potęga różnorodności
Transkrypt
potęga różnorodności
Strefa Instalatora Czujki magnetyczne UTC F&S potęga różnorodności Czujki magnetyczne to najstarszy i najliczniej reprezentowany rodzaj urządzeń służących do ochrony okien i drzwi. Ale też najmniej „wdzięczne” do opisywania. Informacje Wszelkie nowinki techniczne dotyczą głównie czujek ruchu i ten typ czujek zdają się omijać. Patrząc na zakres możliwych zasto- dostępne sowań czujek magnetycznych i ich na stronach producentów i w do- znaczenie w zabezpieczeniu obiektu, kumentacji są zwykle śladowe mimo oferty nieraz kilkuset produktów. pokuszę się o małą refleksję: to na tyle perfekcyjnie prosta, skuteczna i nieza- wodna technologia (komu trafiają się fałszywe alarmy z czujki magnetycznej?), że nie wymaga już udoskonaleń, a zamontowana czujka działa też dłużej niż niejedna innego typu. W artykule opisuję czujki magnetyczne dostępne w ofercie firmy UTC F&S (również pod markami Aritech bądź Sentrol). Rys.1. Od lewej: czujka wpuszczana DC128, wpuszczana do drzwi stalowych DC138, do montażu nawierzchniowego DC148 i na drzwi stalowe DC408. Wszystkie modele z certyfikatami EN50131 Kryteria podziału czujek mogą być różne, jednak z praktycznego punktu widzenia należy wymienić następujące: Sposób montażu czujki – nawierzchniowy lub wpuszczany. To najprostsze kryterium. Czujki wpuszczane są trudniejsze w montażu, ale wyglądają bardziej estetycznie i są bezpieczniejsze (trudniejszy dostęp z zewnątrz). Są też specjalne konstrukcje przeznaczone do montażu na drzwiach stalowych. Czujki wpuszczane mają kołnierz zapewniający niezbędny dystans Rafał Bierniukiewicz UTC Fire & Security Polska Sp. z o.o. ul. Sadowa 8, 80-771 Gdańsk tel.: (58) 301-38-31, 760-64-80 faks: (58) 301-14-36 www.utcfireandsecurity.com magnesu i kontaktronu od drzwi. Czujki przykręcane do drzwi mają konstrukcję utrzymującą magnes i kontaktron w niezbędnej odległości od ferromagnetycznej płyty drzwi. Czujki nawierzchniowe do drzwi stalowych często występują w wykonaniach heavy-duty o znacznej odporności mechanicznej (montaż np. na podłodze garażu), a przewód schowany w pancerzu jest zabezpieczony przed uszkodzeniem. Kolor czujki. Z pozoru bagatelna cecha, może mieć kluczowe znaczenie w przypadku czujek montowanych nawierzchniowo. Przeważnie są dostępne w kolorach białym, szarym i brązowym (mahoniowym). Rodzaje styku w czujce. Spotykamy różne oznaczenia typu styków. Ze względu na różnice w terminologii brytyjskiej i amerykańskiej warto je wyjaśnić: NC, closed loop – pojedynczy styk normalnie zamknięty (przy drzwiach zamkniętych) NO, open loop – pojedynczy styk normalnie otwarty NC/NO, CO (change-over), S.P.D.T (single pole, double throw) – jeden styk przełączany D.P.D.T. (double pole, double throw) – dwa niezależne styki przełączane Do podłączenia czujki do systemu alarmowego wystarczy jeden obwód typu NC. Warto stosować czujki z wbudowanymi rezystorami o wartościach dostosowanych do wymagań centrali alarmowej (np. DC148R4.7 bądź DC138R4.7 produkcji UTC F&S, z dwoma rezystorami o wartości 4,7 kΩ). Nie tylko ułatwia to montaż, ale także poprawia bezpieczeństwo systemu ze względu na brak fizycznego dostępu do rezystorów lub niemonitorowanych odcinków linii dozorowej. Czujki z podwójnym stykiem (rys. 2) mogą być interesującym rozwiązaniem tam, gdzie chcemy stanem otwarcia drzwi np. włączać dodatkowo oświetlenie lub sterować systemem automatyki domu – unikamy dodatkowego łączenia urządzeń i sterowania przez wyjścia programowane centrali lub w inny sposób. Obciążalność styku w