Pobierz PDF - Ebookpoint
Transkrypt
Pobierz PDF - Ebookpoint
Tytuł oryginału: Reinventing You: Define Your Brand, Imagine Your Future Tłumaczenie: Joanna Sugiero ISBN: 978-83-246-8710-7 Original work copyright © 2013 Dorie Clark. Published by arrangement with Harvard Business Review Press. Polish edition copyright © 2014 by Helion S.A. All rights reserved. All rights reserved. No part of this book may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopying, recording or by any information storage retrieval system, without permission from the Publisher. Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich właścicieli. Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce. Drogi Czytelniku! Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres http://onepress.pl/user/opinie/odkryj Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję. Wydawnictwo HELION ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63 e-mail: [email protected] WWW: http://onepress.pl (księgarnia internetowa, katalog książek) Printed in Poland. • Kup książkę • Poleć książkę • Oceń książkę • Księgarnia internetowa • Lubię to! » Nasza społeczność SPIS TRE¥CI 1. Nowy krajobraz kreowania marki 9 2. Zmieñ punkt, z którego zaczynasz 23 3. OkreĂl swój cel 45 4. Sprawdě swojÈ nowÈ drogÚ — wykonaj jazdÚ próbnÈ 63 5. ZdobÈdě niezbÚdne umiejÚtnoĂci 81 6. Kto jest Twoim mentorem? 97 7. Wykorzystaj swojÈ odmiennoĂÊ 115 8. Naucz siÚ opowiadaÊ swojÈ historiÚ 135 9. Przedstaw siÚ ponownie 159 10. Pokaĝ, ile jesteĂ wart 181 11. Idě do przodu 211 Epilog. Co zrobiÊ, ĝeby Twoja przemiana byïa trwaïa? 227 Dodatek A Ocena Twoich osiÈgniÚÊ zawodowych, która pomoĝe Ci odkryÊ siebie na nowo 233 Dodatek B Pytania, które warto zadaÊ na zajÚciach lub podczas dyskusji grupowej 239 PodziÚkowania 241 O autorce 243 Kup książkę Poleć książkę Kup książkę Poleć książkę ROZDZIA 10. Pokaĝ, ile jesteĂ wart Zawsze podziwiaïam projektantów stron WWW i grafików. Gdy szukajÈ pracy, po prostu wyjmujÈ swoje portfolio i pokazujÈ potencjalnemu pracodawcy konkretne przykïady swojej pracy. JeĂli ich projekty logo, strony internetowe albo próbki raportów spodobajÈ siÚ, to prawdopodobnie dostanÈ pracÚ. Jednak w przypadku wiÚkszoĂci innych zawodów sprawa jest duĝo trudniejsza. Jak pokazaÊ nowo poznanej osobie, co potrafisz? Na szczÚĂcie mamy erÚ internetu, który wszystko zmieniï. Publikowanie prac majÈcych charakter wïasnoĂci intelektualnej nic nie kosztuje, dlatego nie masz ĝadnej wymówki, ĝeby tego nie robiÊ. W tym rozdziale powiemy, jak: x stworzyÊ wïasne portfolio; x znaleěÊ odpowiedni Ărodek przekazu; x zbudowaÊ internetowe relacje, które póěniej bÚdziesz mógï przeksztaïciÊ w prawdziwe znajomoĂci; 181 Kup książkę Poleć książkę Odkryj siebie na nowo x nie dopuĂciÊ do tego, ĝeby media spoïecznoĂciowe przejÚïy kontrolÚ nad Twoim ĝyciem; x budowaÊ swojÈ reputacjÚ w Ăwiecie rzeczywistym. Tworzenie portfolio Tworzenie wïasnych treĂci, czyli produktów o charakterze wïasnoĂci indywidualnej, to wspaniaïe narzÚdzie dla kaĝdego. Jeĝeli w dzisiejszych, trudnych ekonomicznie czasach pracujesz po godzinach nad stworzeniem swojej nowej osobistej marki, koniecznie musisz znaleěÊ sposób na to, ĝeby dowieĂÊ swojej wiedzy i umiejÚtnoĂci, a takĝe skontaktowaÊ siÚ z odpowiednimi osobami (które bÚdÈ zainteresowane Twoimi treĂciami) i wyrobiÊ sobie u nich reputacjÚ eksperta. Musisz wiedzieÊ, ĝe ludzie, którzy prowadzÈ publiczne dyskusje w swojej branĝy i sÈ czÚsto cytowani przez innych, majÈ jednÈ wspólnÈ cechÚ: wyznajÈ spójnÈ, zdefiniowanÈ na piĂmie filozofiÚ. Jeĝeli dobrze do tego podejdziesz, nie spotkasz siÚ z zarzutami, ĝe „odkrywasz AmerykÚ”. Twoi znajomi z poprzedniej pracy mogÈ siÚ zastanawiaÊ, dlaczego oceanograf marzy o karierze bankiera inwestycyjnego albo dlaczego instruktor tenisa postanowiï zostaÊ wiceprezesem do spraw sprzedaĝy, albo jak to moĝliwe, ĝe inĝynier ubiega siÚ o stanowisko dyrektora dziaïu kadr. Postaraj siÚ, ĝeby ludzie ocenili Twoje poczynania na podstawie materiaïów, które stworzyïeĂ, a nie Twojej dotychczasowej Ăcieĝki kariery. Gdy ktoĂ odwiedzi TwojÈ stronÚ internetowÈ, powinien zachwyciÊ siÚ jej zawartoĂciÈ i pozbyÊ siÚ wszelkich wÈtpliwoĂci. Moĝesz przesïaÊ takiej osobie ciekawe ïÈcza („Jerzy, ostatnio opowiadaïeĂ, ĝe masz problemy ze swoim zespoïem handlowców — oto mój artykuï, który moĝe CiÚ zainteresowaÊ”). Moĝesz równieĝ informowaÊ o swoich tekstach za pomocÈ mediów spoïecznoĂciowych, tak 182 Kup książkę Poleć książkę Pokaĝ, ile jesteĂ wart aby kaĝdy, kto chce wiedzieÊ, co siÚ u Ciebie dzieje, dostaï jasny i czytelny komunikat: „Zamierzam wstrzÈsnÈÊ nowÈ branĝÈ”. W taki wïaĂnie sposób rozpoczÈï swojÈ karierÚ Brian Clark (nie ïÈczy nas ĝadne pokrewieñstwo) w nowej branĝy. Clark zaïoĝyï bardzo popularnÈ stronÚ Copyblogger, na której radzi, jak udoskonaliÊ swojÈ stronÚ WWW i zwiÚkszyÊ wpïywy z niej, oferujÈc czytelnikom lepsze i ciekawsze treĂci. Strona Copyblogger staïa siÚ cennym narzÚdziem dla firm i osób prywatnych, które chcÈ zaznaczyÊ swojÈ obecnoĂÊ w internecie. Czasopismo „Advertising Age” umieĂciïo jÈ na trzecim miejscu na liĂcie najbardziej wpïywowych blogów o tematyce marketingowej Power150, a „Guardian” nazwaï jÈ jednym z 50 najbardziej znaczÈcych blogów na Ăwiecie. Nikogo wiÚc nie zdziwi fakt, ĝe zaïoĝyï jÈ… prawnik? „Nie znosiïem pracy w kancelarii”, wyjaĂniï Clark w wywiadzie, „za to fascynowaï mnie internet. To byïa caïkowita zmiana branĝy, ale zawsze umiaïem dobrze pisaÊ, wiÚc zaïoĝyïem wïasnÈ stronÚ. ProwadzÚ jÈ od ponad dziesiÚciu lat. Teraz juĝ jest czÚĂciÈ mnie”I. Jego sïowa sÈ znaczÈce. Dzisiaj nikt nie wÈtpi, ĝe Brian Clark Ăwietnie zna siÚ na marketingu w internecie. Jednak spróbujmy sobie wyobraziÊ, jak to mogïo wyglÈdaÊ dziesiÚÊ lat temu: czy nie byïbyĂ podejrzliwy, gdyby maïo znany prawnik udzielaï Ci rad na temat marketingu? Dlatego Clark skupiï siÚ na tym, ĝeby odpowiednio poinformowaÊ ludzi o zmianie swojej marki. Nie zmieniï profesji z dnia na dzieñ. PoĂwiÚciï sporo czasu na to, ĝeby nauczyÊ siÚ potrzebnych umiejÚtnoĂci i zdobyÊ niezbÚdnÈ praktykÚ. Otworzyï trzy firmy i wypromowaï je za pomocÈ internetu. DziÚki temu zrozumiaï, jakie informacje najbardziej interesujÈ klientów i w jaki sposób powinien je eksponowaÊ. Gdy w 2006 roku zakïadaï stronÚ Copyblogger, wiedziaï, co musi zrobiÊ, ĝeby ludzie chcieli czytaÊ jego wpisy. Szybko zdobyï duĝÈ grupÚ staïych czytelników, poruszajÈc tematy, które szczególnie 183 Kup książkę Poleć książkę Odkryj siebie na nowo interesujÈ specjalistów od marketingu internetowego. Radziï im na przykïad, jak sprawiÊ, ĝeby ludzie