karta pracy ucznia - Szkoła Podstawowa nr 6 w Lublinie

Transkrypt

karta pracy ucznia - Szkoła Podstawowa nr 6 w Lublinie
SZKOŁA PODSTAWOWA NR 6 IM. ROMUALDA TRAUGUTTA W LUBLINIE
BRULION MŁODEGO EKOLOGA
Pani Jadwidze Michalczyk i Pani Mariannie Król
za inspirację i animowanie edukacji ekologicznej
w ramach konkursu „Kształtujemy tożsamość krajobrazu”
Dziękujemy także Pani Annie Kager i Panu Lucjanowi Kurowskiemu
darczyńcom materiału roślinnego.
1
Publikacja powstała w ramach realizacji II edycji
wewnątrzszkolnego projektu edukacji ekologicznej SP6,
współfinansowanego przez Wydział Ochrony Środowiska UM Lublin
oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska
Opracowanie kart pracy:
Nauczyciele Szkoły Podstawowej nr 6 im. Romualda Traugutta w Lublinie
Koordynator projektu: Jolanta Dobrowolska
Redakcja językowa: Edyta Stachyra-Chruściel
Skład komputerowy: Elżbieta Krzowska
W publikacji wykorzystano prace plastyczne uczniów SP6
wykonane pod kierunkiem Elżbiety Soczyńskiej
Fotografie: Ryszard Drygało, Andrzej Walenciej, Wojciech Bartłomiejczyk
Materiał fotograficzny stanowią: obiekty, ogrody, zaułki tematyczne
i zielone zakątki z najbliższego otoczenia SP6 i Wieniawy – dzielnicy Lublina
Druk: Agencja Wydawniczo-Reklamowa magic, ul. Spadochroniarzy 7, 20-043 Lublin
Okładka i fotografie barwne:
1. Aleja główna do szkoły
2. Tablica informująca o przystąpieniu SP6 do konkursu Kształtujemy tożsamość krajobrazu organizowanego przez LKO i KUL Jana Pawła II
3. Skarpa Jana Pawła II usytuowana przy głównej alei szkolnej
4. Kamień z cytatem Ojca Świętego
5. Zaułek św. Franciszka przy zachodnim wejściu do szkoły
6. Wieniawa nocą - inspiracje utworem J. Czechowicza (do karty pracy nr 1)
7. Lasek Traugutta - zaułek poświęcony patronowi szkoły: kamień z cytatem R. Traugutta
i odrestaurowany krzyż z ziemnej mogiły lubelskich powstańców styczniowych
8. Fragment ogrodu 75-lecia SP6 i 60 rocznicy cudu w Lublinie
2
SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE ...................................................................................................................5
KARTY PRACY Z JĘZYKA POLSKIEGO
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 6 ........................................................................................6
TEMAT: Piórem malowany pejzaż mojej małej ojczyzny. ...........................................................6
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 4 ...................................................................................... 14
TEMAT: Grzyby czy leśna zastawa stołowa? ..............................................................................14
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 4 ...................................................................................... 15
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 6 ...................................................................................... 16
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 4 ...................................................................................... 17
TEMAT: Tego, co chłopcy, na pewno nie zrobimy roślinom i zwierzętom, bo… ...................17
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 6 ...................................................................................... 19
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 5 ...................................................................................... 20
KARTY PRACY Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 4 ...................................................................................... 24
TEMAT: Szkoła, do której chodzę oraz historia, zabytki i życie kulturalne mojego miasta. .24
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 4 ...................................................................................... 27
TEMAT: Człowiek we współczesnym świecie. ............................................................................27
KARTY PRACY Z RELIGII
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 4 ...................................................................................... 28
TEMAT: Bóg troszczy się o świat, który stworzył........................................................................28
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 5 ...................................................................................... 30
TEMAT: Całe stworzenie głosi wszechmoc i miłość Boga. ......................................................30
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 6 ...................................................................................... 32
TEMAT: Chrześcijańskie spojrzenie na ekologię. .......................................................................32
KARTY PRACY Z PRZYRODY
KARTA PRACY UCZNIA Klasy 4 ......................................................................................... 34
TEMAT: Poznajemy drzewa i krzewy rosnące w najbliższym otoczeniu szkoły. ...................34
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 5 ...................................................................................... 35
TEMAT: Wpływ jakości gleby na rozwój roślin. ...........................................................................35
KARTA PRACY UCZNIA ...................................................................................................... 37
TEMAT: Badamy stan czystości powietrza w najbliższej okolicy. ............................................37
KARTA PRACY UCZNIA ...................................................................................................... 38
TEMAT: Czy odpady są problemem w naszym środowisku? ...................................................38
KARTA PRACY UCZNIA ...................................................................................................... 40
TEMAT: Hałas – zanieczyszczenie środowiska. .........................................................................40
KARTY PRACY Z MATEMATYKI
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 6 ...................................................................................... 42
TEMAT: W lesie................................................................................................................................42
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 6 ...................................................................................... 43
TEMAT: Sprzątanie świata .............................................................................................................43
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 6 ...................................................................................... 44
TEMAT: Karczmiska ........................................................................................................................44
3
KARTY PRACY Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 6 ...................................................................................... 45
TEMAT: Recycling helps protect natural environment! ..............................................................45
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 2 ...................................................................................... 47
TEMAT: Animals. .............................................................................................................................47
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 3 ...................................................................................... 49
TEMAT: Healthy or unhealthy? ......................................................................................................49
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 3 ...................................................................................... 51
TEMAT: The weather.......................................................................................................................51
KARTY PRACY Z MUZYKI
KARTA PRACY UCZNIA szkolny chór Kasjopea............................................................... 52
TEMAT: Pieśń słoneczna albo pochwały stworzeń. ...................................................................52
KARTY PRACY Z PLASTYKI
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 4 ...................................................................................... 56
Blok tematyczny: Rysunek prosty jak znak. .................................................................................56
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 4 ...................................................................................... 57
Blok tematyczny: Projekt kartki pocztowej, druk wypukły. .........................................................57
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 4 ...................................................................................... 58
Blok tematyczny: Żyj zdrowo. Projekt plakatu. ...........................................................................58
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 5 ...................................................................................... 59
Blok tematyczny: Kompozycje otwarte i zamknięte. ...................................................................59
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 6 ...................................................................................... 60
Blok tematyczny: Perspektywa malarska i linearna....................................................................60
KARTY PRACY Z INFORMATYKI
KARTA PRACY UCZNIA KLASY 6 ...................................................................................... 61
TEMAT: Wyszukiwanie informacji w Internecie. .........................................................................61
KARTY PRACY Z ZAJĘĆ ŚWIETLICOWYCH
KARTA PRACY UCZNIA ...................................................................................................... 63
TEMAT: Dbamy o środowisko naturalne. .....................................................................................63
KARTA PRACY UCZNIA ...................................................................................................... 65
TEMAT: Drzewa przyjaciółmi człowieka. ......................................................................................65
4
"... trzeba ludzi uczyć, w granicach możliwie najszerszych
nie z książek czerpać mądrość,
ale z nieba, ziemi, dębów i buków;
to jest znać i badać rzeczy same,
a nie wyłącznie cudze spostrzeżenia
i świadectwa o rzeczach." 1
Brulion młodego ekologa, jako pakiet kilkunastu kart pracy ucznia to efekt dydaktycznego
doświadczenia nauczycieli Szkoły Podstawowej nr 6 im. Romualda Traugutta w Lublinie.
Przedmiotowe w formule karty, zawierają zestawy zadań ogniskujące treści ekologiczne, tematycznie
odnoszące się do najbliższego otoczenia szkoły i lubelskiej dzielnicy - Wieniawy, na skraju której
mieści się budynek SP6.
Niniejszy pakiet adresowany jest do uczniów klas IV – VI i nauczycieli naszej szkoły. Celem
redakcji Brulionu jest zarówno uporządkowanie treści realizowanych w korelacji
międzyprzedmiotowej, jak i inspirowanie nauczycieli do kolejnej twórczości dydaktycznej.
Opracowując publikację, pragnęliśmy skonkretyzować działania w zakresie edukacji ekologicznej
w najbliższym środowisku dziecka: domu, szkole, dzielnicy – w małej ojczyźnie. Nie do przecenienia
jest dla nas – nauczycieli SP6, aksjologiczny wymiar wychowania ukierunkowanego na Dobro
i Piękno. Sens ekologicznych zadań pedagoga wypełnia się w uwrażliwianiu na harmonię krajobrazu,
urodę pejzażu oraz wykonywaniu codziennych czynności ze świadomością ich skutków
dla środowiska naturalnego. Misję tę realizujemy od dawna. Zintensyfikowaliśmy swoje
przedsięwzięcia, gdy w roku 2007 przystąpiliśmy do organizowanego przez LKO i Katolicki
Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II konkursu pt. „Kształtujemy tożsamość krajobrazu”. Powstałe
wówczas, a także wciąż bogacone przyszkolne zakątki i ogrody są punktem wielu odniesień wśród
zadań komponujących zawarte w Brulionie karty pracy. Podobnie jak tematyczne zielone zakątki
najbliższego otoczenia SP6, zadania te łączą międzyprzedmiotową wiedzę z kształtowaniem postaw
oraz doskonaleniem kluczowych umiejętności: czytania, pisania, rozumowania i korzystania
z informacji. Ekologia splata się na kartach Brulionu z muzyką, plastyką, historią; wyraża ją język
ojczysty, tłumaczona jest i nazywana w słowach i redakcjach języka angielskiego. Wszystkie
dziedziny odnajdują swój humanistyczny wymiar w uczniowskiej aktywności: pielęgnowaniu
tożsamości krajobrazu, kontynuowaniu ideałów Romualda Traugutta - patrona szkoły i św. Franciszka
- patrona ekologów. My – nauczyciele „Szóstki” wspieramy wychowanie naszych uczniów,
