Plan Odnowy Miejscowości Kazimierz Biskupi na lata 2010

Transkrypt

Plan Odnowy Miejscowości Kazimierz Biskupi na lata 2010-2017
1. Wstęp
Podstawą rozwoju miejscowości Kazimierz Biskupi jest dokument pn. „Plan Odnowy
miejscowości Kazimierz Biskupi na lata 2010-2016”, który określa misję, cele i kierunki
działania wraz z zadaniami inwestycyjnymi. Dokument ten poddany ocenie mieszkańców,
a następnie uchwalony przez Zebranie Wiejskie zawiera również wariant rozwoju. Plan
Odnowy Miejscowości jest dokumentem o charakterze planowania strategicznego.
Obowiązek opracowania planu wynika z wielu istniejących programów służących wspieraniu
obszarów wiejskich i społeczności wiejskiej, takich jak Program Rozwoju Obszarów
Wiejskich na lata 2007 – 2013 i Regionalne Programy Operacyjne, opartych na środkach
Funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej. Dotyczy to przede wszystkim inwestycji
mających poprawić komfort życia lokalnym społecznościom.
W ramach działania dofinansowaniem zostaną objęte projekty z zakresu:
1.
budowy, przebudowy, remontu lub wyposażania budynków pełniących funkcje
rekreacyjne, sportowe i społeczno - kulturalne, w tym świetlic i domów kultury,
z wyłączeniem szkół, przedszkoli i żłobków;
2.
budowy, przebudowy, remontu lub wyposażania obiektów małej architektury;
3.
budowy, przebudowy lub remontu przeznaczonych do użytku publicznego ścieżek
rowerowych, szlaków pieszych, placów zabaw, miejsc rekreacji oraz obiektów
sportowych, z wyłączeniem sal sportowych, przeznaczonych wyłącznie dla szkół lub
przedszkoli;
4.
zakupu towarów służących przedsięwzięciom związanym z kultywowaniem tradycji
społeczności lokalnych lub tradycyjnych zawodów;
5.
związanych z kształtowaniem obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia
potrzeb mieszkańców, sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych, ze względu
na ich położenie oraz cechy funkcjonalno - przestrzenne, w szczególności poprzez
odnawianie lub budowę placów parkingowych, chodników lub oświetlenia ulicznego;
6.
urządzania i porządkowania terenów zielonych, parków lub innych miejsc wypoczynku;
7.
budowy, przebudowy lub remontu infrastruktury turystycznej;
8.
zagospodarowania zbiorników i cieków wodnych w celu wykorzystania ich do rekreacji
lub w celu poprawy estetyki miejscowości;
9.
rewitalizacji budynków wpisanych do rejestru zabytków lub objętych wojewódzką
ewidencją zabytków, użytkowanych na cele publiczne oraz obiektów małej architektury,
odnawiania lub konserwacji lokalnych pomników historycznych i miejsc pamięci;
1
10. zakupu i odnawiania obiektów charakterystycznych dla danego regionu lub tradycji
budownictwa wiejskiego i ich adaptacji na cele publiczne;
11. budowy, przebudowy, remontu lub wyposażania obiektów budowlanych przeznaczonych
na cele promocji lokalnych produktów i usług, w tym pawilonów, punktów
wystawowych, sal ekspozycyjnych lub witryn;
12. odnawiania elewacji zewnętrznych i dachów w budynkach architektury sakralnej
wpisanych do rejestru zabytków lub objętych wojewódzką ewidencją zabytków
i odnawiania cmentarzy wpisanych do rejestru zabytków;
13. wyburzenia i rozbiórki zdewastowanych obiektów budowlanych w celu uporządkowania
terenu w miejscowości, jeżeli niemożliwe jest ich odnowienie i dalsze użytkowanie –
w zakresie koniecznym do realizacji operacji wymienionych w pkt 1-12;
14. zakupu materiału siewnego lub nasadzeniowego roślin wieloletnich — koniecznego do
realizacji operacji;
15. zakupu sprzętu, materiałów i usług, służących realizacji operacji;
16. ogólnych, które są bezpośrednio związane z przygotowaniem i realizacją operacji
Zapisy „Planu Odnowy Miejscowości Kazimierz Biskupi na lata 2008-2014” są spójne
z Narodową Strategią Spójności na lata 2007 – 2013, Strategią Rozwoju Obszarów Wiejskich
i Rolnictwa na lata 2007 – 2013, Strategią Rozwoju Województwa Wielkopolskiego. Cele
i działania zaproponowane w omawianym opracowaniu nawiązują do dokumentów
strategicznych wyższego rzędu. W dalszej części opracowania przedstawiono analizę SWOT,
wybrano misję, cele i kierunki działania oraz Plan Inwestycyjny dla miejscowości Kazimierz
Biskupi.
Niniejszy plan jest planem otwartym, stwarzającym możliwość aktualizacji
w zależności od potrzeb społecznych, gospodarczych i uwarunkowań finansowych. Oznacza
to, że mogą być dopisywane nowe zadania lub zmieniana ich kolejność realizacji w przedziale
czasowym 2007-2015 w zależności od możliwości finansowych (dostępu do funduszy
zewnętrznych).
Głównym celem opracowania jest określenie potrzeb inwestycyjnych, kluczowych
obszarów odnowy wsi i analiza planowanych przedsięwzięć.
Potrzeba opracowania Planu Odnowy Miejscowości Kazimierz Biskupi wynika
z
kilku przesłanek. Najważniejszą
skoordynowanych
działań,
które
z
w
nich
jest
określonej
konieczność
przestrzeni,
zaprogramowania
czasie
i
sytuacji
społeczno-politycznej, uwzględniając środki, jakimi dysponuje społeczność gminy oraz
2
możliwe do pozyskania dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej, dadzą oczekiwane
efekty.
Na zasoby regionalne składają się zasoby materialne, tj. uwarunkowania
przyrodnicze, zasoby naturalne, położenie geograficzne, istniejąca infrastruktura techniczna,
komunikacyjna i społeczna oraz zasoby niematerialne, czyli ludzka wiedza, współpraca
mieszkańców i przedsiębiorczość. Wychodząc z tych przesłanek Plan Odnowy
Miejscowości Kazimierz Biskupi ma się przyczyniać do poprawy jakości życia na
obszarach wiejskich przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców
wsi oraz promowanie obszarów wiejskich. Podejmowane działania umożliwią rozwój
tożsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki
obszarów wiejskich oraz wpłyną na wzrost atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej
obszarów wiejskich.
Plan ma stanowić z jednej strony program działania, formułujący cele strategiczne
władz lokalnych, z drugiej zaś ma stać się formalną podstawą, umożliwiającą ubieganie się
o środki wsparcia z budżetu państwa, jak i o środki pomocowe Unii Europejskiej
i międzynarodowych instytucji finansowych.
Plan Odnowy Miejscowości Kazimierz Biskupi:
formułuje cele strategiczne miejscowości na lata 2007-2015 i określa sposoby ich
realizacji korzystając ze wsparcia finansowego Unii Europejskiej,
ustala hierarchię powyższych celów,
cyklicznie jest aktualizowany i korygowany,
ma charakter społeczny.
Zakres opracowania
Zakres Planu Odnowy Miejscowości Kazimierz Biskupi opiera się na:
diagnozowaniu stanu istniejącego,
budowaniu prognoz,
identyfikacji problemów, oraz wynikających z uwarunkowań zewnętrznych szans
i zagrożeń.
Treść opracowania bierze pod uwagę specyfikę społeczno-gospodarczą oraz
przyrodniczo-kulturową gminy Kazimierz Biskupi.
3
Plan Odnowy Miejscowości Kazimierz Biskupi powstał przy współudziale
mieszkańców wsi Kazimierz Biskupi w oparciu o konsultacje.
Z uwagi na coraz większe oczekiwania ze strony mieszkańców, co do poprawy
warunków i standardu życia, wychodzimy na przeciw szansie, jaką daje Plan Odnowy
Miejscowości Kazimierz Biskupi.
Tworząc Plan Odnowy Miejscowości Kazimierz Biskupi zakładamy, że stanie się on
bodźcem do realizowania poszczególnych etapów rozwoju wsi, a przez to przyczyni się do
polepszenia jakości życia jej mieszkańców.
Niniejsze opracowanie jest właśnie takim Planem działania przygotowanym
dla miejscowości Kazimierz Biskupi, w której mieszkańcy zintegrowali się wokół wspólnych
celów i postanowili wykorzystać szansę, jaką daje jej wyjątkowe bogactwo krajobrazu
i dorobek artystyczny ludzi, którzy tą wieś wybrali jako miejsce stałego zamieszkania.
4
1. METODOLOGIA
„Plan Odnowy Miejscowości Kazimierz Biskupi na lata 2010-2017” opracowano
przyjmując za podstawę wyniki debaty strategicznej organizowanej metodą aktywnego
planowania strategicznego.
Przeprowadzono jedną debatę z udziałem liderów lokalnych, reprezentujących
mieszkańców miejscowości Kazimierz Biskupi, radnych, sołtysa i pracowników Urzędu
Gminy Kazimierz Biskupi.
Sesja strategiczna odbyła się 20 maja 2010 roku, a jej zadaniem było zidentyfikowanie
celów i kierunków działania w poszczególnych przyjętych teoretycznie obszarach życia
społeczno – gospodarczego oraz wyznaczenie wariantu rozwoju miejscowości.
Na podstawie wypracowanej analizy SWOT, która przedstawia silne strony
miejscowości, słabe strony, szanse i zagrożenia zadano pytanie i próbowano odpowiedzieć na
pytanie:
Co należałoby zrobić, jakie podjąć działania lub spowodować efekty tych działań,
aby zlikwidować słabe strony miejscowości i zniwelować zagrożenia?
Na tej podstawie pytania przygotowano cele opierając się na wcześniej wybranych
w wyniku dyskusji słabych stronach i zagrożeniach.
Podobnie pracowano przy budowaniu celów określonych na podstawie mocnych stron
i szans.
Kolejnym krokiem procesu konsultacji społecznej była hierarchizacja celów
w poszczególnych obszarach życia społeczno – gospodarczego.
Przyjęto, że winny zostać wyróżnione trzy cele pierwszorzędne, bez których
miejscowość nie może się rozwijać oraz, o ile było to możliwe, trzy cele drugorzędne, które
przyspieszą rozwój danego obszaru społeczno – gospodarczego.
W ten sposób, wynikiem konsultacji po debacie strategicznej było wypracowanie
kilkunastu celów w trzech obszarach: Infrastruktura, Społeczność, Gospodarka oraz
określenie wybranego wariantu rozwoju.
Jednocześnie mieszkańcy zgłaszający inwestycje niezbędne do realizacji na terenie
swojej miejscowości dokonali ich hierarchizacji poprzez dyskusję i anonimowe głosowanie.
Wynik głosowania miał bezpośredni wpływ na hierarchizację celów i kierunków
w poszczególnych obszarach rozwoju społeczno – gospodarczego.
5
2.
CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI
2.1.
POŁOŻENIE MIEJSCOWOŚCI, PRZYNALEŻNOŚĆ ADMINISTRACYJNA,
POWIERZCHNIA, LICZBA LUDNOŚCI
Urocza miejscowość Kazimierz Biskupi w powiecie konińskim leży w środkowowschodniej Wielkopolsce.
Rysunek nr 1 Położenie miejscowości Kazimierz Biskupi
.
Źródło: www.szukacz.pl
Według opracowanego przez B. Krygowskiego i W. Stankowskiego podziału
morfologicznego Niziny Wielkopolskiej Kazimierz Biskupi leży w obrębie regionu
IX – Wysoczyzna Gnieźnieńska i Subregionów Równina Kleczewska, Równina
Kazimierowska i Pagórki Powidzko-Konińskie. Południową granicę wymienionych
subregionów wyznacza Pradolina Warszawsko-Berlińska.
Gmina Kazimierz Biskupi leży w powiecie konińskim, we wschodniej części
województwa wielkopolskiego.
6
Graniczy z dwoma gminami powiatu słupeckiego:
-
od zachodu – gmina Słupca,
-
od północnego zachodu – gmina Ostrowite,
z trzema gminami powiatu konińskiego:
-
od północy – gmina Kleczew,
-
od północnego wschodu – gmina Ślesin,
-
od południa – gmina Golina,
oraz od wschodu z miastem Konin,
Gmina Kazimierz Biskupi jest gminą o charakterze rolniczo – przemysłowo –
turystycznym i zajmuje 10 796 ha (108 km2), co sytuuje gminę na 8 miejscu wśród 14 gmin
powiatu konińskiego natomiast pod względem wielkości obszaru gmina zajmuje 138 miejsce
na 226 gmin województwa wielkopolskiego.
Rysunek Nr 2. Mapa sytuacyjna położenia gminy Kazimierz Biskupi
Źródło: Mapy cyfrowe IMAGIS
W skład gminy wchodzi 18 administrowanych przez jej urząd sołectw: Anielewo,
Bochlewo, Cząstków, Daninów, Dobrosołowo, Jóźwin, Kamienica, Kazimierz Biskupi,
Komorowo,
Kozarzew,
Kozarzewek,
Nieświastów,
Posada,
Sokółki,
Tokarki,
Wieruszew, Wola Płaszczowa oraz Władzimirów.
7
Rysunek nr 3 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
miejscowości Kazimierz Biskupi
Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
Kazimierz Biskupi
Największą miejscowością gminy jest Kazimierz Biskupi będący siedzibą władz
gminy, położony w odległości 14 km na północy-zachód od miasta Konina.
8
Tabela Nr 1 Liczba gospodarstw wg. powierzchni dla miejscowości Kazimierz Biskupi
Liczba gospodarstw wg. powierzchni
Zakres powierzchni
Gmina Kazimierz Biskupi
Kazimierz Biskupi
0-0,5 ha
101
17
0,5-1,0 ha
48
4
1,0-1,5 ha
164
18
1,5-2,0 ha
96
14
2,0-3,0 ha
139
18
3,0-5,0 ha
151
16
5,0-7,0 ha
99
3
7,0-10,00 ha
82
9
10,00-15,00 ha
54
4
15,00-20,00 ha
19
2
20-30 ha
11
2
30-50 ha
7
0
50-100 ha
4
0
pow. 100 ha
4
0
979
107
RAZEM:
Źródło: Urząd Gminy w Kazimierzu Biskupim
2.2
HISTORIA MIEJSCOWOŚCI KAZIMIERZ BISKUPI
Miejscowość Kazimierz Biskupi założona została prawdopodobnie przez Kazimierza
Odnowiciela w połowie XI wieku.
Od około 1237 roku do 1504 roku była własnością biskupów lubuskich. Biskup
lubuski Konrad otrzymał od Przemysława II w 1286 roku prawo lokowania miasta z targiem
w Kazimierzu.
W 1328 roku Władysław Łokietek potwierdził, że Kazimierz to miasto. Na początku
XV wieku klucz kazimierski liczył 15 wsi. Miejscowość zasłynęła w średniowieczu jako
miejsce kultu Pięciu Braci Męczenników. Kult ten odrodził się za sprawą Andrzeja Łaskarza
Gosławskiego, który w 1362 roku ufundował w miejscu męczeńskiej śmierci kapliczki
drewniane poświęcone świętym.
