Symulacyjny model zarządzania holdingiem
Transkrypt
Symulacyjny model zarządzania holdingiem
Nr 75 Prace Naukowe Instytutu Organizacji i Zarządzania Politechniki Wrocławskiej Studia i Materiały Nr 75 Nr 17 2004 Krzysztof NOWAK* Jerzy SKRZYPEK** ss. 203–227 SYMULACYJNY MODEL ZARZĄDZANIA HOLDINGIEM W artykule przedstawiono metodologię przygotowania planu strategicznego pewnego holdingu, w skład którego wchodzi pięć spółek. Plan strategiczny opracowano przy wykorzystaniu symulacyjnego modelu „ORKA”, który skonstruowano dla wspomagania budowy planów finansowych oraz oceny efektywności działalności inwestycyjnej przedsiębiorstwa. 1. WSTĘP Niniejsze opracowanie zawiera opis działań, jakie wykonali jego autorzy, w trakcie realizacji planu strategicznego holdingu, który oznaczono jako „X”, a spółki zależne i stowarzyszone, wchodzące w jego skład, kolejnymi literami alfabetu od „A” do „E”. Powiązania kapitałowe spółek pokazano na rysunku 1. Plan strategiczny holdingu „X” powstał z inicjatywy jego zarządu, zawierając opis działań restrukturyzacyjnych, jakie jego autorzy, zarekomendowali zarządowi do zastosowania w stosunku do spółki holdingowej oraz spółek zależnych. Opracowanie zawierało analizę i ocenę sytuacji finansowej, analizę dotychczasowych działań restrukturyzacyjnych, a przede wszystkim strategię funkcjonowania w zmieniających się warunkach, wraz z przedstawioną prognozą finansową na lata 2004-2011. Najważniejsze cele, jakie stawiali sobie autorzy planu strategicznego były związane z: • pokazaniem, iż nadrzędnym celem strategicznym holdingu powinny być działania zmierzające do zakończenia procesu prywatyzacji, • wzmocnieniem skuteczności wpływu zarządu holdingu na szeroko rozumianą działalność spółek, a tym samym zabezpieczenie długoterminowych interesów właściciela, przy zapewnieniu pełnej informacji o działalności tych spółek, __________ * ** Śląskie Stowarzyszenie Menedżerów w Katowicach, [email protected] Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Katedra Ekonometrii, [email protected] 204 Krzysztof Nowak, Jerzy Skrzypek • • ustanowieniem przejrzystych zasad i stabilnych perspektyw działalności spółek oraz tworzeniem warunków intensywniejszego niż dotąd wykorzystania majątku i umiejętności ich pracowników, intensyfikacją pozyskiwania środków na finansowanie spółek ze źródeł poza przychodowych. Spółka „B” 72,41 % Spółka „A” 100,00 % HOLDING „X” S.A. 100,00 % Skarb Państwa Spółka „C” 63,52 % Spółka „E” 64,16 % Spółka „D” 47,00 % Rys. 1. Związki kapitałowe pomiędzy spółkami holdingu „X” Realizacja wymienionych wyżej celów wymagała przyjęcia spójnej metodologii przygotowania planu strategicznego, zarówno dla spółki holdingowej, jak i spółek zależnych i stowarzyszonych. Stosując przedstawioną w p. 2 metodologię, autorzy opracowali kompleksowy, wielowariantowy plan restrukturyzacji holdingu „X”. Sformułowano również zestaw celów strategicznych, z uwzględnieniem nadrzędnego celu strategicznego, jakim jest prywatyzacja holdingu, a do czasu jego osiągnięcia zapewnienie nieujemnego wyniku finansowego spółki holdingowej. Następnie postanowiono ocenić szansę osiągnięcia celów strategicznych, biorąc pod uwagę szereg założeń, które pogrupowano w cztery warianty, odwzorowujące możliwe sposoby funkcjonowania holdingu w latach 2004-2011. Dla każdego z wariantów wykonano plany dziedzinowe (strategiczny, techniczny, marketingowy, organizacyjny) oraz plan finansowy (w oparciu o symulacyjny model „ORKA”). Analizując otrzymane wyniki, autorzy stwierdzili, że najkorzystniejszym jest wariant, który zakłada istnienie holdingu, funkcjonującego na majątku wykorzystywanym obecnie przez spółki zależne i stowarzyszone, niezbędnym do ich działania. Pozostały majątek i infrastruktura (dziś niewykorzystywana i obciążająca koszty działal- Symulacyjny model zarządzania holdingiem 205 ności) zostaną wniesione do tworzonego parku przemysłowego.1 Park przemysłowy (tworzony przy współudziale jednostki samorządu terytorialnego), jako instytucja non-profit, korzystać może z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na rozwój infrastruktury. Wariant ten prowadzi przy tym do osiągnięcia pozytywnych wyników finansowych holdingu. Po osiągnięciu, około roku 2011, pożądanego efektu restrukturyzacji, ponownej analizie poddana zostanie działalność parku przemysłowego, pod kątem wspomagania funkcjonowania spółek funkcjonujących w ramach holdingu. 2. ASPEKTY METODOLOGICZNE PLANOWANIA 2.1. CZTERY FILARY 2.1.1. ZAŁOŻENIA Realizacja celów, stawianych przed programem restrukturyzacji, którego efektem jest plan strategiczny, wymagała przyjęcia spójnej metodologii przygotowania planu, zarówno dla spółki holdingowej, jak i spółek zależnych i stowarzyszonych. Została ona oparta na czterech filarach2: • modelu najlepszych praktyk sporządzania biznesplanów, • strategicznej karcie wyników, • technologii formułowania celów SMART, • symulacyjnym modelu finansowym „ORKA”.3 2.1.2. MODEL NAJLEPSZYCH PRAKTYK SPORZĄDZANIA BIZNESPLANÓW Proces przygotowania planu działania przedsiębiorstwa wymaga z jednej strony wypracowania zaplecza metodologicznego, służącego do budowy tych planów, a z drugiej strony zaproponowania konkretnych technik umożliwiających ich sprawną realizację. Wieloletnie doświadczenie autorów, zdobyte w trakcie sporządzania różnego rodzaju biznesplanów, uczy, iż tylko sformalizowane podejście do ich sporządzania, __________ 1 Według ustawy o finansowym wspieraniu inwestycji z dnia 20.03.2002 r., park przemysłowy to zespół wyodrębnionych nieruchomości, w którego skład wchodzi co najmniej nieruchomość, na której znajduje się infrastruktura techniczna pozostała po restrukturyzowanym lub likwidowanym przedsiębiorcy, utworzony na podstawie umowy cywilnoprawnej, której jedną ze stron jest jednostka samorządu terytorialnego, stwarzający możliwość prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorcom, w szczególności małym i średnim. 