chÚtniej zapisywali siÚ na ich listy e-mailowe albo jak pisaÊ nagïówki, które przyciÈgnÈ uwagÚ odbiorców. Clark zdobyï potrzebne umiejÚtnoĂci i stworzyï swojÈ historiÚ (prawnik staï siÚ przedsiÚbiorcÈ, a potem zostaï ekspertem od marketingu internetowego). Najwaĝniejsze jednak jest to, ĝe miaï portfolio, które mógï pokazywaÊ swoim potencjalnym klientom. DziÚki wpisom na Copybloggerze udowodniï, ĝe ma szerokÈ wiedzÚ w swojej dziedzinie. W ten sposób reklamowaï siebie oraz swoje produkty szerokiemu gronu zaciekawionych klientów. JeĂli nie znasz siÚ na najnowszych technologiach, moĝesz zastanawiaÊ siÚ, czy nie lepiej zrezygnowaÊ z kreowania swojej marki w internecie na rzecz bardziej tradycyjnych metod. Wedïug mnie konieczne jest korzystanie z obu kanaïów; unikanie Ăwiata internetu moĝe mieÊ powaĝne niezamierzone konsekwencje. KiedyĂ doradzaïam firmie, która planowaïa zatrudniÊ nowego dyrektora wyĝszego szczebla. Gïówny kandydat byï mÚĝczyznÈ koïo piÚÊdziesiÈtki, który przez wiele lat pracowaï w maïej firmie. Zdziwiïo nas to, ĝe w internecie trudno byïo znaleěÊ jakikolwiek Ălad jego dziaïalnoĂci. Mój klient zaczÈï siÚ nawet martwiÊ, ĝe kandydat na dyrektora sfabrykowaï listy polecajÈce. Uspokoiï siÚ dopiero wtedy, gdy przeprowadziï dïugie rozmowy z autorami tych listów. Znajdě swój Ărodek przekazu Pisanie bloga to jeden z najlepszych sposobów na przekazanie swojej wïasnoĂci intelektualnej szerszemu gronu odbiorców. Jest on praktycznie darmowy (koszty utrzymania domeny o nazwie, którÈ sobie wybierzesz, sÈ niewielkie) i nie wymaga posiadania ĝadnego specjalistycznego sprzÚtu ani wiedzy. JeĂli masz maïo czasu, moĝesz tworzyÊ nowe wpisy, czekajÈc na samolot albo jadÈc pociÈgiem. 184 Kup książkę Poleć książkę Pokaĝ, ile jesteĂ wart PrzyznajÚ jednak, ĝe nie jest to metoda dla kaĝdego. Brian Clark zawsze lubiï pisaÊ, a niektórzy z najlepszych blogerów (na przykïad Andrew Sullivan, który prowadzi dziaï „The Dish” w Daily Beast1) majÈ wyksztaïcenie dziennikarskie i sÈ przyzwyczajeni do pisania tekstów na zamówienie. Co jednak zrobiÊ, jeĂli nie masz smykaïki do pisania? W takim przypadku powinieneĂ wziÈÊ przykïad z Gary’ego Vaynerchuka, przedsiÚbiorcy, który dziÚki wideoblogowi uczyniï z rodzinnego sklepu z alkoholami prawdziwe internetowe imperium. Vaynerchuk zastanawiaï siÚ nad zaïoĝeniem tradycyjnego bloga, ale pisanie nigdy nie byïo jego mocnÈ stronÈ. JeĂli powaĝnie podchodzisz do kwestii budowania swojej marki i rozwaĝasz pisanie bloga, który wymaga regularnego i ciÈgïego aktualizowania, zastanów siÚ, czy to jest dobre rozwiÈzanie dla Ciebie. Nie ma co siÚ oszukiwaÊ: jeĂli na myĂl o tym, ĝe masz napisaÊ wïasny tekst, przechodzÈ CiÚ ciarki, wczeĂniej czy póěniej porzucisz to zajÚcie. Nikt nie chce budziÊ siÚ rano sparaliĝowany myĂlÈ: O czym mam dzisiaj napisaÊ?. Dla tych, którzy nie majÈ smykaïki do pisania, jest to naprawdÚ przeraĝajÈca wizja. Tu trzeba postÚpowaÊ tak, jak w sporcie: kaĝdy trener powie Ci, ĝe powinieneĂ wybraÊ takÈ formÚ aktywnoĂci fizycznej, która sprawia Ci najwiÚkszÈ przyjemnoĂÊ (ja np. wiem, ĝe duĝo chÚtniej pójdÚ na siïowniÚ, jeĂli mam w planie grÚ w squasha niĝ gdy mam spÚdziÊ godzinÚ na stacjonarnej bieĝni). Równieĝ w swoich dziaïaniach marketingowych powinieneĂ znaleěÊ taki sposób na wyraĝenie siebie, który bÚdzie dla Ciebie przyjemny i ïatwy. Innymi sïowy, wykorzystaj swoje mocne strony. To wïaĂnie zrobiï Vaynerchuk, zakïadajÈc wideoblog Winelibrary.tv. Jest charyzmatycznym mówcÈ, który opowiada o swojej dziaïalnoĂci z ogromnÈ pasjÈ, co stanowi jego przewagÚ konkurencyjnÈ w branĝy charakteryzujÈcej siÚ duĝÈ powĂciÈgliwoĂciÈ. 1 Amerykañski portal informacyjny — przyp. tïum. 185 Kup książkę Poleć książkę Odkryj siebie na nowo Wykorzystaï swój naturalny talent i zdobyï grono fanów dziÚki wytrwaïoĂci i ciÚĝkiej pracy. Od momentu zaïoĝenia bloga aĝ do zakoñczenia swojego ambitnego programu w 2011 roku umieĂciï na nim tysiÈc nagrañ (po jednym kaĝdego dnia). Wideoblogi to szczególnie przydatne narzÚdzie, gdy w budowaniu swojej marki skupiasz siÚ na optymalizacji wyszukiwarek (czyli starasz siÚ osiÈgnÈÊ lepsze wyniki w procesie wyszukiwania internetowego). W 2006 roku firma Google zakupiïa YouTube i od tego czasu chÚtnie stosuje metodÚ promocji za pomocÈ filmów wideo. Od kiedy staïe ïÈcza internetowe weszïy do powszechnego uĝytku, nagrania wideo w internecie cieszÈ siÚ coraz wiÚkszÈ popularnoĂciÈ. MoĝliwoĂÊ oglÈdania filmów bezpoĂrednio w internecie sprawiïa, ĝe ludzie przestali kupowaÊ je na stronach takich jak Blockbuster. Niezaleĝna firma analityczna Forrester Research odkryïa, ĝe Google nadaje duĝo wiÚkszy priorytet filmom niĝ tradycyjnym stronom WWW zawierajÈcym wyïÈcznie tekst. A dokïadnie filmy majÈ aĝ 53 razy wiÚksze szanse na to, ĝe trafiÈ na pierwszÈ stronÚ wyników w wyszukiwaniu GoogleII. Dlatego jeĂli chcesz odróĝniÊ siÚ od innych i zbudowaÊ solidnÈ markÚ w swojej branĝy, nagranie duĝej liczby filmów i umieszczenie ich w internecie to na pewno dobry poczÈtek. Na szczÚĂcie cena nie jest juĝ barierÈ. W dzisiejszych czasach wiÚkszoĂÊ smartfonów umoĝliwia nagrywanie filmów o rozdzielczoĂci HD, co jest szczególnie wygodne, gdy chcemy spontanicznie uwieczniÊ jakÈĂ ciekawÈ sytuacjÚ. JeĂli jednak zamierzasz stworzyÊ dïuĝszÈ seriÚ filmów, warto zainwestowaÊ w dwie rzeczy, które sprawiÈ, ĝe oglÈdanie Twoich nagrañ bÚdzie dla odbiorcy przyjemniejszym doznaniem. PierwszÈ z nich jest statyw (moĝesz kupiÊ taki, który bÚdzie pasowaï do Twojego smartfona). Widz zniesie niewielkie drgania obrazu, zwïaszcza jeĂli nagranie jest krótkie. Jeĝeli 186 Kup książkę Poleć książkę Pokaĝ, ile jesteĂ wart jednak planujesz dïuĝsze nagrania, musisz daÊ odbiorcy wyraěnie do zrozumienia, ĝe to nie bÚdzie kolejny Blair Witch Project. Kup statyw, który bÚdzie stabilnie podtrzymywaï TwojÈ kamerÚ i zapewni nieruchomy obraz. Drugim Twoim zakupem powinien byÊ mikrofon zewnÚtrzny (do niektórych modeli kamer oferowane sÈ mikrofony bezprzewodowe). NajwiÚkszÈ wadÈ wiÚkszoĂci filmów zamieszczanych w sieci jest kiepska jakoĂÊ děwiÚku, która sprawia, ĝe niektórych nagrañ — bez wzglÚdu na to, jak interesujÈce treĂci prezentujÈ — po prostu nie da siÚ oglÈdaÊ. A Ty przecieĝ chcesz, ĝeby ludzie usïyszeli, co masz im do powiedzenia, prawda? Mikrofon zewnÚtrzny zapewni doskonaïÈ jakoĂÊ děwiÚku. Jeĝeli nie czujesz siÚ dobrze przed kamerÈ, masz do dyspozycji jeszcze jednÈ opcjÚ: moĝesz stworzyÊ seriÚ nagrañ audio (podkastów). Koszty tego bÚdÈ niewielkie. OczywiĂcie moĝesz pójĂÊ na caïoĂÊ i wynajÈÊ studio nagrañ, jeĂli jakoĂÊ techniczna děwiÚku jest dla Ciebie kluczowa. (Jeden z moich znajomych prowadzi firmÚ tworzÈcÈ podkasty dla znanych zespoïów muzycznych, którym zaleĝy na doskonaïej jakoĂci děwiÚku). Jednak w wiÚkszoĂci przypadków taki wydatek nie jest konieczny. Oto trzy z moich ulubionych technik: nagranie na telefonie wywiadu z ciekawym ekspertem, wygïoszenie monologu do zewnÚtrznego mikrofonu podïÈczonego do komputera i nagranie przemówienia, które wygïaszam przed publicznoĂciÈ, na przykïad w Izbie Handlowej albo w stowarzyszeniu branĝowym. Gdy nagranie jest gotowe, moĝesz dokonaÊ jego edycji, wykorzystujÈc do tego darmowe programy. Potem juĝ tylko wystarczy umieĂciÊ je w internecie. Aby zwiÚkszyÊ swojÈ widocznoĂÊ i uïatwiÊ internautom pobranie Twoich nagrañ, moĝesz zadbaÊ o to, ĝeby Twoje podkasty byïy dostÚpne w iTunes. 