wiedza studentek wydziału pielęgniarstwa państwowej medycznej

© Copyright by PHMPS in Opole
ISSN 2080-2021
Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu
Prace oryginalne - Original papers
WIEDZA STUDENTEK WYDZIAŁU PIELĘGNIARSTWA
PAŃSTWOWEJ MEDYCZNEJ WYŻSZEJ
SZKOŁY ZAWODOWEJ W OPOLU DOTYCZĄCA
NATURALNEGO KARMIENIA NIEMOWLĄT
Knowledge of students from the department of nursery at the Higher Public
Medical Vocational School in Opole regarding natural feeding of infants
EWA KOPITZA 1 A-F,
IZABELA WRÓBLEWSKA 1 A-F
Instytut Pielęgniarstwa, Państwowa Medyczna
Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu
Dyrektor Instytutu: dr n. med. Lucyna Sochocka
1
A- przygotowanie projektu badania (study design), B- zbieranie danych (data collection), C- analiza statystyczna (statistical analysis),
D- interpretacja danych (data interpretation), E- przygotowanie maszynopisu (manuscript preparation), F- opracowanie piśmiennictwa
(literature search), G- pozyskanie funduszy (funds collection)
Streszczenie
Wstęp. W Polsce w 2011 r. weszły w życie nowe standardy opieki okołoporodowej. Zawarte tam wytyczne dotyczą postępowania
okołoporodowego, w tym postępowania w laktacji. Z dokumentu wynika, że promocja karmienia piersią stała się obowiązkiem
uregulowanym prawnie, który musi być udokumentowany, analizowany i rozliczany. W związku z powyższym bardzo ważna
okazuje się kompetencja personelu medycznego i wyczerpująca wiedza na temat naturalnego żywienia niemowląt.
Cel pracy. Zbadanie stanu wiedzy dotyczącej naturalnego karmienia niemowląt, posiadanej i rozpowszechnianej przez
pielęgniarki - studentki PMWSZ w Opolu.
Materiał i metody. Badanie przeprowadzono metodą ankietową w grudniu 2011 r. wśród 136 pielęgniarek studiujących
w Państwowej Medycznej Wyższej Szkole Zawodowej w Opolu.
Wyniki. Większość grupy badawczej miała 31-40 lat (54%). Wśród nich największy odsetek stanowiły osoby z 10– 19. letnim
stażem pracy (46%), pochodzące z miast (61%). Większość respondentek karmiła swoje dzieci piersią (85%), miała na ten temat
wyczerpującą wiedzę (42%) i propagowała ten sposób żywienia wśród znajomych (99%).
Wnioski.
1. Ankietowane niezależnie od wieku, miejsca zamieszkania oraz stażu pracy karmiły swoje dzieci piersią.
2. Badane zdecydowanie zalecają karmienie piersią swoim podopiecznym.
3. Ankietowane pielęgniarki oceniają swoją wiedzę na temat laktacji na bardzo wysokim poziomie.
Słowa kluczowe: karmienie piersią, pielęgniarki, laktacja
Summary
Introduction. From the year 2011 novel standards of perinatal care came in force in Poland. The guidelines involve perinatal
procedures, including those that refer to the period of lactation. It follows that promoting breast-feeding has become compulsory, is controlled by law and must be documented, analysed and reported back. In this connection, competences of medical
workers appear to be of great importance, similarly as thorough knowledge regarding the subject of natural breast-feeding
of infants.
Aim of research. Analysis of knowledge of average medical staff regarding natural breast-feeding of infants and dissemination
of that knowledge.
Data and methods. The research was conducted in December of 2011 and based on a specially designed questionnaire created
by the authors. Interviewees were 136 nurses studying at the Higher Public Medical Vocational School in Opole.
Results. The majority of respondents were 31-40 years old (54%), among them the highest percentage comprised of people
having 10-19 years of work experience (46%), born in cities (61%). The majority of interviewees breast-fed their children (85%), was
thoroughly knowledgeable with respect to this subject and promoted such feeding method amongst their acquaintances.
Conclusions. 1. Regardless of age, place of residence and work experience, the interviewees breast-fed their infants. 2. The respondents promote breast-feeding to people whom they take care of. 3. The nurses interviewed consider their own knowledge
regarding the period of lactation as being on a very high level.
Keywords: breast-feeding, nurseries, lactation
Puls Uczelni 2012, 6, 1: strony ... - ...