9
Historia męczenników sięga czasów cesarza Niemiec Ottona III, na którego prośbę
św. Romuald wysłał do Polski eremitów, którzy przestrzegali obostrzoną regułę
benedyktyńską, a w szczególności surowe praktyki pokutne, milczenie i całkowite oddanie
się modlitwie w osobnych pustelniach. Bolesław Chrobry osadził ich w klasztorze-pustelni
na granicy z ludami pogańskimi, gdyż eremici przygotowywać się mieli do pracy wśród
pogan. 10 listopada 1003 roku, w wigilię św. Marcina, na klasztor napadli rabusie i zabili
dwóch włoskich eremitów: Benedykta i Jana, dwóch polskich nowicjuszy: Mateusza i Izaaka
oraz usługującego im chłopca Krystyna. Ciała męczenników pochowano w kościele
klasztornym, a przy ich grobach zaczęły dziać się liczne cuda, tak głośne, że sława ich dotarła
do Rzymu. Kult ten był szczególnie intensywny w Czechach.
W 1405 roku Kazimierz Biskupi miał władze miejskie, cotygodniowy targ,
22 mieszczan- rolników, w przypadku wojen wystawiał pieszych żołnierzy. Kazimierz
Biskupi, siedziba najstarszej w całej okolicy parafii, pod rządami biskupów lubuskich stał się
małym miasteczkiem spełniającym rolę lokalnego ośrodka targowego dla najbliższej okolicy.
Odległość dóbr kazimierskich od siedziby biskupstwa i coraz mniejsza ich opłacalność
spowodowała, że biskup lubuski sprzedał Kazimierz wojewodzie kaliskiemu Gardzinie
Lubrańskiemu.
W 1514 zbudował on ze swoim bratem, biskupem poznańskim Janem Lubrańskim,
kościół i klasztor bernardyński będące głównym ośrodkiem kultu Świętych Pięciu Braci
Męczenników w Polsce. Z tego powodu Kazimierz leżący na szlaku o drugorzędnym
znaczeniu był odwiedzany w XVI i XVII wieku przez osobistości należące do ówczesnej
elity.
W czasie wojen szwedzkich (1655-1660,1701-1721) Kazimierz znalazł się na szlaku
przemarszu wojsk, co spowodowało duże zniszczenia (wg spisów w 1629 w Kazimierzu
było 131 domów a w 1794 - 88 domów).
W 1707 roku w obecności króla szwedzkiego Karola XII zgładzono w Kazimierzu
Johanna Reinholda Patkula- przywódcę opozycji inflanckiej, skierowanej przeciwko
Szwedom.
W XVI i XVII wieku duże znaczenie w życiu gospodarczym Kazimierza miało
rzemiosło (branża tekstylno-odzieżowa, skórzana, spożywczo-przetwórcza, obróbki drewna)
i rolnictwo, a od XVIII wieku dominujące znaczenie dla gospodarki ma rolnictwo.
W 1793 roku, po II rozbiorze Polski, Kazimierz Biskupi znalazł się pod zaborem
pruskim.
10
W latach 1807-1815 należał do Księstwa Warszawskiego, a od 1815 znajdował się
pod zaborem rosyjskim.
W latach 1794-1864 Kazimierz Biskupi był prywatnym miastem szlacheckim.
Stanowił ośrodek dużych dóbr należących do różnych rodzin. W czasie powstania
styczniowego w lasach kazimierskich dochodziło do licznych potyczek partyzantów
z wojskiem rosyjskim (bitwy pod Bieniszewem, Dobrosołowem).
W 1866 roku, po dekrecie uwłaszczeniowym, Kazimierz stał się miastem wolnym.
W 1870 został przemianowany na osadę miejską: nadal mogły odbywać się w nim
targi i jarmarki, ale była to już gmina wiejska z wójtem i radą gminy.
W okresie międzywojennym głównym źródłem utrzymania było rolnictwo
i wspomagające rzemiosło (w 1925 roku było 10 sklepów kolonialnych, 6 piekarni,
4 masarnie). Gmina należała do ubogich, o zabudowie drewnianej i gliniano-słomianej.
W czasie II wojny światowej doszło na terenie gminy do eksterminacji ludności
polskiej i żydowskiej. W lasach kazimierzowskich - w rewirze zwanym Wygoda zginęło
około 8000 Żydów.
W 1962 roku rozpoczęto budowę Odkrywkowej kopalni Węgla Brunatnego
„Kazimierz”- zlikwidowano północną część miasta z dworem, parkiem oraz zabudową
mieszkalną do wysokości rynku.
[Dane Urząd Gminy w Kazimierzu Biskupim]
2.3
Określenie przestrzennej struktury miejscowości
Zabudowa mieszkaniowa i usługi w Kazimierzu Biskupim skoncentrowane są
w granicach historycznego układu przestrzennego. Za dominantę przestrzenną można uznać
Kościół romański pw. św. Marcina w Kazimierzu Biskupim. Według tradycji romański
kościół parafialny wzniesiony został staraniem Piotra Dunina około roku 1120 w miejscu
pustelni św. Mateusza - jednego z Pięciu Braci Męczenników (pierwotnie kościół był pod
wezwaniem św. Mateusza).
Miejscowość posiada otwartą przestrzeni wspólną w postaci rynku oraz plac targowy.
Jesteśmy miejscowością, która posiada dostęp do czystych jezior, pięknych lasów, lotniska.
[Dane Urząd Gminy w Kazimierzu Biskupim]
11
3. Inwentaryzacja zasobów służących odnowie miejscowości
ANALIZA ZASOBÓW MIEJSCOWOŚCI KAZIMIERZ BISKUPI
Tabela Nr 2 Analiza zasobów miejscowości Kazimierz Biskupi
Rodzaj zasobu
Brak
Jest o
Jest o
Jest o
znaczeniu znaczeniu znaczeniu
małym
średnim
dużym
Środowisko przyrodnicze
- walory krajobrazu
- walory klimatu (mikroklimat, wiatr, nasłonecznienie)
- walory szaty roślinnej (np. runo leśne)
- cenne przyrodniczo obszary lub obiekty
- świat zwierzęcy (ostoje, siedliska)
- osobliwości przyrodnicze
- wody powierzchniowe (jeziora, rzeki, stawy)
- podłoże, warunki hydrogeologiczne
- gleby, kopaliny
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Środowisko kulturowe
- walory architektury wiejskiej i osobliwości kulturowe
X
- walory zagospodarowania przestrzennego
- zabytki
- zespoły artystyczne
X
X
X
Dziedzictwo religijne i historyczne
- miejsca, osoby i przedmioty kultu
- święta, odpusty, pielgrzymki
- tradycje, obrzędy, gwara
- legendy, podania i fakty historyczne
- ważne postacie historyczne
- specyficzne nazwy
X
X
X
X
X
X
Obiekty i tereny
- działki pod zabudowę mieszkaniową
- działki pod domy letniskowe
- działki pod zakłady usługowe i przemysł
- pustostany mieszkaniowe, magazynowe i po
przemysłowe
- tradycyjne obiekty gospodarskie wsi (kuźnie, młyny)
- place i miejsca publicznych spotkań
- miejsca sportu i rekreacji
X
X
X
X
X
X
X
12
Gospodarka, rolnictwo
- specyficzne produkty (hodowle, uprawy polowe)
- znane firmy produkcyjne i zakłady usługowe
- możliwe do wykorzystania odpady poprodukcyjne
Sąsiedzi i przyjezdni
- korzystne, atrakcyjne sąsiedztwo (duże miasto, arteria
komunikacyjna, atrakcja turystyczna)
- ruch tranzytowy
- przyjezdni stali i sezonowi
Instytucje
- placówki opieki społecznej
- szkoły
- Dom kultury
X
X
X
X
X
Ludzie, organizacje społeczne
- OSP
- Koło Gospodyń Wiejskich
- Stowarzyszenia
Źródło: dane na podstawie ankietyzacji
X
X
X
X
X
X
X
OCENA SYTUACJI SPOŁECZNO – GOSPODARCZEJ
MIEJSCOWOŚCI KAZIMIERZ BISKUPI
Respondenci na podstawie przeprowadzonej ankiety dokonali oceny sytuacji
społeczno – gospodarczej miejscowości Kazimierz Biskupi pod kątem jakości i komfortu
życia w tej miejscowości w porównaniu z innymi miejscowościami znajdującymi się na
terenie gminy Kazimierz Biskupi.
Kategoria ocen:
A - bardzo dobra
B - dobra
C - zadowalająca
D – niezadowalająca
Wyniki w procentach oddanych głosów na poszczególne kategorie ocen:
13
Rysunek nr 5 "Ocena sytuacji społeczno - gospodarczej"
9%
3%
15%
73%
bardzo dobra
dobra
zadowalająca
niezadowalająca
Uczestnicy debaty strategicznej określili również ogólny trend rozwoju gospodarczego
miejscowości w następujących kategoriach:
Kategoria ocen:
A - kierunek wzrostu gospodarczego
B - stagnacja
C - kierunek pogarszającego się stanu gospodarki
Wyniki w procentach oddanych głosów na poszczególne kategorie ocen przedstawiają się
następująco:
14
Rysunek nr 6 "Trend rozwoju gospodarczego"
9%
29%
62%
kierunek wzrostu gospodarczego
stagnacja
kierunek pogarszającego się stanu gospodarki
3.1
Zasoby przyrodnicze i turystyczne
Obszar miejscowości Kazimierz Biskupi porasta roślinność typowa dla obszarów
silnie antropogenicznie przekształconych obejmująca kosmopolityczne gatunki.
Tereny silnie przekształcone w wyniku działalności Kopalni Odkrywkowej Węgla
Brunatnego, skarpy zwałowiska obsadzone są grochodrzewem i różanecznikiem żółtym,
w celu zabezpieczenia zbocza przed erozją oraz pionierską roślinnością zielną, zdominowaną
przez zbiorowiska podbiału pospolitego, stanowiące wczesne stadia sukcesji rekreatywnej
w miejscach gdzie zniszczona została całkowicie roślinność poprzednio tu występująca.
Drzewostan będący w zarządzie Nadleśnictwa Konin obręb Kazimierz Biskupi
to pozostałości dawnych rozległych Lasów Kazimierzowskich. Są to głównie drzewostany
sosnowo-dębowe z domieszką modrzewia, buka i świerka porastające stosunkowo żyzne
siedliska lasu mieszanego świeżego, lasu świeżego i olsu. Podszyt i warstwa zielona są bogate
i dobrze wykształcone; składają się z podrostu gatunków domieszkowych oraz roślinności
krzewiastej i zielonej charakterystycznej dla lasów dębowo – grabowych.
Fauna kręgowców tego terenu podobnie jak roślinność obejmuje gatunki
przystosowane do życia w sąsiedztwie człowieka. Główny trzon stanowią populacje
synurbijnych gatunków powszechnie występujących w miastach na obszarach segetalnych.
15
Są to m. in. wróbel domowy, sierówka, ptrzeszcz, kopciszek, pliszka siwa, nornik zwyczajny,
kuna domowa, itp.
Zbliżony skład gatunkowy fauny reprezentują tereny zwałowiska. Tutaj przeważają
gatunki typowe dla suchych agrocenoz, pospolicie występujące w krajobrazie rolniczym
tego regionu.
Na terenie miejscowości Kazimierz Biskupi znajduje się duży kompleks leśny –
pozostałość po historycznej Puszczy Kazimierskiej. Obejmuje on cztery Rezerwaty przyrody
objęte ochroną prawną z uwagi na ich szczególne walory przyrodnicze.
Żródło: [Dane z Urzędu Gminy w Kazimierzu Biskupim]
3.1.1
Tereny i obiekty prawem chronione
Żródło: [Dane z Urzędu Gminy w Kazimierzu Biskupim]
3.1.1.1 Rezerwaty Przyrody
Rezerwat Leśny Bieniszew
Utworzony w 1996 r. obejmuje 144,40 ha lasów liściastych o charakterze dąbrowy oraz
grądu ubogiego. W runie lasu spotkać można konwalię dwulistną, przylaszczkę pospolitą,
groszek czerniejący, dziurawca skąpolistnego, przeńca zwyczajnego, turzycę pigułkowatą.
16
W części południowej znajduje się kilka jeziorek śródleśnych. Występują tu dorodne
drzewostany dębowe, wśród nich drzewa pomnikowe.
Rezerwat Pustelnik
Utworzony w 1997 r. na powierzchni 125 ha. Podstawowym celem ochrony jest
zachowanie zbliżonego do naturalnego fragmentu lasów łęgowych i grądowych na terenie
Puszczy Bieniszewskiej, m.in. z dość licznie tu występującą w runie lilią złotogłów. W jego
obrębie na szczycie wzgórza Sowia Góra znajduje się klasztor Kamedułów.
Rezerwat Mielno
Jest najstarszym rezerwatem na terenie Puszczy Bieniszewskie (powstał w 1957 r.).
Obejmuje jezioro Mielno wraz z otaczającym je lasem i łąkami o łącznej powierzchni 94,43
ha. Granicą południową rezerwatu biegnie zielony szlak turystyczny Kawnice-Licheń, ścieżka
rowerowa Kazimierz Biskupi - Konin oraz fragment ścieżki przyrodniczo - leśnej.
Pierwotnie rezerwat miał chronić miejsce lęgowe ptactwa wodnego oraz reliktowe
stanowisko brzozy niskiej. Jednak ze względu na obniżanie się poziomu wód gruntowych
w dużej części przestał pełnić powyższe funkcje. Obecnie najciekawszym zjawiskiem
w rezerwacie jest postępujący proces "starzenia się" jeziora i sukcesja zbiorowisk roślinnych
w jego obrębie związana z narastaniem tafli zbiornika, m. in. przez osokę aloesowatą
i żabiściek pływający oraz stanowisko rzadkiego gatunku storczyka - lipiennka Loesela.
W rezerwacie występują 24 gatunki drzew i 19 gatunków krzewów. Na szczególną uwagę
zasługuje brzoza niska, relikt późnoglacjalny, który pierwszy obok brzozy karłowatej pojawił
się na naszych terenach w strefie bezdrzewnej tundry.
Rezerwat Sokółki
To
czwarty
z
rezerwatów
chroniących
najcenniejsze
fragmenty
Puszczy
Bieniszewskiej, stanowiących pozostałość dawnych Lasów Kazimierzowskich, zatwierdzony
w 1996 r. Zajmuje powierzchnię 240,00 ha powierzchni leśnej porośniętej grądem
środkowoeuropejskim oraz łęgami: jesionowo-olszowym i jarzmiankowo - jesionowym.
Lasy te charakteryzują się dobrze wykształconym podszytem z dominującym grabem
oraz klonem i bukiem. W runie spotkać można m.in. wawrzynka wilczełyko i lilię złotogłów.
Brzegiem rezerwatu biegnie edukacyjna Ścieżka Przyrodniczo. Leśna. Powyższe rezerwaty
stanowią najcenniejszy w powiecie konińskim kompleks przyrodniczo - turystyczny i ostoję
dla dzikiego ptactwa i zwierzyny łownej.