czujce. W przypadku podłączenia czujki do wejścia linii w centrali alarmowej wartości graniczne dotyczące obciążalności styku nie mają większego znaczenia. Podłączając je do innych systemów, należy jednak pamiętać, że: • podawane wartości są graniczne, dopuszczane jest osiągnięcie tylko jednej z nich – nie jest możliwa praca z maksymalnym napięciem i prądem na styku; • nie można przekraczać maksymalnej mocy; • przy pracy z obciążeniem indukcyjnym (np. cewka przekaźnika) należy obowiązkowo stosować dodatkowe elementy tłumiące przepięcia (np. warystory); • czas eksploatacji styku podawany np. na 10 000 000 cykli dotyczy pracy przy przełączaniu znikomych mocy, typowych dla pracy z centralą alarmową. Dla większych obciążeń żywotność styku będzie zauważalnie zmniejszona. Rys. 2. Czujka z podwójnym stykiem przełączanym (D.P.D.T.) NC C NO NC C NO systemy alarmowe nr 5, wrzesień – październik 2013 Y Rys. 3. Czujki magnetyczne bez polaryzacji (1), z dużą szczeliną (2) (3) i dodatkowym zabezpieczeniem antysabotażowym (4) (5). Odległości magnesu na osi Y podano w milimetrach S N lub N S S N N S S N N S N S N S N S N S [mm] 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Przykładowo firma Sentrol definiuje dla większości swoich czujek magnetycznych następujące dopuszczalne wartości: • napięcie przełączane: 100 V (DC), • prąd przełączany: 0,5 A (DC) dla styku NC, 0,25 A (DC) dla pozostałych typów, • maks. moc przełączana: 7,5 W dla styku NC, 3 W dla pozostałych typów. Z przewodem czy z zaciskami śrubowymi? Czujki do montażu wpuszczanego z reguły mają przewód o długości około 2 m (dostępne są wersje dłuższe) z 4-5 żyłami (jedna para to zamknięta pętla sabotażowa, pozostałe 2-3 żyły są do styku alarmowego). Wybierając to rozwiązanie, warto pomyśleć o wersjach z wbudowanymi rezystorami końca linii w czujkę. Często wymagają dodatkowej puszki połączeniowej niedaleko drzwi lub wprowadzenia tego przewodu, np. do wnętrza czujki ruchu lub innego urządzenia systemu alarmowego. Czujki z zaciskami śrubowymi to najprostsze warianty czujek montowanych nawierzchniowo. Ich zaletą jest możliwość łatwego dołączenia do doprowadzonego przewodu i prosta wymiana. Należy pamiętać o starannym przyłączeniu przewodów i zabezpieczeniu zacisków przed nieuprawnionym dostępem, a także przed korozją, zabrudzeniem itp. Dopuszczalna wielkość szczeliny (maksymalna magnesu szczeliny od czujki). Podawane przez producenta dopuszczalne wielkości szczeliny są z tolerancją ±20% i dotyczą nowej czujki montowanej na drzwiach drewnianych (z wyjątkiem czujek specjalnie przewidzianych do drzwi stalowych), dla kierunku ruchu magnesu „do czujki” – łączenie styku. Przy oddalaniu magnesu od czujki o odległość jest około 50% większa. Należy zapewnić niezbędny zapas – z czasem siła oddziaływania magnesu ulega stopniowemu osłabieniu. Dla czujek Aritech/Sentrol dopuszczalne odległości między magnesem a czujką kształtują sie w przedziałach: – 9 ... 35 mm dla wersji standardowych i miniaturowych, – 30 ... 75 mm dla czujek o zwiększonej szczelinie, – czujki polaryzowane muszą mieć magnes w ściśle określonej odległości. Czujki polaryzowane. Zwykle czujki magnetyczne są kojarzone z prostym stykiem kontaktronowym zalanym w małej obudowie plastikowej oraz zewnętrznym magnesem. Są też bardziej rozbudowane urządzenia. Ze względu na liczbę kontaktronów i dodatkowych magnesów w czujce występują następujące konstrukcje: Rys. 4. Wewnętrzne połączenia styków czujki DC111 z potrójnym zabezpieczeniem przed sabotażem (4), (5), (6) – styki NC/NO obwodu