aktualizując przyrodniczo-patriotyczną naukę Ojca Świętego Jana Pawła II.
Dziękuję Wszystkim Nauczycielom Szkoły Podstawowej nr 6 im. Romualda Traugutta
w Lublinie za pasję i współpracę nad projektem. Dziękuję za współdziałanie i gotowość
do podejmowania nowych wyzwań, bogacących warsztat pracy pedagogów, a adresowanych w swej
istocie do uczniów, by świadomie przyjaźnili się z naturą.
Danuta Nowakowska-Bartłomiejczyk
Dyrektor Szkoły
1
J. A. Komeński, Wielka dydaktyka, Wrocław 1956, s. 161-162
Fot.: Kamień z cytatem patrona szkoły R.Traugutta usytuowany w tzw. Lasku Traugutta przy alei głównej
5
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 6
TEMAT: Piórem malowany pejzaż mojej
małej ojczyzny.
Opracowanie: Danuta Nowakowska-Bartłomiejczyk
Apel do kolegów
"Człowiek nie może zagubić właściwego sobie miejsca wśród tego świata, który sam ukształtował"
Karol Wojtyła
1. Rozwiń według własnych przemyśleń napomnienie Ojca Świętego, formułując argumenty w trzech
uzupełnieniach:
ponieważ........................................................................................................................................
gdyż................................................................................................................................................
dlatego, że .....................................................................................................................................
2. Kluczem do pełnego zrozumienia krótkiego przesłania Naszego Papieża
„nie może zagubić” i „sam ukształtował”. Zaproponuj inne słowa o podobnym znaczeniu:
są
słowa
"nie może zgubić" – np. musi pielęgnować …………………….……, ….………………...
"sam ukształtował" – tworzył, …………….….….…., ………..….….……., …….……….
3. Wykorzystaj zaproponowane słownictwo i sformułowania w krótkim Apelu młodego ekologa
adresowanym do kolegów.
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
Krajobraz wokół naszej szkoły – przygotowanie do opisu
"Krajobraz każdego miejsca jest kształtowany przez niezliczoną ilość elementów i czynników,
które porządkowane są w dwie grupy: wytwory natury i efekty działalności człowieka." 2
1. Przyjrzyj się fotografii budynku i otoczenia naszej szkoły dawniej. Jakie zmiany dostrzegasz?
Uporządkuj swoje spostrzeżenia, uzupełniając tabelę pod fotografią.
2
6
J. Michalczyk, M. Król, J. Koniuszewska, Kształtujemy tożsamość krajobrazu, LKO Lublin 2004 r., s.17
Budynek i otoczenie SP6 1960 r.
EFEKTY DZIAŁALNOŚCI CZŁOWIEKA W PRZESTRZENI OTOCZENIA BUDYNKU SZKOŁY
RZECZOWNIK
Nazwa elementu
krajobrazu
PRZENOŚNIA
PORÓWNANIE
PRZYMIOTNIK
CZASOWNIK
OKREŚLENIE
SPOSOBU
WSKAZANIE
MIEJSCA
budynki
niemi
obserwatorzy
jak betonowe
słupy
wysokie
otaczają
ciasno
ze
wszystkich
stron
rosną
zielony
dywan
na kształt
baldachimu
zaprasza
do szkoły
Szkolne
ogrody
Skarpa Jana
Pawła II
Lasek
Traugutta
Zakątek św.
Franciszka
powstał z
okazji 75
jubileuszu
SP6 i 60
rocznicy
cudu
w Lublinie
7
2. Zredaguj rozwinięcie opisu krajobrazu wokół naszej szkoły przywołując kolejne jego elementy.
Możesz wykorzystać słownictwo z tabeli.
Budynek naszej szkoły usytuowany jest w akademickim zakątku lubelskiej Wieniawy. Pejzaż
wokół SP6 zmieniał się przez lata od roku 1959, kiedy to Szóstka uzyskała nowe lokum przy ulicy
Czwartaków 11 w Lublinie. Od przeszło czterdziestu lat w krajobraz ten pokolenia wpisują nowe
elementy.
Dziś..................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
Mam nadzieję, że krajobraz wokół mojej szkoły wciąż będzie się ubogacał. Wierzę, że podobnie
jak my, kolejne pokolenia uczniów naszej Szóstki kształtować będą tę przestrzeń z szacunkiem
i dbałością o harmonię piękna natury z dobrem czynionym dla człowieka.
8
Poezjowanie
"Krajobraz jest jak księga, w której zapisane są dzieje okolic i jej czas obecny. W tej księdze
są jednak inne znaki alfabetu, słowa, zdania. Jedne z nich stworzyła natura (drzewa, kamienie,
góry, rzeki), inne człowiek (domy, drogi, mosty, kapliczki), a jeszcze inne człowiek wspólnie
z naturą (pola, uprawne, sady, ogrody, miedze) [...] Krajobraz można czytać jak książkę,
ale trzeba się tego nauczyć. Ta umiejętność pozwoli nam czerpać wiedzę z tego źródła
i to nie tylko o naszej "małej ojczyźnie", lecz także o nas samych oraz o naszych najbliższych
i dalszych sąsiadach. " 3
1. Twórcze wzbogacanie
Wzbogać ten tekst o własne refleksje związane z krajobrazem przy Czwartaków 11.
Spróbuj utrzymać liryczny nastrój zdań.
Krajobraz ............................................ jest jak księga, w której zapisane są dzieje okolic i jej czas
obecny. W tej księdze są jednak inne znaki alfabetu - ...................................., słowa
..............................., zdania ................................. Jedne z nich stworzyła natura ....................................,
inne człowiek .............................................., a jeszcze inne człowiek wspólnie z naturą
.................................... [...]
Krajobraz można czytać jak książkę, ale trzeba się tego nauczyć. Ta umiejętność pozwoli nam
czerpać wiedzę z tego źródła i to nie tylko o naszej "małej ojczyźnie", lecz także o nas samych
oraz o .....................................................................................................................
2. Wiersz połówkowy
Oto fragment wiersza lubelskiego poety Józefa Czechowicza pt. "W pejzażu".4 Przeczytaj wiersz,
a następnie spróbuj nadać mu własny charakter, wprowadzając autorskie uzupełnienia, które uczynią
tekst poetyckim obrazem pejzażu otoczenia naszej szkoły o zmierzchu. Nadaj "swojemu" utworowi
poetycki tytuł.
W pejzażu /Józef Czechowicz/
szum kasztanów niżej morski śpiew
gasną o zmierzchu świece ukwieconych drzew
droga w gaju wprost słońca złoci się podwójnie
od szumu i wieczoru ciemnieją ustronia
kołysząc się trawą bujną
dziewczyny smukłe na koniach
wzgórze na drożyn skrzyżowaniu
tam kapliczka chłodna jak koral
w półmroku krzyż tam anioł
opuszczone wota rybaków
zapomniana od dawna pora
[...]
w ........................
szum kasztanów ......................................................
gasną o zmierzchu ...................................................
droga ..........................wprost słońca złoci się podwójnie
od szumu i wieczoru .........................................................
kołysząc się .......................................................................
dziewczyny ........................................................................
3
4
K. Pawłowska, M. Kowicki, Każde miejsce opowiada swoją historię, 2001, s.12
Józef Czechowicz, Wybór poezji, Biblioteka Narodowa Ossolineum 1985, s. 52
9
....................................................... na drożyn skrzyżowaniu
...........................................tam kapliczka chłodna jak koral
w półmroku krzyż tam ..........................................................
opuszczone ............................................................................
......................................................................od dawna pora
Krajobraz w obiektywie
Na podstawie wiersza Józefa Czechowicza zaprojektuj obrazy do filmu o Wieniawie - dzielnicy
naszej szkoły. "Moja mała ojczyzna o zmierzchu" to roboczy tytuł filmu. Nastoletni bohater
zachwyca się urokiem nocnego pejzażu stworzonego przez człowieka i naturę. Tu ma swoje
wyjątkowe miejsce na ziemi. Ogląda ukochaną dzielnicę z najwyższego piętra swojego
wieżowca. Możesz skorzystać z fotograficznej inspiracji z przedostatniej strony Brulionu.
1. Przeczytaj wiersz.
WIENIAWA /Józef Czechowicz/5
Ciemniej.
Pagóry, zagaje, podłęża
nie sypią się wiankami na oczy.
Ciemniej.
Z nieb czeluści otwartej na ścieżaj
biegną ciche niedźwiedzie nocy.
Moja mała ojczyzna o zmierzchu
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
Nad ulicami, rzędem
czarne, kosmate,
będą się tarzać po domach do chwili
gdy księżyc wybuchnie zza chmur, jak krater,
świat ku światłu przechyli.
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
...........................................................
Blachy dachów dudnią bębnem.
W dół, w górę nierówno się kładzie
perłowy lampas:
w prostopadłej gromadzie
przedmieścia lampy.
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
Przeciw niedźwiedziom to mało!
Gną się, kucają domki, zajazdy, boźnice
pod mroku cichego łapą.
Ach trzasnęłyby niskie pułapy ale już zajaśniało.
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
..........................................................
Pejzaż: Wieniawa z księżycem
..........................................................
2. Wymień elementy sytuacji lirycznej przedstawionej w każdej zwrotce (zapisz w wykropkowanym
miejscu obok tekstu)
5
Józef Czechowicz, Wybór poezji, Biblioteka Narodowa Ossolineum 1985, s. 77
10
3. Zaplanuj kolejne ujęcia kamery, by zapisać w kadrach filmu poetyckie obrazy z wiersza.
/Może uda Ci się wykonać autorskie fotografie - kadry filmu/
UJĘCIE I
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
UJĘCIE II
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
UJĘCIE III
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
UJĘCIE IV
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
4. Wymień, które elementy obrazów chciałbyś przedstawić w zbliżeniach.
Obok uzasadnij swój wybór ze względu na wartość estetyczną w projektowanym obrazie filmowym:
np. korona wielkiego drzewa - drżące liście mienią się w blasku lampy, wyglądają baśniowo
............................................... - .................................................................................................
............................................... - .................................................................................................
............................................... - .................................................................................................
............................................... - .................................................................................................
............................................... - .................................................................................................
............................................... - .................................................................................................
5. Spróbuj nagrać taki film z okien Twojego domu (zadanie na projekt edukacyjny).
6. Zaproponuj utwór muzyczny, który mógłby stanowić tło dźwiękowe do filmu. Zapisz jego tytuł
(a jeśli znasz nazwisko kompozytora).
...................................................................................................................................................
7. Uzasadnij wybór wskazanego utworu muzycznego. Wykorzystaj słownictwo:
nastrój, rytm, instrumenty, tempo, tło muzyczne do filmu
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
11
Transformacja tekstu z anaforą
"Księga Pejzażu to po prostu świat, jaki oglądamy. Krajobraz." 6
1. Jeśli pejzaż jest księgą, a Ty jesteś wrażliwym ekologiem to bez trudu zmierzysz się na koniec
z zaproponowaniem przekształcenia wiersza Edwarda Szymańskiego pt. „Książka”.
Witam cię kartek szelestem,
Tytułem na pierwszej stronie,
witam!
Bo po to przecież jestem,
żebyś mnie ujął w dłonie
i czytał!
Moje kolejne stronice to .................................................................................
Wielkimi literami zapisano ............................................................................
Najpiękniejszymi słowami są .........................................................................
Zdania i frazy układają się we mnie na kształt ...............................................
Wiosną, gdy źdźbło zielone
Ja cię bez trudu nauczę
........................................
........................................
Ja tobie słowem, jak kluczem,
w cudowny sposób otworzę
............................................
Latem, gdy słońce wysoko
Ja cię bez trudu nauczę
........................................
........................................
Ja tobie ..............., jak kluczem,
w cudowny sposób ..................
............................................
Jesienią, gdy liście złociste
Ja cię bez trudu nauczę
........................................
........................................
Ja tobie .............., jak kluczem,
w cudowny ............................
............................................
2. Przeczytaj uważnie powyższy cytat. Wejdź w rolę osoby, która deklaruje postawę zawartą
w zdaniach poniżej.
"... trzeba ludzi uczyć, w granicach możliwie najszerszych, nie z książek czerpać mądrość,
ale z nieba, ziemi, dębów i buków; to jest znać i badać rzeczy same, a nie wyłącznie cudze
spostrzeżenia i świadectwa o rzeczach." 7
6
H. Waniek, O sztuce widzenia [w:] Rozmowy na koniec wieku, red. K. Janowska, P. Mucharski, Znak, Kraków, 1998,
s.247-265
7
J. A. Komeński, Wielka dydaktyka, Wrocław 1956, s. 161-162
12