17
3.1.1.2 Obszary chronionego krajobrazu
Powidzko-Bieniszewski Obszar Chronionego Krajobrazu
Zajmuje powierzchnię 460 km2. Obejmuje fragment Pojezierza Gnieźnieńskiego
połączony ciągiem wzgórz moreny czołowej z resztą dawnej Puszczy Bieniszewskiej.
Wzgórza moreny czołowej ciągną się od Powidła do Konina. Osiągają wysokość do 125 m
n.p.m. przy wysokościach względnych dochodzących do 20 m i spadkach terenu 30o.
Wzgórza te mają zróżnicowaną rzeźbę. od wyraźnych wałów o płaskim szczycie, po
wznoszący się szereg pagórków. Budowa geologiczna tych moren jest zróżnicowana.
Bardzo atrakcyjnymi i często spotykanymi na tym obszarze formami są rynny
polodowcowe z jeziorami i bez nich. Największe jeziora tego obszaru to: Powidzkie,
Niedzięgiel, Suszewskie, Wilczyńskie, Budzisławskie oraz Ostrowidzkie. W znacznej części
linii
brzegowej
otoczone
lasami.
Obszar
Powidzko
-
Bieniszewski
tradycyjnie
wykorzystywany jest jako teren wypoczynkowy. Znajdują się tu liczne szlaki turystyczne
i różne ośrodki.
Obszar Powidzko - Bieniszewski łączy się z doliną Warty ciągiem wzgórz moreny
czołowej przez rejon Puszczy Bieniszewskiej ze sztucznym zbiornikiem na północ od Słupcy.
Puszcza Bieniszewska
To resztki dużego kompleksu leśnego zachowanego do dziś w części rynny
głogowsko. pątnowskiej. Wśród zalesionych parków kemowych licznie występują małe
jeziora. Puszcza Bieniszewska ze względu na swoje walory przyrodnicze była i jest obiektem
badań naukowych. Dla wielu fragmentów wykonano dokumentację fitosocjologiczną
(rezerwaty Bieniszew, Sokółki. walory florystyczne, Pustelnik. walory krajobrazowe oraz
Mielno).
W pobliżu Jeziora Wściekłego (rezerwat Bieniszew) znajduje się ładny fragment łęgu
olszowego z bardzo starymi olszami i czeremchą, które na skutek ogólnego przesuszenia
całego terenu ewoluują w kierunku grądu. Często na siedlisku grądu bardzo licznie występuje
buk. Niektóre fragmenty lasu, szczególnie południowej i centralnej części, przedstawiają się
wyjątkowo bogato i atrakcyjnie, ponieważ liściasty podrost grabowo-bukowy tworzy dach na
18
wysokości kilku metrów, przesłaniając wyżej znajdujące się korony starych sosen. W runie
dominuje m.in. konwalia majowa, kokoryczka wielokwiatowa, bodziszek leśny. Nierzadko
towarzyszy im pierwiosnka wyniosła, pierwiosnka lekarska, pięciornik biały.
Szczególną rolę odgrywają małe śródleśne jeziora (Pustelnik, Wściekłe, Skąpe
i Mielno) z bujnie rozwijającą się roślinnością szuwarowo-błotną.
W Puszczy Bieniszewskiej znajduje się jeden z niewielu w Polsce klasztorów
pustelniczych Kamedułów.
3.1.1.3 Pomniki przyrody
dąb szypułkowy - położony przy rezerwacie Mielno; obwód pierśnicy 550 cm; wysokość 20
m; średnica korony 20 m; rozwidla się na wysokość 5 m; do pierwszego konara 4 m,
dąb bezszypułkowy – położenie – Wieruszew Leśnictwo Bieniszew; obwód pierśnicy 530 m;
wysokość 26 m; wiek ponad 500 lat, znany pod nazwą „Dziadek”.
7 dębów szypułkowych – położenie – Głodów Leśnictwo Głodów – obwód pierśnicy 500
cm, wysokość 30 m, wiek ok. 500 lat,
Zdjęcie Nr 1 Jeden z siedmiu dębów
Źródło: Archiwum Urzędu Gminy w Kazimierzu Biskupim
19
głaz narzutowy – położenie – Kazimierz Biskupi Rynek; wysokość 1m, długość 1,5 m
z wyrytym napisem „PATKUL 1707”. (Jan Reinhold Patkul – polityk i generał inflandzki
w czasie wojny szwedzkiej, z czasów Karola XII stracony w 1707 roku w Kazimierzu
Biskupim – wyrok wykonano przez Łamanie kołem, ciało poćwiartowano i rozrzucono po
okolicznych polach.
Zdjęcie nr 2 Głaz narzutowy PATKUL
3.1.2
Szlaki piesze
Kawnice - Jezioro Głodowskie - Leśniczówka Głodów - Aleja Dębowa - Bieniszew
- Konin/Kawnice
Trasa biegnie bardzo ciekawym krajobrazowo terenem. Możliwość obserwacji zjawisk
przyrody: zarastania jeziora, pięknych 500-letnich dębów. Ponadto trasa łączy dwa miejsca
kultu Maryjnego (Kawnice i Bieniszew).
Kawnice. Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia. Kierujemy się drogą w kierunku
północnym przez wieś. Mijamy przejazd kolejowy trasy Warszawa-Berlin i zjeżdżamy
z drogi asfaltowej w lewo (300 m od torów), podczas gdy asfalt biegnie dalej w prawo. Czas
jakiś będziemy jechali zgodnie z zielonym szlakiem pieszym Kawnice-Bieniszew.
Polną drogą jedziemy w kierunku widocznego w oddali skraju lasu. Po około 2 km
skręcamy w prawo na miedzę i po 200 metrach dojeżdżamy do lasu. Skrajem lasu jedziemy
20
na północny-zachód. Po chwili zgodnie ze szlakiem zielonym kierujemy się na północ w głąb
lasu. Dojeżdżamy do jeziora „Głodowskiego”.
Jedziemy ścieżką do jego wschodniego krańca i przeprowadzamy rower na drugi
brzeg, w miejscu, w którym jeszcze 2 lata temu była tafla wody. Wspinamy się na brzeg
rynny jeziornej i kierując się na drogę leśną w prawo jedziemy około 400 metrów do punktu
widokowego, z którego widać taflę wody jeziora „Głodowskiego” oraz jego zarośniętą część.
Zjeżdżamy w dół kierując się na wschód, po czym skręcamy w leśną drogę w kierunku
północnym. Oddalamy się od jeziora docierając do leśniczówki „Głodów”.
Za leśniczówką skręcamy w prawo i jedziemy leśną drogą w kierunku wschodnim.
Docieramy do alei dębów. Kierujemy się nadal na wschód i dojeżdżamy do nieutwardzonej
drogi leśnej Rosocha-Kazimierz Biskupi. Skręcamy w prawo i docieramy do trasy rowerowej
Kazimierz Biskupi-Bieniszew-Konin. Zgodnie ze znakiem trasy rowerowej skręca my
w lewo.
Do klasztoru OO Kamedułów w Bieniszewie. Dalej można zgodnie z trasą rowerową
dojechać do Konina (patrz trasa oznakowana) bądź wrócić do Kaw nic. Wracając do Kawnic
kierujemy się drogą, którą przyjechaliśmy do rozwidlenia dróg Rosocha-Kazimierz Biskupi.
Na rozwidleniu skręcamy w kierunku Rosochy (w lewo) i jedziemy prosto w kierunku
południowym aż do skrzyżowania leśnych dróg przy skraju lasu. Kierujemy się w prawo, by
po 300 metrach skręcić w lewo. Drogą tą dojeżdżamy do asfaltu
3.1.3
Szlaki rowerowe
Konin - Bieniszew - Kazimierz Biskupi: 11 km
Trasa rowerowa biegnie na dużym odcinku przez lasy bieniszewskie, na granicy
rezerwatów przyrody „Sokółki”, „Pustelnik” i „Bieniszew”. W Bieniszewie znajduje się
punkt postoju. Trasa mija ścieżkę przyrodniczo-leśną.
Ulica Zakładowa w Koninie: dojeżdżamy do samego końca ulicy Zakładowej.
Pierwszy znak kieruje nas na drogę polną w kierunku widocznego w oddali lasu. Jedziemy
prosto polną drogą. Osiągamy po lewej stronie ścianę lasu (5 minut).
Nadal tą samą drogą dojeżdżamy do asfaltu, skręcamy w prawo i jedziemy między
nowymi domami (Posada) dojeżdżając do krzyżówki dróg, skręcamy w lewo w stronę
Sokółek. Jedziemy prosto mijając rozwidlenie dróg przy figurze Matki Boskiej, dojeżdżamy
do szkoły w Sokółkach (10 minut).
21
Skręcamy w prawo i dalej w lewo jadąc nadal drogą asfaltową przez wieś Bielawy aż
do końca asfaltu (5 minut).
Skręcamy w prawo i po chwili osiągamy ścianę lasu. Skręcamy w lewo i leśną, skrajną
drogą jedziemy około minuty, by skręcić w drogę prowadzącą w głąb lasu (3 minuty).
Jedziemy leśną drogą, dojeżdżamy do poprzecznej drogi z tablicą informującą
o rezerwacie „Sokółki” (5 minut).
Nadal kierujemy się w głąb lasu jadąc drogą będącą przedłużeniem dotychczasowego
kierunku. Po kilku minutach po lewej stronie widzimy staw „Pustelnik”, docieramy do
szerokiej drogi prowadzącej do klasztoru w Bieniszewie. Przy wjeździe na drogę główną
widzimy tablicę informującą o rezerwacie „Pustelnik”. (5 minut). <1>
Skręcamy w lewo i jedziemy w kierunku zachodnim, by po chwili skierować się na
północ w kierunku widocznego klasztoru (3 minuty). Możliwość postoju. <2>, <3>.
Kierujemy się na zachód i mijamy tablicę informującą o rezerwacie „Bieniszew”,
dojeżdżamy do krzyżówki dróg <4>, jedziemy dalej prosto do wyraźnego rozdzielenia się
drogi na lewo (kierunek południowo-zachodni) <5> i prawo (kierunek północno-zachodni).
Kierujemy się w prawo na szeroką drogę leśną prowadzącą do Kazimierza Biskupiego
(3 minuty). <6>.
Jedziemy prosto mijając (5 minut) tablicę informującej o rezerwacie „Bieniszew”. Po
następnych 5 minutach wyjeżdżamy z lasu wjeżdżając do Kazimierza Biskupiego. <7>, <8>.
Łączny czas przejazdu - około 60 minut w jedną stronę.
Uwaga na warianty (ciekawe miejsca poza oznakowanym szlakiem):
1. Jedziemy w kierunku wschodnim: malownicza stacja Ścieżki Przyrodniczo-Leśnej
z małym wodospadem (3 minuty).
2. Możliwość zwiedzenia Klasztoru OO Kamedułów (tylko mężczyźni, kobiety mogą
wejść na teren klasztoru w niedzielę, podczas nabożeństwa o 1030).
3. Od klasztoru, drogą przy tablicy Nadleśnictwa Konin, na północ do stacji Ścieżki
Przyrodniczo-Leśnej nad jeziorem „Skąpe” (5 minut),
4. Drogą w prawo (przy płocie szkółki leśnej) i w dół dojeżdżamy do przesmyku między
małymi jeziorami „Wały” i „Wściekłe”, wspinamy się - prowadząc rower - na wał
morenowy i obchodzimy jezioro „Wały” (pieszy szlak zielony). Dochodzimy do drogi
leśnej
Rosocha-Kazimierz
Biskupi
i
wracamy
szlakiem
pieszym
czarnym
o urozmaiconej linii do trasy rowerowej na krzyżówce dróg, z której zjechaliśmy
(przejście 30 minut).
22
5. Odbijając w lewo jedziemy drogą leśną w kierunku Rosochy. Dojeżdżamy po około
7 minutach do krzyżówki dróg na skraju lasu, skręcamy w lewo i jedziemy pod górkę,
a później prosto nad jezioro „Głodowskie” (10 minut).
6. Zjeżdżamy z drogi w kierunku Kazimierza Biskupiego, zaraz po wjeździe na nią,
w kierunku zachodnim. Po około 5 minutach dojeżdżamy do alei pomnikowych
dębów, z których największy ma obwód 710 cm. Skręcając w prawo dojedziemy do
jeziora „Głodowskiego”, a jadąc prosto do drogi asfaltowej Kazimierz Biskupi-Golina.
7. Dojeżdżamy do kościoła Pięciu Braci Męczenników i klasztoru księży Misjonarzy św.
Rodziny (możliwość zwiedzenia Muzeum Misyjnego).
8. Przy drodze w kierunku Konina oglądamy kościół św. Marcina z XII wieku.
3.1.4. Kult pięciu braci męczenników- dane ze źródeł dostępnych w Urzędzie Gminy
w Kazimierzu Biskupim
Historia kultu Pięciu Braci Męczenników - Benedykta, Jana, Izaaka, Mateusza
i Krystyna nie została dotąd dokładnie odtworzona. Toczy się spór o to, gdzie znajdował się
ich erem, a zarazem miejsce śmierci - w Międzyrzeczu nad Obrą czy w Kazimierzu
Biskupim. Nie staramy się rozstrzygać tej kwestii, pragniemy jedynie podkreślić fakt, który
nie podlega dyskusji: sercem kultu Pięciu Braci od co najmniej sześciuset lat jest Kazimierz
Biskupi. Przez wieki za podstawowe źródło informacji uznawano "Żywot św. Romualda"
autorstwa Piotra Damianiego (1041). Pod koniec XIX stulecia Reinhardt Kado odnalazł
bardziej wiarygodny dokument - żywot Męczenników spisany przez Brunona z Kwerfurtu ok.
1006 roku. "Kronika klasztoru Bernardynów w Kazimierzu Biskupim" to kolejny kamień
milowy w ustalaniu dziejów kultu pierwszych polskich świętych.
SKĄD I PO CO PRZYBYLI
Według tradycji, w 1001 lub na początku 1002 roku przybyli z Włoch (Pereum) na
ziemie polskie Benedykt i Jan - zakonnicy z klasztoru o zaostrzonej regule benedyktyńskiej.
Spełniając prośbę cesarza Ottona III, przełożony klasztoru (św. Romuald) wysłał ich z misją
założenia eremu w państwie Bolesława Chrobrego. W pustelni zamieszkali także trzej
nowicjusze z Polski - Barnaba, Izaak i Mateusz oraz Krystyn, chłopiec do posług
klasztornych.
23
KRWAWE SREBRO
Zakonnicy cieszyli się szacunkiem okolicznej ludności. Ich pobożność i pracowitość
były powszechnie znane. Od Bolesława Chrobrego otrzymali znaczną ilość srebra na potrzeby
eremu. W nocy z 10 na 11 listopada 1003 roku pustelnię najechali rabusie i zamordowali
zakonników. Nie wiedzieli, że bracia zwrócili srebro władcy. Ocalał tylko Barnaba, którego
nie było wówczas w pustelni. Wieść o śmierci mnichów szybko obiegła okolicę i dotarła do
Rzymu. Zostali uznani za męczenników.
