ii. wody powierzchniowe - Wojewódzki Inspektorat Ochrony

Program monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2004-2005
23
II. WODY POWIERZCHNIOWE
Obowiązek oceny jakości wód powierzchniowych w ramach PMŚ wynika z art. 49 ust.1 ustawy z dnia
18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz.U. 2001.115.1229). Zgodnie z ust. 2 tego artykułu badania jakości wód
powierzchniowych należą do kompetencji wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska.
Celem wykonywania badań jest stworzenie podstaw do podejmowania działań na rzecz poprawy stanu
wód oraz ich ochrony przed zanieczyszczeniem, w tym ochrony przed eutrofizacją powodowaną wpływem
sektora bytowo-komunalnego i rolnictwa oraz ochrony przed zanieczyszczeniami przemysłowymi, głównie
zasoleniem i substancjami szczególnie szkodliwymi dla środowiska wodnego. Oceny jakości wód
powierzchniowych będą wykorzystywane do zintegrowanego zarządzania wodami w układzie dorzeczy.
Monitoring jakości śródlądowych wód powierzchniowych umożliwi identyfikację najważniejszych
problemów oraz zmian zachodzących w środowisku wodnym Dolnego Śląska, a także poprzez wskazanie
trendów, ocenę szans i zagrożeń w przyszłości. Uzyskane wyniki badań pozwolą na ocenę dotrzymywania
norm, identyfikację obszarów, na których występują przekroczenia standardów jakości środowiska.
Podsystem obejmuje w 2004 r. badania i ocenę jakości wód i osadów wodnych rzek.
W 2004 r. zrezygnowano z badań jakości wód zbiorników zaporowych ze względu na brak szczegółowych
wytycznych dotyczących przeznaczenia poszczególnych zbiorników oraz zakresu i sposobu prowadzenia
badań.
1. BADANIA I OCENA JAKOŚCI WÓD W RZEKACH
Z dniem 1 stycznia 2002 r. weszła w życie ustawa Prawo wodne (Dz.U. 2001.115.1229) regulująca
zagadnienia związane z ochroną środowiska wodnego i dostosowująca je do wymagań prawodawstwa Unii
Europejskiej. Ustawa ta odwołuje się do szczegółowych aktów wykonawczych. Są to m.in.:
 Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu
ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska
wodnego (Dz.U.2002.212.1799);
 Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na
zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz.U.2002.241.2093);
 Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny
odpowiadać programy działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych
(Dz.U.2002.4.44);
 Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody
powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia
(Dz.U.2002.204.1728);
 Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody
śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz.U.2002.176.1455);
 Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda
w kąpieliskach (Dz.U.2002.183.1530).
Nadal na etapie projektu jest rozporządzenie w sprawie klasyfikacji wód, sposobu prowadzenia
monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu wód powierzchniowych i podziemnych.
W dokumencie określono nowe zasady klasyfikacji dla prezentowania stanu jakości wód powierzchniowych
wprowadzając pięć klas jakości tych wód.
Projekt rozporządzenia określa nowy sposób prowadzenia monitoringu wód powierzchniowych, kładąc główny
nacisk na jego użyteczność oraz przydatność w kształtowaniu strategii gospodarowania i ochrony zasobów
wodnych. Zakres i częstotliwość badań oraz lokalizacja punktów pomiarowych bezpośrednio uzależnione są
od sposobu użytkowania wód, który zostanie określony w wykazach wód.
Zgodnie z art. 92 ustawy Prawo wodne do zadań dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej należy
przygotowanie następujących wykazów:
 wód powierzchniowych i podziemnych, które są lub mogą być wykorzystywane do zaopatrzenia
ludności w wodę przeznaczoną do spożycia,
 wód powierzchniowych wykorzystywanych do celów rekreacyjnych, a w szczególności do kąpieli,
Program monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2004-2005
24
wód powierzchniowych przeznaczonych do bytowania ryb, skorupiaków i mięczaków lub innych
organizmów w warunkach naturalnych oraz umożliwiających migracje ryb,
 wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych.