alarmowego czujki (7), (8), (9) – styki obwodu sabotażowego czujki • Czujki z pojedynczym kontaktronem, z małą lub średnią szczeliną (rys. 3, poz. 1). Najczęściej spotykany rodzaj czujek, zarówno do montażu powierzchniowego, jak i wpuszczanego. Nie są czułe na biegunowość magnesu i sposób montażu (nie ma znaczenia, z której strony magnes zostanie zbliżony). Ich główną wadą jest łatwość „oszukania” czujki przez użycie dodatkowego magnesu zbliżonego do obudowy – szczególnie dla czujek montowanych powierzchniowo; wpuszczane mają utrudnione podejście z magnesem. • Czujki z pojedynczym kontaktronem, o dużej dopuszczalnej szczelinie. Również mają pojedynczy kontrakton, ale biegunowość magnesu musi być prawidłowa w celu uzyskania dużej odległości zadziałania (rys. 3, poz. 2). Odwrotny montaż magnesu spowoduje znaczne ograniczenie dopuszczalnej odległości między magnesem a kontaktronem (rys. 3, poz. 3). • Czujki tzw. spolaryzowane. Nazwa nie oddaje w pełni zasady ich działania. Są stosowane tam, gdzie jest wymagana zwiększona ochrona przed sabotażem czujki za pomocą zewnętrznego magnesu. Zawierają od jednego do nawet kilku dodatkowych kontaktronów i magnesów wewnątrz czujki. W najprostszej konstrukcji z jednym dodatkowym magnesem czujka działa tylko wtedy, gdy magnes jest przyłożony od czoła czujki w określonym zakresie odległości. Większość prób sabotażu zakończy się otwarciem styku na skutek wynikowej zmiany natężenia pola magnetycznego. Przedstawiono to na rys. 3 poz. 4 – czujka tego typu nie tylko musi mieć przyłożony magnes z odpowiednią biegunowością, ale również jego odległość od czujki musi się mieścić w określonych przez producenta granicach. W przypadku odwrotnej biegunowości (rys. 3 poz. 5 ) czujka w ogóle nie zewrze styku alarmowego. Najlepsze konstrukcje czujek spolaryzowanych mają nawet po kilka dodatkowych magnesów systemy alarmowe nr 5, wrzesień – październik 2013 i kontaktronów. Do prawidłowego działania wymagają specjalnej zwory z kilkoma magnesami na drzwiach. Użycie zewnętrznego magnesu zakłóca rozkład pola magnetycznego i natychmiast sygnalizuje alarm. Przykładem takiego rozwiązania może być czujka DC111, przeznaczona do ochrony obiektów „wysokiego ryzyka” – wymaga nie tylko stosowana dedykowanej zwory z magnesami, ale również jej montażu ściśle z zaleceniami producenta (odległość, orientacja przestrzenna – rys. 4). Warunki środowiskowe. Czujki magnetyczne jako proste pasywne urządzenia nie sprawiają problemów, pracując w trudnych warunkach środowiskowych. Większość z nich może pracować w temperaturach z zakresu od -25 do +70°C. Jako urządzenia szczelne są odporne na deszcz, wilgoć, mogą więc być stosowane na zewnątrz. Certyfikacja zgodnie z normą PN-EN50131. Wiele czujek z oferty UTC F&S spełnia wymagania europejskiej normy EN 50131-2-6 i ma certyfikaty zgodności z ww. normą w stopniach 2 i 3. Dostępne są również modele certyfikowane za zgodność z innymi normami krajowymi, np. niemiecką VdS bądź francuską Nf2Ap Uwagi końcowe Bogaty wybór czujek magnetycznych produkcji UTC F&S pozwala dobrać właściwą do ochrony drzwi lub okien. Zaprezentowano tylko fragment oferty urządzeń przeznaczonych do ochrony obrysowej obiektu. W jej skład wchodzą również czujki wstrząsowe (inercyjne), czujki wibracyjne (sejsmiczne), stłuczenia szkła i wiele innych urządzeń. Prawidłowo dobrane, zapewniają skuteczną ochronę przed wtargnięciem, stanowiąc doskonałe uzupełnienie bądź alternatywę dla powszechnie stosowanych czujek ruchu. Pełna oferta jest dostępna na stronie: www.produktyutcfs.pl