WĘDRÓWKA RELIKWII
Relikwie Pięciu Braci trafiły najpierw do Włoch (Ascoli) i do Gniezna. Z Gniezna
w 1038 roku książę Brzetysław wywiózł je razem ze zrabowanymi skarbami do Czech (Praga,
Ołomuniec, Szawa, Stara Bolesław). W 1520 roku, na prośbę goszczącego w Czechach
biskupa Jana Lubrańskiego, podzielono relikwie, by znalazły się również w Kazimierzu. Po
drodze zawitały do katedry poznańskiej i tamtejsza kapituła nie chciała ich przekazać
w całości do Kazimierza. Dopiero w 1525 roku część świętych szczątków zatrzymanych
w Poznaniu przeniesiono do kościoła parafialnego św. Marcina w Kazimierzu Biskupim.
Pozostałe relikwie z katedry poznańskiej przekazano na przełomie XVI i XVII w. do
kościołów na Mazowszu i w zachodniej Wielkopolsce (Jasień, Mniszewo, Rokitno, Dalewo,
Obra) oraz w pierwszej połowie XVIII w. do klasztoru Kamedułów w Bieniszewie.
Relikwie znajdujące się w kazimierskim kościele św. Marcina rozdzielono i złożono
24
w kościele św. Jana Chrzciciela w Międzyrzeczu (1966), klasztorze w Bieniszewie (1966)
oraz kościele Misjonarzy św. Rodziny w Kazimierzu Biskupim (1977).
PIERWSI POLSCY ŚWIĘCI
Męczenników od początku otaczała szczególna cześć. Właśnie z nią "Kronika
klasztoru Bernardynów w Kazimierzu Biskupim" wiąże powstanie Kazimierza. Po
wywiezieniu przez Brzetysława relikwii, kult Pięciu Braci zaczął się szerzyć w Czechach.
Nie wyjaśniono dokładnie okoliczności jego renesansu w Polsce. Wiadomo jednak, że
w drugiej połowie XV wieku Kazimierz Biskupi był tego kultu centrum, co zaznacza Jan
Długosz
w
"Rocznikach
sławnego
Królestwa
Polskiego".
O
podtrzymywanie
i upowszechnianie czci dla Męczenników dbali duchowni kazimierskiego kościoła
parafialnego pod wezwaniem św. Marcina z Tours,a od XVI wieku - bernardyni, którzy
dzięki fundacji Lubrańskich osiedli we wzniesionym w Kazimierzu Biskupim klasztorze.
Pewną rolę w umacnianiu kultu Pięciu Braci w okolicach Kazimierza na przełomie XIV i XV
stulecia odegrał prawdopodobnie Andrzej Łaskarz z Gosławic, późniejszy biskup poznański.
W pierwszej połowie XVI w., dzięki umowie zawartej w sprawach modlitewnych pomiędzy
bernardynami i cystersami z klasztoru w Lądzie, kult wprowadzono do liturgii cysterskiej.
JUBILEUSZ
Kazimierski klasztor stał się sercem kultu, sięgającego daleko poza granice Wielkopolski.
Obecni gospodarze - Misjonarze świętej Rodziny - podtrzymują tysiącletnią tradycję.
Aż do początku XX w., do odnalezienia rękopisu Brunona z Kwerfurtu, opierano się na
historii Pięciu Braci zawartej w "Żywocie św. Romualda" Damianiego. Jubileusze 800- i 900lecia obchodzono odpowiednio w 1805 i 1905 r., ponieważ według tego źródła, zakonnicy
zginęli w 1005 r. Jak zaznaczyliśmy wcześniej, nowe ustalenia zweryfikowały tę datę, dlatego
główne uroczystości milenijne odbędą się w Kazimierzu Biskupim w 2003 roku.
Świadectwem ciekawej przeszłości Kazimierza Biskupiego są zachowane do dzisiaj zabytki,
najliczniej reprezentowane w postaci architektury sakralnej. Oto niektóre z nich:
25
Przemierzając szlaki turystyczne i pielgrzymkowe po
ziemi konińskiej nie sposób nie zapoznać się z historią
Kazimierza Biskupiego. Położony na skraju dawnej Puszczy
Kazimierskiej, wśród morenowych pagórków i jezior jest
miejscem - za sprawą historii, która w tym miejscu się
wydarzyła - ważnym nie tylko dla regionu konińskiego, ale dla
całej Polski.
Przed tysiącem lat dokładnie w roku 1001, przybyli tu
na zaproszenie księcia Bolesława Chrobrego mnisi z włoskiego klasztoru benedyktyńskiego
Pereum, gdzie opatem był, późniejszy święty i założyciel Zakonu Kamedułów - Romuald.
Z odległej Italii przybyło do Polski dwóch mnichów - Jan i Benedykt.
Szybko jednak przybywali do nich uczniowie, pragnący wstąpić na drogę życia
zakonnego. Pierwszymi byli Mateusz, Izaak i Krystyn. Wśród miejscowej ludności mnisi
szybko zyskali opinie świątobliwych i bogobojnych. Sprzyjało to z pewnością roli, jaką mieli
pełnić na wschodnich rubieżach księstwa Bolesława Chrobrego - chrystianizacja
mieszkańców tych ziem i głoszenie Dobrej Nowiny wśród pogańskich jeszcze plemion
sąsiadujących z terenami polskimi.
Święty Bruno z Kwerfurtu (974 - 1009) przekazuje nam, że bracia mieszkali w jednym
budynku, Jan i Benedykt dzielili jedną cele. Obok klasztoru znajdował się kościół określany
przez późniejszych kronikarzy bazyliką. Całość zabudowań była otoczona płotem z cierni.
Książe Bolesław wiązał z pobytem mnichów na tych terenach duże plany.
Za ich pośrednictwem prawdopodobnie starał się o koronę dla siebie u papieża.
Dał też mnichom pieniądze na ten cel. Mnisi jednak odmówili pośrednictwa w tej świeckiej
sprawie i zwrócili Bolesławowi pieniądze. Owe pieniądze były przyczyną zbrodni,
jaka wydarzyła się w eremie w nocy z 10 na 11 listopada 1003 roku. Nieznani łotrzykowie,
przypuszcza się, że nieprawi wojowie z drużyny księcia Bolesława, napadli na pogrążonych
we śnie zakonników chcąc zrabować im skarb, którego jednak już nie było w eremie.
Pieniądze, jak przekazuje nam czeski kronikarz Kosmas, zwrócone zostały za sprawą
szóstego mnicha przebywającego w eremie - Barnaby, na dwór książęcy. Wszyscy mnisi
ponieśli śmierć męczeńską w opinii świętości. Scenę tego haniebnego mordu przedstawia dziś
obraz w eremie Ojców Kamedułów w Bieniszewie.
O
śmierci
eremitów
powiadomiono
biskupa
poznańskiego
Ungera,
który
przewodniczył obrzędom pogrzebowym. Ciała Braci Męczenników złożono w kościele
klasztornym. Przy ich grobie zaczęły dziać się liczne cuda, dzięki którym ich cześć rosła nie
26
tylko wśród miejscowej ludności, ale w całym księstwie Bolesława. Byli to, bowiem drudzy
po świętym Wojciechu męczennicy polscy.
W roku 1038, podczas tak zwanej reakcji pogańskiej relikwie Pięciu Braci
Męczenników przewieziono dla ich bezpieczeństwa do Gniezna skąd wkrótce zostały
wywiezione do Czech. Od tego momentu cześć oddawana Męczennikom Kazimierskim
narażona była na wygaśnięcie. Przez kilka, bowiem stuleci nie było ich w Polsce. Tak się
jednak nie stało. Począwszy od schyłku XIII wieku do Polski zaczęły docierać teksty
liturgiczne z Czech przeznaczone na święto Pięciu Braci Męczenników.
Później, na przełomie XIV i XV wieku o odnowienie czci na terenie Kazimierza
Biskupiego zatroszczył się właściciel pobliskich Gosławic - Gosławski. Ufundował
on miedzy innymi sześć kapliczek, poświęconych świętym męczennikom i Barnabie zaliczanemu od XII w. do świętych kamedulskich.
Najsilniej jednak cześć Pięciu Braci rozwijała się od początku XVI wieku, kiedy
to właścicielami Kazimierza i okolic zostali bracia Jan i Mikołaj Lubrańscy.
Oni są fundatorami istniejącego do dziś i czynnego klasztoru bernardynów. Za ich też
staraniem do Kazimierza sprowadzono na powrót relikwie Pięciu Braci. Wybudowanie
kościoła z przepięknym sklepieniem późno gotyckim i przylegającego doń klasztoru sprawia,
że o pierwszej połowie XVI wieku w Kazimierzu Biskupim można mówić niejako
o renesansie czci Pięciu Braci męczenników. Wtedy to, bowiem powstało przy klasztorze
Bractwo św. Anny (1598 r.), istniejące do dnia dzisiejszego i, nieco później, Bractwo Pięciu
Braci Męczenników (1724 r.). Wtedy najsilniej rozwinęła się cześć, która kształtuje
świadomość mieszkańców Kazimierza Biskupiego do dnia dzisiejszego.
Niestety, począwszy od wieku XVII, kiedy to w Polsce rozwijała się i żałosne owoce
zbierała wolna elekcja, również w Kazimierzu można dostrzec pewne załamanie się tak
przecież mocno wrośniętej w historie Polski czci naszych Pięciu Świętych. Całkowite jednak
załamanie przyszło jednak wraz z rozbiorami Polski i kasatą zakonów.
Zamknięcie drogi dla rozwoju nowych powołań, również w zakonie bernardynów,
braki duszpasterskie w całym rozdartym na strzępy kraju spowodowały, że kult narażony
był na zaniknięcie. To jednak, co już zakorzeniło się w sercach mieszkańców Kazimierza
nie zostało naruszone nawet w momencie, gdy umarł ostatni bernardyn z kazimierskiego
klasztoru w 1891 roku. Od tego momentu, przez trzydzieści lat, klasztor bez jakiejkolwiek
opieki, narażony był na zniszczenie. Choć popadł w częściową ruinę to jego nowi właściciele
- Misjonarze Świętej Rodziny - w roku 1921 odrestaurowali go przywracając dawną
świetność.
27
3.2
Dziedzictwo kulturowe, obiekty i tereny- dane ze źródeł dostępnych w Urzędzie
Gminy w Kazimierzu Biskupim
Krajobraz kulturowy to przestrzeń historycznie ukształtowana w wyniku działalności
człowieka, zawierająca wytwory cywilizacji oraz elementy przyrodnicze (art. 3, pkt 14 ustawy
o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami). W celu jego ochrony oraz zachowania
wyróżniających się krajobrazowo terenów z zabytkami nieruchomymi charakterystycznymi
dla miejscowej tradycji budowlanej i osadniczej, cyt. Ustawa przewiduje ochronę poprzez
wpis do rejestru zabytków cennych kulturowo struktur przestrzennych – układów
urbanistycznych, ruralistycznych, krajobrazów kulturowych. Ochrona krajobrazu kulturowego
powinna być komplementarna dla form ochronnych krajobrazu przyrodniczego wynikających
ze stosownych przepisów o ochronie przyrody.
Do rejestru zabytków pod numerem 477/Wlkp/A decyzją Wielkopolskiego
Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia 16 marca 2007 r. wpisany został historyczny
układ urbanistyczny wsi Kazimierz Biskupi, dawnego miasta. Teren ukształtowany
w średniowieczu z elementami rozwiniętymi w XVIII w. oraz w XIX i pocz. XX w. obejmuje
nawarstwienia kulturowo-osadnicze od czasów pradziejowych po okres nowożytny,
znajdujący się w centrum rynek (pl. Wolności), układ ulic w centrum miasta, stanowiących
granicę średniowiecznej lokacji: Łososia, Klasztorna, Kościelna, ulicę Golińską odchodzącą
od centrum i Cmentarną, skrajną, otaczającą zespół. W obrębie historycznego układu znajdują
się najcenniejsze obiekty wpisane do rejestru zabytków: kościół p.w. św. Marcina z plebanią,
cmentarz grzebalny z drewnianym kościółkiem p.w. św. Izaaka, zespół klasztorny
bernardynów.
Dobry stan zachowania poszczególnych elementów układu przestrzennego: placów,
ulic, podziałów gruntów i architektury sakralnej, mieszkalnej oraz wyraźna czytelność ich
genezy widzianej w szerokim kontekście rozwoju gospodarczo-społecznego Wielkopolskiw
czasie reformy państwa w średniowieczu, a także w kontekście dalszych przekształceń
w wiekach późniejszych, szczególnie w końcu XVIII wieku i na początku wieku XIX, stawia
historyczny ośrodek miejski w grupie cennych zespołów współtworzących dziedzictwo
kulturowe kraju, co uwidacznia się również przez nagromadzenie historycznej architektury
uznanej za szczególnie cenne przykłady zabytkowej zabudowy miasta, wpisanej do rejestru
zabytków.
Do najcenniejszych zabytków na terenie gminy wpisanych do rejestru zabytków
należą:
28
3.2.1
Kościół murowany z pocz. XII w., przebudowany w 1512 r. z częściowym
pozostawieniem murów romańskich w apsydzie, rozbudowany w 1859 r. rejestr
zabytków Nr A-69/51 z 1.02.1965 r. Kościół pw. św. Marcina w Kazimierzu
Biskupim- dane ze źródeł Urzędu Gminy w Kazimierzu Biskupim
Dwunastowieczny kościół św. Marcina był zapewne od początku kościołem
parafialnym. Według tradycji romański kościół parafialny wzniesiony został staraniem Piotra
Dunina około roku 1120 w miejscu pustelni św. Mateusza - jednego z Pięciu Braci
Męczenników (pierwotnie kościół był pod wezwaniem św. Mateusza).
Romański kościół wzniesiono z ciosów piaskowca. W latach 1505-1520 został
rozbudowany w stylu gotyckim przez braci: biskupa Jana (poprzednio proboszcza
kazimierskiego) i kasztelana poznańskiego Mikołaja Lubrańskich herbu Godziemba. Nawę
romańską długości około 11,5 m przedłużono wówczas około 7 m ku zachodowi z cegły
i częściowo z kamiennych ciosów z rozebranej romańskiej fasady. Przebudowano portal
romański na gotycki i od strony północnej dobudowano zakrystię.
Kościół wielokrotnie ulegał zniszczeniom, zwłaszcza pożarom, m.in. w 1613 roku,
w 1656 roku został spalony przez Szwedów i ponownie zniszczony w 1707 przez wojska
szwedzkie Karola XII. Pożar w 1729 roku zniszczył szczególnie zachodnią część budowli.
W 1858 roku wyremontowano znacznie zniszczony kościół, wydłużając nawę o około 3 m,
z nową fasadą i głównym wejściem od strony zachodniej. Poprzednie wejście od strony
południowej (romańsko-gotycki portal) zamurowano. Dobudowano od strony południowej
kruchtę.
Kościół zbudowano na planie prostokąta z półkolistą absydą. Dach dwuspadowy
pokryto w latach 1988-89 blachą miedzianą. Wieża kościoła z cebulastym hełmem i latarnią
kryta gontem w kształcie rybich łusek. Wnętrze kościoła zamknięte jest stropem płaskim
z polichromią z 1900 roku, przedstawiającą sceny z życia św. Pięciu Braci Męczenników.