2 Por. [Skrzypek 2004]. 3 Autorem modelu jest Jerzy Skrzypek. 206 Krzysztof Nowak, Jerzy Skrzypek może zapewnić sprawne osiągnięcie celu. Większość niepowodzeń związanych z opracowywaniem tego typu planów wynika bowiem bezpośrednio z braku stosowania procedur zapewniających efektywność oraz wydajność pracy. Ocena pozycji strategicznej przedsiębiorstwa Strategia Ocena sytuacji finansowej przedsiębiorstwa Plan działalności marketingowej, technicznej i organizacyjnej Plan finansowy Rys. 2. Zależności pomiędzy planami dziedzinowymi Przygotowanie jakiegokolwiek planu działania (planu strategicznego, planu rozwoju, planu restrukturyzacji, czy planu odnowienia) ma sens tylko wtedy, gdy zapewniona jest1: a) celowość, oznaczająca konieczność określenia celów (w tym przypadku nie tylko dla holdingu, ale i poszczególnych spółek), a następnie doboru środków właściwych do osiągnięcia zaplanowanych celów, b) wykonalność, czyli realistyczna ocena założeń planowanych przedsięwzięć, c) zgodność wewnętrzna, a więc niesprzeczność planu, która w praktyce sprowadza się do odpowiedniego formułowania planów podrzędnych, których założenia muszą być podporządkowane założeniom planu nadrzędnego (planu strategicznego holdingu), d) operatywność, oznaczająca prostotę, przejrzystość, zrozumiałość założeń, umożliwiając w konsekwencji sprawne wdrożenie i realizację planu działania, e) wielowariantowość, oznaczająca konieczność wariantowego przygotowania planu, f) ograniczona szczegółowość, wynikająca z horyzontu czasowego planu, __________ 1 Źródło: opracowanie własne na podstawie [Filar i Skrzypek 1996]. Symulacyjny model zarządzania holdingiem 207 g) zupełność, oznaczająca wyczerpujący opis całego przedsięwzięcia, wraz z określeniem wszystkich czynników, które mają na niego decydujący wpływ, h) racjonalność, czyli budowanie planu zgodnie z przyjętymi normami oraz wymaganymi standardami. Poziom III Scalony Plan Strategiczny HOLDINGU Zweryfikowane Plany Rozwoju Spółek Projekt Parku Przemysłowego Tereny i majątek niepracujący wniesione aportem przez Holding Plan Strategiczny HOLDINGU Funkcjonującego w wersji dotychczasowej A Poziom II B Poziom I Plan Strategiczny HOLDINGU z Parkiem Przemysłowym Plany Rozwoju spółek zależnych i stowarzyszonych Studium Wykonalności Parku Przemysłowego A,B,C,D,E Rys.3. Trzy poziomy planowania W rezultacie, autorzy postanowili zastosować procedurę sporządzania planu strategicznego holdingu oraz spółek zależnych i stowarzyszonych pokazaną na rys. 2. W procedurze tej punkt wyjścia stanowi ocena pozycji strategicznej oraz ocena bieżącej sytuacji finansowej. Na tej podstawie formułowany jest następnie plan strategiczny, który uwzględnia, uprzednio zidentyfikowane sygnały, płynące zarówno z otoczenia 208 Krzysztof Nowak, Jerzy Skrzypek jak i wnętrza spółki. Wybrana w ten sposób strategia umożliwia opracowanie planów dziedzinowych: marketingowego, technicznego i organizacyjnego. Z kolei plany te są źródłem danych wejściowych oraz założeń przyjętych przy konstruowaniu planu finansowego. W opisywanym holdingu, powyższa procedura została zrealizowana na trzech poziomach: Poziom pierwszy. W przedstawionej wyżej konwencji opracowane zostały programy rozwoju spółek zależnych i stowarzyszonych (A, B, C, D, E). Poziom drugi. Na tym etapie wykonano dwie wersje opracowania (A i B): • Plan Strategiczny Holdingu w dotychczasowym wariancie funkcjonowania, wraz z próbą restrukturyzacji (A). • Plan Strategiczny Holdingu w połączeniu ze Studium Wykonalności Parku Przemysłowego (B). Poziom trzeci obejmuje opracowanie scalonego planu holdingu. Opracowanie to stanowiło podstawę wyboru wariantów rozwiązań (poziomów pierwszego i drugiego) proponowanych do realizacji po uzgodnieniach z właścicielem – skarbem państwa. Zastosowana procedura zapewnia więc wypełnienie kryterium zgodności wewnętrznej, operatywności oraz racjonalności, opracowywanych planów. Tak opracowany plan strategiczny stanowi więc studium do przygotowania analiz przedprywatyzacyjnych holdingu. 2.1.3. STRATEGICZNA KARTA WYNIKÓW Zarówno plan strategiczny holdingu, jak i plany rozwoju poszczególnych spółek zawierają cele strategiczne, sformułowane zgodnie z założeniami strategicznej karty wyników,1 zaprezentowane w czterech perspektywach: • finansowej, • klienta, • wewnętrznej, • rozwoju i wzrostu. Dla każdego z celów zaproponowano miernik, oraz termin jego osiągnięcia, umożliwiając tym samym ocenę jego realizacji. 2.1.4. TECHNOLOGIA SMART Wszystkie cele zostały sformułowane zgodnie z zaleceniami technologii SMART2, według której powinny się charakteryzować pięcioma atrybutami: __________ 1 2 Por. [Kaplan i Norton 2002]. Por. [Praca zbiorowa 2003]. Symulacyjny model zarządzania holdingiem 209 • jednoznacznie określone (Specific); • mierzalne (Measurable); • akceptowalne (Acceptable); • realistyczne (Realistic); • określone w czasie (Time Constraint). Zastosowanie koncepcji strategicznej karty wyników wraz z technologią SMART spowodowało, iż zostały spełnione założenia umożliwiające skonstruowanie poprawnych metodologicznie planów spółki holdingowej, spółek zależnych oraz stowarzyszonych. W szczególności dotyczy to kryterium celowości planów. Ponadto plany zostały wykonane, przy znacznym udziale zespołów projektowych, których członkowie to wieloletni pracownicy spółek, doskonale znający ich realia. Stąd plany te cechuje realistyczna ocena uwarunkowań przygotowywanych planów (realność i akceptowalność). 