187 Kup książkę Poleć książkę Odkryj siebie na nowo Twoja multimedialna mieszanka Jeĝeli uwaĝasz siÚ za osobÚ szczególnie kreatywnÈ, moĝesz rozwaĝyÊ poïÈczenie kilku róĝnych Ărodków przekazu. Tak zrobiï Dave Cutler, poczÈtkujÈcy specjalista od marketingu, który zdobyï dyplom miniMBA na Uniwersytecie Rutgersa i relacjonowaï przebieg swoich poszukiwañ pracy w mediach spoïecznoĂciowych. Jego historia zostaïa opisana w artykule w „Boston Globe”, a jego innowacyjne techniki staïy siÚ tematem dyskusji w lokalnych oddziaïach stacji telewizyjnych Fox News i NPR. „NastÈpiïa ogromna zmiana. Obecnie potencjalni klienci weryfikujÈ ciÚ za pomocÈ mediów spoïecznoĂciowych, bez wzglÚdu na to, czy siÚ w nich promujesz, czy nie”, mówi Cutler. „Jeĝeli ktoĂ szuka pracy, to na pewno zwiÚkszy swojÈ wartoĂÊ, jeĂli aktywnie bÚdzie udoskonalaï swój profil za pomocÈ tych kanaïów, tak aby jak najlepiej siÚ w nich prezentowaÊ. Poza tym jest to Ăwietny sposób na zademonstrowanie swojej wiedzy, kreatywnoĂci i osobowoĂci”. JednÈ z jego wyjÈtkowych strategii byïo stworzenie aplikacji na smartfony, która ïÈczy wpisy na jego blogu i Twitterze z nagraniami filmowymi, przez co jest wspaniaïym ěródïem informacji dla kaĝdego potencjalnego pracodawcy. Oprócz tego utworzyï wydarzenie o nazwie „Poszukiwania pracy Dave’a Cutlera” na Foursquare (jest to strona, na której uĝytkownicy meldujÈ, gdzie siÚ w danej chwili znajdujÈ). Poniewaĝ Foursquare skupia siÚ gïównie na zaznaczaniu fizycznych lokalizacji, takich jak bary czy restauracje, informowanie o poszukiwaniu pracy byïo czymĂ intrygujÈcym i niespotykanym. „Ten kanaï informacyjny jest nieco spokojniejszy niĝ Twitter” — w ten sposób Cutler tïumaczy to, ĝe jego wiadomoĂci wyróĝniïy siÚ spoĂród caïej rzeszy innych. „Ludzie, z którymi jestem poïÈczony na Foursquare, zobaczyli moje komunikaty i skontaktowali mnie z róĝnymi osobami”. 188 Kup książkę Poleć książkę Pokaĝ, ile jesteĂ wart Oprócz tego zrobiï coĂ jeszcze: nagraï filmy, na których przedstawiï swój ĝyciorys, zaprezentowaï umiejÚtnoĂci i pokazaï swojÈ osobowoĂÊ. „Im wiÚcej powiesz potencjalnym pracodawcom o sobie i im skuteczniej zaprezentujesz im swojÈ wiedzÚ na temat ich branĝy, tym lepiej”, mówi. „Oni chcÈ mieÊ pewnoĂÊ, ĝe pasujesz do ich firmy — zarówno pod wzglÚdem umiejÚtnoĂci, jak i cech charakteru”. Przekonaï siÚ na wïasnej skórze, ĝe dobry film pomaga przeïamaÊ wszelkie lody. W ten sposób pracodawca poznaje osobÚ, która chce siÚ u niego zatrudniÊ: „W zeszïym tygodniu przeprowadziïem telefonicznÈ rozmowÚ o pracÚ. Moja rozmówczyni powiedziaïa mi, ĝe obejrzaïa mój film i zobaczyïa na nim dwóch maïych chïopców, a takĝe mojÈ ĝonÚ i psa. I dodaïa: »JeĂli bÚdzie pan musiaï czasem zwolniÊ siÚ wczeĂniej, ĝeby obejrzeÊ mecz swojego dziecka, nie mamy nic przeciwko, pod warunkiem, ĝe wykona pan swojÈ pracÚ na czas«”. Jak pokazuje historia Dave’a, stworzenie ciekawych treĂci i znalezienie nietypowych sposobów na ich zaprezentowanie to wciÈĝ rzadko spotykana metoda szukania pracy. DziÚki niej moĝesz zyskaÊ znaczÈcÈ przewagÚ nad swoimi konkurentamiIII. Budowanie relacji w internecie Zamieszczanie wïasnych treĂci w internecie pomoĝe Ci osiÈgnÈÊ jeszcze jeden waĝny cel: nawiÈĝesz kontakt z luděmi z branĝy. CiekawÈ metodÈ jest przeprowadzanie wywiadów z najwaĝniejszymi osobami z branĝy, a nastÚpnie umieszczanie ich na blogu lub w podkaĂcie. Dotarcie do najpopularniejszych osób w rozrywce czy sporcie moĝe byÊ trudne, ale jeĂli dziaïasz w branĝy, która jest daleka od Ăwiata celebrytów, powinieneĂ bez trudu nawiÈzaÊ kontakt z najwybitniejszymi jej przedstawicielami. 189 Kup książkę Poleć książkę Odkryj siebie na nowo Szczególnie ïatwe bÚdzie to wtedy, gdy osoby te promujÈ wïaĂnie swoje nowe ksiÈĝki (wydawca nie pozwoli im na to, ĝeby odrzucili jakÈkolwiek okazjÚ zwiÚkszenia sprzedaĝy) — a takĝe wtedy, gdy od wydania ich bestsellera minÚïo juĝ kilka lat (poniewaĝ coraz rzadziej sÈ zapraszane do udziaïu w programach telewizyjnych czy radiowych). Wywiady z myĂlicielami, ciekawe recenzje ich ksiÈĝek i odwoïywanie siÚ do nich w swoich pracach to sposób na to, ĝeby pokazaÊ siÚ jako osoba, którÈ warto poznaÊ. JakiĂ czas temu napisaïam artykuï do „Huffington Post” zatytuïowany Why Your Personal Brand Shouldn’t Be Your Corporate Brand (z ang. Dlaczego Twoja osobista marka nie powinna byÊ TwojÈ korporacyjnÈ markÈ). Pod koniec artykuïu podaïam przykïad silnej marki osobistej stworzonej przez czïowieka, którego moĝna bez wahania nazwaÊ guru produktywnoĂci: „MogÚ czytaÊ Getting Things Done jak kaĝda inna osoba”, napisaïam, „ale naprawdÚ chcÚ, ĝeby David Allen odwiedziï mnie w biurze i opracowaï system specjalnie dla mnie”. Wyobraě sobie moje zdziwienie, gdy dzieñ albo dwa dni póěniej odebraïam e-mail z podziÚkowaniami od samego Davida Allena. Od tamtego czasu dzwonimy do siebie i korespondujemy ze sobÈ — staramy siÚ utrzymywaÊ ciÈgïy kontakt. Ludzie biorÈ sobie do serca to, co do nich piszesz — bardziej, niĝ sÈdzisz. Dlatego wïaĂnie tworzenie dobrych treĂci wyróĝni CiÚ i zachÚci innych do tego, ĝeby siÚ z TobÈ skontaktowaÊ. Zacznij wiÚc tworzyÊ listÚ: z jakimi luděmi w swojej branĝy chciaïbyĂ nawiÈzaÊ kontakt? Jeĝeli na przykïad jesteĂ projektantem, zastanów siÚ, co moĝesz zrobiÊ, ĝeby poznaÊ dziekana sïynnego Instytutu Projektowania Uniwersytetu Stanforda (znanego jako „d.school”) albo dyrektora IDEO2. Przeczytaj ich ostatnie ksiÈĝki 2 Innowacyjna firma projektancka z Palo Alto w Kalifornii o miÚdzynarodowym zasiÚgu — przyp. tïum. 190 Kup książkę Poleć książkę Pokaĝ, ile jesteĂ wart i artykuïy, tak abyĂ mógï do nich nawiÈzaÊ podczas rozmowy. Dowiedz siÚ, gdzie ostatnio prezentowali swoje prace, i skontaktuj siÚ z wydawcÈ, aby poprosiÊ go o kopiÚ recenzji. A gdy poczujesz, ĝe jesteĂ juĝ gotowy, poproĂ ich o rozmowÚ (zwïaszcza jeĂli w tym czasie zajmujÈ siÚ promocjÈ swojej najnowszej pracy). JeĂli zaleĝy Ci na zbudowaniu trwaïych relacji z tymi osobami, koniecznie spotkaj siÚ z nimi osobiĂcie — dziÚki temu bÚdziesz miaï wiÚksze szanse na to, ĝe zrobisz na nich wraĝenie. W Ăwiecie wszechobecnych streszczeñ lektur i podsumowañ pisanych przez staĝystów fakt, ĝe przeczytaïeĂ ich ksiÈĝkÚ i chciaïbyĂ zadaÊ im kilka niestandardowych pytañ, na pewno spotka siÚ z ich przychylnoĂciÈ. Jest jeszcze jeden powód, dla którego warto tworzyÊ wïasne treĂci: dziÚki temu masz wiÚksze szanse na dotarcie do nowej publicznoĂci. Zamieszczanie wpisów na blogu na pewno jest dobrym pomysïem, ale moĝesz mieÊ trudnoĂci z przyciÈgniÚciem do niego czytelników (wiÚkszoĂÊ blogów jest czytanych tylko przez mamÚ piszÈcego, jego najlepszego przyjaciela oraz dwóch ludzi z Pakistanu). Jeĝeli piszesz na tematy, które majÈ charakter niszowy (i nie nagrywasz swojego wideobloga w stroju kÈpielowym), to raczej nie masz co liczyÊ na duĝÈ liczbÚ odwiedzin. Co zatem powinieneĂ zrobiÊ, ĝeby zdobyÊ wiÚkszÈ popularnoĂÊ? Masz do wyboru dwie strategie: pierwszÈ z nich jest oferowanie znanym blogerom, ĝe napiszesz dla nich tekst, a drugÈ nawiÈzanie wspóïpracy ze znanymi mediami. Znalezienie odbiorców Jeĝeli przeprowadziïeĂ solidne badania swojego rynku, to prawdopodobnie wiesz, kto siÚ cieszy najwiÚkszym powaĝaniem w Twojej branĝy. Czyje nazwisko jest najczÚĂciej wymieniane? Kto wyznacza ton debaty? Czyje wpisy sÈ gorÈco dyskutowane? Bardzo moĝliwe, 191 Kup książkę Poleć książkę Odkryj siebie na nowo ĝe te osoby czujÈ silnÈ presjÚ, aby ciÈgle tworzyÊ interesujÈce i prowokacyjne treĂci — zwïaszcza gdy czytelnicy ich bloga sÈ bardzo wymagajÈcy. Pospiesz im na ratunek. Przedstaw im swój blog. Oblicz, jaka jest dïugoĂÊ przeciÚtnego wpisu na ich blogu, i sprawdě, jakie tematy najbardziej poruszajÈ czytelników. A potem napisz do nich e-mail i zaoferuj swojÈ pomoc. Ramit Sethi, autor bestsellera I Will Teach You to Be Rich, jest gorÈcym zwolennikiem pisania tekstów do cudzych blogów. W pewnym artykule zauwaĝyï, ĝe jego wpis na blogu Tima Ferrissa 4-Hour Workweek i na popularnym blogu Get Rich Slowly przyniósï mu „setki tysiÚcy nowych czytelników, dziesiÈtki tysiÚcy nowych subskrybentów i tysiÈce egzemplarzy sprzedanych ksiÈĝek”. Sethi, który chÚtnie umieszcza na swoim blogu wpisy innych osób, daje kilka rad tym, którzy chcieliby zobaczyÊ swój tekst na dowolnym innym blogu: x Przedstaw krótkÈ punktowanÈ listÚ pomysïów, tak aby autor bloga mógï wybraÊ z nich tematy, które najbardziej zainteresujÈ jego odbiorców. x Dodaj ïÈcze do fragmentów Twoich tekstów (by to uczyniÊ, musisz juĝ prowadziÊ wïasny blog), tak aby druga osoba mogïa sprawdziÊ, czy umiesz ciekawie pisaÊ. x Postaraj siÚ, ĝeby Twój wpis zawieraï „wyniki badañ, wykresy, a takĝe cytaty ekspertów — ale nie TwojÈ opiniÚ”. Sethi mówi: „atwo jest napisaÊ, co sÈdzisz. Duĝo trudniej jest przedstawiÊ dane w taki sposób, ĝeby wywoïaïy ciekawÈ dyskusjÚ”. x Uïatw autorowi bloga zadanie, formatujÈc swój tekst zgodnie ze standardem jego bloga. DziÚki temu bÚdzie mógï go wstawiÊ od razu, nie wprowadzajÈc ĝadnych poprawek technicznychIV. 192 Kup książkę Poleć książkę Pokaĝ, ile jesteĂ wart A teraz zastanówmy siÚ, co powinieneĂ zrobiÊ, jeĂli chcesz, aby Twoje artykuïy albo wpisy na blogu pojawiïy siÚ w znanych mediach. Czytelnicy, którzy odwiedzajÈ najwaĝniejsze strony z Twojej branĝy, mogÈ przeczytaÊ Twój tekst i jeĂli im siÚ spodoba, odwiedziÊ TwojÈ stronÚ, zaczÈÊ ĂledziÊ Twój profil na Twitterze albo w inny sposób obserwowaÊ Twoje poczynania. Zrób listÚ czasopism, które liczÈ siÚ w Twojej branĝy, i sprawdě, które z nich zamieszczajÈ teksty osób z zewnÈtrz. (Wydawnictwa branĝowe równieĝ chÚtnie korzystajÈ z ofert autorów newsletterów i blogów — jest to najlepszy sposób na dotarcie do docelowych odbiorców). Musisz jednak byÊ wytrwaïy w swoich dziaïaniach, poniewaĝ jest wielu chÚtnych, którzy tak samo jak Ty marzÈ o tym, ĝeby ich teksty zostaïy opublikowane w szanowanym czasopiĂmie). Ta strategia zadziaïaïa u Kathleen Reardon — profesor zarzÈdzania w Szkole Biznesowej Marshalla na Uniwersytecie Poïudniowej Kalifornii. Na poczÈtku swojej kariery musiaïa pokonaÊ waĝnÈ przeszkodÚ. Jej wiedza na temat komunikacji biznesowej nie byïa traktowana powaĝnie przez jej kolegów z uniwersytetu, którzy skupiali siÚ wyïÈcznie na danych liczbowych — a to oni decydowali o tym, czy jej kontrakt z uczelniÈ zostanie przedïuĝony. „Opublikowaïam swoje prace w najwiÚkszych czasopismach poĂwiÚconych komunikacji”, napisaïa w swojej ksiÈĝce It’s All Politics: Winning in a World Where Hard Work and Talent Aren’t Enough, „ale wiÚkszoĂÊ profesorów szkoïy biznesowej ich nie czytaïa… Jednak ja uparcie twierdziïam, ĝe czasopisma z mojej branĝy sÈ tak samo wartoĂciowe jak te, które czytajÈ profesorzy ksiÚgowoĂci. Skarĝyïam siÚ, ĝe kryteria awansu sÈ niesprawiedliwe, ale nikt mnie nie sïuchaï. Tym, czego potrzebowaïam, byïo zwiÚkszenie mojej wartoĂci w Szkole Marshalla”. Postanowiïa zrobiÊ wszystko, aby jej artykuï zostaï wydrukowany w „Harvard Business Review”, a takĝe innych 193 Kup książkę Poleć książkę Odkryj siebie na nowo branĝowych czasopismach, które prenumerowali jej koledzy z uczelni. Dodatkowo napisaïa ksiÈĝkÚ, która przyniosïa jej spory rozgïos. Jej strategia zadziaïaïa. Mimo poczÈtkowej niechÚci ze strony wspóïpracowników ostatecznie otrzymaïa doĝywotniÈ posadÚ profesora. Propozycje dziaïañ x Wypisz tematy, które chciaïbyĂ poruszyÊ na swoim blogu, i dodawaj kolejne, gdy tylko w Twojej gïowie pojawi siÚ nowy pomysï. Najpierw pomyĂl, jakie pytania zadaje wiÚkszoĂÊ ludzi, gdy rozmawiajÈ o Twojej branĝy — czego nie rozumiejÈ albo jakie bïÚdne opinie wyznajÈ. Dobrym pomysïem jest równieĝ zaprezentowanie sylwetek osób, które odniosïy sukces w Twojej branĝy. x Wypisz co najmniej piÚÊ czasopism, które liczÈ siÚ w Twojej branĝy. Poszukaj w internecie nazwiska i adresu gïównego redaktora. Obiecaj sobie, ĝe skontaktujesz siÚ z nim w ciÈgu najbliĝszych trzech miesiÚcy — gdy bÚdziesz juĝ mógï pochwaliÊ siÚ konkretnÈ liczbÈ wpisów na blogu. Zrób wszystko, ĝeby zaprezentowaÊ siÚ w jak najlepszym Ăwietle. x Zaprzyjaěnij siÚ z mediami spoïecznoĂciowymi. PoĂwiÚÊ jeden weekend na pisanie tekstów, ĝeby stworzyÊ sobie pewien zapas. Zapisz w ustawieniach, ĝeby wpisy pojawiaïy siÚ na Twojej stronie w okreĂlonych odstÚpach czasu. JeĂli przez tydzieñ albo dwa bÚdziesz miaï nawaï pracy, nie bÚdziesz musiaï siÚ martwiÊ, ĝe na Twoim blogu zapanuje cisza. Co zrobiÊ, ĝeby media spoïecznoĂciowe nie przejÚïy kontroli nad Twoim ĝyciem? Gdy wygïaszam wykïady, jedno z pytañ, które najczÚĂciej zadajÈ mi osoby zaczynajÈce budowanie swojej marki, dotyczy czÚstotliwoĂci dodawania wpisów. Ile to jest wystarczajÈco duĝo? I co zrobiÊ, ĝeby media spoïecznoĂciowe nie przejÚïy kontroli nad naszym ĝyciem? 