7. Dział X - Bezpieczeństwo i Higiena Pracy Rozdział I

7. Dział X -
Bezpieczeństwo i Higiena Pracy
Rozdział I - IV
Powoływanie koordynatora i ustalenie stosownej współpracy dla konkretnych miejsc pracy,
np. na placu budowy, gdzie może być zatrudnionych wiele różnych firm, których front robót i
miejsca pracy częściowo się przenikają może powodować konieczność powoływania wielu
koordynatorów. Sytuacja taka będzie rodzić problemy organizacyjne, których niewłaściwe
uregulowanie może stwarzać zagrożenie dla zdrowia i życia zatrudnionych pracowników.
Analizując pojęcie miejsca pracy zachodzi pytanie czy sam fakt przemieszczania się
pracowników różnych pracodawców po danym terenie rodzi obowiązek i potrzebę
współpracy tych pracodawców i powoływania koordynatora?
Ponadto wątpliwości budzi zapis w pkt. 1 i pkt. 2 art. 208 kodeksu pracy. Dotyczy to przede
wszystkim trybu, zakresu i dokumentowania współpracy pracodawców. Brak jest również
określenia kwalifikacji niezbędnych dla osoby pełniącej funkcję koordynatora.
Regulacje zawarte w art. 210 nadają pracownikowi prawo do decydowania o odstąpieniu od
wykonywania pracy w warunkach bezpośredniego narażenia na utratę zdrowia lub życia bez
ponoszenia konsekwencji utraty wynagrodzenia za czas nie wykonywania pracy.
Z doświadczeń zebranych w trakcie kontroli wynika, że pracownicy z obawy przed
możliwością utraty pracy, z powodu lekceważenia lub nieznajomości przepisów bhp często
wykonują pracę w warunkach narażających ich na utratę zdrowia lub życia.
Rozdział V - X
Czynniki oraz procesy pracy stwarzające szczególne zagrożenie dla zdrowia lub życia.
Art. 224. § 1. Pracodawca prowadzący działalność, która stwarza możliwość wystąpienia
nagłego niebezpieczeństwa dla zdrowia lub życia pracowników, jest obowiązany podejmować
działania zapobiegające takiemu niebezpieczeństwu.
Brak sprecyzowania co ustawodawca miał na myśli pod pojęciem nagłego niebezpieczeństwa.
Ma to istotne znaczenie i konsekwencje przy nie spełnieniu obowiązków pracodawcy
określonych w art. 224 § 2
Profilaktyczna ochrona zdrowia
Art. 226 – pracodawcy zazwyczaj posiadają w zakładzie ocenę ryzyka zawodowego
związanego z wykonywaną pracą i informują o nim pracowników. Niestety w dużej mierze są
to oceny zaadaptowane z pokrewnych dla danego stanowiska lub sporządzone nierzetelnie,
aby tylko spełniony był wymóg formalny.
Art. 227
– aktualny stan prawny pozwala samym pracodawcom określać jakim czynnikom środowiska
pracy przeprowadzić pomiary. Pracodawcy często świadomie przeprowadzają pomiary
tylko niektórym czynnikom szkodliwym dla zdrowia – jak tłumaczą z przyczyn
ekonomicznych lub nie przeprowadzają ich wcale. Brak wydawania decyzji odnośnie
czynników środowiska pracy przez Sanepid oceniamy negatywnie.
– w przepisach brakuje konkretnych uregulowań w zakresie profilaktycznej ochrony zdrowia
dotyczącej zatrudniania osób w ramach stażów (umowa z Urzędem Pracy) lub
wypożyczania pracowników. Odniesienie tylko do art. 304 kodeksu pracy jest mało
precyzyjne.
Szkolenie
Art. 2373 §21 – w praktyce pracodawcy nie odbywają szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa
i higieny pracy w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nich obowiązkach.
Art. 2373 §3 – w praktyce szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy odbywają się
poza godzinami pracy.
Art. 2374 § 3 - pracownik jest obowiązany potwierdzić na piśmie zapoznanie się z przepisami
oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.
Dopisanie obowiązku pisemnego potwierdzenia zapoznania się i przestrzegania instrukcji i
wskazówek bhp przez pracownika na jego stanowisku pracy da w praktyce większą pewność,
że zapoznano pracownika z instrukcjami bhp także podczas czasowego zmieniania stanowisk
pracy, czy też powierzania obsługi innych maszyn i urządzeń technicznych niż te, na które
pracownik był przyjmowany i wstępnie przeszkolony z dziedziny bhp
Art. 2375 - bez uwag,
Zagadnieniem, nad którym należałoby się zastanowić jest obowiązek kierowania pracownika
na wstępne profilaktyczne badania lekarskie oraz wstępne ogólne i stanowiskowe szkolenie w
zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, jeżeli następuje przerwa w stosunku pracy z danym
pracodawcą na danym stanowisku. Przykład: pracownik pracuje na stanowisku piekarz,
posiada orzeczenie z wstępnych profilaktycznych badań lekarskich ważne na okres trzech lat
oraz zaświadczenie z wstępnego ogólnego, stanowiskowego i pierwszego okresowego
szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Po roku pracy z różnych przyczyn
stosunek pracy zostaje przerwany na okres jednego miesiąca.
