszczelnione podłoże oraz niedostępne dla osób nieupoważnionych.
Decyzję (zezwolenie) na zbieranie zużytych akumulatorów ołowiowych posiadają:
- P.U.H. MOTOMECHANIKA Józef Krystelli, Janów Lubelski;
- Przedsiębiorstwo Handlowe „AGROL‖ Ryszard Pachuta, Janów Lubelski;
- Przedsiębiorstwo Handlu Sprzętem Rolniczym „AGROMA‖, Janów Lubelski,
Unieszkodliwianie odpadów jest zlecane odbiorcom posiadającym wymagane prawem
zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania tych
odpadów.
5.2.2.9 Farby i lakiery
W zakładach z sektora gospodarczego powstają odpady z farb i lakierów, które w
katalogu odpadów zaliczane są do grupy 08. Prognozy wskazują, że ilość tych odpadów nie
powinna znacząco wzrastać, natomiast nastąpi spadek ich toksyczności.
Aktualnie w kraju istnieje wystarczająca ilość zakładów zajmujących się
unieszkodliwianiem tej grupy odpadów.
Odpady z farb i lakierów powstają w wyniku produkcji, nakładania i usuwania powłok
lakierniczych, czyszczenia narzędzi, opakowań po produktach oraz stosowania i produkcji
klejów, kitów, mas szpachlowych.
- 67 -
Źródłem wytwarzania odpadów są liczne zakłady usługowe oraz produkcyjne.
W szczególności są to zakłady zajmujące się remontem maszyn, pojazdów i urządzeń, firmy
remontowe, zakłady blacharskie i lakiernicze, zakłady produkcji mebli i wyrobów z drewna.
Brak jest danych o ilości, wytwarzanych w Powiecie Janowskim, odpadów z farb i
lakierów.
5.2.2.10 PCB
Krajowe przepisy prawne definiują PCB jako polichlorowane difenyle,
polichlorowane
trifenyle,
monometylotetrachlorodifenylometan,
monometylodichlorodifenylometan, monometylodibromodifenylometan oraz mieszaniny
zawierające jakiekolwiek z tych substancji w ilości powyżej 0,005 % wagowo łącznie.
PCB występują w takich odpadach jak: zużyte kondensatory, płyny usunięte z
kondensatorów, oleje napędowe i ciecze z dekontaminacji kondensatorów.
Zaliczane są do substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska.
Zabronione jest wprowadzanie PCB do obrotu lub poddawanie ich procesom odzysku.
Dotychczas odpady stałe zawierające PCB trafiały na złomowiska i wysypiska, a oleje
zawierające PCB przetwarzane były łącznie z olejami mineralnymi podwyższając poziom
PCB w olejach regenerowanych.
Zbieraniem, dekontaminacją i unieszkodliwianiem urządzeń i odpadów z PCB zajmują
się następujące uprawnione podmioty gospodarcze:
- Zakłady Azotowe ANWIL S. A. We Włocławku posiadające instalacje do
termicznego unieszkodliwiania płynów zawierających PCB,
- Przedsiębiorstwo Usług Specjalistycznych i Projektowych CHEMEKO Sp. .z o. o. we
Włocławku prowadzące dekontaminację transformatorów oraz organizację dostaw
odpadów z PCB do unieszkodliwiania w instalacji Zakładów Azotowych ANWIL,
- Zakłady Chemiczne ROKITA S. A. w Brzegu Dolnym posiadające instalację do
termicznego unieszkodliwiania płynów zawierających PCB,
- POFRABAT Sp. z o. o. w Warszawie realizujący zbiórkę kondensatorów z PCB z
przekazaniem ich do całkowitego zniszczenia za granicą
Analizy chemiczne PCB wykonywane są w pięciu rekomendowanych laboratoriach,
tj. w Centralnym Laboratorium Naftowym w Warszawie, Instytucie Chemii i Technologii
Nafty i Węgla Politechniki Wrocławskiej, Instytucie Chemii i Technologii Nieorganicznej
Politechniki Krakowskiej, Państwowym Instytucie Weterynarii w Puławach oraz Akademii
Medycznej w Poznaniu.
Popularyzacja problematyki PCB realizowana jest w ramach dofinansowanego przez
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Programu informacyjno edukacyjnego w zakresie likwidacji w Polsce urządzeń i odpadów zawierających PCB/PC.
Brak jest danych o ilości urządzeń zawierających PCB na terenie Powiatu
Janowskiego. W latach 2002-2003 Starosta Janowski zatwierdził sposób postępowania
z odpadami zawierającymi PCB typu sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny, ubrania
zanieczyszczone PCB w ilości 2,18 Mg.
5.2.2.11 Zużyte źródła światła zawierające rtęć
W wielu zakładach powstają niewielkie ilości zużytych źródeł światła zawierających
rtęć (świetlówki).
Z uwagi na fakt, że powstają one często w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw,
oraz ze względu na duże ich rozproszenie, nie są one objęte statystyką państwową i
monitoringiem odpadów.
Ilość odpadów zawierających zużyte źródła światła oszacowano w oparciu o decyzje
Starosty Janowskiego na prowadzenie działalności w zakresie wytwarzania tych odpadów.
- 68 -
Dotychczas wydano decyzje zezwalające na wytwarzanie zużytych źródeł światła w ilości
0,56 Mg w ciągu roku.
5.2.3 Odpady powstające w sektorze medycznym i weterynaryjnym
5.2.3.1 Odpady powstające w sektorze medycznym
Odpady medyczne powstają w procesach diagnozowania, leczenia i profilaktyki
medycznej i weterynaryjnej, prowadzonych w sieci lecznictwa otwartego i zamkniętego.
Generalnie odpady te, zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego dzieli się na
3 grupy:
- odpady bytowo - gospodarcze (zmiotki, szmaty ,makulatura, resztki pokonsumpcyjne),
nie stanowiące zagrożenia,
- odpady specyficzne, które ze względu na swój charakter zanieczyszczenia
drobnoustrojami mogą stwarzać zagrożenie dla ludzi i środowiska. Do grupy tej
zaliczane są: zużyte materiały opatrunkowe, sprzęt jednorazowego użytku, szczątki
pooperacyjne i posekcyjne, materiał biologiczny oraz inne odpady ze szpitali i
oddziałów zakaźnych,
- odpady specjalne, do których zaliczane są substancje radioaktywne, pozostałości
cytostatyków, przeterminowane środki farmaceutyczne, uszkodzone termometry,
świetlówki, odpady srebrnonośne itp.
Odpady bytowo - gospodarcze nie stwarzają zagrożenia dla środowiska, natomiast
odpady grupy trzeciej wymagają oddzielnych technik unieszkodliwiania.
Zasadniczym problemem są odpady specyficzne, które powinny być gromadzone
selektywnie, gdyż większość z nich wymaga unieszkodliwiania na drodze termicznego
przekształcenia.
Na terenie Powiatu Janowskiego nie ma spalarni odpadów medycznych. Powstające
odpady medyczne odbierane są do utylizacji przez firmę UTYLIMED z Lublina.
Większość odpadów medycznych pochodzi z Samodzielnego Publicznego Zespołu
Opieki Zdrowotnej w Janowie Lubelskim ul. Jana Zamojskiego 149. Na terenie powiatu
znajdują się 2 przychodnie lekarskie w Janowie Lubelskim, 12 ośrodków zdrowia: Batorz (1),
Chrzanów (2), Dzwola (2), Godziszów (3), Modliborzyce (2), Potok Wielki (2), 13 Aptek.
Wytwarzają one łącznie ok. 2, 902 ton odpadów medycznych.
5.2.3.2 Odpady powstające w sektorze weterynaryjnym
W sektorze weterynaryjnym powstają odpady takie jak:
- zużyte igły, strzykawki i inny sprzęt jednorazowego użytku,
- materiał biologiczny: organy z operacji, odpady z laboratoriów patologicznych,
- przeterminowane lekarstwa.
- zwierzęta poddane eutanazji (przeważnie psy i koty).
Na terenie Powiatu Janowskiego działają 4 lecznice weterynaryjne. Wytwarzają one ok.
0,16 Mg/rok odpadów weterynaryjnych rocznie. Wskazane jest by gminne plany gospodarki
odpadami określały sposób postępowania z padłymi zwierzętami.
5.2.4 Instalacje
gospodarczego
do
unieszkodliwiania
odpadów
z
sektora
Na terenie Powiatu Janowskiego nie występują instalacje od unieszkodliwiania
odpadów. W obrębie powiatu nie występują składowiska odpadów przemysłowych.
- 69 -
6. Prognoza zmian
6.1 Zmiany demograficzne
Na ilość odpadów komunalnych wytwarzanych w skali powiatu wpływa liczba
mieszkańców. Dla potrzeb niniejszego Planu przyjęto prognozę ludności podaną przez GUS
dla Powiatu Janowskiego.
Tab. 6.1. Prognozowana liczba mieszkańców Powiatu Janowskiego w latach 2003 – 2015
w tys.
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
49,5 49,0 48,8 48,6 48,4 48,2 48,0 47,8 47,5 47,3 47,1 46,9 46,6
6.2 Prognoza zmian w sektorze komunalnym
6.2.1 Prognoza zmian w sektorze odpadów komunalnych
6.2.1.1 Prognoza zmian czynników wpływających na wytwarzanie
odpadów komunalnych
Prognozę zmian czynników wpływających na wytwarzanie odpadów w przyszłości
oparto głównie na wskaźnikach emisji odpadów przyjętych w Krajowym Planie Gospodarki
Odpadami, których trendy wynikają głównie z przesłanek rozwoju gospodarczo –
społecznego.
Założono, że zmiany w skali rocznej będą nie większe niż 3%.
Przypuszczalne trendy zmian składu odpadów komunalnych, przyjęte na najbliższe
lata oparto na następujących przesłankach:
- rozwój gospodarki będzie postępował bez większych załamań,
- nastąpi rozwój rynku prasowego, czego konsekwencją będzie wzrost ilości
papieru w odpadach,
- przez najbliższych kilka lat następować będzie wzrost produkcji odpadów, a
następnie, stopniowo, wraz ze wzrostem świadomości ekologicznej uwidoczni
się spadek ilości tworzyw sztucznych na korzyść szkła i wyrobów z drewna
oraz innych materiałów podatnych na recyrkulację czy odpadów łatwo
ulegających biodegradacji,
- nastąpi stopniowy rozwój budownictwa, a w szczególności prac remontowo budowlanych, co spowoduje wzrost ilości odpadów poremontowych, w tym
gruzu.
- 70 -
Tab. 6.2.1.1 Prognoza zmian wskaźników emisji w latach 2005, 2010 i 2014 w Polsce
w podziale na miasto/wieś (wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002)
Nazwa strumienia
Odpady organiczne
roślinne
Odpady organiczne
zwierzęce
Odpady organiczne
inne
Odpady zielone
Papier i tektura
(nieopakowaniowe)
Opakowania z papieru i
tektury
Opakowania
wielomateriałowe
Tworzywa sztuczne
(nieopakowaniowe)
Opakowania z tworzyw
sztucznych
Tekstylia
Szkło
(nieopakowaniowe)
Metale
Opakowania z blachy
stalowej
Opakowania z
aluminium
Odpady mineralne
Drobna frakcja
popiołowa
Odpady
wielkogabarytowe
Odpady budowlane
Procentowe zmiany wskaźnika emisji odpadów dla obszarów:
miejskich
wiejskich
2001200620112001200620112005
2010
2014
2005
2010
2014
2,00
1,00
0,00
1,00
0,00
0,00
0,00
- 1,00
- 2,00
0,00
- 1,00
- 1,00
2,00
2,00
1,00
2,00
2,00
1,00
2,00
2,00
1,00
2,00
2,00
1,00
2,00
1,00
0,00
2,00
1,00
0,00
6,80
6,80
6,80
2,00
1,00
0,00
4,80
6,80
6,80
2,00
1,00
0,00
1,50
0,00
-2,00
1,00
0,00
- 2,00
6,80
6,80
6,80
1,00
0,00
- 2,00
2,00
1,00
1,00
2,00
1,00
1,00
3,00
3,00
1,00
2,00
2,00
1,00
4,80
1,00
4,80
0,00
4,80
0,00
2,00
1,00
2,00
0,00
1,00
0,00
3,80
3,80
3,80
1,00
0,00
0,00
3,60
3,60
3,60
1,00
0,00
0,00
1,00
2,00
2,00
0,00
1,00
1,00
- 2,00
- 3,00
- 3,00
- 2,00
- 3,00
- 3,00
8,45
0,00
0,00
5,92
0,00
0,00
8,45
0,00
5,92
0,00
6,58
0,00
8,45
8,45
5,92
0,00
6,58
0,00
6.2.1.2 Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych
Ilość odpadów komunalnych w latach 2003 – 2015 przyjęto w oparciu o prognozę
i tendencje zmian przedstawioną w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami.
- 71 -
Tab. 6.2.1.2a Prognozowana masa wytworzonych odpadów komunalnych w Powiecie
Janowskim w latach 2003 – 2015, w tys. Mg
Strumień
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
odpadów
Całkowita masa
wytworzonych
14,71 15,13 15,59 15,84 16,11 16,40 16,72 17,06 17,37 17,70 18,07 18,47 18,91
odpadów
komunalnych
20
tys. Mg
18,91
19
18,47
18,07
18
17
15,59
16
15,84
16,11
16,4
16,72
17,06
17,37
17,7
15,13
15
14,71
14
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Rys. 4 Prognozowana masa odpadów komunalnych wytworzonych w Powiecie
Janowskim
Tab. 6.2.1.2b Prognozowana masa poszczególnych strumieni odpadów komunalnych
w Powiecie Janowskim w latach 2003 – 2015, w tys. Mg
Strumień
odpadów
Domowe
organiczne
Odpady zielone
Papier i karton
nieopakowaniowy
Opakowania
papierowe
Opakowania
kompozytowe
Tworzywa szt.
nieopakowaniowe
Opakowania z
tworzyw
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
2,04 2,07 2,11 2,12 2,14 2,16 2,18 2,20 2,20 2,20 2,21 2,21 2,21
0,30 0,30 0,31 0,31 0,32 0,32 0,33 0,34 0,34 0,34 0,35 0,35 0,35
0,80 0,81 0,83 0,84 0,84 0,85 0,86 0,87 0,87 0,87 0,87 0,87 0,87
1,24 1,29 1,35 1,41 1,47 1,54 1,61 1,69 1,76 1,84 1,93 2,03 2,14
0,14 0,14 0,15 0,16 0,16 0,17 0,18 0,19 0,20 0,21 0,22 0,23 0,24
1,43 1,44 1,46 1,46 1,46 1,46 1,46 1,45 1,42 1,39 1,36 1,34 1,32
0,49 0,51 0,53 0,55 0,57 0,59 0,62 0,64 0,67 0,69 0,72 0,75 0,78
- 72 -
Strumień
odpadów
sztucznych
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Odpady tekstylne 0,34 0,35 0,36 0,36 0,36 0,37 0,37 0,37 0,38 0,38 0,38 0,39 0,39
Szkło
0,07 0,07 0,07 0,07 0,07 0,07 0,08 0,08 0,08 0,08 0,08 0,08 0,08
nieopakowaniowe
Opakowania
1,14 1,17 1,21 1,24 1,28 1,31 1,35 1,39 1,43 1,46 1,50 1,54 1,58
szklane
Metal
0,34 0,34 0,34 0,34 0,34 0,34 0,34 0,34 0,34 0,34 0,34 0,34 0,34
Opakowania
0,13 0,13 0,13 0,13 0,14 0,14 0,14 0,15 0,15 0,15 0,16 0,16 0,16
stalowe
Opakowania
0,04 0,04 0,04 0,04 0,04 0,04 0,04 0,04 0,04 0,04 0,05 0,05 0,05
aluminiowe
Odpady mineralne 0,67 0,67 0,67 0,68 0,68 0,69 0,69 0,70 0,71 0,71 0,72 0,73 0,74
Drobna frakcja
1,94 1,90 1,85 1,79 1,73 1,67 1,61 1,56 1,51 1,45 1,41 1,36 1,31
popiołowa
Odpady
0,97 1,04 1,10 1,10 1,10 1,09 1,09 1,09 1,08 1,08 1,08 1,07 1,07
wielkogabarytowe
Odpady budowlane 2,51 2,71 2,93 3,09 3,26 3,44 3,62 3,82 4,05 4,30 4,56 4,84 5,14
Odpady
0,13 0,14 0,15 0,15 0,15 0,14 0,14 0,14 0,14 0,14 0,14 0,14 0,14
niebezpieczne
Całkowita masa
wytworzonych
14,71 15,13 15,59 15,84 16,11 16,40 16,72 17,06 17,37 17,70 18,07 18,47 18,91
odpadów
komunalnych
6.2.2 Prognoza zmian w sektorze osadów ściekowych powstających
w oczyszczalniach ścieków
W Powiecie Janowskim w 2002 r. wytworzono 575,4 Mg osadów ściekowych, w tym
9,1 Mg wykorzystano na cele rolnicze, natomiast 526,0 Mg zagospodarowywano w celach
rekultywacyjnch na terenie należącym do oczyszczalni ścieków w Janowie Lubelskim.
W przyszłości, w związku z rozwojem sieci kanalizacyjnej i liczby lokalnych
oczyszczalni ścieków, ilość wytwarzanych osadów ściekowych wzrośnie.
Aktualnie długość sieci kanalizacyjnej wynosi 32,6 km. Szacuje się, że stopień
skanalizowania powiatu w 100 % będzie osiągnięty w 2015 r.%. Długość sieci kanalizacyjnej
wyniesie ok. 500 km, natomiast ilość wytwarzanych osadów ściekowych wzrośnie do
ok. 8000 – 8800 Mg/rok.
Lata
2002
2015
%
skanalizowania
6,5
100
długość sieci kanalizacyjnej
w km
32,6
ok. 500
- 73 -
Masa osadów ściekowych w Mg
s.m./rok
575,4
ok. 8000 - 8800
6.3 Prognoza zmian w sektorze gospodarczym
Zmiany w ilości i rodzaju wytwarzanych odpadów w sektorze gospodarczym, w
perspektywie czasowej do 2015 roku zależeć będą przede wszystkim od rozwoju
poszczególnych rodzajów usług, handlu, rzemiosła i przemysłu.
Według Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, M.P. z 2003 r. Nr 11, poz. 159
wynika, że na każde 1% wzrostu PKB przypada 2% wzrostu ilości wytwarzanych odpadów.
W Planie założono stały rozwój usług, handlu, rzemiosła i przemysłu w okresie
najbliższych 12 lat, objawiający się między innymi rozwojem małych i średnich
przedsiębiorstw.
Według demograficznych założeń GUS do 2015 r. dominować będzie nieznaczna
tendencja zniżkowa w liczbie mieszkańców Powiatu Janowskiego. Z poprawą warunków
życia wzrastać będzie średnia wieku mieszkańców, co spowoduje większe zapotrzebowanie
na usługi medyczne. Skutkiem tego będzie wzrost ilości odpadów z jednostek służby zdrowia.
Upowszechniane będą, wzorem ocen oddziaływania na środowisko, oceny cyklu
życiowego produktu. Dotyczyć to będzie przede wszystkim grup produktów o wysokiej
materiałochłonności i odpadowości oraz produktów zawierających substancje niebezpieczne
dla środowiska.
Obecna polityka państwa w zakresie ochrony środowiska promuje wdrażanie nowych
technologii mało – i bezodpadowych, metod Czystej Produkcji oraz budowę własnych
instalacji służących odzyskowi i unieszkodliwianiu odpadów przez ich wytwórców. W
perspektywie kilkunastu lat spowoduje to spadek ilości wytwarzanych odpadów w
istniejących zakładach oraz zwiększenie stopnia odzysku odpadów u ich wytwórców.
Tendencji tej towarzyszyć będzie trend odwrotny polegający na ujawnianiu przez
kontrolerów odpadów wytwarzanych przez przedsiębiorstwa, które dotąd nie wystąpiły o
odpowiednie zezwolenia.
Ocenia się, że udział tzw. „szarej strefy odpadowej‖, składającej się głównie z małych
zakładów produkcyjnych, rzemieślniczych i usługowych wynosi 5 – 8% całości obecnego
strumienia odpadów w Polsce (Krajowy Plan Gospodarki Odpadami, M. P. z 2003 r. Nr 11,
poz. 159).
Restrukturyzacja rolnictwa poprzez przemiany własnościowe i przekształcanie
struktury agrarnej spowoduje zmniejszenie zatrudnienia w rolnictwie, wzrost produkcji na
najlepszych gruntach oraz stopniową eliminację upraw na gruntach małoproduktywnych i
przekazywanie ich pod zalesianie. Intensyfikacja rolnictwa spowoduje wzrost ilości
opakowań po pestycydach. Zmniejszać się będzie jednak toksyczność stosowanych
preparatów.
W opracowanej w październiku 2000 roku przez Zarząd Województwa Lubelskiego
„Strategii rozwoju województwa lubelskiego‖ zostały zidentyfikowane konkretne działania
dotyczące rozwoju przedsiębiorczości.
Obejmują one:
- otwarcie i wzrost chłonności rynków wschodnich,
- upowszechnianie nowoczesnych form infrastruktury wspomagającej
przedsiębiorczość,
- rozwój kadr menedżerskich oraz technicznych dla gospodarki,
- zwiększenie integracji gospodarki z nauką w celu zastosowania nowych
rozwiązań organizacyjnych i produkcyjnych w gospodarce,
- tworzenie zaplecza bazy materialnej dla handlu między Wschodem a
Zachodem.
- wzrost konkurencyjności rynkowej na arenie krajowej i międzynarodowej.
- 74 -
7. Założenia cele i proponowany system gospodarki odpadami
7.1 Sektor komunalny
7.1.1 Plan działań w sektorze gospodarki odpadami komunalnymi
7.1.1.1 Cele i kierunki działań w zakresie gospodarki odpadami
komunalnymi na terenie Powiatu Janowskiego
- objecie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców Powiatu
Janowskiego,
Kierunki działań
- podnoszenie świadomości społecznej obywateli, w szczególności w zakresie
minimalizacji wytwarzania odpadów,
- wprowadzanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi w układzie
ponadlokalnym, w tym budowa zakładu zagospodarowania odpadów ZZO
(sortownia, kompostownia, składowisko o funkcji ponadlokalnej),
- wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
- 75 -
-
-
-
wdrożenie i podnoszenie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów ze
szczególnym uwzględnieniem selektywnej zbiórki odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji.
wdrażanie selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i
niebezpiecznych,
redukcja zawartości składników biodegradowalnych w odpadach kierowanych
na składowiska,
modernizacja składowisk odpadów komunalnych nie spełniających wymogów
ochrony środowiska, które będą użytkowane do czasu wprowadzenia
rozwiązań ponadlokalnych,
utrzymanie przez gminy kontroli nad gminnymi składowiskami odpadów
komunalnych do czasu ich wyeksploatowania,
zamykanie, rekultywacja lub modernizacja gminnych składowisk odpadów
komunalnych.
7.1.1.2 Założenia do planu działań w sektorze gospodarki odpadami
komunalnymi
7.1.1.2.1 Polityka cele i zadania zamieszczone w Wojewódzkim Planie
Gospodarki Odpadami
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Docelowym rozwiązaniem gospodarki odpadami na terenie Powiatów jest skupienie
gmin wokół jednego w Powiecie Zakładu Zagospodarowania Odpadów (ZZO).
Według Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami Zakład Zagospodarowania
Odpadów dla Powiatu Janowskiego ma być usytuowany w Borownicy, Gmina Janów
Lubelski, pomiędzy Janowem Lubelskim a Modliborzycami.
Przy wyborze lokalizacji Zakładu Zagospodarowania Odpadów uwzględniono:
- położenie ZZO pomiędzy dwoma miejscowościami Powiatu wytwarzającymi
największe ilości odpadów: Janowem Lubelskim i Modliborzycami,
- odpowiedni zapas terenu dla ZZO,
- dogodny dojazd do ZZO.
Założono, że ZZO w Borownicy ma obsługiwać gminy należące do Powiatu
Janowskiego.
- w linie do segregacji odpadów,
- urządzenia do doczyszczania surowców wtórnych ze zbiórki selektywnej,
- instalację do unieszkodliwiania odpadów organicznych (kompostownia),
- pomieszczenia do magazynowania odpadów niebezpiecznych,
- składowisko odpadów,
- zakład zagospodarowania odpadów budowlanych usytuowany w pobliżu lub
Na obszarze gmin odbywać się będzie zbiórka segregacyjna odpadów. Sposób zbiórki
odpadów zależeć będzie od przyjętej w ZZO technologii.
Na terenach wiejskich oraz miejskich z zabudową wielorodzinną preferowane będzie
kwietnia 2001 r. - Dz. U. Nr 62, poz. 628). Przyjęto, że optymalna odległość ZZO od
centrum gminy, liczona wzdłuż dróg, nie powinna być większa niż 30 km.
- 76 -
9.
10.
11.
Przy doborze gmin do poszczególnych ZZO uwzględniono istniejące lub planowane
porozumienia międzygminne.
Założono, że z poszczególnych gmin odpady segregowane będą kierowane do ZZO,
natomiast pozostałe odpady będą deponowane na lokalnych składowiskach do czasu
W Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego harmonogram
realizacji poszczególnych obiektów ZZO w Borownicy jest następujący:
7.1.1.2.2 Założenia do Planu Gospodarki Odpadami na terenie Powiatu
Janowskiego
Docelowym rozwiązaniem gospodarki odpadami na terenie Powiatu Janowskiego jest
skupienie gmin w Powiecie wokół Zakładu Zagospodarowania Odpadów (ZZO).
2.
Zakład Zagospodarowania Odpadów dla Powiatu Janowskiego usytuowany jest w
miejscowości Borownica, Gmina Janów Lubelski), pomiędzy Janowem Lubelskim a
Modliborzycami..
3.
Mocne i słabe strony usytuowania Zakładu Zagospodarowania Odpadów w
Borownicy.
- odległość do ZZO nie przekraczająca (z każdej Gminy Powiatu), optymalnej
planowanego ZZO), jako centrum administracyjno – gospodarczego Powiatu.
ZZO.
4.
kwietnia 2001 r. - Dz. U. 2001. 62. 628). Przyjęto, że optymalna odległość ZZO od
centrum gminy, liczona wzdłuż dróg, nie powinna być większa niż 30 km od.
5.
planowana lokalizacja ZZO w Borownicy jest najkorzystniejszym rozwiązaniem.
Głównym argumentami są: niewielka odległość dowozu odpadów do ZZO z Miasta i
Gminy Janów Lubelski oraz Gminy Modliborzyce, gdzie powstaje 58% wszystkich
wytwarzanych odpadów komunalnych w powiecie, oraz centralne położenie ZZO.
6.
7.
1.
- 77 -
w linie do segregacji odpadów,
urządzenia do doczyszczania surowców wtórnych ze zbiórki selektywnej,
urządzenia do konfekcjonowania surowców,
instalację do unieszkodliwiania odpadów organicznych (kompostownia),
stanowiska demontażu odpadów wielkogabarytowych,
pomieszczenia do magazynowania odpadów niebezpiecznych,
składowisko odpadów,
zakład zagospodarowania odpadów budowlanych usytuowany w pobliżu lub
8. Na terenie projektowanego ZZO Borownica, w listopadzie 2003 r. rozpoczęto budowę
I kwatery składowiska odpadów komunalnych, której ukończenie planuje się w 2004
r. Pojemność I kwatery wyniesie 187 000 m3, natomiast powierzchnia 1,7 ha.
Składowisko będzie w pełni wyposażone w urządzenia zabezpieczające przed
przenikaniem zanieczyszczeń do poszczególnych elementów środowiska. Podłoże
składowiska będzie uszczelnione bentomatem oraz geomembraną. W oparciu o dane
przedstawione w rozdziale 7.1.1.3.6 I kwatera składowiska zostanie wypełniona w
ciągu 10 –12 lat. W związku z powyższym w ciągu najbliższych kilku lat winna być
realizowana II kwatera składowiska, która umożliwi składowanie odpadów z terenu
Powiatu po wypełnieniu kwatery I.
9. Na terenach wiejskich oraz miejskich z zabudową wielorodzinną preferowane będzie
10. Do czasu uruchomienia sortowni odpadów w ZZO Borownica zebrane selektywnie
odpadów będą przekazywane do obiektów znajdujących się poza powiatem.
11. Po oddaniu do użytku sortowni w ZZO Borownica wszystkie zbierane na terenie
powiatu odpady winny być segregowane, a następnie trafiać do sortowni usytuowanej
na terenie powiatu.
12. Zebrane selektywnie odpady komunalne poddawane będą w pierwszej kolejności
procesowi odzysku. Odpady pozostałe z procesów przetwarzania odpadów zebranych
selektywnie, deponowane będą na składowisku na terenie ZZO.
13. Zebrane odpady zmieszane będą deponowane na lokalnych składowiskach do czasu
14. Zakłada się następujący harmonogram realizacji ZZO w Borownicy:
- realizacja I kwatery składowiska, 2003 – 2004,
-
Biorąc pod uwagę powyższe założenia proponuje się następujący schemat
organizacyjny gospodarki odpadami z sektora komunalnego, przy uwzględnianiu również
części odpadów z sektora gospodarczego:
I. Działania zmierzające do zapobiegania i minimalizacji powstawania odpadów.
- Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów lub
ograniczenia ich ilości,
- Program promocji i edukacji w zakresie gospodarki odpadami.
II. Działania w zakresie zbierania i transportu odpadów
- Systemy zbiórki selektywnej odpadów,
- Działania w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów:
- 78 -
- Popularyzacja kompostowania odpadów organicznych przez
mieszkańców we własnym zakresie,
- Budowa Zakładu Zagospodarowania Odpadów (główne elementy
ZZO: środki transportu, sortownia, instalacja do przerobu odpadów
ulegających biodegradacji, magazynowanie odpadów niebezpiecznych, stacja
demontażu odpadów wielkogabarytowych, urządzenia do odzysku i
unieszkodliwiania odpadów budowlanych, składowisko jako element ZZO,
stacje przeładunkowe itp.).
7.1.1.3 Bilans odpadów komunalnych
7.1.1.3.1 Planowany recykling odpadów biodegradowalnych
W opracowaniu założono poziomy odzysku odpadów biodegradowalnych zgodnie z
Wojewódzkim oraz Krajowym Planem Gospodarki Odpadami.
Uwzględniono również termin oddania do użytku kompostowni w latach 2010 - 2012.
Jako odpady biodegradowalne traktowane są:
- domowe organiczne
- odpady zielone.
- papier i tektura nieopakowaniowe
- opakowania papierowe i tekturowe.
Odpady zielone
Za Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego założono, że w roku
2007 procesom kompostowania we własnym zakresie podlegać będzie 37,5% tego strumienia,
a w roku 2015 – 80,0%.
Opakowania papierowe
W Planie przyjęto poziom odzysku odpadów opakowań papierowych zgodnie z
Rozporządzeniem RM z dnia 30 czerwca 2001 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i
recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz. U. 2001. 69. 719 z dnia 6 lipca
2001 r.).
Odpady domowe organiczne oraz papier i tektura nieopakowaniowe
W Planie założono, że odpady organiczne z gospodarstw domowych oraz papier i
tektura nieopakowaniowe na terenach wiejskich będą zagospodarowywane we własnym
zakresie.
Natomiast odpady organiczne z terenów miejskich będą włączane do systemu
przerobu odpadów zielonych oraz składowane na składowiskach odpadów komunalnych. Po
oddaniu do użytku kompostowni komorowej znaczna część odpadów trafi do kompostowni.
Realizacja powyższych założeń weryfikowana będzie w trakcie prowadzonych badań
morfologii i właściwości odpadów kierowanych na składowiska (zgodnie z projektem
Rozporządzenia Ministra w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia
monitorowania składowisk odpadów).
Poniżej przedstawiono planowany recykling odpadów biodegradowalnych dla Powiatu
Janowskiego.
- 79 -
Tab. 7.1.1.3.1a Zakładany % masy poszczególnych strumieni odpadów biodegradowalnych
poddawanych procesom zbierania, odzysku i unieszkodliwiania
Wyszczególnienie 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
% masy odpadów
biodegradowalnych
do składowania 81,24 78,13 75,38 73,08 70,86 67,76 64,39 60,71 55,90 47,05 38,50 35,53 32,68
% masy odpadów
zielonych
podlegających
kompostowaniu 0,69 1,12 1,74 2,35 2,52 2,87 3,02 3,34 3,68 4,00 4,49 4,76 5,03
% odzysku
opakowań
papierowych i
tekturowych
10,76 11,16 12,42 13,46 14,88 15,20 15,49 15,91 16,44 16,76 17,38 17,77 18,13
% masy domowych
odpadów
organicznych z
terenów wiejskich
zagospodarowanych
we własnym
zakresie
19,22 18,75 18,30 17,74 17,40 16,84 16,50 15,91 15,47 15,05 14,77 14,29 14,00
% masy domowych
odpadów
organicznych z
zabudowy
jednorodzinnej
terenów miejskich
zagospodarowanych
we własnym
2,75 2,68 2,83 2,78 2,73 2,67 2,82 2,75 2,71 2,67 2,62 2,56 2,51
% masy odpadów
ulegających
biodegradacji
zebranych od
mieszkańców
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 1,38 5,80 14,29 22,43 24,91 27,65
Tab. 7.1.1.3.1b Planowany recykling odpadów ulegających biodegradacji na obszarze
Powiatu Janowskiego (tys. Mg/rok)
Ilość odpadów
ulegających
biodegradacji
4,37 4,48 4,59 4,68 4,77 4,87 4,97 5,09 5,17 5,25 5,35 5,46 5,57
wytworzonych w
roku
Dopuszczalna ilość
składowania
3,55 3,50 3,46 3,42 3,38 3,30 3,20 3,09 2,89 2,47 2,06 1,94 1,82
odpadów
- 80 -
ulegających
biodegradacji
Ilość
unieszkodliwionych 0,03 0,05 0,08 0,11 0,12 0,14 0,15 0,17 0,19 0,21 0,24 0,26 0,28
odpadów zielonych
Ilość
unieszkodliwionych
0,47 0,50 0,57 0,63 0,71 0,74 0,77 0,81 0,85 0,88 0,93 0,97 1,01
odpadów
opakowaniowych
Ilość domowych
odpadów
organicznych z
terenów wiejskich 0,84 0,84 0,84 0,83 0,83 0,82 0,82 0,81 0,80 0,79 0,79 0,78 0,78
zagospodarowanych
we własnym
zakresie
Ilość domowych
odpadów
organicznych z
zabudowy
jednorodzinnej 0,12 0,12 0,13 0,13 0,13 0,13 0,14 0,14 0,14 0,14 0,14 0,14 0,14
terenów miejskich
zagospodarowanych
we własnym
zakresie
Masa odpadów
ulegających
biodegradacji 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,07 0,30 0,75 1,20 1,36 1,54
zebrana od
mieszkańców
- 81 -
6,00
tys. Mg
5,00
4,00
3,00
2,00
1,00
0,00
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Masa odpadów ulegających biodegradacji zebrana od mieszkańców
Ilość domowych odpadów organicznych z zabudowy jednorodzinnej terenów miejskich
zagospodarowanych we własnym zakresie
Ilość domowych odpadów organicznych z terenów wiejskich zagospodarowanych we własnym
zakresie
Ilość unieszkodliwionych odpadów opakowaniowych
Ilość unieszkodliwionych odpadów zielonych
Dopuszczalna ilość składowania odpadów ulegających biodegradacji
Ryc. 5 Planowany recykling odpadów biodegradowalnych dla Powiatu
Janowskiego
7.1.1.3.2 Zakładane poziomy odzysku odpadów opakowaniowych
Niezbędny poziom redukcji odpadów opakowaniowych wynika z ustawy o
obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o
opłacie produktowej i opłacie depozytowej z dnia 11 maja 2001 r. (Dz.U.2001.63.639).
Zapisy tej ustawy wymagają, aby przedsiębiorca wprowadzający na rynek krajowy produkty
w opakowaniach zapewnił ich odzysk. Obowiązany jest on do dnia 31 grudnia 2007 r.
osiągnąć docelowy poziom odzysku odpadów opakowań co najmniej w wysokości określonej
w tabeli 3.6.2 (Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2001 r. w sprawie
rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych
(Dz.U.2001.69.719 z dnia 6 lipca 2001 r. ).
Ze względu na fakt, że rozporządzenie powyższe opracowano do roku 2007, w Planie
przyjęto, że w latach 2008 - 2015 przedsiębiorcy zobowiązani będą do dalszej intensyfikacji
zbiórki odpadów opakowaniowych.
- 82 -
Tab. 7.1.1.3.2a Zakładane poziomy recyklingu odpadów opakowaniowych przez
przedsiębiorców wg Rozporządzenia RM z dnia 30 czerwca 2001 r. w sprawie rocznych
poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych
L.p.
Rodzaj opakowania
1
2
3
4
Tworzywa sztuczne
Papier i tektura
Szkło
Metale
Opakowania
wielomateriałowe
5
7
37
13
15
10
38
16
20
14
39
22
25
18
42
29
30
22
45
35
35
25
48
40
40
2008 2010
30
50
45
45
5
8
12
16
20
25
30
2002 2003 2004 2005 2006 2007
2011 2015
35
55
50
50
35
Tab. 7.1.1.3.2b Zakładana masa pozyskanych odpadów opakowaniowych na obszarze
Powiatu Janowskiego (tys. Mg/rok) zgodna z Planem Gospodarki Odpadami
dla Województwa Lubelskiego
Wyszczególnienie
Opakowania z
tworzyw
sztucznych
Opakowania
papierowe
Opakowania
szklane
Opakowania
stalowe
Opakowania
aluminiowe
Opakowania
kompozytowe
Razem
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
0,05 0,07 0,10 0,12 0,14 0,15 0,15 0,16 0,17 0,17 0,18 0,19 0,20
0,47 0,50 0,57 0,63 0,71 0,74 0,77 0,81 0,85 0,88 0,93 0,97 1,01
0,18 0,26 0,35 0,43 0,51 0,52 0,54 0,56 0,57 0,58 0,60 0,62 0,64
0,01 0,01 0,02 0,02 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,04 0,05
0,01 0,01 0,01 0,01 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02
0,01 0,02 0,02 0,03 0,04 0,04 0,05 0,05 0,05 0,05 0,05 0,06 0,06
0,73 0,87 1,07 1,26 1,45 1,50 1,56 1,62 1,68 1,75 1,82 1,89 1,98
- 83 -
2,5
tys. Mg
2,0
1,45
1,5
1,50
1,56
1,62
1,68
1,75
1,82
1,89
1,98
1,26
1,07
1,0
0,73
0,87
0,5
0,0
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Rys. 6 Zakładana masa pozyskanych odpadów opakowaniowych
7.1.1.3.3 Zakładane poziomy odzysku odpadów wielkogabarytowych
Odpady wielkogabarytowe to odpady z gospodarstw domowych, które ze względu na
duże rozmiary nie mieszczą się do standardowych pojemników i wymagają odrębnego
traktowania. Są to stare meble, zużyty sprzęt gospodarstwa domowego (lodówki, pralki, piece
itd.), opakowania przestrzenne.
Odpady te w całości są traktowane jako odpady komunalne, jednak zawierają one
często substancje i materiały uznane za niebezpieczne (rtęć, oleje sprężarkowe), które przed
procesem unieszkodliwiania należy oddzielić.
Odpady wielkogabarytowe są źródłami potencjalnych surowców wtórnych, z których
przed ich demontażem i unieszkodliwianiem (zgodnie z ustawą o odpadach; art.12) należy
wysegregować odpady nadające się do odzysku. Odzysk lub unieszkodliwianie odpadów
może odbywać się tylko w miejscu do tego wyznaczonym. Rozbiórka odpadów
wielkogabarytowych w odpowiednich zakładach, a nie składowanie ich bezpośrednio na
składowisku, ma znaczny wpływ na wydłużenie eksploatacji składowiska (możliwość
lepszego zagęszczania odpadów rozdrobnionych) i ochronę środowiska przed skażeniem
niebezpiecznymi substancjami zawartymi w niektórych tego typu odpadach.
System zbiórki odpadów wielkogabarytowych może być następujący:
- okresowy odbiór bezpośrednio od ich właścicieli oraz stworzenie warunków
do zamówienia takiej usługi indywidualnie jako „usługa na telefon‖,
- dostarczanie sprzętu do zakładu unieszkodliwiania odpadów lub centrum
recyklingu przez właścicieli własnym transportem,
- bezpośredni odbiór przez producenta (dotyczy przede wszystkim zbiórki
sprzętu elektronicznego i sprzętów gospodarstwa domowego). Ta forma
pozyskiwania odpadów wielkogabarytowych upraszcza system zbiórki
odpadów i ich usuwania. Odpady te nie zasilają ogólnego strumienia odpadów
komunalnych,
- system wymienny polegający na przekazaniu jeszcze dobrego, ale
konstrukcyjnie przestarzałego sprzętu w zamian za egzemplarz nowej
generacji.
- 84 -
Tab. 7.1.1.3.3 Planowany recykling odpadów wielkogabarytowych na obszarze Powiatu
Janowskiego (tys. Mg/rok) oraz zakładane poziomy odzysku odpadów wielkogabarytowych
w stosunku do wytwarzanych – zgodny z Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa
Lubelskiego
Zakładane poziomy
Planowany recykling
odzysku odpadów
odpadów
wielkogabarytowych w
Rok
wielkogabarytowych w tys. stosunku wytwarzanych
Mg/rok
odpadów
wielkogabarytowych w %
2003
0,06
6,2
2004
0,13
12,5
2005
0,22
20,0
2006
0,29
26,4
2007
0,35
31,8
2008
0,42
38,5
2009
0,48
44,0
2010
0,54
49,5
2011
0,60
55,6
2012
0,65
60,2
2013
0,70
64,8
2014
0,75
70,1
2015
0,80
74,8
0,9
tys. Mg
0,8
0,7
0,6
0,42
0,5
0,4
0,29
0,3
0,2
0,1
0,48
0,54
0,60
0,65
0,70
0,75
0,80
0,35
0,22
0,13
0,06
0
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Rys. 7 Planowany recykling odpadów wielkogabarytowych
7.1.1.3.4 Odpady budowlane
Odpady budowlane wchodzące w strumień odpadów komunalnych zawierają najczęściej:
- odpady materiałów i elementów budowlanych i drogowych - gruz betonowy,
ceglany, ceramiczny i asfaltowy,