2
Ewa Kopitza - Wiedza studentek wydziału pielęgniarstwa PMWSZ w Opolu dotycząca naturalnego karmienia niemowląt
Wstęp
Wyniki
Specyficzność gatunkowa naturalnego pokarmu
decyduje o tym, że mleko kobiece jest najlepszym
pożywieniem dla ludzkiego noworodka[3]. Jeszcze
do niedawna karmienie piersią było powszechną
metodą odżywiania niemowląt, która zakodowana
była w społeczeństwach i przekazywana z pokolenia
na pokolenie. Wraz ze wzrostem uprzemysłowienia
i zaangażowania kobiet w życie społeczne oraz
koniecznością podjęcia przez nie pracy sytuacja ta
zaczęła się zmieniać i procent karmiących piersią
kobiet malał. Brak odpowiedniej oświaty zdrowotnej i szybko rozwijający się przemysł sztucznych
mieszanek mlekozastępczych doprowadziły do
powstania „mody” na karmienie sztuczne, co nie
jest korzystne dla populacji [2,4].
Aby przywrócić prawidłowy sposób żywienia
dzieci Światowa Organizacja Zdrowia ( WHO)
i Fundusz Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci
(UNICEF) stworzyły inicjatywę „Szpitala Przyjaznego
Dziecku”, której podstawę stanowi tzw. 10 kroków
do udanego karmienia piersią. Obowiązująca od
2002 r. na całym świecie Globalna Strategia Żywienia
Niemowląt i Małych Dzieci zaleca wszystkim krajom
reorganizację placówek ochrony zdrowia, które
sprawują opiekę nad matką i dzieckiem tak, aby ich
przedstawiciele stworzyli sprzyjające warunki dla
promowania wiedzy o prawidłowym, naturalnym
żywieniu dzieci [1,2].
Powodem coraz mniejszej liczby kobiet decydujących się na naturalne karmienie może być zbyt
mała wiedza jaką posiadają w tym temacie przyszłe
matki. Dlatego personel medyczny, który obejmuje
swoją opieką kobietę winien uświadamiać rodziców
o korzyściach wynikających z karmienia piersią
i pokierować całym procesem nauki.
Zdecydowana większość (85%) respondentek
karmiła swoje dzieci piersią, średni czas karmienia
wynosił do 6 miesięcy (22%). Badane uważały, że
słusznie zrobiły karmiąc swoje dziecko naturalnie
(83%); tylko 6 osób (4%) miało odmienne zdanie
w tej kwestii.
Spośród ankietowanych 134 osoby (99%) polecają karmienie piersią swoim znajomym, a 42%
deklaruje, że ma wystarczająca wiedzę na ten temat
(zob. ryc.1).
Cel pracy
Zbadanie stanu wiedzy dotyczącej naturalnego
karmienia niemowląt posiadanej i rozpowszechnianej
przez pielęgniarki - studentki PMWSZ w Opolu.
45%
35%
Badanie zostało przeprowadzone w grudniu
2011 r., na podstawie autorskiej ankiety, wśród 136
pielęgniarek studiujących w Państwowej Medycznej
Wyższej Szkole Zawodowej w Opolu. Większość
grupy badawczej mieściła się w przedziale wiekowym
31-40 lat (54%), osoby w przedziale wiekowym
41-50 lat stanowiły 36%, osoby powyżej 51 roku
życia - 7%, a zaledwie 3% to osoby przed 30 rokiem
życia. Wśród ankietowanych największy odsetek
stanowiły pielęgniarki ze stażem pracy w przedziale
10–19 lat (46%) oraz 20–29 lat (39%). Były to osoby
pochodzące głównie z miast (61%). Tereny wiejskie
zamieszkiwało 39% ankietowanych.
Dobra
41,91%
30%
25%
29,43%
Wystarczająca
27,20%
20%
15%
Znikoma
10%
0,73%
0,73%
5%
Brak odpowiedzi
0%
Ryc. 1. Oceny własnej wiedzy ankietowanych na
temat laktacji
Spośród 136 ankietowanych 126 osób (93%)
odpowiedziało, że naturalne karmienie jest najwłaściwszą metodą karmienia, 114 (84%) podało, że ten
sposób odżywiania niemowląt pozwala nawiązać więź
pomiędzy matką a dzieckiem, 111 (82%) zaznaczyło
jednocześnie odpowiedź, że jest to zachowanie
sprzyjające zdrowiu dziecka, dla 106 (78%) jest to
praktyczna i wygodna metoda, dla 57 (42%) ankietowanych znaczenie miał czynnik ekonomiczny,
50 (37%) kobiet traktowało karmienie piersią jako
profilaktykę przeciwnowotworową, a według 17
(12%) studentek naturalne karmienie miało wpłynąć
na poprawienie ich sylwetki (zob. ryc.2.).