2.1.5. SYMULACYJNY MODEL ORKA Przygotowanie planów rozwoju spółek oraz scalonego planu holdingu wymagało uprzedniego wykonania znacznej liczby wielowariantowych analiz ekonomiczno-finansowych, a więc spełnienia kryterium wielowariantowości. W tym celu wykorzystano symulacyjny model „ORKA”. Zawiera on autorską koncepcję przekształcenia zbioru typowych założeń planistycznych na zbiór wskaźników analitycznych. Model symulacyjny ORKA, przeznaczony jest do wspomagania budowy planów finansowych oraz oceny ich efektywności, musi więc zawierać równania: • opisujące „fizykę” przedsięwzięcia (np. sposób konstrukcji rachunku przepływu środków pieniężnych), • odwzorowujące kryteria, których spełnienie jest niezbędne do osiągnięcia zamierzonych celów. Dysponując takim modelem, przetestowanym pod względem jego wiarygodności, można przystąpić do prowadzenia eksperymentów symulacyjnych. W przypadku modelu holdingu „X”, eksperymenty te polegały na: • porównaniu wyników dostarczanych przez alternatywne warianty planów, • testowaniu wrażliwości kryteriów oceny planów na przyjęte założenia, • porównaniu wyników uzyskanych przy różnych parametrach modelu. 210 Krzysztof Nowak, Jerzy Skrzypek 3. ETAPY KONSTRUKCJI PLANU STRATEGICZNEGO HOLDINGU 3.1.OCENA BIEŻĄCEJ SYTUACJI HOLDINGU Analizy rozpoczęto od oceny bieżącej sytuacji finansowej holdingu, na podstawie przytoczonych poniżej danych. Tab. 1. Aktywa AKTYWA TRWAŁE - DANE HISTORYCZNE A. Aktywa trwałe I. Wartości niematerialne i prawne II. Rzeczowe aktywa trwałe III. Należności długoterminowe IV. Inwestycje długoterminowe V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe AKTYWA OBROTOWE - DANE HISTORYCZNE B. Aktywa obrotowe I. Zapasy II. Należności krótkoterminowe III. Inwestycje krótkoterminowe IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe 2000 33511,2 3,3 20051,3 0,0 13456,6 0,0 2000 13059,3 0,0 3508,7 9481,5 69,1 2001 29123,4 1,0 18167,2 0,0 10955,2 0,0 2001 16733,6 0,0 3112,9 13606,6 14,1 2002 2003 33437,2 30671,7 0,0 0,0 24413,3 22844,6 0,0 0,0 9023,9 7827,1 0,0 0,0 2002 2003 16795,5 18158,0 0,0 1470,5 3518,0 8347,2 13271,3 8329,7 6,2 10,6 Źródło: dane holdingu Tab. 2. Pasywa PASYWA - DANE HISTORYCZNE A. Kapitał (fundusz) własny I. Kapitał (fundusz) podstawowy II. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna) III. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna) IV. Kapitał (fundusz) zapasowy V. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny VI. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe VII. Zysk (strata) z lat ubiegłych VIII. Zysk (strata) netto IX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna) B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania I. Rezerwy na zobowiązania II. Zobowiązania długoterminowe III. Zobowiązania krótkoterminowe IV. Rozliczenia międzyokresowe Pasywa razem Źródło: dane holdingu 2000 44432,5 30000,0 0,0 0,0 2639,0 15463,4 0,0 -1351,1 -2318,8 0,0 2138,0 55,4 1593,4 431,5 57,7 46570,5 2001 43590,8 30000,0 0,0 0,0 497,8 14965,6 0,0 -1030,9 -841,7 0,0 2266,2 389,1 229,3 1142,7 505,1 45857,0 2002 41466,3 30000,0 0,0 0,0 344,5 14313,4 0,0 -1374,8 -1816,8 0,0 8766,4 231,6 162,1 385,7 7987,0 50232,7 2003 37926,7 30000,0 0,0 0,0 9,4 14301,0 0,0 -2847,1 -3536,6 0,0 10903,0 218,0 95,1 3021,5 7568,4 48829,7 Symulacyjny model zarządzania holdingiem 211 Tab. 3. Rachunek zysków i strat Wariant porównawczy - dane historyczne A. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi, w tym: B. Koszty działalności operacyjnej C. Zysk (strata) ze sprzedaży (A-B) D. Pozostałe przychody operacyjne E. Pozostałe koszty operacyjne F. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C+D-E) G. Przychody finansowe H. Koszty finansowe I. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (F+G-H) J. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (J.I. - J.II.) K. Zysk (strata) brutto (I+/-J) N. Zysk (strata) netto (K-L-M) 2000 2001 2002 6041,4 5027,1 4995,3 8002,2 7542,5 7672,3 -1960,8 -2515,4 -2677,0 1166,2 1033,1 4031,5 3580,1 1388,1 81,5 -4374,7 -2870,4 1273,0 3494,1 5163,6 2400,2 1439,2 3134,9 5490,0 -2319,8 -841,7 -1816,8 1,0 0,0 0,0 -2318,8 -841,7 -1816,8 -2318,8 -841,7 -1816,8 2003 13500,0 17262,2 -3762,2 669,9 1047,6 -4139,9 1224,9 621,5 -3536,5 0,0 -3536,5 -3536,5 Źródło: dane holdingu 7,96% A. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi, w tym: 0,00% D. Pozostałe przychody operacyjne 4,35% G. Przychody finansowe 87,69% I. Zyski nadzwyczajne Wykres 1. Struktura przychodów w 2003 roku Struktura kosztów działalności operacyjnej I. Amortyzacja w 2003 r. II. Zużycie materiałów i energii 11,39% 2,66% 8,94% 52,06% III. Usługi obce IV. Podatki i opłaty, w tym: V. Wynagrodzenia 9,55% 2,57% 1,24% 11,59% VI. Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia VII. Pozostałe koszty rodzajowe VIII. Wartość sprzedanych towarów i Wykres 2. Struktura kosztów działalności operacyjnej w roku 2003 212 Krzysztof Nowak, Jerzy Skrzypek Tab. 4. Przepływy pieniężne razem 2000 Przepływy pieniężne Środki pieniężne na koniec roku 7258,2 9019,3 2001 2002 3750 12679,3 9,8 12779,1 2003 -6177,1 6602,0 Źródło: dane holdingu Tab. 5. Wskaźniki rentowności Wskaźniki rentowności 1.Wskaźnik rentowności sprzedaży (brutto)i 2.Wskaźnik rentowności sprzedaży (netto) 3.Wskaźnik rentowności kapitału własnego (brutto) 4.Wskaźnik rentowności kapitału własnego (netto) 5.Wskaźnik rentowności aktywów (brutto) 6.Wskaźnik rentowności aktywów (netto) Jedn. % % % % % % 2000 2001 2002 2003 -38,38 -38,38 -5,22 -5,22 -4,98 -4,98 -16,74 -16,74 -1,93 -1,93 -1,84 -1,84 -36,37 -36,37 -4,38 -4,38 -3,62 -3,62 -26,20 -26,20 -9,32 -9,32 -7,24 -7,24 Źródło: obliczenia własne Z przytoczonych obliczeń wynika, że bieżącą sytuację ekonomiczno-finansową holdingu należy ocenić jako bardzo trudną. Opinię tę potwierdzają następujące fakty: • Z roku na rok powiększa sięstrata brutto. • W konsekwencji stale pogarszają się wskaźniki rentowności, przyjmując ujemne wartości. • Pokrywanie strat z kapitału zapasowego doprowadziło do jego prawie całkowitego skonsumowania. • Spółka w całym okresie charakteryzowała się nadpłynnością finansową. Holding również w 2003 roku wykazywał nadpłynność, ale równocześnie nastąpiło znaczne zmniejszenie stanu środków pieniężnych i to, niestety, na skutek ujemnych przepływów z działalności operacyjnej. • Majątek rzeczowy holdingu, na ogół przestarzały, nie nadaje się do alternatywnego wykorzystania. Natomiast atutem holdingu jest korzystna lokalizacja, uzbrojone tereny, chociaż infrastruktura techniczna wymaga modernizacji. Utrudnieniem jest to, że w okolicy występuje nadpodaż podobnych terenów i obiektów. Holding nie był dotychczas zadłużony, wszystkie swoje zobowiązania reguluje w terminie. W konsekwencji, autorzy stwierdzili, iż konieczne jest podjęcie szybkich działań restrukturyzacyjnych, które umożliwiłyby odwrócenie niekorzystnych tendencji. Symulacyjny model zarządzania holdingiem 213 3.2. ZAŁOŻENIA PLANU STRATEGICZNEGO Autorzy uznali, że strategia realizowana przez spółkę holdingową koncentrować się będzie wokół pięciu grup problemów związanych z: • nadrzędnym celem strategicznym, jakim jest zakończenie procesu prywatyzacji, a do jej zakończenia, doprowadzenie do generowania nieujemnego wyniku finansowego przez spółkę holdingową, • koniecznością dostosowania funkcjonowania holdingu „X” do potrzeb potencjalnych klientów, • zaakceptowaniem konieczności ciągłego doskonalenia funkcjonowania holdingu, wraz z poszukiwaniem nowych rozwiązań, • doskonaleniem sprawnego współdziałania pracowników holdingu „X”, • faktem, że restrukturyzowane przedsiębiorstwo stanowi holding, definiowany jako grupa spółek, z których jedna, nazywana spółką dominującą lub spółką holdingową posiada udziały w spółkach. Spółki te są samodzielne pod względem organizacyjno-prawnym, ale kapitałowo i finansowo powiązane ze Spółką dominującą. Przeprowadzona analiza strategiczna doprowadziła do dwóch zasadniczych wniosków: • Konieczne jest wypracowanie, przyjęcie i wdrożenie modelu funkcjonowania holdingu. • Konieczne jest rozważenie efektów przynajmniej dwóch wariantów funkcjonowania spółki holdingowej (bez powstania parku przemysłowego oraz z jego funkcjonowaniem). Analizie poddano następujące dopuszczalne warianty funkcjonowania spółki holdingowej: • holding zarządzający/finansowy, z zachowaniem dzierżawy majątku oraz zarządzania mediami, • holding strategiczny, z zachowaniem dzierżawy majątku oraz zarządzania mediami, • holding operacyjny, z zachowaniem dzierżawy majątku oraz zarządzania mediami, • ograniczenie się do zarządzania dzierżawą majątku oraz zarządzania mediami. Autorzy niniejszego opracowania, biorąc pod uwagę historyczne uwarunkowania związane ze sposobem powstania holdingu oraz doświadczenia zdobyte w trakcie współpracy z zespołami projektowymi spółek, uznali że najlepszą formą funkcjonowania spółki holdingowej jest wariant łączący funkcje holdingu finansowego z funkcją planowania strategicznego w wariancie dwufazowym. 214 Krzysztof Nowak, Jerzy Skrzypek 3.3. CZTERY PERSPEKTYWY Cele strategiczne zostały zaproponowane z uwzględnieniem nadrzędnego celu strategicznego, jakim jest prywatyzacja holdingu, a do czasu jego osiągnięcia zapewnienie nieujemnego wyniku finansowego spółki holdingowej. Tab. 6. Cele - perspektywa finansowa Określenie celu Miernik Czas Optymalne zarządzania udziałami. Ekonomiczna wartość dodana EVA. I półrocze 2005. Cele finansowe związane z działalnością spółki holdingowej. Generowanie nieujemnego wyniku finansowego. Kreowanie przychodów z działalności innej niż operacyjna (wg nowych rodzajów działalności). Powstanie przychodów z działalności innej niż operacyjna. I kwartał 2009 (wariant B). I kwartał 2005. Tab. 7. Cele - perspektywa klienta Określenie celu Dostosowanie działalności operacyjnej spółki holdingowej do potrzeb klienta. Miernik Stopień wypełnienia oczekiwań spółek, opisanych w ich planach rozwoju. Czas I półrocze 2005. Tab. 8. Cele - perspektywa wewnętrzna Określenie celu Miernik Czas Doprowadzenie do zakończenia prac związanych z planami rozwoju spółek zależnych. Określenie kierunku prac (co w tym przypadku rozumiane jest jako akceptacja bądź odrzucenie podstawowych rozwiązań zaproponowanych w niniejszym opracowaniu) zmierzających do pełnej prywatyzacji. Opracowanie ścieżki prywatyzacji holdingu. Przyjęcie planów spółek zależnych przez zarząd holdingu. Określenie kierunku prac zmierzających do prywatyzacji holdingu. Do końca lutego 2004 Do końca maja 2004 Przyjęcie założeń przez zarząd holdingu. Zmiany w statutach spółek (jeśli to konieczne) i aktualizacja składu zarządów i rad nadzorczych spółek, w związku z realizacją funkcji nadzoru właścicielskiego. Przyjęcie zmian przez zarząd holdingu. Do końca września 2004. II półrocze 2004 - I półrocze 2005. Symulacyjny model zarządzania holdingiem 215 Tab. 9. Cele - perspektywa rozwojowa Określenie celu Miernik Wykorzystanie struktur macierzowych do nadzoru właścicielskiego oraz planowana strategicznego. Wykorzystanie struktur macierzowych do monitorowania realizacji planów rozwoju, ich korekty, oraz bieżącej aktualizacji. Wdrożenie bazy informacyjnej o bieżącej działalności spółek. Przygotowanie i wprowadzenie systemu oceny działalności spółek. Czas Struktura organizacyjna. II kwartał 2004. Struktura organizacyjna. II kwartał 2004. Realizacja wdrożenia bazy. II półrocze 2004. I półrocze 2005. Powstanie systemu ocen. 3.4. WARIANTY REALIZACJI CELÓW STRATEGICZNYCH Analizę strategiczną, rozpoczęto od metody SWOT, której podsumowanie przedstawiono w tabeli 10 oraz na wykresie 3. Pozwala ona sformułować następujące wnioski: 1. Charakterystyczna jest bardzo niska suma wag dla możliwości (znacznie niższa od sumy wag zagrożeń na „dziś” i „jutro”) oraz fakt, że suma wag dla możliwości zrównuje się z sumą wag dla zagrożeń dopiero „pojutrze”. 2. Silne strony przeważają nad słabymi w całym analizowanym okresie. Tab. 10. SWOT – podsumowanie Podsumowanie Możliwości (suma wag) Zagrożenia (suma wag) Silne strony (suma wag) Słabe strony (suma wag) Podsumowanie tempo wzrostu Możliwości (suma wag) Zagrożenia (suma wag) Silne strony (suma wag) Słabe strony (suma wag) Dziś 6,50 16,70 23,50 18,50 Jutro 9,00 13,50 26,00 16,40 Dziś Jutro 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 38,46% -19,16% 10,64% -11,35% Pojutrze 11,30 11,50 28,50 12,00 Pojutrze 25,56% -14,81% 9,62% -26,83% Źródło: opracowanie własne Ponadto okazało się, że przewidywane utworzenie parku przemysłowego (jako niezależnego podmiotu) w istotny sposób wpłynie na warunki i sposób funkcjonowania holdingu. W rezultacie do dalszych rozważań przyjęto dwa podstawowe warianty: 216 Krzysztof Nowak, Jerzy Skrzypek • • Wariant „A”, zakładający, kontynuację dotychczasowej działalności w perspektywie najbliższych lat, z rozszerzeniem o funkcję planowania strategicznego, Wariant „B”, w którym spółka holdingowa, funkcjonuje jak w wariancie „A”, jednak na ograniczonym majątku, zakładając, że w 2004 park przemysłowy rozpocznie swą działalność. Podsumowanie SWOT 30,00 25,00 Możliwości (suma wag) 20,00 Zagrożenia (suma wag) 15,00 Silne strony (suma wag) 10,00 Słabe strony (suma wag) 5,00 0,00 Dziś Jutro Pojutrze Wykres 3. Suma wag W celu dokładnego określenia założeń realizacji celów strategicznych spółki holdingowej, warianty bazowe podzielono na subwarianty. Autorzy rozważali początkowo opracowanie następujących pięciu subwariantów: • A1 – realizacja dotychczasowych funkcji spółki holdingowej, • A2 – poszerzenie dotychczasowych funkcji spółki holdingowej (zgodnie z propozycjami zawartymi w planie strategicznym), • B1 – realizacja dotychczasowych funkcji spółki holdingowej, przy założeniu, że powstanie park przemysłowy, • B2 – poszerzenie dotychczasowych funkcji spółki holdingowej (zgodnie z propozycjami zawartymi w planie strategicznym), • B3 – poszerzenie dotychczasowych funkcji spółki holdingowej (zgodnie z propozycjami zawartymi w planie strategicznym), przy założeniu, że w otoczeniu powstanie park przemysłowy, ale spółka holdingowa nie będzie współuczestniczyć w tym przedsięwzięciu. Warianty realizacji strategii przedstawiono na rysunku 4. Na wstępnym etapie rozważań postanowiono wykluczyć realizację wariantu B3, ponieważ ryzyko niepowodzenia parku przemysłowego jest zdecydowanie niższe, niż Symulacyjny model zarządzania holdingiem 217 ryzyko powstania „utraconych korzyści”, z powodu konieczności funkcjonowania obok parku. Warianty realizacji celów strategicznych WARIANT „A” WARIANT „B” z Parkiem Przemysłowym WARIANT „A1” WARIANT „B1” (kontynuacja dotychczasowej działalności) (kontynuacja dotychczasowej działalności, ale w koegzystencji z P. Przemysłowym) WARIANT „A2” WARIANT „B2” (kontynuacja dotychczasowej działalności z planowanym poszerzeniem zakresu działania spółki holdingowej) (kontynuacja dotychczasowej działalności z poszerzeniem działalności s. h., w koegzystencji z P. Przemysłowym P ł ) WARIANT „B3” (kontynuacja dotychczasowej działalności z poszerzeniem działalności s. h., z Parkiem Przemysłowym w otoczeniu) Rys. 4. Warianty funkcjonowania holdingu „X” 3.4.1. ZAŁOŻENIA WARIANTU A Działalność holdingu „X” w latach następnych będzie generalnie kontynuacją stanu aktualnego. Niezbędne jednak będzie poniesienie nakładów inwestycyjnych na infrastrukturę techniczną, tak aby stała się atutem Spółki, który zachęcałby potencjal- 218 Krzysztof Nowak, Jerzy Skrzypek nych przedsiębiorców do lokowania swoich przedsiębiorstw na terenie holdingu. W rezultacie modernizacji infrastruktury założono wzrost przychodów z czynszów z tytułu dzierżawy majątku, w związku z uruchomieniem nowych produktów. W wariancie A holding „X” funkcjonuje w dotychczasowym układzie organizacyjnym i prawnym. Podstawowym przedmiotem działalności jest najem i dzierżawa, świadczenie usług dystrybucji mediów energetycznych oraz usługi gospodarki ściekowej. W ramach posiadanych środków finansowych we własnym zakresie prowadzi modernizację infrastruktury zakładowej, efektem której będą nowe wydzierżawienia majątku. 3.4.2. ZAŁOŻENIA WARIANTU B Wariant ten zakłada wdrożenie koncepcji Parku Przemysłowego, a w przyszłości i parku przemysłowo-technologicznego, na bazie: 1. majątku niepracującego holdingu, 2. majątku obecnie będącego w gestii obcych podmiotów gospodarczych, 3. części infrastruktury technicznej, która zostanie wniesiona w formie aportu do parku przemysłowego. Realizacja wariantu B doprowadzi więc do sytuacji gdy: 1. holding będzie pełnił strategiczną rolę organu nadzoru właścicielskiego, w stosunku do spółek zależnych i stowarzyszonych; 2. przedmiotem działalności spółki holdingowej będzie najem i dzierżawa tych obiektów, które aktualnie są wynajmowane bądź wydzierżawiane przez spółki zależne i stowarzyszone; 3. rzeczowy majątek trwały zostanie ograniczony do niezbędnego minimum; 4. pozostały majątek trwały oraz infrastruktura w postaci rzeczowej (place, drogi, gospodarka mediami, oczyszczalnia ścieków, i OC) zostanie wniesiona do parku przemysłowego w formie aportu. Ochroną mienia zajmie się inny podmiot gospodarczy. 