D - Sąd Okręgowy w Warszawie

Sygn. akt V Ca 2889/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 23 czerwca 2015 r.
Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny-Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący:
SSO Anna Strączyńska
Sędziowie:
SO Magdalena Majewska (spr.)
SR del. Wiesława Śmich
Protokolant:
protokolant sądowy Katarzyna Dymiszkiewicz
po rozpoznaniu w dniu 23 czerwca 2015 r. w Warszawie
na rozprawie
sprawy z powództwa A. F.
przeciwko (...) S.A. w W.
o zapłatę
na skutek apelacji pozwanego
od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie
z dnia 13 czerwca 2014 r., sygn. akt II C 2705/13
1. zmienia zaskarżony wyrok i powództwo oddala oraz zasądza od A. F. na rzecz (...) S.A. w W. kwotę 2.417 (dwa
tysiące czterysta siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;
2. zasądza od A. F. na rzecz (...) S.A. w W. kwotę 2.549 (dwa tysiące pięćset czterdzieści dziewięć) złotych tytułem
zwrotu kosztów postępowania odwoławczego, w tym kwotę 1.817 (tysiąc osiemset siedemnaście) złotych jako koszty
zastępstwa prawnego.
Sygn. akt V Ca 2889/14
UZASADNIENIE
****** poczatektekstu
[Sędzia sprawozdawca 00:00:02.628]
Wyrokiem z 13 czerwca 2014 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa w Warszawie zasądził od pozwanego
(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powoda A. F. kwotę 14.713 złotych 82 grosze wraz z ustawowymi
odsetkami od dnia 10 sierpnia 2012 roku do dnia zapłaty oraz zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę
6.153 złote tytułem zwrotu kosztów procesu. Od tego wyroku odwołała się strona pozwana zarzucając między innymi
naruszenie artykułu 385 z indeksem prim paragraf 1 zdanie 2 Kodeksu cywilnego. Sąd Okręgowy na podstawie
artykułu 380 kp, 87 kpc w brzmieniu obecnym ograniczył uzasadnienie do rozważań prawnych, ponieważ nie będzie
zmieniał ustaleń stanu faktycznego dokonanego przez Sąd I Instancji. Słusznie apelujący wskazał na naruszenie
przez Sąd I Instancji treści artykułu 385 z indeksem 1 paragraf 1 zdanie 2 Kodeksu cywilnego przez przyjęcie,
że przedmiotem sporu nie jest świadczenie główne stron umowy w rozumieniu tego przepisu i w konsekwencji
uznanie przez Sąd, że możliwe jest uznanie, że świadczenie wykupu może być uznane za niedozwolone postanowienie
umowne. Z będącej przedmiotem do rozpoznania sprawy umowy ubezpieczenia oraz stanowiącym jej integralną część
ogólnych warunków ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ze składką regulowaną
multiportfel dom plus jednoznacznie wynika, że świadczeniem głównym stron jest po stronie ubezpieczającego i
ubezpieczonego w jednym wypadku jest to ta sama osoba pani powódka obowiązek płacenia miesięcznej składki
przez cały okres trwania umowy. A po stronie ubezpieczyciela, czyli pozwanego obowiązek realizacji jednego z trzech
świadczeń w zależności od okoliczności i wystąpienia zdarzeń szczegółowo w owu określonych. Wynika z nich, że są to
świadczenie wykupu, świadczenie z tytułu dożycia i świadczenie z tytułu śmierci, przy czym wystąpienie jednego z tych
zdarzeń wyklucza obowiązek po stronie ubezpieczyciela realizacji pozostałych dwóch. Elementem istotnym umowy
jest również sposób skonstruowania okresu jej trwania poprzez podzielnie jej okresu na dwa etapy. Okres bazowy
oraz okres wolny po zakończeniu okresu bazowego. Z podziału tego dla ubezpieczającego wynikają doniosłe skutki
tego typu, że zaprzestanie opłacania składek w okresie bazowym powoduje rozwiązanie umowy przez ubezpieczyciela,
a jedynie gromadzone po zakończeniu okresu bazowego środki będą w całości wypłacone ubezpieczonemu, czy też
[ns 00:02:37.838], a żądanie wypłaty tych środków w trakcie okresu bazowego, powoduje potrącenie ich części przez
ubezpieczyciela tym większej im krótszy jest okres faktycznego trwania umowy. Świadczenie wykupu jest niewątpliwie
po stronie ubezpieczyciela świadczeniem głównym, skoro jest najważniejszym dla ubezpieczającego celem umowy. Cel
umowy przedmiotowej to, bowiem inwestowanie składek ubezpieczającego w Ubezpieczeniowy Fundusz Kapitałowy w
sposób wskazany przez płacącego składki. W dalszej kolejności ubezpieczyciel jest związany albo zdarzeniem w postaci
śmierci ubezpieczonego i wynikającego z niego obowiązkiem wypłacenia świadczenia z tytułu śmierci lub w przypadku
jego niewystąpienia zdarzeniem w postaci zakończenia umowy i wypłaceniem świadczenia z tytułu dożycia albo też
wcześniejszego przed końcem umowy żądania ubezpieczającego jej rozwiązania i związanym z tym obowiązkiem
