Instrukcja obsługi densytometru SRP1 Hm A5 - AL

Instrukcja obsługi
spektrodensytometru SRP1 Hm
Gratulujemy Państwu wyboru naszego spektrodensytometru. Dzięki temu
urządzeniu uzyskacie Państwo pełną kontrolę nad przygotowaniem
materiałów do druku i drukiem.
Głównym zadaniem spektrodensytometru jest utrzymanie parametrów druku
tak, aby wydruki były możliwie najwyższej jakości oraz aby cały nakład był
jednakowy w tonacji i kolorze. W tym celu za pomocą spektrodensytometru
kontroluje się takie parametry jak: grubość kładzionej farby, rzeczywistą
wielkość rastrów, jakości farb, różnice odcieni kolorów. Za pomocą funkcji
kolorymetrycznych można dobierać żądany kolor z dokładnością większą niż
robi to ludzkie oko. Spektrodensytometr może także zapamiętać kolory w
pamięci stałej, a następnie wskazywać takie same lub najbardziej zbliżone.
1
Ekran główny densytometru:
Ekran główny densytometru składa się z pola informacji o wybranym lub
wykrytym w trybie automatycznym kolorze, pola informacji trybu (tryb
automatycznego rozpoznawania koloru lub tryb ręcznego wyboru koloru),
pola wybranych jednostek (density D lub procent %), pola głównej
zmierzonej wartości, oraz pól wartosci pozostałych kolorów. Dodatkowe
informacje to rodzaj wybranych filtrów, czy pomiar jest absolutny, czy
względem odcienia papieru, stan baterii. W innych funkcjach pomiarów jak
trapping, kontrast itd. wygląd ekranu jest odpowiednio dostosowany.
Włączanie urządzenia.
Aby włączyć densytometr, należy nacisnąć przycisk OK. Wyłączanie
densytometru odbywa się automatycznie – jeżeli nie jest używany (nie
naciskany żaden przycisk), następuje po ustawionym czasie.
2
Wybór rodzaju jednostek (% lub D):
Naciskając klawisz 'MENU' należy przejść do funkcji - Jednostki -.
Następnie wybrać ją krótkim naciśnięciem klawisza „Ok”, dalej klawiszem
'MENU' wybrać odpowiednią jednostkę ( % Procent lub D Density) i
zatwierdzić klawiszem „Ok”.
Od tego momentu densytometr będzie mierzył w wybranych jednostkach.
Celownik:
Celownik typu lupka jest bardzo wygodny. W porównaniu z celownikami
‘klapkowymi’ ma tą zaletę, że nie posiada elementów zużywających się.
Celownik posiada zespół soczewek, dających powiększenie obrazu ok. 1,5x.
Dzięki takiej konstrukcji celownika, nawet kostki wielkości otworu
pomiarowego nie sprawiają kłopotu, pokrycie jest widoczne bardzo dobrze
(dla prawidłowego pomiaru cały otwór pomiarowy musi być na mierzonej
kostce). Nawet bardzo niewielka część białego papieru wchodzącego na
otwór pomiarowy daje duże błędy pomiaru, co często się zdarza przy
celownikach ‘klapkowych’ i innych. Aby można było korzystać z tego typu
celownika, podczas trzymania naciśniętego klawisza „OK”, włączone jest
światło podświetlające. Trzymając ten klawisz wciśnięty można łatwo i
precyzyjnie naprowadzić otwór pomiarowy na mierzoną kostkę.
Procedura kalibracji w trybie (%):
Przed pierwszym pomiarem rastrów, densytometr należy skalibrować na
aktualnie drukowanych arkuszach. Kalibracja trybu pomiaru rastrów zależy
od rodzaju użytych farb, papieru, rodzaju maszyny, dlatego nie jest
przeprowadzana fabrycznie i trzeba ją wykonać samemu. Kalibrację należy
także przeprowadzić na aktualnych, własnych wydrukach, po zmianie
używanych farb, maszyny, rodzaju papieru lub gęstości optycznych
(grubości) farb.
3
Densytometr powinien mieć włączony tryb (%).
Jeżeli jest w trybie jednostek D, należy przełączyć jednostki na %.
Najpierw należy densytometr wyzerować na biel papieru. Następnie lewym
przyciskiem 'MENU' wybrać opcję „Kalibracja” , nacisnąć i przytrzymać
przycisk „OK” ( powyżej 3 sekund ) do momentu aż na wyświetlaczu pojawi
się pole <Cyan> , wtedy należy głowicę pomiarową umieścić na kostce
100% CYAN wydrukowanego arkusza i przycisnąć przycisk „OK” przez ok.