- odpady drewna, szkła i tworzyw sztucznych,
- odpady asfaltów ,smół i produktów smołowych — pokrycia dachowe,
- złomy metali,
- 85 -
- glebę i grunt z wykopów, kamienie i żwir,
- odpady materiałów izolacyjnych.
Odzysk i unieszkodliwianie odpadów budowlanych winno odbywać się na terenie
ZZO. Zakład winien być wyposażony w linie do przekształcania gruzu budowlanego
(kruszarki, przesiewacze wibracyjne) i doczyszczania dowiezionych odpadów budowlanych.
W Planie założono poziomy odzysku odpadów budowlanych zgodnie z prognozą i
tendencjami wzrostu odzysku zawartą w Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa
Lubelskiego.
Tab. 7.1.1.3.4 Planowany recykling odpadów budowlanych na obszarze Powiatu Janowskiego
(tys. Mg/rok) oraz zakładane poziomy odzysku odpadów budowlanych w stosunku do
wytwarzanych - zgodne z Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego
5,5
Rok
Planowany recykling
odpadów budowlanych w
tys. Mg/rok
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
0,13
0,27
0,44
0,62
0,81
1,03
1,27
1,53
1,82
2,15
2,51
2,90
3,34
Zakładane poziomy
odzysku odpadów
budowlanych w stosunku
wytwarzanych odpadów
budowlanych w %
5,2
10,0
15,0
20,1
24,8
29,9
35,1
40,1
44,9
50,0
55,0
59,9
65,0
tys. Mg
5,14
4,84
5,0
4,56
4,3
4,5
4,0
3,5
3,0
2,51
2,71
2,93
3,09
3,26
3,44
3,62
3,82
4,05
2,5
2,0
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Rys. 8 Planowany recykling odpadów budowlanych
- 86 -
7.1.1.3.5 Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych
Przyjmuje się, że obecnie ok. 95% odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w
gospodarstwach domowych trafia do wspólnego strumienia odpadów kierowanych do
składowania na składowiskach komunalnych. Akcja edukacyjna społeczeństwa prowadzona
na szeroką skalę w zakresie selektywnej zbiórki odpadów ( w tym niebezpiecznych) powinna
spowodować znaczny wzrost odzysku odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów
komunalnych. Zebrane przez mieszkańców odpady niebezpieczne powinny być
przekazywane do punktów zbiórki odpadów (stałych i mobilnych ) powstałych na terenie
gmin.
Niezbędny poziom redukcji odpadów niebezpiecznych wynika z ustawy o
obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o
opłacie produktowej i opłacie depozytowej z dnia 11 maja 2001 r. (Dz.U.2001.63.639).
Zapisy tej ustawy zobowiązują przedsiębiorców do osiągnięcia do 2007 roku docelowego
poziomu odzysku odpadów niebezpiecznych co najmniej w wysokości określonej w tabeli
7.1.1.3.5a.
Tab. 7.1.1.3.5a Zakładane poziomy odzysku odpadów niebezpiecznych przez
przedsiębiorców wg Rozporządzenia RM z dnia 30 czerwca 2001 r. w sprawie rocznych
poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz.U.2001 r.
Nr 69, poz. 719 )
L.p.
1
2
3
4
5
6
Rodzaj
2002 2003 2004 2005 2006 2007
odpadu
Akumulatory
20
30
40
50
60
70
Baterie
5
7
10
15
30
50
Farmaceutyki 20
30
40
50
60
70
Oleje
30
37
40
45
50
50
Świetlówki
7
12
18
25
32
40
Pozostałe
5
12
15
17
20
22
Tab. 7.1.1.3.5b Poziom odzysku odpadów opakowaniowych i poużytkowych w latach 2008 –
2015, zgodny z tendencjami wzrostu odzysku przedstawionymi w ww. Rozporządzeniu z dnia
30 czerwca 2001 r.
L.p.
1
2
3
4
Rodzaj
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
odpadu
Akumulatory 75
75
80
80
85
85
90
95
Baterie
55
60
65
70
75
80
85
90
Oleje
50
55
60
65
70
75
80
85
Świetlówki
45
50
55
60
65
70
75
80
W niniejszym Planie, zgodnie z założeniami Krajowego Planu Gospodarki Odpadami,
przyjęto następujące poziomy redukcji odpadów niebezpiecznych z masy odpadów
komunalnych.
- 87 -
Tab. 7.1.1.3.5c Zakładane ilości pozyskanych odpadów niebezpiecznych z masy odpadów
komunalnych na obszarze Powiatu Janowskiego (tys. Mg/rok) oraz zakładane poziomy
odzysku odpadów niebezpiecznych w stosunku do wytwarzanych - zgodne z Planem
Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego
0,14
Rok
Planowany recykling
odpadów niebezpiecznych
w tys. Mg/rok
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
0,02
0,02
0,02
0,03
0,04
0,05
0,06
0,07
0,08
0,09
0,10
0,11
0,12
Zakładane poziomy
odzysku odpadów
niebezpiecznych w
stosunku wytwarzanych
odpadów niebezpiecznych
w%
15,4
14,3
13,3
20,0
26,7
35,7
42,9
50,0
57,1
64,3
71,4
78,6
85,7
tys. Mg
0,12
0,11
0,12
0,10
0,09
0,10
0,08
0,07
0,08
0,06
0,05
0,06
0,04
0,04
0,03
0,02 0,02 0,02
0,02
0,00
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Rys. 9 Zakładane ilości pozyskanych odpadów niebezpiecznych z masy
7.1.1.3.6 Odpady przeznaczone do składowania lub unieszkodliwienia
termicznego
Na podstawie przeprowadzonych w powyższych rozdziałach bilansów określono ilość
odpadów, które należy unieszkodliwić poprzez składowanie lub unieszkodliwić termicznie.
- 88 -
7.1.1.3.6a Szacunkowa ilość odpadów komunalnych do składowania lub unieszkodliwienia
termicznego w latach 2003 – 2015
Szacunkowa ilość
odpadów
komunalnych do
składowania/
unieszkodliwienia
termicznego
(tys. Mg)
12,5
12,5
12,4
12,2
12,0
12,0
11,9
11,8
11,4
10,8
10,2
9,9
9,3
148,9
Rok
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Razem
Udział procentowy
odpadów
przeznaczonych do
składowania w
stosunku do odpadów
wytworzonych
Niezbędna pojemność składowisk
przy wykorzystaniu (tys. m3)
spychaczy
gąsienicowych
kompaktorów
16,8
16,9
16,8
16,5
16,3
16,2
16,1
15,9
15,4
14,6
13,8
13,4
12,6
201,3
14,7
14,7
14,6
14,4
14,2
14,1
14,0
13,8
13,4
12,7
12,1
11,7
11,0
175,4
84,7
82,5
79,8
77,2
74,7
73,0
71,2
69,0
65,7
61,2
56,7
53,7
49,2
tys. Mg
14
12,5 12,5 12,4
12,2 12,0 12,0
11,9 11,8 11,4
12
10,8
10,2
9,9
9,3
10
8
6
4
2
0
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Ryc. 10 Szacunkowa ilość odpadów komunalnych do składowania
- 89 -
Tab. 7.1.1.3.6b Szacunkowy skład morfologiczny odpadów, które należy unieszkodliwić
przez składowanie lub unieszkodliwić termicznie w latach 2003 – 2010 (%) - według Planu
Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego
Strumień odpadów
Domowe organiczne
Odpady zielone
Papier i karton
nieopakowaniowy
Opakowania papierowe
Opakowania
kompozytowe
Tworzywa sztuczne
nieopakowaniowe
Opakowania z tworzyw
sztucznych
Odpady tekstylne
Szkło nieopakowaniowe
Opakowania szklane
Metal
Odpady mineralne
Drobna frakcja
popiołowa
Odpady
wielkogabarytowe
Odpady budowlane
Razem
2003
13,2
2,3
2004
12,5
2,1
2005
12,1
1,9
2006
12,0
1,8
2007
11,7
1,7
2008
10,5
1,7
2009
9,1
1,6
2010
7,6
1,6
7,1
7,3
7,4
7,6
7,8
7,9
8,1
8,3
7,2
7,5
7,6
7,8
7,9
8,5
9,1
9,8
1,2
1,3
1,4
1,5
1,5
1,7
1,8
1,9
12,1
12,3
12,5
12,6
12,8
13,0
13,1
13,3
4,0
4,0
4,1
4,2
4,3
4,6
5,0
5,3
3,0
0,5
7,0
4,5
4,2
3,1
0,6
6,8
4,5
4,2
3,2
0,6
6,4
4,6
4,3
3,2
0,6
6,2
4,7
4,4
3,3
0,6
6,1
4,7
4,5
3,4
0,6
6,4
4,8
4,7
3,5
0,7
6,8
4,9
4,8
3,5
0,7
7,1
5,1
5,0
12,3
12,1
11,9
11,7
11,5
11,3
11,1
10,9
6,3
6,4
6,3
5,9
5,5
5,1
4,7
4,2
14,2
0,7
100,0
14,6
0,7
100,0
15,0
0,8
100,0
15,2
0,7
100,0
15,3
0,6
100,0
15,3
0,6
100,0
15,3
0,5
100,0
15,1
0,5
100,0
Aktualnie pojemność składowisk Powiatu Janowskiego wynosi 274 750 m3.
Szacunkową ilość odpadów komunalnych skierowanych do składowania do 2015 r. na terenie
Powiatu Janowskiego określono na 148 900 Mg. Oznacza to, że niezbędna pojemność
składowisk, przy wykorzystaniu spychaczy gąsienicowych do ubijania odpadów, powinna
wynosić 201 300 m3, natomiast przy korzystaniu z kompaktorów 175 400 m3.
Obecnie, do 2003 r., ilość nagromadzonych odpadów na składowiskach wynosi 187
034 Mg. Daje to ok. 252 496 m3 odpadów zdeponowanych aktualnie na składowiskach w
Powiecie Janowskim. Po uwzględnieniu aktualnego zapełnienia składowisk, ich pojemność
do wykorzystania, do 2015 r., wynosi 22 254 m3. Jak wynika z powyższej analizy aktualna
pojemność składowisk jest znacznie niższa niż niezbędna pojemność składowisk do
wykorzystania do 2015 r. (274 750 m3 - 252 496 m3 = 22 254 m3).
Odpady przeznaczone do składowania (lub unieszkodliwienia termicznego) do 2015 r.
będą mogły być zdeponowane na budowanym składowisku w Borownicy, którego
eksploatację planuje się od 2004 r. Obiekt będzie wchodził w skład ZZO. Pojemność I
kwatery składowiska wyniesie 187 000 m3. Będzie ona niższa niż szacunkowa objętość
odpadów przeznaczonych do składowania do 2015 r. przy wykorzystaniu spychaczy
gąsienicowych do ubijania odpadów (201 300 m3), oraz wyższa przy ubijaniu odpadów
- 90 -
kompaktorami (175 400 m3). Wobec powyższego zachodzi konieczność budowy do 2015 r. II
kwatery składowiska odpadów w Borownicy.
7.1.1.4 Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów lub
ograniczenia ich ilości
Przeciwdziałanie i minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów jest priorytetem w
polityce odpadowej. Poniżej przedstawiono działania zmierzające do zapobiegania
powstawaniu odpadów lub ich ograniczenia.
7.1.1.4.1 Program promocji i edukacji w zakresie gospodarki odpadami
Jednym z ważniejszych warunków realizacji Programu promocji i edukacji w zakresie
gospodarki odpadami jest wysoka świadomość społeczeństwa, które powinno brać aktywny
udział w strategii zagospodarowania odpadów. Dlatego też należy prowadzić odpowiednie
działania, których celem jest zmiana dotychczasowego postępowania mieszkańców oraz
przyjeżdżających turystów w sferze konsumpcji i postępowania z odpadami.
W celu zachęty mieszkańców do redukowania ilości produkowanych odpadów
stosować należy działania edukacyjne:
- w systemie nauczania, począwszy od zajęć w szkołach podstawowych i
ponadpodstawowych,
- za pomocą lokalnych środków masowego przekazu,
- za pomocą rozpowszechnianych ulotek, akcji plakatowej itp.
Działania powinny:
- zawierać informacje o sposobach zmniejszania wytwarzanych ilości odpadów,
- przedstawiać dane o ilości zebranych odpadów niebezpiecznych,
- zawierać informacje o miejscach i sposobach zbiórki selektywnej odpadów
oraz o terminach odbioru odpadów,
- zawierać informacje o oznakowaniach umieszczanych na opakowaniach.
W ramach prowadzonej edukacji należy zachęcać mieszkańców:
- do kupowania towarów w opakowaniach wielokrotnego użytku oraz w
opakowaniach biodegradowalnych,
- do rezygnacji z przedmiotów jednorazowego użytku,
- wykorzystywania mniejszych ilości toksycznych produktów, np. farb i
lakierów itp.
7.1.1.4.1.1 Kampanie informacyjne i konkursy
Jedną z form promocji i edukacji w zakresie gospodarki odpadami jest prowadzenie
kampanii na rzecz podniesienia świadomości społeczeństwa.
Zadania kampanii
Do głównych zadań kampanii należą:
- przegląd istniejących na terenie gminy materiałów, których celem jest
podnoszenie świadomości społeczeństwa,
- identyfikacja problemów, których nie omawiają dostępne materiały
informacyjne,
- opracowanie nowych materiałów informacyjnych,
- wprowadzenie w życie kampanii.
Rodzaje kampanii w zależności od długości ich trwania:
- krótka kampania (6 miesięcy) opracowana w celu osiągnięcia największych i
najwcześniej dostrzegalnych efektów,
- program podstawowy (2 lata),
- 91 -
- program długoterminowy (10 lat i więcej).
Rodzaje kampanii w zależności od sposobu ich prowadzenia i rodzaju przekazywanych
treści:
- kampanie dotyczące problemu środowiska jako całości,
- kampanie tematyczne,
- akcje podejmowane w ramach kampanii.
Kampania dotycząca problemu środowiska jako całości
Jej celem jest popieranie „przyjaznych środowisku‖ wartości i kształtowanie
zachowań proekologicznych wśród społeczeństwa. Można ją stosować dla szerokiej opinii
publicznej.
Kampanie tematyczne winny przekazywać wiedzę dotyczącą problemów ochrony
środowiska w skali regionalnej oraz zachęcać do bardziej świadomych zachowań.
Akcje w ramach kampanii winny podejmować konkretne działania dotyczące np.
selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych pochodzących z gospodarstw domowych,
zbiórki odpadów opakowaniowych, zagospodarowywania we własnym zakresie odpadów
zielonych i domowych.
Konkursy i quizy
Jedną z form promocji i edukacji w zakresie gospodarki odpadami jest organizowanie
konkursów o tematyce ekologicznej. Mogą to być konkursy dla:
- dla przedszkolaków - na „rysunek ekologiczny‖,
- dla szkół na najładniejszy plakat ekologiczny, na największą ilość zebranych
baterii, opakowań papierowych, opakowań szklanych,
- dla mieszkańców wsi lub osiedli mieszkaniowych na największą ilość
segregowanych odpadów takich jak: szkło, metale, papier itp.
7.1.1.4.1.2 Szkolenia
Szkolenia powinny być kierowane do poszczególnych grup wiekowych i społecznych:
- dzieci,
- dorosłych,
- nauczycieli,
- przedstawicieli gmin,
- przedstawicieli Wspólnot mieszkaniowych
- poszczególnych wsi lub sołectw,
- osób odpowiedzialnych za decyzje polityczne dotyczące gospodarki odpadami,
- kadry technicznej biorącej udział w realizacji programu gospodarki odpadami.
Tab. 7.1.1.4.1.2 Tematy szkoleń dobrane do ww. grup przy uwzględnieniu ich specyfiki
Temat
Ochrona środowiska naturalnego
Wspólna odpowiedzialność za stan środowiska
Trucizny w śmieciach domowych
Nadmierne ilości opakowań
Rodzaje opakowań
Zapobieganie powstawaniu odpadów
Recykling
Czysta produkcja – eliminowanie toksycznych
odpadów, technologii i produktów
- 92 -
Grupa
dzieci i dorośli
dzieci i dorośli
dzieci i dorośli
dzieci, dorośli i
producenci
dzieci, dorośli
dzieci i dorośli
dorośli i dzieci
dorośli
Temat
Idea czystego regionu
Kompostowanie odpadów w przydomowym
ogródku
Problematyka dzikich składowisk
Konieczność zachowania surowców i paliw
naturalnych
Grupa
dzieci i dorośli
dzieci i dorośli
dzieci i dorośli
dzieci i dorośli
7.1.1.4.1.3 Formy przekazu informacji dotyczących gospodarki odpadami
Formy przekazu dzielą się na:
- materiały drukowane,
- materiały audiowizualne,
- imprezy promocyjne.
Materiały drukowane:
- krótkie materiały drukowane, takie jak ulotki, ulotki typu „pytania i
odpowiedzi‖, zestawienia faktograficzne, wkładki i broszury, zwykłe
obwieszczenia i powiadomienia służb komunalnych,
- publikacje w prasie i wydawnictwach periodycznych, takie jak: artykuły,
komentarze, stałe rubryki, wywiady, listy do redakcji, artykuły redakcyjne,
- materiały dla prasy: komunikaty, powiadomienia i obwieszczenia służb
komunalnych,
- plakaty,
- biuletyny, opracowania, raporty i monografie,
- materiały kształceniowe: podręczniki z zakresu ochrony środowiska, materiały
dla nauczycieli, pozycje popularnonaukowe,
- okolicznościowe pamiątki, np. znaczki, długopisy, teczki z nadrukami itp.
Materiały audiowizualne:
- wywiady dla radia i telewizji,
- pokazy przeźroczy,
- ogłoszenia służb komunalnych w radiu i telewizji,
- pokazy filmów reklamowych i szkoleniowych, w tym produkowanych we
własnym zakresie,
- wystawy.
Imprezy promocyjne:
- konferencje prasowe,
- zebrania mieszkańców,
- kampanie, akcje,
- warsztaty, seminaria, konferencje, sympozja,
- odczyty.
Koszty przekazu
Przed wyborem formy przekazu należy wstępnie oszacować koszty. Koszty te
możemy podzielić na:
- koszty osobowe,
- koszty materiałów i usług,
- koszty ogólne i administracyjne.
Na koszty osobowe składają się:
- wynagrodzenia wypłacane własnym pracownikom,
- wynagrodzenia osobom zatrudnionym na umowę - zlecenie.
- 93 -
Na koszty usług składają się:
- kopiowanie materiałów,
- drukowanie,
- pisanie tekstów,
- formatowanie tekstu i przygotowanie do druku,
- projekt graficzny,
- usługi pocztowe,
- usługi transportowe,
- usługi wideo,
- konsultacje w sprawach technicznych oraz w sprawach informowania
społecznego,
- usługi telekomunikacyjne,
- sporządzenie listy adresowej (ewentualne korzystanie z bazy danych),
- usługi turystyczne,
- nagłośnienie i oświetlenie imprezy,
- reklama w mediach komercyjnych,
- usługi gastronomiczne,
- usługi hotelarskie,
- wynajęcie obiektów,
- wynajęcie sprzętu (komputerów, rzutnika, tablic do prezentacji, rzutnika
przezroczy).
Na koszty materiałowe składają się:
- papier,
- filmy,
- materiały potrzebne do dekoracji,
- drobne upominki dla uczestników,
- żywność i napoje.
7.1.1.4.1.4 Współpraca ze szkołami
Szkoły są ważnymi partnerami w zakresie edukacji społeczeństwa dotyczącej ochrony
środowiska, ponieważ nastawione są na szerzenie oświaty oraz skupiają społeczność lokalną.
Dyrektorzy szkół i nauczyciele często pełnią rolę liderów lokalnej społeczności i ich
autorytet jest ważny, szczególnie przy poruszaniu tematów potrzebnych, lecz niepopularnych.
Szkoły są dobrymi partnerami w programach informacyjnych, ponieważ:
- mogą być miejscem rozpowszechniania materiałów informacyjnych,
- wyposażone są w sprzęt, który może być pomocny w przygotowaniu
materiałów informacyjnych (komputery, kserokopiarki),
- są miejscem funkcjonowania różnych kół zainteresowań, które mogą czynnie
uczestniczyć w przygotowaniu materiałów informacyjnych
- są źródłem ekspertów w dziedzinie edukacji,
- uczniowie mogą pomagać przy realizacji kampanii, akcji programów ochrony
środowiska itp.
7.1.1.4.1.5 Współpraca z organizacjami pozarządowymi
Władze samorządowe Gmin i Janowa Lubelskiego powinny znać instytucje
pozarządowe działające w regionie, gdyż mogą one aktywnie pomagać w kształtowaniu i
realizacji programu informacyjnego.
Poniżej podano formy współpracy z instytucjami pozarządowymi:
- doradztwo w sprawach merytorycznych i w sprawach przekazu informacji organizacje pozarządowe współpracują ze znanymi ekspertami, dysponują
- 94 -
-
-
-
bazami danych na temat specjalistów, mają doświadczenie w docieraniu do
odbiorców;
wsparcie finansowe lub współpraca w finansowaniu projektów - niektóre
organizacje posiadają fundusze przeznaczone na informowanie i mogą
uczestniczyć w kosztach projektu;
ocena przekazu - w chwili gdy materiał został przygotowany może być
przetestowany na członkach organizacji pozarządowej;
udostępnianie kanałów informacyjnych - dysponują listami adresowymi, są
dystrybutorami różnego typu materiałów i biuletynów, mogą pomagać w
roznoszeniu materiałów informacyjnych;
działania równoległe - niektóre informacje mogą być publikowane w
biuletynach organizacji pozarządowych.
7.1.1.4.2 Działania organizacyjne
Zapobieganie i zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów może odbywać się
poprzez:
- wprowadzanie selektywnej zbiórki papieru w biurach i szkołach,
- recykling opakowań po tonerach z drukarek i kopiarek,
- zbieranie selektywne odpadów na budowach,
- kompostowanie przydomowe frakcji odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji na obszarach z zabudową jednorodzinną.
Szczegółowy opis powyższych przedsięwzięć został przedstawiony w dalszej części
rozdziału 7.
7.1.1.5 Działania w zakresie zbierania i transportu odpadów
7.1.1.5.1 Systemy zbiórki selektywnej odpadów
7.1.1.5.1.1 Działania zachęcające mieszańców do selektywnej zbiórki
odpadów
W celu zachęcenia mieszkańców do zbiórki selektywnej i zwiększenia jej
efektywności wykorzystywane będą następujące działania:
- Obowiązki określone prawem wynikające z obowiązku nałożonego na gminę
przez zapisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62. poz.
628 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu
czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 1996 r Nr 13, poz. 622 z późn. zm.),
- Wykorzystywanie przepisów lokalnych. Prawo lokalne obligujące
gospodarstwa domowe i innych wytwórców odpadów może być wykorzystane
do efektywnego wprowadzania selektywnej zbiórki, poprzez zalecenia
dotyczące sposobu zbiórki, typów pojemników oraz częstotliwości ich
wystawiania do zbiórki (zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w
gminach z dnia 13 września 1996 r. (Dz.U.z1996r.Nr132,poz.622 z późn. zm.).
- Instrumenty finansowe, np. gospodarstwa odzyskujące część odpadów
oszczędzają na wydatkach związanych ze zbiórką odpadów niesegregowanych
(mniejszy pojemnik lub rzadszy odbiór). Inną zachętą finansową może być
obniżenie opłaty za usuwanie odpadów dla gospodarstw prowadzących
kompostowanie odpadów we własnym zakresie.
- Edukacja społeczna. Prowadzenie kampanii edukacyjno – informacyjnych
stanowi zasadniczą część wdrażania strategii i planów gospodarki odpadami.
- 95 -
Jej celem jest zachęcanie „producentów‖ odpadów do ograniczania ilości
wytwarzanych odpadów, a następnie do ich segregacji „u źródła‖.
7.1.1.5.1.2 Częstotliwość zbierania odpadów
Gromadzenie odpadów w miejscu powstawania stanowi pierwsze ogniwo systemu ich
usuwania i unieszkodliwiania.
Usuwanie odpadów z mieszkań oraz sposób ich przechowywania na terenie
nieruchomości mają znaczący wpływ na czystość i stan sanitarny obszarów zabudowanych, a
tym samym na poziom bytowania mieszkańców.
Gromadzenie odpadów powinno stanowić etap krótkotrwały i przejściowy.
Za optymalną częstotliwość wywozu, w polskich warunkach klimatycznych,
przyjmuje się:
- dla centrów usługowo - handlowych - codziennie,
- dla budownictwa zwartego i osiedlowego - 2 razy w tygodniu,
- dla budownictwa jednorodzinnego - 1 raz w tygodniu,
- dla budownictwa zagrodowego (rozproszonego) - 1 raz w miesiącu.
Odpady gromadzi się w różnego rodzaju i wielkości zbiornikach przenośnych,
przetaczanych lub przesypowych oraz w workach foliowych.
Stosowanie zbiorników stałych ze względów sanitarnych oraz technicznych jest
niedopuszczalne.
Poniżej przedstawiono systemy zbiórki selektywnej odpadów.
7.1.1.5.1.3 Zbiórka selektywna "u źródła"
Jest to indywidualna selektywna zbiórka odpadów na każdej posesji.
Zaletą tej formy zbierania jest otrzymanie czystych, jednorodnych odpadów.
Wadą jest duża liczba zbiorników lub worków foliowych i rozbudowany system
transportu.
Selekcja "u źródła" jest formą elastyczną, umożliwiającą stopniowe dochodzenie do
coraz bardziej precyzyjnego selekcjonowania. W ramach podanego systemu stosować można
system dwupojemnikowy, trójpojemnikowy lub wielopojemnikowy.
System dwupojemnikowy
Mogą być to pojemniki na wartościowe odpady suche - zmieszane, na odpady mokre,
Odpady mokre trafiają do kompostowni lub na składowiska, natomiast odpady suche
do zakładu segregacji mechanicznej, która jest znacznie prostsza i bardziej efektywna, gdy
surowce nie są zmieszane i zabrudzone odpadami mokrymi.
System trójpojemnikowy
Mogą być to pojemniki na:
- surowce wtórne,
- odpady organiczne,
- na pozostałe odpady.
System wielopojemnikowy
W systemie wielopojemnikowym wydzielane są dodatkowo poszczególne rodzaje
surowców wtórnych.
Mogą być to pojemniki na:
- szkło,
- papier,
- tworzywa sztuczne,
- bioodpady,
- na pozostałe odpady.
- 96 -
7.1.1.5.1.4 Kontenery ustawione w sąsiedztwie - centra zbiórki
Jest to system polegający na ustawieniu w wybranych newralgicznych punktach
miasta, osiedla lub wsi odpowiednio oznakowanego zestawu kontenerów lub pojemników
dużych o specjalnej konstrukcji na selektywną zbiórkę odpadów użytkowych.
System ten jest szczególnie przydatny:
- w miastach do obsługi budownictwa wielorodzinnego,
- na parkingach,
- stacjach benzynowych,
- przy obiektach handlowych,
- na terenach wiejskich.
Mogą być tam odbierane:
- makulatura,
- szkło,
- tworzywa z plastiku,
- złom metalowy.
Przyjmuje się, że każdy punkt tego systemu powinien obsługiwać 500 – 1 000
mieszkańców i mieć zasięg nie większy niż 200 m.
7.1.1.5.1.5 Wiejskie Punkty Gromadzenia Odpadów
Na terenach wiejskich funkcje system zbiórki selektywnej odpadów może polegać na
gromadzeniu odpadów w Wiejskich Punktach Gromadzenia Odpadów (WPGO).
WPGO są miejscami czasowego gromadzenia odpadów, przy jednoczesnym ich
segregowaniu.
Punkty takie umożliwiają zbieranie odpadów nietypowych, np.
- wielkogabarytowych,
- niebezpiecznych,
- specjalnych.
Do odpadów specjalnych można zaliczyć:
- pestycydy,
- lekarstwa,
- baterie,
- resztki farb i lakierów,
- oleje itp.
Mieszkańcy wsi dysponując własnym transportem mogą do tych punktów dostarczać
odpady samodzielnie, w miarę własnych potrzeb.
Taki sposób zbierania odpadów jest cennym uzupełnieniem systemu zbiórki odpadów
w skali gminy.
Charakterystyka WPGO:
- na zorganizowanie wiejskiego punktu gromadzenia i segregacji odpadów
należy przeznaczyć teren o powierzchni 0,15 – 0,20 ha.
- strefa uciążliwości takich obiektów wynosi od 30 do 50 m.
- punkty te powinny być zlokalizowane w odległości 1,5 do 2,0 km od
zabudowy, minimum 10 m od drogi publicznej i 50 m od budynków
mieszkalnych.
Punkty gromadzenia odpadów (WPGO) powinny być wyposażone w:
- stanowiska selektywnej zbiórki odpadów użytkowych (mogą to być pojemniki
lub kontenery transportowe do gromadzenia np. złomu, papieru, stłuczki
szklanej, tworzyw sztucznych, które po wypełnieniu wymienia się na puste),
- 97 -
miejsce na odpady wielkogabarytowe (stare meble, telewizory, złom), z
możliwością ich rozbiórki,
- pojemniki na odpady niebezpieczne,
- zbiorniki na oleje przepracowane i inne płynne substancje niebezpieczne,
- punkt przeładunku odpadów biologicznych,
- kontenery na odpady nieposegregowane,
- myjnię z możliwością dezynfekcji pojemników i kontenerów,
- pomieszczenia magazynowe dla podręcznego sprzętu (np. piły do drewna i
metali, nożyce do cięcia blach) i przechowywania środków dezynfekcyjnych,
- pomieszczenia socjalne dla pracowników,
- urządzenia przeciwpożarowe,
- plac manewrowy o utwardzonej powierzchni,
- studzienki do odprowadzania wód deszczowych i ze spłukiwania placu.
Punkty gromadzenia i segregacji odpadów należy utrzymywać w czystości i okresowo
dezynfekować.
Program oraz podstawowe dane techniczne i wyposażenie WPGO powinno się
opracowywać indywidualnie dla każdej gminy, w zależności od lokalnych potrzeb, wielkości
i charakteru obsługiwanego regionu.
W punktach tych można:
- udostępniać za symboliczną opłatą części zamienne z wyrzuconych sprzętów i
urządzeń,
- zorganizować miejsce, gdzie potrzebujący mogą otrzymać stare, lecz sprawne
urządzenia gospodarstwa domowego lub odzieży.
Utworzenie wiejskich punktów gromadzenia i segregacji odpadów (WPGO), łatwo
dostępnych dla mieszkańców i drobnych producentów jest jednym z elementów działań, które
pozwolą rozwiązać problem tzw. dzikich wysypisk i przypadkowego wyrzucania odpadów.
-
7.1.1.5.2 Systemy
komunalnych
zbiórki
poszczególnych
strumieni
odpadów
7.1.1.5.2.1 Zbiórka odpadów biodegradowalnych
Szczególnie istotne z punktu widzenia zapobiegania powstawaniu odpadów
biodegradowalnych lub ograniczania ich ilości jest właściwe zbieranie tego typu odpadów.
Aby umożliwić selektywną zbiórkę odpadów biodegradowalnych, już w
gospodarstwach domowych mieszkańcy muszą zbierać na bieżąco odpady organiczne
oddzielnie, w osobnym pojemniku.
Stosowane mogą być następujące metody zbiórki odpadów biodegradowlanych:
Metoda I. Zbiórka selektywna odpadów komunalnych ulegających biodegradacji.
1. Bezpośrednio z domostw (zbiórka przy „krawężniku‖) do:
- pojemników na biomasę,
- worków papierowych,
- worków z tworzyw sztucznych,
- worków z materiałów ulegających biodegradacji.
Zbiórka odbywać się winna raz na tydzień lub co dwa tygodnie. Latem częstotliwość
powinna być wyższa.
2. Z zastosowaniem pojemników ustawionych w bezpośrednim sąsiedztwie
gospodarstw domowych w tzw. centrach zbiórki. Częstotliwość opróżniania pojemników
uzależniona jest m.in. od rodzaju zbieranych odpadów, np. odpady żywnościowe winny być
- 98 -
zbierane częściej. Metoda ta nadaje się szczególnie do zastosowania w miejscach
gęsto zaludnionych z ograniczoną przestrzenią.
3. Poprzez bezpośrednią dostawę odpadów do obiektów odzysku , czyli centrów
recyklingu.
Metoda II. Zbiórka zmieszanych odpadów komunalnych systemem dwupojemnikowym.
Odpady ulegające biodegradacji zbierane są razem z odpadami mineralnymi w jednym
pojemniku. W drugim pojemniku zbierane są wszystkie suche surowce wtórne oraz odpady
niebezpieczne do specjalistycznego unieszkodliwienia.
Metoda I zbiórki gwarantuje uzyskanie surowca o większej czystości, co ma
szczególne znaczenie w przypadku stosowania kompostowania jako metody
unieszkodliwiania odpadów biodegradowalnych. Pozyskany w ten sposób kompost może
mieć szerokie zastosowanie, również do nawożenia upraw.
Metoda II zbiórki daje surowiec częściowo zanieczyszczony. Może być on
unieszkodliwiany m.in. w procesie fermentacji metanowej odpadów lub w pryzmach
energetycznych. W przypadku skierowania pozyskanego tą metodą surowca do kompostowni
uzyskuje się produkt gorszej jakości, mogący zawierać np. kawałki szkła, mający ograniczone
zastosowanie, np. do rekultywacji terenów zanieczyszczonych.
7.1.1.5.2.2 Zbiórka odpadów wielkogabarytowych
Do zbiórki odpadów wielkogabarytowych stosowane są następujące systemy:
- okresowy odbiór bezpośrednio od ich właścicieli oraz stworzenie warunków
do zamówienia takiej usługi indywidualnie jako „usługa na telefon‖,
- dostarczanie sprzętu do zakładu zagospodarowania odpadów lub centrum
recyklingu przez właścicieli własnym transportem,
- bezpośredni odbiór przez producenta (dotyczy przede wszystkim zbiórki
sprzętu elektronicznego i sprzętów gospodarstwa domowego). Ta forma
pozyskiwania odpadów wielkogabarytowych upraszcza system zbiórki
odpadów i ich usuwania. Odpady te nie zasilają ogólnego strumienia odpadów
komunalnych,
- system wymienny polegający na przekazaniu jeszcze dobrego, ale
konstrukcyjnie przestarzałego sprzętu w zamian za egzemplarz nowej
generacji.
7.1.1.5.2.3 Zbiórka odpadów budowlanych
Zbiórką i transportem odpadów budowlanych z miejsc ich powstawania zajmować się
winni:
wytwórcy tych odpadów np. firmy budowlane, rozbiórkowe, osoby prywatne
prowadzące prace remontowe,
- specjalistyczne firmy zajmujące się zbiórką odpadów.
Zaleca się, aby już na placu budowy składować w oddzielnych miejscach
(pojemnikach) posegregowane odpady budowlane. Pozwoli to na selektywne wywożenie ich
do zakładu odzysku i unieszkodliwiania lub na składowisko.
-
7.1.1.5.2.4 Zbiórka odpadów niebezpiecznych wydzielonych ze strumieni
7.1.1.5.2.4.1 Systemy zbiórki odpadów niebezpiecznych
1. Zbiórka w punktach zbiorczych
- 99 -
Odpady donoszone są przez mieszkańców do punktów zbiorczych (centrów recyklingu)
- Punktów Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (PZON). Ich ilość uzależniona jest od
wielkości i charakteru miasta lub gminy. W każdym przypadku jest to indywidualna
decyzja miejscowych władz, poprzedzona analizą warunków lokalnych.
2. Regularny odbiór odpadów przez specjalny pojazd - Mobilny Punkt Zbiórki Odpadów
Niebezpiecznych.
Do tego celu stosowane są specjalne samochody z pojemnikami objeżdżające w
określone dni wyznaczony obszar - średnio cztery razy w roku.
Docelowo, pojazd obsługiwać powinien obszar o wielkości powiatu.
3. Zbiórka przez sieć handlową np. apteki, sklepy fotograficzne, sklepy z farbami itp.
Władze komunalne zawierają umowy z różnymi placówkami handlowymi w zakresie
przyjmowania i przechowywania różnych rodzajów odpadów niebezpiecznych.
Specjalny pojazd zabiera z tych placówek odpady niebezpieczne na żądanie.
4. Zbiórka odpadów niebezpiecznych prowadzona w ZZO i na odpowiednio wyposażonych
składowiskach odpadów.
7.1.1.5.2.4.2 Punkty Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych
Zasady funkcjonowania i organizację Punktów Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych
(PZON) oparto o rozwiązania przyjęte w „Kompleksowym programie gospodarki odpadami
niebezpiecznymi w rejonie Polski południowej‖ (Kraków, 2002).
Podstawowe zadanie Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych polega na odbieraniu
odpadów niebezpiecznych od mieszkańców określonego rejonu oraz z małych i średnich
przedsiębiorstw. W każdej gminie powinien zostać zorganizowany co najmniej 1 punkt tego
typu.
Duże Punkty Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych
Duży Punkt Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych składa się z:
- zadaszonego przedsionka z kontenerami na odpady,
- punktu przyjmowania odpadów niebezpiecznych z odpowiednim stołem i
wagą,
- magazynu środków dezynfekujących,
- strefy kontroli i sprawdzania odpadów,
- magazynu opakowań,
- punktu pakowania odpadów,
- magazynu spedycyjnego,
- pomieszczeń biurowych i sanitarno-bytowych dla personelu.
Wyposażenie punktu stanowią:
- kontenery specjalne,
- beczki (kontenery) na odpady niebezpieczne,
- pojemniki na specyficzne odpady ciekłe.
Punkt Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych może być wyposażony w następujące
dodatkowe pojemniki:
- specjalistyczne kontenery na lampy fluorescencyjne – świetlówki
- specjalistyczne kontenery na akumulatory ołowiowe z elektrolitem
- pojemniki (beczki) na baterie rtęciowe (Hg), kadmowo –niklowe (Cd-Ni)
- pojemniki (beczki) na zużyte oleje, smary, emulsje,
- pojemniki (beczki) na rozpuszczalniki i chemiczne produkty laboratoryjne
- pojemniki (beczki) na aerozole
- kontenery (beczki) na przeterminowane, nieużyteczne lekarstwa
- kontenery (beczki) na środki ochrony roślin wraz z opakowaniami
- kontenery (beczki) na farby i lakiery oraz ich opakowania
- 100 -
-
beczki na kwasy i zasady
kontenery (beczki) na odpady przeznaczone do termicznego unieszkodliwiania
kontenery (beczki) stojące na zewnątrz na inne odpady przeznaczone do
sylidyfikacji lub nitryfikacji.
Pomieszczenia Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych powinno posiadać
instalację wywiewną (odciągową), z odpowiednio zabezpieczonym (filtr) wyrzutem spalin do
atmosfery. Należy do niej podłączyć również te pojemniki (beczki) z odpadami, które przy
otwieraniu mogą wydzielać szkodliwe wyziewy (np. beczki z substancjami ropopochodnymi).
Obiekt taki powinien posiadać odpowiedniej jakości nawierzchnię betonową
uniemożliwiającą penetrację rozlanych cieczy do gleby. Teren należy odpowiednio ogrodzić i
chronić w sposób ciągły (całodobowo).
Powierzchnia obiektu - 6÷ 8 arów (wraz z placem dojazdowym). Zatrudnienie 2-3
osoby.
Punkty takie najlepiej organizować w tych rejonach, gdzie zlokalizowane są różne
warsztaty rzemieślnicze i drobny przemysł, względnie obiekty służb miejskich zajmujących
się gospodarką odpadami komunalnymi
Małe Punkty Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych
Na terenach o niewielkim nasyceniu drobnym przemysłem i zakładami
rzemieślniczymi należy organizować Małe Punkty Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych
nastawione głównie na odbiór odpadów niebezpiecznych od okolicznych mieszkańców.
W takim małym Punkcie należy umieścić pojemniki (kontenery) na następujące
odpady niebezpieczne:
- baterie rtęciowe i kadmowo-niklowe,
- zużyte oleje,
- rozpuszczalniki,
- farby i lakiery,
- aerozole,
- przeterminowane lekarstwa,
- środki ochrony roślin,
- inne odpady występujące w danym regionie.
Powierzchnia obiektu - 1,5 ÷ 2 ary. Zatrudnienie – 1 osoba.
Zaleca się zastosowanie jako pomieszczenie do przyjmowania odpadów małego
kontenera (tzw. biurowca), który należy osadzić na podmurówce i doprowadzić do niego
niezbędne media.
Zgromadzone w PZON odpady niebezpieczne kierowane będą następnie do Zakładu
Zagospodarowania Odpadów, gdzie będą gromadzone przed ekspedycją do unieszkodliwienia
lub będą z nich odbierane bezpośrednio przez przedsiębiorstwa zajmujące się
unieszkodliwianiem odpadów.
7.1.1.5.2.4.3 Mobilne Punkty Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych
Jednym ze sposobów pozyskania odpadów niebezpiecznych od mieszkańców może
być samochód wyposażony w odpowiednie pojemniki na odpady niebezpieczne
Zbiórka odpadów tym systemem prowadzona powinna być przez odpowiednio
wyszkolony personel, składający się z kierowcy i ewentualnie pomocnika.