wypłacenia świadczenia wykupu. Tym samym świadczenie wykupu i reguły je określające w tym również to, że podlega
ono wypłaceniu wyłącznie w przypadku, gdy wypowiedzenie umowy i żądanie wypłacenia świadczenia wykupu
nastąpi w czasie trwania okresu bazowego części składek znajdujących się na części bazowej rachu..., określonej w
złączniku nie może jako postanowienie umowy określające główne świadczenie stron w rozumieniu artykułu 385 z
indeksem 1 paragraf 1 kpc być przedmiotem oceny w ramach incydentalnej kontroli wzorca umowy dokonywanej
przez Sąd. W tym kontekście zasadny jest również zarzut naruszenia przez Sąd I Instancji treści artykułu 385 z
indeksem 2 kpc poprzez uznanie, że możliwa jest kontrola incydentalna postanowień zawartych pomiędzy powodem,
a pozwanym umowy skoro jak wskazano wyżej kwestionowane postanowienie umowne dotyczy świadczenia głównego
stron nie podlega ocenie przez Sąd jego zgodności z dobrymi obyczajami. Już z tego właśnie powodu apelację
uznać należy za uzasadnioną, a powództwo za podlegające oddaleniu. Również trzeba powiedzieć, że pozwany
ubezpieczyciel miał prawo pokrywać koszty prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej z części składek
ubezpieczeniowych wpłacanych przez ubezpieczającego. Należy podkreślić bowiem, że przedmiotowa umowa miała
konstrukcję tak zwanej polisolokaty. Jej celem było uniknięcie płacenia przez ubezpieczającego konieczności zapłaty
podatku od zysków kapitałowych wskazanych w artykule 30 a ustęp 1 punkt 5 Ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych przy zbywaniu jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych przy jednoczesnym nabywaniu jednostek
uczestnictwa innych funduszy inwestycyjnych. W umowie takiego typu jak zawarty pomiędzy stronami postępowania
konwersja jednych jednostek uczestnictwa na inne dokonana przez ubezpieczającego, jeżeli odbywa się w ramach
jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, których nabywanie oferuje tu pozwane Towarzystwo (...) jest wolna
od podatku, który pobierany jest wyłącznie po zakończeniu umowy ubezpieczenia. Jednakże przy tego typu umowie
ubezpieczyciel musi prowadzić szeroko zorganizowaną działalność gospodarczą polegającą na zorganizowaniu sieci
agentów, doradców inwestycyjnych oraz osób zajmujących się zarządzaniem, lokowaniem wpłacanych składek w
jednostki uczestnictwa kilkuset towarzystw funduszy inwestycyjnych często nieprowadzących działalności na terenie
Rzeczypospolitej Polskiej. Towarzystwo ubezpieczeniowe zapewnia również możliwość wyręczenia ubezpieczającego
samodzielnym zarządzaniem wpłaconymi składkami, poprzez umożliwienie inwestowania środków w oparciu o
modele portfelowe, czyli takie skonfigurowanie różnych jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, które
opracowane przez specjalistów w inwestycjach w fundusze kapitałowe da się, da jak największe zyski i uchroni
przez ryzykiem strat. Oczywiściem jest, że taka działalność organizuje olbrzymie koszty własne. Aby zatem zapewnić
opłacalność tego typu umowy ubezpieczycielowi jest ona umową długoterminową zawieraną na kilkanaście lub
kilkadziesiąt lat. Zyskiem z niej jest dla ubezpieczyciela pobieranie corocznie określonych ogólnych warunkach umów
opłat zarządzanie jednostki uczestnictwa funduszy zakupionymi przez ubezpieczającego. Im dłużej trwa umowa tym
większa jest możliwość osiągnięcia zysków przez towarzystwo ubezpieczeń, poprzez pobierane opłaty. Jednocześnie
dla ubezpieczającego również długoterminowość umowy ma znaczenie, bowiem pozwala zrekompensować chwilowe
wahania na rynku funduszy kapitałowych i w założeniu nawet przy częściowym obniżeniu wartości jednostek
uczestnictwa ostatecznie w długiej perspektywie czasu zapewnić jemu zysk nieosiągalny w przypadku inwestowania
w lokaty bankowe, czy w papiery dłużne. Jednocześnie wszystkie koszty działalności towarzystwa muszą zostać
zabezpieczone przed wcześniejszym zerwaniem umowy przez ubezpieczającego właśnie poprzez uprawnienie do
zatrzymania w celu pokrycia kosztów działalności nie z opłat zarzą..., za zarządzenie kapitałem ubezpieczyciela. Z
powyższych przyczyn biorąc pod uwagę całość materiału, który został złożony oraz na podstawie właśnie tych omówień
przepisów prawa cywilnego Sąd Okręgowy uznał właśnie, że apelacja jest jak najbardziej zasadna i na podstawie
artykułu 386 paragraf 1 kpc orzekł jak w sentencji wyroku. A o kosztach postępowania w instancji odwoławczej
orzeczono na podstawie artykułu 98 paragraf 1 kpc w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik postępowania.
[koniec 00:07:55.000]