194 Kup książkę Poleć książkę Pokaĝ, ile jesteĂ wart (To zrozumiaïe, ĝe kaĝdy chÚtnie spÚdzaïby caïe godziny na przeglÈdaniu Facebooka i klikaniu przycisku LubiÚ to! oraz na Ăledzeniu niekoñczÈcej siÚ fali wpisów na Twitterze). Gary Vaynerchuk zyskaï sïawÚ dziÚki temu, ĝe odpisywaï na wszystkie e-maile od fanów. W swojej pierwszej ksiÈĝce Wybij siÚ! przypisuje swój sukces temu, ĝe spÚdzaï dïugie godziny w nocy na komentowaniu blogów innych ludzi, umieszczaniu ïÈczy do swoich filmów w róĝnych miejscach w internecie (nie tylko w popularnych serwisach takich jak YouTube) i budowaniu bazy fanów, pozyskujÈc kaĝdego z nich indywidualnie. Czy to oznacza, ĝe musisz rzuciÊ swoje dotychczasowe zajÚcia i zatonÈÊ w odmÚtach internetu? Niekoniecznie. Tim Ferriss pokazuje, ĝe moĝna dziaïaÊ inaczej. Na swoim blogu, cieszÈcym siÚ ogromnÈ popularnoĂciÈ, zamieszcza wpisy raz lub dwa razy w tygodniu; nieraz zdarzajÈ mu siÚ dwutygodniowe przerwy. Dlaczego? Uwaĝa on, ĝe niezbyt czÚste dodawanie nowych wpisów tak naprawdÚ pomaga jego blogowi. „DziÚki temu liczba komentarzy roĂnie”, wyjaĂniï w wywiadzie dla strony ProBlogger, „a to sprawia, ĝe ludzie postrzegajÈ mój blog jako bardzo popularny. Poza tym mam wiÚcej czasu i mogÚ siÚ skupiÊ na jakoĂci, której przede wszystkim zawdziÚczam popularnoĂÊ mojego bloga. Ludzie ze wszystkich stron sÈ zasypywani wiadomoĂciami, dlatego mojÈ rolÈ jest napisanie czegoĂ lekkiego i pouczajÈcego, gdy znajdÚ jakieĂ wartoĂciowe informacje… MuszÚ równieĝ wziÈÊ pod uwagÚ to, ĝe kaĝdy wpis wymaga czasu, aby zdobyï popularnoĂÊ w sieci. WiÚkszoĂÊ ludzi czyta tylko kilka najnowszych wpisów, dlatego wolÚ, gdy jeden tekst znajduje siÚ na pierwszej pozycji przez kilka dni. To dla mnie waĝna taktyka”V. Guru marketingu Seth Godin dodaje nowe wpisy przez siedem dni w tygodniu, ale wcale nie dlatego, ĝe wierzy w magicznÈ moc tej liczby. W wywiadzie dla „Advertising Age” powiedziaï tak: „Kaĝdego dnia mam Ărednio szeĂÊ pomysïów na nowe wpisy. Odkryïem, ĝe pisanie dïugich tekstów nie poprawia komunikacji, lecz odwrotnie: 195 Kup książkę Poleć książkę Odkryj siebie na nowo wpïywa na zmniejszenie liczby komentarzy. Wiem równieĝ, ĝe ludzie irytujÈ siÚ, jeĂli majÈ dïugÈ listÚ nieprzeczytanych tekstów. StÈd mój kompromis: jeden wpis dziennie”VI. Zgadza siÚ z Ferrissem, ĝe naleĝy pisaÊ tylko wtedy, gdy mamy jakÈĂ cennÈ informacjÚ do przekazania. Ja zazwyczaj radzÚ klientom, by pisali tak czÚsto, ĝeby ich klienci chcieli wracaÊ na ich blog (nie chcemy przecieĝ, aby nasza strona robiïa wraĝenie rzadko odwiedzanej), ale nie powinni przesadzaÊ w drugÈ stronÚ. Pisanie tekstów nie powinno byÊ nuĝÈcym, frustrujÈcym zajÚciem — ani dla nich samych, ani dla ich czytelników. Generalnie wiÚc chodzi o to, ĝeby wybraÊ czÚstotliwoĂÊ, która bÚdzie siÚ mieĂciïa w przedziale miÚdzy jednym wpisem dziennie a dwoma wpisami w miesiÈcu. Dla wielu ludzi optymalnym rozwiÈzaniem jest dodawanie od jednego do trzech nowych wpisów tygodniowo. Zadbaj o swoje zdrowie psychiczne StrategiÈ, która uratowaïa mnie przed szaleñstwem, byïo automatyczne ustawienie odstÚpów czasowych miÚdzy moimi kolejnymi wpisami na Twitterze. UsïugÚ tÚ oferujÈ takie serwisy, jak TweetDeck czy Hootsuite. Niektórzy mogÈ twierdziÊ, ĝe automatyczne zamieszczanie wpisów na Twitterze jest zaprzeczeniem etosu tej strony, jakim jest interakcja w czasie rzeczywistym — aktywna wymiana zdañ, dzielenie siÚ ciekawymi historiami, zwracanie siÚ do okreĂlonych osób, rozmowy z fanami czy komentowanie najwaĝniejszych wydarzeñ dnia. Warto dbaÊ o oĝywienie swoich relacji z luděmi — jest to waĝny element komunikacji, jeĂli chcesz, aby korzystanie z mediów spoïecznoĂciowych byïo TwojÈ jedynÈ strategiÈ marketingowÈ, tak jak to byïo w przypadku Vaynerchuka. Jednak dla wiÚkszoĂci ludzi nie jest to praktyczne podejĂcie. Kaĝdy, kto 196 Kup książkę Poleć książkę Pokaĝ, ile jesteĂ wart czyta ksiÈĝki na temat wydajnoĂci, wie, ĝe Twitter to czarna dziura, która moĝe ïatwo CiÚ wessaÊ. JeĂli nie chcesz zapaĂÊ siÚ w próĝniÚ, musisz mieÊ plan. Podobnie jak w przypadku blogowania, zachÚcam moich klientów, ĝeby zaznaczyli swojÈ obecnoĂÊ na Twitterze — w ten sposób potwierdzÈ swoje zaangaĝowanie i znajomoĂÊ najnowszych technologii. Jednak jeĂli nie sprawia Ci to takiej przyjemnoĂci, ĝebyĂ traktowaï to jak swoje hobby, powinieneĂ ograniczyÊ czas spÚdzony na Twitterze do minimum. Dodawaj jeden wpis lub dwa dziennie, a zyskasz szacunek, na którym Ci zaleĝy. OczywiĂcie, wiÚcej wpisów da lepszy efekt, ale pamiÚtaj, ĝe co za duĝo, to niezdrowo: 500 wpisów dziennie na Twitterze robi wraĝenie, ale w ten sposób moĝna szybko zraziÊ swoich obserwatorów. Oto kilka porad, jak zaznaczyÊ swojÈ obecnoĂÊ na Twitterze, nie robiÈc tego zbyt nachalnie: x Przeznacz jedno popoïudnie na wymyĂlanie wpisów (muszÈ to byÊ krótkie, ciekawe uwagi zawarte w jednym zdaniu lub dwóch). Ja wymyĂlam okoïo 100 – 200 tekstów w ciÈgu dwóch godzin. Powinny to byÊ wskazówki, przemyĂlenia lub rekomendacje, które potwierdzÈ TwojÈ bogatÈ wiedzÚ na dany temat (tu nie ma miejsca na nic niewnoszÈce komentarze typu „WïaĂnie kupiïem McMuffin jajko”. Oto przykïady moich wpisów na Twitterze (poruszajÈ siÚ one wokóï takich tematów, jak marketing, kreowanie marki czy tworzenie strategii biznesowych): Jak zdobyÊ rozgïos? Potraktuj marketing jak produkt, który wïaĂnie projektujesz — a nie coĂ, co juĝ zaprojektowaïeĂ. Czy umówiïeĂ siÚ na kawÚ z dziennikarzem lokalnej gazety? JeĂli nie, zaproĂ go juĝ dziĂ. 197 Kup książkę Poleć książkę Odkryj siebie na nowo Czy ktokolwiek w Twojej firmie potrafiïby prawidïowo opisaÊ TwojÈ misjÚ? Dowiedz siÚ. x Zaplanuj dodawanie wpisów z miesiÚcznym wyprzedzeniem, tak abyĂ nie musiaï siÚ martwiÊ, o czym napisaÊ danego dnia. (Trudno jest wyobraziÊ sobie gorsze spoĝytkowanie czasu niĝ denerwowanie siÚ, ĝe nie moĝesz wymyĂliÊ ciekawego wpisu skïadajÈcego siÚ ze 140 znaków, podczas gdy Twoje myĂli krÈĝÈ wokóï zupeïnie innych spraw, takich jak spotkania, terminy i praca, którÈ masz do wykonania). x Kaĝdego dnia zajrzyj na swoje konto i sprawdě, czy nie ma tam wiadomoĂci, na które powinieneĂ odpowiedzieÊ (poĂwiÚÊ na to maksymalnie piÚÊ minut). Moĝesz równieĝ przejrzeÊ wpisy osób, które Ăledzisz (najlepiej, gdyby to byli liderzy w Twojej branĝy, których chciaïbyĂ naĂladowaÊ i poznaÊ osobiĂcie), i skomentowaÊ ich najciekawsze wpisy. (JeĂli bÚdziesz to robiï wystarczajÈco czÚsto, w koñcu zostaniesz zauwaĝony, zwïaszcza jeĂli dana osoba nie naleĝy do kategorii supergwiazd, które majÈ setki tysiÚcy fanów. Przy okazji: dobrÈ tradycjÈ na Twitterze jest tzw. „Follow Friday”: polega ona na tym, ĝe kaĝdego piÈtku polecasz wÈtki, które Twoim zdaniem sÈ szczególnie interesujÈce). Za kaĝdym razem, gdy zaglÈdasz na swoje konto na Twitterze, zaktualizuj kolejkÚ oczekujÈcych wpisów i dodaj ïÈcza do najnowszych tekstów na swoim blogu. JeĂli zauwaĝysz, ĝe tracisz poczucie czasu i nie umiesz po piÚciu minutach wylogowaÊ siÚ z Twittera, ogranicz liczbÚ odwiedzin swojego konta do trzech razy w tygodniu; nic siÚ nie stanie, jeĂli odpowiesz na jakÈĂ wiadomoĂÊ z jednodniowym opóěnieniemVII. 