Obserwuję zmiany pór roku na osiedlu, na ulicach, wokół szkoły;
Dostrzegam urodę kwiatów na szkolnych rabatach;
Zachwyca mnie okryty bielą kwiecia krzew bzu, rododendronu i magnolii;
Zastanawiam się nad sensem słów umieszczonych na kamieniach:
"Dziedzictwo przyjąć, pomnożyć, przekazać"? Jan Paweł II
"Jedno mamy życie - musimy przeżyć je mądrze" R. Traugutt
3. Zredaguj spójny tekst, odpowiadając na pytania:


Czego uczę się „podpatrując” przyrodę wokół mojej szkoły?
Jakiej mądrości nauczył mnie krajobraz lubelskiej Wieniawy?
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
13
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 4
TEMAT: Grzyby czy leśna zastawa
stołowa?
Fragment „Pana Tadeusza” A. Mickiewicza
/„Na zielonym obrusie łąk…”/
opracowanie: Katarzyna Mikos
ZADANIE 1 Przeczytaj wiersz A. Mickiewicza.
Dobierz rysunek grzyba do jego nazwy na podstawie poetyckiego opisu.
ZADANIE 2 Przeczytaj definicje encyklopedyczne, odpowiadające danemu gatunkowi grzyba.
Porównaj je z opisem, który znajduje się w wierszu. Odgadnij, o jaki grzyb chodzi.
 Rodzaj grzybów z klasy podstawczaków; ma w nazwie określenie „czerwony” lub „babka”,
oba gatunki jadalne, wysoko cenione.
 Gatunek grzyba z klasy podstawczaków, owocnik nieco lejkowaty nawet do 7 cm średnicy;
w Polsce bardzo pospolity, jadalny.
 Gatunek grzyba z klasy podstawczaków, kapelusz biały lub brązowy; w Polsce występuje
głównie na polach, na brzegach lasów i pastwiskach.
 Gatunek grzyba z klasy podstawczaków, owocniki kuliste lub gruszkowate, o średnicy
do ok. 10 cm, z zarodnikami wewnątrz, wydostającymi się przez otworek.
 Gatunek grzyba z klasy podstawczaków, obejmuje ponad 200 gatunków, w Polsce pospolity;
owocniki różnej barwy, kapelusz nawet do 20 cm średnicy; jedne gatunki są jadalne, inne
niejadalne lub trujące.
ZADANIE 3 Uzupełnij tabelę:
Nazwa grzyba
Opis poetycki
Rysunek
ZADANIE 4 Napisz, dlaczego „kto (…) zagniewany grzyb złamie albo nogą kopnie; tak szpecąc
trawę, czyni bardzo nieroztropnie”?
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
14
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 4
(Zadania, które mogą być wykorzystane podczas
bieżących, planowych zajęć języka polskiego,
łączące treści polonistyczne z zagadnieniami
ekologicznymi)
opracowanie: Renata Billewicz
Podczas zajęć poświęconych baśni H. Ch. Andersena „Stokrotka”
ZADANIE 1 Przedstaw w dowolnej formie plastyczno-literackiej, co czuła i o czym myślała
stokrotka, kiedy chłopcy wycięli murawę, na której rosła i przenieśli ją do klatki ze skowronkiem.
ZADANIE 2 Napisz list do bohaterów tej baśni, w którym ustosunkujesz się do ich postępku
(zniszczenie kwiatka i przyczynienie się do śmierci ptaka).
Podczas zajęć poświęconych baśni Jana Brzechwy „Akademia pana Kleksa”
ZADANIE 3 Pracując w grupie, przypomnijcie, co śniło się chłopcom – dręczycielom swoich psów.
Wymyślcie wskazówki dla właścicieli psów i napiszcie je na grubszej kartce A4 obok fotografii psa.
ZADANIE 4 Praca może przyjąć formę plakatu propagującego właściwe traktowanie zwierząt, przede
wszystkim psów.
Podczas zajęć poświęconych na omówienie wiersza Jana Sztaudyngera „Nie trzeba
w lesie kląć…”
ZADANIE 5 „Nie trzeba w lesie kląć…” i nie tylko – ułóż kilka nakazów dotyczących zachowania się
w lesie. Zastosuj formę rozkazującą.
ZADANIE 6 Co powiedziały liście? – dialog upersonifikowanych listków (listki należy zebrać,
wysuszyć, wkleić, dorysować im ‘buzie’ i zapisać poprawnie rozmowę w ‘dymkach’ lub w formie
dialogu pod listkami).
15
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 6
(Zadania, które mogą być wykorzystane podczas
bieżących, planowych zajęć języka polskiego,
łączące treści polonistyczne z zagadnieniami
ekologicznymi)
opracowanie: Renata Billewicz
Podczas zajęć poświęconych na omówienie wiersza Marty Klubowicz „Spowiedź
z piątego przykazania”
ZADANIE 1 Dyskusja na temat: „Człowiek jest cząstką przyrody, a niszcząc ją, niszczy samego
siebie” (przed dyskusją uczniowie przygotują przykłady niszczenia przyrody w swoim środowisku
lub przypomną głośne w całej Polsce protesty ekologów).
ZADANIE 2 „Grzechy” podmiotu lirycznego względem przyrody a Twoje przewinienia – napisz
wyznanie w formie spowiedzi; jeśli potrafisz, zastosuj, podobnie jak autorka wiersza, nowy środek
poetycki: hiperbolę.
Propozycja związana z wyjściem klasowym
ZADANIE 3 Zorganizujcie klasowe ‘sprzątanie Ziemi’, tak, aby powstał z tego fotoreportaż
pt. „Byliśmy, widzieliśmy, posprzątaliśmy”. W związku z tą akcją można też przygotować plakat
informacyjny z ciekawym hasłem lub napisać artykuł do szkolnej gazetki. Może to być konkurs
klasowy na najciekawszy fotoreportaż, w którym rywalizować będą grupy z danej klasy.
16
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 4
TEMAT: Tego, co chłopcy, na pewno nie
zrobimy roślinom i zwierzętom, bo…
LEKTURA: BAŚNIE; H. CH. ANDERSENA
„STOKROTKA”
opracowanie: Renata Billewicz
Osiągnięcia: Odbiór tekstów kultury z refleksją nad wartościami i zasadami etycznymi,
w tym zwłaszcza dylematami natury etycznej przeżywanymi przez bohaterów.
Treści ekologiczne: Rozwijanie wrażliwości na niszczenie środowiska.
ZADANIA:
1. Poszukaj, np. w Internecie, ilustracji stokrotki, piwonii, róży, tulipana, skowronka i przynieś
na zajęcia (jeśli jest to możliwe, można przynieść na lekcję prawdziwe kwiaty).
2. Wysłuchaj uważnie nagrania baśni z kasety. Podczas słuchania zaznacz fragmenty o uczuciach
przede wszystkim stokrotki i skowronka.
3. Wytnij ilustrację każdego kwiatka i skowronka, przyklej na jasnozielony karton (na połówce, druga
zostaje na razie wolna), zostawiając miejsce na tytuł pracy (można robić jedną pracę w grupie).
4. Obok każdej rośliny (lub tylko obok stokrotki i skowronka) napisz, np. co o sobie myślała, co czuła,
kiedy i dlaczego, np.
była szczęśliwa, bo mogła wygrzewać się na słońcu
i słuchać skowronka, podziwiała go
współczuła mu, gdy został uwięziony w klatce, itd.
Ilustracja stokrotki
5. Opowiedz lub przedstaw (z dialogiem), co zrobili chłopcy.
6. Oceń ich postępowanie jako uczeń (w trzeciej osobie), jako Stokrotka (w drugiej osobie),
jako Skowronek (w pierwszej osobie).
7. Uzasadnij, że ich postępowanie było niewłaściwe.
8. Napisz list (na drugiej połówce jasnozielonego kartonu) do bohaterów tej baśni (chłopców),
w którym ustosunkujesz się do ich postępku - zniszczenie kwiatka i przyczynienie się do śmierci
ptaka.
9. Sformułuj i zapisz 3 rady do właścicieli zwierząt, dotyczące właściwej opieki, zwłaszcza podczas
planowania swojej dłuższej nieobecności.
10. Pracując w grupie, dokończcie zdanie z tematu lekcji, nadajcie tytuły miniplakatom.
17
Ewaluacja: Co ta lekcja zmieniła w Twoim spojrzeniu na otaczająca przyrodę?
Czego nauczyła Cię Stokrotka?
Zadania domowe (do wyboru)
1. Przykłady zniszczonego środowiska naturalnego w naszej okolicy.
2. Świat bez kwiatów i ptaków byłby… Dokończ w formie kilkuzdaniowej refleksji lub narysuj.
3. Apel roślin i zwierząt z naszej okolicy.
Tekst wywołuje wzruszenie u dzieci, dlatego bazując na tym należy ich przekonywać do tego, że rośliny