3 sek., aż wyświetlacz 'mrugnie' dwa razy, co oznacza poprawną kalibrację.
Puścić przycisk „OK”. Urządzenie automatycznie przejdzie do procedury
kalibracji następnego koloru <Magenta> - ponownie głowicę pomiarową
umieścić na kostce 100% MAGENTA, przycisnąć i przytrzymać przycisk
„OK” do mrugnięcia ekranu. Urządzenie automatycznie przejdzie do
procedury kalibracji koloru <Yellow> - ponownie głowicę pomiarową
umieścić na kostce 100% YELLOW i przycisnąć przycisk „OK” jak
poprzednio, urządzenie przejdzie do kalibracji koloru black - <Black> - po
kalibracji black urządzenie przełączy się w tryb AUTO. Jeżeli należy
skalibrować tylko jeden kolor a inne pozostawić bez zmian, to kolory które
nie mają być zmieniane można w trakcie kalibracji pominąć klawiszem
'MENU'.
Uwaga: aby uniknąć zafałszowania pomiarów, należy unikać sytuacji w
których silne zewnętrzne światło trafia do celownika (np. lampa
bezpośrednio nad celownikiem), lub celownik optyczny densytometru
zasłonić dłonią, jednocześnie dociskając przyrząd do podłoża.
4
Od tej chwili urządzenie jest zaprogramowane i gotowe do pracy. Po
właściwym zaprogramowaniu nie ma już potrzeby ponownej kalibracji
jedynie należy „zerować” densytometr na biel papieru.
Procedura pomiaru gęstości optycznych i rastrów w trybie AUTO:
1. „zerowanie„ papieru
Densytometr położyć na czystym nie zadrukowanym papierze i wcisnąć
przycisk „OK” (jak do pomiaru w trybie AUTO lub któregoś koloru),
trzymając go wciśnięty wcisnąć także na chwilę „'MENU'. Pojawi się napis
„Papier”. Teraz można puścić kl. 'MENU'. Trzymając nadal kl. „OK” cały
czas dokonuje się pomiar bieli. Po jego puszczeniu następuje zapamiętanie
wartości bieli papieru. Od tego momentu densytometr uwzględnia w
pomiarze odcień bieli drukowanego papieru, jeżeli jest włączony tryb
-Paper. W trybie Absolute densytometr nie uwzględnia odcienia papieru i
pomiar następuje względem bieli absolutnej. Zerowanie papieru można także
przeprowadzić wybierając tę funkcję w menu głównym.
2. pomiar kolorów:
Przytrzymując przycisk „OK” zapali się podświetlanie celownika, celownik
optyczny ustawić dokładnie na kostce badanego koloru, densytometr
automatycznie rozpozna badany kolor oraz wyświetli jego gęstość optyczną
w skali D lub wartość rastru w skali procentowej (w zależności od
wybranych aktualnie jednostek).
Densytometr zawsze po uruchomieniu załącza się w trybie AUTO.
Procedura pomiaru gęstości optycznych i rastrów. (Tryb ręczny):
Przełączenie densytometru w tryb „ręczny” następuje poprzez naciśnięcie
przycisku 'MENU' - na wyświetlaczu pojawi się nazwa wybranego kanału
barwnego np. „Magenta”. Wyjście z trybu ręcznego następuje przez powrót
do funkcji auto w menu głównym. W zależności od wybranych jednostek,
densytometr wyświetla wyniki pomiaru w D lub w %. Przy pomiarze pola
100% densytometr powinien wyświetlić 100%, jeżeli farby będzie za mało
lub za dużo, densytometr wyświetli odpowiednio więcej lub mniej niż 100%
(np. 108%). Kalibrację dla danych warunków (np. papieru) wystarczy
przeprowadzić raz, natomiast zerowanie na biel papieru podczas druku,
zaleca się przeprowadzać częściej, np. co 3-4 godziny, szczególnie np.
podczas zmian temperatury w drukarni (zima).
5
Pomiar rastru na odbitkach (w trybie %):
Posiadanie właściwie przygotowanych płyt drukarskich nie jest jedynym
warunkiem uzyskania prawidłowych wydruków– przyrost punktu jest
zmienny. Istotny wpływ na zmianę przyrostu punku rastrowego mają: rodzaj
papieru, farby, konstrukcji maszyny i jej stanu technicznego, warunków
panujących w hali maszyn (wilgotność, przeciąg itp..), ustawień
maszyny, stanu technicznego obciągu i stosowanych docisków. W każdej
technice druku występuje zjawisko przyrostu punktu.