Ołtarz główny barokowy z przełomu XVII/XVIII wieku, z obrazem Matki Bożej
Kazimierskiej z 1721 roku, przyozdobionym srebrną sukienką, w 1766 roku ukoronowanym
przez Konsystorz Gnieźnieński, uznany za „cudami słynący”, zasłaniany jest obrazem
św. Marcina - patrona kościoła (z 1791 roku).
Z czterech ołtarzy bocznych z 1766 roku pozostały dwa. Po lewej stronie stronie ołtarz św. Pięciu Braci Męczenników z małym sarkofagiem ze srebrną trumienką, w której
znajdują się relikwie św. Męczenników. Sarkofag ufundowało w 1921 roku Bractwo
29
Szewskie. Nad relikwiami Męczenników w oprawie rokokowej obraz św. Wawrzyńca,
diakona, męczennika. Ołtarz boczny znajdujący się po prawej stronie przedstawia postać św.
Barbary, patronki górników, a powyżej w rokokowej ramie obraz św. Rocha - patrona
rolników. Na zabytkowej ambonie, pod jej baldachimem, umieszczona jest figura
św. Wojciecha. Przy wejściu do kościoła umieszczona jest kropielnica z piaskowca z 1512
roku. Dawniej zapewne była to chrzcielnica.
Kościół posiada organy piszczałkowe, mechaniczne, 14 głosowe z 1900 roku,
wyremontowane w 1997 roku.
W latach 1992-1999 gruntownie odrestaurowano wnętrze kościoła, położono posadzkę
marmurową, nowy wystrój prezbiterium dostosowano do wymogów odnowionej liturgii
(chrzcielnica, ambona i posoborowy ołtarz z granitu szwedzkiego), założono oświetlenie,
nagłośnienie, drzwi i ławki dębowe. Na zewnątrz przeprowadzono odwodnienie, położono
nowe
chodniki
i
zainstalowano
oświetlenie.
Założono
okna
z
przeszkleniem
antywłamaniowym i witraże: w prezbiterium przedstawiający symbol Ducha Św., a na
kościele świadków wiary: św. Józefa - patrona Kościoła Powszechnego, błogosławionego
Bogumiła Biskupa - Patrona Kościoła Włocławskiego, św. Jadwigę Królową, św. Kazimierza
Królewicza, kardynała Stefana Wyszyńskiego i Jana Pawła II. Nad głównym wejściem do
kościoła witraż przedstawiający postać św. Marcina na tle kościołów kazimierskich.
W 1999 roku dokonano „reromanizacji i regotyzacji” murów przywracając im dawny
wygląd. Wyeksponowano historyczne przebudowy i odkryto romańsko-gotycki portal.
Kompleksowo odnowiony kościół jest wotum społeczności kazimierskiej na jubileusz
2000-lecia chrześcijaństwa i na zbliżający się jubileusz 1000-lecia męczeńskiej
śmierci Patronów Kazimierza Biskupiego.
30
Zdjęcie nr 3 Kościół pw. św. Marcina w Kazimierzu Biskupim
3.2.2
Plebania, mur., pocz. XIX w. rejestr zabytków Nr A-68/50 z 1.02.1965 r.
3.2.3
Kościół p.w. św. Izaaka, drewn., ok. 1640 r. rejestr zabytków Nr A-67/49
z 1.02.1965 r.-dane ze źródeł Urzędu Gminy w Kazimierzu Biskupim
Na cmentarzu grzebalnym znajduje się drewniany kościół zbudowany staraniem
Kacpra Wolickiego w 1640 roku, odrestaurowany staraniem hrabiny Mielżyńskiej w 1783
roku. Wnętrze oszalowane ze śladami polichromii, trzy ołtarze z XVIII wieku. Ostatnio
remontowany w 1983 roku. Pokryty podwójnym gontem z wieżyczką na sygnaturkę
zwieńczoną cebulastym hełmem i latarnią. Całość konsekrowana w 1998 roku. Odprawia się
w nim nabożeństwa w pierwszym tygodniu listopada.
31
Zdjęcie Nr 4 Kościół p.w. św. Izaaka w Kazimierzu Biskupim
3.2.4
Cmentarz, ok. 1791 r., czynny rejestr zabytków Nr A-518/259 z 14.06.1995 r.
(dwie kwatery północno-zachodnie)
Do rejestru zabytków wpisane są dwie kwatery cmentarza parafialnego w Kazimierzu
Biskupim z najstarszymi zachowanymi nagrobkami. Ogólny stan zachowania nagrobków
i drzewostanu jest zadowalający.
3.2.5
Zespół klasztorny Bernardynów ob. Misjonarzy Świętej Rodziny-dane ze źródeł
Urzędu Gminy w Kazimierzu Biskupim
Kościół zbudowano w latach 1747 - 1781 w stylu późnobarokowym, według planów
nieznanego architekta włoskiego. Wnętrze utrzymane jest w stylu rokokowym (ażurowy
ołtarz z obrazem ofiarowania Najświętszej Marii Panny). W chórze zakonnym za głównym
ołtarzem wisi kopia cudownego obrazu Matki Boskiej Pocieszenia.
W przedłużeniu obu naw bocznych znajdują się wieże z przedsionkami w przyziemiu.
Do prezbiterium przylegają kaplica św. Krzyża (od północy) i zakrystia (od południa).
W zakrystii widnieje rokokowa polichromia, przedstawiająca widoki polskich eremów
kamedulskich. W kaplicy po północnej stronie prezbiterium widnieje polichromia z drugiej
połowy XVIII wieku, autorstwa Jana Piotra: obraz Sądu Ostatecznego oraz historia
32
św. Huberta i sceny znalezienia św. Krzyża. W kaplicy św. Krzyża stoją dębowe stalle
intarsjowane w 1755 roku, a w zakrystii pochodzące z 1760 roku boazerie i szafy jesionowe.
Nad wejściem do kościoła widoczny jest obraz Pięciu Braci Męczenników,
a w nawach bocznych przy wejściu znajdują się krypty klasztorne (jedna z nich jest
udostępniona do zwiedzania). Wejście na teren klasztoru prowadzi przez bramę z pierwszej
połowy XVIII wieku, później przebudowaną.
Zdjęcie Nr 5 Klasztor Misjonarzy Św. Rodziny w Kazimierzu Biskupim
Źródło: Archiwum Urzędu Gminy
a) kościół p.w. Pięciu Braci Męczenników, mur., 1514-1518, dobudowa kaplicy
św. Anny 1536 r., budowa chóru muzycznego 1606 r., zniszczony przez Szwedów
1656 r., odbudowany w k. XVIII w. rejestr zabytków Nr A-70/52 z 1.02.1965 r.
b) klasztor, mur., 1514-1520, zniszczony 1656 r., budowa wieży 1692 r., 1760 – 1761 r.
budowa krużganków i dzwonnicy rejestr zabytków Nr A-70/52 z 1.02.1965 r.
c) skrzydło północne, mur., 1621-1624 r. rejestr zabytków Nr A-70/52 z 1.02.1965 r.
d) krużganki, mur., 1760-1761 r. rejestr zabytków Nr A-70/52 z 1.02.1965 r.
e) dzwonnica, szach., 1760-1761 r. rejestr zabytków Nr A-70/52 z 1.02.1965 r.
3.2.6 Pozostałe obiekty zabytkowe miejscowości Kazimierz Biskupi:
1. KAPLICZKA, mur.-kam., XIX/XX w.
33
2. OGRODZENIE Z BRAMĄ przy kościele par. p.w. św. Marcina, mur. k. XIX w.
3. OGRODZENIE Z BRAMĄ w zespole klasztornym, mur., k. XVIII w.
ul. B a g n o
4. DOM NR 4, mur., 1935 r.
ul. K i l i ń s k i e g o
5. DOM NR 1, mur., 1882 r.
6. DOM NR 3, glin.-mur., 1 ćw. XX w.
ul. K l a s z t o r n a
7. DOM NR 3, mur., 1 ćw. XX w.
9. DOM NR 13 a, mur., 1 ćw. XX w.
ul. K o ś c i e l n a
10. DOM NR 2, mur., 2 poł. XIX w.
11. DOM NR 5, mur., l. 30 XX w.
12. DOM NR 9, mur., pocz. XX w.
ul. K o ś c i u s z k i
13. DOM NR 1, mur., 1910 r.
ul. Ł o s o s i a
15. DOM NR 2, mur., XIX/XX w.
16. DOM NR 6, mur., ok. 1925 r.
18. DOM NR 11, mur., 1916 r.
20. DOM NR 14, mur., ok. 1934 r.
21. DOM NR 20, mur., ok. 1928 r.
ul. N i e p o d l e g ł o ś c i
34
ul. P o l n a
31. DOM NR 2 a, mur., 1 ćw. XX w.
ul. W ą s k a
ul. W ę g l e w s k a
pl. W o l n o ś c i
35. DOM NR 1, mur., 1934 r.
36. DOM NR 4, mur., mur. XIX/XX w.
42. DOM NR 13, mur., k. XIX w.
43. DOM NR 14, mur., k. XIX w.
45. DOM NR 17, drewn.- mur., k. XIX w.
47. MŁYN PAROWY, ob. elektryczny, ul. Golińska, mur., 1928 r.
3.3
Infrastruktura społeczna, techniczna, gospodarka i rolnictwo
3.3.1
Infrastruktura społeczna
3.3.1.1 Demografia
Tabela Nr 3 Wykaz miejscowości wchodzących w skład gminy Kazimierz Biskupi z podaną
liczbą mieszkańców
Liczba
Liczba
Lp. Miejscowość
Lp. Miejscowość
mieszkańców
mieszkańców
57
227
1 Anielewo
22 Kozarzew
308
163
2 Bielawy
23 Kozarzewek
4
42
3 Bieniszew Gajówka
24 Ludwików
7
4
4 Bieniszew Klasztor
25 Marantów
35
62
2
5 Bochlewo Drugie
26 Mokra
68
574
6 Bochlewo Pierwsze
27 Nieświastów
4
24
7 Borowe
28 Olesin
156
15
8 Cząstków
29 Olszowe
124
1717
9 Daninów
30 Posada
41
113
10 Dębówka
31 Radwaniec
424
11
11 Dobrosołowo
32 Smuczyn
96
12 Dobrosołowo Pierwsze 85
33 Sokółki
38
3
13 Dobrosołowo Drugie
34 Stefanowo
114
14 Dobrosołowo Trzecie 69
35 Tokarki
176
122
15 Jóźwin
36 Tokarki Pierwsze
281
54
16 Kamienica
37 Tokarki Drugie
11
25
17 Kamienica Majątek
38 Warznia
4208
314
18 Kazimierz Biskupi
39 Wieruszew
75
27
19 Komorowo
40 Wierzchy
66
324
20 Komorowo Kolonia
41 Włodzimirów
7
284
21 Wygoda
42 Wola Łaszczowa
Źródło: Dane z Urzędu Gminy Kazimierz Biskupi, wg. stanu na dzień 31.12.2007 roku
Miejscowość Kazimierz Biskupi zamieszkuje 4208 mieszkańców (stan na koniec
2007 r.). Na przestrzeni ostatnich lat liczebność ludności zamieszkującej miejscowość
Kazimierz Biskupi uległa niewielkiemu zwiększeniu..
Gminę Kazimierz Biskupi zamieszkuje 10 591 mieszkańców (stan na 18.09.2007r.).
W miejscowości Kazimierz Biskupi w 2006 roku urodziło się 157 nowych jej obywateli,
natomiast w roku 2007 (w I półroczu) – 64. W latach 2006-2007 (w I półroczu) liczba
zgonów w Kazimierzu wyniosła 115. Zameldowania na pobyt stały z jednej gminy do innej,
czyli migracje wyniosły w 2006 – 237 natomiast w 2007 (w I półroczu) - 133. Emigracje,
czyli wymeldowania za granicę na pobyt stały w roku 2006 – 143, a w 2007 (w I półroczu) 53, przemeldowania na pobyt stały związane ze zmianą daty zameldowania wyniosły kolejno
w roku 2006 - 192, w 2007 (w I półroczu) - 66.1 Poniższa tabela przedstawia strukturę stałych
mieszkańców miejscowości Kazimierz Biskupi wg wieku i płci w latach 2006-2007
(w I półroczu).
Zważywszy na strukturę populacyjną warto omówić także problem bezrobocia,
bolączki wielu społeczności lokalnych, który nie ominął także Kazimierza Biskupiego.
Urząd Gminy stara się likwidować bezrobocie na terenie gminy poprzez
organizowanie prac publicznych i interwencyjnych. Przeznacza na ten cel środki własne, a
także otrzymuje dotacje z Powiatowego Urzędu Pracy w Koninie. Osoby bezrobotne
zatrudniane są przy pracach porządkowych np.: odśnieżanie, zagospodarowanie terenów
1
Dane pochodzące z Urzędu Gminy Kazimierz Biskupi.
36
zielonych, a także budowie nawierzchni z kostki, malowanie szkół i ośrodka zdrowia.
W urzędzie zatrudniani są także stażyści do prac administracyjno – biurowych
Tabela Nr 5 Bezrobotni wg. gmin sąsiednich-stan na 31.12.2009
Liczba bezrobotnych
Liczba
z prawem do zasiłku Do 25 roku Długotrwale Powyżej 50
bezrobotnych
życia
bezrobotni roku życia
kobiet
Ogółem
Kobiety
Gmina
Liczba
bezrobotnych
ogółem
GOLINA
741
399
119
54
209
284
103
ŚLESIN
732
407
161
96
179
261
100
KAZIMIERZ
BISKUPI
605
316
68
35
159
276
80
KLECZEW
572
297
119
34
174
238
58
KONIN
4354
2221
641
283
895
1746
707
7004
3640
1108
502
1616
2805
1048
OGÓŁEM
Źródło: http://www.pup.konin.pl
Rysunek Nr 7 Bezrobotni wg. gmin sąsiednich-stan na 31.12.2009
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z PUP w Koninie
37
3.3.1.2 Oświata, kultura i sport
PRZEDSZKOLE
Placówki wychowania przedszkolnego realizują cele i zadania wynikające
z ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (Dz.U. nr 67, poz.329)
oraz z wydanych na jej podstawie aktów wychowawczych. Głównym celem tych instytucji
jest prowadzenie bezpłatnego nauczania i wychowania.
Na terenie miejscowości Kazimierz Biskupi funkcjonuje przedszkole, które zostało
przejęte przez gminę od dnia 1 stycznia 1991 roku. W roku 1995 placówka została
przeniesiona do nowego budynku przy ul. Ogrodowej, posiada zaplecze kuchenne, 5 sal
lekcyjnych. W piwnicach tego budynku znajduje się świetlica terapeutyczna dla dzieci oraz
siłownia.
Do Przedszkola w Kazimierzu Biskupim w roku szkolnym 2009/2010 uczęszcza
łącznie 196 dzieci w wieku od 2,5 do 6 lat (dane na 31.03.2010 roku). Czas pracy
poszczególnych grup jest zróżnicowany i dostosowany do potrzeb środowiska
Nauczycielki
pracujące
z
dziećmi
posiadają
wymagane
kwalifikacje.
W celu podniesienia jakości pracy ukończyły różne formy doskonalenia zawodowego.