i zwierzęta czują i cierpią podobnie jak ludzie. Stąd celowość wielu uosobień zastosowanych w baśni. Należy
też uświadamiać uczniom, że człowiek bezwzględnie potrzebuje kontaktu z elementami przyrody. Dzięki kształtowaniu
takich postaw łatwiej będzie im zrozumieć konieczność właściwego obcowania z przyrodą.
18
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 6
(Zadania można polecić do wykonania na lekcji
języka polskiego w ramach ścieżki czytelniczo–
medialnej i ekologicznej, po lekcji poświeconej
omówieniu wiersza Zbigniewa Herberta „Pudełko
zwane wyobraźnią”, a także na zajęciach
pozalekcyjnych, np. na kółku dziennikarskim)
opracowanie: Dorota Gał
ZADANIE 1 Napisz wiersz o naszej szkole zaczynający się słowami:
Szkoła to nasza mała ojczyzna,
każdy z nas to może przyznać…
ZADANIE 2 Budując zdania pojedyncze, rozwinięte, bogate w przymiotniki i przysłówki, zredaguj
opis pt. „Jesienny krajobraz wokół naszej szkoły”.
ZADANIE 3 Wejdź na stronę internetową gazetki „Szósty Zmysł“, odszukaj dział „Przyroda i my“,
obejrzyj go dokładnie, a następnie zredaguj:
1) opis wybranych zdjęć, np.: Jesienne szkolne bukiety, Zmiany pór roku wokół naszej
szkoły, Kwiaty na szkolnych rabatach;
2) refleksję nad sensem słów umieszczonych na kamieniu przy klombie Jana Pawła II;
3) news o tym, jak zmieniało się otoczenie naszej szkoły podczas realizacji projektu:
„Kształtujemy tożsamość krajobrazu z Janem Pawłem II“.
ZADANIE 4 Zainspirowany wierszem Zbigniewa Herberta Pudełko zwane wyobraźnią,
wyobraź sobie otoczenie naszej szkoły i dokończ zaklęcia poety wiersza własnymi słowami, np.:
Zastukaj palcem w ścianę
Ze szkolnego karmnika na drzewie
Wyskoczy
Jaskółka.
Zaświstaj cienko…
Chrząknij znacząco…
A teraz zamknij oczy…
ZADANIE 5 Zredaguj własną refleksję lub przeprowadź wywiad z nauczycielem z naszej szkoły
(wychowawcą lub panią od przyrody), na temat słów Papieża Benedykta XVI: „Wszyscy jesteśmy
odpowiedzialni za ochronę świata stworzonego i musimy się o niego troszczyć“.
Tekst wyślij do szkolnej gazetki.
19
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 5
(Materiał pomocniczy do wykorzystania po
cyklu lekcji poświęconych powieści
F.H. Burnett pt. „Tajemniczy ogród”)
opracowanie: Monika Szalast
Bohaterowie Twojej lektury, Mary, Dick i Colin, przywrócili życie i urodę tajemniczemu
ogrodowi. Wyobraź sobie, że razem z kolegami opiekujesz się roślinami rosnącymi wokół szkoły
i odpowiedz na pytania poniżej.
1. Jakimi cechami powinieneś się wykazać, by zasłużyć na miano dobrego ogrodnika?
Nazwij je przy pomocy rzeczowników i uzupełnij schemat:
2. Jak przekonałbyś innych uczniów swojej szkoły, że warto dbać o zieleń w jej otoczeniu?
Sformułuj 3 argumenty z zastosowaniem wyrazów: gdyż, ponieważ, dlatego, że.
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
20
Ogród w Misselthwaite Manor był miejscem wypoczynku dla rodziny Cravenów,
a przy tym zdobił ich rezydencję i podkreślał jej rangę. Ogrody i ogródki zakładane
są w różnych celach i formach. Poznasz je, wykonując kolejne polecenia.
3. Wpisz właściwe litery do wyrazów podanych w „kwiatkach”. Następnie uzupełnij każdy
„płatek”, dobierając odpowiedni przymiotnik z ramki – „doniczki” (w razie wątpliwości
skorzystaj z objaśnień na dole strony).
...adki okaz
..................
.
zbi...r plon...w
doj...ały bakła...an
.............................
ogród
r.....nokolorowy
kl...b
....................
...........................
...roniony gat...nek .
...............................
..
...uśtawka i zje...dżalnia
........................................
.
b...jna ...ortensja
g...ądka przy
ście...ce
......................
ogródek
.............................
....
...wirowe podło...e
...............................
świe...e
powiet...e
.........................
.
warzywny, jordanowski*, miejski, kwiatowy,
kawiarniany, skalny*, działkowy, botaniczny*,
użytkowy, zoologiczny
*OBJAŚNIENIA: ogródek jordanowski – teren zielony z urządzeniami sportowymi, przeznaczony
dla dzieci na miejsce gier, zabaw i ćwiczeń fizycznych; ogródek skalny - miejsce, w którym
na odpowiednio ukształtowanym skalistym gruncie uprawia się rośliny wysokogórskie; ogród botaniczny –
ogród, w którym hoduje się dla celów naukowych rośliny różnych stref klimatycznych i środowisk
21
4. Jaką rolę spełniają według Ciebie tereny zielone wokół Twojej szkoły? Odpowiedz w kilku
zdaniach. Możesz wykorzystać np. czasowniki: uczyć, uprzyjemniać, kształtować, upiększać,
wychowywać.
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
W tajemniczym ogrodzie wypielęgnowanym przez bohaterów Twojej lektury rosły różne
rośliny, zachwycające barwą, zapachem i kształtem. Czy wiesz, że niektóre gatunki drzew,
krzewów i kwiatów wyróżniają się nie tylko urodą, ale także symbolicznym znaczeniem?
5. Za pomocą kwadratu szyfrującego odczytaj nazwy roślin, których symboliczne sensy
podano niżej:
–
1
2
3
4
a
a
z
c
ó
b
ł
y
r
f
c
p
k
o
n
d
e
ż
s
i
sen, śmierć, próżność, egoizm
4c
1a
3b
3a
2b
2a
3d
3c
3d
4c
1a
–
4b
4d
3c
1b
1d
2c
–
3a
2b
1c
3b
2b
3d
– trwałość, niezniszczalność, smutek
3b
4a
2d
1a
–
22
długowieczność, nieśmiertelność, wytrzymałość
skromność, wierność, szczerość
miłość, piękno, tajemnica
6. Zaprojektuj „uczniowską rabatę pozytywnych emocji”! W wykropkowane miejsca rysunku
widocznego poniżej wpisz nazwy uczuć i wartości, które chciałbyś przeżywać –
czyli odczuwać i okazywać innym – w szkole.
Z jakimi barwami kojarzą Ci poszczególne nazwy?
Pokoloruj pola Twojej „rabaty”.
...............
dobroć
........
...............
...............
...............
radość
............
...............
23
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 4
TEMAT: Szkoła, do której chodzę
oraz historia, zabytki i życie kulturalne
mojego miasta.
DZIAŁ: MOJA MAŁA HISTORIA ORAZ
HISTORIA MOJEGO REGIONU
opracowanie: Agnieszka Wacińska
ZADANIE 1 Zaprojektuj zagospodarowanie najbliższej okolicy szkoły przyczyniające się do poprawy
stanu środowiska przyrodniczego.
BOISKO
SZKOŁA
DROGA
24
ZADANIE 2 Dokończ zdania :
Chciałbym mieszkać na osiedlu ……………………….... bo ...................................................................
Z Lublina jestem dumny bo …...……………………………………………............................................
W Lublinie zmieniłbym ……………………………………………………………………………….....
Lublin jest miejscem dla ludzi ………………………………..……………………………………….....
Magiczne miejsce w Lublinie to …...……………………………………….............................................
Historia Lublina jest dla mnie ……………………………………………………………………............
ZADANIE 3 Wykonaj kartkę okolicznościową, której inspiracją jest natura naszych okolic (szkoły,
dzielnicy, miasta).
25
ZADANIE 4 Korzystając z zamieszczonej mapy, sporządź trasę wycieczki po najciekawszych
zakątkach regionu lubelskiego. Dodaj krótki opis.
26
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 4
TEMAT: Człowiek we współczesnym
świecie.
DZIAŁ: ŻYCIE CODZIENNE W DAWNEJ
POLSCE I DZIŚ
opracowanie: Iwona Biłat
ZADANIE 1 Sporządź krótką, trzyzdaniową odezwę, adresowaną do waszych rówieśników.
Przedstaw zagrożenia wynikające z rozwoju cywilizacji. Odezwa powinna być tworzona w myśl hasła
– RATUJMY NASZĄ PLANETĘ!



