Boom pracy tymczasowej

Boom pracy tymczasowej
2011-01-18 13:17:48
2
W Szwajcarii notuje się w ostatnich latach szybki wzrost liczby zatrudnionych tymczasowo. Zjawisko to z jednej
strony jest oceniane pozytywnie, jako zwiększające elastyczność rynku pracy, z drugiej zaś - zrodziło szereg
problemów.
Od dwóch już lat toczą się negocjacje szwajcarskich związkowców z instytucjami pośrednictwa pracy w sprawie
kompleksowego uregulowania rynku pracy tymczasowej. W styczniu 2011 rozmowy zintensyfikowano, przy czym
najważniejsze, a jednocześnie najtrudniejsze do uzgodnienia punkty tej specyficznej „umowy zbiorowej” (układy
zbiorowe, podpisywane w dużych przedsiębiorstwach w Szwajcarii, są wyznacznikami podstawowych warunków
pracy i wynagrodzenia w poszczególnych branżach) dotyczą konstrukcji postanowień dotyczących poziomu płacy
minimalnej i wymiaru czasu pracy. Temat pracy tymczasowej jest generalnie uznawany za ważny, a ostatnie
załamanie koniunktury unaoczniło przydatność tej formy dla rozwiązywania problemów polityki zatrudnienia w
makro- i mikroskali.
W całej Szwajcarii ok. 2,0 % rynku pracy, co oznacza niecałe 250.000 osób, to obecnie oferta dla pracowników
gotowych przyjąć warunki zatrudnienia nie na stałe, tylko na krótszy lub dłuższy okres. Szczególnie popularna
jest ta forma zatrudnienia w takich dziedzinach, jak opieka medyczna (szpitale, domy opieki, przedsiębiorstwa
oferujące usługi techniczne dla tej branży) czy prace budowlano-montażowe. Wyspecjalizowane agencje, takie
jak ADECCO, RANDSTAD, MANPOWER, oceniają, że w najbliższych latach kontynuowany będzie w Szwajcarii
wzrostowy trend zapotrzebowania na pracowników tymczasowych. W ciągu ostatnich sześciu lat, między innymi
w następstwie kryzysu lat 2008 i 2009, zanotowały one średnioroczne 7-procentowe przyrosty zleceń, a w
rekordowym pod tym względem 2010 roku było to wręcz aż ponad 18 %, co oznaczało, że aż ⅔ wzrostu
zatrudnienia w tym roku w Szwajcarii przypadło na pracę ograniczoną terminowo. W okresie od 2001 roku obszar
pracy tymczasowej w całej Konfederacji niemal dokładnie się podwoił, co jednak wcale nie spotyka się z
jednoznacznie pozytywnymi ocenami ekspertów z dziedziny polityki pracy, socjologów, a przede wszystkim – ze
strony związków zawodowych.
Te różnokierunkowe opinie właśnie powodują, że regulacje warunków funkcjonowania rynku pracy tymczasowej
(formy umów, wynagrodzenie, proporcje podstawowych warunków zatrudnienia na umowę tymczasową wobec
warunków umowy stałej na określonym stanowisku, czy w danej branży itp.) rodzą się długo i wymagają
skomplikowanych procedur. Z punktu widzenia obywateli innych państw, którzy są potencjalnie zainteresowani
pracą w Szwajcarii jest to sprawa wagi podstawowej, niemal wszyscy bowiem obcokrajowcy właśnie z tą formą
zatrudnienia są konfrontowani. Stąd np. nie bez znaczenia jest dla Polaka chcącego się zatrudnić tutaj w branży
budowlano-montażowej (m.in. w takich zawodach jak malarz, tynkarz, murarz brakuje w Szwajcarii fachowców)
czy związkowcom uda się wprowadzić generalną zasadę, że pracujący na stałe muszą zarabiać więcej niż
pracownicy tymczasowi. Związki zawodowe zapewniają, że są zainteresowane w szybkich rozwiązaniach
legislacyjnych, formułują jednak jasno swe żądanie, aby zaproponowane regulacje były pomocne w zwalczaniu
zjawiska dumpingu płacowego, a nie odwrotnie – prowadziły do zwiększenia nacisku na obniżenie poziomu
zarobków w gospodarce szwajcarskiej. W informacjach na temat konkretnych rozwiązań w przygotowywanych
przepisach jest mowa o minimalnej płacy miesięcznej dla pracowników zatrudnianych na czas określony w
przedziale 3.000 – 4.300 CHF.
Z drugiej strony, m.in. właśnie przez przedstawicieli firm pośrednictwa pracy (branżowe stowarzyszenie o nazwie
„Swisstaffing”) wyrażane są zdecydowane sprzeciwy wobec wszelkich propozycji ograniczeń dla pracowników nie
zatrudnianych na stałe. Także niezależni eksperci uważają, że prowadziło by to do dyskryminacji i w efekcie
zmniejszyło by – i tak zresztą w warunkach szwajcarskich niewielką – elastyczność rynku pracy zmniejszając pole
manewru pracodawców.
opr. MK
3