198 Kup książkę Poleć książkę Pokaĝ, ile jesteĂ wart Zapisuj swoje pomysïy! Jeĝeli nie chcesz, aby media spoïecznoĂciowe przejÚïy kontrolÚ nad Twoim ĝyciem, musisz mieÊ system spisywania pomysïów. DziÚki niemu nie wpadniesz w szaï i rozpacz, gdy „Forbes” poprosi CiÚ o napisanie krótkiego tekstu. Oto kilka strategii, które sama stosujÚ: x ZapisujÚ nowe pomysïy w smartfonie. Moje ĝycie jest dla mnie najwiÚkszÈ inspiracjÈ — po prostu uwaĝnie obserwujÚ to, co siÚ wokóï mnie dzieje. KiedyĂ, chodzÈc po sklepach na Ărodkowym Manhattanie w poszukiwaniu skarpetek, wpadïam na pomysï, aby zrobiÊ wpis o „ograniczeniach zdolnoĂci przypadkowego odkrywania ciekawych rzeczy”: czasami chcesz pospacerowaÊ i obejrzeÊ nowe rzeczy… a czasami po prostu chcesz kupiÊ skarpetki. Musisz mieÊ okreĂlone systemy, które pomogÈ Ci osiÈgnÈÊ skutecznoĂÊ wtedy, gdy tego potrzebujesz. Prawdopodobnie szybko zapomniaïabym o tym pomyĂle, gdy moje ciĂnienie spadïo, a wĂciekïoĂÊ na idiotyczny rozkïad produktów w sklepie Macy’s minÚïa. Jednak dziÚki temu, ĝe zrobiïam szybkÈ notatkÚ w telefonie, teraz mogÚ rozwinÈÊ mojÈ myĂl i stworzyÊ z niej caïy wpis na blog. (Nie jestem jedynÈ osobÈ, która stosuje tÚ metodÚ; w „The New Yorker” wyczytaïam, ĝe znana piosenkarka Taylor Swift nagrywa pomysïy na nowe piosenki na dyktafonie w swoim smartfonie, ĝeby ich nie zapomnieÊ). x Stwórz plik, w którym bÚdziesz spisywaï swoje pomysïy. Robienie notatek na gorÈco w telefonie lub kalendarzu sprawdza siÚ tylko na krótkÈ metÚ — wczeĂniej czy póěniej przestaniesz nad tym panowaÊ. Dlatego ja raz na kilka tygodni przepisujÚ wszystkie swoje nowe pomysïy do jednego 199 Kup książkę Poleć książkę Odkryj siebie na nowo gïównego pliku, który nazwaïam Tematy na bloga. Teraz ten dokument ma juĝ 47 stron. Prawdopodobnie zawiera tyle pomysïów, ĝe bÚdÚ miaïa o czym pisaÊ aĝ do emerytury. x Zacznij od tytuïu. Nie wiesz, jak przedstawiÊ swój pomysï? Najpierw nadaj mu tytuï — dziÚki temu zachowasz odpowiedniÈ strukturÚ wpisu i bÚdziesz trzymaï siÚ tematu. Brian Clark z Copybloggera proponuje „TechnikÚ Cosmo-tytuïów”. Weě do rÚki egzemplarz „Cosmopolitan” (redaktorzy tego czasopisma do perfekcji opanowali sztukÚ pisania intrygujÈcych nagïówków) i poszukaj w nim inspiracji. Na przykïad Clark przeksztaïciï nagïówek „22 najlepsze wskazówki dla partnerów” w „Moje najlepsze 22 wskazówki dotyczÈce projektowania”, a „Faceci ujawniajÈ: drobne kïamstwa, które wciÈĝ powtarzajÈ swoim partnerkom” zmieniï na „PoĂrednicy handlu nieruchomoĂciami ujawniajÈ: drobne kïamstwa, które mówimy klientom (i jak z nimi skoñczyÊ)”. Zbudowanie reputacji w prawdziwym Ăwiecie Zaznaczenie swojej obecnoĂci w internecie jest bardzo waĝne, poniewaĝ dziÚki temu wiÚcej ludzi bÚdzie Ăledziïo Twoje poczynania i rozwój Twojej kariery w internecie (jeĂli masz tysiÈc znajomych na Facebooku, to na pewno nie znajdziesz czasu, ĝeby spotkaÊ siÚ na kawÚ z kaĝdym z nich i opowiedzieÊ im o swoich aspiracjach zawodowych). Czasami ten niezobowiÈzujÈcy kontakt w internecie wystarcza; Mark Granovetter, socjolog z Uniwersytetu Stanforda, napisaï w swojej sïynnej pracy na temat „siïy sïabych powiÈzañ” (opisanej w The Tipping Point), ĝe coraz wiÚcej ludzi znajduje pracÚ dziÚki znajomoĂciom niĝ dziÚki bliskim przyjaěniom, 200 Kup książkę Poleć książkę Pokaĝ, ile jesteĂ wart poniewaĝ luěne zobowiÈzania pomagajÈ im dotrzeÊ do informacji, do których w innych okolicznoĂciach nie mieliby dostÚpu. Aby jednak mieÊ pewnoĂÊ, ĝe wieĂÊ o Twojej nowej marce stale siÚ szerzy, nie moĝesz polegaÊ wyïÈcznie na internecie. Jakie zatem kroki powinieneĂ podjÈÊ, ĝeby zdobyÊ rozgïos w prawdziwym Ăwiecie? JednÈ z najlepszych metod, proponowanÈ przez Alana Weissa, eksperta od spraw konsultingu, jest zapisanie siÚ do stowarzyszenia, które ïÈczy profesjonalistów z Twojej branĝy. DziÚki temu nawiÈĝesz kontakt z luděmi, którzy zajmujÈ siÚ tym samym, co Ty (warto zrobiÊ to choÊby z tego powodu, ĝe jeĂli dostanÈ oni zlecenie, którego nie bÚdÈ mogli z jakiegoĂ powodu przyjÈÊ, mogÈ odesïaÊ klienta do Ciebie), a takĝe poznasz najnowsze techniki i najlepsze praktyki w branĝy. Najwaĝniejsze jednak jest to, ĝe przynaleĝnoĂÊ do takiego stowarzyszenia zwiÚksza TwojÈ widocznoĂÊ, zarówno w branĝy, jak i poza niÈ. W poïowie lat 90. Weiss objÈï stanowisko prezesa oddziaïu Krajowego Stowarzyszenia Mówców mieszczÈcego siÚ w Nowej Anglii. „MyĂlaïem, ĝe bÚdÚ miaï mniej pracy”, wyznaï mi. SÈdziï, ĝe z powodu nowych zobowiÈzañ nie bÚdzie miaï czasu na aktywne poszukiwanie nowych klientów. „Jednak, ku mojemu zdziwieniu, tamtego roku zarobiïem o 250 tysiÚcy dolarów wiÚcej niĝ poprzedniego. PeïniÈc tÚ funkcjÚ, osiÈgnÈïem duĝo wiÚkszÈ widocznoĂÊ. Ludzie zaczÚli do mnie przychodziÊ po poradÚ albo po to, ĝeby zrobiÊ ze mnÈ wywiad, mimo ĝe wcale o to nie zabiegaïem. Gdy twoja widocznoĂÊ roĂnie, twoja marka siÚ rozwija”. Wielu ludzi nie zdaje sobie sprawy, ĝe doskonaïym sposobem na rozwiniÚcie kaĝdej kariery zawodowej jest przyjÚcie roli lidera. „Dzisiaj mówiÚ ludziom”, mówi Weiss, „ĝe jeĂli zapiszÈ siÚ do stowarzyszenia albo organizacji zawodowej (takiej, która ma charakter dobrowolny), to za kaĝdÈ zainwestowanÈ dziesiÚciocentówkÚ dostanÈ 201 Kup książkę Poleć książkę Odkryj siebie na nowo dolara. Przyjmij rolÚ przywódcy — zostañ przewodniczÈcym komisji albo liderem grupy odpowiedzialnej za wykonanie okreĂlonego zadania. Zrób cokolwiek, tylko nie siedě cicho w kÈcie”. WiÚkszoĂÊ Twoich kolegów z branĝy niechÚtnie chodzi na zebrania stowarzyszenia. SiedzÈ z tyïu sali, czekajÈc, aĝ spotkanie wreszcie siÚ skoñczy. Ty zrób coĂ zupeïnie innego. Wykorzystaj ten czas na zbudowanie nowych wiÚzi. Postaw sobie za cel, ĝeby wszystkich poznaÊ, i zawsze staraj siÚ byÊ tam, gdzie siÚ duĝo dzieje. Przewodzenie grupie daje Ci wymówkÚ, ĝeby zagadaÊ do kaĝdego, do kogo tylko bÚdziesz chciaï. To dziaïa równieĝ w drugÈ stronÚ: ludzie sami bÚdÈ szukaÊ kontaktu z TobÈ. Zaïóĝ wïasnÈ grupÚ Co jednak zrobiÊ, gdy Twoja organizacja zawodowa albo Izba Handlowa prowadzÈ nudne zebrania albo sÈ zarzÈdzane przez klikÚ, która niechÚtnie przyjmuje nowych czïonków? Zaïóĝ wïasnÈ. OczywiĂcie nieïatwo bÚdzie Ci przekonaÊ innych, ĝeby poĂwiÚcili czas na wspóïtworzenie Twojej organizacji, ale jeĂli masz duĝo ambicji i dar przekonywania, Twoje wysiïki zwrócÈ Ci siÚ wielokrotnie. ¥wiatowe Forum Ekonomiczne, znane z dorocznych konferencji w Davos w Szwajcarii, na których wytycza plany dziaïania dla szeroko pojÚtego biznesu, nie zostaïo wcale zaïoĝone przez przedstawicieli wyĝszych sfer. Klaus Schwab, profesor szkoïy biznesowej z Genewy, wpadï na pomysï zaïoĝenia takiej organizacji i go urzeczywistniï. Teraz jest bardziej wpïywowÈ osobÈ niĝ wiÚkszoĂÊ dyrektorów generalnych najwiÚkszych Ăwiatowych korporacji, które pïacÈ dziesiÈtki tysiÚcy dolarów rocznie za to, ĝeby móc przynaleĝeÊ do tego klubu. (Obecnie roczny budĝet Forum wynosi ponad 100 milionów dolarów). 202 Kup książkę Poleć książkę Pokaĝ, ile jesteĂ wart Inny przykïad, trochÚ na mniejszÈ skalÚ, to organizacja zaïoĝona przez Chrisa Brogana, znanego blogera i wspóïautora bestsellera Zaufanie 2.0. Jak wywieraÊ wpïyw, zdobyÊ lojalnoĂÊ klientów i kreowaÊ markÚ (byÊ moĝe pamiÚtasz go z historii o poszukiwaniu pracy przez Dave’a Cutlera — to on wtedy pomógï mu siÚ wypromowaÊ). Na poczÈtku swojej kariery Brogan nie miaï szerokiej sieci kontaktów i nie znaï wysoko postawionych ludzi w branĝy. Co wiÚcej, przerwaï studia w college’u, ĝeby podjÈÊ pracÚ na stanowisku kierownika projektu w firmie telekomunikacyjnej. Byï typowym maniakiem komputerowym, którego pasjÈ byïy blogowanie i podkasty. DziĂ, gdy w internecie moĝna znaleěÊ setki milionów blogów, trudniej jest pozyskaÊ nowych czytelników. Jednak w tamtych czasach, gdy moda na blogi dopiero siÚ rozpoczynaïa, Brogan szybko zdobyï duĝe grono odbiorców dziÚki regularnym wpisom, w których wyjaĂniaï fenomen mediów spoïecznoĂciowych i doradzaï, jak moĝna je wykorzystywaÊ do celów zawodowych. Ponadto chÚtnie rozwijaï pomysï tworzenia spoïecznoĂci internetowej i nawiÈzaï bliski kontakt z wieloma innymi blogerami (którzy, zamieszczajÈc u siebie ïÈcza do jego wpisów, jeszcze bardziej wzmacniali jego markÚ). W 2006 roku Brogan wspóïorganizowaï spotkanie o nazwie PodCamp Boston, „na którym zarówno starzy wyjadacze, jak i poczÈtkujÈcy autorzy tekstów zamieszczanych w internecie dzielili siÚ swojÈ wiedzÈ na temat blogowania, podkastów, wideoblogowania, mediów spoïecznoĂciowych itd.”, dziÚki czemu wzmocniï swojÈ pozycjÚ lidera i autorytetu w tych ksztaïtujÈcych siÚ dopiero dziedzinach. Koncepcja PodCamp wzbudziïa ogromny entuzjazm i zostaïa powielona w innych miastach, takich jak Pittsburgh, San Francisco, Atlanta i Kopenhaga w ciÈgu niecaïych trzech miesiÚcy od oryginalnego wydarzenia. DziÚki tym spotkaniom tysiÈce osób prezentujÈcych swoje treĂci w internecie usïyszaïy o pomysïach Brogana i jego filozofii (a potem pisaïy o nim na swoich blogach i Twitterze). 203 Kup książkę Poleć książkę Odkryj siebie na nowo Obecnie Brogan doradza dyrektorom najwiÚkszych firm na Ăwiecie i caïkiem nieěle zarabia jako profesjonalny mówca — w 2011 roku jego stawka wynosiïa 22 tysiÈce dolarów za wystÚpVIII. RadoĂÊ z publicznego przemawiania W ten sposób przeszliĂmy do nastÚpnej wspaniaïej metody zwiÚkszania swojej wiarygodnoĂci w nowej branĝy: jest niÈ publiczne przemawianie. OczywiĂcie nie kaĝdy dobrze siÚ czuje w roli mówcy; jeĂli sama wizja staniÚcia przed publicznoĂciÈ sprawia, ĝe czujesz ciarki na plecach, byÊ moĝe warto odbyÊ kilka lekcji ze specjalistÈ, dziÚki którym pokonasz uczucie niepokoju. Jednak nawet jeĂli uda Ci siÚ pokonaÊ strach przed przemawianiem, nie ma sensu, abyĂ uczyniï z wygïaszania przemówieñ fundament swojej kampanii marketingowej (po co naraĝaÊ siÚ na cierpienie?). JeĂli natomiast jesteĂ urodzonym mówcÈ, to powinieneĂ koniecznie wykorzystaÊ ten dar. Przede wszystkim dziÚki temu zyskasz okazjÚ do nawiÈzania dyskusji z duĝÈ grupÈ potencjalnych klientów, którzy przyszli CiÚ posïuchaÊ. Dla profesjonalisty, który chce zaprezentowaÊ innym swoje pomysïy, najwiÚkszÈ przeszkodÈ jest zazwyczaj to, ĝe potencjalni klienci nie potrafiÈ oceniÊ jego umiejÚtnoĂci. JesteĂ dobrym prawnikiem? Nie umiem tego oceniÊ, bo nie ukoñczyïam szkoïy prawniczej. JesteĂ Ăwietnym strategiem marketingowym? Jak mam to stwierdziÊ, skoro nigdy dla mnie nie pracowaïeĂ i nie wiem, jakie rozwiÈzania byĂ mi zaproponowaï? Klienci obawiajÈ siÚ, ĝe mogÈ straciÊ na wspóïpracy z TobÈ (a kwota, o której mówimy, zazwyczaj jest niebagatelna). ¿ÈdajÈ pewnego wyniku. Gdy zobaczÈ, jak przemawiasz, ich obawy szybko siÚ rozwiejÈ, poniewaĝ bÚdÈ mogli porozmawiaÊ z TobÈ w czasie rzeczywistym (zadajÈc pytania podczas Twojego wykïadu albo nawiÈzujÈc rozmowÚ po jego zakoñczeniu). 204 Kup książkę Poleć książkę Pokaĝ, ile jesteĂ wart DziÚki temu bÚdÈ w stanie sobie wyobraziÊ, jak bÚdzie wyglÈdaïa praca z TobÈ. Tego nie da Ci Twitter, bez wzglÚdu na to, jak czÚsto i jak bïyskotliwie bÚdziesz odpowiadaï na komentarze uĝytkowników. Ponadto wiarygodnoĂÊ, jakÈ siÚ cieszy gospodarz imprezy, przechodzi w pewnym stopniu na Ciebie. Izba Handlowa czy lokalna grupa Rotarian albo Stowarzyszenie WïaĂcicieli Bydïa nie zaprosiliby CiÚ tutaj, gdyby nie uwaĝali, ĝe masz coĂ interesujÈcego do powiedzenia. Dlatego duĝo ïatwiej bÚdzie Ci postawiÊ siÚ w roli eksperta w swojej dziedzinie (moĝe to siÚ przeïoĝyÊ na nastÚpne zaproszenia albo na bezpoĂredniÈ wspóïpracÚ). Co wiÚcej, przemawianie publiczne daje Ci wiele dodatkowych moĝliwoĂci promowania swojej dziaïalnoĂci. Oprócz zaprezentowania siÚ przed sïuchaczami moĝesz równieĝ: x nagraÊ swój wykïad i przeksztaïciÊ go w podkast, nagraÊ na pïycie CD albo umieĂciÊ w formie pliku w internecie i pobieraÊ opïaty za jego pobieranie; x przyciÈgnÈÊ uwagÚ mediów — moĝesz zaprosiÊ na swój wykïad przedstawicieli lokalnej gazety albo stacji telewizyjnej (maïe stacje chÚtnie dokumentujÈ róĝne ciekawe wydarzenia w okolicy); x wrÚczyÊ czïonkom organizacji materiaïy uzupeïniajÈce — moĝesz daÊ im wczeĂniej przygotowane dokumenty albo poprosiÊ o zamieszczenie ich w newsletterze (wïaĂnie tak udaïo mi siÚ osiÈgnÈÊ coĂ tak nieprawdopodobnego jak zamieszczenie moich tekstów w biuletynie Stowarzyszenia Dyrektorów Izby Handlowej z New Hampshire i w „QRCA Views”, czasopiĂmie wydawanym przez Stowarzyszenie Konsultantów Badañ JakoĂciowych). 