….....................................................................................................................................................
……….............................................................................................................................................
….....................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
….....................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
ZADANIE 2 Napisz notatkę na temat :
a) Ochrona środowiska nie zna granic
b) Ziemia nie należy do nas, to my należymy do ziemi
27
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 4
TEMAT: Bóg troszczy się o świat, który stworzył.
opracowanie: Justyna Wójcik-Nurzyńska
ZADANIE 1 Ułóż zdania z podanych wyrazów.
1. jest, ekologów, Św. Franciszek, patronem
.............................................................................................................................................................................
2. franciszkański, napisał, Ten, ekologiczny, dekalog, święty
.............................................................................................................................................................................
ZADANIE 2 Zakreśl prawidłową odpowiedź.
Jan Paweł II kochał przyrodę, dlatego często myślał o sprawach Kościoła w swoim ulubionym miejscu, czyli…
a) w górach
b) na łące
c) nad jeziorem
ZADANIE 3 Zakreśl prawidłową odpowiedź. Co Pan Bóg stworzył na samym początku?
a) słońce i księżyc
b) rośliny i zwierzęta
c) niebo i ziemię
ZADANIE 4 Rozwiąż rebus, a dowiesz się, za co dziękować Panu Bogu.
Rozwiązanie ..............................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
28
ZADANIE 5 Zamaluj pola odpowiednimi kolorami według podanych oznaczeń, a zobaczysz znany
ci fragment otoczenia naszej szkoły.
 – zamaluj na żółto
 – zamaluj na biało
 – zamaluj na zielono
 – zamaluj na brązowo
 – zamaluj na pomarańczowo
 – zamaluj na szaro
 – zamaluj na czarno
Podpisz rysunek
.............................................................................................................................................
ZADANIE 6 Uzupełnij zdania, wykorzystując następujące wyrazy: troszczyć się, Wszechmogącym,
Jedyny, Stworzycielem.
Pan Bóg w opowiadaniu o stworzeniu świata objawia się jako ....................................................... Bóg.
Pan Bóg jest ..............................................................................., ponieważ może uczynić coś z niczego.
Nazywamy Go ........................................................................, bo sam stworzył świat i jest jego Panem.
Pan Bóg nie przestał ........................................................ ....,,,............. o świat.
ZADANIE 7 Zakreśl prawidłową odpowiedź. Które Przykazanie Boże mówi nam o szacunku dla życia
człowieka i zwierząt?
a) trzecie
b) piąte
c) siódme
29
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 5
TEMAT: Całe stworzenie głosi wszechmoc
i miłość Boga.
opracowanie: Bożena Lenart, Justyna Wójcik-Nurzyńska
ZADANIE 1 Opis stworzenia świata przez Pana Boga możemy przeczytać w jednej z ksiąg Starego
Testamentu. Zakreśl prawidłową odpowiedź.
a) w Księdze Wyjścia
b) w Księdze Rodzaju
c) w Księdze Izajasza
ZADANIE 2 Wybierz właściwe odpowiedzi i podkreśl. Biblijny poemat o stworzeniu świata jest:

Informacją historyczną;

Hymnem uwielbienia dla Boga Stwórcy;

Informacją o budowie wszechświata;

Wyrażeniem podziwu dla wspaniałości i ładu dzieła Bożego.
ZADANIE 3 Jan Paweł II całym sercem ukochał przyrodę, dlatego mówił „człowiek, aby zrozumieć samego
siebie musi nauczyć się obcować z przyrodą”.
Wstaw litery w odpowiednie pola i odczytaj hasło.
1-A
4-D
7-G
10-J
13-Ł
16-O
19-S
22- W 25-Ż
2-B
5-E
8-H
11-K
14-M
17-P
20-T
23-Y
26-Ę
3-C
6-F
9- I
12-L
15-N
18-R
21-U
24-Z
27-Ń
19
24
1
2
16
25
17
15
21
5
18
10
14
9
24
23
3
23
4
8
18
18
24
16
16
9
27
5
14
4
13
1
23
26
ZADANIE 4 Święty Franciszek bardzo kochał zwierzęta i one go kochały. Przed szkołą stoi figura
św. Franciszka. Napisz, jakie zwierzęta mu towarzyszą?
a) ....................................
30
b) ....................................
c) ........................................
ZADANIE 5 Zaznacz, które z podanych zdań są prawdziwe (literą P), a które fałszywe (literą F).
1. Św. Franciszek jest patronem ekologów.
2. Świat powstał w ciągu 10 dni.
3. Człowiek powinien dbać o zwierzęta i rośliny, bo taki nakaz otrzymał od Boga.
4. Św. Franciszek rozmawiał ze zwierzętami.
5. Pan Bóg stworzył człowieka na samym początku stwarzania świata.
ZADANIE 6 Rozwiąż rebus, a dowiesz się, jak możesz pomóc Panu Bogu w trosce o świat.
Rozwiązanie...............................................................................................................................................................
ZADANIE 7 Z diagramu wykreśl nazwy 7 zwierząt. Należy szukać ich poziomo, pionowo i po przekątnej.
Pozostałe litery, czytane kolejno poziomymi rządami, utworzą rozwiązanie – fragment „Pieśni Słonecznej”
św. Franciszka.
P
P
O
J
E
Ż
C
H
K
W
I
A
L
O
N
Ś
B
A
Ą
D
E
Ź
O
M
L
Ó
C
J
P
A
S
N
I
I
E
Z
Z
M
W
S
Z
Y
M
S
K
R
T
Y
K
I
M
A
I
A
S
Y
W
S
Y
M
K
I
S
T
W
B
O
Z
R
Z
E
N
I
A
M
A
I
Ż
Ó
Ł
W
Rozwiązanie ..............................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
31
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 6
TEMAT: Chrześcijańskie spojrzenie
na ekologię.
opracowanie: Justyna Wójcik-Nurzyńska
ZADANIE 1 Rozwiąż rebus, a poznasz jedno ze znaczeń V Przykazania Bożego.
Rozwiązanie ...............................................................................................................................................
ZADANIE 2 Zakreśl trzy nazwy roślin występujących w tekstach biblijnych (Stary i Nowy
Testament).
a) jarzębina
b) drzewa oliwne
d) śliwa
c) krzew winny
e) gorczyca
ZADANIE 3 Przed szkołą stoi figura św. Franciszka. Które z trzech towarzyszących mu zwierząt
jest w Polsce pod ochroną? Zakreśl prawidłową odpowiedź.
a) gołębie
b) wilki
c) owce
ZADANIE 4 Jeżeli mówimy o odpowiedzialności przed Bogiem, to mamy świadomość, że tu już nie
chodzi tylko o to, co we współczesnym języku zwykło się nazywać ekologią. Nie wystarczy upatrywać
przyczyny niszczenia świata jedynie w nadmiernym uprzemysłowieniu, bezkrytycznym stosowaniu
w przemyśle i rolnictwie zdobyczy naukowych i technologicznych, czy w pogoni za bogactwem
bez liczenia się ze skutkami działań w przyszłości. Chociaż nie można zaprzeczyć, że takie działania
przynoszą wielkie szkody, to jednak łatwo dostrzec, że ich źródło leży głębiej, w samej postawie
człowieka. Wydaje się, że to, co najbardziej zagraża stworzeniu i człowiekowi, to brak poszanowania
dla praw natury i zanik poczucia wartości życia (Jan Paweł II, Homilia w Zamościu w 1999 r.).
Papież Jan Paweł II w 1979 roku ogłosił św. Franciszka patronem ekologów.
Na podstawie powyższego tekstu odpowiedz na następujące pytania:
1. W
którym
roku
Jan
Paweł
II
ogłosił
św.
Franciszka
patronem
ekologów?
.......................................................................................................................................................................
32
2. Gdzie należy szukać źródła niszczenia świata?
.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
3. W jaki sposób człowiek niszczy świat?
.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
ZADANIE 5 Nadaj tytuły poszczególnym obrazkom w taki sposób, by ukazać troskę człowieka
o świat.
...............................................
.................................................
.................................................
ZADANIE 6 Rozwiąż krzyżówkę, a poznasz jedno z pierwszych określeń Pana Boga.
1
2
3
4
5
6
7
1. Bóg stworzył księżyc, by panował
nocą i …........., by panowało dniem
2. Przed człowiekiem Pan Bóg
stworzył .........................................
3. Pan Bóg może uczynić coś
z niczego, czyli może …………....
4. Kto stworzył świat?
5. Miejsce, gdzie przebywali Adam
i Ewa razem z Bogiem
6. Kogo stworzył Bóg na końcu
swego dzieła?
7. Kto przyjął postać węża w raju?
Rozwiązanie ..................................................................................................................
ZADANIE 7* Wymyśl i napisz pięć chrześcijańskich przykazań ekologicznych
(np. Chroń zwierzęta).
1. ...........................................................................................................................................
2. ...........................................................................................................................................
3. ...........................................................................................................................................
4. ...........................................................................................................................................
5. ...........................................................................................................................................
33
KARTA PRACY UCZNIA
Klasy 4
TEMAT: Poznajemy drzewa i krzewy
rosnące w najbliższym otoczeniu szkoły.
opracowanie: Jolanta Dobrowolska,
Eliza Tyrawska
1. Przyjrzyj się drzewom i krzewom rosnącym wokół szkoły.
a) Czym różnią się drzewa od krzewów?
……………………………………………………………………………………….……………
………………………………………………………………………………………………….…
b) Jakie są podobieństwa miedzy nimi?
………………………………………………………………………………………………….…
…………………………………………………………………………………………….………
c) Rozpoznaj i napisz nazwy drzew i krzewów rosnących w ogrodzie szkolnym.
DRZEWA
KRZEWY
2. Zbierz liście, zaobserwuj ich kształty oraz brzeg blaszki liściowej (załącznik 1) .
3. Świecowymi kredkami wykonaj kalki kory drzew, których liście zebrałeś. Wykorzystaj poniższe
określenia (lub dodaj swoje):
(gładka, głęboko popękana, podłużnie popękana, poprzecznie spękana, falista, czarna, popielata,
szara, itd.)
4. Dokonaj klasyfikacji kondycji drzew:
STOPIEŃ
ZDROWOTNOŚĆI
1.
5.
Rośliny zdrowe, w bardzo dobrej kondycji, bez śladu uszkodzeń gałęzi czy też kory
2.
Dość dobra kondycja roślin, ślady niewielkich uszkodzeń kory i gałęzi
3.
Liczne ślady połamanych gałęzi i uszkodzeń kory, zmiany na liściach
4.
Liście usychające
Zaobserwuj inne zagrożenia zieleni ogrodu szkolnego. Podkreśl te, które maja miejsce
w najbliższym otoczeniu:






34
OPIS WYGLĄDU DRZEWA
Łamanie gałęzi
Palenie gałęzi i liści
Kradzież młodych drzewek
Uszkodzenia powodowane przez psy
Uszkodzenia kory przez wycinanie napisów
Inne (uzupełnij) ………………………………………………………………………………………
………………………………...………….………………………………………………..………….
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 5
TEMAT: Wpływ jakości gleby na rozwój roślin.
opracowanie: Jolanta Dobrowolska,
Eliza Tyrawska
PROBLEM BADAWCZY:
Wykaż, że substancja szkodliwa zawarta w glebie wpłynie na rozwój i wygląd roślin
DOŚWIADCZENIE NR 1
Wpływ zasolenia i zakwaszenia gleby na wzrost roślin
Przygotuj 3 jednakowej wielkości pojemniki z roślinami tego samego gatunku (np. rzeżucha).
Ponumeruj je. Przez kilka dni podlewaj rośliny taka samą ilością wody :
 w pojemniku nr 1 – z dodatkiem roztworu soli
 w pojemniku nr 2 – z dodatkiem roztworu octu
 w pojemniku nr 3 – wodą wodociągową (z kranu)
Uzyskane wyniki porównaj z próbą kontrolną (rośliny podlewane wodą wodociągową) (patrz tabela)
Nr
próby
Środek do
podlewania
1.
Woda z octem (3:1)
2.
Woda z solą (3 :1)
2.
Woda wodociągowa
Wynik obserwacji po
5 dniach
Wynik obserwacji po
10 dniach
WNIOSEK:
……………………………………………………………………………………………………………
.…………………………………………………………….……………………………………………..
35
DOSWIADCZENIE NR 2
Wpływ szkodliwych substancji w glebie - test rzeżuchy
Do badań wykorzystaj:
1. wierzchnią, 10 centymetrową warstwę gleby pobranej np. przy ruchliwej ulicy
2. odpowiednią ( taką samą ) ilość dobrej gleby ogrodowej
Przygotuj dwa jednakowej wielkości pojemniki:
 w jednym umieść glebę skażoną,
 w drugim ogrodową.
Do gleby w obu pojemnikach posiej po 50 ziarenek rzeżuchy. Pojemniki umieść z daleka od siebie,
w porównywalnych warunkach.
Pamiętaj o podlewaniu roślin (woda wodociągowa).
Po kilkunastu dniach porównaj rośliny w obydwu pojemnikach uwzględniając informacje zawarte
w poniższej tabeli:
Przedmiot
obserwacji
Liczba osobników
Średnia wysokość
roślin
Barwa liści
Inne
WNIOSEK:
36
Gleba skażona
Gleba ogrodowa
KARTA PRACY UCZNIA
TEMAT: Badamy stan czystości powietrza
w najbliższej okolicy.
opracowanie: Eliza Tyrawska, Jolanta Dobrowolska
PROBLEM BADAWCZY
Oceń stan czystości powietrza w najbliższej okolicy (mieście)
Przygotuj następujące materiały: taśma klejąca dwustronna, biały kartonik ( tester )
DOŚWIADCZENIE 1
 Kartoniki z przyklejoną taśmą umieść w różnych miejscach miasta.
Może być w pobliżu:
a) zakładu pracy,
b) torów kolejowych,
c) ruchliwej ulicy,
d) parku,
e) miejsca zamieszkania,
f) szkoły.
 Pozostaw tester czystości powietrza na okres jednego tygodnia.
 Po upływie tego czasu wyniki badań zapisz w tabeli.
 Porównaj dane uzyskane z różnych miejsc badania z danymi uzyskanymi z okolic szkoły.
Miejsce badania
Ilość pyłu
Wygląd pyłu
Źródła, przyczyny
zapylenia
a)
b)
c)
d)
e)
WNIOSKI:
37
KARTA PRACY UCZNIA
TEMAT: Czy odpady są problemem
w naszym środowisku?
opracowanie: Eliza Tyrawska,
Jolanta Dobrowolska
ZADANIE 1 Podkreśl te z niżej wymienionych odpadów, które nadają się na surowce wtórne:
lekarstwa, środki ochrony roślin, farby, kartony, odpady ze szpitali, puszki, baterie, zużyty olej
samochodowy, butelki szklane, gazety.
ZADANIE 2 Podkreśl te z wymienionych niżej odpadów, które nadają się do kompostowania:
obierki ziemniaczane, skorupki po jajkach, liście z drzew, zapisane zeszyty, resztki z restauracji,
plastikowe butelki, chwasty z ogródka, stare ubrania.
ZADANIE 3 Na osiedlu ustawiono pojemniki na selektywną zbiórkę odpadów. W każdym z nich
umieść właściwe śmieci spośród wymienionych poniżej:
stare kalendarze, nadtłuczone słoiki, szmaty, gazety, kapsle od butelek,
nakrętki od słoików, puszki po konserwach, butelki PET, woreczki foliowe
PAPIER
SZKŁO
METAL
PLASTIK
ZADANIE 4 Oceń stopień zaśmiecenia najbliższej okolicy – zakreśl wybraną odpowiedź
a) brak śmieci
b) mała ilość śmieci
c) bardzo duża ilość śmieci
d) nielegalne wysypiska
ZADANIE 5 Oceń sposób gospodarowania odpadami w najbliższej okolicy:
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
…………..…………………………………………………………………………………………..
38
ZADANIE 6 Wskaż propozycje działań w celu zmniejszenia ilości odpadów w Twoim domu:
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
ŚMIECI W TWOIM DOMU
1.
Liczba wiader (worków) wynoszona w ciągu tygodnia (szt.)
2.
Całkowita ilość śmieci wytwarzanych w ciągu tygodnia (kg)
3.
Tygodniowa ilość odpadów na 1 członka rodziny (kg)
4.
Dobowa ilość odpadów na 1 członka rodziny (kg)
5.
Czy w okolicy Twojego domu są pojemniki przeznaczone do
segregacji odpadów? (TAK, NIE)
6.
Roczna ilość odpadów produkowanych przez mieszkańca Lublina*
*liczba mieszkańców Lublina około 400 tysięcy
39
KARTA PRACY UCZNIA
TEMAT: Hałas – zanieczyszczenie
środowiska.
opracowanie: Eliza Tyrawska,
Jolanta Dobrowolska
ZADANIE 1 Wypisz w tabeli jakie są źródła hałasu w najbliższym otoczeniu.
Tabela 1 Źródła hałasu
MIEJSCE
ŹRÓDŁA HAŁASU
Szkoła
Dom
Ulica
Plac zabaw
Inne miejsce
ZADANIE 2 Określ natężenie ruchu samochodowego na ulicach sąsiadujących ze szkołą, podając
liczbę przejeżdżających w obu kierunkach pojazdów w ciągu godziny.
Badania prowadź w różnych porach dnia
Dokonaj oceny stopnia zagrożenia okolicy hałasem (wpisując do tabeli: A, B, lub C):
A – zagrożenia bardzo duże
B – zagrożenia duże
C – poziom hałasu niewielki
40
Tabela 2 Ocena stopnia zagrożenia hałasem
MIEJSCE
BADANIA
GODZINA
BADANIA
HAŁAS KOMUNIKACYJNY
(Liczba pojazdów
przejeżdżających
w ciągu godziny)
INNE
ŹRÓDŁA
HAŁASU
STOPIEŃ
ZAGROŻENIA
HAŁASEM
ZADANIE 3 Wskaż propozycje działań na rzecz ograniczenia hałasu w najbliższej okolicy szkoły:
a) ……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
b) ……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
c) ……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
41
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 6
TEMAT: W lesie.
opracowanie: Marzena Gołota
ZADANIE 1 W szkółce leśnej rosną sadzonki świerka. Na jedną sadzonkę przypada 1 dm2
powierzchni.
a) Ile sadzonek znajduje się w szkółce?
b) 2/5 sadzonek pobrano do nasadzeń miejskich (w parkach), ile to sadzonek?
ZADANIE 2 Ania zebrała liście w lesie. Sprawdź, czy mają one symetryczną budowę, jeśli tak dorysuj osie symetrii:
ZADANIE 3 Zaprojektuj domek lęgowy dla ptaków - w kształcie prostopadłościanu - zrób szkic, ustal
wymiary i oblicz, ile potrzeba materiału na jego wykonanie. Wynik podaj w dm2.
SZKIC
WYMIARY /DM/
- szerokość:
- wysokość:
- głębokość:
42
OBLICZENIA
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 6
TEMAT: Sprzątanie świata
opracowanie: Maria Brodowska
17 września 2010 roku rozpoczęło się trzydniowe „Sprzątanie świata”. Światowa kampania,
zapoczątkowana w Australii, odbywa się każdego roku w trzeci weekend września. W Polsce akcja
odbyła się po raz 17-ty. Hasło tegorocznej akcji brzmi „Chrońmy bioróżnorodność, segregujmy
odpady”. W tym roku organizatorzy proponują, by zachęcać Polaków m.in. do porządkowania terenów
nad wodami i wzdłuż rzek. Celem tych działań jest nie tylko zbieranie śmieci, ale również wyrobienie
świadomości wśród społeczeństwa, że ważniejsze jest nieśmiecenie i pilnowanie, aby nie śmiecono.
Kasia uczestniczyła w tegorocznej akcji.
Na podstawie tekstu zamieszczonego powyżej, rozwiąż zadania 1 - 4.
ZADANIE 1 W którym roku po raz pierwszy przeprowadzono w Polsce akcję „Sprzątanie świata”?
A. 1994
B. 1995
C. 1993
D. 2003
ZADANIE 2 Trzy doby to ……………… h.
ZADANIE 3 W sobotę Kasia zbierała śmieci wzdłuż Bystrzycy od godziny 10 00 przez 134 minuty.
Oblicz, o której godzinie Kasia skończyła pracę?
ZADANIE 4 Podaj datę rozpoczęcia akcji „Sprzątanie świata” za pięć lat. Odpowiedź uzasadnij.
Możesz wykonać obliczenia.
ZADANIE 5 Zaproponuj i zapisz hasło kolejnej akcji „Sprzątanie świata” oraz podaj co najmniej dwie
propozycje działań.
ZADANIE 6 Jaki jest kąt między dużą a małą wskazówką, gdy na zegarze jest godzina 1000?
A. 300
B. 450
C. 600
D. 900
ZADANIE 7 W ramce zapisano nazwy rzek. Podkreśl te, które przepływają przez Lublin.
Wisła, Wieprz, Bystrzyca, Narew, Bug, Chodelka, Odra, San, Sanna
ZADANIE 8 Wisła ma 1047km długości. Oblicz długość tej rzeki na mapie w skali 1:300 000.
43
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 6
TEMAT: Karczmiska
opracowanie: Maria Brodowska
W zachodniej części Karczmisk, pomiędzy lasem a rzeczką Karczmianką, rośnie najstarszy dąb
Lubelszczyzny. Drzewo nosi imię "Władek z Zagrzęby". Niebieska tabliczka z orzełkiem i napisem
„Pomnik przyrody prawem chroniony" oraz drewniany płotek dookoła dodają mu powagi.
Dąb ma 670 lat, 35 m wysokości i ponad 830 cm w obwodzie. Pod względem wieku
i rozmiarów mogą się z nim równać tylko najpotężniejsze pomnikowe dęby z Rogalina czy Puszczy
Białowieskiej.
Na podstawie tekstu zamieszczonego powyżej, rozwiąż zadania 1- 3.
ZADANIE 1 Oblicz, w którym wieku został posadzony dąb Władek? Wiek zapisz za pomocą znaków
rzymskich.
……………………………………………………….……………………………………………………
ZADANIE 2 Na cześć, którego króla Polski dąb został nazwany Władysławem?
A.
B.
C.
D.
Władysława Jagiełły.
Władysława Łokietka.
Władysława Warneńczyka.
Władysława Wazy.
ZADANIE 3 Obwód dębu to ponad:
A.
B.
C.
D.
830mm
8,3dm
8,3m
83m
ZADANIE 4 Mały kotek Filemon wdrapał się na to olbrzymie drzewo i zaplątał w gałęziach.
Pan Adam ustawił drabinę jak na rysunku i wszedł na drzewo po Filemona.
Oblicz, jaką długość ma ta drabina.
ZADANIE 5 Pomnik przyrody jest jedną z form ochrony przyrody. Podaj trzy inne formy ochrony
przyrody.
1. ……………………...
2. ……………………...
3. ……………………...
ZADANIE 6 Niedaleko Karczmisk jest las, do którego Ania poszła na grzyby. Dziewczynka znalazła
60 grzybów. Połowa z nich to maślaki, 1/5 - koźlaki, 1/6 - borowiki, a reszta - podgrzybki.
Oblicz, ile podgrzybków znalazła Ania.
44
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 6
TEMAT: Recycling helps protect natural
environment!
opracowanie: Magdalena Bolibok,
Ewa Cichorzewska
1. Complete the text with words from the box.
reduce
recycled
recycling program
materials
garbage
Many (1)………….. we use every day can be reused and (2)………... .You may find new ways
to (3)……………… how much (4) ……………. you throw away. Maybe you can even start
a (5)..………………. in your school or community!
2. Write names of the materials.
Materials used for production of:
1. books, notebooks -
__p_r
2. knives, spoons -
_ _ e_ l
3. jackets wallets -
l _ _ t _ e_
4. windows, vases -
_l _s _
5. cars, scissors -
_e_a_
6. scarves, shirts -
c__t_n
45
3. There are many things that can be recycled. Give examples of environmental friendly
and unfriendly things you can find in your home and school.
Environmental friendly
46
Environmental unfriendly
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 2
TEMAT: Animals.
opracowanie: Anna Kuraś-Jargiło
ZADANIE 1 CUT AND MATCH.