Praca z dziećmi jest organizowana w oparciu o „Program edukacji przedszkolnej dla dzieci od
3 do 6 lat Świat Przedszkolaka” dopuszczony do użytku szkolnego decyzją MEN z dnia
23.03.2001r.
38
Zdjęcie Nr 6 Przedszkole w Kazimierzu Biskupim
Źródło: Archiwum Urzędu Gminy Kazimierz Biskupi
Dzieci w przedszkolu mają zapewnione bezpieczeństwo oraz bardzo dobre warunki
lokalowe. Dobrze wyposażona baza sprzyja prawidłowej pracy z dziećmi. Przedszkole
zapewnia dzieciom wszechstronny i harmonijny rozwój, daje poczucie bezpieczeństwa
i akceptacji. Stwarza warunki do osiągnięcia dojrzałości szkolnej.
Wszystkie zgłoszone do przedszkola w Kazimierzu Biskupim dzieci zostały do niego
przyjęte. Najliczniejszą grupę stanowią 6-latki objęte już obowiązkiem szkolnym, tak zwana
klasa zerowa.
Głównym celem programu edukacji przedszkolnej jest wspomaganie rozwoju
emocjonalnego, społecznego, intelektualnego i fizycznego umożliwiającego osiągnięcie
optymalnego dla każdego dziecka poziomu gotowości szkolnej. Dzieci objęte jednorocznym
przygotowaniem przedszkolnym pochodzą z różnych środowisk, przychodzą z różnym
bagażem doświadczeń pozytywnych i negatywnych, znajdują się na różnym etapie rozwoju.
Dlatego też nauczyciela w trakcie swej pracy pragnie umożliwić dzieciom w jak największym
stopniu spełnienie ich potrzeb.
SZKOLNICTWO PODSTAWOWE I GIMNAZJALNE
Szkoła Podstawowa i Gimnazjum w Kazimierzu Biskupim są szkołami publicznymi.
Organem prowadzącym jest Gmina, natomiast organem nadzorującym Kurator Oświaty
działający w imieniu Wojewody Wielkopolskiego. Szkoły te realizują cele i zadania
określone
w
ustawie
z
dnia
7
września
1991
roku
o
systemie
oświaty
39
oraz przepisach wydanych na jej podstawie, z których najważniejszy jest statut.
W statucie tym określone są najważniejsze cele i zadania tych instytucji.
Zdjęcie nr 7 Szkoła Podstawowa w Kazimierzu Biskupim
Zdjęcie nr 8 Publiczne Gimnazjum w Kazimierzu Biskupim
Do szkoły podstawowej w miejscowości Kazimierz Biskupi uczęszcza 390 uczniów
uczących się w 18 oddziałach, co daje średnio 21,67 ucznia na oddział. W szkole tej jest
32 etaty dydaktyczne, 2 etaty administracyjne oraz 11 etatów obsługi
Do publicznego Gimnazjum w Kazimierzu Biskupim uczęszcza 431 uczniów
uczących się w 16 oddziałach, co daje średnio 26,94 uczniów na oddział. W szkole jest
36 etatów dydaktycznych, 2 etaty administracyjne oraz 6 etatów obsługi.
40
Poniższa tabela przedstawia natomiast bazę oświatową Szkoły Podstawowej
i Gimnazjum w miejscowości Kazimierz Biskupi.
Tabela Nr 8 Baza oświatowa Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w miejscowości Kazimierz
Sala gimnastyczna
Boiska
Świetlica szkolna
Stołówka
1965
+
+
+
+
1999
+
+
+
+
Rok powstania
Nazwa Szkoły
szkoły
Biskupi
Szkoła Podstawowa
im. Jana Pawła II
Gimnazjum
im. Polskich Olimpijczyków
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych ze Szkół Podstawowych oraz Gimnazjum
Szkoły czynnie uczestniczą w życiu kulturalnym i sportowym gminy poprzez
uczestnictwo w konkursach i zawodach na szczeblu gminnym, powiatowym, wojewódzkim
i krajowym odnosząc większe lub mniejsze sukcesy.
Gimnazjum, Szkoła podstawowa i przedszkole są współorganizatorami uroczystości
gminnych takich jak: „Dni Kazimierza”, Dożynki, 11 Listopada, Wielką Orkiestrę
Świątecznej Pomocy; przygotowują „Jasełka” itp. imprezy. Odbywa się to dzięki dobrej
współpracy dyrektorów i nauczycieli tych jednostek. Ponadto szkoły organizują zabawy
choinkowe i karnawałowe dla dzieci i dla rodziców.
SPORT
Władze Gminy Kazimierz Biskupi mają wśród wielu celów i zadań także
upowszechnianie sportu. W Kazimierzu Biskupim czynny jest przedstawiony na fot.
10 wielofunkcyjny stadion 700-lecia, strzelnica sportowa, Hala Sportowa, a wszystkie szkoły
podstawowe posiadają sale gimnastyczne. Na terenie gminy młodzież może korzystać
z boiska do piłki nożnej, do piłki siatkowej i boiska do gier małych.
41
Głównymi animatorami kultury sportowej są: Referat ds. Sportu i Rekreacji Urzędu
Gminy Kazimierz Biskupi, Gminny Klub Sportowy „POLONUS” (GKS) oraz Sekcja
Strzelecka „LOK” działająca przy GKS „POLONUS”
Gminny
Klub
Sportowy
„POLONUS”
.
w
Kazimierzu
Biskupim
jest stowarzyszeniem działającym do 1996 roku, zrzeszającym osoby pragnące propagować
kulturę fizyczną, w różnych formach i dyscyplinach sportowych tj. przede wszystkim piłce
nożnej oraz strzelectwie sportowym.
Klub sportowy działa zgodnie z ustawą z dnia 18 stycznia 1996 roku o kulturze
fizycznej, ust. z 7 września 1991r. o systemie oświaty oraz zgodnie z własnymi statutami.
Przedmiot działalności statutowej (cele statutowe) Klubu przedstawia się następująco:
planowanie i organizowanie życia sportowego w gminie w oparciu o możliwości
obiektowe i sprzętowe oraz o pomoc organizacyjną i materialną gminy i sympatyków
Klubu,
angażowanie wszystkich mieszkańców do różnorodnych form aktywności ruchowej,
dostosowanych do wieku, stopnia sprawności i zainteresowań sportowych,
organizowanie i uczestniczenie w imprezach sportowych organizowanych na
obszarze działania samorządu terytorialnego i poza nim,
organizowanie zajęć sportowych dla mieszkańców gminy w celu wszechstronnego
rozwoju ich sprawności fizycznej i umysłowej,
organizowanie działalności sportowej ze szczególnym uwzględnieniem funkcji
zdrowotnych,
organizowanie sportowcom wszystkich klas i kategorii wiekowych różnorodnych
form współzawodnictwa sportowego,
kształtowanie pozytywnych cech charakteru i osobowości poprzez uczestnictwo
w realizacji zadań sportowych Klubu,
organizowanie sekcji sportowych i szkolenia w zakresie sportu wypoczynkowego,
popularyzowanie kultury fizycznej i sportu poprzez działalność informacyjnopropagandową.
Klub posiada licencję do brania udziału w rozgrywkach sportowych w lidze
okręgowej. Drużyny GKS przygotowywane są przez trenerów posiadających uprawnienia
instruktorów piłki nożnej. Prowadzą oni drużyny we wszystkich meczach sparingowych
i ligowych, są odpowiedzialni za dyscypliną na treningach oraz zajmują się analizą wyników
szkoleniowych.
42
Treningi odbywają się na hali sportowej w Kazimierzu Biskupim lub przy
sprzyjających warunkach atmosferycznych na boisku Stadionu 700-lecia. Gra w piłkę nożną
cieszy się dużym zainteresowaniem wśród młodzieży i starszych, o czym świadczy duża
liczba osób skupiona w drużynach piłkarskich. Dyscyplina ta przekazuje podstawowe
wartości edukacyjne takie jak współzawodnictwo przy jednoczesnym współdziałaniu
w grupie. Uczy porządku i dyscyplin oraz dbałości o dobro wspólne. Członkowie Klubu
starają się jak najlepiej wykorzystywać warunki stworzone przez Urząd Gminy i Klub
reprezentując region i Gminę.
Zdjęcie Nr 9 Stadion sportowy w Kazimierzu Biskupim
Sekcja strzelecka „LOK” działająca przy Klubie „POLONUS” składa się z 26
członków Sekcja ta jest w całości finansowana ze środków gminnych. Na strzelnicy
prowadzone są treningi z broni pneumatycznej, które odbywają się trzy razy w tygodniu.
Magazyn broni dopuszczony jest do użytku przez Komendę Powiatową Policji w Koninie.
W posiadaniu sekcji znajduje się broń kulowa oraz broń pneumatyczna. Członkowie sekcji
strzeleckiej biorą udział w zawodach zorganizowanych przez inne kluby i organizacje
sportowe oraz w festynach i zawodach organizowanych przez Referat Sportu i Rekreacji,
Gminny Ośrodek Kultury w Kazimierzu Biskupim. Zawodnicy klubu godnie prezentują
Gminę Kazimierz Biskupi w zawodach sportowych, o czym świadczą uzyskane dyplomy i
puchary znajdujące się w gablocie sekcji strzeleckiej.
43
Zdjęcie Nr 10 Strzelnica w Kazimierzu Biskupim
Referat ds. Sportu i Rekreacji Urzędu Gminy Kazimierz Biskupi zapewnia
funkcjonowanie gminnych obiektów sportowych.
Hala sportowa wchodzi w skład obiektów sportowych zarządzanych przez Referat
ds. Sportu i Rekreacji Urzędu Gminy Kazimierz Biskupi. Oddanie do użytku Hali sportowej
w Kazimierzu Biskupim nastąpiło w 1999 roku. Hala posiada boiska do piłki siatkowej, tenisa
ziemnego, piłki koszykowej, piłki ręcznej, halowej piłki nożnej.
44
Zdjęcie Nr 11 Hala sportowa w Kazimierzu Biskupim
Przy Referacie Sportu Urzędu Gminy działają następujące sekcje sportowe oraz ośrodki:
- sekcja piłki nożnej,
- sekcja piłki siatkowej kobiet i mężczyzn,
- sekcja tenisa stołowego,
- sekcja kulturystyki i fitness,
- sekcja koszykówki mężczyzn,
- referat sekcji piłki siatkowej,
- sekcja kolarska,
- gminny klub rekreacyjno siłowy,
- ośrodek ćwiczeń osób niepełnosprawnych.
Referat ds. Sportu i Rekreacji Urzędu Gminy w roku 2007 umożliwiał działalność
sportową młodzieży z terenu gminy Kazimierz Biskupi poprzez koordynowanie działalności
licznych sekcji sportowych, wyposażając je w niezbędny sprzęt, udostępniając obiekty
sportowe na odbywanie się treningów, uczestniczenie w zawodach, turniejach, spartakiadach,
itp.
Ponadto Referat Sportu organizował bądź współzorganizował liczne zawody, turnieje
oraz imprezy sportowe między innymi: regionalne otwarte Grand Prix w piłce siatkowej
kobiet oraz mężczyzn, regionalną halową ligę piłki nożnej, halową ligę piłki siatkowej, cykl
45
koleżeńskich turniejów w tenisie ziemnym mężczyzn, galę bokserską z udziałem zawodników
„Gwardii Warszawa” oraz „Zagłębia Konin”, mistrzostwa gimnazjów w piłce koszykowej,
mistrzostwa szkół podstawowych w piłce ręcznej oraz tenisie stołowym, kolarskie kryterium
uliczne w Kazimierzu Biskupim juniorów oraz młodzików, ogólnopolski wyścig kolarski
„Kalisz – Konin” – etap z metą w Kazimierzu Biskupim, sportowe spotkania osób
niepełnosprawnych i inne.
KULTURA I BIBLIOTEKI
Na terenie gminy Kazimierz Biskupi placówką upowszechniającą wartości kulturalne
jest Gminny Ośrodek Kultury oraz podlegająca mu Biblioteka. Instytucje te działają na
podstawie: ustawy z dnia 25 października 1991r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności
kulturalnej, ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym, ustawy z dnia
27 czerwca 1997 roku o bibliotekach oraz Statucie Gminnego Ośrodka Kultury.
Gminny Ośrodek Kultury w Kazimierzu Biskupim (GOK) został oddany
do użytku publicznego w roku 1997. Do roku 2000 funkcjonował on jako Gminny Ośrodek
Kultury, Sportu i Rekreacji zajmujący się koordynacją i organizacją działalności kulturalnej,
sportowej, turystycznej i rekreacyjnej na terenie gminy, natomiast od roku 2000 na podstawie
uchwały Rady Gminy Kazimierz Biskupi funkcjonuje jako Gminny Ośrodek Kultury
w Kazimierzu Biskupim.
46
Zdjęcie Nr 11 Gminny Ośrodek Kultury w Kazimierzu Biskupim
Gminny
Ośrodek
Kultury
realizuje
cele
działania
placówki
wg
statutu,
gdzie szczegółowy zakres zawarty jest w stałych formach zajęć oraz imprezach
okazjonalnych.
W roku 2007 GOK przygotował i zrealizował liczne imprezy kulturalne między
innymi: Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, przedstawienia teatralne, zajęcia
wypełniający czas wolny dzieci w czasie ferii i wakacji,„Klimaty Kazimierskie”, festyny
rekreacyjno
–
kulturalne
w
poszczególnych
sołectwach
przy
współpracy
z Referatem Sportu, organizując konkursy, zabawy, gry zręcznościowe i sportowe dla dzieci,
młodzieży jak również dla dorosłych, Regionalny Przegląd Zespołów Weselnych, Powiatowy
Przegląd Małych Forum Teatralnych, „Hubertus w Puszczy Bieniszewskiej”, „Wieczory
Poezji”, warsztaty taneczne dla instruktorów i wiele innych.
Ponadto GOK sprawuje nadzór merytoryczny nad Orkiestrą OSP w Kazimierzu
Biskupim, dbając o zakup repertuaru, pomocy, osprzętu. Orkiestra OSP bierze udział
w uroczystościach gminnych, poza gminnych, religijnych, patriotycznych, okazjonalnych
ubogacając je swoimi występami. Orkiestra poprzez prezentacje swojego repertuaru
przybliża, propaguje i upowszechnia wzorce i zachowania niezbędne dla człowieka
w poznawaniu i kształtowaniu postaw, tradycji kulturalnych, obyczajowych i kultowych.
47
W Gminnym Ośrodku Kultury działa prężnie Koło Emerytów i Rencistów – Koło
organizuje różnego rodzaju imprezy np. wieczorki taneczne, spotkania tematyczne,
wycieczki, pikniki, prelekcje itp.
Na terenie gminy Kazimierz Biskupi w ramach działalności Gminnego Ośrodka
Kultury funkcjonuje Biblioteka Publiczna wraz z dwiema filiami w Dobrosołowie
i Posadzie.