Zgodnie z art. 211 ust. 2 ustawy Prawo wodne wykazy te powinny zostać sporządzone w terminie 2 lat od dnia
wejścia w życie ustawy tj. do 31 grudnia 2003 r.

Monitoring jakości śródlądowych wód powierzchniowych obejmuje w 2004 r. badania i ocenę jakości
wód powierzchniowych płynących w 150 punktach pomiarowo-kontrolnych. Badania jakości rzek
zaplanowano w następujących sieciach monitoringowych:
1. monitoring diagnostyczny;
2. monitoring wód powierzchniowych wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł
rolniczych;
3. monitoring jakości wód powierzchniowych przeznaczonych do bytowania ryb;
4. monitoring jakości wód powierzchniowych, które są lub mogą być wykorzystywane do
zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia;
5. monitoring jakości granicznych wód powierzchniowych;
6. system monitoringu EUROWATERNET;
7. monitoring substancji niebezpiecznych.
Przy tworzeniu sieci pomiarowej starano się tak wyznaczać punkty, aby jedna lokalizacja (jeden punkt)
spełniała wymogi maksymalnej liczby rozporządzeń, co pozwoliło ograniczyć koszty badań ze względu na
pokrywanie się zakresów badań w poszczególnych sieciach monitoringowych oraz obniżyć koszty transportu.
1.1. Charakterystyka systemu monitoringu jakości wód powierzchniowych, o których
mowa w rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji wód, sposobu prowadzenia monitoringu
oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu wód powierzchniowych
i podziemnych (projekt) - ogólna ocena stanu czystości rzek województwa
dolnośląskiego
Zgodnie z art. 156 ust. 2 kontrolę i ochronę wód przed zanieczyszczeniem wykonuje Inspekcja Ochrony
Środowiska. W celu opracowania ogólnej oceny stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2004 r.,
monitoring stanu wód powierzchniowych będzie prowadzony przez WIOŚ w zakresie diagnostycznym.
Umożliwi to określenie w latach kolejnych zakresu i częstotliwości bardziej szczegółowych badań w ramach
monitoringu operacyjnego i badawczego.
Przy wyznaczaniu lokalizacji i ilości punktów pomiarowych w obrębie danego cieku uwzględniono rangę
cieku oraz wpływ punktowych i rozproszonych źródeł zanieczyszczeń.
Zakres badań obejmuje określenie w wodach powierzchniowych wartości wszystkich wskaźników
określonych w załączniku 1 do projektu rozporządzenia w sprawie klasyfikacji wód, sposobu prowadzenia
monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu wód powierzchniowych i podziemnych
(wersja z kwietnia 2003 r.).
Tabela II.1. Zakres badań w monitoringu diagnostycznym jakości wód powierzchniowych (D)
L.p.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Wskaźnik jakości wody
Częstotliwość poboru prób do badań
Wskaźniki fizyczne
12
temperatura wody
12
zapach
12
barwa
12
zawiesina ogólna
12
odczyn
Wskaźniki tlenowe
12
tlen rozpuszczony
12
BZT5
12
ChZTMn
12
OWO
Program monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2004-2005
L.p.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
25
Wskaźnik jakości wody
Częstotliwość poboru prób do badań
Wskaźniki biogenne
12
amoniak
12
azot Kjeldahla
12
azotany
12
azotyny
12
azot ogólny
12
fosforany
12
fosfor ogólny
Wskaźniki zasolenia
12
przewodność
12
substancje rozpuszczone
12
zasadowość ogólna
12
siarczany
12
chlorki
12
wapń
12
magnez
12
fluorki
Metale, w tym metale ciężkie
4
arsen
bar
4
4
bor
4
chrom og.