It can fly.
It can jump.
It can walk.
It can swim.
It can run.
It can swing.
47
ZADANIE 2 ANIMALS CROSSWORD
48
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 3
TEMAT: Healthy or unhealthy?
opracowanie: Anna Kuraś-Jargiło
ZADANIE 1 WRITE CUT AND MATCH.
Make two groups A) healthy food B) unhealthy food.

t_ _ _ _ _ _ _
p_ _ _
s_ _ _ _ _ _ _
c_ _ _ _ _ _
c_ _ _ _ _
b_ _ _ _ _ _
49
ZADANIE 2 FOOD CROSSWORD
50
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 3
TEMAT: The weather
opracowanie: Anna Kuraś-Jargiło
ZADANIE 1 CUT AND MATCH.
Talk about your favourite weather.

It’s windy.
It’s rainy.
It’s sunny.
It’s cloudy.
51
KARTA PRACY UCZNIA
szkolny chór Kasjopea
TEMAT: Pieśń słoneczna albo pochwały
stworzeń.
opracowanie: Alicja Grzeszczyk,
Janusz Woźniak
„Pieśń słoneczna” to najbardziej znany utwór św. Franciszka. Według informacji Tomasza z Celano
zawartych w jego drugim Życiorysie utwór powstał, kiedy Franciszek osłabiony i znękany
cierpieniami otrzymał pewnej nocy od Pana obietnicę życia wiecznego. Doznał wtedy tak wielkiej
radości, że ułożył pieśń pochwalną, w której wezwał stworzenia do wysławiania Stwórcy.
ZADANIE 1 Przeczytaj tekst utworu.
Który z wymienionych instrumentów wzmocniłby znaczenie wyszczególnionych w tekście wyrazów?
Flet prosty, talerze, bęben, trójkąt, gwizdek, dzwonki chromatyczne, kij deszczowy, tamburyn, trąbka,
chimesy (dzwonki rurkowe), tutti (wszystkie instrumenty razem)
Niech wielbi Cię braciszek słońce .................................
Co daje nam dzień i noc.
Codziennie śle promienne gońce ...................................
Wychwala Twoją Boską moc ........................................
ref.: Wsławiony bądź o Panie mój ................................
We wszystkim co stworzyłeś nam .................................
Niech wielbią Cię pogody, słoty ....................................
Niech wielbi Cię huragan burz ......................................
Niech wielbi Cię poranek złoty ......................................
Wśród słońca woni lilii róż ............................................
Niech wielbią Cię płynące rzeki ....................................
Jeziora, morza, cichy staw .............................................
Niech wielbi Cię kraj ziem dalekich ..............................
Zwierzęta, ryby, zieleń traw.
Niech wielbią Cię skrzydlate ptaki ................................
To bracia, siostry, dar Twych rąk.
Niech wielbią Cię kwiatuszki:
Maki, rumianek, mięta z pól i łąk ..................................
ZADANIE 2 Na podstawie tekstu wypisz, kogo święty Franciszek miał za „braciszków”
.....................................................................................................................................................................
………………….........................................................................................................................................
52
ZADANIE 3 W tytule utworu występuje słowo „pieśń” - kto według Ciebie powinien tę pieśń
śpiewać?
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
ZADANIE 4 Tekst jest radosny czy smutny? Wyjaśnij dlaczego.
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
ZADANIE 5 Czy ten tekst można namalować? Co przedstawiałby rysunek?
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
ZADANIE 6 Jaki byłby świat, gdyby wszyscy i wszystko wielbiło Boga?
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
ZADANIE 7 Nauka tekstu pieśni na pamięć.
Nauka tekstu wiersza lub piosenki na pamięć bywa bardzo często czynnością, z którą uczniowie muszą
sobie sami poradzić. Nie dostają podpowiedzi, co do metody, jaką można przyspieszyć i usprawnić
cały proces. Spróbuj opanować słowa pieśni, używając elementów techniki zwanej wizualizacją.
Oto kolejne czynności, które możesz wykonać:










Przeczytaj cały wiersz. Zaznacz w nim słowa niezrozumiałe.
Wyszukaj ich znaczenie w „Słowniku języka polskiego” lub „Słowniku wyrazów obcych”.
Jeśli rozumiesz już wszystkie słowa w wierszu, przyszła pora na zaangażowanie w naukę każdej
zwrotki jak największej ilości zmysłów. Przygotuj kolorowe flamastry, kredki w przynajmniej pięciu
kolorach.
Przeczytaj pierwszą linijkę pierwszej zwrotki pieśni. „Niech wielbi Cię braciszek słońce”. Wyobraź
sobie, jak wygląda sytuacja opisana tymi słowami. Poczuj, jakie zapachy w tym czasie unoszą się,
usłysz dźwięki, które się wtedy rozlegają. Określ kolory, którymi namalujesz scenkę. Spróbuj określić
swój stosunek emocjonalny do wyobrażonej sceny. Nie może być on obojętny.
Narysuj całą scenę w miejscu nad pierwszą linią, używając czytelnych dla siebie symboli. Byłoby
wskazane, aby nad każdym wyrazem – zwrotem pojawił się symbol graficzny. Przykłady:
Nad słowem „Niech” wyciągnięta żółta ręka z czerwonym pierścieniem na palcu.
Nad zwrotem „wielbi Cię” – postać z wyciągniętymi w górę rękami.
Nad wyrazem „braciszek” – postać w brązowym, mnisim habicie (z dziurą?).
Nad wyrazem „słońce” – narysuj słońce, ale w sposób oryginalny, taki, który utkwi Ci w pamięci.
Powtórz zabieg z kolejnymi wersami pieśni.
Przeczytaj całą pieśń, próbując jednocześnie zapamiętywać obrazki umieszczone nad wyrazami,
zwrotami. Popraw miejsca, które wydają Ci się mało pomysłowe, do których wymyśliłeś lepsze
ilustracje.
Przystąp do nauki na pamięć. Czytaj po jednej zwrotce, starając się pamiętać słowa, ale mocniej skup
się na „rysuneczkach”. Powtarzaj słowa i wyobrażaj sobie sceny przedstawione obrazkami.
Łącz ze sobą wrażenia pochodzące od różnych zmysłów oraz słowa.
Kolejno postępuj tak z każdą zwrotką. W tej wersji pieśni są tylko cztery.
Jeśli masz trudność z zapamiętywaniem tak opracowanego tekstu – popraw obrazki na śmieszniejsze,
bardziej wyraziste, zaskakujące. A może zrób sobie przerwę? Odpocznij kilka minut.
Zacznij pracę od miejsca, do którego udało Ci się dojść. Powodzenia.
53
Pieśń słoneczna
1.
Niech wielbi Cię braciszek słońce,
co daje nam i dzień i noc,
codziennie śle promienne gońce,
wychwala Twoją Boską moc.
Ref:
Wsławiony bądź, o Panie mój,
we wszystkim, co stworzyłeś nam.
2.
Niech wielbią Cię pogody, słoty,
niech wielbi Cię huragan burz,
niech wielbi Cię poranek złoty
wśród słońca, woni lilii, róż.
54
3.
Niech wielbią Cię płynące rzeki,
jeziora, morza, cichy staw.
Niech wielbi Cię kraj ziem dalekich,
zwierzęta, ryby, zieleń traw.
4.
Niech wielbią Cię skrzydlate ptaki
to bracia, siostry - dar Twych rąk.
Niech wielbią Cię kwiatuszki maki,
rumianek, mięta z pól i łąk.
55
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 4
Blok tematyczny: Rysunek prosty
jak znak.
opracowanie: Elżbieta Soczyńska
1. Przygotuj: blok techniczny, flamastry, linijkę, cyrkiel, ołówek, klej, nożyczki.
2. Zaprojektuj znak plastyczny jedno lub wieloelementowy na formacie A5
uwzględniający edukację ekologiczną związaną z naszą szkołą lub najbliższym
otoczeniem czy dzielnicą.
TU WKLEJ GOTOWY
PROJEKT ZNACZKA
56
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 4
Blok tematyczny: Projekt kartki
pocztowej, druk wypukły.
opracowanie: Elżbieta Soczyńska
1. Przygotuj: blok techniczny A4, przekrojony na pół duży ziemniak, nożyk do jarzyn, farby
plakatowe, tackę styropianową, pędzel.
2. Wytnij nożykiem na płaskiej powierzchni ziemniaka kształt rośliny lub ptaka
z najbliższego Twojego otoczenia. Zastosuj w swojej kompozycji jeden lub dwa
elementy. Gotowy stempel pokryj gęstą farbą a następnie wykonaj odbitki na kartonie.
Możesz wykonać jedną odbitkę lub powtórzyć ją wiele razy tworząc kompozycję
rytmiczną.
TU PRZEDSTAW SWOJE
PROJEKTY
57
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 4
Blok tematyczny: Żyj zdrowo.
Projekt plakatu.
opracowanie: Elżbieta Soczyńska
1. Przygotuj: ołówek HB, brystol A2, farby plakatowe, pędzle, paletę, naczynie na wodę.
2. Namaluj sam/-a lub z koleżanką czy kolegą plakat wyrażający umiłowanie otaczającego
krajobrazu wokół naszej szkoły. Przy projektowaniu wykorzystaj trzy, cztery elementy.
TU WYKONAJ WSTĘPNE
PROJEKTY OŁÓWKIEM
58
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 5
Blok tematyczny: Kompozycje otwarte
i zamknięte.
opracowanie: Elżbieta Soczyńska
1. Przygotuj: styropian o wymiarach 40 cm x 40 cm, wykałaczki (jedno opakowanie),
papier kolorowy, nożyczki, klej.
2. Stwórz przestrzenny projekt rabaty w kompozycji otwartej lub zamkniętej
wykorzystując papier kolorowy i patyczki. Pracę możesz wykonać sam lub w grupie.
W ZAZNACZONYM PROSTOKĄCIE
WYKONAJ POMOCNICZY PROJEKT
59
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 6
Blok tematyczny: Perspektywa malarska
i linearna.
opracowanie: Elżbieta Soczyńska
1. Przygotuj: flamastry o różnej grubości mazaka.
2. Przy pomocy flamastrów zaprojektuj kolorystykę fasady naszej szkoły stosując zasady
perspektywy malarskiej i linearnej.
NA TYM ZDJĘCIU
WYKONAJ PROJEKT
60
KARTA PRACY UCZNIA
KLASY 6
TEMAT: Wyszukiwanie informacji
w Internecie.
opracowanie: Tomasz Dunaj,
Tomasz Fijołek,
Elżbieta Krzowska
1. Korzystając z wyszukiwarki internetowej wyjaśnij krótko znaczenie następujących pojęć:
recykling ................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
tworzywa biodegradowalne ...................................................................................................
...............................................................................................................................................
sortowanie odpadów..............................................................................................................
...............................................................................................................................................
unieszkodliwianie odpadów ...................................................................................................
...............................................................................................................................................
2. Na wykresie kołowym zaznacz procentową zawartość odpadków w koszu na śmieci.
Uwzględnij i podpisz grupy: papier i karton, szkło, tworzywa sztuczne, tekstylia, metale i odpadki
organiczne. Możesz dodać inne grupy.
papier i karton
…… %
61
3. Na różnych opakowaniach możemy spotkać piktogramy umieszczone w poniższej tabeli.
Wyjaśnij ich znaczenie:
Piktogram
Znaczenie piktogramu
4. Korzystając z wyszukiwarki internetowej znajdź informacje o dwóch firmach lub zakładach
zajmujących się ekologią w okolicach naszej szkoły i naszym mieście.
Czym dokładnie się zajmują?
a) …………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...
b) …………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...
5. Czy wiesz jak dba się o ekologię w twojej szkole? Zapisz odpowiedź.
……………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………...
62
KARTA PRACY UCZNIA
TEMAT: Dbamy o środowisko naturalne.
opracowanie: Katarzyna Błaszczak
ZADANIE 1 Z rozsypanych liter dowiesz się, jak nazywa się narysowany przyjaciel środowiska
naturalnego. Pokoloruj go.
D6
3
E
To jest ……………………………………………………………
O
7
1
E
K
L4
1
8
K
2
U
5
ZADANIE 2 Zaprojektuj i wyklej domek z przyniesionych przez siebie darów natury: suszone rośliny,
nasiona, pestki.
63
ZADANIE 3 Wypisz 3 pomysły, w jaki sposób możesz przyczynić się do dbania o przyrodę.
………………………………………………………………………………………………….…………
…………………………………………..……………………………………………………...…………
………………………………………………………………………………………………...…………..
………………………………………………………………………………………………………….…
...………………………………………………………………………………..…………………………
…………………………………………………………………………………………………...………..
ZADANIE 4 Odczytaj zdanie i zapisz je.
DBAMYOPRZYRODĘIOSWOJEZDROWIE
..…………………………………………………………...………………………………………………
………………………………..………………………………….………………………………………..
ZADANIE 5 Wymyśl i zapisz hasło ekologiczne.
………………………………………………………………………………………………….......…..…
……………………………………………………………………………….…………..……………..…
………………………………………………………………………………….......…………………..…
………………………………………………………………………………………………………….…
…………………………………………………………………………………………………………….
64
KARTA PRACY UCZNIA
TEMAT: Drzewa przyjaciółmi człowieka.
opracowanie: Renata Adrianek
ZADANIE 1 Liść o dowolnym kształcie połóż na ławce siateczką naczyń do góry. Przykryj go białą
kartką xero. Następnie wyczuwalny kształt liścia potrzyj kredką świecową (wybierz jeden z kolorów
jesieni – żółty, czerwony, brązowy, pomarańczowy, zielony). Na krawędziach liścia i na łodyżce
przyciśnij kredkę mocniej, aby uwidocznić cały kształt. Tak wykonany liść starannie wytnij i naklej
na kartkę w innym kolorze. Wykonaną pracę naklej poniżej i podpisz z jakiego drzewa pochodzi liść.
To jest liść……………………………………………………………………………………...…………
65
ZADANIE 2 Ułóż hasło z rozsypanki wyrazowej.
lasy
to
papier
ratujesz!
i
Oszczędzaj
Makulaturę -
przez
…………………………………………………………………………………………...………………..
ZADANIE 3 Uzupełnij zdanie wyrazami podanymi w nawiasie:
Chrońmy …………………. i lasy - są one ………………………… świata, schronieniem
i ………………………….. dla wielu ……………………………, źródłem wielu cennych
……………………………… .
(surowców, płucami, drzewa, pokarmem, zwierząt)
ZADANIE 4 Zastanów się, do czego (ludziom, zwierzętom) są potrzebne drzewa? Jakie funkcje
oprócz produkcji tlenu spełniają? Poniżej wykonaj drzewo (wydzieranka z kolorowego papieru)
i umieść na nim swoje odpowiedzi.
ZADANIE 5 Wypisz po 3 nazwy znanych ci drzew liściastych i iglastych.
Drzewa liściaste to:
…………………………………………………………………………………………….……….……...
Drzewa iglaste to:
…………………………………………………………………………………………………….………
66
Fot. do kart
1. D. Nowakowska-Bartłomiejczyk – Lasek Traugutta
2. K. Mikos – Czwartaków 11
3. R. Billewicz – Szkoła od Skarpy JPII
4. R. Billewicz – Szkoła od strony północno-wschodniej
5. R. Billewicz – Fronton - zbliżenie
6. D. Gał – Aleja do szkoły w perspektywie
7. M. Szalast – Lasek Traugutta
8. A. Wacińska – Szkoła za krzyżem – cały fronton
9. I. Biłat – Pomnik katyński
10. J. Wójcik, B. Lenart – Zaułek św. Franciszka
11. J. Wójcik, B. Lenart – Matka Boska Różańcowa
12. J. Wójcik, B. Lenart – Szkoła od strony ogrodu 75-lecia
13. J. Dobrowolska, E. Tyrawska - Fronton od zachodu - zbliżenie
14. J. Dobrowolska, E. Tyrawska – Budka lęgowa na drzewie
15. J. Dobrowolska, E. Tyrawska – Tulipany
16. J. Dobrowolska, E. Tyrawska – Aleja do szkoły
17. J. Dobrowolska, E. Tyrawska – Fronton przed szkołą
18. M. Gołota – Szkoła przez sosny
19. M. Brodowska – Ogród 75-lecia wiosną
20. M. Brodowska – Szkoła od strony wschodniej
21. M.Bolibok, E. Cichorzewska – Szkoła od północy
22. A. Kuraś-Jargiło – Szkoła od strony ogrodu 75-lecia
23. A. Kuraś-Jargiło – Ogród 75-lecia od północy
24. A. Kuraś-Jargiło – Ogród 75-lecia od wschodu
25. A. Grzeszczyk, J. Woźniak – Św. Franciszek wiosną
26. E. Soczyńska – Kamień JPII – zbliżenie
27. E. Soczyńska – Ogród 75-lecia z góry
28. E. Soczyńska – Budki lęgowe na drzewach
29. E. Soczyńska – Szkoła za krzyżem
30. E. Soczyńska – Aleja poziom zbliżenie szkoły z Laskiem Traugutta
31. T. Dunaj, T. Fijołek, E. Krzowska – Fronton od zachodu - zbliżenie
32. K. Błaszczak – Aleja, szkoła i karmnik
33. R. Adrianek – Fronton od zachodu
67
Ciemniej.
Pagóry, zagaje, podłęża
nie sypią się wiankami na oczy.
Ciemniej.
Z nieb czeluści otwartej na ścieżaj
biegną ciche niedźwiedzie nocy.
68
Nad ulicami, rzędem
czarne, kosmate,
będą się tarzać po domach do chwili
gdy księżyc wybuchnie zza chmur,
jak krater,
świat ku światłu przechyli. […]
Pejzaż: Wieniawa z księżycem
/J. Czechowicz, Wieniawa/

Podobne dokumenty