3.5. PLANY DZIEDZINOWE W trakcie konstrukcji planu strategicznego zostały sformułowane cele oraz założenia jakie musiały spełnić plany dziedzinowe (marketingowy, techniczny, organizacyjny i finansowy). Jednocześnie dokonano niezbędnych korekt w założeniach wariantów, przyjmując iż zmodyfikowane warianty A1, A2, B1 oraz B2, będą nosiły odpowiednio nazwy A, A-bis, B oraz B-bis. W rezultacie plany te przygotowano w wariancie A, pokazując jakie konsekwencje spowoduje realizacja wariantów A-bis, B oraz B-bis. Symulacyjny model zarządzania holdingiem 219 Warto podkreślić, że wszystkie plany dziedzinowe uwzględniają konieczność realizacji celów strategicznych, określonych konkretnymi miernikami. Wyniki analiz sporządzonych na potrzeby wspomnianych planów, stały się jednocześnie źródłem założeń planu finansowego. 3.6. PLAN MARKETINGOWY Kluczowym elementem planu marketingowego było skonstruowanie prognozy przychodów ze sprzedaży, pokazanych na wykresie 4. 30000,0 tys. zł. 25000,0 Wariant A 20000,0 Wariant A-bis 15000,0 Wariant B 10000,0 Wariant B-bis 5000,0 0,0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 lata Wykres 4. Przychody ze sprzedaży we wszystkich wariantach 3.7. PLAN TECHNICZNY W planie technicznym określono poziom niezbędnych nakładów inwestycyjnych, koszty remontów oraz koszty działalności operacyjnej. Tab. 11. Nakłady inwestycyjne oraz remonty Lata Ogółem nakłady Remonty 2004 2005 2006 2007 2008 2009 1 485,0 427,5 1 915,0 400,0 2 425,0 400,0 2 065,0 400,0 1 120,0 420,0 1 300,0 440,0 2010 980,0 460,0 2011 11 290,0 2 947,5 Źródło: opracowanie własne Ogółem nakłady inwestycyjne w latach 2004-2010 szacuje się na kwotę 11 290,0 tys. zł. Planowane koszty remontów w tym okresie wyniosą 2 947,5 tys. zł. 220 Krzysztof Nowak, Jerzy Skrzypek 35000,0 tys. zł. 30000,0 25000,0 Wariant A 20000,0 Wariant A-bis 15000,0 Wariant B 10000,0 Wariant B-bis 5000,0 0,0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 lata Wykres 5. Koszty działalności operacyjnej w rozpatrywanych wariantach 3.8. PLAN ORGANIZACYJNY W ramach prac związanych z planem organizacyjnym holdingu, opracowano jego nową strukturę organizacyjną, propozycję bazy informacyjnej o bieżącej działalności spółek i systemu oceny ich funkcjonowania. 3.9. PLAN FINANSOWY 3.9.1. ZAŁOŻENIA Poniżej zawarto podstawowe założenia, przyjęte przy konstrukcji analiz: • Wszystkie obliczenia przygotowano w oparciu o specjalnie przygotowany arkusz kalkulacyjny, który umożliwia aktualizację planu. • Analizy przygotowano za okres 2004-2011. • Analizy obejmują rachunek zysków i strat, bilans, przepływy środków pieniężnych, ocenę majątku przedsiębiorstwa, podstawowe wskaźniki analityczne, oraz wstępną wycenę spółki. • Wszystkie dane liczbowe wyrażono w tysiącach złotych. Przy konstruowaniu prognoz założono: • • • Średnioroczny poziom inflacji liczony w stosunku do roku ubiegłego wyniesie każdorazowo 2 %. Wzrost od roku 2005 poziomu czynszów z tytułu najmu i dzierżawy w wysokości odpowiadającej poziomowi inflacji. Wzrost cen świadczonych usług w tempie odpowiadającym inflacji. Symulacyjny model zarządzania holdingiem • • • • • • • • • • 221 Stałe ilościowe zapotrzebowanie na media energetyczne w poszczególnych latach obrotowych. Wzrost cen sprzedawanych towarów i materiałów o 2% w skali roku (licząc do roku poprzedniego). Wzrost przychodów ze sprzedaży z tytułu nowych wydzierżawień, pokazany w planie marketingowym. Stałą wartość początkową rzeczowego majątku trwałego (bez ewentualnej urzędowej zmiany wartości). W przypadku utworzenia parku przemysłowego wartość nominalna udziałów w parku objętych przez holding aportem jest równa wartości netto przekazanego majątku. Wzrost kosztów działalności (z wyjątkiem kosztów amortyzacji) o założony poziom inflacji. Średnioroczną stawkę amortyzacyjną przeprowadzonych modernizacji w wysokości 8%. Modernizacja gospodarki wodno ściekowej i infrastruktury kolejowej dotyczy budowli, co związane jest ze wzrostem podatku od nieruchomości. Zysk z likwidacji majątku trwałego, postawionego w latach ubiegłych w stan ewidencyjnej likwidacji. Odsetki od środków pieniężnych w stałej wysokości 150,0 tys. zł w skali roku. 3.9.2. WYBÓR WARIANTU FUNKCJONOWANIA HOLDINGU NA DRODZE EKSPERYMENTÓW SYMULACYJNYCH Na podstawie określonych celów, jak i przyjętych założeń, przeprowadzono serię eksperymentów symulacyjnych za pomocą modelu „ORKA”, których wyniki przedstawiono w kolejnych tabelach. Tab. 12. Wynik finansowy netto w wariantach A, A-bis oraz B i B-bis Wynik finansowy netto Wariant A Wariant A-bis Wariant B Wariant B-bis 2 004 2 005 2 006 2 007 2 008 2 009 2 010 2 011 -442,7 -9275,5 -2141,0 -2112,8 -2178,2 -2272,3 -2569,5 -2442,6 -8323,4 -2656,6 -2290,6 -2122,3 -2056,5 -2154,7 -2256,1 -2083,4 4753,8 -6931,7 357,0 546,8 -1232,0 798,0 839,6 1130,1 -5227,1 -691,1 -344,7 -169,0 -1232,0 798,0 839,6 1130,1 Źródło: opracowanie własne Z rachunku zysków i strat wynika, że zarówno w wariancie A jak i A-bis nie jest możliwe osiąganie zysku netto przez holding. Natomiast w wariancie B i B-bis dodatni wynik finansowy holding osiągnie w 2009 roku. Związane to jest, przede 222 Krzysztof Nowak, Jerzy Skrzypek wszystkim, z wyeliminowaniem z kosztów działalności operacyjnej, kosztów utrzymania obiektów niepracujących i zbędnych. Niestety strata (w latach, w których występuje), powstaje już na poziomie zysków na sprzedaży, a więc koszty działalności operacyjnej są wyższe od przychodów ze sprzedaży. 