chrom+6
4
4
cynk
4
glin
4
kadm
4
mangan
4
miedź
4
nikiel
4
ołów
4
rtęć
4
selen
4
żelazo
Wskaźniki zanieczyszczeń przemysłowych
cyjanki wolne
1
1
fenole (indeks fenolowy)
1
pestycydy (lindan, dieldryna)
substancje powierzchniowo
1
czynne anionowe
wielopierścieniowe węglowodory
1
aromatyczne
Wskaźniki biologiczne
saprobowość fitoplanktonu
4
saprobowość zooplanktonu
4
1
makrobezkręgowce bentosowe
(w wybranych ppk)
chlorofil „a”
3 lub 8/rok
Wskaźniki mikrobiologiczne
liczba bakterii grupy coli typu
12
kałowego
12
liczba bakterii grupy coli
Dodatkowo na rzece Odrze usytuowany jest punkt reperowy w km 249,0 jej biegu (m.Wrocław),
obsługiwany przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, który prowadzi dodatkowe
badania z częstotliwością raz na 8 dni. Badania te maja na celu dokładne określenie ładunku zanieczyszczeń
odprowadzanego głównymi rzekami do Bałtyku.
Program monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2004-2005
26
1.2. Charakterystyka systemu monitoringu jakości wód powierzchniowych wrażliwych na
zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych
Uznaje się, że rolnictwo stanowi największe źródło zanieczyszczeń wód azotanami w Europie.
W związku z tym Komisja Europejska przyjęła Dyrektywę Azotanową (91/676/EWG) w celu zarówno
ograniczenia zanieczyszczenia wód azotanami pochodzenia rolniczego, jak i ochrony przed dalszym
zanieczyszczeniem. Aby osiągnąć powyższe cele, państwa członkowskie muszą podjąć pewne kroki oparte na
dobrej praktyce rolniczej i właściwych rozwiązaniach technicznych.
Zgodnie z polskim stanowiskiem negocjacyjnym zapisy Dyrektywy Rady 91/676/EWG z dnia
12 grudnia 1991 w sprawie ochrony wody przed zanieczyszczeniami azotanowymi ze źródeł rolniczych zostały
przetransponowane do polskiego prawa poprzez zapisy m.in. następujących aktów prawnych:
 ustawy Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 r. (Dz.U. 2001.115.1229),
 ustawy o nawozach i nawożeniu z dnia 26 lipca 2000 r. (Dz.U. 2000.89.991),
oraz poprzez odpowiednie akty wykonawcze do ww. ustaw, w tym m.in.:
 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód
wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz.U. 2002.241.2093);
 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań,
jakim powinny odpowiadać programy działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł
rolniczych (Dz.U. 2002.4.44).
Zgodnie z art. 156 ust. 2 Prawa wodnego kontrolę stężeń azotanów w wodach wrażliwych na
zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych wykonuje Inspekcja Ochrony Środowiska.
Ustawa Prawo wodne obliguje dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej do określenia,
w drodze rozporządzenia, wód powierzchniowych i podziemnych wrażliwych na zanieczyszczenie związkami
azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie narażonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych
do tych wód należy ograniczyć. Określając ww. wody i obszary należy uwzględnić:
1. zawartość związków azotu w wodach powierzchniowych i podziemnych, ze szczególnym
uwzględnieniem wód pobieranych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia,
2. stopień eutrofizacji śródlądowych wód powierzchniowych, morskich wód wewnętrznych i wód
przybrzeżnych, dla których czynnikiem eutrofizacji jest azot,
3. charakterystykę terenu, ze szczególnym uwzględnieniem: rodzaju działalności rolniczej, struktury
użytków rolnych, koncentracji produkcji zwierzęcej, rodzaju gleb i klimatu.
Szczegółowo kwestie te reguluje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r.
w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych.
Zgodnie z niniejszym rozporządzeniem za wody wrażliwe na zanieczyszczenia związkami azotu za źródeł
rolniczych uznaje się wody zanieczyszczone oraz wody zagrożone zanieczyszczeniem, jeśli nie zostaną
podjęte działania ograniczające bezpośredni lub pośredni zrzut do tych wód azotanów i innych związków
azotowych mogących przekształcić się w azotany, pochodzących ze źródeł rolniczych.