Po przerwie pracownik wraca na to samo stanowisko, u tego samego pracodawcy i musi być
ponownie kierowany na wstępne profilaktyczne badania lekarskie oraz wstępnie przeszkolony
w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, natomiast jeżeli nie nastąpiłaby przerwa w
stosunku pracy poprzednie badania lekarskie i szkolenia bhp są nadal ważne.
Środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze
Art. 2377 § 1 - pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i
obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach:
1) jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu.
Brak określenia co znaczy znaczne zabrudzenie ? Czy tylko w przypadku zniszczenia własnej
odzieży? Praktyczniej by było określić może ulec uszkodzeniu.
Art. 2377 § 2 - pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie
przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających
wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zapisy tego artykułu stały się w praktyce dominującym w skali wszystkich pracodawców jako
faktyczna oszczędność kosztów ponoszonych przez pracodawców na pracownikach.
Przepis mógłby być zmieniony w ten sposób, aby nie stwarzać dowolności interpretacyjnych
u pracodawców w zakresie spełnienia § 3, na których stanowiskach, oraz przy jakich pracach
można z niego skorzystać.
Zapis §2 jest w bardzo częsty sposób przez strony nadużywany – pracownik przy niskich
zarobkach godzi się na wypłacanie ekwiwalentu za odzież i obuwie robocze proporcjonalnie
do okresu, na jaki jest zatrudniony, a pracodawca godzi się z tym, że pracownik świadczy
pracę w odzieży i obuwiu, która nie spełnia wymogów polskich norm w zakresie bhp.
Art. 2378 § 1 - pracodawca ustala rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i
obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne w
związku z art. 2376 § 1 i art. 2377 § 1, oraz przewidywane okresy użytkowania odzieży i
obuwia roboczego.
Przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego winny być oparte na
właściwym ich doborze do stanowisk pracy i gwarantowanych okresach użytkowania
podanych przez producentów.
Część pracodawców maksymalnie wydłuża okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego
i wydaje nową odzież czy obuwie dopiero po ich zniszczeniu.
Art. 2379 § 3 - jeżeli pracodawca nie może zapewnić prania odzieży roboczej, czynności te
mogą być wykonywane przez pracownika, pod warunkiem wypłacania przez pracodawcę
ekwiwalentu pieniężnego w wysokości kosztów poniesionych przez pracownika.
Co oznacza i kto ma oceniać, że nie może zapewnić prania odzieży roboczej?
Powszechność występowania pralni chemicznych, a także firm świadczących usługi w tej
dziedzinie są gwarancją zachowania właściwości ochronnych i użytkowych odzieży roboczej,
a nie przykładowo wypranie odzieży zaoliwionej, zabłoconej itp przez samego pracownika
za zazwyczaj niewielki ekwiwalent pieniężny.
Służba bezpieczeństwa i higieny pracy
Art. 23711 § 1 - pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników tworzy służbę
bezpieczeństwa i higieny pracy, zwaną dalej "służbą bhp", pełniącą funkcje doradcze i
kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, zaś pracodawca zatrudniający do 100
pracowników powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy
innej pracy.
Pracodawca posiadający ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp
może sam wykonywać zadania tej służby, jeżeli: itd...
Przepis ten jest w całości do zmiany, bowiem nie przystaje do aktualnego funkcjonowania
zakładów pracy zwłaszcza w zakresie poziomu techniki i stosowanych technologii, rodzajów
zagrożeń zawodowych, poziomu szkoleń pracowników w dziedzinie bhp, występujących
wypadków przy pracy, stwierdzanych nieprawidłowości podczas kontroli.
Powierzenie zadań służby bhp winno ustawowo ograniczyć się do osób fachowo
przygotowanych do tych obowiązków, a także o odpowiedniej praktyce i doświadczeniu
zawodowym.
Art. 23711a Kp – określa obowiązki pracodawcy w zakresie konsultacji wszelkich działań z
zakresu bhp z pracownikami lub ich przedstawicielami. Zapis nie określa jednak formy i
sposobu tych konsultacji. W żadnym zakładzie takie konsultacje nie są udokumentowane
pisemnie. W większych zakładach, gdzie działa komisja bezpieczeństwa i higieny pracy i/lub
związki zawodowe i społeczna inspekcja pracy – pracodawca konsultuje niektóre działania
np. dot. środków ochrony indywidualnej, szkolenia pracowników.
W mniejszych zakładach, gdzie nie działają związki zawodowe i nie ma komisji bhp, takich
konsultacji praktycznie nie ma. Pracodawca sam decyduje o działaniach związanych z
bezpieczeństwem i higieną pracy.
Dokonywanie oceny ryzyka zawodowego zlecane jest najczęściej przez pracodawcę
specjalistom spoza zakładu pracy, następnie pracownicy potwierdzają zapoznanie się z
ryzykiem występującym na danym stanowisku pracy.
Decyzję w sprawie powierzenia wykonywania zadań służby bhp oraz wyznaczania
pracowników do udzielania pierwszej pomocy podejmuje zazwyczaj pracodawca.
Zasady przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia
roboczego pracodawcy wprowadzają zarządzeniem lub ustalają w regulaminie pracy.
Szkolenia pracowników w dziedzinie bhp przeprowadzane są na podstawie zasad ustalonych
w rozporządzeniu ministra gospodarki i pracy w sprawie szkolenia w dziedzinie
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Pracodawcy nie widzą w pracowniku – partnera do takich konsultacji – traktują pracownika z
pozycji nadrzędnej.