6000,0 4000,0 tys. zł. 2000,0 0,0 -2000,0 2 004 2 005 2 006 2 007 2 008 2 009 2 010 2 011 -4000,0 Wariant A Wariant A-bis Wariant B Wariant B-bis -6000,0 -8000,0 -10000,0 czas Wykres 6. Zysk netto w wariantach A, A-bis oraz B i B-bis We wszystkich rozpatrywanych wariantach suma bilansowa systematycznie spada. W przypadku wariantu A oraz A-bis podstawową przyczyną jest systematyczne ponoszenie znacznych strat, co po stronie aktywów odbija się na stanie środków pieniężnych. 50000,0 40000,0 tys. zł. Wariant A 30000,0 Wariant A-bis 20000,0 Wariant B Wariant B-bis 10000,0 0,0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 lata Wykres 7. Suma bilansowa 2010 2011 Symulacyjny model zarządzania holdingiem 223 Kapitał własny bardzo szybko maleje w wariantach A oraz A-bis, z powodu systematycznego generowania znacznych strat, natomiast w wariancie B i B-bis utrzymuje się na mniej więcej stałym poziomie. Tab. 13. Kapitał własny Kapitał własny Wariant A Wariant A-bis Wariant B Wariant B-bis 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 37484,0 29603,3 42680,5 32699,6 28208,5 26946,7 35748,8 32008,5 26067,5 24656,1 36105,8 31663,7 23954,8 22533,8 36652,6 31494,7 21776,6 20477,3 35420,5 30262,7 19504,3 18322,7 36218,5 31060,7 16934,8 16066,6 37058,1 31900,3 14492,2 13983,2 38188,1 33030,4 tys. zł. Źródło: opracowanie własne 45000,0 40000,0 35000,0 30000,0 25000,0 20000,0 15000,0 10000,0 5000,0 0,0 Wariant A Wariant A-bis Wariant B Wariant B-bis 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 lata Wykres 8. Kapitał własny Analiza danych dotyczących poziomu kapitału zapasowego oraz poziomu strat z lat ubiegłych pokazuje, iż w wariantach A oraz A-bis, strata z lat ubiegłych przewyższa, począwszy od 2004 roku, poziom kapitału zapasowego, co oznacza, że w roku 2004 cały kapitał zapasowy zostanie skonsumowany. W przypadku wariantu B i B-bis podobna sytuacja zachodzi jedynie w roku 2004. W tej sytuacji postanowiono sprawdzić, czy jest spełniony warunek zapisany w art. 397. KSH: „Jeżeli bilans sporządzony przez zarząd wykaże stratę przewyższającą sumę kapitałów zapasowego i rezerwowych oraz jedną trzecią kapitału zakładowego, zarząd obowiązany jest niezwłocznie zwołać walne zgromadzenie celem powzięcia uchwały dotyczącej dalszego istnienia spółki”. Dane zawarte w tabeli 14 pokazują, iż wspomniany warunek jest spełniony w przypadku wariantu A oraz A-bis począwszy od 2005 roku, natomiast nigdy nie jest spełniony w przypadku wariantu B i B-bis. 224 Krzysztof Nowak, Jerzy Skrzypek Tab. 14. Warunek kodeksowy Warunek kodeksowy Suma kodeksowa Wariant A Wariant A-bis Wariant B Wariant B-bis Strata Wariant A Wariant A-bis Wariant B Wariant B-bis Spełnienie warunku Wariant A Wariant A-bis Wariant B Wariant B-bis 2004 3625,7 8544,6 8837,5 8837,5 -442,7 -8323,4 4753,8 -5227,1 NIE NIE NIE NIE 2005 2010 2011 8101,9 -1173,6 -3314,6 -5427,3 -7605,5 -9877,8 221,2 -2435,4 -4726,0 -6848,3 -8904,8 -11059,4 18510,2 11578,5 11935,5 12482,3 11250,2 12048,2 8529,3 7838,2 7493,4 7324,4 6092,4 6890,4 -12447,3 -13315,5 12887,8 7730,0 -9275,5 -2656,6 -6931,7 -691,1 TAK TAK NIE NIE 2006 -2141,0 -2290,6 357,0 -344,7 TAK TAK NIE NIE 2007 -2112,8 -2122,3 546,8 -169,0 TAK TAK NIE NIE 2008 2009 -2178,2 -2272,3 -2056,5 -2154,7 -1232,0 798,0 -1232,0 798,0 TAK TAK NIE NIE TAK TAK NIE NIE -2569,5 -2256,1 839,6 839,6 TAK TAK NIE NIE -2442,6 -2083,4 1130,1 1130,1 TAK TAK NIE NIE 20000,0 tys. zł. 15000,0 Wariant A Wariant A-bis 10000,0 Wariant B Wariant B-bis 5000,0 0,0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 czas Wykres 9. Środki pieniężne Holding generuje dodatnie środki pieniężne we wszystkich z opracowanych wariantów. Jednak w przypadku realizacji wariantu B i B-bis powstają znaczne nadwyżki wolnych środków pieniężnych (przeciętnie 12 000 tys. zł.). Oznacza to, iż w przypadku opracowywaniu wersji II niniejszego planu, należy opracować plan wykorzystania tych nadwyżek. Nasuwa się przy tym pomysł, aby środki te angażować w zadania inwestycyjne, planowane przez spółki zależne i stowarzyszone. Symulacyjny model zarządzania holdingiem 225 Tab. 15. Przepływy środków pieniężnych Środki pieniężne Wariant A Wariant A-bis Wariant B Wariant B-bis 2004 2005 2006 2007 2008 2009 6602,0 12602,5 9406,8 9116,9 7936,7 9523,5 15766,7 11404,5 9641,3 7882,8 15974,8 10898,4 7825,9 6732,6 16391,9 10587,2 5072,5 4952,4 14823,3 9665,4 3383,0 2979,4 15493,6 10335,8 2010 2011 1504,6 247,5 1323,4 856,1 16200,0 17153,9 11042,2 11996,1 Źródło: obliczenia własne Wartości podstawowych wskaźników finansowych pokazano w tabeli 16. Tab. 16. Podstawowe wskaźniki Podstawowe wskaźniki rentowność sprzedaży netto "A" rentowność sprzedaży netto "A-bis" rentowność sprzedaży netto "B" rentowność sprzedaży netto "B-bis" rentowność aktywów netto "A" rentowność aktywów netto "A-bis" rentowność aktywów netto "B" rentowność aktywów netto "B-bis" rentowność kapitalu własnego "A" rentowność kapitalu własnego "A-bis" rentowność kapitalu własnego "B" rentowność kapitalu własnego "B-bis" płynność bieżąca "A" płynność bieżąca "A-bis" płynność bieżąca "B" płynność bieżąca "B-bis" 2004 -1,99% -37,36% 22,02% -24,21% -0,95% -22,85% 10,25% -14,77% -1,18% -28,12% 11,14% -15,99% 11,34 17,61 15,05 19,59 2005 -40,39% -51,86% -34,78% -29,69% -25,50% -7,95% -17,82% -2,00% -32,88% -9,86% -19,39% -2,16% 8,77 13,45 14,17 20,51 2006 -9,37% -41,82% 1,81% -14,51% -6,33% -7,46% 0,91% -1,01% -8,21% -9,29% 0,99% -1,09% 6,81 12,39 14,89 21,66 