Zgodnie z Prawem wodnym ww. wody i obszary poddaje się co 4 lata weryfikacji w celu uwzględnienia
zmian czynników nieprzewidzianych podczas ich wyznaczania. Wyznaczenia i weryfikacji wód i obszarów,
dokonuje się w oparciu o pomiary dokonywane w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Ponadto
wojewódzki inspektor ochrony środowiska dokonuje, co 4 lata, oceny stopnia eutrofizacji śródlądowych wód
powierzchniowych, morskich wód wewnętrznych i wód przybrzeżnych.
Tabela II.2. Zakres badań w monitoringu jakości wód powierzchniowych wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu
ze źródeł rolniczych (A)
L.p.
1.
2.
3.
4.
Wskaźnik jakości wody
Fosfor ogólny
Azot ogólny
Azot azotanowy
Azotany
Chlorofil „a”
Częstotliwość poboru prób do badań
co miesiąc
co miesiąc
co miesiąc
co miesiąc
8/rok (III X)
Zgodnie z Ustawą Prawo wodne (art. 47 ust. 7) dla każdego obszaru narażonego, w ciągu 2 lat od jego
wyznaczenia dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej opracuje program działań mających na celu
ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych. Minister Środowiska wydał rozporządzenie z dnia
23 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać programy działań
Program monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2004-2005
27
mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych. W załączniku do tego rozporządzenia
określone zostały środki zaradcze, które uwzględnia się w ww. programach działań. Środki zaradcze określone
w załączniku zawarte są w zbiorze zasad dobrej praktyki rolniczej, opracowanej przez ministra właściwego
do spraw rolnictwa w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska na podstawie art. 47 ust. 2
ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne.
Dla wszystkich obszarów narażonych może zostać ustalony jeden wspólny program działań lub też dla
każdego obszaru mogą zostać podjęte inne środki zaradcze, w zależności od rodzaju zagrożenia
i specyficznych potrzeb na danym terenie. Efektywność programów działań musi być poddana ocenie co cztery
lata.
Funkcjonowanie obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł
rolniczych zacznie obowiązywać w Polsce w momencie przystąpienia naszego kraju do struktur Unii
Europejskiej, tj. w dniu 1 maja 2004 r.
1.3. Charakterystyka systemu monitoringu jakości wód powierzchniowych
przeznaczonych do bytowania ryb
Zgodnie z art. 156 ust. 2 kontrolę jakości wód przeznaczonych do bytowania ryb, skorupiaków
i mięczaków w warunkach naturalnych wykonuje Inspekcja Ochrony Środowiska.
Lokalizacja punktów pomiarowo-kontrolnych została wytypowana na podstawie przygotowanego przez
RZGW we Wrocławiu wykazu wód powierzchniowych przeznaczonych do bytowania ryb, skorupiaków
i mięczaków lub innych organizmów w warunkach naturalnych oraz umożliwiających migracje ryb. Przy
wyznaczaniu punktów wzięto również pod uwagę wskazówki Polskiego Związku Wędkarskiego.
Tabela II.3. Zakres badań w monitoringu jakości wód powierzchniowych przeznaczonych do bytowania ryb (R)
L.p.
Wskaźnik jakości wody
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
temperatura
tlen rozpuszczony
odczyn
zawiesina ogólna
BZT5
fosfor ogólny
azotyny
związki fenolowe
węglowodory ropopochodne
niejonowy amoniak
azot amonowy
12.
całkowity chlor pozostały
13.
14.
15.
cynk ogólny
miedź rozpuszczona
twardość wody
Częstotliwość poboru prób do
badań
co miesiąc
co miesiąc
co miesiąc
co miesiąc
co miesiąc
co miesiąc
co miesiąc
co miesiąc
należy przeprowadzić badanie wzrokowe
co miesiąc
co miesiąc
co miesiąc
oznaczenie będzie wykonywane tylko w punkcie na
co miesiąc
Odrze, poniżej ZCh „Rokita”
co miesiąc
co miesiąc
co miesiąc
W przypadku gdy badanie wykaże, że wartości wskaźników jakości wody są lepsze niż wartości tych
wskaźników określone w rozporządzeniu, częstotliwość pobierania próbek wody może zostać zmniejszona.