Samochód ten, objeżdżałby w określone dni obsługiwany teren. Według ustalonego
harmonogramu zatrzymywałby się on w wyznaczonych miejscach. Odbiór odpadów
niebezpiecznych prowadzony byłby od mieszkańców bezpłatnie. Zakłada się, że 1 samochód
będzie obsługiwał teren całego powiatu.
- 101 -
Proponuje się wykorzystanie do tego celu specjalnego kontenera, ładowanego na
samochód ciężarowy – hakowiec, który jest na wyposażeniu przedsiębiorstw gospodarki
komunalnej.
Częstotliwość objazdu ustalona będzie dla każdego obsługiwanego obszaru
indywidualnie.
7.1.1.6 Działania w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów
7.1.1.6.1 Linie do segregacji odpadów
Pozyskane selektywnie odpady kierowane będą w sortowniach odpadów na linie do
segregacji. Linie do segregacji odpadów w zależności od ilości i rodzaju kierowanych na nie
odpadów oraz przyjętej technologii można podzielić na:
- linie wspomagające selektywne gromadzenie wielopojemnikowe,
- linie do segregacji odpadów suchych zmieszanych (gromadzonych selektywnie
w systemie dwupojemnikowym),
- linie do segregacji odpadów zmieszanych w pełni zmechanizowane.
Z doświadczeń zagranicznych i krajowych wynika, że systemy w których do
sortowania odpadów komunalnych zastosowano wyłącznie urządzenia mechaniczne nie zdają
w pełni egzaminu. Są one kosztowne, a uzyskane efekty rozdziału nie są zadawalające.
Przez połączenie segregacji ręcznej z mechaniczną uzyskuje się lepsze efekty odzysku
surowców wtórnych.
Obecnie w Polsce najczęściej stosowane linie selektywnego gromadzenia odpadów
stanowią połączenie segregacji ręcznej z mechaniczną.
W ramach selektywnego gromadzenia odpadów następuje:
- uszlachetnianie zebranych selektywnie surowców, które pozwala na uzyskanie
surowców jednorodnych, w rodzaju, klasie i czystości odpowiadających
wymaganiom określonym przez bezpośredniego odbiorcę,
- konfekcjonowanie – przygotowanie do transportu (prasowanie, belowanie,
rozdrabnianie),
- załadunek odzyskanych surowców na środki transportu.
W Planie zaleca się jako bardziej efektywne, stosowanie w ZZO linii do
doczyszczania surowców zebranych w wyniku selektywnej zbiorki (odpady opakowaniowe
lub surowce wtórne – papier, tworzywa sztuczne, metale, szkło).
Linie do segregacji odpadów zmieszanych nie są zalecane.
Surowce wtórne dostarczane do zakładu, po odsianiu drobnej (nieprzydatnej) frakcji
podawane są na taśmę sortowniczą, na której następuje – najczęściej ręczne –
wyselekcjonowanie składników zanieczyszczających oraz podział surowców wtórnych na
rodzaje/klasy zgodnie z wymaganiami odbiorców. Wyselekcjonowane składniki gromadzone
są bezpośrednio w kontenerach lub poddawane prasowaniu lub belowaniu. Wszystkie
wyselekcjonowane surowce magazynowane są tymczasowo na terenie zakładu, a następnie
transportowane do odbiorcy.
Przykładowa technologia procesu sortowania obejmuje:
- przyjmowanie wstępnie wysegregowanych odpadów (szkło, złom, tworzywa
sztuczne) ze środków transportowych do zasobni lub na plac magazynowy,
- wstępną segregację ręczną,
- sortowanie podstawowe makulatury, tj. rozdział na karton, papier, prasowanie
i belowanie, magazynowanie, a następnie odbiór zbelowanych surowców przez
zakłady przetwórcze,
- sortowanie tworzyw sztucznych, tj. rozdział na tworzywa PE i PP oraz
pozostałe, rozdrabnianie, magazynowanie, odbiór,
- 102 -
-
sortowanie złomu, tj. separacja na złom aluminiowy, metale żelazne,
prasowanie, magazynowanie, odbiór,
sortowanie szkła, tj. wydzielenie szkła białego i kolorowego, kruszenie,
magazynowanie, odbiór,
wywóz balastu i nieużytecznych składników na składowisko lub do zakładu
termicznego unieszkodliwiania.
7.1.1.6.2 Odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji
Tab. 7.1.1.6.2 Opcje zagospodarowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
poza składowaniem, wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002.
Opcje zagospodarowania odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji poza składowaniem
Mechaniczno –
Ręczne
biologiczFerOdpady
lub
ne
Kom- mentakomunalne
Spala- Zgazo- PiroRecy mecha
przekształ- poscja
ulegające
nie
wanie
liza
kling niczne
canie
towanie beztlebiodegradacji
sorto
odpadów
nowa
wanie
zmieszanych
Odpady mieszane
+
+
+
+
+
Paliwo z
+
+
+
odpadów
Odpady
kuchenne
+
+
ulegające
biodegradacji
Odpady zielone
+
+
Odpady
kuchenne
ulegające
+
+
biodegradacji i
zielone
Papier
+
+
+
+
+
+
Odpady tekstylne
+
+
+
+
Drewno
+
+
+
+
W przypadku, gdy poszczególne rodzaje odpadów zbierane są oddzielnie liczba opcji
odzysku i unieszkodliwiania jest większa: od najprostszych technologii kompostowania do
bardziej zaawansowanych procesów takich jak piroliza czy zgazowanie.
W przypadku zbieranych selektywnie odpadów organicznych do ich
unieszkodliwiania zalecane są:
- kompostowanie odpadów organicznych we własnym zakresie (na terenach wiejskich oraz
miejskich z zabudową jednorodzinną),
- budową centralnych zakładów kompostowania lub fermentacji beztlenowej, np. przy ZZO,
- budowa mechaniczno - biologicznych instalacji przerobu odpadów.
- 103 -
7.1.1.6.2.1 Kompostowanie odpadów
Uważa się, że najlepsze efekty uzyskuje się kierując do kompostowania
wysegregowane odpady organiczne, takie jak:
- trawy,
- listowie drzew i krzewów,
- popielęgnacyjne i poużytkowe części roślin ozdobnych i użytkowych z rabat
ogródków działkowych i przydomowych,
- popielęgnacyjne i poużytkowe części roślin z polowej i szklarniowej uprawy
warzyw,
- roślinne odpady z targowisk i punktów obrotu produktami roślinnymi,
- rozdrobnione gałęzie drzew i krzewów,
- zepsute i przeterminowane pasze i środki żywności,
- trociny i kora drzewna,
- rozkładalne organiczne odpady domowe z selektywnej zbiórki w tzw.
pojemnikach „bio‖, w skład których wchodzą:
- odpady spożywcze - roślinne i zwierzęce,
- niekiedy także papier - głównie gazetowy i opakowaniowy,
- osady ściekowe,
- wybrane przemysłowe odpady organiczne.
Trociny, kora oraz rozdrobnione gałęzie i konary służą głównie jako środek
strukturotwórczy w masie przerabianych odpadów.
Technologie kompostowania, które można zastosować do odzysku odpadów to:
- kompostowanie w warunkach naturalnych (w pryzmach na otwartym
powietrzu),
- kompostowanie w komorach zamkniętych,
- kompostowanie w układzie mieszanym.
Innym stosowanym podziałem technologii kompostowania jest podział na:
- kompostowanie odpadów zmieszanych,
- kompostowanie wydzielonej frakcji odpadów organicznych.
Kompostowanie w warunkach naturalnych może być prowadzone w sposób
dynamiczny lub statyczny.
- Proces dynamiczny przebiega w pryzmach na polu kompostowym w wyniku
regularnego przerzucania materiału (w celu zapełnienia dopływu tlenu i wody).
Czas kompostowania trwa 6 - 12 tygodni w zależności od warunków
klimatycznych.
- Proces statyczny polega na pozostawieniu masy kompostowej na płycie
fermentacyjnej lub w boksach roboczych, a zapewnienie właściwej ilości tlenu
i wilgotności dokonuje się w sposób wymuszony. Płyta, na której spoczywa
masa kompostowa ma kanały ssące, a powietrze zasysane jest poprzez ułożoną
warstwę materiału. W procesie tym rozróżnia się fermentację intensywną,
która trwa 20 dni, i fermentację wtórną trwającą 60 dni.
Kompostowanie w komorach zamkniętych oraz w układzie mieszanym:
- Kompostowanie w komorach zamkniętych wymaga przebywania odpadów tak
długo, dopóki nie nastąpi pełen proces biochemicznego i fizycznego ich
przerobu i higienizacji, co trwa zazwyczaj 7 - 10 dni.
- 104 -
-
Kompostowanie polega na homogenizacji odpadów i zainicjowaniu procesu
kompostowania w biostabilizatorze lub mieszalniku bębnowym w okresie 30
godzin, a następnie dynamicznemu lub statycznemu kompostowaniu na polu
kompostowym przez okres 6 - 12 miesięcy.
7.1.1.6.2.2 Fermentacja odpadów
Beztlenowy rozkład odpadów prowadzony jest pod kątem produkcji biogazu, który
może być wykorzystany do produkcji energii. Przyjmuje się, że z 1 Mg surowych odpadów
otrzymać można 100 Nm3 gazu o wartości energetycznej 6,2 kw/Nm3, co pozwala uzyskać
200 kWh energii elektrycznej i 300 kWh energii cieplnej (Krajowy Plan Gospodarki
Odpadami, październik, 2002).
Fermentację odpadów można prowadzić różnymi technikami. Przy doborze sposobu
prowadzenia procesu brane są pod uwagę następujące parametry:
wilgotność substratu:
- < 15% s.m. we wsadzie - fermentacja ―mokra‖,
- 15-40% s.m. we wsadzie - fermentacja ―sucha‖,
temperatura fermentacji:
- fermentacja mezofilowa (ok. 35°C),
- fermentacja termofilowa (ok. 55°C),
przepływ substancji:
- ciągła,
- okresowa.
stopień fermentacji:
- technologia jednostopniowa,
- technologia wielostopniowa.
W instalacjach do prowadzenia fermentacji odpadów stosowane jest wydzielanie
odpadów komunalnych ulegających biodegradacji z całego strumienia w sposób mechaniczny
(rzadziej ręczny).
Do najbardziej znanych metod fermentacji odpadów można zaliczyć:
- unieszkodliwianie w pryzmach energetycznych.
- unieszkodliwianie w komorach fermentacyjnych beztlenowych.
Unieszkodliwianie w pryzmach energetycznych
Odpady po rozdrobnieniu układane są na specjalnie przygotowanym podłożu z
warstwy nieprzepuszczalnej, przykrywane słomą lub torfem i powłoką uszczelniającą.
Tak wykonane pryzmy systemem rur perforowanych są nawilżane, odwadniane oraz
odgazowane. Pryzmy budowane są sukcesywnie. Intensyfikacja procesu fermentacji
beztlenowej polega na utrzymaniu odpowiedniej wilgotności i temperatury w całej masie
pryzmy i stałym odbiorze powstającego gazu. Nawilżanie odbywa się przy wykorzystaniu
wód odciekowych odpowiednio podgrzanych w celu utrzymania wymaganej temperatury w
pryzmie (ok. 350 °C). Z całkowitej ilości substancji organicznej 30 - 35% przetwarzane jest
na gaz wysypiskowy w czasie 4 - 5 lat.
Wartość opałowa biogazu po ustabilizowaniu procesu wynosi od 17,6 do 21,0
MJ/Nm3.
Unieszkodliwianie w komorach fermentacyjnych beztlenowych
W procesie fermentacji beztlenowej substancja organiczna przetwarzana jest w
wysokokaloryczny gaz, którego głównym składnikiem jest metan. W metodzie tej z
rozdrobnionych odpadów przygotowuje się wodną zawiesinę o uwodnieniu 85 - 88%.
Produktem fermentacji jest gaz oraz materiał kompostowy o dobrych właściwościach
nawozowych.
- 105 -
7.1.1.6.2.3 Mechaniczno – biologiczne metody przekształcania odpadów
Obróbka mechaniczno - biologiczna polegająca na wstępnym sortowaniu odpadów
zmieszanych oraz kompostowaniu frakcji 20 - 100 mm ma na celu kontrolowane
przygotowanie odpadów komunalnych ulegających biodegradacji do składowania lub do
wykorzystania produktu do zastosowań mało „wymagających‖ pod względem jakości
stosowanego materiału np. do rekultywacji składowisk lub innych terenów zdegradowanych.
7.1.1.6.3 Odzysk i unieszkodliwianie odpadów wielkogabarytowych
Zebrane odpady wielkogabarytowe będą demontowane na stanowiskach znajdujących
się na terenie Zakładu Zagospodarowania Odpadów wyposażonych w:
- stanowiska ślusarskie,
- instalację do odsysania płynów chłodniczych i olejów,
- zestaw do cięcia gazowego,
- kontenery na odzyskane materiały,
- pojemniki do przechowywania odpadów ciekłych.
- prasy do metalu i rozdrabniarki do tworzyw sztucznych.
Ze sprzętu powinny być wymontowane elementy zwierające składniki niebezpieczne,
takie jak freon i oleje. Płyny te należy przekazać do unieszkodliwienia przez
wyspecjalizowane przedsiębiorstwa.
Pozostałe rozkruszone odpady będą unieszkodliwiane poprzez deponowanie na
składowisku odpadów.
Tab. 7.1.1.6.3 Informacje dotyczące ilości freonów i olejów w sprzęcie chłodniczym
(Tyszkiewicz, 1999)
Medium
Ilość oleju w sprężarce agregatu chłodniczego (ml)
Ilość freonu R 12 w agregacie chłodniczym (g)
Ilość freonu R 11 w izolacji termicznej (g)
Zakres
320 - 370
180 - 350
Przeciętnie
350
100
300
7.1.1.6.4 Odzysk i unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych
Wysegregowane z odpadów komunalnych odpady niebezpieczne będą przed
przekazaniem ich do unieszkodliwiania, tymczasowo przechowywane w odpowiednich
pomieszczeniach ZZO. Do tego celu mogą być wykonywane np. wiaty w konstrukcji stalowej
otwartej, osiatkowanej w obrębie Zakładu Zagospodarowania Odpadów.
Każdy rodzaj odpadów niebezpiecznych powinien być gromadzony i przechowywany
oddzielnie. Do przechowywania odpadów niebezpiecznych powinno się stosować
odpowiednie urządzenia magazynowe:
Dla odpadów w postaci stałej:
- zadaszone wiaty magazynowe dla pojemników z odpadami,
- zasieki naziemne dla odpadów składowanych luzem, wykonane z materiału
odpornego na korozyjne działanie składników odpadów.
Dla odpadów w postaci ciekłej:
- wiaty magazynowe dla pojemników z odpadami,
- zbiorniki naziemne zamknięte dla odpadów przepompowywanych z cystern
transportowych oraz innych zbiorników przewoźnych.
Dla odpadów w postaci past i szlamów:
- wiaty magazynowe dla pojemników z odpadami,
- zadaszone zbiorniki naziemne otwarte z materiałów odpornych na korozyjne
działanie składników odpadów.
- 106 -
Odpady niebezpieczne powinny być dostarczane do miejsc ich gromadzenia w
pojemnikach zapewniających bezpieczeństwo prac przeładunkowych i przewozu. Pojemniki
te powinny być wykonane z materiału odpornego na działanie składników umieszczanych w
nich odpadów i winny posiadać szczelne zamknięcie zabezpieczające przed przypadkowym
rozproszeniem odpadu w trakcie transportu i czynności załadunkowych i rozładunkowych.
Przekazywanie odpadów niebezpiecznych do unieszkodliwienia winno być zlecane
odbiorcom posiadającym wymagane prawem zezwolenia na prowadzenie działalności w
zakresie odzysku lub unieszkodliwiania tych odpadów.
7.1.1.6.5 Odzysk i unieszkodliwianie odpadów budowlanych
Odzysk i unieszkodliwianie odpadów budowlanych będzie odbywać się na terenie
Zakładu Zagospodarowania Odpadów (ZZO).
ZZO będzie wyposażony w linie do przekształcania gruzu budowlanego (kruszarki,
przesiewacze wibracyjne) i doczyszczania dowiezionych odpadów budowlanych.
Wśród odpadów budowlanych, które mogą trafić do zakładu odzysku i
unieszkodliwiania, znajdują się:
- gruz betonowy, ceglany, ceramiczny i asfaltowy,
- odpady materiałów stosowanych do wytwarzania okien, drzwi i meblościanek,
- odpady materiałów izolacji przeciwwilgociowych i pokryw dachowych,
- odpady z instalacji sanitarnych i elektrycznych, stali zbrojeniowej oraz ślusarki
budowlanej,
- gleba i grunt z wykopów, kamienie,
- odpady materiałów izolacyjnych.
Odpady budowlane i poremontowe dostarczane są do boksu składowego. Po
rozładunku elementy wielkogabarytowe (budowlane) mogące uszkodzić urządzenia linii
sortowniczej usuwane są przy użyciu ładowarki wyposażonej w chwytak. Części te kierowane
są do kruszarki celem rozdrobnienia. Obróbka odpadów budowlanych polega na
rozdrobnieniu i rozdzieleniu na frakcje, w celu uzyskania kruszywa budowlanego. W
pierwszym etapie ładowarka z chwytakiem dokonuje wstępnej segregacji, oddzielając części
o dużych wymiarach od pozostałych odpadów. Pozostałe odpady kierowane są na
przesiewacz wibracyjny w celu wydzielenia frakcji 0 - 20, 20 -80 oraz >80 mm. Frakcja >80
mm kierowana jest na linię sortowniczą odpadów komunalnych, gdzie wydzielane są
- odpady ferromagnetyczne,
- odpady metali kolorowych,
- jednorodne odpady tworzyw sztucznych.
Niewysortowana pozostałość kierowana jest na kruszarkę w celu przetworzenia na
kruszywo budowlane. Frakcja <20 mm kierowana jako kruszywo drobne, podsypka. Frakcja
20 - 80 mm zagospodarowywana jest jako kruszywo budowlane.
Najprostsze wyposażenie linii przeróbki gruzu budowlanego stanowią:
- przenośnik taśmowy z koszem zasypowym,
- kruszarka udarowa,
- oddzielacz elektromagnetyczny,
- przesiewacz wibracyjny trzypokładowy (dla frakcji 6, 10 i 20 mm),
- przenośnik taśmowy odbiorczy.
Rozkruszone niewykorzystane odpady będą unieszkodliwiane poprzez deponowanie
na składowisku odpadów.
- 107 -
7.1.1.6.6 Unieszkodliwianie odpadów komunalnych na składowiskach
W Powiecie Janowskim unieszkodliwianie odpadów odbywa się poprzez ich
deponowanie na składowiskach odpadów komunalnych.
Są to zmieszane odpady komunalne.
Deponowanie odpadów zmieszanych na składowiskach powoduje, że nie można
wykluczyć występowania odpadów innych niż komunalne, w tym odpadów niebezpiecznych.
Na obszarze Powiatu Janowskiego funkcjonuje 5 składowisk odpadów komunalnych.
Ich charakterystykę zamieszczono w tabelach 5.1.1.2.6b, 5.1.1.2.6c i 5.1.1.2.6d..
Tab. 7.1.1.6.6 Lokalizacja składowisk komunalnych na terenie Powiatu Janowskiego
Gmina
Lokalizacja składowiska
Janów Lubelski
Gmina Batorz
Batorz Pierwszy
Gmina Chrzanów
Chrzanów Trzeci
Gmina Godziszów
Godziszów Pierwszy
Gmina Potok Wielki
Potok Wielki
Pojemność składowisk Powiatu Janowskiego w 2002 r. wynosiła 274 750 m3,
natomiast stopień ich zapełnienia 70%.
W przyszłości, w związku z budową ZZO w Borownicy, po wyeksploatowaniu
gminnych składowisk komunalnych, na terenie powiatu będzie funkcjonowało jedno
Szacunkową ilość odpadów komunalnych skierowanych do składowania lub
wykorzystania energetycznego w latach 2004 - 2015 określono na 148 900 Mg.
Niezbędna pojemność składowisk przy wykorzystaniu spychaczy gąsienicowych do
ubijania odpadów wynosi 201 300 m3, natomiast przy korzystaniu z kompaktorów 175 400
m3 .
Szacunkowa ilość nagromadzonych odpadów na składowiskach Powiatu Janowskiego
wynosi 187 034 Mg, to jest 252 496 m3.
Po uwzględnieniu aktualnego zapełnienia składowisk, pojemność składowisk do
wykorzystania, do 2015 r., wynosi 22 254 m3. Jest znacznie niższa niż niezbędna pojemność
składowisk do wykorzystania do 2015 r. (274 750 m3 - 252 496 m3 = 22 254 m3).
Odpady przeznaczone do składowania (lub unieszkodliwienia termicznego) do 2015 r.
będą mogły być zdeponowane na projektowanym składowisku w Borownicy, którego
eksploatację planuje się od 2005 r. Ma ono funkcjonować w ramach planowanego Zakładu
Zagospodarowania Odpadami (ZZO) dla Powiatu Janowskiego. Pojemność I kwatery
składowiska wyniesie 187 000 m3. Będzie ona niższa niż szacunkowa objętość odpadów
przeznaczonych do składowania do 2015 r. przy wykorzystaniu spychaczy gąsienicowych do
ubijania odpadów (201 300 m3), oraz wyższa przy ubijaniu odpadów kompaktorami (175 400
m3). Wobec powyższego zachodzi konieczność budowy do 2015 r. II kwatery składowiska
odpadów w Borownicy.
7.1.1.7 Zakład Zagospodarowania Odpadów ZZO Borownica
Dla Powiatu Janowskiego docelowym rozwiązaniem w ramach gospodarki odpadami
jest skupienie gmin wokół Zakładu Zagospodarowania Odpadów (ZZO).
Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami zakłada utworzenie na terenie Powiatu
Janowskiego jednego ZZO, który zlokalizowano w Borownicy, położonej 3,5 km na
północny- zachód od Janowa Lubelskiego.
- 108 -
ZZO ma obsługiwać gminy należące do Powiatu Janowskiego oraz w przypadku
większych mocy przerobowych niż potrzeby powiatu, gminy z innych powiatów. Nie
przewiduje się kierowania odpadów z terenu Powiatu Janowskiego poza jego granice.
7.1.1.7.1 Organizacja gospodarki odpadami w ramach eksploatacji ZZO
Na obszarze gmin odbywać się będzie zbiórka odpadów. Sposób zbiórki odpadów
będzie zależał od przyjętej w ZZO technologii.
Na terenach wiejskich oraz miejskich z zabudową jednorodzinną preferowane będzie
Odpady z pielęgnacji terenów zielonych, i odpady domowe biodegradowalne
kierowane będą do kompostowni pryzmowej zlokalizowanej przy ZZO Borownica.
Segregowane odpady ze wszystkich gmin powiatu będą kierowane do sortowni
usytuowanej w ZZO Borownica.
Odpady niesegregowane i odpady z doczyszczania surowców wtórnych kierowane
będą na składowiska gminne, do czasu ich wypełnienia, lub na składowisko usytuowane w
obrębie ZZO.
7.1.1.7.2 Lokalizacja ZZO
Zakład Zagospodarowania Odpadów dla Powiatu Janowskiego zlokalizowano
w miejscowości Borownica, położonej 3,5 km na północny - zachód od Janowa Lubelskiego.
Lokalizacja ZZO jest zgodna z zasadą „bliskości‖ (ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia
2001 r. - Dz. U. 2001. 62. 628). Przyjęto, że optymalna odległość ZZO od centrum gminy,
liczona wzdłuż dróg, nie powinna być większa niż 30 km od.
planowana lokalizacja ZZO w Borownicy jest najkorzystniejszym rozwiązaniem. Głównymi
argumentami są: niewielka odległość dowozu odpadów do ZZO z Miasta Janów Lubelski,
gdzie powstaje 39% wszystkich wytwarzanych odpadów w Powiecie, położenie w strefie
granicznej dwóch Gmin: Janów Lubelski i Modliborzyce, gdzie wytwarzanych jest 58%
odpadów w Powiecie oraz centralne położenie w stosunku do pozostałych Gmin.
7.1.1.7.3 Odległość poszczególnych gmin od ZZO
Określenie odległości poszczególnych gmin od ZZO jest niezbędne do określenia
kosztów transportu odpadów.
Tab. 7.1.1.7.2 Średnia odległość poszczególnych Gmin od ZZO w Borownicy, w km
Gmina
Odległość w km
3,5
Gmina Batorz
22,0
Gmina Chrzanów
21,0
Gmina Dzwola
12,0
Gmina Godziszów
10,0
Gmina Modliborzyce
8,0
Gmina Potok Wielki
23,0
- 109 -
7.1.1.7.4 Mocne i słabe strony usytuowania Zakładu Zagospodarowania
Odpadów w Borownicy
- odległość do ZZO nie przekraczająca (z każdej Gminy Powiatu), optymalnej
planowanego ZZO), jako centrum administracyjno – gospodarczego Powiatu.
ZZO.
7.1.1.7.5 Zasięg obsługi ZZO
W przypadku mocy przerobowych przekraczających zagospodarowanie odpadów z powiatu,
ZZO w Borownicy może obsługiwać gminy spoza Powiatu Janowskiego.
7.1.1.7.6 Wielkość Zakładu Zagospodarowania Odpadów ZZO
Wielkość Zakładu Zagospodarowania Odpadów ZZO oraz zastosowana technologia
uwzględnia:
- wielkość obszaru, z którego będą dostarczane odpady,
- charakter gmin (ich specyfikę),
- prognozowany wzrost ilości odpadów, zmianę ich składu morfologicznego
oraz właściwości,
- system zbiórki odpadów.
7.1.1.7.7 Wyposażenie ZZO
- halę z liniami do segregacji i doczyszczania zebranych surowców wtórnych
wraz z wyposażeniem (prasa, belownice itp.),
- boksy na surowce wtórne przeznaczone do sprzedaży,
- instalację do unieszkodliwiania odpadów organicznych (kompostownia) –
należy rozważyć budowę kompostowni przy oczyszczalni ścieków w Janowie
Lubelskim,
- pomieszczenie do tymczasowego magazynowania odpadów niebezpiecznych,
- pomieszczenia socjalne,
- składowisko odpadów wraz z wyposażeniem w brodzik, wagę, kompaktor,
system monitorowania, obiekty socjalne.
- 110 -
-
zakład zagospodarowania odpadów budowlanych.
7.1.1.7.8 Kompostownia
Realizacja kompostowni na terenie ZZO Borownica planowana jest w latach 2010 –
2012.
Do kompostowni kierowane będą osady ściekowe z oczyszczalni ścieków z terenu
powiatu oraz odpady biodegradowalne wytworzone zwłaszcza na obszarach zabudowy
wielorodzinnej i w budynkach użyteczności publicznej.
W 2002 r. na terenie oczyszczalni zostało wytworzonych 285,1 Mg osadów
ściekowych, natomiast na terenie Powiatu wytworzono 4 177 Mg odpadów
biodegradowalnych, w tym w Mieście Janowie Lubelskim 2 145 Mg. Odpady
biodegradowalne na terenach wiejskich są zagospodarowywane we własnym zakresie,
natomiast odpady biodegradowalne z zabudowy wielorodzinnej oraz obiektów użyteczności
publicznej Miasta Janowa Lubelskiego są deponowane na składowisku w Janowie Lubelskim
łącznie z innymi odpadami komunalnymi.
W przyszłości na terenach wiejskich oraz miejskich z zabudową wielorodzinną
preferowane będzie kompostowanie odpadów organicznych we własnym zakresie.
7.1.1.7.9 Selektywna zbiórka odpadów oraz segregowanie odpadów w
sortowni ZZO Borownica
Realizacja sortowni na terenie ZZO Borownica planowana jest w latach 2008 – 2010.
Do czasu wybudowania sortowni odpadów przy ZZO Borownica zebrane selektywnie
odpady będą kierowane do obiektów zlokalizowanych poza Powiatem. Po uruchomieniu
sortowni w ZZO, na obszarze wszystkich gmin powiatu winna odbywać się zbiórka
selektywna odpadów, które następnie winny trafiać do sortowni w Borownicy. W przypadku
mocy przerobowych przekraczających zagospodarowanie segregowanych odpadów z Powiatu
Janowskiego, sortownia będzie mogła obsługiwać gminy położone poza powiatem.
Zebrane selektywnie odpady komunalne poddawane będą w pierwszej kolejności
procesowi odzysku, a odpady pozostałe z procesów selektywnego przetwarzania deponowane
będą na składowiskach.
7.1.1.7.10 Unieszkodliwiane odpadów poprzez składowanie
Zebrane odpady zmieszane będą deponowane na lokalnych składowiskach do czasu
ich wypełnienia lub konieczności ich zamknięcia z innych powodów. W takim przypadku
odpady kierowane będą na najbliższe funkcjonujące składowisko lub na składowisko przy
ZZO. Odpady z procesów przetwarzania odpadów zebranych selektywnie będą deponowane
na składowisku przy ZZO.
Na terenie budowanego ZZO Borownica, w listopadzie 2003 r. rozpoczęto budowę I
kwatery składowiska odpadów komunalnych, której ukończenie planuje się w 2004 r.
Pojemność I kwatery wyniesie 187 000 m3, natomiast powierzchnia 1,7 ha. Składowisko
będzie w pełni wyposażone w urządzenia zabezpieczające przed przenikaniem
zanieczyszczeń do poszczególnych elementów środowiska. Podłoże składowiska będzie
uszczelnione bentomatem oraz geomembraną. W oparciu o dane przedstawione w rozdziale
7.1.1.3.6 I kwatera składowiska zostanie wypełniona w ciągu 10 –12 lat. W związku z
powyższym w ciągu najbliższych kilku lat winna być realizowana II kwatera składowiska,
która umożliwi składowanie odpadów z terenu powiatu po wypełnieniu kwatery I.
- 111 -
7.1.1.7.11 Potrzeby ZZO w zakresie zagospodarowania poszczególnych
strumieni odpadów
Tab. 7.1.1.7.11a Planowany recykling odpadów ulegających biodegradacji na obszarze ZZO
Borownica (tys. Mg/rok)
Ilość odpadów
ulegających
biodegradacji
4,37 4,48 4,59 4,68 4,77 4,87 4,97 5,09 5,17 5,25 5,35 5,46 5,57
wytworzonych w
roku
Dopuszczalna ilość
składowania
odpadów
3,55 3,50 3,46 3,42 3,38 3,30 3,20 3,09 2,89 2,47 2,06 1,94 1,82
ulegających
biodegradacji
Ilość
unieszkodliwionych 0,03 0,05 0,08 0,11 0,12 0,14 0,15 0,17 0,19 0,21 0,24 0,26 0,28
odpadów zielonych
Ilość
unieszkodliwionych
0,47 0,50 0,57 0,63 0,71 0,74 0,77 0,81 0,85 0,88 0,93 0,97 1,01
odpadów
opakowaniowych
Ilość domowych
odpadów
organicznych z
terenów wiejskich 0,84 0,84 0,84 0,83 0,83 0,82 0,82 0,81 0,80 0,79 0,79 0,78 0,78
zagospodarowanych
we własnym
zakresie
Ilość domowych
odpadów
organicznych z
zabudowy
jednorodzinnej 0,12 0,12 0,13 0,13 0,13 0,13 0,14 0,14 0,14 0,14 0,14 0,14 0,14
terenów miejskich
zagospodarowanych
we własnym
zakresie
Masa odpadów
ulegających
biodegradacji 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,07 0,30 0,75 1,20 1,36 1,54
zebrana od
mieszkańców
- 112 -
Tab. 7.1.1.7.11b Zakładana masa pozyskanych odpadów opakowaniowych na obszarze ZZO
Wyszczególnienie
Opakowania z
tworzyw
sztucznych
Opakowania
papierowe
Opakowania
szklane
Opakowania
stalowe
Opakowania
aluminiowe
Opakowania
kompozytowe
Razem
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
0,05 0,07 0,10 0,12 0,14 0,15 0,15 0,16 0,17 0,17 0,18 0,19 0,20
0,47 0,50 0,57 0,63 0,71 0,74 0,77 0,81 0,85 0,88 0,93 0,97 1,01
0,18 0,26 0,35 0,43 0,51 0,52 0,54 0,56 0,57 0,58 0,60 0,62 0,64
0,01 0,01 0,02 0,02 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,03 0,04 0,05
0,01 0,01 0,01 0,01 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02
0,01 0,02 0,02 0,03 0,04 0,04 0,05 0,05 0,05 0,05 0,05 0,06 0,06
0,73 0,87 1,07 1,26 1,45 1,50 1,56 1,62 1,68 1,75 1,82 1,89 1,98
Tab. 7.1.1.7.5c Planowany recykling odpadów wielkogabarytowych, budowlanych
i niebezpiecznych z masy odpadów komunalnych na obszarze ZZO Borownica (tys. Mg/rok)
Rok
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Razem
Szacunkowa ilość
odpadów
komunalnych do
składowania/
unieszkodliwienia
termicznego
(tys. Mg)
12,5
12,5
12,4
12,2
12,0
12,0
11,9
11,8
11,4
10,8
10,2
9,9
9,3
148,9
Udział procentowy
odpadów
przeznaczonych do
składowania w
wytworzonych
84,7
82,5
79,8
77,2
74,7
73,0
71,2
69,0
65,7
61,2
56,7
53,7
49,2
- 113 -
spychaczy
gąsienicowych
kompaktorów
16,8
16,9
16,8
16,5
16,3
16,2
16,1
15,9
15,4
14,6
13,8
13,4
12,6
201,3
14,7
14,7
14,6
14,4
14,2
14,1
14,0
13,8
13,4
12,7
12,1
11,7
11,0
175,4
Tab. 7.1.1.7.5d Szacunkowa ilość odpadów komunalnych do składowania na obszarze ZZO
Rok
Szacunkowa ilość
odpadów
komunalnych do
składowania/
unieszkodliwienia
termicznego
(tys. Mg)
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Razem
29,3
29,4
29,4
28,9
28,4
28,0
27,6
27,1
26,4
25,1
23,9
23,2
355,9
Udział procentowy
odpadów
przeznaczonych do
składowania w
wytworzonych
spychaczy
kompaktorów
gąsienicowych
85,4
39,6
34,5
83,2
39,8
34,6
80,6
39,7
34,6
77,9
39,1
34,0
75,1
38,4
33,4
72,5
37,9
33,0
69,8
37,3
32,5
67,1
36,7
31,9
63,9
35,7
31,1
59,5
34,0
29,6
55,2
32,3
28,1
52,4
31,4
27,3
69,4
481,0
418,8
7.1.1.8 Plan działań w zakresie modernizacji, zamykania i rekultywacji
składowisk odpadów komunalnych
Spośród 5 eksploatowanych składowisk odpadów komunalnych na terenie Powiatu
Janowskiego cztery z nich ma uregulowany stan prawny ( decyzja „lokalizacyjna‖,
pozwolenie na budowę, pozwolenie na użytkowanie, decyzja zatwierdzająca instrukcję
eksploatacji składowiska).
Składowiska o uregulowanym stanie prawnym:
- składowisko w Chrzanowie,
- składowisko w Janowie Lubelskim,
- składowisko w Potoku Wielkim,
- składowisko w Godziszowie.
7.1.1.8.1 Modernizacja składowisk
Właściciele i przedsiębiorstwa obsługujące składowiska odpadów komunalnych winni
uwzględnić w swoich planach modernizacyjnych wyposażenie składowisk w następujące
instalacje, o ile dotychczas nie zostały w nie zaopatrzone:
- uszczelnienie izolacją syntetyczną dotychczas nieeksploatowanych kwater,
- zewnętrzny system rowów drenażowych,
- zbiornik na odcieki lub instalację do odprowadzania ich do kanalizacji,
- wagę,
- 114 -
sprzęt do wyrównywania i ubijania odpadów (spycharka, ładowarka, kompaktor),
instalację do odprowadzania, wykorzystania lub spalania biogazu,
zaplecze techniczno - socjalne,
urządzenie do mycia i dezynfekcji kół pojazdów opuszczających obiekt,
system wyłapujący odpady wynoszone przez wiatr.
Izolacji syntetycznej podłoża nie posiada składowisko w Janowie Lubelskim. Nie
przewiduje się uszczelnienia podłoża składowiska, gdyż jest ono wypełnione w 95% i
zostanie wyłączone z eksploatacji po oddaniu do użytku składowiska odpadów komunalnych
w Borownicy roku 2004 .
-
7.1.1.8.2 Zamykanie składowisk
W związku z planowaną budową ZZO, po wyeksploatowaniu gminnych składowisk
komunalnych, na terenie powiatu będzie funkcjonowało składowisko w Borownicy,
eksploatowane w ramach ZZO.
Przewidywany okres eksploatacji gminnych składowisk komunalnych jest
następujący:
- składowisko w Janowie Lubelskim – 2004 r.,
- składowisko w Batorzu – 2020 r.,
- składowisko w Chrzanowie – 2025 r.,
- składowisko w Godziszowie – 2012 r.,
- składowisko w Potoku Wielkim – 2012 r.
Po zakończeniu eksploatacji nastąpi zamknięcie i rekultywacja poszczególnych
składowisk na zasadach określonych w przepisach z zakresu ochrony środowiska, ochrony
gruntów rolnych i leśnych.
7.1.1.8.3 Rekultywacja składowisk
W rekultywacji składowisk wyróżniamy etap rekultywacji technicznej i biologicznej:
Do podstawowych zadań rekultywacji technicznej zaliczamy:
- uporządkowanie terenów przyległych do składowiska,
- ukształtowanie skarp i wierzchowiny składowiska,
- techniczne zabezpieczenie wód podziemnych i powierzchniowych przed przenikaniem
do nich odcieków z rekultywowanego składowiska,
- zabezpieczenie przed niekontrolowaną emisją gazu wysypiskowego,
- wykonanie rekultywacyjnej warstwy glebotwórczej,
- końcowe uporządkowanie terenu, rozbiórka infrastruktury technicznej i
uporządkowanie terenów przyległych.
Tereny zdewastowane przez składowiska odpadów po pewnym czasie samoistnie
pokrywają się roślinnością. Taki niekontrolowany proces można podzielić na trzy etapy. W
pierwszym etapie na zdegradowanym terenie pojawiają się rośliny najbardziej odporne na
skrajne i negatywne warunki siedliskowe (komosa, podbiał, starzec lepki), w drugim etapie
pojawiają się przede wszystkim trawy, a w trzecim roślinność drzewiasta i krzewiasta.
Opisany powyżej proces sukcesji może trwać nawet do 60-70 lat.
W rekultywacji stosuje się następujące rozwiązania techniczne:
Uszczelnienie powierzchni składowiska
Uszczelnienie czaszy składowiska można dokonywać wieloma sposobami, łącząc
jednocześnie ten zabieg z rekultywacją. Przy przyjęciu określonego rozwiązania i sposobu
przykrycia należy pamiętać o jego osiadaniu w czasie. Im młodsze składowisko, tym większe
osiadanie i większe odkształcenia powierzchni.
Uszczelnienia boczne
- 115 -
Uszczelnienia boczne składowisk mają na celu niedopuszczenie do zanieczyszczenia
wód podziemnych przez odcieki migrujące ze składowiska. Uszczelnienie polega na
utworzeniu na bocznej części składowiska szczelnej bariery, zabezpieczającej zarówno przed
wydostaniem się odcieków na zewnątrz, jak i napływem wód podziemnych do wnętrza
składowiska.
Odgazowanie składowisk:
Wykonywane są w postaci warstwy mineralnej z rurami odgazowującymi,
zlokalizowanymi nad uszczelnieniem dna składowiska lub pod uszczelnieniem powierzchni
składowiska. Składają się z perforowanych rur odgazowujących układanych w mineralnej
warstwie drenażu gazowego lub z warstwy odgazowującej wykonanej z geokompozytu.
Drenaże pionowe:
Drenaże pionowe składają się z odpowiednio wykonanych studzienek lub szybów
posadowionych na podsypce fundamentowej wykonanej na warstwie uszczelnienia dna
składowiska. Studzienki lub szyby wykonuje się z rur perforowanych o średnicy 160 ÷ 200
mm, otoczonych przepuszczalną kolumną ze żwiru o uziarnieniu 16/32 mm lub np. ze
specjalnych bloczków ceglanych z otworami w obramowaniu z geosiatki lub przesuwnej rury
obsadowej o średnicy 1000 mm zamkniętej pokrywą. Po zamknięciu składowiska przewody
są zamykane głowicą. Tego typu rozwiązania są stosowane w przypadku nowych składowisk
i nadbudowywane w czasie eksploatacji.
Przykrycie energetycznych skarp
Bardzo istotne w rekultywacji jest właściwe zabezpieczenie skarp. Przy nadmiernym
spływie wód powierzchniowych na skarpach może wystąpić erozja wodna, powodująca
wymywanie warstwy rekultywacyjnej oraz wysianych nasion. W celu zabezpieczenia skarp
stosuje się różne umocnienia wykonane z materiałów naturalnych i sztucznych.
Rekultywacja aktualnie czynnych składowisk odpadów komunalnych po ich
wyeksploatowaniu będzie prowadzona według powyżej przedstawionych zasad.
7.1.1.8.4 Monitoring składowisk
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9.12.2002 r. w sprawie
zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów
(Dz. U. Nr 220, poz. 1858), składowisko odpadów musi być monitorowane w czasie
eksploatacji (od uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego do momentu
uzyskania zgody na zamknięcie składowiska odpadów) oraz przez 30 lat od uzyskania decyzji
o zamknięciu składowiska odpadów. Do podstawowych elementów monitoringu należą,
w fazie eksploatacji:
- badanie parametrów wskaźnikowych w wodach powierzchniowych, odciekowych i
gazie składowiskowym,o ile występują,
- pomiar poziomu wód podziemnych w otworach obserwacyjnych,
- badanie parametrów wskaźnikowych, ustalonych zgodnie z zakresem stosowanym dla
wód odciekowych, w wodach podziemnych,
- kontrola struktury, składu i masy składowanych odpadów pod kątem zgodności z
pozwoleniem na budowę oraz instrukcją eksploatacji składowiska odpadów,