2007 -9,05% -37,59% 2,72% -6,98% -6,74% -7,51% 1,38% -0,50% -8,82% -9,42% 1,49% -0,54% 5,06 10,89 15,03 20,98 2008 -9,14% -35,71% -136,98% -136,97% -7,56% -7,94% -3,32% -3,86% -10,00% -10,04% -3,48% -4,07% 4,01 8,66 81,44 56,76 2009 -9,35% -36,69% 87,07% 87,07% -8,69% -9,20% 2,11% 2,45% -11,65% -11,76% 2,20% 2,57% 2,89 6,29 83,75 59,46 2010 -10,37% -37,67% 89,91% 89,92% -10,83% -10,83% 2,18% 2,52% -15,17% -14,04% 2,27% 2,63% 1,68 4,37 86,16 62,25 2011 -9,66% -34,11% 118,77% 118,77% -11,40% -11,30% 2,86% 3,29% -16,85% -14,90% 2,96% 3,42% 1,37 3,92 89,79 66,26 3.9.4. WNIOSKI Dane zawarte w planach dziedzinowych pozwoliły skonstruować plan finansowy w czterech opisywanych wariantach, a w rezultacie sformułować następujące wnioski: • Z rachunku zysków i strat wynika, że zarówno w wariancie A jak i A-bis nie jest możliwe osiąganie zysku netto przez holding. • W wariancie B i B-bis dodatni wynik finansowy holding osiągnie w 2009 roku. Związane to jest, przede wszystkim, z wyeliminowaniem z kosztów działalności operacyjnej, kosztów utrzymania obiektów niepracujących i zbędnych. • Strata (w latach, w których występuje), powstaje już na poziomie zysków ze sprzedaży, a więc koszty działalności operacyjnej są wyższe od przychodów ze sprzedaży. 226 Krzysztof Nowak, Jerzy Skrzypek W tej sytuacji zespół projektowy rekomendował zarządowi przyjęcie do realizacji założeń wariantu B lub B-bis (w zależności od rozwoju sytuacji w spółce „B”1). Wariant ten zakłada istnienie holdingu, funkcjonującego na majątku wykorzystywanym obecnie przez spółki zależne i stowarzyszone, niezbędnym do ich działania. Pozostały majątek i infrastruktura zostaną wniesione do utworzonego parku przemysłowego. Park przemysłowy, jako instytucja non-profit korzystać może z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na rozwój. Wariant ten prowadzi do osiągnięcia pozytywnych wyników finansowych holdingu. Jednak po roku 2011 musi zostać poddana analizie i ocenie działalność parku przemysłowego, pod kątem wspomagania działalności spółek funkcjonujących w ramach holdingu. 4. PODSUMOWANIE Wszystkie działania prowadzone w holdingu „X”, dotyczące stosowanych procedur planowania, wymagały przekształceń zarówno systemu planowania spółek wchodzących w skład holdingu (określenia wzajemnych relacji pomiędzy planami spółek a planami spółki holdingowej), jak i adaptacji pracowników do nowych warunków funkcjonowania. Holding jest przecież przedsiębiorstwem, którego zarząd powinien stosować nowoczesne metody zarządzania, które wynikają głównie z czterech przesłanek: 1. Przetrwanie przedsiębiorstwa zależy od klienta (stąd konieczność stałego reagowania na ciągle zmieniające się jego potrzeby i rosnące wymagania). 2. Główną siłą przedsiębiorstwa jest jego zdolność do innowacji (tzn. stałego i zespołowego doskonalenia się wszystkich działających w przedsiębiorstwie partnerów procesu jego funkcjonowania). 3. Podstawą sprawności organizacji są więzi współdziałania wszystkich jej części, to również znaczy, że dotyczy wszystkich jej pracowników w realizacji przyjętego systemu wartości, misji, oraz w konsekwencji, wybranej strategii. 4. Przedsiębiorstwo jest częścią otoczenia i niemożliwe jest, aby w otwartym systemie społeczno-ekonomicznym mogło istnieć i rozwijać się wbrew niekorzystnym zmianom otoczenia. Z powyższych stwierdzeń wynika, że aby przedsiębiorstwo w sposób sprawny mogło realizować swoją misję, strategię, funkcje, cele i zadania, musi ono stale analizować zmiany w swoim bliższym i dalszym otoczeniu, identyfikować konsekwencje zmian w tym otoczeniu dla swego funkcjonowania oraz podejmować decyzje doty__________ 1 Spółka „B” ma decydujące znaczenie dla całego holdingu z punktu widzenia powiązań technicznofinansowych, tym bardziej, ze przewidywana jest jej sprzedaż. Symulacyjny model zarządzania holdingiem 227 czące niezbędnych rodzajów i głębokości swoich przekształceń w różnych sferach funkcjonowania, które zapewnią mu przewagę konkurencyjną na rynku. Oznacza to także konieczność systematycznego analizowania wyników swego funkcjonowania, przyczyn istniejącego stanu rzeczy (swoich silnych i słabych stron), modyfikowania swojej strategii działania oraz zasad funkcjonowania organizacji. W opinii autorów niniejszego opracowania, jednym z najważniejszych rezultatów wykonanych prac (spełniającym przy tym wymienione powyżej postulaty) było stworzenie symulacyjnego modelu zarządzania holdingiem. Model ten umożliwia: 1. przygotowanie planów rozwoju spółek zależnych (według przyjętych, jednolitych wzorów), wraz z możliwością ich bieżącej korekty, 2. uwzględniając dane pochodzące z planów rozwoju spółek zależnych oraz decyzje dotyczące celów strategicznych holdingu, tworzenie, na bieżąco aktualizowanych, planów spółki holdingowej, 3. regularne monitorowanie realizacji planów rozwoju, ich korektę, oraz bieżącą aktualizację, biorąc pod uwagę formę funkcjonowania spółki holdingowej, 4. planowanie strategiczne na poziomie spółki holdingowej. Podstawowym narzędziem analitycznym, wykorzystywanym w trakcie budowy planu strategicznego holdingu „X”, był symulacyjny model „ORKA”, który zawiera autorską koncepcję przekształcenia zbioru typowych założeń planistycznych na zbiór wskaźników analitycznych. LITERATURA FILAR, E., SKRZYPEK, J. 1996. Biznes Plan. POLTEXT, Warszawa. KAPLAN, R., NORTON, D. 2002. Strategiczna karta wyników. Jak przełożyć strategię na działania. PWN, Warszawa. PRACA ZBIOROWA 2003. Zarządzanie projektem. Model najlepszych praktyk. IFC PRESS, Kraków. SKRZYPEK, J. 2004. Procedura sporządzania wniosków o dotacje europejskie. Twigger, Warszawa (w druku).