Regularnych badań wody nie przeprowadza się, jeżeli woda jest niezanieczyszczona i nie ma ryzyka
pogorszenia jej jakości.
Program monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2004-2005
28
1.4. Charakterystyka systemu monitoringu jakości wód powierzchniowych, które są lub
mogą być wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia
W celu określenia przydatności wód powierzchniowych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do
spożycia prowadzony jest monitoring wód zlewni powyżej ujęcia.
Częstotliwość pobierania próbek wody jest uzależniona od kategorii jej jakości oraz liczby użytkowników.
W oparciu o dotychczasowe wyniki badań przyjęto kategorię A3 jakości wszystkich wód na terenie
województwa.
Wyznaczenie ostatecznego wykazu punktów pomiarowych nastąpi w momencie przekazania przez RZGW
wykazów wód powierzchniowych, które są lub mogą być wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę
przeznaczoną do spożycia.
Obecnie zaplanowano badania wód zlewni powyżej 7 ujęć wód powierzchniowych. Jako kryterium
przyjęto liczbę zaopatrywanych mieszkańców (powyżej 20 tys.).
Tabela II.4. Wykaz ujęć wód powierzchniowych zaplanowanych do badań w 2004 r.
Lp.
Ujęcie
Rzeka
1.
Czechnica
Oława
2.
Dębrznik
Bóbr
3.
Przybków
4.
Zb. Lubachów
5.
6.
7.
Grabarów
Bóbr
Zb. Dobromierz Strzegomka
Zb. Zatonie
Witka/Nysa Łużycka
Km
Powiat
Gmina
Kaczawa
7,4 Wrocław
Kamienna
256,2
Góra
32,0 m.Legnica
Siechnice
Kamienna
Góra
-
Bystrzyca
78,0 Wałbrzych
Walim
219,9 Jelenia Góra Mysłakowice
58,6 Świdnica
Dobromierz
8,2 Zgorzelec
Bogatynia
Liczba
Zaopatrywane
mieszkańców
miejscowości
600 000 Wrocław
Wałbrzych, Boguszów130 000
Gorce
100 000 Legnica
Dzierżoniów, Bielawa,
80 800
Pieszyce
41 300 Jelenia Góra
23 000 Świebodzice
21 800 Bogatynia, Sieniawka,
Tabela II.5. Zakres badań w monitoringu jakości wód powierzchniowych, które są lub mogą być przeznaczone do
zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia (W)
L.p.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
Wskaźnik jakości wody
odczyn
barwa
zawiesina ogólna
temperatura
przewodność
zapach
azotany
fluorki
żelazo
mangan
miedź
cynk
bor
nikiel
wanad
arsen
kadm
chrom ogólny
chrom +6
ołów
selen
rtęć
bar
cyjanki
siarczany
Grupa
wskaźników
I
I
I
I
I
I
I
III
II
II
II
II
III
III
III
III
III
III
III
III
III
III
III
III
II
Częstotliwość badań w roku
3/6/12
1
1/2/4
1
1/2/4
Program monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2004-2005
L.p.
Wskaźnik jakości wody
26.
chlorki
substancje powierzchniowo
czynne anionowe
fosforany
fenole (indeks fenolowy)
WWA (benzo(b)fluoranten, benzo
(k)fluoranten, benzo(a)piren,
dibenzo (a,h)antracen, benzo
(g,h,i)perylen, indeno(1,2,3-cd)
piren)
pestycydy ogółem (lindan,
dieldryna)
ChZTMn
tlen rozpuszczony
BZT5
azot Kjeldahla
amoniak
OWO
liczba bakterii grupy coli
liczba bakterii grupy coli typu
kałowego
liczba paciorkowców kałowych
(enterokoki)
bakterie z rodzaju Salmonella
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
Grupa
wskaźników
I
29
Częstotliwość badań w roku
3/6/12
II
1/2/4
I
II
3/6/12
1/2/4
III
1
III
I
I
I
II
I
II
II
3/6/12
1/2/4
3/6/12
1/2/4
II
III
1
III
1
1.5. Charakterystyka systemu monitoringu jakości granicznych wód powierzchniowych
Badania jakości wód prowadzone w sieci granicznej oparte są o dwustronne porozumienia pomiędzy
krajami ościennymi. Województwo dolnośląskie ze względu na swoje położenie prowadzi taką współpracę
z Republiką Federalną Niemiec i Republiką Czeską.