100%
90%
Pierś jest najwłaściwszą metodą
karmienia
92,65%
77,94%
83,82%
Karmienie jest bardzo praktyczne i
wygodne
81,62%
80%
naturalnie pozwala nawiązać więź
między matką a dzieckiem
70%
60%
50%
36,76%
41,91%
40%
30%
Materiał i metody
Bardzo dobra
40%
20%
10%
0%
12,50%
Dla zdrowia dziecka
Chroni przed możliwością wystąpienia
nowotworów
Ze względów ekonomicznych
Sprzyja utrzymaniu zgrabnej sylwetki
Ryc. 2. Zalety naturalnego karmienia niemowląt
Dyskusja
Zdecydowana większość ankietowanych pielęgniarek karmiła swoje dzieci piersią. Wydaje się,
że ten fakt oraz zdobyte w pracy zawodowej
doświadczenie uzupełniają wiedzę teoretyczną
i pozwalają tej grupie zawodowej uczestniczyć
w promowaniu naturalnego żywienia niemowląt.
Potwierdzają to przeprowadzone badania, które
wykazują, że wiek i długość stażu zawodowego
mogą mieć wpływ na wyrobienie prawidłowych
postaw sprzyjających propagowaniu karmienia
Ewa Kopitza - Wiedza studentek wydziału pielęgniarstwa PMWSZ w Opolu dotycząca naturalnego karmienia niemowląt
piersią. Natomiast miejsce zamieszkania nie miało
wpływu na stan wiedzy respondentek. Największa
statystycznie część z nich karmiła swoje dzieci co
najmniej pół roku, co jest zgodne z zaleceniami WHO
oraz UNICEF. Ankietowane panie w zdecydowanej
większości były przekonane o słuszności wyboru
tego sposobu żywienia niemowląt. Takiej wiedzy
może brakować młodym matkom, które w okresie
przedporodowym nie miały możliwości poznania
zalet karmienia piersią. Być może dlatego dosyć
łatwo poddają się w momencie pojawienia się
najmniejszych problemów laktacyjnych i szybko
przechodzą z naturalnego żywienia na sztuczne.
Ze względu na wagę problemu edukacja dotycząca
karmienia piersią powinna rozpoczynać się już
wśród młodzieży gimnazjalnej i być kontynuowana
w dalszym toku kształcenia [3,4].
Przeważająca grupa badanych korzystała z urlopu
wychowawczego, a analiza danych potwierdza doniesienia literatury, że kobiety przebywające na tym
urlopie karmią swoje dzieci dłużej, ponieważ mają
możliwość spokojnego wypełniania obowiązków
macierzyńskich [2,4].
Ankietowane pielęgniarki oceniły poziom swojej
wiedzy dotyczącej laktacji jako dobry i bardzo dobry.
Mają one zatem świadomość, że karmienie piersią
to najwłaściwszy sposób odżywiania niemowląt,
który wpływa przede wszystkim na zwiększenie
odporności dziecka, a także - co istotne - na wzmocnienie więzi pomiędzy matką a dzieckiem. Wiedza
ta pozwala ankietowanym zalecać karmienie piersią
swoim podopiecznym.
Wnioski
1. Ankietowane niezależnie od wieku, miejsca
zamieszkania oraz stażu pracy karmiły swoje
dzieci piersią.
2. Respondentki zdecydowanie zalecają karmienie
piersią swoim podopiecznym.
3. Ankietowane pielęgniarki oceniają poziom swojej
wiedzy na temat laktacji jako bardzo wysoki.
Piśmiennictwo
1. Palmer G. Polityka karmienia piersią Warszawa: Wydawnictwo
Mamania ; 2011 :28-60.
2. Muss K. Karmienie piersią-poradnictwo i promocja. Wrocław :
Wydawnictwo Med.-Pharm Polska; 2008 : 130-133.
3. Nehring-Gugulska M. Warto karmić piersią. Warszawa: Wydawnictwo Optima ; 2008 :111-128.
4. Ćwiek D. Szkoła rodzenia. Warszawa : Wydawnictwo Lekarskie
PZWL ; 2010 :231-232.
Adres do korespondencji:
dr n. med. Izabela Wróblewska
Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu
ul. Katowicka 68,45-060 Opole
tel. 601556629
e-mail: [email protected]
Praca wpłynęła do Redakcji: 01.03.2012
Po recenzji: 12.03.2012
Zaakceptowano do druku: 15.03.2012
3