Biblioteka Publiczna w Kazimierzu Biskupim posiada księgozbiór wynoszący 16 856
woluminów, w tym literatury pięknej dla dorosłych 7100 woluminów, literatury pięknej
dla dzieci 4110 woluminów oraz popularno-naukowej 5646 woluminów. Księgozbiór ten
jest na bieżąco uzupełniany w nowości wydawnicze ze szczególnym uwzględnieniem
bieżących potrzeb, tj. lektur dla dzieci i młodzieży, leksykonów, słowników literatury pięknej
i obcej. W 2005 roku dla Biblioteki Publicznej w Kazimierzu Biskupim zakupiono 195
nowych książek (w tym ze środków Ministra Kultury 97 szt.). Wartość zakupionych książek
wyniosła 5393 PLN. Zakupy te obejmowały: literaturę piękną dla dorosłych 50 szt., dla dzieci
41 szt. oraz popularno – naukową 104 szt. W Bibliotece Publicznej w Kazimierzu Biskupim
zarejestrowano 467 czytelników. Najwięcej czytających to dzieci, młodzież, studenci – 289,
pozostali to ludzie starsi oraz bezrobotni. Wypożyczono 17654 woluminów: w tym literatury
pięknej dla dorosłych 6455, literatury pięknej dla dzieci 8212 oraz niebeletrystycznej 2987.
Z księgozbioru podręcznego na miejscu, tj. z encyklopedii, słowników, leksykonów i innej
literatury popularno – naukowej skorzystały 704 osoby.
3.3.2 Infrastruktura techniczna
3.3.2.1 Komunikacja drogowa (źródło: studium, diagnoza)
Przez teren gminy Kazimierz Biskupi przebiegają dwie drogi wojewódzkie nr 263
Słupca-Kleczew-Ślesin (droga ta przebiega w północnej części gminy) oraz nr 264 KoninKazimierz Biskupi-Kleczew (droga przebiega przez wieś Kazimierz Biskupi, omijając
zabytkową część wsi od strony wschodniej).
Drogi powiatowe przebiegające przez miejscowość Kazimierz Biskupi:
-
nr 201 Kazimierz Biskupi – Kozarzew – Golina
-
nr 234 Kaziemirz Biskupi – Nieświastów – droga powiatowa nr 201
-
nr 236 Kaziemirz Biskupi – Kawnice
-
nr 239 Konin – Kaziemirz Biskupi
48
3.3.2.2 Komunikacja lotnicza (studium)
W Kazimierzu Biskupim znajduje się lotnisko sportowe, służące głównie celom
szkoleniowym.
W
uchwalonym
Przestrzennego
Województwa
w
listopadzie
Wielkopolskiego
2001r.
zapisano
Planie
Zagospodarowania
postulat
przystosowania
istniejących lotnisk sportowych w tym lotniska w Kazimierzu Biskupim do celów
transportowych.
3.3.2.3 Gospodarka wodno-ściekowa (PGWŚ, POŚ)
Miejscowość Kazimierz Biskupi jest w 100% zwodociągowana. Istniejące wodociągi
zostały wybudowane w latach 1963-1971 w ramach odszkodowań górniczych i zapewniają
pokrycie obecnego i perspektywicznego zapotrzebowania wody na cele gospodarcze i
przeciw pożarowe. Na terenie miejscowości Kazimierz Biskupi znajdują się 2 ujęcia wody
(ul. Klasztorna, ul. Bielawy).
Na terenie miejscowości Kazimierz Biskupi znajduje się Oczyszczalnia Ścieków,
która przyjmuje nieczystości płynne z terenu m. Kazimierz Biskupi oraz pozostałych
miejscowości gminy.
Technologia oczyszczania ścieków
Ścieki dopływają systemem kanalizacji częściowo ogólnospławnej. W okresie po opadach
ilość ścieków znacznie wzrasta, cała dopływająca ilość ścieków pogody deszczowej
Qmax=120 dm3/s po oczyszczeniu mechanicznym na kracie za pośrednictwem przepompowni
podawana jest w ilości 80 l/s na stopień biologiczny. Pozostały nadmiar kierowany jest do
zbiorników retencyjnych. Rozdział ścieków na ciąg biologiczny i zbiorniki retencyjne
następuje w komorze rozdziału. W komorze tej na dwóch ciągach zamontowane są zasuwy
z napędem elektrycznym. Przed zbiornikami retencyjnymi zamontowany jest piaskownik
wirowy z usuwaniem piasku przenośnikami ślimakowymi. Piaskownik posiada konstrukcję
stalową wmontowaną wewnątrz zbiornika. Opróżnianie komór zbiornika retencyjnego
odbywa się grawitacyjnie do przepompowni ścieków w okresie pogody suchej. Wydzielone
skratki z kraty są odwadniane, prasowane i gromadzone w pojemnikach. Dezynfekcja skratek
odbywa się poprzez przesypywanie wapnem chlorowanym. Skratki wywożone są na
składowisko odpadów. Na dopływie ścieków przed stopniem biologicznym usytuowany jest
w budynku piaskownik poziomy ze zgarniaczem i ślimakowym podnośnikiem piasku.
49
Wydzielony piasek podawany jest do kontenerów na poziomie dolnym w budynku
piaskownika i wywożony na składowisko odpadów. Biologiczne oczyszczanie ścieków
prowadzone jest w reaktorze osadu czynnego. Reaktor pracuje jako urządzenie jednoosadowe
przepływowe z wydzielonymi komorami beztlenową i denitryfikacji wstępnej. Układ komór
podzielony jest na dwa ciągi o pracy równoległej.
Klarowanie ścieków oczyszczonych odbywa się w osadniku wtórnym radialnym ze
zgarniaczem osadu. Osad wtórny spływa do przepompowni recyrkulacyjnej, która zawraca go
do komory predenitryfikacji lub alternatywnie do dopływu ścieków surowych lub do komór
denitryfikacji. Regulacja przepływów odbywa się za pomocą zasuw z napędem elektrycznym.
Oprócz recyrkulacji zewnętrznej osadu prowadzona jest recyrkulacja wewnętrzna pompami
śmigłowymi o wydajności regulowanej falownikiem, denitryfikacyjna i BIO-P. Mieszanie
zawartości
komór
poprzez
mieszadła.
Kontrola
stężenia
osadu
w
recyrkulacie
i komorach odbywa się za pomocą sondy mętności.
Napowietrzanie ścieków w komorach nitryfikacji odbywa się sprężonym powietrzem.
Osad nadmierny kierowany jest do komory magazynowania. Po zapełnieniu następuje jego
przepompowanie pompą regulowaną falownikiem na zagęszczacz taśmowy. Po zagęszczeniu
3-4% s.m. osad kierowany jest do komory stabilizacji tlenowej osadu nadmiernego
w warunkach temperatury otoczenia. Napowietrzanie komór odbywa się cyklicznie poprzez
czasowe otwarcie zaworu sterownikiem czasowym. Osad ustabilizowany z danej komory
zbiornika pobierany jest do stacji odwadniania osadu z prasą taśmową i higienizacją wapnem
palonym. Ścieki oczyszczone poprzez przepływomierz z korytem Parshalla odprowadzane są
do odbiornika.
Na odpływie w komorze przewidziano pomiar mętności amoniaku. Uzupełnieniem
technologii oczyszczania ścieków jest korekta zasadowości zestawem dozującym mleko
wapienne lub ług sodowy oraz chemiczne strącanie resztkowych stężeń fosforu siarczanem
żelazowym PIX.
Qśr. d = 1636,36 m3/d.
Qmax d= 2080,22 m3/d.
Koncepcja rozwiązań w zakresie gospodarki ściekowej w gminie Kazimierz Biskupi
zakłada dla wszystkich jednostek osiedleńczych o zwartej zabudowie system kanalizacji
zbiorczych grawitacyjno-ciśnieniowych z odprowadzeniem ścieków do oczyszczalni ścieków
w Kazimierzu Biskupim, której planowana modernizacja pozwoli osiągnąć wydajność
docelową Qśr. d = 1600,00 m3/d.
50
Pierwszym krokiem było wybudowanie kanalizacji sanitarnej w miejscowościach położonych
w
południowo-wschodniej
części
gminy,
następnym
rejonem
są
miejscowości
w północno-zachodniej części gminy.
Dla pozostałych miejscowości o zabudowie rozproszonej i pojedynczych zabudowań
przewidziano przydomowe oczyszczalnie ścieków. W Zaktualizowanym Programie
Gospodarki Wodno-Ściekowej przyjęto wybudowanie 200 szt. przydomowych oczyszczalni
ścieków, realizację tego zadania rozpoczęto od miejscowości Daninów, z uwagi na
rozproszoną zabudowę położoną w sąsiedztwie kompleksu leśnego
3.3.2.4 Energetyka elektryczna (studium)
Przez teren gminy przebiega sieć linii elektroenergetycznych:
1. Najwyższych napięć:
-
linie o napięciu 220 kV przebiegające w relacji: Konin – Plewiska i Pątnów –
Czerwonak linie te łączą elektrownie Zespołu Pątnów – Adamów – Konin (PAK) z
Poznaniem i pozwalają na wyprowadzenie znacznej mocy z tych elektrowni do
krajowego systemu elektroenergetycznego. Właścicielem tych linii i obiektów
elektroenergetycznych są Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A.
2. Wysokich napięć
-
Linia 110 kV Pątnów – Mogilno
-
Linia 110 kV Pątnów – Kleczew
-
Linia 110 kV Pątnów – Gniezno
-
Linia 110 kV Pątnów – Jóźwin
-
Linia 110 kV Konin – Jarocin
-
Linia 110 kV Konin – Rychwał – Kalisz
Linie 110 kV są własnością Zakładów Energetycznych w Kaliszu i Bydgoszczy. Z
elektrowni Pątnów wyprowadzona jest linia elektroenergetyczna 110 kV do stacji
energetycznej przy ul. Warszawskiej, linia ta jest własnością KWB.
Sieć linii elektroenergetycznych średniego napięcia zasila stacje transformatorowe
15/04 kV rozmieszczone we wsiach. Przy pomocy tych stacji napięcie 15 kV transformowane
jest na niskie napięcie 380 V i 220 V, a więc takie, na jakim pracują urządzenia odbiorcze
większości konsumentów energii elektrycznej
.
51
3.3.2.5 Gazyfikacja (źródło: KGCiE, studium)
Na terenie miejscowości Kazimierz Biskupi zrealizowano inwestycję gazyfikacji
miejscowości. Około 5% mieszkańców posiada indywidualne instalacje gazowe i zbiorniki na
gaz płynny. Wszystkie budynki użyteczności publicznej wz.ykorzystują jako źródło energii
właśnie g
3.3.2.6 Telefonizacja
Zgodnie ze spisem powszechnym z 2002 r liczba gospodarstw posiadających telefon
stacjonarny wyniosła 610, co daje wskaźnik 61,8 telefonów stacjonarnych na 1000
mieszkańców.
3.3.3 Gospodarka
Rolnictwo (Spis powszechny, studium)
Miejscowość Kazimierz Biskupi charakteryzuje się znacznie rozdrobnioną strukturą
agrarną.
Spośród
wszystkich
183
indywidualnych
gospodarstw rolnych
dominują
gospodarstwa drobne. Grupa gospodarstw o powierzchni od 0-5 ha użytków rolnych stanowi
blisko 24%, a gospodarstwa powyżej 10 ha użytków rolnych stanowią tylko 9% gospodarstw
ogółem. Średnia powierzchnia użytków rolnych gospodarstwa rolnego w miejscowości
Kazimierz Biskupi wynosi 2,28 ha.
Tabela Nr 9 Użytkowanie gruntów w gospodarstwach rolnych.
Ogółem
Wyszczególnienie
w ha
w%
OGÓŁEM ...................
423,9724
100,00
użytki rolne ..................
419,196
98,87
390,5843
93,17
0,1839
0,05
ugory .......
0,00
0,00
sady ........................
0,00
0,00
grunty orne .............
w tym: odłogi.......
użytki
zielone
(łąki,
52
pastwiska) ...............
28,4278
6,78
lasy i grunty leśne .........
4,7764
1,13
pozostałe grunty ............
0,00
0,00
Źródło: [Urząd Gminy w Kazimierzu Biskupim]
3.4 Kapitał społeczny i ludzki
W Kazimierzu Biskupim funkcjonują organizacje, w których działaniach aktywnie
uczestniczą mieszkańcy wsi. Są to:
-
Rada Sołecka,
-
Ochotnicza Straż Pożarna,
-
Orkiestra Dęta,
-
Koło Gospodyń Wiejskich,
-
Koło Emerytów i Rencistów,
-
Kółko Rolnicze
-
Uczniowski Klub Sportowy OLIMP przy Gimnazjum w Kazimierzu Biskupi
-
LOK
-
POLONUS
-
Stowarzyszenie „Między Ludźmi i jeziorami”
Mieszkańcy Kazimierza Biskupiego chętnie podejmują działania na rzecz lokalnej
wspólnoty, wykazując przy tym zgodność, dyscyplinę i wytrwałość w realizacji
założonych celów.
53
4.
Analiza SWOT
Jej celem jest rozważenie mocnych i słabych stron oraz wstępna analiza szans
i zagrożeń związanych z podjęciem planu odnowy miejscowości. Pozwala ona na ocenę
zjawisk kryzysowych i określa, jaka ich część winna podlegać realizacji programu
zmierzającego do usunięcia zjawisk kryzysowych i przyczynić się do lepszej jakości życia
mieszkańców miejscowości w przyszłości.
54
Tabela Nr 13 Analiza SWOT
MOCNE STRONY
Bogactwo przyrodnicze:
fragmenty Puszczy Kazimierskiej,
rezerwaty przyrody, zasoby wód
podziemnych, złoża iłów
Zasoby historyczne: Kościół pw.