- kontrola osiadania powierzchni składowiska odpadów w oparciu o ustalone repery.
w fazie poeksploatacyjnej:
- pomiar poziomu wód podziemnych,
- badanie parametrów wskaźnikowych w wodach powierzchniowych, odciekowych,
podziemnych i gazie składowiskowym, o ile występują,
- kontrola osiadania powierzchni składowiska odpadów w oparciu o ustalone repery.
Aktualnie nie wszystkie składowiska w Powiecie Janowskim wyposażone są w
otwory obserwacyjne. W związku z powyższym zaleca się zaprojektowanie oraz wykonanie
- 116 -
w rejonie składowisk piezometrów (otworów obserwacyjnych) w celu monitorowanmia
jakości i poziomu wód podziemnych.
7.1.1.8.5 Likwidacja „dzikich składowisk”
Na terenach gmin notuje się przypadki prób tworzenia tzw. „dzikich składowisk
śmieci‖. Główną przyczyną prób tworzenia nielegalnych, „dzikich składowisk‖ jest
utrudniony dostęp do pojemników na śmieci oraz niewłaściwa postawa mieszkańców.
Usiłują oni składować odpady komunalne (makulatura, szkło, złom, tworzywa
sztuczne, odpady budowlane) w miejscach na ten cel nie przeznaczony (tereny leśne, miejsca
po wyrobiskach). Mogą mieć one negatywny wpływ na środowisko, gdyż nie można
wykluczyć występowania w ich obrębie niebezpiecznych odpadów budowlanych (np. płyty
azbestowe, resztki farb, lakierów, olejów) i opakowań po pestycydach.
Istotne jest, aby przeciwdziałać próbom powstawania nowych miejsc nielegalnego
składowania odpadów poprzez prowadzenie racjonalnej, kompleksowej gospodarki odpadami
na terenie gmin oraz stosowanie odpowiedzialności w myśl zasady „zanieczyszczający płaci‖.
7.1.2 Osady ściekowe
Monitorowanie gospodarki osadowej z oczyszczalni ścieków polega na określeniu
ilości osadów w przeliczeniu na suchą masę i określeniu procesów z jakich osady pochodzą.
Osady ściekowe wytwarzane w oczyszczalniach ścieków to przede wszystkim: odpady
skratek, odpady z piaskowników oraz odpady z procesów stabilizacji i odwadniania osadów.
Ogółem w Powiecie Janowskim w 2002 r. wytworzono 285,1 Mg osadów ściekowych,
w tym 9,1 Mg wykorzystano na cele rolnicze, natomiast 276,0 Mg zagospodarowywano w
celach rekultywacyjnch na terenie należącym do oczyszczalni ścieków w Janowie Lubelskim.
W przyszłości, w związku z rozwojem sieci kanalizacyjnej i liczby lokalnych oczyszczalni
ścieków, ilość wytwarzanych osadów ściekowych wzrośnie. Aktualnie długość sieci
kanalizacyjnej wynosi 32,6 km. Przy założeniu, że stopień skanalizowania powiatu w 2015 r.
wyniesie 100%, długość sieci kanalizacyjnej osiągnie ok. 500 km, natomiast ilość
wytwarzanych osadów ściekowych wzrośnie do ok. 8000 – 8800 Mg/rok.
W rozdziałach 7.1.2.1-9 przedstawiono, za Wojewódzkim Planem Gospodarki
Odpadami, sposób postępowania z wytworzonymi osadami ściekowymi, sposoby stosowania
osadów ściekowych w rolnictwie oraz w rekultywacji, rodzaje kompostowania osadów
ściekowych.
7.1.2.1 Cele
ściekowymi
i
kierunki
działań
w
zakresie
gospodarki
osadami
Cele w zakresie gospodarki osadami ściekowymi
- zwiększenie stopnia kontroli obrotu komunalnymi osadami ściekowymi celem
zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa zdrowotnego i środowiskowego,
- zwiększenie stopnia przetworzenia komunalnych osadów ściekowych,
- maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach
przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących bezpieczeństwa
sanitarnego i chemicznego.
Kierunki w zakresie gospodarki osadami ściekowymi
- unieszkodliwianie osadów ściekowych w zależności od uwarunkowań lokalnych
(termiczna przeróbka, kompostowanie, wykorzystanie w celach nawozowych i w
rekultywacji, deponowanie osadów na składowiskach),
- likwidacja tymczasowego składowania osadów przy oczyszczalniach ścieków,
- zwiększenie kontroli nad osadami wykorzystywanymi dla celów przyrodniczych.
- 117 -
7.1.2.2 Sposób postępowania z wytworzonymi osadami ściekowymi
Sposób postępowania z wytworzonymi osadami jest wielokierunkowy, zależnie od ich
składu oraz uwarunkowań lokalnych.
Przewiduje się następujące kierunki postępowania z osadami ściekowymi:
- wykorzystanie odpowiednio spreparowanych komunalnych osadów ściekowych do
okresowego przesypywania odpadów na składowiskach,
- wykorzystanie osadów ściekowych do rekultywacji składowisk odpadów
komunalnych,
- kompostowanie osadów ściekowych wraz z frakcją organiczną odpadów
komunalnych. Powstały w ten sposób kompost będzie wykorzystywany na potrzeby
zieleni miejskiej oraz w rekultywacji składowisk,
- wykorzystanie osadów ściekowych, o odpowiednich parametrach, w celach
nawozowych,
- deponowanie osadów ściekowych, w ograniczonym zakresie, na składowiskach
odpadów komunalnych. Na terenie Unii Europejskiej, od roku 2005 r., będzie istniał
zakaz składowania osadów zawierających substancję organiczną. Po uwzględnieniu
dla Polski okresów przejściowych, zakaz ten zostanie wprowadzony w terminie
późniejszym.
7.1.2.3 Stosowanie osadów ściekowych w rolnictwie oraz w rekultywacji
Możliwość oraz zasady stosowania osadów ściekowych w rolnictwie oraz w
rekultywacji reguluje Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów
Naturalnych i Leśnictwa z dnia 11 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków, jakie muszą być
spełnione przy wykorzystywaniu osadów ściekowych na cele nieprzemysłowe
(Dz. U. z 1999 r. Nr 72, poz. 813).
Tab. 7.1.2.3a. Dopuszczalna ilość metali ciężkich w osadach ściekowych wykorzystywanych
na cele nieprzemysłowe
Metal
Ołów
(Pb)
Kadm
(Cd)
Chrom
(Cr)
Miedź
(Cu)
Nikiel
(Ni)
Rtęć
(Hg)
Cynk
(Zn)
Ilość metali ciężkich w mg/kg suchej masy osadu nie większa niż:
przy stosowaniu osadów
w rolnictwie, do
do rekultywacji do uprawy roślin przeznaczonych
rekultywacji gruntów na
gruntów na
do produkcji kompostu oraz do
potrzeby rolnicze oraz do
potrzeby
roślinnego utrwalania
kompostowania
nierolnicze
powierzchni gruntów
500
1 000
1 500
10
25
50
500
1 000
2 500
800
1 200
2 000
100
200
500
5
10
25
2 500
3 500
5 000
- 118 -
Tab. 7.1.2.3b. Dopuszczalna ilość metali ciężkich w wierzchniej warstwie gruntu (0-20 cm)
przy stosowaniu osadów ściekowych w rolnictwie oraz do rekultywacji gruntów na potrzeby
rolnicze
Metal
Ołów (Pb)
Kadm (Cd)
Chrom (Cr)
Miedź (Cu)
Nikiel (Ni)
Rtęć (Hg)
Cynk (Zn)
Ilość metali ciężkich w mg/kg suchej masy gruntu nie większa niż:
przy gruntach
lekkich
średnich
ciężkich
40
60
80
1
2
3
50
75
100
25
50
75
20
35
50
0,8
1,2
1,5
80
120
180
Tab. 7.1.2.3c. Ilość metali ciężkich w wierzchniej warstwie gruntu (0-20 cm) przy stosowaniu
osadów ściekowych do rekultywacji gruntów na potrzeby nierolnicze
Metal
Ołów (Pb)
Kadm (Cd)
Chrom (Cr)
Miedź (Cu)
Nikiel (Ni)
Rtęć (Hg)
Cynk (Zn)
Ilość metali ciężkich w mg/kg suchej masy gruntu nie większa niż:
przy gruntach
lekkich
średnich
ciężkich
50
75
100
3
4
5
100
150
200
50
75
100
30
45
60
1
1,5
2
150
220
300
Tab. 7.1.2.3d. Dawki osadów ściekowych stosowanych do rekultywacji gruntów na potrzeby
rolnicze i nierolnicze, do roślinnego utrwalania powierzchni gruntów oraz do uprawy roślin
przeznaczonych do produkcji kompostu
Cel wykorzystywania osadów Dawka osadów ściekowych w
Uwagi
ściekowych
Mg suchej masy/ha
40-200 zależnie od pożądanej Zabiegi jednorazowe z jednoRekultywacja gruntów na
zawartości substancji
lub wielokrotnym
potrzeby rolnicze i nierolnicze organicznej w gruncie (0,5%wprowadzaniem osadu
3%)
ściekowego do gruntu
Zabiegi jednorazowe z jednoRoślinne utrwalanie
lub wielokrotnym
powierzchni gruntów metodą
do 10
wprowadzaniem osadu
hydroobsiewu
ściekowego do gruntu
do 250 dawka na pierwsze 3
Uprawa roślin
lata
przeznaczonych do produkcji
Zabiegi wielokrotne
do 10 dawka w kolejnych
kompostu
dalszych latach
- 119 -
7.1.2.4 Kompostowanie osadów ściekowych
Zachodzące w czasie kompostowania (z dodatkiem słomy lub substancji organicznej
wydzielonej z odpadów komunalnych o zawartości metali ciężkich poniżej dopuszczalnych
norm) procesy biotermiczne, charakteryzujące się w pierwszej fazie kompostowania
gwałtownym wzrostem temperatury do ok. 70oC, powodują zamieranie poczwarek, jaj
owadów oraz bakterii z grupy Coli.
Podczas kompostowania osadów ściekowych z dodatkiem wapna, niszczy się nie tylko
niepożądane drobnoustroje, ale również nasiona chwastów. Poza tym, osad tak przetworzony
zawiera związki mineralne przyswajalne dla roślin.
Dotychczasowe doświadczenia wykazują, że osad po procesie kompostowania jest
bezpieczny pod względem mikrobiologicznym. Poniżej omówiono technologie wspólnego
kompostowania osadów z odpadami organicznymi.
7.1.2.4.1 Kompostowanie pryzmowe
Kompostowaniu można poddawać osady surowe lub osady ustabilizowane po
fermentacji lub tlenowej stabilizacji. Kompostowanie wymaga odwodnienia osadów,
następnie osady poddaje się zmieszaniu np. ze słomą lub trocinami, w których zawartość ciał
stałych waha się w granicach 40 – 50%, a uwodnienie odpowiednio od 60 do 50 %. Oprócz
zapewnienia tego warunku, wymagane jest także osiągnięcie wartości węgla organicznego do
azotu C/N 26: 1.
W warunkach tlenowych mieszanina taka ogrzewa się samorzutnie do temperatury od
50 do 700C. We wszystkich kompostowniach, z uwagi na uciążliwość zapachową wymagana
jest dezodoryzacja powietrza stosowanego do napowietrzania.
W czasie eksploatacji kompostowni, kontroli podlega:
- uwodnienie mieszaniny poddawanej kompostowaniu,
- stosunek węgla organicznego do azotu,
- temperatura w pryzmach,
- intensywność napowietrzania,
- jakość wyprodukowanego kompostu.
Minimalne uwodnienie mieszaniny wynosi 40%, a maksymalne 60%. Przy
uwodnieniach odbiegających od tych wartości występują znaczące zakłócenia w procesie
kompostowania. Optymalna temperatura w pryzmie wynosi 600C przez okres 3 dni.
Obniżenie się temperatury może być spowodowane złym stosunkiem C/N lub zbyt dużą
intensywnością napowietrzania. Napowietrzanie wentylatorami, zapewniające warunki
tlenowe w pryzmie, przyjmuje się w wysokości od 20 do 50 m3 powietrza/h na 1000 kg
suchej masy osadu. Kompostowanie jest procesem długotrwałym, a sumaryczne czas
kompostowania i dojrzewania kompostu w systemie pryzmowym wynosi do sześciu
miesięcy.
Powyższy proces trwa ok. 2 lat.
7.1.2.4.2 Kompostowanie komorowe
Ze strony technicznej system ten polega na tworzeniu z osadów ściekowych
kompostu. Właściwości osadów ściekowych, ich uwodnienie i zawartości poszczególnych
składników zmuszają do prowadzenia procesu kompostowania wraz z dodatkiem innej
substancji o własnościach strukturotwórczych. Takimi substancjami mogą być odpady
organiczne, takie jak trociny, słoma, zrębki drewniane (z zieleni miejskiej) itp.
Odpowiednio wykonana i ułożona w pryzmy mieszanina kompostowa podlega
napowietrzaniu na specjalnych urządzeniach. Dzięki temu można uzyskać kompost po
wyjątkowo krótkim czasie, nawet 2 miesięcy (w warunkach naturalnych ok. 2 lat).
- 120 -
7.1.2.5 Agrotechniczne przetwarzanie osadów na kompost roślinny
Agrotechniczne przetwarzanie osadów ściekowych na kompost roślinny polega na
wykorzystaniu osadów jako podłoża do intensywnej produkcji zielonej masy. Uzyskana na tej
drodze biomasa kierowana jest do kompostowania. Uprawę roślin przeznaczonych na
kompost prowadzi się zwykle wiele lat na wyznaczonym gruncie, do którego wprowadza się
osad ściekowy.
7.1.2.6 Poprawa właściwości osadów przy użyciu wapna nawozowego
W wielu krajach stosuje się technologię unieszkodliwiania osadów ściekowych przy
pomocy wapna nawozowego tlenkowego. Wymieszanie osadu z wapnem powoduje okresowy
wzrost temperatury, w wyniku czego część wody ulega wyparowaniu. Pozostała woda
wchodzi w reakcję z tlenkiem wapnia w myśl równania: CaO + H2O  Ca(OH)2. W efekcie
uzyskuje się nawóz wapniowo-organiczny, wzbogacony w makro i mikroelementy o
właściwościach fizycznych spełniających wymogi stawiane nawozom wapniowym.
Dużą zaletą unieszkodliwiania osadów ściekowych przy pomocy wapna jest
otrzymanie produktu wolnego od zarazków chorobotwórczych, które giną z powodu zarówno
wysokiej temperatury, jak również ze względu na silnie alkaliczne środowisko.
7.1.2.7 Biokompostowanie
Oprócz metod fizyko - chemicznych, do przeróbki osadów ściekowych stosowane są
także metody biologiczne, w których wykorzystywane są odpowiednie zestawy
mikroorganizmów lub dżdżownic. Ta ostatnia metoda jest często określana jako metoda
biokompostowa z udziałem dżdżownicy Eisenia foetida (znana pod handlową nazwą
"czerwona kalifornijska").
W ostatnich latach metoda ta budzi coraz większe zainteresowanie i jest szczególnie
obiecująca ze względu na uzyskiwanie cennego nawozu zwanego biohumusem czy też
wermikompostem. Na uwagę zasługuje również wpływ, jaki mogą wywierać dżdżownice na
zmniejszenie się zawartości niektórych metali ciężkich w wermikompoście w stosunku do
ilości tych pierwiastków w substancji poddanej przerobowi.
Otrzymany wermikompost charakteryzuje się ponadto bardzo korzystnymi
właściwościami fizycznymi i chemicznymi (mineralizacja osadu, duża zawartość azotu
azotanowego i przyswajalnych form fosforu, potasu i magnezu, struktura gruzełkowata,
zmniejszenie masy i obniżenie objętości wyjściowej osadu).
7.1.2.8 Wykorzystane osadów jako przesypka dzienna na składowisku
Jako przesypka dzienna mogą być wykorzystane osady ściekowe wymieszane z ziemią
po ustabilizowaniu i dezynfekcji (np. wapnem lub po termofilowej stabilizacji). Osady
wprowadza się wymieszane z ziemią w stosunku 8:2 lub 9:1 (przesypka mineralna:
odwodniony osad), w formie cienkiej warstwy (15 – 20 cm).
Świeże osady ściekowe deponowane na składowisku wypełniają pory w odpadach i
nie zajmują więcej niż 50% obliczeniowego miejsca. Stymulują one procesy rozkładu słabo
rozkładalnej frakcji odpadów, np. celulozowych. W trakcie rozkładu, do procesów
biochemicznych pochłaniania jest woda, rośnie temperatura odpadów, a odprowadzany gaz
zawiera w sobie znaczną ilość wody w postaci pary.
- 121 -
7.1.2.9 Wysokotemperaturowe suszenie i spalanie osadów ściekowych
Wysokotemperaturowe suszenie polega na wytworzeniu z mechanicznie
odwodnionego osadu trwałego pasteryzowanego granulatu o zawartości ponad 90% suchej
masy, który może być wykorzystany jako granulowany nawóz organiczny lub paliwo, w
niektórych systemach grzewczych (Poradnik, 1999).
Mechaniczne systemy odwadniania umożliwiają uzyskanie osadu ściekowego
zawierającego przeciętnie około 35% suchej masy.
Do wydzielenia dalszej ilości wody (związanej) wykorzystuje się na ogół procesy
suszenia termicznego. Termiczne suszenie osadu jest kosztowne i energochłonne, dlatego też
należy dostosować jego stopień do wymogów przewidywanego ostatecznego sposobu
zagospodarowania osadu.
Istnieje wiele rozwiązań technicznych w zakresie suszenia osadów oraz stosowanych
do tego celu urządzeń („suszarek‖). Różnią się one sposobem dostarczenia ciepła do
suszonego medium.
Suszenie ma na celu:
- eliminację całkowitą lub częściową wody związanej (zmniejszenie objętości osadu),
- zwiększenie wartości opałowej osadu przeznaczonego do spalania,
- stabilizację oraz higienizację osadu przez wysuszenie osadu do zawartości suchej
masy powyżej 90%,
- polepszenie struktury osadu przed jego rozsiewaniem przy zastosowaniu maszyn
rolniczych.
Tab. 7.1.2.9 Zakres stopnia wysuszenia osadu jako funkcja ostatecznego jego
zagospodarowania (Poradnik, 1999)
Sposób
zagospodarowania
Rolnicze
30 – 40%
Nieopłacalny ze
względów
technicznych i
ekonomicznych
Spalanie w
specjalnych
piecach
Opłacalny 35 –
45%
Wspólne spalanie
z odpadami
Nieopłacalny ze
względów
technicznych i
ekonomicznych
Stopień wysuszenia
60 – 90%
Powyżej 90%
opłacalny
opłacalny
Opłacalny
(wysuszenie
całkowite części
osadu celem
Nieopłacalny ze przygotowania
względów
mieszaniny z
technicznych i
osadem nie
ekonomicznych
wysuszonym,
zawierającej 35 –
45% s.m. przed
wprowadzeniem
do pieca)
opłacalny
- 122 -
opłacalny
Cel suszenia
Ułatwienie
transportu i
składowania;
stabilizacja i
higienizacja
(powyżej 90%)
Autotermiczne
spalanie
Ułatwienie
eksploatacji
pieca, transportu
i składowania
Wysoki stopień wysuszenia osadu do zawartości suchej masy powyżej 90% jest
niezbędny przy przewidywanym spalaniu osadów w paleniskach pyłowych z węglem.
7.2 Sektor gospodarczy
7.2.1 Sektor przemysłowy
W perspektywie lat 2004 – 2015 zwiększy się udział odzyskiwanych w procesach
produkcyjnych odpadów przemysłowych. W związku z tym konieczne jest zintensyfikowanie
działań podmiotów gospodarczych wytwarzających te odpady, w celu ich maksymalnego
ponownego wykorzystania gospodarczego.
7.2.1.1 Cele i kierunki w zakresie gospodarki odpadami z sektora
przemysłowego
Cele na lata 2004 – 2015
- zwiększenie stopnia wykorzystania odpadów,
- bezpieczne dla środowiska unieszkodliwienie odpadów azbestowych oraz odpadów i
urządzeń zawierających PCB,
- eliminacja zagrożenia ze strony odpadów pochodzenia zwierzęcego.
Kierunki działań w celu osiągnięcia założonych celów
- systematyczne wprowadzanie bezodpadowych i mało odpadowych technologii
produkcji,
- stymulowanie podmiotów gospodarczych wytwarzających odpady przemysłowe do
zintensyfikowania działań zmierzających do maksymalizacji gospodarczego
wykorzystania odpadów,
- dekontaminacja i unieszkodliwienie urządzeń zawierających PCB oraz likwidacja
PCB,
- organizacja nadzoru weterynaryjnego nad procesem powstawania i niszczenia
odpadów pochodzenia zwierzęcego szczególnego ryzyka (SRM) oraz padłych
zwierząt (HRM).
7.2.1.2 Cele i kierunki w zakresie gospodarki poszczególnych rodzajów
odpadów
Popioły i żużle
W celu zmniejszenia ilości popiołów i żużli stopniowo eliminowane są niskosprawne
kotłownie lokalne oraz zastępowanie ogrzewania węglowego ogrzewaniem gazowym i z
zastosowaniem paliw ekologicznych.
Poniżej podano, według Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami, możliwości
techniczne i technologiczne zagospodarowania i unieszkodliwiania odpadów z energetyki
cieplnej:
- wytwarzanie mieszanek na bazie ubocznych produktów spalania z przeznaczaniem dla
budownictwa drogowego,
- wytwarzanie spoiw cementowo – popiołowych,
- wytwarzanie betonów samozagęszczalnych,
- stabilizacja odpadów przy wykorzystaniu ubocznych produktów spalania,
- wykorzystanie do makroniwelacji i rekultywacji terenów,
- wytwarzanie kruszyw granulowanych na bazie popiołu lotnego i żużla,
- aktywacja popiołów konwencjonalnych dla uzyskania dodatku do betonów,
- 123 -
-
produkcja spoiw ceramicznych na bazie popiołów konwencjonalnych i fluidalnych dla
potrzeb budownictwa drogowego i geotechnicznego.
Odpady przemysłu drzewnego
W okresie najbliższych kilku lat nie przewiduje się zmian w ilości i jakości produktów
wytwarzanych z przetwórstwa drewna oraz zmian w produkcji papieru, tektury, masy
celulozowej, płyt i mebli. Prawdopodobnie ponad 90% wytwarzanej ilości tych odpadów jest
poddawane odzyskowi. Najpowszechniejszą metodą odzysku jest termiczne przekształcanie z
odzyskiem energii cieplnej. Jednym z kierunków przyszłego zwiększenia odzysku odpadów
drzewnych jest ich brykietowanie. Główne zadania w zakresie gospodarki odpadami
drzewnymi na terenie Powiatu Janowskiego to: rozwijanie przyrodniczych kierunków
stosowania odpadów drzewnych, doskonalenie metod i technik procesów przekształcania
odpadów drzewnych z odzyskiem energii, zwiększenie stopnia odzysku lub unieszkodliwiania
odpadów powstających w przemyśle drzewnym poprzez inwestycje i modernizacje
technologiczne u wytwórców tych odpadów, zwiększenie stopnia wykorzystania odpadowych
surowców wtórnych w procesie produkcji mebli, budowa instalacji do termicznego
przekształcania odpadów drzewnych.
Gruz budowlany
Głównym kierunkiem wykorzystania gruzu powstającego w trakcie prowadzenia prac
rozbiórkowych i remontowych w budownictwie i drogownictwie będzie stosowanie go jako
kruszywa do budowy obiektów kubaturowych i do budowy dróg.
Wraki pojazdów
Wraki samochodów zawierają szereg elementów, z których niektóre są odpadami
niebezpiecznymi ( przepracowane oleje, akumulatory). Większość elementów (ponad 80 %)
to metale, tworzywa sztuczne nadające się do recyklingu. Na terenie kraju istnieją możliwości
technologiczne przerobu większości elementów pochodzących z demontażu samochodów.
Jedynie zagospodarowanie pianki poliuretanowej stanowi problem.
Na terenie Powiatu Janowskiego uprawnionym przedsiębiorstwem zajmującym się
unieszkodliwianiem pojazdów jest Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i
Mieszkaniowej Sp. z o.o. w Janowie Lubelskim, 23-300 Janów Lubelski, ul. Bohaterów
Porytowego Wzgórza 46/48. W latach 2002-2003 złomowano ogółem 80 zużytych lub
nienadających się do użycia pojazdów ( 49 w 2002 r., 31 w 2003 r.). Pozyskane w sposób
selektywny odpady przekazywane są odbiorcom celem ich unieszkodliwienia lub
wykorzystania.
Opony
Zużyte opony mogą być wykorzystywane poprzez bieżnikowanie, wykorzystanie
produktów z przeróbki mechanicznej i chemicznej oraz spalanie z wykorzystaniem energii.
Pomimo istnienia możliwości technicznych do realizacji poszczególnych kierunków
wykorzystania odpadowych opon, istnieją duże trudności z pozyskaniem surowca, ze względu
na brak systemu zbiórki opon.
Gospodarka zużytymi oponami powinna ulec znacznej poprawie ze względu na nowe
uregulowania prawne wynikające z dostosowywania prawa do wymagań Unii Europejskiej.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628, z późniejszymi
zmianami) wprowadza zakaz składowania opon, natomiast na mocy ustawy z dnia 27 lipca
2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo Ochrony Środowiska, ustawy o odpadach oraz o
zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085), zakaz ten wszedł w życie z dniem 1
- 124 -
lipca 2003 r. dla całych opon, a z dniem 1 lipca 2006 r. wejdzie dla części opon (opon
pociętych).
Jednocześnie na mocy ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach producentów
niektórych wyrobów oraz opłacie produktowej i depozytowej (Dz. U. Nr 63, poz. 639 z późn.
zmianami) został nałożony na producentów i importerów opon wprowadzanych na rynek
obowiązek odzysku zużytych opon. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 czerwca
2001 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i
poużytkowych (Dz. U. nr 69, poz. 719) oraz Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29
maja 2003r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych
i poużytkowych (Dz. U. Nr 104, poz. 982) określają poziomy odzysku zużytych opon w
poszczególnych latach, które odpowiednio wynoszą:
2002 r. – 25 %
2003 r. – 35 %
2004 r. – 50 %
2005 r. – 60 %
2006 r. – 70 %
2007 r. – 75 %.
Odpady olejowe
Odpady olejowe będą przekazywane firmom specjalistycznym trudniącym się zbiórką
olejów przepracowanych lub firmom prowadzącym serwisy separatorów olejowych.
Oleje odpadowe będą kierowane transportem samochodowym i kolejowym głównie
na południe Polski, gdzie znajduje się szereg zakładów (np, Rafineria Nafty „Jedlicze‖ S.A.
koło Krosna),
Jednym ze sposobów wykorzystania energetycznego olejów odpadowych jest ich
spalanie w specjalnie do tego celu dostosowanych instalacjach.
Istniejące w Polsce moce przerobowe w zakresie zagospodarowania olejów
przepracowanych są wystarczające, tym bardziej, że planowane jest zwiększenie zdolności
przerobowych Rafinerii Nafty „Jedlicze‖. Odpady o wysokich właściwościach
energetycznych będą wykorzystywane do podniesienia efektywności zakładu termicznego
unieszkodliwiania odpadów.
Dla zoptymalizowania zbiórki odpadów od wytwórców rozproszonych, konieczne jest
wypracowanie i wdrożenie nowych zasad ogólnowojewódzkiego zintegrowanego systemu
zbiórki i zagospodarowania olejów przepracowanych. System ten powinien być ściśle
wpisany w system organizacji zbiórki olejów przepracowanych obowiązujący na terenie
całego kraju.
Podstawowymi elementami systemu powinny być gminne punkty zbiórki odpadów
niebezpiecznych (GPZON), w tym olejów odpadowych – przepracowanych.
Podstawowym wyposażeniem tych punktów powinny być kontenery o pojemności
600 do 1400 litrów, których produkcja w wersji przystosowanej do gromadzenia olejów
przepracowanych już jest wdrożona w kraju.
Funkcję punktu zlewu odpadów olejowych mogą pełnić:
- stacje paliw, które zwolnione są z obowiązku uzyskania zezwolenia na zbiórkę i
transport tego odpadu (Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dn. 28 października
2002 r. - Dz. U. Nr 188, poz. 1575),
- warsztaty samochodowe,
- zakłady przemysłowe i stacje obsługi samochodów posiadające własne zbiorniki na
oleje przepracowane,
- bazy zbiorki, będące własnością podmiotów trudniących się zbiórką i transportem
olejów przepracowanych na określonym terenie.
- 125 -
Wybór firm zbierających oleje odpadowe-przepracowane na terenie powiatu powinien
być przeprowadzony w oparciu o ustalone standardy techniczne obowiązujące na terenie
całego kraju, zapewniające bezpieczeństwo zbiorki, sprawność odbioru, minimalizację
kosztów itp.
Firmy zbierające odpady olejowe powinny:
spełniać określony standard techniczny i organizacyjny w celu zapewnienia
bezpieczeństwa w postępowaniu z olejami przepracowanymi,
- dawać gwarancję wykonania przyjętych na siebie zobowiązań,
- posiadać personel przeszkolony w zakresie prawidłowego postępowania z olejami
przepracowanymi i znajomością obowiązujących przepisów ochrony środowiska
dotyczących prowadzonej działalności,
- zajmować się wyłącznie zbiórką i transportem olejów odpadowych przepracowanych,
- posiadać stosowne zezwolenie na prowadzoną działalność,
- posiadać sprzęt do odbioru i transportu olejów przepracowanych spełniający
wymagania przepisów ochrony środowiska w tym Rozporządzenia Ministra
Infrastruktury z dnia 19 grudnia 2002r. Dz. U. Nr 236 poz. 1986 , z dnia 30 grudnia
2002 i ADR (transport powyżej 3,5 Mg odpadów),
- uwzględniać rentowność zbiórki przy optymalnym koszcie, co wg szacunków oznacza
możliwość zbiórki minimum 1500 ton olejów przepracowanych w skali roku,
- zbierać oleje gromadzone w partiach od 400 do 600 l.
- posiadać bazę zbiórki z tytułem własności (lub długoletniej dzierżawy) zapewniającą
możliwość zmagazynowania 1/12 ilości rocznej zbiórki oleju, jako magazynu
awaryjnego,
- posiadać możliwość przeprowadzenia podstawowych badań laboratoryjnych,
- mieć możliwość wstępnego oczyszczenia olejów przepracowanych np. w przypadku
ich zanieczyszczenia wodą ponad określony poziom,
- posiadać możliwość ekspedycji zebranego oleju transportem kolejowym i
samochodowym,
- składać Marszałkowi Województwa roczną informację o ilości zebranego oleju
odpadowego-przepracowanego zebranego na terenie województwa, oraz informację,
którym recyklerom został przekazany, w jakich ilościach i jaką metodą został
zagospodarowany,
- posiadać podpisane umowy z podmiotami mającymi stosowne zezwolenia na
wytwarzanie olejów odpadowych-przepracowanych, oraz ich zagospodarowanie.
Odzysk (zagospodarowanie) olejów odpadowych winien być prowadzony poprzez:
- regenerację olejów - Art.39 ust.1 ustawy o odpadach (Art. 3 pkt. 1 Dyrektywy
75/439/EWG),
- inne procesy odzysku – Art. 39 ust. 2 ustawy o odpadach,
- unieszkodliwianie olejów odpadowych-przepracowanych Art. 39 ust. 3 ustawy o
odpadach.
- wykorzystanie do podniesienia efektywności zakładu termicznej utylizacji odpadów.
-
Akumulatory i baterie
Głównym źródłem akumulatorów są środki transportu.
Akumulatory wielkogabarytowe niklowo—kadmowe używane są przede wszystkim
przez podmioty gospodarcze.
Poza tym, powstaje duża ilość akumulatorów małogabarytowych i baterii.
Akumulatory wraz z elektrolitem kierowane będą do zakładów je
unieszkodliwiających, których jest w Polsce dostateczna ilość. Natomiast baterie i
- 126 -
akumulatory małogabarytowe nie są przetwarzane, gdyż w kraju brak odpowiedniej
technologii.
Dalszemu usprawnieniu podlegać będzie sposób zbiórki odpadowych źródeł prądu,
szczególnie z rozproszonych miejsc ich powstawania.
Obowiązek odzysku z rynku akumulatorów i baterii został nałożony na podmioty
wprowadzające je na rynek. Ma on być egzekwowany przy zastosowaniu opłaty produktowej.
Proponuje się, aby zbierane baterie składować na składowiskach odpadów
niebezpiecznych do czasu uruchomienia technologii ich przerobu.
Na terenie Województwa Lubelskiego odbiorcami baterii i akumulatorów są m.in.:
Lub-Eko-Plus z Lubina;
RETHMANN Świdnik Sp. z o.o. ze Świdnika.
Odpady azbestowe
Odpady zawierające azbest są unieszkodliwiane poprzez składowanie na
składowiskach z uszczelnionym podłożem. Ten sposób postępowania jest zgodny z obecnymi
wymaganiami prawnymi oraz środowiskowymi. Według Krajowego Planu Gospodarki
Odpadami na koniec 2001 r. funkcjonowało w Polsce 9 składowisk odpadów azbestowo cementowych o różnej pojemności składowania.
W warunkach polskich zakłada się 30 - letni okres usuwania wyrobów azbestowo ceramicznych, jako okres graniczny ich bezpiecznego użytkowania.
Do grudnia roku 2003 żadna firma z terenu Powiatu Janowskiego nie wnioskowała
o wydanie pozwolenia na wytwarzanie odpadów zawierających azbest. Odpady azbestowe
wytworzone na terenie powiatu kierowane powinny być do unieszkodliwienia do najbliżej
położonych składowisk przyjmujących ten rodzaj odpadów w Kraśniku i Poniatowej Wsi.
Odpady farb i lakierów
Prognozy wskazują, że ilość tych odpadów zawierających farby i lakiery nie powinna
znacząco wzrastać, natomiast nastąpi spadek ich toksyczności.
Aktualnie w kraju istnieje dostateczna baza instalacji umożliwiających pełne ich
unieszkodliwienie.
Na terenie Powiatu Janowskiego gospodarka odpadami zawierającymi farby i lakiery
nie jest ewidencjonowana w dostatecznym stopniu ze względu na rozproszenie zakładów w
których odpady te są wytwarzanie oraz ich niewielkie objętościowo ilości.
Dotychczas Starosta Janowski wydał decyzje zezwalające na prowadzenie działalności
w zakresie wytwarzania odpadów z farb i lakierów w ilości ok. 0,35 Mg w ciągu roku.
Odpady zawierające PCB
W Powiecie Janowskim winna być przeprowadzona ewidencja urządzeń
zanieczyszczonych PCB oraz powinny być podjęte działania techniczne dla eliminacji tych
urządzeń i bezpiecznego usuwania olejów odpadowych zawierających powyżej 50 ppm
PCB/PCT (np. oczyszczania transformatorów o zawartości powyżej 0,005% wagowych
PCB). W pierwszej kolejności zinwentaryzowane zostaną urządzenia zawierające powyżej 5
litrów PCB. Do końca 2010 r. oczyszczone zostaną wszelkie urządzenia i instalacje
zawierających te substancje.
Obowiązek przeprowadzenia inwentaryzacji spoczywa na wykorzystującym PCB. W
terminie jednego miesiąca po przeprowadzonej inwentaryzacji należy przedłożyć informację
do wojewody, a w przypadku osób fizycznych nie będących przedsiębiorcami do wójta,
burmistrza lub prezydenta miasta.
Aktualnie w Polsce unieszkodliwianie ciekłych odpadów z PCB można zrealizować
jedynie w Zakładach ANWIL S.A. we Włocławku, które eksploatują od 1998 r. instalację
- 127 -
odzysku chlorowodoru z odpadów chloroorganicznych oraz w Zakładach Chemicznych
ROKITA S.A. w Brzegu Dolnym.
Na terenie kraju brak jest instalacji niszczenia złomowanych kondensatorów z PCB.
Możliwe jest unieszkodliwienie kondensatorów z PCB poza granicami kraju. Zbiórką i
nadzorem nad przewozem do spalarni w zakładach TREDI we Francji zajmuje się firma
POFRABAT.
Cele krótkoterminowe do 2006 r. - likwidacja urządzeń zawierających PCB (według
Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego):
- utworzenia bazy danych o urządzeniach zawierających PCB na terenie Powiatu
Janowskiego,
- projekt gromadzenia i unieszkodliwiania urządzeń zawierających PCB,
- kontrola prawidłowego oznakowania urządzeń zawierających PCB oraz monitoring
procesu likwidacji urządzeń zawierających PCB,
- kampania edukacyjno - propagandowa w zakresie prawidłowego postępowania z
odpadami zawierającymi PCB.
Cele długoterminowe 2007–2015 r. – całkowita likwidacja urządzeń zawierających
PCB (według Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego):
- monitoring procesu likwidacji urządzeń zawierających PCB,
- prowadzenie prac likwidacyjnych – zakończenie 2010 r.
Opakowania po środkach ochrony roślin
Spośród odpadów pestycydowych istotne znaczenie mają opakowania po środkach
ochrony roślin. Trafiają one głównie do strumienia odpadów komunalnych. W związku z
zapisami ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, producenci i importerzy są
zobowiązani do odbierania na własny koszt opakowań. Powinno to doprowadzić do
przechwycenia tego rodzaju odpadów. System zbiórki oparty będzie o punkty sprzedaży.
Obecnie produkowane środki ochrony roślin oraz opakowania po nich mogą być
unieszkodliwiane w klasycznych spalarniach niebezpiecznych odpadów przemysłowych. Na
terenie Województwa Lubelskiego wykorzystana do tego celu zostanie instalacja w
planowanym Zakładzie Unieszkodliwiania Odpadów Niebezpiecznych.
Ilość przeterminowanych pestycydów, wg informacji przekazanej przez Wojewódzki
Inspektorat Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (WIIORiN) w Lublinie, jest znikoma.
Hurtownie pestycydów, zalecają przeprowadzenie badań laboratoryjnych przeterminowanych
środków pod kątem ich dalszej przydatności. W przypadku nie uzyskania atestu na dalsze ich
użytkowanie – przeterminowane pestycydy zwracane będą wytwórcy.
Odpady pochodzenia zwierzęcego
W ostatnim okresie Unia Europejska zaostrzyła istotnie przepisy dotyczące
unieszkodliwiania odpadów pochodzenia zwierzęcego na produkcję mączek i zakazała ich
użytkowania w żywieniu zwierząt. Zgodnie z projektem Krajowego Planu Gospodarki
Odpadami w Województwie Lubelskim zorganizowany zostanie szczelny system nadzoru
weterynaryjnego nad procesem powstawania i niszczenia odpadów pochodzenia zwierzęcego
szczególnego ryzyka (SRM) oraz padłych zwierząt (HRM), w tym zwłaszcza bydła, owiec i
kóz oraz ich wyłączenia z łańcucha pokarmowego ludzi i zwierząt.
Zakłady zajmujące się utylizacją odpadów pochodzenia zwierzęcego to:
- P.P.P. BACUTIL zakład w Zastawiu,
- Zakład Handlu i Usług Technicznych Technicznych Puławach Oddział Utylizacyjny
w Krasnymstawie.
Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne
Cele w zakresie gospodarki zużytymi urządzeniami elektrycznymi i elektronicznymi:
- 128 -
stworzenie systemu selektywnej zbiórki odpadów elektrycznych i elektronicznych jak
i jego odzysku i recyklingu oraz zapewnienie oddzielenia w pierwszej kolejności
substancji, materiałów i elementów, będących odpadami niebezpiecznymi,
- odzysk i recykling freonów (CFC, HCFC) – substancji zubożających warstwę
ozonową ze zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych (klimatyzacyjnych,
chłodniczych, zamrażających itp.) zgodnie z poziomami odzysku i recyklingu do
2007 r. określonymi w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30.06.2001 r w
sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i
poużytkowych (Dz. U. Nr 69, poz. 719).
Zadania w zakresie gospodarki zużytymi urządzeniami elektrycznymi i elektronicznymi:
- Organizacja selektywnej zbiórki odpadów elektrycznych i elektronicznych na terenie
Powiatu Janowskiego.
Proponuje się przyjęcie systemu zbiórki:
- od podmiotów gospodarczych – poprzez dystrybutorów sprzętu elektrycznego
lub bezpośrednio do zakładów recyklingu i demontażu,
- z gospodarstw domowych – poprzez sklepy lub punkty zbierania odpadów
niebezpiecznych organizowane przez gminy.