Przyjęto, że ze względu na znaczenie punktów granicznych w skali kraju będą w nich prowadzone
badania w zakresie diagnostycznym, co zapewni w pełni realizację wymagań wynikających ze zobowiązań
międzynarodowych.
Tabela II.6. Zestawienie punktów pomiarowo-kontrolnych dla województwa dolnośląskiego (G)
L.p.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
8.
7.
9.
10.
Rzeka
Nysa Łużycka
Nysa Łużycka
Nysa Łużycka
Nysa Łużycka
Nysa Łużycka
Nysa Łużycka
Miedzianka
Witka
Witka
Czerwona Woda
km biegu rzeki
197,0
190,0
177,0
158,0
150,0
135,0
0,3/186,7
10,9/167,3
0,5/167,3
0,5/154,7
Nazwa punktu
trójpunkt graniczny
Drausendorf (powyżej Turoszowa)
Mariental (poniżej Turoszowa)
powyżej Zgorzelca
poniżej Zgorzelca
m.Pieńsk-Deschka
ujście do rzeki Nysy Łużyckiej
punkt graniczny
ujście do rzeki Nysy Łużyckiej
ujście do rzeki Nysy Łużyckiej
1.6. Charakterystyka systemu monitoringu EUROWATERNET
Sieć EUROWATERNET jest to system informacji i monitoringu, zaprojektowany i przetestowany
w Europejskim Centrum Tematycznym Wód Śródlądowych ETC/IW w celu zbierania i dostarczania
Europejskiej Agencji Środowiska informacji o stanie zasobów wód śródlądowych (rzek, jezior i wód
podziemnych) w Europie, ich jakości, ilości oraz zależności tych parametrów od czynników
antropogenicznych.
Z sieci punktów na terenie Dolnego Śląska wytypowano 17 ppk, które spełniają kryteria sieci
EUROWATERNET.
Program monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2004-2005
30
W wytypowanych punktach pomiarowych planuje się prowadzenie monitoringu w zakresie
diagnostycznym. Odpowiada to wymaganiom wynikającym z porozumienia pomiędzy Wspólnotą Europejską
a Polską w sprawie uczestnictwa Polski w Europejskiej Agencji ds. Środowiska (EEA).
Tabela II.7. Lokalizacja punktów Europejskiego Systemu Monitoringu Wód Śródlądowych – EUROWATERNET
na terenie województwa dolnośląskiego
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Rzeka
Nysa Kłodzka
Ścinawka
Odra
Oława
Ślęza
Bystrzyca
Piława
Czarna Woda
Strzegomka
Bystrzyca
Kaczawa
Sąsiecznica
Orla
Bóbr
Nysa Łużycka
Witka
Czerwona Woda
Km biegu rzeki
167,0
0,5
249,0
2,0
2,4
88,4
0,5
0,5
0,2
1,2
3,2
0,5
2,0
212,7
197,0
10,9
0,5
Nazwa punktu
pow. Międzylesia (most w m. Boboszów)
ujście do Nysy Kłodzkiej
m. Wrocław (punkt reperowy - bada IMGW)
pon. Jazu Małgorzata
ujście do Odry, m. Wrocław
pow. m. Głuszyca
ujście do Bystrzycy (m. Niegoszów)
ujście do Bystrzycy (m. Kąty Wrocławskie)
ujście do Bystrzycy (m. Samotwór)
ujście do Odry
ujście do Odry (most w m. Kwiatkowice)
ujście do Baryczy (m. Żmigród)
ujście do Baryczy (m. Wąsosz)
pow. Jeleniej Góry (ujęcie wody)
trójpunkt graniczny
punkt graniczny (m. Czernousy-Zawidów)
ujście do Nysy Łużyckiej (m. Zgorzelec)
1.7. Charakterystyka monitoringu substancji niebezpiecznych w wodach
powierzchniowych
Projekt sieci monitoringu substancji niebezpiecznych został opracowany w celu przygotowania służb
ochrony środowiska do realizacji obowiązków wynikających z regulacji prawnych UE a w szczególności
obowiązku wynikającego z art. 13 Dyrektywy 76/464/EWG z dnia 4 maja 1976 r. w sprawie zanieczyszczenia
spowodowanego przez niektóre niebezpieczne substancje odprowadzane do środowiska wodnego Wspólnoty.