Św. Marcina z XII wieku, Kościół
św. Izaaka z 1640 roku
(drewniany), Kościół MSF
z XV wieku, Klasztor Ojców
Kamedułów w Bieniszewie z 1663
roku
Korzystne warunki środowiska
naturalnego,
Zasoby środowiska naturalnego
(głównie lasy),
Korzystny mikroklimat,
Położenie blisko miejscowości
Kazimierz Biskupi,
Atrakcyjne położenie
geograficznej, w ciągu drogi
powiatowej,
Drogi gruntowe,
Brak zakładów przemysłowych,
Duża powierzchnia użytków
rolnych,
Wysoka świadomość ekologiczna
mieszkańców,
Wysoki poziom
zagospodarowania odpadów,
SŁABE STRONY
SZANSE
ŚRODOWISKO NATURALNE I ŁAD PRZESTRZENNY
Zły stan zespołu parkowego
Negatywne skutki eksploatacji
węgla brunatnego
Zbyt słabe wykorzystanie
istniejących potencjałów,
szczególnie historycznych
i walorów natury
Duża ilość gospodarstw drobnych
o małym areale,
Słaba jakość gleb,
Wykorzystanie walorów
środowiska przyrodniczego,
Uatrakcyjnienie środowiska
przyrodniczo-krajobrazowego,
ZAGROŻENIA
Brak planu zagospodarowania
przestrzennego dla całego terenu
miejscowości,
Brak bazy noclegowej
i agroturystycznej
Niespójność i mało efektywny
wygląd miejscowości,
Zaburzenie ładu przestrzennego
związanego z procesem
wewnętrznej migracji,
Zła sytuacja w rolnictwie,
55
MOCNE STRONY
Silny czyn społeczny,
Duży potencjał ludzki,
Silna identyfikacja mieszkańców z
miejscem zamieszkania,
Aktywna działalność organizacji
społecznych
Prężnie działająca sekcja bojowa
Ochotniczej Straży Pożarnej, Koła
Gospodyń Wiejskich,
Silna współpraca z innymi
jednostkami,
MOCNE STRONY
Dogodne położenie geograficzne:
blisko Konina, Poznania
i Lichenia
Dobra infrastruktura
telekomunikacyjna,
Dobra infrastruktura
wodociągowa,
Wolne tereny pod zabudowę,
Atrakcyjne położenie
geograficzne
SŁABE STRONY
SZANSE
ROZWÓJ SPOŁECZNY
Powstanie parku pomiędzy
Brak miejsca do spędzania
kościołami
wolnego czasu,
Zagospodarowanie centrum
Słabe zaplecze świetlicy wiejskiej,
miejscowości,
Niskie kwalifikacje osób
Umocnienie rangi przedsięwzięć
pracujących w rolnictwie,
kulturalnych,
Duże bezrobocie (szczególnie
W związku z przystąpieniem
wśród osób młodych),
Polski do Unii Europejskiej
Niski poziom zatrudnienia poza
istnieje możliwość skorzystania z
rolnictwem,
pomocy finansowej z funduszy
Brak opłacalności
unijnych,
w rolnictwie,
Integracja społeczeństwa przez
wspólne miejsca pracy,
SŁABE STRONY
SZANSE
ROZWÓJ GOSPODARCZY
Zorganizowanie miejsca dla
Braki w infrastrukturze
spotkań mieszkańców,
Zły stan techniczny dróg
Możliwość korzystania ze
gminnych i powiatowych,
środków pomocowych unii
Zły stan dróg dojazdowych,
europejskiej,
Brak aktywnego sytemu promocji,
Słaba jakość gleb,
Brak rozpoznawalnej marki
Brak środków finansowych na
działania inwestycyjne
ZAGROŻENIA
Rosnące bezrobocie
Migracja wykształconej
młodzieży do aglomeracji
miejskich,
Poczucie beznadziei,
Rozszerzająca się strefa ubóstwa
na obszarach wiejskich,
ZAGROŻENIA
Brak dostatecznych środków
finansowych na inwestycje
w miejscowości,
56
Reasumując analizę słabych i mocnych stron, należy stwierdzić, że wskazane atuty
Kazimierza Biskupiego oraz szanse pojawiającego w jego otoczeniu - przy uwzględnieniu
zidentyfikowanych słabych stron i zagrożeń - stanowią podstawę do planowania rozwoju
miejscowości w następujących obszarach priorytetowych:
W wyniku przeprowadzonych prac warsztatowych i konsultacji społecznych określono
obszary priorytetowe dla rozwoju Kazimierza Biskupiego.
5. Opis planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących społeczność
miejscowości Kazimierz Biskupi
Wizja oraz planowane kierunki rozwoju
Kazimierz Biskupi
wsią estetyczną i solidarną z rozwijającą się bazą kulturalną, rekreacyjno-sportową
i turystyczną
Realizacja określonej wizji wymaga synergicznego oddziaływania na układ, infrastrukturę
techniczno-instytucjonalną promującą sołectwo Kazimierz Biskupi, efektywne wykorzystanie
walorów przyrodniczo-kulturowych oraz źródeł finansowania działań inwestycyjnych. Myślą
przewodnią wizji będzie idea „odnowy wsi” traktowana jako koncepcja rozwoju obszarów
wiejskich w formie najlepiej odpowiadającej społeczności lokalnej przez nią samą wybranej.
Efektem współpracy będzie rozwój wsi Kazimierz Biskupi jak i regionu zgodnie
z zasadą zrównoważonego rozwoju, czyli uwzględnianie w procesie rozwoju elementu
ekonomicznego, przyrodniczego, społecznego oraz planowania społecznego.
W oparciu o tak zdefiniowane priorytety działań zaplanowano w okresie siedmioletnim
zadania inwestycyjne i przedsięwzięcia aktywizujące społeczność lokalną, nie ograniczając się
tylko do tych, które kwalifikują się do wsparcia w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi”.
Zadania te są opisane w poniższej tabeli. Kolejność zadań podyktowana została hierarchią ich
wagi dla społeczności Kazimierz Biskupi.
57
W ramach prac nad Planem Odnowy Miejscowości Kazimierz Biskupi przeprowadzono
spotkania mieszkańców wsi w celu określenia potrzeb i działań inwestycyjnych na terenie
Kazimierza Biskupiego.
Dzięki współpracy wyłoniono następujące zadania priorytetowe:
1. Zagospodarowanie terenu pomiędzy Klasztorem Misjonarzy Świętej Rodziny
a kościołem p.w. św. Marcina w Kazimierzu Biskupim jako element planowanego
parku kulturowego na terenie gminy Kazimierz Biskupi”,
2. Modernizacja boiska sportowego w Kazimierzu Biskupim,
3. Budowa boiska sportowego w ramach programu ORLIK 2012
4. Zakup instrumentów muzycznych na potrzeby Gminnego Ośrodka Kultury
5. Budowa dróg,
6. Budowa chodników,
7. Promocja miejscowości Kazimierz Biskupi,
8. Doradztwo w sprawach związanych z programami unijnymi w celu zwiększenia
zainteresowania możliwością korzystania ze środków unijnych na rzecz rozwoju wsi.
Biorąc pod uwagę wyniki analizy SWOT, opracowano cele strategiczne, które mają
zagwarantować poprawną realizację działań zmierzających do spełnienia wyznaczonej dla wsi
Kazimierz Biskupi wizji.
58
Nazwa
inwestycji/przedsięwzięcia
Cel
Zagospodarowanie terenu pomiędzy Klasztorem Misjonarzy Świętej Rodziny
a Kościołem p.w. św. Marcina w Kazimierzu Biskupim jako element
planowanego parku kulturowego na terenie gminy Kazimierz Biskupi
• Zwiększenie atrakcyjności turystycznej, kulturalnej
•
Zaspokojenie potrzeb mieszkańców w zakresie ogólnodostępnej
przestrzeni społecznej stwarzającej nowe możliwości spotkań,
Przeznaczenie
•
Utworzenie miejsc wypoczynku,
•
Poprawa wyglądu i estetyki miejscowości,
•
Zagospodarowanie terenów historycznej części Kazimierza Biskupiego
•
Utworzenie ciągu spacerowego i terenów parkowych pomiędzy kościołem
farnym i klasztorem
Harmonogram
realizacji
zadania
•
Miejsca organizowania imprez o charakterze kulturalnym,
•
Zwiększenie atrakcyjności turystycznej i rekreacyjnej
•
Poprawa estetyki
Razem
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
8.000.000
Kwota końcowa i źródła jej
pozyskania
8.000.000,00- Gmina Kazimierz Biskupi, refundacja z PROW 2007-2013ODNOWA I ROZWÓJ WSI-OŚ 3, ODNOWA I ROZWÓJ WSI-OŚ 4
LEADER, WFOŚIGW, WRPO
59
Nazwa
Budowa boiska sportowego
inwestycji/przedsięwzięcia
Odtworzenie murawy na całej powierzchni boiska i terenach
towarzyszących,
• Zmiana wymiarów pola gry boiska do wartości
105m x 68m,
• Poziomowanie boiska,
• Przywrócenie sprawności gleby,
• Obniżenie pH,
• Wykonanie zasilania wodnego systemu nawadniania wpinając się do sieci
wewnętrznej stadionu,
• Budowa boiska do siatkówki plażowej,
• Budowa bieżni okalającej boisko,
• Budowa drenażu opaskowego,
• Budowa skoczni w dal i rzutni kulą,
• Rozebranie nasypu ziemnego od strony boiska treningowego,
• Założenie trawników z wyprofilowaniem i wyrównaniem gruntu na
terenach towarzyszących z wywozem nadmiaru gruntu w dół poza
boiskiem bocznym,
• Wyposażenie boisk
• Wzrost atrakcyjności życia społeczno-kulturalnego
• Poprawa komfortu życia mieszkańców, w tym atrakcyjny sposób
spędzania wolnego czasu na świeżym powietrzu
• Zaangażowanie mieszkańców w życie społeczne
• Poprawa atrakcyjności turystycznej mieszka
• Zwiększenie możliwości integracji mieszkańców wsi poprzez aktywny
udział w organizowanych imprezach na świeżym powietrzu,
• Wykreowanie kolejne wizytówki Kazimierza Biskupiego, jakim stanie się
zmodernizowany stadion
• Uaktywnienie społeczeństwa lokalnego głównie młodzieży,
• Organizacja imprez rangi gminnej i powiatowej,
• Użytek publiczny
• Krzewienie kultury fizycznej wśród dzieci i młodzieży
• Rozwój psychofizyczny
• Rozwój innych dyscyplin sportowych,
• Organizacja imprez sportowych
• Organizacja imprez strażackich,
• Rozwój aktywności młodzieży w zajęciach sportowo rekreacyjnych,
• Podniesienie sprawności fizycznej młodzieży,
• Integracja młodzieży w grach zespołowych,
realizacji Razem 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
•
Cel
Przeznaczenie
Harmonogram
zadania
Kwota końcowa i źródła jej •
Budżet gminy Kazimierz Biskupi
pozyskania
60
Budowa dróg
Nazwa
inwestycji/przedsięwzięcia •
Cel
Roboty rozbiórkowe tymczasowej nawierzchni jezdni,
•
Budowa tymczasowej nawierzchni,
•
Wykonanie krawężników betonowych,
•
Poprawa infrastruktury drogowej,
•
Wsparcie tendencji rozwojowych miejscowości,
•
Stanowi jeden z elementów stymulowania rozwoju społeczno –
gospodarczego miejscowości,
•
Podniesienie atrakcyjności turystycznej miejscowości,
•
Poprawa jakości życia mieszkańców,
•
Wpływ na stymulowanie rozwoju i zwiększenie ilości miejsc pracy oraz
likwidacja niektórych barier rozwojowych, a także zwiększenie dochodów
miejscowości,
Przeznaczenie
Harmonogram
•
Podniesienie bezpieczeństwa użytkowników ruchu drogowego
•
Zmniejszenie emisji spalin do powietrza
•
Przedłużenie żywotności aut
•
Skrócenie czasu przejazdu
•
Wzrost dostępności do lepszych jakościowo dróg
•
Oszczędność kosztów przejazdu
realizacji Razem 2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
zadania
Kwota końcowa i źródła 400.000
jej pozyskania
61
Budowa chodników
Nazwa
inwestycji/przedsięwzięcia •
Roboty rozbiórkowe
o oczyszczenie terenu,
Cel
Przeznaczenie
Harmonogram
•
Roboty ziemne,
•
Ułożenie krawężników betonowych,
•
Wykonanie ścieków ulicznych,
•
Wykonanie nawierzchni,
•
Wykonanie przepustów,
•
Wykonanie nawierzchni zjazdów,
•
Ułożenie obrzeży betonowych,
•
Wykonanie nawierzchni chodnika,
•
Oznakowanie poziome farbą chlorokauczukową.
•
Poprawa bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego,
•
Poprawa estetyki,
•
Wzrost dostępności do lepszej jakościowo infrastruktury drogowej,
•
Zwiększenie płynności ruchu drogowego.
•
Poprawa infrastruktury,
•
Poprawa jakości życia mieszkańców,
•
Podniesienie atrakcyjności turystycznej miejscowości
realizacji Razem 2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
zadania
Kwota końcowa i źródła 200.000
jej pozyskania
62
Zadanie priorytetowe do realizacji z PROW 207-2013 to „Zagospodarowanie terenu pomiędzy
Klasztorem Misjonarzy Świętej Rodziny a Kościołem p.w. św. Marcina w Kazimierzu Biskupim
jako element planowanego parku kulturowego na terenie gminy Kazimierz Biskupim”.
Inwestycja polegała będzie m.in. na zagospodarowaniu całego terenu, wybudowaniu amfiteatru,
obiektu wielofunkcyjnego, mostków, pomostów, itp. Zadanie inwestycyjne zostało podzielone na
kilka podzadań. Na terenie objętym inwestycją zaprojektowano park o zróżnicowanej formie
kompozycyjnej, ogrodu klasycznego i angielskiego osadzonych na głównej osi kompozycyjnej
pomiędzy kościołami. W centralnym miejscu założenia parkowego zaprojektowano sztuczną
wyspę. Prostopadle do głównej osi kompozycyjnej po jej przeciwnych stronach zlokalizowane
zostaną dwie dominanty przestrzenne, (na naturalnym wzniesieniu terenu Amfiteatr z zadaszoną
sceną, oraz pięć utworzonych wzgórz symbolizujących Pięciu Braci Męczenników patronów
Kazimierza Biskupiego). W południowo-zachodnim krańcu działki zaprojektowano budynek
wielofunkcyjny.
63
64
65
6.Opis i charakterystyka obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb
mieszkańców, sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych, ze względu na ich
położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne
Obszarem o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców, który sprzyja
nawiązywaniu kontaktów społecznych jest nie tylko centrum samej miejscowości Kazimierz
Biskupi, ale obszar w promieniu około 650 metrów od samego centrum. Jest to teren na którym
znajduje się remiza Ochotniczej Straży Pożarnej, Gminny Ośrodek Kultury, Urząd Gminy,
Stadion a także ważne dla mieszkańców Kościoły (p.w. św. Marcina, oraz Klasztor Misjonarzy
Świętej
Rodziny)
tym
samym
również
teren,
który
jest
przewidziany
wnioskiem
o dofinansowanie. Obszar ten po odpowiednim zagospodarowaniu będzie miejscem rekreacyjno
– wypoczynkowym. Tereny te stanowią miejsca spotkań wszystkich mieszkańców.
7. System wdrażania i monitoringu
Ważnym elementem decydującym o początku wdrażania Planu Odnowy Miejscowości
Kazimierz Biskupi jest wprowadzenie go w życie Uchwałą Rady Gminy. Podczas przeglądu
i aktualizacji Planu mieszkańcy wsi będą brać czynny udział w zgłaszaniu propozycji
inwestycyjnych. Plan będzie poddawany stałemu monitorowaniu. Proces ten będzie miał na celu
analizowanie stanu zaawansowania działań oraz ich zgodności z postawionymi założeniami. Plan
będzie modyfikowany poprzez korekty i uaktualnianie jego zapisów. Stan realizacji
zaplanowanych działań i ich weryfikacja, będzie procesem ciągłym, trwającym od momentu
rozpoczęcia planowania inwestycji poprzez realizacje aż do jej zakończenia. Monitorowanie
odbywać się będzie w formie bezpośredniej, polegającej na dokonywaniu wizji lokalnych
i sprawdzeniu stanu rzeczywistego realizacji działań.
66

Plan Odnowy Miejscowości Kazimierz Biskupi na lata 2010

Transkrypt

Podobne dokumenty

święty józef - św. Józefa Rzemieślnika

Indeks - Antykwariat LOGOS

analiza otoczenia rynkowego oraz kompleksowa analiza prawno

PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI HAWŁOWICE NA LATA 2013-2020