- Wprowadzenie systemu monitorowania i przekazywania informacji o wdrażaniu
selektywnej zbiórki odpadów elektrycznych i elektronicznych.
- Rozwój działań w zakresie przedłużania okresu użytkowania:
- przekazywanie starszego typu sprzętu innym użytkownikom,
- konserwacja i naprawa lub modernizacja przy współudziale producentów,
organizacji pozarządowych.
-
7.2.2 Jednostki służby zdrowia i placówki weterynaryjne
Cele:
- minimalizacja ilości powstawania odpadów,
- eliminacja nieprawidłowych praktyk w gospodarce odpadami.
Kierunki działań dla osiągnięcia założonego celu:
- unieszkodliwianie odpadów medycznych i weterynaryjnych w najbliżej położonych
instalacjach posiadających stosowne zezwolenia na prowadzenie tego rodzaju
działalności,
- wzmocnienie działania służb inspekcyjnych oraz szkolenia pracowników służby
zdrowia i służb weterynaryjnych w zakresie właściwej zbiórki odpadów medycznych i
weterynaryjnych.
Poza technologiami termicznego unieszkodliwianie odpadów z jednostek służby
zdrowia i placówek weterynaryjnych opartych o proces spalania i pirolizy, możliwe jest
stosowanie również innych metod np. autoklawowych.
Proponowane działania w zakresie gospodarki odpadami medycznymi i weterynaryjnymi:
- organizacyjno – prawne,
- inwestycyjne,
- edukacyjno – informacyjne.
Działania organizacyjno – prawne:
- przeprowadzenie systematycznych badań w Powiecie Janowskim dla wyznaczenia
wskaźników nagromadzenia poszczególnych rodzajów odpadów generowanych przez
placówki służby zdrowia oraz gabinety i lecznice weterynaryjne.
- opracowanie Powiatowej bazy danych dotyczącej ilości, sposobu gospodarowania i
unieszkodliwiania odpadów pochodzących z działalności służb medycznych i
weterynaryjnych,
- 129 -
-
opracowanie Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami medycznymi i
weterynaryjnymi,
- okresowa weryfikacja Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami
- wzmożenie działalności kontrolnej w celu wyegzekwowania posiadania przez
placówki medyczne i weterynaryjne wszystkich niezbędnych zezwoleń z zakresu
gospodarki odpadami oraz aktualnych umów ze specjalistycznymi firmami na
transport i unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych,
- stworzenie bazy danych w zakresie prowadzonych i planowanych działań z zakresu
gospodarki odpadami medycznymi i weterynaryjnymi.
Działania inwestycyjne:
- Do unieszkodliwiania części odpadów medycznych należy wykorzystać metodę
unieszkodliwiania w autoklawach. W takiej sytuacji należy rozważyć zakup
autoklawów do sterylizacji odpadów medycznych, które zostałyby umieszczone w
Szpitalu w Janowie Lubelskim. Należy podkreślić, że rozwiązanie takie byłoby
najtańsze pod względem inwestycyjnym i eksploatacyjnym oraz nie spowodowałoby
protestów lokalnej społeczności.
- Zorganizowanie na terenie Powiatu Janowskiego kompleksowego systemu
zagospodarowania i recycklingu medycznych odpadów opakowaniowych i surowców
wtórnych.
- Selektywna zbiórka infekcyjnych odpadów weterynaryjnych ze strumienia odpadów
komunalnych.
Działania edukacyjno - informacyjne
- Opracowanie i przeprowadzenie cyklu szkoleń dla pracowników służby zdrowia z
terenu Powiatu Janowskiego na temat prowadzenia racjonalnej gospodarki odpadami,
sposobów zmniejszenia ilości i toksyczności generowanych tam odpadów oraz
opracowywania i wdrażania Programów Gospodarki Odpadami.
- Opracowanie broszury i prowadzenie kampanii informacyjnej wśród lekarzy
weterynarii na temat obowiązków wytwórców odpadów wynikających z przepisów
ustawy o odpadach.
- Opracowanie i wdrożenie Programu Gospodarki Odpadami Medycznymi i
Weterynaryjnymi.
- Doskonalenie procedur postępowania z poszczególnymi grupami odpadów,
- Uzyskanie przez placówkę medyczną akredytacji.
Szczegółowe zalecenia dla placówek służby zdrowia:
- Zapobieganie powstawaniu odpadów u źródła przez:
- ograniczenie zużycia produktów jednorazowego użytku lub zastąpienie ich
produktami wielokrotnego użytku,
- oszczędne obchodzenie się z każdym zużywającym się materiałem i produktem,
- wprowadzenie selektywnej zbiórki surowców wtórnych i odpadów
niebezpiecznych,
- dostawa towarów w opakowaniach wielokrotnego użytku,
- zobowiązanie dostawców umową do odbioru opakowań,
- redukcja ilości materiałów opakowaniowych poprzez wprowadzenie urządzeń
dozujących oraz zamawianie materiałów w dużych pojemnikach zwrotnych,
- zastąpienie materiałów jednorazowych odpowiednikami wielorazowego
zastosowania jeżeli jest to możliwe pod względem sanitarnym.
- Wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów
komunalnych.
- Szkolenie personelu w zakresie właściwych praktyk postępowania w odpadami
niebezpiecznymi.
- 130 -
Tab. 7.2.2 Przykładowe działania na rzecz ograniczania ilości odpadów oraz toksyczności
wybranych odpadów niebezpiecznych
Rodzaj produktu
Metoda redukcji
odpadowego
Analiza rzeczywistego zapotrzebowania
Centralizacja nabywania i rozdziału
Zmniejszenie zużycia środków dezynfekcyjnych
Chemikalia i
Umowa z dostawcą na odbiór przeterminowanych bądź zużytych
farmaceutyki
substancji
Selektywne gromadzenie powstałych odpadów
Recyckling
Analiza rzeczywistego zapotrzebowania na etapie zakupu
Nabywanie w mniejszych opakowaniach
Centralizacja nabywania, przygotowania i rozdziału preparatów
Cytostatyki
Minimalizacja odpadów towarzyszących terapii (wata, odzież, mini
– spikes)
Oddzielne gromadzenie odpadów
Obniżenie stężenia roztworów
Redukcja odpadów z czyszczenia aparatów do dializ, stosowanie
odwróconej osmozy
Formaldehyd
Opracowanie procedur ponownego użycia formaldehydu na
oddziałach patologii
Selektywne gromadzenie
Odzysk srebra
Materiały z pracowni
Usprawnienie procesu wywoływania (redukcja straty odczynników)
RTG
Selektywne gromadzenie
Odzysk i użycie wcześniej sporządzonych, kalibrowanych
rozpuszczalników
Stosowanie substytutów o mniejszej toksyczności (rozpuszczalniki
Rozpuszczalniki
niehalogenowe, biodegradowalne)
Odzysk i selektywna zbiórka w zależności od charakterystyki
chemicznej
Neutralizacja rozpuszczalników nieorganicznych
Polichlorek winylu
Przejście na produkty wykonane z mniej toksycznych materiałów
Stosowanie produktów alternatywnych: termometrów i
ciśnieniomierzy elektronicznych
Rtęć
Recykling
Stosowanie środków chemicznych o niższej koncentracji rtęci i jej
związków
- 131 -
8. Harmonogram, koszty wdrażania i możliwości finansowania
Planu Gospodarki Odpadami w Powiecie Janowskim
8.1 Niezbędne koszty związane z realizacją przedsięwzięć
w gospodarce odpadami komunalnymi w Powiecie Janowskim
Wprowadzanie w życie przyjętego Planu Gospodarki Odpadami w sektorze
komunalnym wiązać się będzie z koniecznością ponoszenia kosztów niezbędnych do
realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych związanych ze zbieraniem, transportem, segregacją,
odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów, z budową zakładu zagospodarowania odpadów
(ZZO), wraz z całą jego infrastrukturą oraz będzie wiązać się z likwidacją oraz rekultywacją
gminnych składowisk komunalnych.
Koszty realizacji założonych działań zostały przedstawiono w oparciu o dane z Planu
Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego.
W Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego wyliczono je na
podstawie:
- danych przedstawionych przez inwestorów,
- kosztów jednostkowych zamieszczonych w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami.
- jednostkowych wskaźników kosztów wyliczonych na podstawie analizy rynku.
W oparciu o wskaźniki oraz sporządzone bilanse oszacowano niezbędne nakłady
finansowe oraz jednostkowe koszty funkcjonowania, w przeliczeniu na 1 mieszkańca i na 1
Mg wytworzonych odpadów.
8.1.1 Koszty inwestycyjne
Koszty inwestycyjne i pozainwestycyjne podano wraz z harmonogramem działań:
- krótkoterminowych (lata 2004 – 2007),
- długoterminowych (lata 2008 – 2015).
W tabeli 8.1.1 przedstawiono ogólny koszt inwestycyjny zadań w gospodarce
odpadami komunalnymi w Powiecie Janowskim. Koszty oszacowano w oparciu o ogólny
koszt inwestycyjny zadań w gospodarce odpadami komunalnymi w Województwie
Lubelskim do roku 2014 oraz w latach 2003 – 2006 (Plan Gospodarki Odpadami dla
Województwa Lubelskiego).
Tab. 8.1.1 Szacunkowy harmonogram i koszt inwestycji przewidzianych do roku 2015 w
Powiecie Janowskim (tys. zł)
Lata realizacji
Zadanie
2004 - 2007 2008 - 2015
Budowa składowiska (lata realizacji 2003 – 2004)
5 700
Budowa sortowni (lata realizacji 2008 – 2010)
11 000
Budowa kompostowni komorowej (lata realizacji 2010 – 2012)
2 000
Budowa Punktów Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (PZON)
330
Budowa zakładów unieszkodliwiania odpadów budowlanych
3 170
Zakup Mobilnych Punktów Zbiórki odpadów niebezpiecznych
13
Zakup pojemników do zbiórki selektywnej
700
330
Zakup pojemników do odpadów organicznych
1 900
Zakup pojemników na odpady niebezpieczne
300
624
Rekultywacja składowisk
800
5 000
Likwidacja „dzikich‖ składowisk
140
Razem
7 640
24 367
- 132 -
8.1.2. Koszty eksploatacyjne
W tabelach 8.1.2a,b,c zestawiono obliczone szacunkowe koszty eksploatacyjne
zbiórki, transportu, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, frakcji organicznej i surowców
wtórnych oraz koszty eksploatacyjne odzysku i unieszkodliwiania odpadów budowlanych,
wielkogabarytowych i niebezpiecznych (Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa
Lubelskiego).
Tab. 8.1.2a Sumaryczne koszty eksploatacyjne zbiórki, transportu, odzysku,
unieszkodliwiania odpadów, frakcji organicznej i surowców wtórnych (tys. zł/rok) – ZZO
Borownica
Wyszczególnienie
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
zabudowa
124 126 127 129 131 133 136 138 140 142 144 146 148
zwarta
odpady do
składowania zabudowa
371 368 364 360 356 352 348 343 339 335 331 326 321
rozproszona
frakcja
zabudowa
1
2
3
4
5
6
6
10
20 38
57
65 72
Zbiórka organiczne zwarta
zabudowa
16 19
23
28
33
36
38
41
44 47
50
54 57
zwarta
surowce
wtórne
zabudowa
35 41
50
57
64
64
65
65
64 64
64
63 63
rozproszona
Razem
547 556 568 580 590 591 592 597 607 626 646 655 661
zabudowa
8,7 8,8 8,9 9,1 9,2 9,3 9,5 9,7 9,8 9,9 10,1 10,3 10,5
zwarta
odpady do
składowania zabudowa
49,6 49,2 48,7 48,2 47,7 47,1 46,5 45,9 45,3 44,8 44,2 43,6 43,0
rozproszona
frakcja
zabudowa
0,0 0,1 0,1 0,2 0,2 0,2 0,2 0,3 0,7 1,3 2,0 2,3 2,6
Transport organiczne zwarta
zabudowa
0,7 0,9 1,1 1,3 1,6 1,7 1,8 1,9 2,1 2,2 2,4 2,5 2,6
zwarta
surowce
wtórne
zabudowa
3,1 3,7 4,4 5,1 5,7 5,7 5,8 5,8 5,7 5,7 5,7 5,6 5,5
rozproszona
Razem
62 63
63
64
64
64
64
64
64 64
64
64 64
surowce
razem
55 66
81
95 109 113 118 123 127 132 137 143 149
wtórne
Unieszko- komposrazem
3
6
9
13
14
16
18
27
57 111 165 186 200
dliwianie towanie
składowanie razem
557 557 557 557 557 557 557 557 557 557 557 557 557
Razem
615 629 647 665 680 686 692 707 741 799 859 886 906
Łącznie (tys. zł):
1224 1248 1278 1308 1335 1342 1349 1367 1412 1490 1570 1605 1631
na 1 Ma (zł)
24,87 25,46 26,18 26,91 27,58 27,84 28,11 28,63 29,71 31,51 33,34 34,26 35,00
na 1 Mg (zł)
83,21 82,47 82,01 82,60 82,87 81,79 80,65 80,12 81,29 84,18 86,86 86,91 86,25
- 133 -
Tab. 8.1.2b Szacunkowe koszty eksploatacyjne odzysku i unieszkodliwiania odpadów
budowlanych, wielkogabarytowych i niebezpiecznych (tys. zł) - ZZO Borownica
Wyszczególnienie
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
zbiórka i wywóz 6 14 22 31 41 52 63 76 91 107 125 145 157
Odpady
odzysk i
budowlane
15 33 54 75 99 126 155 186 222 262 306 354 402
unieszkodliwianie
zbiórka i wywóz 5 11 18 23 28 33 38 44 48 52 56 60 64
Odpady
odzysk i
wielkogabarytowe
10 22 36 47 58 68 79 89 98 106 115 123 130
unieszkodliwianie
zbiórka i wywóz 3
4
4
6
8 10 12 14 16 18 19 22 25
Odpady
odzysk i
niebezpieczne
10 12 14 20 27 33 39 46 52 59 61 72 79
unieszkodliwianie
Razem (tys. zł)
50 94 148 203 261 322 387 456 528 605 683 777 857
Tab. 8.1.2c Średnie szacunkowe koszty eksploatacyjne systemu uwzględniającego wszystkie
odpady wytwarzane w obszarze obsługiwanym przez ZZO Borownica
Rok
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Koszty
ogółem
(tys.)
1 274
1 342
1 426
1 511
1 596
1 664
1 736
1 823
1 940
2 095
2 252
2 382
2 488
Na 1 mieszkańca
Na 1 Mg odpadów
komunalnych
25,9
27,4
29,2
31,1
33,0
34,5
36,2
38,2
40,8
44,3
47,8
50,8
53,4
86,6
88,7
91,5
95,4
99,1
101,4
103,8
106,8
111,7
118,4
124,6
129,0
131,6
8.1.3 Koszt innych działań nieinwestycyjnych
Oprócz wymienionych w powyższych punktach kosztów inwestycyjnych oraz
kosztów zbiórki, transportu i odzysku/unieszkodliwiania odpadów, systemowa gospodarka
odpadami wymaga prowadzenia działań nieinwestycyjnych. Koszty tych działań zestawiono
w tabeli 8.1.3
- 134 -
Tab. 8.1.3 Zestawienie i koszt działań nieinwestycyjnych w sektorze komunalnym na lata 2004 – 2006 w Powiecie Janowskim
Szacunkowe
koszty
Jednostki
Potencjalne źródła
Rodzaj
Opis przedsięwzięcia
Okres realizacji
W tys. PLN
realizujące
finansowania
zadania
2004 2005 2006
Opracowanie gminnych planów gospodarki
Środki własne, fundusze
Urzędy gmin
2004
78
C
odpadami
ochrony środowiska
Opracowanie wojewódzkiej bazy danych
Urząd Marsz.,
Fundusze ochrony
dotyczącej wytwarzania i gospodarowania
starostwa, urzędy
2004
6,25
A,C
środowiska
odpadami
gmin
Propagowanie kompostowania odpadów
Fundusze ochrony
Starostwa, rzędy
biodegradowalnych przez mieszkańców we
Zadanie ciągłe 0,63 0,42 0,42
środowiska, programy
B,C
gmin
własnym zakresie
pomocowe
Fundusze ochrony
Intensyfikacja wykorzystania kompostów w Starostwa, urzędy
B,C
rolnictwie
gmin
pomocowe
Wdrażanie systemu zbiórki odpadów
Fundusze ochrony
Starostwa, urzędy
niebezpiecznych ze strumienia odpadów
Zadanie ciągłe
125
B,C
gmin
komunalnych
pomocowe
Inwentaryzacja „dzikich wysypisk‖
Urzędy gmin
Środki własne
C
Założenie powiatowego systemu informacji o
Fundusze ochrony
Urząd Woj.,
komunalnych osadach ściekowych i ich
2004
1,25
B,C
starostwa
stosowaniu
pomocowe
Razem
238,42
A - Zadania własne: przedsięwzięcia, które będą finansowane w całości lub częściowo ze środków budżetowych i pozabudżetowych, będących w
dyspozycji województwa
B - Zadania koordynowane: pozostałe przedsięwzięcia związane z ochroną środowiska i racjonalnym użytkowaniem zasobów naturalnych, które
będą finansowane ze środków przedsiębiorstw oraz ze środków zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla centralnego,
bądź instytucji działających na terenie województwa, ale podległych bezpośrednio organom centralnym
C - Zadania finansowane ze środków przedsiębiorstw
- 135 -
8.1.4 Sumaryczne koszty wdrażania PGO w sektorze komunalnym
W oparciu o szacunkowe koszty inwestycyjne i eksploatacyjne oraz wycenę działań
pozainwestycyjnych przygotowano zestawienie kosztów związanych z wdrożeniem PGO w
latach 2004 – 2007, 2008 –2014.
Tab. 8.1.4 Koszty wdrażania PGO w tys. zł
Wariant
lata 2004 2007
lata 2008 2014
lata 2004 2014
Sektor komunalny
Inwestycyjne Eksploatacyjne Pozainwestycyjne
7 640
7 149
24 367
16 380
32 007
23 529
238
Razem koszty wdrażania
PGO
15 027
40 747
238
55 774
8.2 Koszt działań inwestycyjnych i nieinwestycyjnych w sektorze
gospodarczym w Powiecie Janowskim
Tab. 8.2. Zestawienie i koszt działań inwestycyjnych i nieinwestycyjnych w sektorze
gospodarczym na lata 2004 – 2006 w Powiecie Janowskim
Okres
Jednostki
realizarealizujące
cji
Szacunkowe
koszty
w tys. PLN
2004 2005 2006
Przeprowadzenie
WIOŚ,
inwentaryzacji urządzeń
Urząd
lub instalacji, w których
2003
Woj.,
były lub są
starostwa
wykorzystywane PCB
Utworzenie na poziomie
wojewódzkim baz
informacyjnych
Urząd Woj.
2003
zawierających dane
starostwa
dotyczące ilości i miejsc
występowania PCB
Oznakowanie urządzeń i
instalacji zawierających Urząd Woj. 2003 PCB w ilości większej
starostwa
2004
3
niż 5 cm
Zorganizowanie punktu
konsultacyjnego dla
Urząd Woj. 2003 posiadaczy urządzeń i
starostwa
2004
odpadów z PCB
- 136 -
Potencjalne
źródła
finansowania
Rodzaj
zadania
4,2
1,7
1,5
0,4
Fundusze
ochrony
środowiska,
programy
pomocowe
B,C
Okres
Jednostki
realizarealizujące
cji
Szacunkowe
koszty
w tys. PLN
2004 2005 2006
Opracowanie planów
unieszkodliwiania i
dekontaminacji
zarejestrowanych
Urząd Woj. 2003 urządzeń oraz projektów
starostwa
2004
gromadzenia i
unieszkodliwiania
urządzeń zawierających
PCB
Cykl szkoleniowy dla
Urząd Woj. 2003 uczestników procesu
starostwa
2004
eliminacji PCB
Razem
Potencjalne
źródła
finansowania
Rodzaj
zadania
1,7
0,4
0,6
0,6
11,1
A - Zadania własne: przedsięwzięcia, które będą finansowane w całości lub częściowo ze
środków budżetowych i pozabudżetowych, będących w dyspozycji województwa
B - Zadania koordynowane: pozostałe przedsięwzięcia związane z ochroną środowiska i
racjonalnym użytkowaniem zasobów naturalnych, które będą finansowane ze środków
przedsiębiorstw oraz ze środków zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji
szczebla centralnego, bądź instytucji działających na terenie województwa, ale podległych
bezpośrednio organom centralnym
C - Zadania finansowane ze środków przedsiębiorstw
8.3 Zasady finansowania
8.3.1 Koszty inwestycyjne
Zakres przewidywanych inwestycji obejmujących nie tylko obiekty infrastruktury, ale
także maszyny i urządzenia stanowiące środki trwałe (samochody specjalistyczne, maszyny i
urządzenia, pojemniki) powinien być przedmiotem studium wykonalności poszczególnych
inwestycji. Celem tej analizy jest określenie realności wykonania zamierzonych
przedsięwzięć zarówno pod kątem ich sfinansowania, jak i konsekwencji finansowych
wdrożenia, a więc poziomu niezbędnych do pokrycia kosztów eksploatacji cen usług. Koszty
inwestycji mogą być pokrywane z następujących źródeł:
 opłaty odbiorców usług - stanowią dość pewne źródło środków finansowych pod
warunkiem, że ich poziom pozwala na pokrycie całości kosztów eksploatacyjnych i
inwestycyjnych w skali roku;
 środki własne budżetów gmin - jest to najtańszy, bo bezzwrotny, dotacyjny
środek finansowy. Konieczne jest uwzględnienie tego typu wydatków w budżetach gmin,
co powoduje, że wydatki takie muszą być odpowiednio wcześniej planowane (najpóźniej
jesienią na kolejny rok);
 dotacje ze źródeł zewnętrznych - dotacje ze źródeł krajowych, głównie z
narodowego i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska; dotacje ze źródeł
zagranicznych mają znaczenie marginalne;
 pożyczki z funduszy celowych i kredyty preferencyjne - są podstawowym
źródłem środków na inwestycje w dziedzinie ochrony środowiska w warunkach polskich.
- 137 -
Pożyczek udziela Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz na
zbliżonych zasadach fundusze wojewódzkie. Przedsięwzięcia finansowane przez
NFOŚiGW muszą spełniać następujące kryteria:
o
zgodność z polityką ekologiczną państwa,
o
efektywności ekologicznej,
o
efektywności ekonomicznej,
o
uwarunkowań technicznych i jakościowych,
o
zasięgu oddziaływania,
o
wymogów formalnych.
Samorządy terytorialne mogą uzyskiwać pożyczki na pokrycie kosztów 70% zadania.
Znaczna część pożyczki może zostać umorzona po zrealizowaniu inwestycji w planowanych
terminie. Najniższe możliwe do uzyskania oprocentowanie wynosi 0,2 kredytu
refinansowego.
Preferencyjne kredyty, bez możliwości umorzeń, oferuje Bank Ochrony Środowiska.
Dla gmin kredyty przyznawane są na poziomie 0,2 stopy kredytu refinansowego. Okres spłaty
do 4 lat. W obu instytucjach finansowych odsetki są płatne od momentu uruchomienia
kredytu.
Pożyczki i preferencyjne kredyty są zazwyczaj udzielane na krótkie okresy - do kilku
lat. Powoduje to znaczne skumulowanie kosztów finansowych obsługi zadłużenia, skutkujące
znaczną podwyżką cen usług (jeżeli koszty finansowe są ich elementem) lub dużymi
wydatkami z budżetu gmin.
 komercyjne kredyty bankowe - ze względu na duże koszty finansowe związane z
oprocentowaniem, kredyty komercyjne nie powinny być brane pod uwagę jako
podstawowe źródła finansowania inwestycji, lecz jako uzupełnienie środków z pożyczek
preferencyjnych. Samorządy są obecnie postrzegane przez banki jako interesujący i
wiarygodni klienci, stąd dostęp do kredytów jest coraz łatwiejszy.
 emisja obligacji komunalnych - emisja papierów wartościowych jest jeszcze
jednym sposobem zadłużania w celu pozyskania kapitału. Obligacje mogą być emitowane
w przypadku, jeżeli dają szansę pozyskania środków taniej niż kredyty bankowe, a
pożyczki preferencyjne nie są możliwe do pozyskania.
 udział kapitałowy lub akcyjny - polega na objęciu udziałów finansowych w
przedsięwzięciu inwestycyjnym przez podmioty prywatne lub publicznych inwestorów
instytucjonalnych (fundusze inwestycyjne).
8.3.2 Koszty eksploatacyjne
Podstawowym źródłem przychodów są opłaty za wywóz odpadów i opłaty za ich
przyjęcie do składowania bądź unieszkodliwienia. Uzupełniającymi źródłami przychodów są
wpływy z tytułu sprzedaży materiałów i surowców:
- surowców wtórnych,
- kompostu,
- energii ze spalania odpadów,
- biogazu ze składowiska.
Coraz częściej za przychody uważa się również uniknięte koszty transportu,
składowania lub przerobu odpadów w efekcie działań związanych z minimalizacją i
unikaniem powstawania odpadów (akcje edukacyjne).
Prawidłowo przyjęta i stosowana cena usuwania i składowania odpadów powinna
uwzględniać:
- pokrycie całości kosztów związanych z bieżącą, technologiczną i organizacyjną
eksploatacją elementów gospodarki odpadami,
- 138 -
pokrycie kosztów finansowych inwestycji jako zwrot zobowiązań zaciągniętych przy
realizacji inwestycji (spłata odsetek, rat kapitałowych, wykup obligacji),
- rozsądny zysk przedsiębiorstw realizujących usługi.
Ponadto, zgodnie z ustawą o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U. Nr 62,
poz.628), cena przyjęcia odpadów na składowisko powinna uwzględniać w szczególności
koszty budowy, eksploatacji, zamknięcia, rekultywacji, monitorowania i nadzorowania
składowiska odpadów (art. 61). Należy również uwzględnić opłatę za gospodarcze
korzystanie ze środowiska – umieszczenie odpadów na składowisku. W Rozporządzeniu RM
w sprawie opłat za korzystanie ze środowiska, dla niesegregowanych odpadów komunalnych
stawka ta wynosi 13,80 PLN/Mg.
Koszty segregacji (odzysku) surowców wtórnych ze strumienia odpadów
komunalnych mogą być dofinansowane z budżetów gminnych.
Dodatkowym elementem cenotwórczym są opłaty za przyjęcie odpadów na
składowisko lub ich odzysk /unieszkodliwienie. Koszty w tym przypadku są ponoszone
bezpośrednio na wytwórców odpadów (mieszkańców i jednostki organizacyjne).
-
8.3.3 Inne źródła finansowania
Wśród możliwych do zastosowania innych źródeł finansowania można zasygnalizować:
 opłaty produktowe - opłaty nakładane na produkty obciążające środowisko np.
opakowania, baterie, świetlówki. Wpływy z tego tytułu, trafiające do budżetu
państwa, będą przeznaczane na wspomaganie i dofinansowanie systemu recyklingu
(Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia 11 maja 2001 r. (Dz.U.
z 2001r. Nr 63, poz. 638 ),
Zgodnie z art. 29 ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia 11 maja
2001 r. (Dz.U. Nr 63, poz.638), wpływy z tytułu opłaty produktowej od sprzedaży produktów
w opakowaniach wymienionych w Załączniku nr 1 do ustawy są gromadzone na odrębnym
rachunku bankowym Narodowego Funduszu. W terminie do dnia 30 kwietnia roku
kalendarzowego następującego po roku, którego opłata dotyczy, Narodowy Fundusz
przekazuje 70% zgromadzonych środków wojewódzkim funduszom. Z kolei Wojewódzkie
fundusze, w terminie do dnia 31 maja, przekazują gminom (związkom gmin) powyższe
środki.
Środki pochodzące z opłat produktowych za opakowania, powiększone o przychody z
oprocentowania, przekazywane są wojewódzkim funduszom, a następnie gminom (związkom
gmin), proporcjonalnie do ilości odpadów opakowaniowych przekazanych do odzysku i
recyklingu, wykazanych w sprawozdaniach, składanych przez gminy.
Pozostałe środki zgromadzone na rachunku bankowym Narodowy Fundusz
przeznacza na finansowanie działań w zakresie:
-
odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych,
edukacji ekologicznej dotyczącej selektywnej zbiórki i recyklingu odpadów
opakowaniowych.
- 139 -
8.4 Wybrane źródła finansowania
8.4.1.Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Fundusze ekologiczne są najbardziej znanym i wykorzystywanym źródłem dotacji i
preferencyjnych kredytów dla podmiotów podejmujących inwestycje ekologiczne.
Wpływa to na:
- ilość środków finansowych jaką dysponują fundusze,
- warunki udostępniania środków finansowych pożyczkobiorcą oraz procedury
dochodzenia do uzyskania finansowego wsparcia funduszu.
Bliskość funduszy i ich regionalny charakter (fundusze wojewódzkie) ma także
znaczenie dla ich wyróżnienia w gronie inwestorów ekologicznych.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej www.nfosigw.gov.pl
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) jest
największą w Polsce instytucją finansującą przedsięwzięcia z dziedziny ochrony środowiska.
Zakres działania Funduszu obejmuje finansowe wspieranie przedsięwzięć proekologicznych o
zasięgu ogólnokrajowym oraz ponadregionalnym.
Podstawowymi formami finansowania zadań proekologicznych przez NFOŚiGW są
preferencyjne pożyczki i dotacje, ale uzupełniają je inne formy finansowania, np. dopłaty do
preferencyjnych kredytów bankowych, uruchamianie ze swych środków linii kredytowych w
bankach czy zaangażowanie kapitałowe w spółkach prawa handlowego. NFOŚiGW
administruje również środkami zagranicznymi przeznaczonymi na ochronę środowiska w
Polsce, pochodzącymi z pomocy zagranicznej.
Dotacje udzielane są przede wszystkim na:
- edukację ekologiczną,
- przedsięwzięcia pilotowe dotyczące wdrożenia postępu technicznego i nowych
technologii o dużym stopniu ryzyka lub mających eksperymentalny charakter,
monitoring,
- ochronę przyrody, ochronę i hodowlę lasów na obszarach szczególnej ochrony
środowiska oraz wchodzących w skład leśnych kompleksów promocyjnych,
- ochronę przed powodzią,
- ekspertyzy, badania naukowe, programy wdrażania nowych technologii, prace
projektowe i studialne,
- zapobieganie lub likwidację nadzwyczajnych zagrożeń.
Środki, którymi dysponuje NFOŚiGW, pochodzą głównie z opłat za korzystanie ze
środowiska i administracyjnych kar pieniężnych.
Przychodami Narodowego Funduszu są także wpływy z opłat produktowych oraz
wpływy z opłat i kar pieniężnych ustalanych na podstawie przepisów ustawy - Prawo
geologiczne i górnicze.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej posiada osobowość
prawną, co umożliwia mu udzielanie dotacji i pożyczek preferencyjnych.
Podstawowym źródłem ich przychodów są wpływy z tytułu:
- opłat za składowanie odpadów i kar związanych z niezgodnym z przepisami prawa ich
składowaniem,
- opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska i wprowadzanie w nim zmian oraz za
szczególne korzystanie z wód i urządzeń wodnych, a także z wpływów z kar za
naruszanie warunków korzystania ze środowiska (50,4% tych wpływów).
Dochodami WFOŚiGW mogą być także środki z tytułu:
- 140 -
-
posiadania udziałów w spółkach,
odsetek od udzielnych pożyczek,
emisji obligacji,
zysków ze sprzedaży i posiadania papierów wartościowych,
zaciągania kredytów,
oprocentowania rachunków bankowych i lokat,
wpłat z innych funduszy,
wpływów z przedsięwzięć organizowanych na rzecz ochrony środowiska i gospodarki
wodnej,
dobrowolnych wpłat, zapisów i darowizn osób fizycznych i prawnych,
świadczeń rzeczowych i środków pochodzących z fundacji,
innych dochodów określonych przez Radę Ministrów.
Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Narzędziem ekonomicznym gospodarowania odpadami są gminny Fundusz Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej i fundusze wyższego szczebla. Służą one finansowaniu
przedsięwzięć z zakresu szeroko rozumianej ochrony środowiska i gospodarki wodnej, w tym
także nowoczesnego gospodarowania odpadami komunalnymi.
Powiatowe Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Powiatowe fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (PFOŚIGW) utworzone
zostały na początku roku 1999 wraz z utworzeniem powiatowego szczebla administracji
państwowej. Fundusze te nie mają osobowości prawnej.
Dochodami PFOŚiGW są wpływy z:
- opłat za składowanie i magazynowanie odpadów i kar związanych z niezgodnym z
przepisami prawa ich składowaniem lub magazynowaniem (10% tych wpływów),
- opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska a także z wpływów z
administracyjnych kar pieniężnych (także 10% tych wpływów poza opłatami i karami
za usuwanie drzew i krzewów, które w całości stanowią przychód gminnego
funduszu).
Dochody PFOŚiGW przekazywane są na rachunek starostwa, w budżecie powiatu
mają charakter działu celowego.
Obecnie środki powiatowych funduszy (zgodnie z poś, art.407) przeznacza się na
wspomagania działalności w zakresie określonym jak dla gminnych funduszy, a także na
realizację przedsięwzięć związanych z ochroną powierzchni ziemi i inne zadania ustalone
przez radę powiatu, służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej, wynikające z zasady
zrównoważonego rozwoju, w tym na plany gospodarki odpadami.
Gminne Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Na dochód GFOŚiGW składa się:
- całość wpływów z opłat za usuwanie drzew i krzewów.
- 50% wpływów z opłat za składowanie odpadów na terenie gminy.
- 10% wpływów z opłat i kar z terenu gminy za pozostałe rodzaje gospodarczego
korzystania ze środowiska i wprowadzanie w nim zmian oraz szczególne korzystanie
z wód i urządzeń wodnych. Dysponentem GFOŚiGW jest zarząd gminy.
Dochody te mogą być wykorzystane na m.in.:
- dotowanie i kredytowanie zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych służących
ochronie środowiska.
- realizacje przedsięwzięć związanych z gospodarczym wykorzystaniem odpadów.
- wspieranie działań zapobiegających powstawanie odpadów.
- 141 -
Wójtowie, burmistrzowie lub prezydenci miast są zobowiązani do przedstawiania
radzie gminy (miasta) do zatwierdzania projekt zestawienie przychodów i wydatków tego
funduszu na dany rok.
Gminne fundusze nie są prawnie wydzielone ze struktury organizacyjnej gminy, a
więc podobnie jak PFOŚiGW nie mają osobowości prawnej i nie mogą udzielać pożyczek.
Celem działania GFOŚIGW jest dofinansowywanie przedsięwzięć proekologicznych na
terenie własnej gminy. Zasady przyznawania środków ustalane są indywidualnie w gminach.
8.4.2 Ekofundusz
Geneza Ekofunduszu sięga roku 1991, kiedy to Klub Paryski, zrzeszający państwa
będące wierzycielami Polski, podjął decyzję o redukcji polskiego długu o 50%, pod
warunkiem spłaty pozostałej części do roku 2010. Zaproponował też ewentualną dalszą, 10%
redukcję długu, pod warunkiem przeznaczenia go na uzgodniony cel. Z kolei Rząd Polski
zaproponował, aby te dodatkowe 10% długu można było przeznaczyć na wsparcie
przedsięwzięć w ochronie środowiska.
Zgodnie ze statutem środki Ekofunduszu (www.ekofundusz.org.pl) mogą być
wykorzystane przede wszystkim w czterech sektorach uznanych za priorytetowe.
Są nimi:
- zmniejszenie emisji gazów powodujących zmiany klimatu Ziemi (tzw. gazów
cieplarnianych),
- ograniczenie transgranicznego transportu dwutlenku siarki i tlenków azotu z
terytorium Polski,
- zachowanie bioróżnorodności polskiej przyrody.
Od roku 1998 jednym z priorytetów w działaniach Ekofunduszu stała się również
gospodarka odpadami. Fundacja wspiera najbardziej efektywne i nowatorskie przedsięwzięcia
związane z odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów oraz z rekultywacją gleb skażonych.
Ekofundusz udziela wsparcia finansowego jedynie w formie bezzwrotnej dotacji. Z
reguły wynosi ona 10-30% kosztów projektu. W wyjątkowych przypadkach, gdy inwestorem
jest instytucja budżetowa lub organ samorządowy, dotacja ta może sięgać 50%, a w ochronie
przyrody, gdy partnerem Ekofunduszu jest społeczna organizacja pozarządowa nawet 80%.
W momencie wejścia Polski w struktury Unii Europejskiej, Ekofundusz zakończy
swoją działalność.
8.4.3 Banki
Coraz więcej banków wykazuje zainteresowanie inwestycjami w zakresie ochrony
środowiska. Dzięki współpracy z funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej
rozszerzają one swoją ofertę kredytową o kredyty preferencyjne przeznaczone na
przedsięwzięcia proekologiczne oraz nawiązują współpracę z podmiotami angażującymi
swoje środki finansowe w ochronie środowiska (fundacje, międzynarodowe instytucje
finansowe). Kredyty preferencyjne pochodzą ze środków finansowych gromadzonych przez
banki, zaś fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej udzielają dopłat do wysokości
oprocentowania. W ten sposób ulega obniżeniu koszt kredytu dla podejmującego inwestycje
proekologiczne. Banki uruchamiają też linie kredytowe w całości ze środków funduszy
ochrony środowiska i gospodarki wodnej i innych instytucji.
Szczególną rolę na rynku kredytów na inwestycje proekologiczne odgrywa Bank
Ochrony Środowiska (www.bosbank.pl). Oferuje on najwięcej środków finansowych w
formie preferencyjnych kredytów i dysponuje zróżnicowaną ofertą dla prywatnych i
samorządowych inwestorów, a także osób fizycznych.
- 142 -
Ważne miejsce na rynku kredytów ekologicznych zajmują także międzynarodowe
instytucje finansowe, a w szczególności Bank Światowy (www.worldbank.org) i Europejski
Bank Odbudowy i Rozwoju (www.polisci.com).
9.4.4 Fundusze inwestycyjne
Fundusze inwestycyjne stanowią nowy i potencjalnie ważny segment rynku
finansowego ochrony środowiska. Oprócz dodatkowego kapitału są one w stanie wnieść
wiedzę menadżerską, doświadczenie i kontakty do wspieranej finansowo spółki. Szerokie
wejście ekologicznych funduszy inwestycyjnych (green equity funds) na rynek finansowy
ochrony środowiska, może okazać się przełomowe dla usprawnienia podejmowania decyzji
inwestycyjnych oraz integracji ochrony środowiska z przedsięwzięciami o charakterze
gospodarczym. Doświadczenie z łączeniem wymagań ochrony środowiska i rozwoju
produkcji może być przydatne do niedopuszczenia do zwiększenia obciążeń środowiska w
warunkach wzrostu gospodarczego.
Fundusze inwestycyjne są nastawione na wykorzystywanie możliwości jakie dają
współczesne procesy technologiczne i wiedza menadżerska. Ich zainteresowanie nowymi
spółkami jest szczególnie cenne dla proekologicznego rozwoju gospodarki.
8.4.5 Programy pomocowe Unii Europejskiej
Podstawowymi celami wszystkich programów pomocowych, zarówno ze środków
unijnych, jak i współpracy bilateralnej, są :
- ogólna poprawa stanu środowiska naturalnego,
- dostosowanie polskiego ustawodawstwa oraz standardów ekologicznych do wymagań
unijnych,
- wprowadzenie nowoczesnych technologii ekologicznych oraz schematów
organizacyjnych stosownie do standardów europejskich,
- transfer know-how
SAPARD
Program SAPARD – Przedakcesyjny Instrument Wsparcia Rolnictwa i Obszarów
Wiejskich (Special Accession Programme for Agriculture and Rural Development).
Fundusz SAPARD przeznaczony jest dla krajów kandydujących do członkostwa w
Unii Europejskiej na pomoc w stymulowaniu rozwoju obszarów, ułatwienie procesu
integracji sektora rolnego z UE oraz płynne włączenie rolnictwa krajów kandydujących w
system Wspólnej Polityki Rolnej i Strukturalnej UE.
Termin realizacji wyznaczono na lata 2000 – 2006, zaś maksymalny roczny budżet dla