Realizacja ww. projektu jest również zgodna z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 29 listopada
2002 r. (Dz.U. 2002.212.1799) w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód
i do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego.
Zgodnie z krajowym projektem monitoringu substancji niebezpiecznych w wodach śródlądowych,
koordynowanym przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, monitoring ten prowadzony jest na terenie
województwa dolnośląskiego w jednym punkcie pomiarowym zlokalizowanym na Nysie Łużyckiej (tzw.
trójpunkt graniczny) w km 197,0.
Dodatkowo w celu określenia źródeł substancji niebezpiecznych prowadzony jest monitoring substancji
niebezpiecznych na rzece Odrze, jako głównym odbiorniku zanieczyszczeń z terenu i spoza województwa,
w trzech punktach pomiarowych:
 poniżej granicy z województwem opolskim - Odra, powyżej m. Oława, km 210,0;
 poniżej Z.Ch. „Rokita”, km 303,0;
 powyżej granicy z województwem lubuskim - Odra, poniżej m. Dobrzejowice, km 410,0.
Badania te będą stanowić kontynuację dotychczas prowadzonych pomiarów i pozwolą na ostateczne
wdrożenie metodyk oznaczeń w laboratorium i potwierdzenie dotychczasowych wyników badań.
Program monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2004-2005
31
Tabela II.8. Zakres badań w monitoringu substancji niebezpiecznych wód powierzchniowych (N)
L.p.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
Wskaźnik jakości wody
Kadm
Rtęć
Czterochlorek węgla
DDT
Pięciochlorofenol
Aldryna
Dieldryna
Endrydyna
Izodryna
Sześciochlorobenzen
Sześciochlorobutadien HCBD
Chloroform
1,2-dwuchloroetan EDC
Trójchloroetylen TRI
Nadchloroetylen PER
Trójchlorobenzen TCB
Sześciochloroheksan HCH
Cyjanki
Częstotliwość
raz w roku
(wrzesień lub październik)
2. BADANIA I OCENA JAKOŚCI OSADÓW W RZEKACH
Badania osadów rzecznych realizowane są na terenie województwa dolnośląskiego cyklicznie przez
Państwowy Instytut Geologiczny łącznie w 25 punktach obserwacyjnych. W 2004 r. badania będą prowadzone
w 14 punktach.
Program pomiarowy obejmuje oznaczenie we wszystkich próbkach zawartości pierwiastków śladowych:
As, Ba, Cd, Cr, Co, Cu, Hg, Ni, Pb, Sr, V i Zn oraz Ca, Mg, Fe, P, S i Corg. W próbkach badanych co roku
oznaczona będzie także zawartość 17 związków z grupy WWA.
Tabela II.9. Lokalizacja punktów poboru osadów wodnych na terenie województwa dolnośląskiego w 2004 r.
L.p.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Numer punktu
Rzeka
99
Odra*
100
Ślęza*
101
Bystrzyca*
102
Widawa*
105
Kaczawa*
190
Czarna Woda*
205
Odra
206
Odra
210
Zimnica
211
Bystrzyca
219
Odra*
225
Oława
229
Strzegomka
231
Ścinawka
* punkty badane co roku
Lokalizacja
Wrocław
Wrocław
Wrocław
Świniary
Prochowice
Legnica
Biechów
Ścinawa
Ścinawa
Świdnica
Brzeg Dolny
Wrocław
Samotwór
Ścinawka
Przekrój
252,0
2,5
3,0
3,0
8,0
1,5
397,5
332,0
2,0
64,0
303,0
1,5
0,5
0,5