205 Kup książkę Poleć książkę Odkryj siebie na nowo ZdobÈdě zlecenia Krótko mówiÈc, przemawianie publiczne to skuteczna metoda rozreklamowania siebie i swojej nowej marki (a jeĂli uda Ci siÚ osiÈgnÈÊ takÈ sïawÚ jak Broganowi, moĝesz nawet zaczÈÊ na tym zarabiaÊ). Najprostszym sposobem na skontaktowanie siÚ z luděmi organizujÈcymi wydarzenia, na których chciaïbyĂ przemawiaÊ, jest wspóïpraca z biurem profesjonalnych mówców. Niestety, takie biura zazwyczaj skupiajÈ siÚ na pozyskiwaniu celebrytów albo znanych specjalistów, poniewaĝ bilety na spotkania z tymi luděmi praktycznie sprzedajÈ siÚ same. Jeĝeli dopiero zaczÈïeĂ budowaÊ swojÈ reputacjÚ w nowej branĝy, musisz najpierw sam siÚ rozreklamowaÊ. Aby zdobyÊ pierwsze doĂwiadczenia, zgromadziÊ referencje, a moĝe równieĝ zrobiÊ kilka krótkich nagrañ, zacznij od lokalnego rynku. Dobrym pomysïem jest wygïoszenie referatu dla lokalnej Izby Handlowej albo klubu Rotary — tam czÚsto potrzebni sÈ mówcy, a poniewaĝ organizacje te nie pïacÈ ĝadnego wynagrodzenia, sÈ bardziej skïonne do podejmowania ryzyka i chÚtnie wspóïpracujÈ z nowymi, nieznanymi talentami. Za jakiĂ czas osiÈgniesz status, dziÚki któremu bÚdziesz mógï przemawiaÊ na regionalnych albo nawet krajowych imprezach. DziÚki temu grono Twoich potencjalnych klientów i pracodawców znaczÈco siÚ poszerzy. Aby dowiedzieÊ siÚ wiÚcej na temat tego, jak zdobyÊ zlecenia, gdy chcesz zaczÈÊ przemawiaÊ publicznie, przeczytaj doskonaïe ksiÈĝki Alana Weissa Money Talks i Million Dollar Speaking, a takĝe zajrzyj do rejestrów stowarzyszeñ, ĝeby siÚ dowiedzieÊ, dla kogo mógïbyĂ wygïosiÊ referat. Czasami wystarczy napisaÊ list z propozycjÈ, w którym zaprezentujesz swojÈ wiedzÚ i przekonujÈco uargumentujesz, ĝe jesteĂ w stanie wygïosiÊ porywajÈcÈ przemowÚ przed czïonkami stowarzyszenia. Jednak najlepszym 206 Kup książkę Poleć książkę Pokaĝ, ile jesteĂ wart sposobem na zdobycie zlecenia jest wykorzystanie kontaktów z obecnymi klientami, przyjacióïmi i znajomymi. Do jakich organizacji i stowarzyszeñ naleĝÈ? Komu mogliby CiÚ przedstawiÊ? Polecenie przez „ĝyczliwego znajomego” zwiÚksza Twoje szanse na to, ĝe dostaniesz zlecenie — tak wïaĂnie udaïo mi siÚ dostaÊ na MiÚdzynarodowÈ KonferencjÚ Stowarzyszenia Transportu Pasaĝerskiego (mój klient, który naleĝaï do tej organizacji, poleciï mnie), a takĝe na MiÚdzynarodowy Zjazd Krajowego Stowarzyszenia Dziennikarzy Lesbijek i Gejów (brat mojego byïego wspóïpracownika byï wtedy koordynatorem programu). Krótko mówiÈc, jeĝeli lubisz przemawiaÊ publicznie, jest to jeden z najlepszych sposobów na to, ĝeby zaprezentowaÊ swojÈ nowÈ markÚ i pochwaliÊ siÚ doĂwiadczeniem przed szerokim gronem odbiorców. ZAPAMI}TAJ 3 ObecnoĂÊ w mediach spoïecznoĂciowych nie jest juĝ opcjÈ. JeĂli przechodzisz proces odkrywania siebie na nowo pod kÈtem zawodowym, musisz stworzyÊ dla siebie silnÈ toĝsamoĂÊ w internecie, która bÚdzie Ăwiadectwem Twojej wyjÈtkowej wiedzy i umiejÚtnoĂci. Media spoïecznoĂciowe sÈ tu kluczowym narzÚdziem. 3 Zwrot z inwestycji w media spoïecznoĂciowe nie zawsze jest oczywisty. Moĝe siÚ zdarzyÊ, ĝe ktoĂ pod wpïywem Twojego wpisu na blogu lub Twitterze postanowi zïoĝyÊ u Ciebie zamówienie, ale to jest maïo prawdopodobne. Tutaj korzyĂci narastajÈ powoli i trzeba na nie poczekaÊ. Twoja obecnoĂÊ w internecie to Twoja karta przetargowa, której nie zdobÚdziesz z dnia na dzieñ. 207 Kup książkę Poleć książkę Odkryj siebie na nowo 3 Ty sam moĝesz wybraÊ, czy Twój blog bÚdzie miaï formÚ tekstu, filmu bÈdě nagrania gïosowego (czyli podkastu) — a moĝe poïÈczysz te trzy techniki? Caïa sztuka polega na tym, ĝeby znaleěÊ taki Ărodek przekazu, który bÚdzie Ci najbardziej odpowiadaï i za pomocÈ którego bÚdziesz chÚtnie (i regularnie) komunikowaï siÚ z odbiorcami. 3 Potraktuj budowanie swojej marki w internecie jak bardzo intensywne rozszerzanie sieci kontaktów. W ten sposób zyskujesz moĝliwoĂÊ nawiÈzania rozmowy z waĝnymi osobami w Twojej branĝy, a takĝe z potencjalnymi klientami (poprzez zadawanie im pytañ, wspominanie o nich w swoich tekstach, dodawanie komentarzy na ich blogach czy odpowiadanie na ich wpisy na Twitterze). Zamieszczaj w internecie takie treĂci, które przyciÈgnÈ tych ludzi do Ciebie. 3 Stopniowo rozszerzaj swojÈ dziaïalnoĂÊ w internecie. Zacznij od wïasnego bloga, a potem — gdy juĝ bÚdziesz miaï na swoim koncie kilka ciekawych wpisów — rozwaĝ zamieszczanie swoich tekstów w innych miejscach (takich jak strony WWW czasopism branĝowych albo blogi innych popularnych autorów). DziÚki tym dziaïaniom dotrzesz do wiÚkszej grupy odbiorców. 3 Media spoïecznoĂciowe potrafiÈ byÊ bardzo wciÈgajÈce. Korzystaj z narzÚdzi internetowych (takich jak Hootsuite czy TweetDeck), ĝeby stworzyÊ harmonogram zamieszczania wpisów, i ustal konkretne pory, w których bÚdziesz odpowiadaï na wiadomoĂci innych uĝytkowników. 3 Nie zapominaj, ĝe budowanie marki obejmuje zarówno dziaïalnoĂÊ w internecie, jak i poza nim. Zaangaĝuj siÚ w dziaïalnoĂÊ stowarzyszeñ branĝowych, zacznij przemawiaÊ 208 Kup książkę Poleć książkę Pokaĝ, ile jesteĂ wart publicznie albo zaïóĝ wïasnÈ organizacjÚ, dziÚki której poprawisz swojÈ pozycjÚ i zyskasz okazjÚ do poszerzenia sieci kontaktów. I The Copyblogger Files — Interview with Brian Clark, TopRank OnlineMarketing Blog, www.toprankblog.com/2009/01/interview-brian-clark-copy-blogger/. II Nate Elliott, The Easiest Way to a First-Page Ranking on Google, „Forrester Blogs”, 8 stycznia 2009, http://blogs.forrester.com/interactive_marketing/ 2009/01/the-easiest-way.html. III Przeczytaj mój artykuï How to Avoid Social Media Overload na www.dorieclark.com/overload. IV Write a Guest Post for I Will Teach You to Be Rich, www.iwillteachyoutoberich. com/write-a-guest-post-for-i-will-teach-you-to-be-rich/. V Darren Rowse, If You Had a Gun Against Your Head to Double Your Readership in Two Weeks, What Would You Do? — An Interview with Tim Ferriss, „ProBlogger”, 25 lipca 2007, www.problogger.net/archives/2007/07/ 25/if-you-had-a-gun-against-your-head-to-double-your-readership-in-two-weekswhat-would-you-do-an-interview-with-tim-ferriss/. VI B.L. Ochman, Interview — Seth Godin on How Often to Post to Your Blog, „Advertising Age”, 12 stycznia 2009, http://adage.com/article/digitalnext/ interview-seth-godin-post-blog/133719/. VII Przeczytaj mój artykuï Why Social Media Wastes Leaders’ Time na www.dorieclark.com/wasting-time. (Ale nie traktuj tego jak wymówki, ĝeby tego nie robiÊ!) VIII Chris Brogan, My Big Speaking Offer, 24 grudnia 2011, www. chrisbrogan.com/my-big-speaking-offer/. 209 Kup książkę Poleć książkę Odkryj siebie na nowo 210 Kup książkę Poleć książkę