Polski wynosi 168,7 mln euro. Wkład ze strony Unii Europejskiej może wynieść nie więcej
niż 75% ogólnej sumy wydatków publicznych, pozostałe 25 % to wkład ze strony polskiej.
Celem programu jest wsparcie dla zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich w
okresie przedakcesyjnym. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Unii Europejskiej z dnia 21
czerwca 1999 roku, program może wspierać również przedsięwzięcia z zakresu ochrony
środowiska.
Sposób wykorzystania programu w Polsce został określony w Programie operacyjnym
programu SAPARD. Zgodnie z tym dokumentem priorytetowymi środkami działania
programu SAPARD w Polsce są:
- poprawa przetwórstwa i marketingu produktów rolnych i rybnych,
- inwestycje w gospodarstwach rolnych,
- rozwój i poprawa infrastruktury obszarów wiejskich,
- różnicowanie działalności gospodarczej na obszarach wiejskich.
Przewidziano także uzupełniające środki działania obejmujące:
- 143 -
pilotażowe projekty dotyczące ochrony środowiska na terenach rolniczych oraz
zalesiania,
- szkolenie zawodowe: pomoc techniczną (doradczą) na rzecz środków objętych
programem.
Rozpoczęcie programu SAPARD planowane było na początek 2000 roku, jednak
wobec opóźnienia wydania aktu wykonawczego, precyzującego zasady finansowe programu,
został wprowadzony dopiero w czerwcu 2002 roku. Zasady te są zbliżone do stosowanych w
Europejskim Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej, w części dotyczącej gwarancji rolnych.
Instytucją realizującą program SAPARD w Polsce jest Agencja Restrukturyzacji i
Modernizacji Rolnictwa. Agencji tej powierzona została zarówno funkcja implementacyjna,
jak i płatnicza.
Funkcja implementacyjna polega przede wszystkim na prowadzeniu akcji
informacyjnej, zbieraniu, opiniowaniu i selekcji propozycji przedsięwzięć przewidzianych do
finansowania w ramach programu.
Funkcja płatnicza polega na zarządzaniu finansami programu, dokonywaniu płatności
i rozliczeń z beneficjentami programu z jednej strony oraz – za pośrednictwem Narodowego
Funduszu – z Komisją Europejską z drugiej. Zgodnie z wymaganiami postawionymi przez
Komisję Europejską agencja płatnicza musi być poddana procesowi akredytacji, który ma
zapewnić, że wypełnione zostaną wszystkie warunki dotyczące zarządzania finansowego i
kontroli finansowej ustanowione przez Komisję.
Program SAPARD w odróżnieniu od innych programów pomocy przedakcesyjnej, jest
realizowany w sposób w pełni zdecentralizowany. Oznacza to m.in., ze Komisja Europejska
sprawuje kontrolę ex-post zamiast ex-ante. Oznacza to także, ze Komisja Europejska nie
decyduje o wyborze poszczególnych przedsięwzięć finansowych w ramach programu.
Prowadzi natomiast kontrolę poprawności wydatkowania środków oraz realizacji programu –
zgodnie z zasadami – po fakcie. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości odpowiednie
wydatki nie są refundowane przez Komisję.
-
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) w rozwoju
przedsiębiorczości na wsi spełnia rolę znaczącą. ARiMR bierze udział we wspieraniu rozwoju
przedsiębiorczości wiejskiej poprzez:
- dopłaty do oprocentowania kredytu w ramach linii na realizacje przedsięwzięć
inwestycyjnych w rolnictwie, przetwórstwie rolno-spożywczym i usługach dla
rolnictwa,
- realizację przedsięwzięć objętych branżowym programem restrukturyzacji i
modernizacji mleczarstwa,
- realizację przedsięwzięć objętych branżowym programem restrukturyzacji i
modernizacji produkcji mięsa,
- wspieranie realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych tworzących nowe, stałe miejsca
pracy w działalnościach pozarolniczych w gminach wiejskich oraz gminach miejskowiejskich gwarantujących zatrudnienie ludności wiejskiej,
- wspieranie rozwoju usług mechanizacyjnych w ramach realizacji branżowego
programu wspólnego użytkowania maszyn rolniczych,
- udzielanie rolnikom zainteresowanym prowadzeniem działalności agroturystycznej w
gospodarstwie rolnym pomocy finansowej w formie dopłat do oprocentowania
kredytu w ramach linii na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w rolnictwie,
przetwórstwie rolno-spożywczym i usługach dla rolnictwa,
- pożyczki na tworzenie nowych miejsc pracy w działalności pozarolniczej,
- dofinansowanie działalności związanej z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych.
- 144 -
CRAFT/6 Program Ramowy Unii Europejskiej w zakresie Rozwoju
Technologicznego (www.parp.gov.pl)
Głównym celem tego programu jest wspieranie rozwoju innowacyjnych technologii,
m.in. w gospodarce odpadami.
W programie tym może wziąć udział każda osoba prawna, przedsiębiorstwa (małe,
średnie, duże, firmy rzemieślnicze), związki firm z danej branży itp.
Aby uzyskać grant w ramach tego programu należy przede wszystkim mieć ideę
innowacyjnego rozwiązania, następnie założyć konsorcjum międzynarodowe, w skład którego
wejdą tez firmy z krajów UE i złożyć wniosek według wymogów Komisji Europejskiej.
Instytucje, tworzące konsorcjum, muszą zapewnić wykonanie wszystkich działań
niezbędnych do uzyskania zamierzonego celu, od badań, poprzez prezentację wynik, transfer
technologii, wdrożenie, promocję w mediach.
Dofinansowanie projektów wdrożeniowych ze środków 6 PR. kształtuje się na
poziomie ok. 35 %.
Szczegółowe informacje na temat tego programu można uzyskać w Krajowym
Punkcie Kontaktowym, ul. Świętokrzyska 21, Warszawa.
Programy bilateralne
Do niedawna jeszcze istniało szereg programów dwustronnych, w ramach których
możliwe było uzyskanie wsparcia zarówno na projekty inwestycyjne, jak i doradcze.
Założeniem wszystkich tych programów była intensywna pomoc w rozwiązywaniu
najważniejszych problemów w związku z akcesją do Unii Europejskiej.
Krajami udzielającej tej pomocy były m.in. Niemcy, Szwecja, Szwajcaria, Francja i.
in. Po wygaśnięciu strategii pomocy obejmującej najczęściej okres do 2000 r większość tych
krajów podjęła decyzję o całkowitym zaniechaniu lub stopniowym zmniejszaniu rozmiaru i
zakresu tego rodzaju współpracy z Polską. Np. Szwecja nie przewidziała w ogóle nowych
projektów i wspierania dodatkowych sektorów. Możliwe jest uruchamianie tylko małych
projektów komplementarnych z działaniami w tych obszarach, które już wcześniej były
finansowane przez stronę szwedzką.
Na zasadzie indywidualnych porozumień między Landami i województwami lub
powiatami polskimi działa współpraca niemiecko – polska. Współpraca ta najczęściej
przyjmuje formę tworzenia spółek Joint-Venture do wspólnego realizowania określonych
przedsięwzięć.
Utworzenie spółki JV. z doświadczonym i dysponującym dobrym zapleczem
technicznym i finansowym partnerem zagranicznym mogłoby też być opcją wzmocnienia
pozycji i szansą rozwoju działalności dla firm zajmujących się zbiórką i unieszkodliwianiem
odpadów.
Informacji na temat programów ISPA i bilateralnych udziela m.in. NFOŚiGW, ul.
Konstruktorska 3a, Warszawa lub Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, ul. Bagatela 14,
Warszawa.
Fundusze strukturalne i Fundusz spójności
W momencie przystąpienia do Unii Europejskiej Polska straci możliwość korzystania
z funduszy przedakcesyjnych, lecz zyska dostęp do znacznie większych funduszy
strukturalnych Unii i Funduszu Spójności (www.cie.gov.pl lub www.ukie.gov.pl),
przeznaczonego na wsparcie rozwoju transportu i ochrony środowiska. Trudno dziś
powiedzieć, na jakich zasadach będą funkcjonować te fundusze po wejściu Polski do Unii
Europejskiej (zapowiadane jest ich przeobrażenie), niewątpliwie jednak nadal będą pełniły
rolę silnego instrumentu pomocowego, zapewniającego kierowanie dużych środków
- 145 -
finansowych, m.in. na ochronę środowiska i zadania realizowane w tym zakresie szczególnie
przez samorządy terytorialne.
Na lata 2004 - 2006 UE przewiduje transfer środków finansowych na poziomie 13,8
mld EURO, z czego ponad 4,2 mld na realizację projektów z Funduszu Spójności. Planowane
działania strukturalne będą ujęte w Narodowym Planie Rozwoju (NPR). Przewidziane środki
inwestycyjne w ramach NPR wynoszą 23 mld. EURO (13,8 mld z funduszy strukturalnych
UE, ok. 6,2 mld EURO krajowe środki publiczne i ok. 3 mld. z sektora prywatnego, jeżeli
będzie beneficjentem funduszy europejskich). Jednym z priorytetów NPR na lata 2004 – 2006
jest: ochrona środowiska i racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska. Priorytet ten
będzie realizowany przez:
- część środowiskową Funduszu Spójności – 2,6 - 3,1 mld EURO (2,1 mld EURO
wkład UE),
- inne programy operacyjne (szczególnie Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju
Regionalnego – ZPORR).
Cel strategii dla Funduszu Spójności to wsparcie podmiotów publicznych w realizacji
działań na rzecz poprawy stanu środowiska będące realizacją zobowiązań Polski
wynikających z wdrażania prawa ochrony środowiska Unii Europejskiej, poprzez
dofinansowanie:
- realizacji indywidualnych projektów,
- programów grupowych z zakresu ochrony środowiska,
- programów ochrony środowiska rządowych i samorządowych.
Jednym z kryteriów uzyskania środków finansowych z Funduszu Spójności jest
wielkość projektu, a mianowicie łączna wartość projektu powinna przekraczać 10 mln EURO.
Projekty o takiej wartości są w stanie zorganizować głównie średnie lub duże miasta bądź np.
związki miast czy gmin.
Priorytetem 3 FS jest racjonalna gospodarka odpadami komunalnymi. Przewidziana
kwota środków finansowych na ten priorytet z UE wynosi 390,2 mln EURO (przy założeniu
19 % udziału środków krajowych). Fundusze te ukierunkowane będą na finansowanie
konkretnych inwestycji, których wyniki są zgodne z zapisami Dyrektywy Rady 91/156/EEC.
Leasing
Wartą zainteresowania formą wspomagania inwestycji proekologicznych jest leasing.
Polega on na oddaniu na określony czas przedmiotu w posiadanie użytkownikowi, który za
opłatą korzysta z niego, z możliwością docelowego nabycia praw własności.
Leasing jest jedną z najszybciej rozwijających się form finansowania inwestycji w Polsce.
Wkracza on coraz bardziej w sferę finansowania inwestycji proekologicznych. Zwykle z
leasingu korzysta podmiot, który nie posiada wystarczających środków na zakup potrzebnego
sprzętu lub który nie posiada wystarczającego zabezpieczenia potrzebnego do wzięcia kredytu
bankowego. Z tego powodu leasing uznawany jest za bardziej uniwersalną i elastyczną formę
finansowania działalności inwestycyjnej niż kredyt. Z punktu widzenia podmiotu
gospodarczego największymi zaletami leasingu są możliwości łatwego dostępu do najnowszej
techniki bez angażowania własnych środków finansowych oraz rozłożenie finansowania
przedsięwzięć w długim okresie czasu, co jest szczególnie istotne przy wielu rodzajach
inwestycji ekologicznych.
- 146 -
9. Organizacja i zasady monitoringu realizacji Planu Gospodarki
Odpadami
9.1 Zasady zarządzania systemem
Zarządzanie systemem gospodarki odpadami w Powiecie Janowskim wynikać będzie:
- z ustawowo określonego zakresu zadań administracji i samorządów Powiatu i Gmin,
- z zadań określonych w Planie Gospodarki Odpadami, zaakceptowanych przez Zarząd
Powiatu oraz Zarządy Gmin i Zarząd Województwa.
Plan Gospodarki Odpadami winien być skorelowany z całym systemem planowania na
obszarze województwa, zwłaszcza z:
1. Programem Ochrony Środowiska (którego jest częścią).
2. Planem Zagospodarowania Przestrzennego.
3. Strategią Rozwoju Powiatu Janowskiego.
4. Planem wykorzystania energii, ochrony zdrowia itp.
9.1.1 Ustawowo określone zadania poszczególnych szczebli
administracji i samorządów w zakresie gospodarki odpadami
9.1.1.1 Zadania gmin
Zadania gminy oraz obowiązki właścicieli nieruchomości dotyczące utrzymania
czystości i porządku określa ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i
porządku w gminach.
Pod pojęciem właścicieli nieruchomości rozumie się w świetle omawianej ustawy
także współwłaścicieli, użytkowników wieczystych oraz jednostki organizacyjne i osoby
posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne podmioty władające
nieruchomością (art. 2.1.).
Utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do zadań własnych gminy (art.
3.1.). Do zadań gminy należy m.in. zapewnienie czystości i porządku na swoim terenie oraz
tworzenie warunków niezbędnych do ich utrzymania, a w szczególności (art. 3.2.):
1. Tworzenie warunków do wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i
porządku na swoim terenie lub zapewnienie wykonania tych prac przez tworzenie
odpowiednich jednostek organizacyjnych.
2. Zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji, własnych lub z innymi gminami:
 instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów komunalnych,
 stacji zlewnych,
 instalacji i urządzeń do zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok
zwierzęcych lub ich części.
3. Zapobieganie zanieczyszczeniu ulic, placów i terenów otwartych, w szczególności
przez: zbieranie i pozbywanie się błota, śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń
uprzątniętych z chodników przez właścicieli nieruchomości oraz odpadów
zgromadzonych w przeznaczonych do tego celu urządzeniach ustawionych na
chodniku.
4. Organizowanie selektywnej zbiórki, segregację oraz magazynowanie odpadów
komunalnych, w tym odpadów niebezpiecznych, przydatnych do odzysku oraz
współdziałanie z przedsiębiorcami podejmującymi działalność w zakresie
gospodarowania tego rodzaju odpadami.
- 147 -
5. Zapewnienie zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok bezdomnych zwierząt
lub ich części oraz współdziałanie z przedsiębiorstwami podejmującymi działalność w
tym zakresie.
6. Prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych w celu kontroli częstotliwości
ich opróżniania i opracowywania planu sieci kanalizacyjnej.
7. Prowadzenie ewidencji przydomowych oczyszczalni ścieków w celu kontrolowania
częstości i sposobów usuwania komunalnych osadów ściekowych oraz w celu
opracowywania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej.
Powyższe zadania gmina powinna realizować na podstawie Planu Gospodarki Odpadami.
Rada gminy, po zasięgnięciu opinii państwowego terenowego inspektora sanitarnego,
w drodze uchwały ustala szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie
gminy dotyczące m. in. (art. 4):
1. Prowadzenia we wskazanym zakresie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych.
2. Rodzaju urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie
nieruchomości oraz na drogach publicznych, a także wymagań dotyczących ich
rozmieszczenia oraz utrzymywania w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym
i technicznym.
3. Częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych lub nieczystości
ciekłych z terenu nieruchomości oraz z terenów przeznaczonych do użytku
publicznego.
Rada gminy może ustalić - w drodze uchwały - górne stawki opłat ponoszonych przez
właścicieli nieruchomości za usługi odbioru odpadów od właścicieli nieruchomości (art. 6.2).
Ustalając stawki powyższych opłat, rada gminy może stosować stawki niższe, jeżeli odpady
komunalne są zbierane i transportowane w sposób selektywny (art. 6.4).
Narzędziem ekonomicznym gospodarowania odpadami w gminie są Gminny Fundusz
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz fundusze wyższego szczebla. Służą one do
finansowania przedsięwzięć z zakresu szeroko rozumianej ochrony środowiska i gospodarki
wodnej, w tym także nowoczesnemu gospodarowaniu odpadami komunalnymi. Na dochód
GFOŚiGW składa się:
1. Całość wpływów z opłat za usuwanie drzew i krzewów.
2. 50% wpływów z opłat za składowanie odpadów na terenie gminy.
3. 10% wpływów z opłat i kar z terenu gminy za pozostałe rodzaje gospodarczego
korzystania ze środowiska i wprowadzanie w nim zmian oraz szczególne korzystanie
z wód i urządzeń wodnych. Dysponentem GFOŚiGW jest zarząd gminy.
Dochody te mogą być wykorzystane na m.in.:
1. Dotowanie i kredytowanie zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych służących
ochronie środowiska.
2. Realizacje przedsięwzięć związanych z gospodarczym wykorzystaniem odpadów.
3. Wspieranie działań zapobiegających powstawanie odpadów.
Wójtowie, burmistrzowie lub prezydenci miast są zobowiązani do corocznego przedstawiania
radzie gminy (miasta) oraz zatwierdzania zestawienia przychodów i wydatków tego funduszu.
9.1.1.2 Zadania Powiatu
Ustawą o samorządzie powiatowym (z dnia 5 czerwca 1998 Dz. U. Nr 91, poz. 578)
powiat otrzymał zadania publiczne o charakterze ponadgminnym, m.in. w zakresie:
1. Ochrony środowiska.
- 148 -
2. Zagospodarowania przestrzennego.
3. Nadzoru budowlanego.
4. Utrzymania powiatowych obiektów użyteczności publicznej.
Powiat jako jednostka samorządowa organizująca wspólne działania gmin w sprawach
przekraczających możliwości ekonomiczne i organizacyjne pojedynczych gmin
predyspononowany jest w szczególności do racjonalnego rozwiązywania problemów
lokalizacyjnych składowisk odpadów komunalnych. Rola powiatów może mieć również
charakter inspirujący, koordynujący i mediacyjny. Powiaty mogą również przejąć te zadania
na podstawie porozumień komunalnych jako zadania publiczne o zasięgu ponadgminnym,
zgodnie z tym, że inwestowanie w racjonalne zagospodarowanie odpadów komunalnych w
skali powiatu będzie efektywniejsze ekonomicznie, organizacyjnie i technicznie niż w skali
pojedynczej gminy.
Narzędziem ekonomicznym powiatu jest Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej.
9.1.1.3 Samorząd województwa
Samorząd województwa:
1. Określa strategię rozwoju województwa oraz prowadzi politykę jego rozwoju
określając m.in.:
 zasady racjonalnego korzystania z zasobów przyrody,
 zasady kształtowania środowiska naturalnego zgodnie z zasadą rozwoju
zrównoważonego.
2. Wykonuje określone ustawami zadania o charakterze wojewódzkim, m.in. w zakresie
ochrony środowiska.
Zarząd Województwa:
1. Wydaje decyzje administracyjne określające np. wysokość opłat za umieszczenie
odpadów na składowisku w razie niedopełnienia przez wytwarzającego odpady
obowiązku uiszczenia w terminie wymaganej opłaty lub złożenia w tym przedmiocie
nierzetelnej informacji.
2. Prowadzi wyodrębnione rachunki bankowe w celu gromadzenia wpływów z opłat i
kar pieniężnych stanowiących dochody NFOŚiGW oraz funduszy wojewódzkich,
powiatowych i gminnych.
3. Przyjmuje informacje wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o wynikach
kontroli obiektów o podstawowym znaczeniu dla tego terenu.
9.1.1.4 Opiniowanie
Janowskiego
Planu
Gospodarki
Odpadami
dla
Powiatu
Wszystkie plany niższego szczebla podlegają zaopiniowaniu przez szczeble wyższego
rzędu, i tak:
1. Plan Powiatowy – przez Zarząd Województwa oraz przez organy wykonawcze gmin z
terenu powiatu.
2. Plan Gminny – przez Zarząd Województwa oraz Zarząd Powiatu.
Mechanizm ten powoduje, że każdy plan będzie mieć charakter ponadlokalny.
9.1.1.5 Aktualizacja i modyfikacja planów
Ustawa o odpadach wymaga, aby plany gospodarki odpadami aktualizowane były nie
rzadziej niż raz na 4 lata. Zarządy poszczególnych szczebli przygotowują co 2 lata
- 149 -
sprawozdanie z realizacji planów gospodarki odpadami. Sprawozdania te są przechowywane
przez Sejmik Wojewódzki, Radę Powiatu i Radę Gminy.
Jeżeli będzie wymagała tego sytuacja lokalna i uchwalany Plan będzie wymagał
modyfikacji – będzie przeprowadzone stosowne postępowanie, przed upływem wymaganych
ustawowo 4 lat, w celu aktualizacji Planu.
9.1.1.6 Raportowanie wdrażania planów
Kolejnym elementem zarządzania i monitorowania systemem gospodarki odpadami jest
sporządzanie raz na 2 lata raportów z postępów we wdrażaniu Planów Gospodarki Odpadami.
Przekazywane są one:
1. Zarząd Powiatu – do Rady Powiatu
2. Wójt Gminy – do Rady Gminy.
9.1.1.7 Wskaźniki monitorowania efektywności Planu
Podstawą właściwego systemu oceny realizacji Planu jest dobry system
sprawozdawczości, oparty na wskaźnikach (miernikach) stanu środowiska i zmiany presji na
środowisko, a także na wskaźnikach świadomości społecznej. Tabela 9.1.1.7 przedstawia
wskaźniki dla Powiatu Janowskiego. Lista wskaźników nie jest wyczerpująca i winna być
sukcesywnie modyfikowana.
Tab. 9.1.1.7 Wskaźniki monitorowania Planu
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
Stan wyjściowy
(rok 2002)
A. Wskaźniki stanu gospodarki odpadami i zmiany presji na środowisko
Ilość wytwarzanych odpadów komunalnych/1
0,27
mieszkańca x rok
Mg/M/rok
Ilość wytwarzanych odpadów niebezpiecznych/1
2,24
mieszkańca x rok
kg/M/rok
Ilość zebranych odpadów komunalnych/1 mieszkańca x
0,077
rok
Mg/M/rok
Stopień pokrycia mieszkańców zorganizowaną zbiórką
ok. 85%
odpadów
Ilość zebranych selektywnie materiałów (w stosunku do
selektywna
ilości wytworzonych odpadów)
zbiórka odpadów
nie jest
prowadzona
Ilość zebranych selektywnie odpadów ulegających
0%
biodegradacji (w stosunku do ilości wytworzonych
odpadów)
Ilość składowanych odpadów ulegających biodegradacji
odpady
biodegradowalne
są składowane
łącznie z innymi
odpadami
komunalnymi
Ilość zebranych odpadów niebezpiecznych ze
zbiórka nie jest
strumienia odpadów komunalnych (w stosunku do ilości
prowadzona
wytworzonych odpadów niebezpiecznych)
Wskaźnik
- 150 -
Lp.
Wskaźnik
9
Udział odpadów z sektora komunalnego
unieszkodliwionych przez składowanie
Ilość gmin prowadzących zbiórkę selektywną
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
1
2
3
Ilość gmin posiadających Plan Gospodarki Odpadami
Ilość gmin posiadających sortownię odpadów
Ilość eksploatowanych składowisk
Ilość wytworzonych osadów ściekowych
Ilość osadów ściekowych unieszkodliwionych przez
składowanie
Ilość osadów ściekowych wykorzystanych na cele
przemysłowe
rolnicze
Ilość odpadów wytworzonych w sektorze
gospodarczym
Ilość odpadów z sektora gospodarczego poddanych
odzyskowi
Ilość odpadów z sektora gospodarczego
unieszkodliwionych innymi metodami niż składowanie
Ilość „dzikich składowisk‖
Nakłady inwestycyjne na gospodarkę odpadami
B. Wskaźniki świadomości społecznej
Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz poprawy
gospodarki odpadami wg oceny jakościowej
Ilość i jakość interwencji (wniosków) zgłaszanych przez
mieszkańców (np. dzikie wysypiska)
Liczba, jakość i skuteczność kampanii edukacyjnoinformacyjnych,
Stan wyjściowy
(rok 2002)
31,6%
selektywna
zbiórka odpadów
nie jest
prowadzona
0
0
5
285,1 Mg s. m.
276,0 Mg s. m.
0 Mg s. m.
9,1 Mg s. m.
5 010,967 Mg
zł/rok
%
liczba/opis
liczba/opis
Określenie powyższych wskaźników wymaga posiadania odpowiednich informacji:
- Pochodzących z monitoringu środowiska (grupa A). Informacje te powinny
być opracowane przez odpowiednie służby.
- Pochodzących z przeprowadzenia odpowiednich badań społecznych (grupa B),
np. raz na 4 lata. Badania te powinny być prowadzone przez wyspecjalizowane
jednostki badania opinii społecznej. Mierniki społecznych efektów programu
są wielkościami wolnozmiennymi. Są wynikiem badań opinii społecznej i
specjalistycznych opracowań służących jakościowej ocenie udziału
społeczeństwa w działaniach na rzecz poprawy stanu środowiska, a także
ocenie odbioru przez społeczeństwo efektów planu przez ilość i jakość
interwencji zgłaszanych do Urzędów Gmin/Powiatu.
- 151 -
W oparciu o analizę wskaźników grupy A i grupy B będzie możliwa ocena
efektywności realizacji „Planu Gospodarki Odpadami‖ a w oparciu o tą ocenę możliwe będzie
aktualizowanie Planu.
Wielkość wskaźników docelowych na poszczególne lata w zakresie odzysku, recyklingu oraz
ilości odpadów do składowania zamieszczono w rozdziale 7.
10. Analiza oddziaływania planu na środowisko
Zakres niniejszej prognozy jest zgodny z art. 41 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia
2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. nr 62, poz. 627).
10.1 Informacja o zawartości, uwarunkowaniach i głównych celach
Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Janowskiego
Zawartość Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Janowskiego pod względem
zawartości odpowiada aktualnie obowiązującym wymaganiom stawianym planom gospodarki
odpadami, w tym przede wszystkim w:
1. Ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z póżn. zm.
2. Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie
sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. Nr 66, poz. 620).
Głównymi częściami Planu Gospodarki Odpadami są:
1. Charakterystyka Powiatu Janowskiego.
2. Opis stanu środowiska.
3. Analiza stanu istniejącego gospodarki odpadami aktualnego z sektora komunalnego
i gospodarczego.
4. Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, wynikające w
szczególności ze zmian demograficznych i gospodarczych.
5. Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami, w tym
w szczególności dotyczące zapobiegania wytwarzaniu, redukcji ilości odpadów
wytwarzanych oraz ograniczania ich uciążliwości, selektywnej zbiórki, transportu,
odzysku i unieszkodliwiania odpadów, ograniczenia ilości odpadów biologicznie
rozkładalnych usuwanych na składowiska.
6. Projektowany system gospodarki odpadami, w przypadku odpadów z sektora
komunalnego oparty na obszarach obsługi przez zakłady zagospodarowania
odpadów.
7. Harmonogram realizacji zadań i osiągania założonych celów, koszty wdrażania i
możliwości finansowania PGO.
8. Organizacja i zasady monitorowania systemu.
9. Prognoza oddziaływania PGO na środowisko.
W projekcie Planu Gospodarki Odpadami przyjęto następujące główne cele:
1. Ukształtowanie prośrodowiskowych postaw mieszkańców.
2. Zapobieganie powstawania odpadów.
3. Zminimalizowanie ilości wytwarzanych odpadów oraz wdrożenie nowoczesnego
systemu ich odzysku i unieszkodliwiania.
4. Selekcja i zapewnienie odzysku, w tym głównie recyklingu.
5. Objęcie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców Powiatu
Janowskiego.
6. Zwiększenie stopnia wykorzystania odpadów.
7. Osiągnięcie zakładanych limitów recyklingu odpadów biodegradowalnych.
- 152 -
8. Osiągnięcie zakładanych limitów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych,
wielkogabarytowych, budowlanych i niebezpiecznych (rozdz. 7).
9. Osiągnięcie zakładanych limitów odpadów komunalnych unieszkodliwianych
poprzez składowanie (rozdz. 7).
10. Unieszkodliwianie odpadów (poza składowaniem).
11. Wskazanie lokalizacji zakładu zagospodarowania odpadów (ZZO) dla Powiatu
Janowskiego, dla zapewnienia lokalizacji ZZO w miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego.
12. Określenie mocy przerobowych ZZO dla realizacji zadań ponadgminnych.
13. Zmniejszenie kosztów transportu poprzez optymalizację lokalizacji ZZO.
14. Minimalizacja całkowitych kosztów systemu gospodarki odpadami.
15. Przedstawienie nadrzędnych, z punktu widzenia regionu, zadań z zakresu
gospodarowania odpadami, stanowiących punkt odniesienia dla konstruowania
bardziej szczegółowych planów gminnych gospodarki odpadami, w których
przedstawione będą dalsze ustalenia dotyczące poszczególnych rozwiązań zbierania,
transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów.
16. Wskazanie zasad udzielania wsparcia finansowego ze środków publicznych
inwestycji z zakresu gospodarki odpadami.
17. Wskazanie instrumentów i wskaźników monitorowania systemu gospodarki
odpadami.
10.2 Ocena zgodności celów Planu Gospodarki Odpadami z celami
ochrony środowiska szczebla międzynarodowego, krajowego i
regionalnego
Opracowany Plan bierze pod uwagę i akceptuje cele ochrony środowiska przed
odpadami wyznaczone w dyrektywach UE oraz w dokumentach strategicznych opracowanych
na szczeblu krajowym – tj. w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami i w Strategii
Zrównoważonego Rozwoju Polski do 2025 r. - Narodowej Strategii Ochrony Środowiska na
lata 2000-2006 (II Polityka Ekologiczna Państwa), a także w Planie Gospodarki Odpadami
dla Województwa Lubelskiego.
W szczególności cele te dotyczą:
- osiągnięcia określonych poziomów odzysku odpadów opakowaniowych i
odpadów poużytkowych,
- zmniejszenia, w określonych ilościach i terminach, zawartości substancji
organicznej w odpadach komunalnych do składowania,
- zapewnienia sortowania i przetworzenia wszystkich odpadów przed
składowaniem,
Projekt Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Janowskiego powiązany jest z
następującymi dokumentami o charakterze planistycznym:
1. Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego.
1. Krajowym Planem Gospodarki Odpadami (KPGO).
2. Strategią Zrównoważonego Rozwoju Polski do 2025 r. - Narodowa Strategia
Ochrony Środowiska na lata 2000-2006. II Polityka Ekologiczna Państwa.
3. Strategią rozwoju Powiatu Janowskiego.
Przyjęte w projekcie planu cele gospodarki odpadowej są zgodne z: Planem
Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego oraz Krajowym Planem Gospodarki
Odpadami (KPGO).
- 153 -
10.3 Analiza i ocena aktualnego stanu środowiska oraz potencjalne
zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji PGO
W roku 2002 duża część odpadów z terenu Powiatu Janowskiego ( 64% ) była objęta
zorganizowaną zbiórką. Część odpadów trafia do środowiska w sposób niekontrolowany
(spalanie, próby nielegalnego składowania) powodując jego zanieczyszczenie. Na terenach
wiejskich część odpadów jest wykorzystywana w żywieniu zwierząt lub kompostowana.
Odpady mające właściwości energetyczne (drewno, papier, tworzywa sztuczne) są spalane, co
w przypadku tworzyw sztucznych należy uznać za zjawisko niebezpieczne dla środowiska
(m.in. emisja chloru, dioksyn i furanów).
Podstawową metodą unieszkodliwiania odpadów komunalnych w Powiecie
Janowskim jest ich składowanie na składowiskach odpadów. W roku 2002 unieszkodliwiono
w ten sposób 8 607 Mg odpadów, co stanowiło 64% szacunkowej masy wytworzonych
odpadów komunalnych. Odpady deponowane są na 5 składowiskach zlokalizowanych w
Batorzu, Chrzanowie, Godziszowie, Janowie Lubelskim i Potoku Wielkim. Składowiska w
Chrzanowie, Potoku Wielkim, Godziszowie, Batorzu posiadają uszczelnienie podłoża w
postaci folii z tworzyw sztucznych. Składowisko w Janowie Lubelskim nie posiada
uszczelnienia. Na żadnym ze składowisk nie prowadzi się monitoringu wód podziemnych.
Z danych literaturowych wynika, że składowiska nie posiadające odpowiednich
zabezpieczeń mogą powodować zanieczyszczenie wszystkich elementów środowiska, w tym
przede wszystkim wód podziemnych. Na terenach wiejskich zawartość podatnej na rozkład
biologiczny substancji organicznej jest niska, w związku z tym wpływ na środowisko może
być mniejszy.
Będące w trakcie eksploatacji lub nieprawidłowo zrekultywowane składowiska
odpadów są zasilane wodą pochodzącą z opadów atmosferycznych. Część wód opadowych
paruje, część spływa po powierzchni, a część wraz z wodą dostarczaną z odpadami i
pochodzącą z rozkładu substancji organicznej migruje przez składowisko, wzbogacając się w
związki rozpuszczalne, tworząc ścieki zwane odciekami. W przypadku braku właściwych
zabezpieczeń oraz przy niekorzystnym układzie warunków hydrogeologicznych, odcieki te
mogą być przenoszone w warstwach wodonośnych na znaczne odległości powodując w nich
wzrost ilości substancji rozpuszczonych, zwłaszcza nieorganicznych (chlorki, siarczany,
wodorowęglany, węglany sodu, wapnia, magnezu i potasu, azot amonowy) i w dużo
mniejszym stopniu organicznych (oznaczanych jako BZT5, ChZT). Odcieki ze składowisk
odpadów komunalnych mogą zawierać ponadto liczne organizmy chorobotwórcze, w tym m.
in. bakterie zakażeń jelitowych (duru brzusznego, paraduru, czerwonki, biegunek u dzieci),
gruźlicy, tężca, zgorzeli gazowej, wąglika, błonicy oraz wirusy, np. żółtaczki zakaźnej,
choroby Heinego-Medina, a także enterowirusy i adenowirusy. Najczęściej jednak
spotykanymi mikroorganizmami chorobotwórczymi występującymi w odciekach są pałeczki
Salmonella typhi i Salmonella paratyphi.
Stopień zagrożenia wód podziemnych przez odcieki zależy m.in. od następujących
czynników:
- charakteru podłoża, na którym następuje składowanie,
- rodzaju uszczelnienia składowiska,
- położenia i wahań zwierciadła wody gruntowej,
- wieku składowiska.
Zanieczyszczenia bakteriologiczne i zawiesiny mogą przemieszczać się na
stosunkowo nieduże odległości od składowiska. Zasięg przenikania bakterii uzależniony jest
od okresu przeżywalności ich w warstwie wodonośnej i od drogi przepływu wody podziemnej
w tym czasie. Przyjmuje się, że mogą one docierać na odległość od kilkunastu do 100 m od
składowiska.
- 154 -
Na większe odległości przedostają się natomiast zanieczyszczenia chemiczne w
postaci jonowej. Ich obecność notuje się nawet w odległości kilku kilometrów od składowisk.
Zanieczyszczenie wód na terenie wokół składowisk może się utrzymywać przez co najmniej
kilkanaście lat, a w skrajnych przypadkach należy się liczyć nawet z okresem 50-cio letnim.
Na składowiskach odpadów komunalnych deponowane są odpady, których skład na
poszczególnych obiektach jest zbliżony.
W odróżnieniu od nich, na składowiskach odpadów przemysłowych gromadzone są
bardzo różne rodzaje odpadów, charakterystyczne dla danego typu przemysłu. Wody
podziemne w rejonie składowisk odpadów przemysłowych mogą być zanieczyszczone przez
bardzo wiele różnych substancji chemicznych. Niektóre z nich, np. cyjanki,
wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, arsen, chrom sześciowartościowy, fenole są
bardzo niebezpieczne dla środowiska wodnego. W tabeli 10.3 podano ważniejsze wskaźniki
mogące świadczyć o wpływie na wody podziemne poszczególnych rodzajów składowisk.
Tab. 10.3 Ważniejsze wskaźniki mogące świadczyć o wpływie na wody podziemne
poszczególnych rodzajów składowisk
Rodzaj składowiska
Składowiska
odpadów
komunalnych
Odpady mineralne
Wskaźniki zanieczyszczenia
(zawartość podwyższona lub obecność
substancji zwykle nie spotykanej w wodzie)
Uwagi
HCO3-, CO32-, Cl-, SO42-, Na+, Ca2+, Mg2+,
Fe2+, Mn2+, twardość, utlenialność, BZT,
sucha pozostałość
Gdy mineralizacja
przebiega w
warunkach tlenowych
W sąsiedztwie ogniska obecne produkty
przejściowe mineralizacji (kwasy tłuszczowe,
aldehydy, alkohole) oraz NH3, H2S, siarczki
Gdy mineralizacja
przebiega bez dostępu
tlenu
Ca2+, Mg2+, twardość
-
PO43-, związki azotu, formaldehyd, detergenty, Dotyczy mas
formierskich
fenole, ChZT, związki azotu, własności
organoleptyczne
Odpady paleniskowe Mg2+, Ca2+, SO42-, metale ciężkie, twardość,
Feorg., Mnorg.
Odpady drzewno kwasy organiczne, aldehydy, alkohole, BZT,
2+
+
papiernicze
CO3 , HCO3 , Na , K , zmiany
organoleptyczne
Odpady organiczne HCO3-, CO32-, SO42-, Cl-, zw. azotu i fosforu, Na+, K+, produkty przejściowe mineralizacji
(kwasy, aldehydy, alkohole), BZT
Odpady metalowe
Fe2+, Mn2+, Cu2+, Fe3+ itp.
Substancje
zmiany organoleptyczne, wielopierścieniowe
ropopochodne (oleje, węglowodory aromatyczne
smary)
Odpady chemiczne b. duża różnorodność wskaźników
Odpady
Cr, Ni, Zn, Cu, Cd, Fe, Ca, Mg,
pogalwaniczne
SO 2-, Cl-, cyjanki
4
- 155 -
-
-
Nieprawidłowe składowanie odpadów stanowi jeden z czynników mogących
powodować chemiczną degradację gleb, która z reguły ma charakter trwały. Zawartość metali
ciężkich to jedno z podstawowych kryteriów decydujące o szkodliwości odpadów na
środowisko, bowiem w miejskich odpadach komunalnych znajduje się od 3,7 do 7 % tych
metali.
W przypadku nieprawidłowego składowania odpadów, do środowiska glebowego
przedostawać się mogą takie metale ciężkie jak:

rtęć (np. ze świetlówek, termometrów i baterii),

srebro (np. z odczynników fotograficznych),

ołów (np. z przedmiotów lutowanych i malowanych minią, ze szkła
ołowiowego i kryształowego, z glazury wyrobów garncarskich,

selen, kadm, kobalt, chrom, miedź, mangan (np. z kolorowego PCV,
kolorowego szkła, polew emalierskich i elementów dekoracyjnych fajansów i
porcelany),

cynk (np. ze złomu cynku, mosiądzu, z wyrobów ocynkowanych).
Największe ryzyko skażenia gleb wiąże się z zanieczyszczeniem Cd, Cr, Cu Hg, Pb i
Zn. W warunkach gleb zdegradowanych w niskim stopniu, metale te podlegają na ogół silnej
sorpcji przez mineralne oraz organiczne składniki glebowe i akumulowane są w poziomach
powierzchniowych.
Gleba odgrywa w przyrodzie rolę buforowego zbiornika zanieczyszczeń chemicznych,
wprowadzanych do biosfery wskutek technicznej działalności człowieka. Zakłócenie w
funkcjonowaniu złożonego systemu procesów glebowych, może niekorzystnie wpłynąć na
przyrodniczy obieg pierwiastków, ograniczyć lub zwiększyć ich przyswajalność dla roślin, a
także przyśpieszyć ich transport do wód.
Do zanieczyszczenia gleb i roślin wokół składowisk odpadów może dochodzić w
trakcie dowozu i wyładunku odpadów, jego niewłaściwej eksploatacji (pylenie), przy
nieprawidłowym odprowadzaniu wód ze składowiska, a także w wyniku rozprzestrzeniania
się gazu wysypiskowego.
W przypadku, gdy składowisko graniczy z gruntami rolnymi należy również wziąć
pod uwagę fakt, iż na podwyższoną zawartość metali ciężkich w glebie ma wpływ nie tylko
składowisko, ale i stosowanie nawozów (np. nawozy fosforowe mogą być źródłem kadmu, a
wapniowe i wapniowo-magnezowe cynku, ołowiu i kadmu).
Tereny wokół składowisk są w sposób szczególny zagrożone sanitarnie. Mogą one być
miejscem okresowego lub stałego występowania w glebie jaj pasożytów jelitowych,
patogennych bakterii, grzybów chorobotwórczych i ich zarodników. Na skażenie
mikrobiologiczne gleb wokół składowisk największy wpływ ma osadzanie przenoszonych
drogą powietrzną bioaerozoli powstających na powierzchni świeżych odpadów i
deponowanych na
składowisku
osadów
ściekowych.
Zanieczyszczenie
gleb
mikroorganizmami chorobotwórczymi może być również wynikiem ich rozprzestrzeniania
przez dzikie ptactwo, gryzonie, muchy i inne owady.
Do patogennych bakterii mogących bytować w glebie należą:
 laseczki tlenowe(Bacillus anthracis - laseczki wąglika) oraz laseczki
beztlenowe,
 Clostridium tetani - laseczki tężca i Clostridium botulinum - laseczki jadu
kiełbasianego,
 pałeczki jelitowe z rodzaju Salmonella (pałeczki durowe i rzekomodurowe),
 pałeczki jelitowe z rodzaju Shigella (pałeczki czerwonki).
- 156 -
Tereny wokół składowisk mogą być także miejscem okresowego lub stałego
występowania w glebie cyst pierwotniaków chorobotwórczych oraz jaj pasożytów jelitowych
jak np. Ascaris lumbricoides.
Wyniki badań imisji zanieczyszczeń gazowych w powietrzu wokół składowisk
komunalnych wykazują niewielki zasięg rozprzestrzeniania tych zanieczyszczeń wraz z
gazem składowiskowym. Praktycznie, już na granicy większości składowisk, stężenia
amoniaku, siarkowodoru, czy innych analizowanych gazów nie przekraczają wartości
dopuszczalnych w powietrzu atmosferycznym. Emisje ze składowisk pyłu mogą powodować
wzrost stężenia pyłu zawieszonego oraz opadu pyłu w bezpośrednim sąsiedztwie składowisk,
na ogół w odległościach do ok. 100 m.
Dla mieszkańców terenów położonych wokół składowisk największą uciążliwość
stanowią z reguły odory, będące wynikiem rozkładu związków organicznych. Są one trudne
do uniknięcia bowiem wymagają odpowiednich rozwiązań technicznych zagęszczania i
bieżącego przykrywania odpadów, ujęcia i gromadzenia odcieków oraz ujęcia i
unieszkodliwiania gazu. Wstępna obróbka odpadów przed składowaniem pozwala na
znaczące zmniejszenie tych uciążliwości dla otoczenia.
W powietrzu atmosferycznym wokół składowisk mierzone są zawartości
mikroorganizmów wskaźnikowych, wybranych bakterii, grzybów, promieniowców. Wyniki
badań wskazują na dużą zmienność poziomu i zasięgu mikrobiologicznego zanieczyszczenia
powietrza wokół składowisk, związaną głównie z warunkami meteorologicznymi (wilgotność
powietrza, temperatura, prędkość wiatru), wielkością składowisk oraz jakością ich
eksploatacji. Najczęściej obserwowany jest podwyższony poziom stężenia grzybów i
promieniowców w powietrzu, jednak te ostatnie pochodzą często także z innych źródeł niż
składowiska (powierzchnia ziemi, grunty orne).
Odpowiednie wyposażenie składowisk jest podstawowym elementem zmniejszenia
ich negatywnego oddziaływania na środowisko. Wykaz elementów jakie powinny posiadać
składowiska odpadów zawiera Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 marca 2003 r.
w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i
zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów (Dz. U.
Nr.61, poz. 549).
Do podstawowych elementów technicznych w jakie powinny być wyposażone
nowoczesne składowiska należy zaliczyć:

Uszczelnienie (w tym izolacja syntetyczna)

System drenażu

Zewnętrzny system rowów drenażowych

Instalacja do odprowadzania biogazu

Instalacja do wykorzystania lub spalania biogazu

Pas zieleni (co najmniej 10 m)

Urządzenie do mycia i dezynfekcji kół pojazdów opuszczających obiekt

Waga

Zbiornik na odcieki lub instalacja do odprowadzania ich do kanalizacji

System wyłapujący odpady wynoszone przez wiatr,

Sieć piezometrów.
Rozwiązanie techniczne zabezpieczenia podłoża, tj. uszczelnienie wraz z drenażem
odcieków jest najważniejszym elementem składowiska, decydującym o jego oddziaływaniu
na wody podziemne. Jest to jednocześnie jedyny element wyposażenia technicznego
składowiska, który nie może zostać naprawiony lub zmodernizowany podczas jego
eksploatacji.
- 157 -
Wszystkie inne elementy składowisk, jak: odgazowanie, wyposażenie w sprzęt
techniczny (waga, kompaktor, otwory obserwacyjne, pas zieleni otaczający składowisko),
zaplecze techniczno-socjalne mogą być uzupełnione bez żadnych problemów. Z tego względu
stawiane są tak wysokie wymagania lokalizacji składowisk odpadów komunalnych w
aspekcie obecności naturalnej bariery geologicznej, tj. warstwy trudno przepuszczalnego
gruntu mineralnego oraz o maksymalnej wartości współczynnika wodoprzepuszczalności.
Jeśli brak jest naturalnej bariery geologicznej należy wprowadzić sztuczną barierę w postaci
warstwy gruntu mineralnego. Niezależnie od naturalnej lub sztucznej bariery geologicznej,
wymagane jest zastosowanie sztucznej geomembrany, np. z PEHD lub maty bentonitowej.
Nowe składowisko, z pełnym zabezpieczeniem chroniącym poszczególne elementy
środowiska, dla Gmin Janów Lubelski i Modliborzyce ma być otwarte w 2004 r. Jest ono
zlokalizowane w Borownicy, w odległości 3,5 km na północny – zachód od Janowa
Lubelskiego.
Na składowiskach aktualnie obowiązują zróżnicowane ceny za przyjęcie odpadów na
składowisko, w zależności od rodzaju odpadów. Wahają się one od 0 (brak opłat za przyjęcie
odpadów) do 26,75 zł/m3.
Składowiska, które nie spełniają wymagań i nie mogą być do nich dostosowane, mogą
być eksploatowane najpóźniej do 31 grudnia 2009 roku. W przypadku składowisk
podzielonych na kwatery kolejno budowane i eksploatowane oznacza to, że nowe kwatery
powinny być budowane w zachowaniem wymagań, które są zawarte w Rozporządzeniu
Ministra Środowiska z dnia 24 marca 2003 r. Polska uzyskała 3-letni okres przejściowy na
dostosowanie składowisk do wymagań dyrektywy składowiskowej, tj. do końca 2012 roku.
Zgodnie z ustawą o odpadach, składowiska odpadów komunalnych zaliczane są do
składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych. Ustawa ta wymaga, aby
składowiska odpadów spełniały wymagania odpowiednie do klasy składowiska..
Zasadniczymi elementami Planu Gospodarki Odpadami, którego realizacja przyczyni się do
zmniejszenia zagrożeń i uciążliwości dla środowiska Powiatu Janowskiego, związanymi z
gospodarką odpadami z sektora komunalnego są:

wzrost stopnia odzysku wybranych frakcji odpadów, w tym recyklingu
frakcji odpadów opakowaniowych, wielkogabarytowych, budowlanych,

selektywne wydzielenie odpadów niebezpiecznych z odpadów
komunalnych i ich unieszkodliwianie,

zmniejszenie ilości odpadów usuwanych z gospodarstw domowych w
wyniku wprowadzenia przydomowego kompostowania frakcji odpadów kuchennych i
ogrodowych (recyklingu organicznego),

zmniejszenie masy odpadów biodegradowlanych w wyniku jego
recyklingu,

przetwarzanie wszystkich odpadów przed składowaniem co doprowadzi
do znaczącego zmniejszenia masy odpadów składowanych,

ograniczenie ilości składowisk,

zamykanie składowisk nie spełniających odpowiednich warunków
dotyczących ich lokalizacji i wyposażenia,

modernizacja wskazanych składowisk,

likwidacja tzw. dzikich składowisk,

budowa składowiska o funkcji ponadlokalnej,

rekultywacja zamykanych składowisk,

znaczące zmniejszenie produkcji i emisji metanu ze składowisk
odpadów dzięki ograniczeniu ilości deponowanych na nich odpadów organicznych
oraz modernizacji składowisk.
- 158 -

minimalizacja masy odpadów do składowania i w związku z tym
ograniczenie zapotrzebowania na powierzchnie składowisk odpadów oraz
zmniejszenie ilości odcieków ze składowisk.
W Powiecie Janowskim większa część masy wytworzonych osadów ściekowych jest
składowana, co należy ocenić jako zjawisko negatywne. W Planie wskazuje się, że
postępowanie z wytworzonymi osadami powinno być wielokierunkowe.
Poza składowaniem zaleca się następujące metody postępowania z osadami
ściekowymi:

kompostowanie wraz z frakcją organiczną odpadów komunalnych,

wykorzystanie w celach nawozowych i w rekultywacji osadów o
odpowiednich parametrach,

wykorzystanie odpowiednio spreparowanych komunalnych osadów
ściekowych do okresowego przesypywania odpadów na składowisku lub
wykorzystaniu do rekultywacji.
Spośród wytworzonych w roku 2002 odpadów w sektorze gospodarczym odpadów w
ilości 5010,967 Mg, ilość odpadów niebezpiecznych wynosiła 56,319 Mg. Masa
wytworzonych odpadów niebezpiecznych stanowi 1,124% całości wytworzonych odpadów z
sektora gospodarczego.
10.4 Określenie, analiza i ocena przewidywanego znaczącego
oddziaływania na środowisko wynikające z realizowanych zadań,
przedsięwzięć określonych w projekcie Planu Gospodarki
Odpadami
Przewidywane, znaczące oddziaływanie na środowisko zadań i przedsięwziąć
zawartych w Planie Gospodarki Odpadami, w przypadku gdy ich realizacja mogłaby się
wiązać z potencjalnym znaczącym oddziaływaniem na środowisko, podlegać będą
postępowaniu w sprawie oceny ich oddziaływania na środowisko. Rodzaje tego typu
przedsięwzięć określone zostały w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 24 września
2002 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na
środowisko oraz szczegółowych kryteriów związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do
sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 179, poz. 1490).
W zakresie gospodarki odpadami, konieczność opracowania raportu o oddziaływaniu
na środowisko występuje dla następujących rodzajów przedsięwzięć:

instalacje do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych,
w tym składowiska odpadów niebezpiecznych,

instalacje do unieszkodliwiania odpadów innych niż niebezpieczne przy
zastosowaniu procesów termicznych lub chemicznych, z wyłączeniem instalacji
spalających gaz wysypiskowy, słomę lub odpady z mechanicznej obróbki drewna,
instalacji do unieszkodliwiania odpadów z rolnictwa, sadownictwa, upraw
hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności lub
odpadów z autoklawowania,

składowiska odpadów obojętnych lub składowiska odpadów innych niż
niebezpieczne i obojętne przyjmujące nie mniej niż 20 ton odpadów na dobę.
- 159 -
Dla pozostałych przedsięwzięć konieczność sporządzenia raportu jest określana przez
organy administracji prowadzące postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na
środowisko. Obowiązek ten dotyczy w szczególności:

poletek osadowych, o powierzchni nie mniejszej niż 0,5 ha,

instalacji do magazynowania złomu żelaznego, w tym złomowania
wraz z sortowaniem i wstępnym przerobem złomu, na powierzchni nie niższej niż 0,5
ha,

instalacji do unieszkodliwiania odpadów z rolnictwa, sadownictwa,
upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa
żywności lub odpadów z autoklawowania,

zbierania odpadów niebezpiecznych.
Ponadto dla instalacji, które mogą powodować znaczące oddziaływania na środowisko
w ustawie Prawo ochrony środowiska wprowadzono obowiązek uzyskania pozwolenia
zintegrowanego, uwzględniającego w jednym dokumencie warunki prowadzenia działalności
związane z ochroną środowiska.
Lista instalacji, dla których uzyskanie pozwolenia zintegrowanego jest konieczne
została określona w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie
rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych
elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U. Nr 122, poz. 1055).
Instalacje związane z sektorem gospodarki odpadami:

instalacje do odzysku lub unieszkodliwiania, z wyjątkiem składowania,
odpadów niebezpiecznych, o zdolności przetwarzania ponad 10 Mg na dobę,

instalacje do termicznego przekształcania odpadów komunalnych, o
zdolności przetwarzania ponad 3 Mg na godzinę,

instalacje do unieszkodliwiania, z wyjątkiem składowania, odpadów
innych niż niebezpieczne, o zdolności przetwarzania ponad 50 Mg na dobę,

instalacje do składowania odpadów, z wyłączeniem odpadów
obojętnych, o zdolności przyjmowania ponad 10 Mg odpadów na dobę lub o
całkowitej pojemności ponad 25.000 Mg.
Wymóg uzyskania pozwoleń zintegrowanych dla instalacji gospodarki odpadami
może być dodatkowym instrumentem eliminacji małych, gminnych składowisk odpadów,
które nie będą mogły sobie pozwolić na dostosowanie do obowiązujących wymagań
określonych przepisami prawa.
Wskazane w Planie zadania i rozwiązania wpływać będą na zmniejszenie
oddziaływania na środowisko obiektów gospodarki odpadami w wyniku:
1.
Maksymalizacji odzysku (w tym zwłaszcza recyklingu) frakcji
odpadów użytkowych (opakowaniowych, innych niż opakowaniowe, gruzu
budowlanego, wielkogabarytowych) oraz recyklingu organicznego odpadów
biodegradowlanych (odpadów kuchennych i ogrodowych) poprzez kompostowanie
indywidualne oraz w kompostowniach o odpowiednim standardzie technicznym i
zabezpieczenia środowiska.
2.
Znacznego ograniczenia masy odpadów składowanych.
3.
Wyeliminowania składowania odpadów nie przetworzonych oraz
składowania wyłącznie frakcji odpadów wcześniej sortowanych o zmniejszonej
zawartości składników biologicznie rozkładalnych (a przez to zmniejszonej emisji
gazów cieplarnianych i uciążliwości dla środowiska).
Teren pod budowany Zakład Zagospodarowania Odpadów ZZO dla Powiatu
Janowskiego w Borownicy usytuowany jest:
- 160 -
-
w obrębie otuliny Parku Krajobrazowego „Lasy Janowskie‖,
poza zasięgami oddziaływania ujęć wód podziemnych,
poza zasięgiem GZWP.
10.5 Informacja o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na
środowisko skutków realizacji przedsięwzięć zawartych w projekcie
Planu Gospodarki Odpadami
Plan Gospodarki Odpadami nie zawiera rozwiązań, które mogłyby prowadzić do
transgranicznych oddziaływań emisji zanieczyszczeń z projektowanych instalacji gospodarki
odpadami.
10.6 Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub
kompensację
przyrodniczą
negatywnych
oddziaływań
na
środowisko, mogących być rezultatem realizacji strategii
Zapobieganie i ograniczanie negatywnych oddziaływań na środowisko mogących być
rezultatem realizacji PGO dla Powiatu Janowskiego następować będzie poprzez:
 promowanie działań mających na celu minimalizację odpadów wytwarzanych i
usuwanych z gospodarstw domowych (szczególną wagę przykłada się m.in. do
indywidualnego
zagospodarowania
odpadów
biodegradowalnych
przez
mieszkańców),
 rozwój selektywnej zbiórki i odzysku wybranych frakcji odpadów (opakowaniowych,
nieopakowaniowych, gruzu budowlanego, odpadów wielkogabarytowych, odpadów
biodegradowalnych),
 minimalizację emisji zanieczyszczeń do środowiska podczas przekształcanie
odpadów,
 wykorzystanie przetworzonych odpadów biodegradowalnych w formie kompostu oraz
osadów ściekowych do nawożenia oraz poprawy struktury gruntów, do rekultywacji
składowisk, frakcji palnych do produkcji energii, żużla i niektórych frakcji odpadów
budowlanych (do celów budowlanych),
 selektywną zbiórkę odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych i
od drobnych wytwórców (zakłady rzemieślnicze i usługowe),
 minimalizację emisji do środowiska zanieczyszczeń ze składowisk poprzez
ograniczanie ilości składowanych odpadów oraz składowanie wyłącznie odpadów
wcześniej przetworzonych, co pozwoli na znaczące zmniejszenie emisji gazów i
odcieków ze składowisk oraz zmniejszenie ich uciążliwości i zagrożeń dla ludności
(zwłaszcza w wyniku zmniejszenia emisji odorów i emisji mikrobiologicznych do
powietrza atmosferycznego, ograniczenie hałasu podczas transportu odpadów na
składowiska oraz pracy maszyn na składowiskach).
10.7 Rozwiązania alternatywne do zawartych w projekcie strategii
oraz uzasadnienie ich wyboru i metod oceny prowadzącej do tego
wyboru
Zakładu Zagospodarowania Odpadów dla Powiatu Janowskiego zlokalizowano w
miejscowości Borownica. Lokalizacja ZZO jest zgodna z zasadą „bliskości‖ (ustawa o
odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Dz. U. Nr 62, poz. 628). Przyjęto, że optymalna
odległość ZZO od centrum gminy, liczona wzdłuż dróg, nie powinna być większa niż 30 km .
planowana lokalizacja ZZO w Borownicy jest najkorzystniejszym rozwiązaniem. Głównym
- 161 -
argumentami są: niewielka odległość dowozu odpadów do ZZO z Miasta Janów Lubelski,
gdzie powstaje 39% wszystkich wytwarzanych odpadów w powiecie, położenie w strefie
granicznej dwóch gmin: Janów Lubelski i Modliborzyce, gdzie wytwarzanych jest 58%
odpadów w powiecie oraz centralne położenie w stosunku do pozostałych gmin.
10.8 Informacja o systemie monitoringu i kontroli realizacji
przedsięwzięć określonych w projekcie Planu Gospodarki
Odpadami dla województwa lubelskiego
W Planie Gospodarki Odpadami przyjęto sposób prowadzenia monitoringu polegający
głównie na wykorzystaniu powiatowej bazy danych o odpadach, przeprowadzaniu
aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami, opracowywaniu raportów o wytwarzaniu odpadów
i gospodarowaniu odpadami, sporządzaniu informacji o postępie prac we wdrażaniu Planu
Gospodarki Odpadami oraz na prowadzeniu działań zmierzających do stworzenia systemu
weryfikacji, oceny i postępów w realizacji weryfikowaniu.
Określono mierniki wg których będzie przeprowadzana ocena stopnia wdrażania i
realizacji Planu Gospodarki Odpadami. Należą do nich:
Tab.10.8 Wskaźniki monitorowania Planu
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Stan wyjściowy
(rok 2002)
A. Wskaźniki stanu gospodarki odpadami i zmiany presji na środowisko
Ilość wytwarzanych odpadów komunalnych/1
0,27
mieszkańca x rok
Mg/M/rok
Ilość wytwarzanych odpadów niebezpiecznych/1
2,24
mieszkańca x rok
kg/M/rok
Ilość zebranych odpadów komunalnych/1 mieszkańca x
0,077
rok
Mg/M/rok
Stopień pokrycia mieszkańców zorganizowaną zbiórką
ok. 85%
odpadów
Ilość zebranych selektywnie materiałów (w stosunku do
selektywna
ilości wytworzonych odpadów)
zbiórka odpadów
nie jest
prowadzona
Ilość zebranych selektywnie odpadów ulegających
0%
biodegradacji (w stosunku do ilości wytworzonych
odpadów)
Ilość składowanych odpadów ulegających biodegradacji
odpady
biodegradowalne
są składowane
łącznie z innymi
odpadami
komunalnymi
Ilość zebranych odpadów niebezpiecznych ze
zbiórka nie jest
strumienia odpadów komunalnych (w stosunku do ilości
prowadzona
wytworzonych odpadów niebezpiecznych)
Udział odpadów z sektora komunalnego
31,6%
Ilość gmin prowadzących zbiórkę selektywną
selektywna
Wskaźnik
- 162 -
Lp.
Wskaźnik
11
12
13
14
15
Ilość gmin posiadających Plan Gospodarki Odpadami
Ilość gmin posiadających sortownię odpadów
Ilość eksploatowanych składowisk
Ilość wytworzonych osadów ściekowych
Ilość osadów ściekowych unieszkodliwionych przez
składowanie
przemysłowe
rolnicze
Ilość odpadów wytworzonych w sektorze
gospodarczym
Ilość odpadów z sektora gospodarczego poddanych
odzyskowi
unieszkodliwionych innymi metodami niż składowanie
Ilość „dzikich składowisk‖
Nakłady inwestycyjne na gospodarkę odpadami
B. Wskaźniki świadomości społecznej
Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz poprawy
gospodarki odpadami wg oceny jakościowej
Ilość i jakość interwencji (wniosków) zgłaszanych przez
mieszkańców (np. dzikie wysypiska)
Liczba, jakość i skuteczność kampanii edukacyjnoinformacyjnych,
16
17
18
19
20
21
22
23
1
2
3
Stan wyjściowy
(rok 2002)
zbiórka odpadów
nie jest
prowadzona
0
0
5
285,1 Mg s. m.
276,0 Mg s. m.
0 Mg s. m.
9,1 Mg s. m.
5 010,967 Mg
zł/rok
%
liczba/opis
liczba/opis
10.9 Niedostatki i braki materiałów utrudniające ocenę
niekorzystnego oddziaływania na środowisko przedsięwzięć
zawartych w projekcie Planu Gospodarki Odpadami
W trakcie opracowywania prognozy nie stwierdzono istotnych braków literaturowych, które
w zasadniczy sposób ograniczałyby możliwość wykonania prognozy.
11. Wykaz aktów prawnych – stan na 23.09.2003 r.
11.1 Wykaz nowych aktów prawnych związanych z gospodarką
odpadami tzn. wchodzących w życie po dniu 30 września 2001 r.
- 163 -
11.1.1 Ustawy
-
-
-
-
-
-
-
-
Ustawa z dnia 27 kwietnia.2001 Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2001 Nr
62 poz. 627 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 20.lipca.1991 o Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska
(Dz. U. z 1991 Nr 77 poz. 335 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 13.września.1996 o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
Ustawa z dnia 19.czerwca.1997 o zakazie stosowania wyrobów zawierających
azbest (Dz. U. z 1997 Nr 101 poz. 628 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 02.marca.2001 o postępowaniu z substancjami zubożającymi
warstwę ozonową (Dz. U. z 2001 Nr 52 poz. 537 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 27.kwietnia.2001 o odpadach (Dz. U. z 2001 Nr 62 poz. 628 z
późn. zm.)
Ustawa z dnia 11.maja.2001 o opakowaniach i odpadach opakowaniowych
Ustawa z dnia 11.maja.2001 o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie
depozytowej (Dz. U. z 2001 Nr 63 poz. 639 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 06.lipca.2001 o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym
odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2001 Nr 72 poz. 747 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 27.lipca.2001 o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony
środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z
2001 Nr 100 poz. 1085 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 18 lipca.2001 Prawo wodne (Dz. U. z 2001 Nr 115 poz. 1229 z
późn. zm.)
Ustawa z dnia 05.lipca.2002 o ratyfikacji poprawki do konwencji bazylejskiej
o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów
niebezpiecznych (Dz. U. z 2002 Nr 135 poz. 1142 z późn. zm.) - obowiązuje
od 30.sierpnia.2002
Ustawa z dnia 18.lipca.2002 o zmianie ustawy o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych
ustaw (Dz. U. z 2002 Nr 143 poz. 1196 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 12.września 2002 o portowych urządzeniach do odbioru
odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków (Dz. U. z 2002 Nr 166
poz. 1361 z późn. zm.) - obowiązuje od 01.stycznia.2003
Ustawa z dnia 13.września.2002 o produktach biobójczych (Dz. U. z 2002 Nr
175 poz. 1433 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 28.października.2002 o przewozie drogowym towarów
niebezpiecznych (Dz. U. z 2002 Nr 199 poz. 1671 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 23.listopada.2002 o zmianie ustawy - Prawo ochrony
środowiska i ustawy - Prawo wodne (Dz. U. z 2002 Nr 233 poz. 1957 z późn.
zm.)
Ustawa z dnia 19.grudnia.2002 o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych
innych ustaw (Dz. U. z 2003 Nr 7 poz. 78 z późn. zm.) - obowiązuje od
07.lutego.2003
Ustawa z dnia 27 lutego.2003 o zmianie ustawy o postępowaniu z
substancjami zubożającymi warstwę ozonową (Dz. U. z 2003 Nr 56 poz. 497 z
późn. zm.) - obowiązuje od 14.04.2003.
- 164 -
11.1.2 Rozporządzenia
11.1.2.1 Rozporządzenia wydane na podstawie upoważnień zawartych w
ustawie - Prawo ochrony środowiska
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 09.października.2001 w sprawie opłat za korzystanie
ze środowiska. (Dz. U. z 2001 Nr 130 poz. 1453 z dnia 15.11.2001) - obowiązuje od
01.stycznia.2002
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20.listopada .2001 r. w sprawie
rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia. (Dz. U. z 2001
Nr 140 poz. 1585) - obowiązuje od 26.grudnia .2001
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 24.czerwca.2002 r. w sprawie
wymagań w zakresie wykorzystywania i przemieszczania substancji
stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska oraz wykorzystywania i
oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których byty lub są wykorzystywane
substancje stwarzające szczególne zagrożenie dla środowiska (Dz. U. z 2002
Nr 96 poz. 860) - obowiązuje od 16.lipca 2002
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26.czerwca.2002 r. w sprawie
wzorów wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze
środowiska i sposobu ich przedstawiania (Dz. U. z 2002 Nr 100 poz. 920 z) obowiązuje od 20.lipca.2002
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie
rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie
poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska w całości (Dz. U.
Nr 122, poz.1055) – na podstawie art. 201 ust.2; wejście w życie z dniem 16
sierpnia 2002r.
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 31.lipca.2002 r. w sprawie
określenia szczegółowego sposobu funkcjonowania Krajowej Komisji do
Spraw Ocen Oddziaływania na Środowisko oraz wojewódzkich komisji do
spraw ocen oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2002 Nr 134 poz. 1139)
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09.września.2002 r. w sprawie
standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. z 2002 Nr 165
poz. 1359) - obowiązuje od 19.października.2002
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10.września.2002 zmieniające
rozporządzenie w sprawie opłat za korzystanie ze środowiska (Dz. U. z 2002
Nr 161 poz. 1335) - obowiązuje od 1.stycznia.2003
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24.09.2002 r. w sprawie określenia
rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz
szczegółowych kryteriów związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do
sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. z 2002 Nr 179
poz. 1490) - obowiązuje od 13.listopada.2002
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2002 r. w sposobu
przedkładania wojewodzie informacji o rodzaju , ilości i miejscach
występowania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla
środowiska(Dz. U .Nr175, poz.1439) –na podstawie art.163 ust.6; wejście w
życie z dniem 15 grudnia 2002 r.
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 października 2002 r. w sprawie
szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać wytwarzane i
wprowadzane do obrotu baterie i akumulatory (Dz. U .Nr182, poz. 1519) – na
podstawie art. 169 ust.1; wejście w życie z dniem uzyskania członkostwa w
Unii Europejskiej
- 165 -
-
-
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2002 r. w sprawie
wysokości opłat rejestracyjnych uiszczanych z wnioskiem o wydanie
pozwolenia zintegrowanego(Dz. U .Nr 190, poz. 1591) – na podstawie art. 210
ust. 4; wejście w życie z dniem 21 listopada 2002 r.,
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14.listopada.2002 r.w sprawie
szczegółowych warunków, jakim powinna odpowiadać prognoza
oddziaływania na środowisko dotycząca projektów miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. Nr 197 poz. 1667) –na podstawie
art.41 ust.3; wejście w życie z dniem 11 grudnia 2002r.,
ustawie o odpadach
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie
katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206) – na podstawie art. 4 ust. 1 pkt
1; wejście w życie z dniem 1 stycznia 2002r.
stwierdzania kwalifikacji w zakresie gospodarowania odpadami (Dz. U. Nr
140, poz. 1584) – na podstawie art. 49 ust. 8; wejście w życie z dniem 26
grudnia 2001 r.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie
zakresu informacji podawanych przy rejestracji przez posiadaczy odpadów
zwolnionych z obowiązku uzyskiwania zezwoleń oraz sposobu rejestracji(Dz.
U. Nr 152, poz. 1734) –na podstawie art. 33. ust. 11; wejście w życie z dniem
12 stycznia 2002 r.,
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia11 grudnia 2001 r. w sprawie
rodzajów odpadów lub ich ilości, dla których nie ma obowiązku prowadzenia
ewidencji odpadów oraz kategorii małych i średnich przedsiębiorstw, które
mogą prowadzić uproszczoną ewidencje odpadów (Dz. U. Nr 152, poz. 1735)
– na podstawie art.36 ust. 13; wejście w życie z dniem 1 stycznia 2002 r.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001 r w sprawie
wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. Nr
152, poz. 1736) - na podstawie art.36 ust.14; wejście w życie z dniem 1
stycznia 2002 r.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia11 grudnia 2001 r. w sprawie
zakresu informacji oraz wzorów formularzy służących do sporządzania i
przekazywania zbiorczych zestawień danych (Dz. U. Nr152, poz. 1737) – na
podstawie art. 37 ust.5; wejście w życie z dniem 1 stycznia 2003 r.
warunków i zakresu dostępu do wojewódzkiej bazy danych dotyczącej
wytwarzania i gospodarowania odpadami (Dz. U. Nr 152, poz. 1738) – na
podstawie art.37 ust. 8; wejście w życie z dniem 12 stycznia 2002 r.,
zasad sporządzania raportu wojewódzkiego (Dz. U. Nr 152, poz.1739) – na
podstawie art. 37 ust. 11; wejście w życie z dniem 1 stycznia 2003 r.
niezbędnego zakresu informacji objętych obowiązkiem zbierania i
przetwarzania oraz sposobu prowadzenia centralnej i wojewódzkiej bazy
danych dotyczącej wytwarzania i gospodarowania odpadami (Dz. U. Nr 152,
poz. 1740) – na podstawie art.37 ust. 12; wejście w życie z dniem 1 stycznia
2002 r.
- 166 -
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 lutego 2002 r. w sprawie
odpadów niebezpiecznych dopuszczonych do przywozu z granicy (Dz. U. Nr
15, poz. 146) – na podstawie art.65 ust.4; wejście w życie z dniem 5 marca
2002 r.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 lutego 2002 r. w sprawie
wprowadzenia obowiązku uzyskiwania zezwoleń na wywóz do określonych
państw odpadów innych niż niebezpieczne (Dz. U. Nr 15, poz.147) – na
podstawie art. 66 ust. 18 wejście w życie z dniem 12 marca 2002r.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 lutego 2002 r. w sprawie wzoru
rejestru decyzji wydanych w zakresie międzynarodowego obrotu odpadami
(Dz. U. Nr15, poz. 148) – na podstawie art.68 ust. 3;wejście w życie z dniem
12 marca 2002.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 6 lutego 2002 r. w sprawie
rodzajów odpadów innych niż niebezpieczne oraz rodzajów instalacji i
urządzeń, w których dopuszcza się ich termiczne przekształcenia (Dz. U. Nr
18, poz. 176) – na podstawie art.44 ust. 5; wejście w życie z dniem 21 marca
2002 r
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 marca 2002 r. w sprawie
wymagań dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania
odpadów (Dz. U. Nr37, poz.339) – na podstawie art. 47; wejście w życie z
dniem 27 kwietnia 2002 r.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 kwietnia 2002 r. w sprawie
rodzajów oraz stężeń substancji, które powodują że urobek jest
zanieczyszczony (Dz. U. Nr 55, poz. 498)na podstawie art.4 ust.2; wejście w
życie z dniem 1 stycznia 2003 r.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 marca 2002 r. w sprawie
określenia wzoru dokumentów stosowanych w międzynarodowym obrocie
odpadami (Dz. U. Nr 56, poz. 511) – na podstawie art. 68 ust. 3;wejście w
życie z dniem 30 maja 2002 r.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 marca 2002 r. w sprawie listy
odpadów innych niż niebezpieczne, których przewóz z zagranicy nie wymaga
zezwolenia Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (Dz. U. Nr 56,
poz.512) – na podstawie art.65 ust.18;wejście w życie z dniem 30 maja 2002 r.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 maja 2002r. w sprawie wniosku
o wydanie zezwolenia na przewóz lub na wywóz odpadów niebezpiecznych za
granicę (Dz. U. Nr 56, poz.513) – na podstawie art.66 ust.19; wejście w życie z
dniem 30 maja 2002 r.
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 13 maja
2002 r. w sprawie wykazu przejść granicznych, którymi może być realizowany
obrót odpadami (Dz.U. Nr 60, poz. 548) - na podstawie art. 67;wejście w życie
z dniem 21 maja 2002 r.,.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 maja 2002 r. w sprawie listy
rodzajów odpadów , które posiadacz odpadów może przekazywać osobom
fizycznym lub jednostkom organizacyjnym, nie będącym przedsiębiorcami, do
wykorzystania na ich własne potrzeby (Dz. U. Nr 74, poz. 686) - na podstawie
art.33 ust.3; wejście wżycie z dniem 29 czerwca 2002 r.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie
komunalnych osadów ściekowych (Dz. U. Nr 134, poz. 1140) –na podstawie
art.43 ust. 7;wejście w życie z dniem 11 września 2002 r.
- 167 -
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 października 2002 r. w sprawie
składowisk odpadów oraz miejsc magazynowania odpadów pochodzących z
procesów wytwarzania dwutlenku tytanu oraz przetwarzania tych odpadów
(Dz. U. Nr 176, poz. 1456) – na podstawie art. 40 ust .8; wejście wżycie z
dniem 1 stycznia 2002 r.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 października 2002 r. w sprawie
odpadów pochodzących z procesów wytwarzania dwutlenku tytanu oraz z
przetwarzania tych odpadów, które nie mogą być unieszkodliwiane przez
składowanie (Dz. U. Nr 180, poz. 1513) – na podstawie art.40 ust.7 wejście
wżycie z dniem 1 stycznia 2003 r.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 października 2002 r. w sprawie
rodzajów odpadów, których zbieranie lub transport nie wymagają zezwolenia
na prowadzenie działalności ,oraz podstawowych wymagań dla zbierania i
transportu (Dz. U. Nr 188,poz. 1575) – na podstawie art. 33 ust.4; wejście w
życie 14 dni daty ogłoszenia.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie
rodzajów odpadów, które mogą być składowane w sposób nie selektywny (Dz.
U. Nr 191, poz. 1595) – na podstawie art. 55 ust. 5; wejście w życie z dniem
ogłoszenia.
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31
października 2002r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu przejść
granicznych, którymi może być realizowany międzynarodowy obrót odpadami
(Dz. U. Nr 181, poz. 1599) – na podstawie art. 67; wejście w życie 14 dni od
daty ogłoszenia.
Rozporządzenie Rady Ministrów dnia3 grudnia 2002 r. w sprawie odpadów
promieniotwórczych i wypalonego paliwa jądrowego (Dz. U. Nr 230,poz.
1925) wejście w życie z dniem 1 stycznia 2003 r.
zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk
odpadów (Dz. U. Nr 220, poz. 1858) – na podstawie art. 60; wejście w życie z
dniem 1 stycznia 2003 r.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie
zakresu i sposobu stosowania przepisów o przewozie drogowym towarów
niebezpiecznych (Dz. U. Nr 236, poz. 1986) – na podstawie art. 11 ust.5;
wejście w życie z dniem 1 stycznia 2003 r.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2002 w sprawie rodzajów
odpadów medycznych i weterynaryjnych, których poddawanie odzyskowi jest
zakazane (Dz. U. Nr 8,poz. 103); wejście w życie z dniem 7 lutego 2003 r.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2002 w sprawie
dopuszczalnych sposobów i warunków unieszkodliwiania odpadów
medycznych i weterynaryjnych (Dz. U. Nr 8, poz. 104); wejście w życie z
dniem 7 lutego 2003 r.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 marca 2003 w sprawie
szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i
zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk
odpadów (Dz. U. Nr 61, poz. 549);wejście w życie 14 dni od ogłoszenia.
sporządzania planów gospodarki odpadami. (Dz. U. Nr 66 poz. 620) - na
podstawie art. 15 ust. 8 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U.
Nr 62, poz. 628, z późn. zm.);wejście w życie po14 dniach od ogłoszenia.
- 168 -
ustawie o opakowaniach i odpadach opakowaniowych
-
-
-
-
-
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 lipca 2002 r. w sprawie
wzorów formularzy służących do składania rocznych sprawozdań o masie
wytworzonych , przywiezionych z zagranicy oraz wywiezionych za granicę
opakowań (Dz. U. Nr 122, poz. 1053) –na podstawie art. 7 ust. 2 i art. 9 ust. 4;
wejście w życie z dniem 16 sierpnia 2002r.
raportów wojewódzkich dotyczących gospodarki opakowaniami (Dz. U. Nr
122, poz. 1054) – na podstawie art. 19 ust. 3; wejście w życie z dniem 16
sierpnia 2002r.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 grudnia 2002r. w sprawie
zawartości ołowiu, kadmu, rtęci i chromu sześciowartościowego w
opakowaniach (Dz. U. Nr 241 poz.2095)- na podstawie art.5 ust.3;wejście w
życie z dniem 1 stycznia 2003r.
sposobu ustalenia sumy zawartości ołowiu, kadmu, rtęci i chromu
sześciowartościowego w opakowaniach. (Dz. U. Nr 105, poz .994) - Na
podstawie art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i
odpadach opakowaniowych; wejście w życie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 czerwca 2003 r. w sprawie
oznaczania opakowań (Dz. U. Nr 105 poz. 994)- na podstawie art. 6 ust. 5
ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych.
wejście w życie z dniem 1 lipca 2003 r.
11.1.2.4 Rozporządzenia i obwieszczenia wydane na
upoważnień zawartych w tzw. ustawie o opłacie produktowej
-
-
-
-
-
podstawie
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2001 r. w sprawie
rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i
poużytkowych (Dz. U. Nr 69, poz. 719)- na podstawie art.3 ust.8; wejście w
życie z dniem 1 stycznia 2002 r
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 września 2001 r. w sprawie stawek
opłat produktowych (Dz. U. Nr 116, poz. 1235) – na podstawie art.14 ust. 4;
wejście w życie z dniem 1 stycznia 2002 r.
szczegółowych warunków, jakie powinien spełnić przedsiębiorca produkujący
w kraju oleje smarowe z udziałem wytworzonych w kraju olejów bazowych
pochodzących z regeneracji , w celu włączenia ich do rzeczywiście
uzyskanego poziomu recyklingu (Dz. U. Nr 131, poz. 1475) – na podstawie
art.3 ust. 13; ;wejście w życie z dniem 1 stycznia 2002 r.
wzoru rocznego sprawozdania o wysokości należnej opłaty produktowej (Dz.
U. Nr 157, poz. 1865) – na podstawie art. 24 ust.2; wejście w życie z dniem 25
stycznia 2002 r.
wzoru sprawozdania o wielkości wprowadzonych na rynek krajowy opakowań
i produktów, osiągniętych wielkości odzysku i recyklingu odpadów
opakowaniowych i poużytkowych oraz wpływach z opłat produktowych (Dz.
- 169 -
-
-
U. Nr2, poz. 26) - na podstawie art. 24 ust.2; wejście w życie z dniem 25
stycznia 2002 r.,
szczegółowych zasad i trybu gospodarowania środkami z opłat produktowych
(Dz. U. Nr 122, poz. 1052) – na podstawie art. 36;wejście w życie z dniem 16
sierpnia 2002 r.
Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 22 sierpnia 2002 r. w sprawie
maksymalnych stawek opłat produktowych na 2003 r.(M. P. Nr 37,poz.591).
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2003 r. w sprawie
rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i
poużytkowych (Dz. U. Nr 104 poz. 982)- na podstawie art. 3 ust. 8 ustawy z
dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie
depozytowej, wejście w życie z dniem 1 stycznia 2004 r.
ustawie o substancjach i preparatach chemicznych
-
-
-
-
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu
substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem (Dz. U. Nr
129, poz. 1110) - na podstawie art.4 ust. 3;wejście w życie z dniem 29 sierpnia
2002 r.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty
charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U.
Nr 140, poz. 1171) - na podstawie art.5 ust. 5; wejście w życie z dniem 18
września 2002 r.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów
i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140,
poz. 1172) - na podstawie art.4 ust.2; ;wejście w życie z dniem 18 września
2002 r.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji
niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych , których opakowania należy
zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i w wyczuwalne
dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie(Dz. U. Nr 140, poz. 1174) – na
podstawie art. 28 ust. 3; wejście w życie z dniem 18 września 2002 r.
11.1.2.6 Rozporządzenia i obwieszczenia wydane na podstawie
upoważnień zawartych w ustawie o postępowaniu z substancjami
zubożającymi warstwę ozonową
-
-
-
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 25 kwietnia 2002 r. w sprawie
określania wzorów dokumentów wymaganych przy przewozie z zagranicy
substancji kontrolowanych pochodzących z odzysku (Dz. U. Nr 66, poz. 602)
– na podstawie art.15 ust. 3; wejście w życie z dniem 1 lipca 2002 r.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia25 kwietnia 2002 r. w sprawie listy
technologii (procesów chemicznych ),w których substancje kontrolowane
mogą być stosowane jako czynniki ułatwiające niektóre procesy chemiczne
(Dz. U. Nr 66, poz.603) - na podstawie art. 14 ust.4 wejście w życie z dniem 1
lipca 2002 r.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 10 maja 2002 r. w sprawie
ustalania dozwolonych ilości tetrachlorku węgla produkowanego w celu
- 170 -
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
eksportu , listy technologii, w których substancja ta może być używana ,oraz
wzoru dokumentu służącego do ewidencjonowania produkcji tetrachlorku
węgla i sposobu wykorzystania(Dz. U. Nr 70, poz.649) – na podstawie art. 8
ust. 4 wejście w życie z dniem 1 lipca 2002 r.
wymagań dotyczących wyposażenia technicznego oraz minimalnych
kwalifikacji ,jakie muszą spełniać przedsiębiorcy prowadzący działalność, w
której wykorzystywane są substancje kontrolowane (Dz. U. Nr 71, poz. 658) na podstawie art. 20 ust. 3; wejście w życie z dniem 1 lipca 2002 r.
określania szczegółowej listy towarów zawierającej substancje kontrolowane
podlegających zakazowi przewozu z państw nie będących stronami Protokołu
Montrealskigo (Dz. U. Nr 71, poz.659) na podstawie art. 12 ust. 1; wejście w
życie z dniem 1 lipca 2002 r.
określania wzorów formularzy ewidencji substancji kontrolowanych (Dz. U.
Nr 78, poz. 709) na podstawie art. 33 ust. 2 wejście w życie z dniem 1 lipca
2002 r.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 10 czerwca 2002 r. w sprawie
sposobu oznakowania pojemników zawierających substancje kontrolowane
oraz produktów i urządzeń, w skład których takie substancje wchodzą(Dz. U.
Nr 94, poz. 837) – na podstawie art. 18 ust. 2 wejście w życie z dniem 1 lipca
2002 r.
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 26
czerwca 2002 r. w sprawie listy obszarów zagrożonych pożarem lub
wybuchem, w których zastosowanie substancji kontrolowanych należy uznać
za zastosowanie krytyczne (Dz. U. Nr 100, poz. 914) - na podstawie art. 17 ust.
6; wejście w życie z dniem l stycznia 2003 r.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 2 sierpnia 2002 r. w sprawie
szczegółowych warunków i trybu wydawania pozwoleń oraz wzorów
wniosków o wydanie pozwolenia na produkcją lub obrót z zagranicą
substancją kontrolowaną (Dz. U. Nr 134, poz. 1129) - na podstawie art. 25 ust.
l; wejście w życie z dniem 11 września 2002 r.
Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 28 maja 2002 r. w sprawie
szczegółowego wykazu kodów tary/y celnej dla substancji kontrolowanych i
zawierających je mieszanin (M.P. Nr 22, poz. 395) - na podstawie art.
Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 28 maja 2002 r. w sprawie wykazu
prac uznawanych za prace laboratoryjne i analityczne, w których mogą być
stosowane poszczególne substancje kontrolowane, oraz wymagań dotyczących
wprowadzania do obrotu krajowego substancji kontrolowanych używanych do
celów laboratoryjnych i analitycznych (M.P. Nr 22, poz. 396) - na podstawie
art. 6.
Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 28 maja 2002 r. w sprawie listy
dozwolonych technologii niszczenia substancji kontrolowanych oraz
warunków stosowania tych technologii (M.P. Nr 22, poz. 397) - na podstawie
art. 6.
Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 2 sierpnia 2002 r. w sprawie
udzielenia upoważnienia wyspecjalizowanej jednostce do wydawania opinii o
możliwości produkcji substancji kontrolowanej lub dokonania obrotu z
- 171 -
zagranicą substancją kontrolowaną lub mieszaniną zawierającą substancją
kontrolowaną (M.P. Nr 35, poz. 553) - na podstawie art. 24 ust. 6.
11.2 Wykaz dotychczasowych aktów prawnych związanych z
gospodarką odpadami, które zachowały moc (tj. tych, które weszły
w życie przed dniem l października 2001 r.)
11.2.1 Ustawy
-
-
-
-
-
-
-
Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w
gminach (Dz. U. Nr 132, poz. 622, z późn. zm.) - w zakresie odpadów
komunalnych.
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 26,
poz. 96 z późn. zm.) - w zakresie odpadów składowanych w wyrobiskach
górniczych.
Ustawa z dnia 16 marca 1995 r. o obieganiu zanieczyszczaniu morza przez
statki (Dz. U. Nr 47, poz. 243 z późn. zm.) - w zakresie zatapiania odpadów ze
statków.
Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt,
badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z
1999 r. Nr 66, poz. 752 z późn. zm.) w zakresie odpadów zwierzęcych.
Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów
zawierających azbest (Dz. U. z 1997 Nr 101, poz. 628, z późn zm.) w zakresie
odpadów zawierających azbest.
Ustawa z dnia 26 lipca 2000 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. Nr 89, poz.
991 zpóźn. zm.) w zakresie stosowania niektórych odpadów powstających w
hodowli jako nawóz naturalny.
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U.
Nr 80, poz. 139 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2000 r. Nr 106,
poz. 1126 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r.
Nr 142, poz. 1592 z późn zm.).
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr
142, poz. 1591 z późn zm. ).
Ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2002
r. Nr 112, poz. 982 z późn. zm.).
- 172 -
-
-
-
-
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpnia 1998 r. w sprawie
bezpiecznego użytkowania oraz warunków usuwania wyrobów zawierających
azbest (Dz. U. Nr 138, poz. 895) - na podstawie art. 4 ustawy o zakazie
stosowania wyrobów zawierających azbest.
Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 15 czerwca
1999 r. w sprawie przewozu drogowego materiałów niebezpiecznych (Dz. U.
Nr 57, poz. 608) - na podstawie art. 56 ust. 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r.
- Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602 z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 1998 r. w sprawie
określenia rodzajów odpadów, których wykorzystanie uprawnia do zwolnienia
od podatku dochodowego, oraz szczegółowych zasad ustalania wartości
odpadów wykorzystywanych w procesie produkcji (Dz. U. Nr 8, poz. 29),
wydane na podstawie art. 21 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku
dochodowym od osób fizycznych oraz art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 15 lutego
1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 lutego 1998 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie wykonywania niektórych przepisów ustawy o
podatku dochodowych od osób fizycznych oraz ustawy o podatku
dochodowym od osób prawnych (Dz. U. Nr 26, poz. 150).
11.2.3 Umowy międzynarodowe
-
-
-
-
-
Konwencja bazylejska sporządzona dnia 22 marca 1989 r. o kontroli
transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych (Dz.
U. z 1995 r. Nr 19 póz. 88).
Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczaniu mórz przez zatapianie odpadów i
innych substancji sporządzona w Moskwie, Waszyngtonie, Londynie i
Meksyku w dniu 29 grudnia 1972 r. (Dz. U. z 1984 r. Nr 11 poz. 46 z późn.
zm.).
Międzynarodowa konwencja o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez
statki sporządzona w Londynie 2 listopada 1973 r. wraz z załącznikami I, II,
III, IV i V, oraz Protokół z 1978 r. dotyczący konwencji wraz z załącznikiem I,
sporządzony w Londynie dnia 17 lutego 1978 r. (Dz. U. z 1987 r. Nr 17 poz.
101).
Konwencja sporządzona w Helsinkach dnia 9 kwietnia 1972 r. o ochronie
środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego (Dz. U. z 2000 r. Nr 28,
poz. 346).
Protokół o ochronie środowiska do Układu w sprawie Antarktyki, sporządzony
w Madrycie dnia 4 października 1991 r. (Dz. U. z 2001 r. Nr 6, poz. 52).
11.3 Wykaz przygotowywanych nowych aktów prawnych
związanych z gospodarką odpadami, przewidzianych do wydania w
2003 r.
11.3.1 Ustawy
-
Ustawa o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz o zmianie
niektórych innych ustaw,
Ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku z recyklingiem pojazdów
wycofanych z eksploatacji.
- 173 -
11.3.2.1 Rozporządzenia
do wydania na podstawie upoważnień
zawartych w ustawie – Prawo ochrony środowiska
-
-
-
Rozporządzenie Ministra Środowiska określającego standardy emisyjne z
instalacji w zakresie wprowadzania gazów lub pyłów do powietrza,
wytwarzania odpadów, emitowania hałasu, na podstawie art. 145 ust. l.
Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie dodatkowych wymagań, jakie
powinien spełniać przegląd ekologiczny dla poszczególnych rodzajów
instalacji, na podstawie art. 242 ust. l.
Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie późniejszych terminów do
uzyskania pozwolenia zintegrowanego - dnia 15.09.03 wysłane do Ministra
Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z prośbą o podpis w klauzuli "w
porozumieniu",
11.3.2.2 Rozporządzenia do wydania
zawartych w ustawie o odpadach
-
-
-
-
-
-
-
-
-
na
podstawie
upoważnień
Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowego sposobu
postępowania z olejami odpadowymi, na podstawie art. 7 ust. 4.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowego sposobu
postępowania z zanieczyszczonym urobkiem pochodzącym pogłębiania
akwenów morskich i innych, na podstawie art. 7 ust. 4.
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowego
sposobu postępowania z odpadami pochodzącymi z procesów odsiarczania
spalin stosowanymi w rolnictwie, na podstawie art. 7 ust. 4.
Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie zasad i sposobów finansowania
przedsięwzięć priorytetowych krajowego Planu Gospodarki Odpadami o
charakterze ponadwojewódzkim, na podstawie art. 15 ust. 5 (proponowana
zmiana brzmienia w projekcie ustawy "czyszczącej").
Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie szczegółowego zakresu,
sposobu i formy sporządzania wojewódzkiego, powiatowego i gminnego Planu
Gospodarki Odpadami, na podstawie art. 15 ust. 8.
Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie obowiązku stosowania
polskiej normy określającej wymagania dla olejów odpadowych w procesach
ich odzysku i unieszkodliwiania, na podstawie art. 39 ust. 7.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie kryteriów dopuszczenia
odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu, na podstawie
art. 55 ust. 3.
Projekt rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie metodyki referencyjnej
badań odpadów wymienionych na liście odpadów niebezpiecznych
pozwalającej na stwierdzenie, że nie posiadają one właściwości, które
powodują, że odpady te stanowią odpady niebezpieczne, na podst. art. 4 ust. 1
pkt 2 - na etapie uzgodnień wewnątrzresortowych,
Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie określenia szczegółowych
wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim
powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów, na podst. art.
50 ust. 2 - dnia 25.03.03 skierowane do publikacji,
Projekt rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie warunków, w których
uznaje się, że odpady wymienione na liście odpadów niebezpiecznych nie
stanowią odpadów niebezpiecznych oraz sposobu ustalenia spełnienia tych
- 174 -
warunków, na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 2 - na etapie uzgodnień
międzyresortowych.
11.3.2.3 Rozporządzenia do wydania na podstawie upoważnień
zawartych w ustawie o opakowaniach i odpadach opakowaniowych
-
-
-
-
Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie rodzajów opakowań dla
określonych rodzajów substancji chemicznych, wobec których stosuje się inną
wysokość kaucji, na podstawie art. 10 ust. 4.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie rodzajów napojów, których
nie dotyczy obowiązek, o którym mowa w ust. l, na podstawie art. 13 ust. 2
(proponowana zmiana brzmienia w projekcie ustawy "czyszczącej").
Rozporządzenia do wydania na podstawie upoważnień zawartych w ustawie o
postępowaniu z substancjami zubożającymi warstwę ozonową
Rozporządzenie Ministra Gospodarki określającego ilość substancji
kontrolowanych wymienionych w art. 14 ustawy, dozwolonych do
wykorzystania z przeznaczeniem na cele laboratoryjne i analityczne, jako
substratu do produkcji nowych substancji oraz w celu zastosowania jako
czynnika ułatwiającego niektóre procesy chemiczne, wymagania jakie muszą
być spełnione przy stosowaniu substancji kontrolowanych jako czynnika
ułatwiającego niektóre procesy chemiczne - na podstawie art. 14 ust. 5.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki wprowadzającego ograniczenia w
obrocie krajowym substancjami kontrolowanymi wyprodukowanymi lub
przywiezionymi z zagranicy zgodnie z przepisami ustawy oraz o ich
wykorzystaniu działalności gospodarczej, na podstawie art. 16 ust. 3.
11.3.2.4 Rozporządzenia i obwieszczenia wydane na
upoważnień zawartych w tzw. ustawie o opłacie produktowej
-
-
podstawie
Projekt rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie stawek opłat
produktowych, na podstawie art. 14 ust. 4 - trwa analiza uwag zgłoszonych w
ramach uzgodnień międzyresortowych.
Projekt rozporządzenia Ministra Środowiska zmieniające rozporządzenie w
sprawie szczegółowych zasad i kryteriów gospodarowania środkami z opłat
produktowych, na podstawie art. 36 - trwa analiza uwag zgłoszonych na etapie
konsultacji społecznych.
11.4 Prawodawstwo Unii Europejskiej
11.4.1 Wykaz obowiązujących aktów prawnych Unii Europejskiej
związanych z gospodarką odpadami
11.4.1.1 Wymagania ogólne
-
-
Dyrektywy Rady 75/442/EWG z dnia 15 lipca1975 r w sprawie odpadów (tzw.
dyrektywa ramowa) znowelizowana dyrektywami Rady: 91/156/EWG oraz
decyzją Komisji96/350/WE(tekst pierwotny: OJ L 194 25 07.1975 p.39).
Dyrektywa Rady 91/681/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. w sprawie odpadów
niebezpiecznych znowelizowana dyrektywą Rady94/31/WE(tekst pierwotny:
OJ L 377 31. 12. 1991p.20).
- 175 -
-
-
-
Decyzja Komisji 76/431/EWG z dnia 21 kwietnia 1976 r. ustanawiająca
Komitet Gospodarowania Odpadami (OJ L 115 01.05.1976 p.73).
Decyzja Komisji 2000/532/WE z dnia 3 maja 2000 r. zastępująca decyzję
Komisji 94/3/WE ustanawiająca listę odpadów zgodnie z art.1 pkt a dyrektywy
Rady 75/442/EWG w sprawie odpadów oraz decyzję Rady 94/904/WE
ustanawiająca listę odpadów niebezpiecznych zgodnie z art.1 ust. 4 dyrektywy
Rady 91/689/EWG w sprawie odpadów niebezpiecznych, znowelizowana
decyzjami Komisji 2001/118/WE, 2001/119/WE i 2001/573/WE (tekst
pierwotny: OJ L 226 06.09.2000 p.3).
Zalecenia Rady 81/972/EWG z dnia 3 grudnia 1981 r w sprawie ponownego
użycia makulatury oraz stosowania papieru pochodzącego z recyklingu (OJ L
355 10.12.1981 p.56).
Rezolucja Rady z dnia 7 maja 1990 o polityce w zakresie odpadów (OJ C 122
18 05 1990 p.2).
Rezolucja Rady z dnia 24 lutego 1997r.w sprawie strategii Wspólnoty w
zakresie gospodarki odpadami (OJ C 076 11.03.1997 p.1).
Rezolucja Komitetu Konsultacyjnego ECSC w sprawie klasyfikacji złomu OJ
C 356 22 11 1997 p.8).
11.4.1.2 Spalanie odpadów
-
-
-
-
Dyrektywa Rady 89/369/EWG z dnia 8 czerwca 1989 r. w sprawie
zapobiegania zanieczyszczenia odpadów komunalnych, zanieczyszczenia
powietrza przez nowe zakłady spalania(OJ L 163 14.06.1989 p.32).
Dyrektywa Rady 89/429/EWG z dnia 21 czerwca 1989 r w sprawie
zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza przez istniejące zakłady spalania
odpadów komunalnych (OJ L 203 15. 07.1989 p.50).
Dyrektywa Rady 94/67/WE z dnia 16 grudnia 1994r w sprawie spalania
odpadów niebezpiecznych (OJ L 365 31.12.1994 p.34).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/76/WE z dnia 4 grudnia
2000r. w sprawie spalania odpadów (OJ L 332 28.12.2000 p.91).Z dniem 28
grudnia 2005 r. zastąpi ona dyrektywy:89/369/EWG i 94/67/WE.
Decyzja Komisji 97/283/WE z dnia 21 kwietnia 1997 r. w sprawie
zharmonizowanych metod pomiarowych określania stężenia masowego
dioksyn i furanów w emisjach do atmosfery zgodnie z art.7 ust. 2 dyrektywy
Rady 94/67/WE w sprawie spalania odpadów niebezpiecznych (OJ L 113
30.04.1997 p.11)
11.4.1.3 Składowanie odpadów
-
Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r.w sprawie
składowania odpadów (OJ L 182 16. O7.1999 p.1).
11.4.1.4 Międzynarodowy obrót odpadami
-
Konwencja Bazylejska o kontroli transgranicznego przemieszczania i
usuwania (unieszkodliwiania) odpadów niebezpiecznych.
Decyzja Rady 97/640/WE z dnia 22 września 1997 r. o uznaniu w imieniu
Wspólnoty poprawki do konwencji o kontroli transgranicznego
przemieszczania i usuwania (unieszkodliwiania) odpadów niebezpiecznych,
jak postanowiono w decyzji III/] Konferencji Państw - Stron Konwencji (OJ L
272 04.10.1997 p.45).
- 176 -
-
-
-
-
-
Rozporządzenie Rady 259/93/EWG z dnia l lutego 1993 r. w sprawie nadzoru i
kontroli przesyłania odpadów wewnątrz, do i z Wspólnoty Europejskiej,
znowelizowane rozporządzeniem Rady 97/120/WE oraz decyzją Komisji
99/816/WE (tekst pierwotny: OJ L 030 06.02.1993 p.l).
Decyzja Komisji 94/774/WE z dnia 24 listopada 1994 r. w sprawie ogólnie
obowiązujących dokumentów przewozowych stosownie do rozporządzenia
Rady 259/93/EWG z dnia l lutego 1993 r. w sprawie nadzoru i kontroli
przesyłania odpadów wewnątrz, do i z Wspólnoty Europejskiej (OJ L 310
03.12.1994 p.70).
Rozporządzenie Rady 1420/1999/WE z dnia 29 kwietnia 1999 r. ustanawiające
wspólne zasady i procedury stosowane do przesyłania niektórych rodzajów
odpadów do niektórych krajów nie będących członkami OECD
znowelizowane rozporządzeniami Komisji: 1208/2000, 2630/2000, 1800/2001
i 2243/2001 (tekst pierwotny: OJ L 166 01.07.1999 p.6).
Rozporządzenie Komisji 1547/1999/WE z dnia 12 lipca 1999 r. określające
procedury kontrolne według rozporządzenia Rady 259/93/EWG stosowane do
przesyłania niektórych rodzajów odpadów do niektórych krajów, do których
nie ma zastosowania Decyzja OECD. C(92)39 znowelizowane
rozporządzeniami Komisji: 334/2000, 354/2000. 1208/2000, 1552/2000,
1800/2001 i 2243/2001 (tekst pierwotny: OJ L 185 17.07.1999 p.l).
Rezolucja Rady z dnia 21 grudnia 1988 r. w sprawie transgranicznego
przemieszczania odpadów niebezpiecznych do państw trzecich (OJ C 009
12.01.1989 p.l).
11.4.1.5 Sprawozdawczość
-
-
-
-
-
-
-
Dyrektywa Rady 91/692/EWG z dnia 23 grudnia 1991 r. w sprawie raportów
na temat unormowań i usprawnień we wprowadzaniu postanowień dyrektyw
dotyczących środowiska (OJ L 377 31.12.1991 p.48).
Decyzja Komisji 94/741/WE z dnia 24 października 1994 r. w sprawie
kwestionariuszy dla raportów państw członkowskich dotyczących
implementacji określonych dyrektyw w zakresie gospodarki odpadami (OJ L
296 17.11.1994 p.42).
Decyzja Komisji 96/302/WE z dnia 17 kwietnia 1996 r. dotycząca formy, w
jakiej należy dostarczać informacji, zgodnie z art. 8 ust. 3 dyrektywy Rady
91/689/EWG w sprawie odpadów niebezpiecznych (OJ L 116 11.05.1996
p.26).
Decyzja Komisji 97/622/WE z dnia 27 maja 1997 r. w sprawie
kwestionariuszy dla raportów państw członkowskich dotyczących
implementacji określonych dyrektyw w zakresie gospodarki odpadami (OJL
256 19.09.1997 p. 13).
Decyzja Komisji 98/184/WE z 25 lutego 1998 r. w sprawie kwestionariusza
dla raportów państw członkowskich dotyczących implementacji dyrektywy
Rady 9 4/67/WE w sprawie spalania odpadów niebezpiecznych (OJ L 067
07.03.1998 p.48).
Decyzja Rady 1999/412/WE z dnia 3 czerwca 1999 r. w sprawie
kwestionariusza dla obowiązku raportowania krajów członkowskich zgodnie z
art. 41 ust. 2 rozporządzenia Rady 259/93/EWG (OJ L 156 23.06.1999 p.37).
Decyzja Komisji 2000/738/WE z dnia 17 listopada 2000 r. w sprawie
kwestionariusza dla raportów państw członkowskich dotyczących
- 177 -
-
implementacji dyrektywy 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów (OJ L
298 25.11.2000 p.24).
Decyzja Komisji 2001/753/WE z dnia 17 października 2001 r. w sprawie
kwestionariusza dla raportów państw członkowskich dotyczących
implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/5 3/WE w
sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji (OJ L 282 26.10.2001 p.77).
11.4.1.6 Wymagania szczegółowe
11.4.1.6.1 Oleje przepracowane
-
Dyrektywa Rady 75/439/EWG z dnia 16 czerwca 1975 r. w sprawie usuwania
olejów odpadowych znowelizowana dyrektywami Rady: 87/101/EWG i
91/692/EWG oraz dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/76/WE
(tekst pierwotny: OJ L 194 25.07.1975 p.23).
11.4.1.6.2 PCB
-
-
Dyrektywa Rady 96/59/WE z dnia 16 września 1996 r. w sprawie
unieszkodliwiania (usuwania) polichlorowanych bifenyli i polichlorowanych
trifenyli (PCB/PCT) (OJ L 243 24.09.1996p.31).
Decyzja Komisji 2001/68/WE z dnia 16 stycznia 2001 r. ustanawiająca dwie
referencyjne metody pomiaru PCB zgodnie z art. 10(a) dyrektywy Rady
96/59/WE w sprawie unieszkodliwiania (usuwania) polichlorowanych bifenyli
i polichlorowanych trifenyli (PCB/PCT) (OJ L 023 25.01.2001 p.31).
11.4.1.6.3 Baterie i akumulatory
-
-
Dyrektywa Rady 91/157/EWG z dnia 18 marca 1991 r. w sprawie baterii i
akumulatorów zawierających niebezpieczne substancje znowelizowana
dyrektywą Komisji 98/101/WE (tekst pierwotny: OJ L 078 26.03.1991 p.38).
Dyrektywa Komisji 93/86/EWG z dnia 4 października 1993 r. dostosowująca
do postępu technicznego dyrektywą Rady 91/157/EWG w sprawie baterii i
akumulatorów zawierających niebezpieczne substancje (OJ L 264 23.10.1993
p.51).
11.4.1.6.4 Komunalne osady ściekowe
-
Dyrektywa Rady 86/278//EWG z dnia 12 czerwca 1986 r. w sprawie ochrony
środowiska, a szczególnie gleb, przy stosowaniu osadów ściekowych w
rolnictwie znowelizowana dyrektywą Rady 91/692/EWG (tekst pierwotny: OJ
L 181 04.07.1986 p.6)
11.4.1.6.5 Odpady opakowaniowe
-
-
-
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 94/62/WE z dnia 20 grudnia
1994 r. w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (OJ L 365
31.12.1994 p. 10).
Decyzja Komisji 97/129/WE z dnia 28 stycznia 1997 r. ustanawiająca system
identyfikacji materiałów opakowaniowych podjęta stosownie do dyrektywy
Parlamentu Europejskiego i Rady 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów
opakowaniowych (OJ L 050 20 02.1997 p.28).
Decyzja Komisji 97/138/WE z dnia 3 lutego 1997 r. ustanawiająca wzory
formularzy bazy danych podjęta stosownie do dyrektywy Parlamentu
- 178 -
-
-
-
Europejskiego i Rady 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów
opakowaniowych (OJ L 052 22.02.1997 p.22).
Decyzja Komisji 1999/177/WE z dnia 8 lutego 1999 r. ustanawiająca warunki
odstępstw od wymogów dotyczących stężeń metali ciężkich w odniesieniu do
skrzynek i palet wykonanych z tworzyw sztucznych - ustanowionych
dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 94/62/WE w sprawie opakowań i
odpadów opakowaniowych (OJ L 056 04.03.1999 p.47).
Decyzja Komisji 2001/171/WE z dnia 19 lutego 2001 r. ustanawiająca warunki
odstępstw od wymogów dotyczących stężeń metali ciężkich w odniesieniu do
opakowań szklanych -ustanowionych dyrektywą Parlamentu Europejskiego i
Rady 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (OJ L 062
02.03.2001 p.20).
Decyzja Komisji 2001/524/WE z dnia 28 czerwca 2001 r. dotycząca publikacji
referencji dla norm EN 13428:2000, EN 13429:2000, EN 13430:2000, EN
13431:2000 i EN 13432:2000 w Oficjalnym Dzienniku Wspólnot Europejskich
w związku z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 94/62/WE w
sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (OJ L 190 12.07.2001 p.21).
11.4.1.6.6 Odpady opakowaniowe Pojazdy wycofane z eksploatacji
("wraki samochodowe")
-
-
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/53/WE z dnia 18 września
2000 r. w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji (OJ L 269 21.10.2000
p. 34).
Decyzja Komisji 2002/151/WE z dnia 19 lutego 2002 r. o minimalnych
wymagań dla certyfikatu zniszczenia wydawanego zgodnie z art. 5(3)
dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/53/WE w sprawie
pojazdów wycofanych z eksploatacji (OJ L50 21.2.2002 p. 94).
11.4.1.6.7 Substancje zubożające warstwę ozonową
-
-
-
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 2037/2000/WE z dnia 29
czerwca 2000 r. w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową (OJ L
244 29.09.2000 p. l).
września 2000 r. nowelizującego Rozporządzenie 2037/2000/WE w sprawie
substancji zubożających warstwę ozonową w odniesieniu do alokacji
chlorofluorowęglowodorów w stosunku do roku bazowego (OJ L 244
29.09.2000 p. 25).
września 2000 r. nowelizującego Rozporządzenie 2037/2000/WE w sprawie
substancji zubożających warstwę ozonową w odniesieniu do inhalatorów i
pomp medycznych do środków farmaceutycznych (OJ L 244 29.09.2000 p.
25).
11.4.1.6.8 Azbest
-
Dyrektywa Rady 87/217/EWG z dnia 19 marca 1987 r. w sprawie
zapobiegania i zmniejszania zanieczyszczenia azbestem (OJ L 085 28. 03.1987
p 40).
- 179 -
11.4.2 Wykaz projektów aktów prawnych
związanych z gospodarką odpadami
-
-
-
-
Unii
Europejskiej
Poprawiony projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w
sprawie statystyki w zakresie odpadów –COM (2000)0739 final – COD
1999/0010.
Projekt dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę
94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych – COM
2001/0291.
Poprawiony projekt dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie
ograniczenia stosowania pewnych niebezpiecznych substancji w sprzęcie
elektrycznym i elektronicznym – COM(2000)0316 final –COD 2000/0159.
Poprawiny projekt dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie
odpadów sprzętu elektrycznego i elektronicznego – COD2000/01
- 180 -
12. Piśmiennictwo
1. Gatkowski Z. Inwentaryzacja złóż surowców mineralnych i możliwości ich
wykorzystania na potrzeby lokalne w gminie Batorz. Tarnobrzeg 1991.
2. Gatkowski Z. Inwentaryzacja złóż surowców mineralnych i możliwości ich
wykorzystania na potrzeby lokalne w gminie Godziszów. Tarnobrzeg 1990.
3. Gorycka D. – OPERAT w zakresie postępowania z odpadami powstającymi na
oczyszczalni ścieków zakładu gospodarki komunalnej w Janowie Lubelskim. Janów
Lubelski 1998.
4. Janik A. - Instrukcja eksploatacji składowiska odpadów komunalnych w Godziszowie,
gmina Godziszów Powiat Janowski, województwo lubelskie. Lublin 2003.
5. Janik A., Kopacz M. - Przegląd Ekologiczny Składowiska Odpadów w Godziszowie
gmina Godziszów, Powiat Janowski, województwo lubelskie. Lublin 2002.
6. Kopacz M. – Instrukcja eksploatacji składowiska odpadów komunalnych w Batorzu
gmina Batorz, Powiat Janowski, województwo lubelskie. Lublin 2002
7. Kopacz M. - Przegląd Ekologiczny Składowiska Odpadów w Batorzu gmina Batorz,
Powiat Janowski, województwo lubelskie. Lublin 2002.
8. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami. Monitor Polski nr 11. 28.02.2003.
9. Pietrzyk J. (red) – Przegląd ekologiczny gminnego składowiska odpadów w Potoku
Wielkim 2002.
10. Sokolińska Z. Inwentaryzacja złóż surowców mineralnych z uwzględnieniem
elementów ochrony środowiska na terenie gminy Dzwola. Tarnobrzeg 1995.
11. Strategia rozwoju gminy Dzwola
12. Strategia rozwoju gminy Godziszów
13. Strategia rozwoju gminy Modliborzyce. Modliborzyce 1997.
14. Strategia rozwoju miasta i gminy Janów Lubelski. 1996.
15. Strategia rozwoju miasta i gminy Janów Lubelski. 1997 Studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Janów Lubelski. Lublin
2002.
16. Materiały niezbędne do wykonania Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu
Janowskiego opracowane przez firmę EKO – GEO Pracownia Geologii i Ochrony
Środowiska, ul. Leszczyńskiego 5/4, Lublin 2003.
17. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Batorz.
Lublin 2002.
18. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
Chrzanów. Puławy 2003.
19. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dzwola.
Biała Podlaska 2003.
20. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
Modliborzyce. Biała Podlaska 2002.
21. Szczepanowska I., Rachwald J. - Instrukcja eksploatacji składowiska odpadów w
Chrzanowie III gmina Chrzanów, Powiat Janowski. Lublin 2003.
22. Szelągiewicz A. – Ocena oddziaływania na środowisko oczyszczalni ścieków w
Janowie Lubelskim. Tarnobrzeg 1998.
23. Szyszkowski P. (red.) – Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego.
Zarząd Woj. Lubelskiego.2003.
24. Wągrowski A. Inwentaryzacja lokalnych złóż kopalin i ujęć wód z uwzględnieniem
ochrony środowiska na terenie gminy Modliborzyce. Tarnobrzeg 1993.
- 181 -
25. Żelazny L. (red.) Raport o stanie środowiska województwa lubelskiego w 2002 roku,
BMŚ. Lublin 2003
13. Załączniki
Załącznik mapowy: Program Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami,
skala 1 : 50 000.
- 182 -

plan gospodarki odpadami dla powiatu

Transkrypt

Podobne dokumenty

Gospodarka odpadami