Rozróżniamy dwie przyczyny przyrostu punktu: fizyczny - przygotowanie
płyt drukarskich oraz zmiany w maszynie (farba poddawana jest naciskom
i przesunięciom panującym w maszynie), optyczny przyrost punktu
spowodowany przez rozpraszanie i odbijanie światła od powierzchni papieru
podczas oglądania odbitki (ciemniejsze obwódki wokół punktów farby
spowodowane wsiąkaniem nośnika farby, papier błyszczący silnie odbijając
światło sprawia wrażenie zmniejszania punktu rastrowego itp.). Na zmianę
punktu rastrowego wpływa również liniatura rastra– większe liniatury
zwiększają optyczny przyrost punktu rastrowego. Całkowity wzrost przyrostu
punktu rastra uwzględniający wyżej podane przyczyny może dochodzić do
20% a w obszarze tonów średnich nawet do 30%. Każda maszyna ma swoją
charakterystykę przyrostu punktu. Parametry drukowania takie jak
przyjmowanie farb oraz grubość warstwy farby (gęstość optyczna) można
dość łatwo kontrolować na maszynie. Najlepszą metodą na ocenę
charakterystyki przyrostu punktu jest wykonanie serii wydruków testowych.
Jeżeli przyrosty punktów przedstawimy na wykresie, wtedy otrzymamy
charakterystykę drukowania. Niech na przykład dla pięciu wartości mamy
następujące wyniki pomiarów densytometrycznych:
Gain25=15%, Gain50=20%, Gain80=15% oraz oczywiste dwie wartości
Gain0=0% i Gain100=100%.
6
Teraz sporządzimy charakterystykę drukowania, która na osiach
współrzędnych ma odłożone odpowiednio wartości tonalne na materiale
fotograficznym i wartości tonalne na wydruku.
Jeżeli proces drukowania nie powoduje przyrostu punktu, wtedy
charakterystyka drukowania jest linią prostą, nachyloną pod kątem 45°. Taki
przypadek jest praktycznie niewykonalny. Umieścimy więc nasze nowe
wartości tonalne na wykresie, który utworzy wypukłą krzywą. Obszar
pomiędzy idealną charakterystyką drukowania i charakterystyką drukowania
przykładowego wyznacza tzw. obszar przyrostu punktu. Właśnie z tej
charakterystyki możliwe jest regulowanie wielkości tonalnych na materiale
fotograficznym, odpowiednio je zmniejszając w programach graficznych
przed wysłaniem pliku na naświetlarkę. Punktem odniesienia powinna być
wartość dla tonów średnich 50%.
Pomiar optycznego przyrostu punktu rastrowego:
Przyciskiem 'MENU' wybrać opcję 'Przyrost punktu' i zatwierdzić
przyciskiem 'OK'. Do pomiaru przyrostu punktu na wydrukach powinny być
przygotowane pola kontrolne o wartości 25%, 50% i 80%. Pierwszą
mierzona wartością jest 25%. Nacisnąć przycisk 'OK' i trzymając go
wciśnięty densytometr należy ustawić na kostce 25% wybranego koloru. Na
wyświetlaczu obok wartości 25% pokaże się rzeczywista wartość rastru. Po
puszczeniu przycisku zostanie obliczona wartość przyrostu punktu i
wyświetlona w dolnej części ekranu. Następną wartością do pomiaru jest
50%. Naciskając i trzymając przycisk 'OK' ustawić densytometr do pomiaru
kostki o wartości 50%. Po puszczeniu przycisku zostanie obliczony przyrost
punktu dla 50% i wyświetlony w dolnej części ekranu. Analogicznie postąpić
dla kostki 80%. Aby pominąć pomiar danej wartości, należy przycisnąć
przycisk 'MENU'. Po prawidłowym pomiarze pól o odpowiednich
wartościach jednego koloru (np. cyan 25%, 50% i 80%) zostanie
wyświetlony wykres krzywych przyrostu punktu. Jeżeli pomiar nie był
prawidłowo wykonany dla wszystkich pól danego koloru, wykres nie
zostanie wyświetlony. Do pomiaru przyrostu punktu rastrowego, densytometr
powinien być skalibrowany w trybie jednostek procent (%). Przy pomiarze
optycznego przyrostu punktu rastrowego, stosowana jest zawsze formuła
Murray-Davies (Yule-Nielson factor = 1.0).
7
Pomiar różnicy gęstości:
Densytometr powinien mieć włączone jednostki D (nie %). Pomiar różnicy
gęstości można wykonać dla wybranego koloru (nie w trybie AUTO). W tym
celu należy wybrać przyciskiem menu pomiar wybranego koloru (np. pomiar
C – cyan). Następnie na kostce pierwszej względem której chcemy zmierzyć
różnicę, należy wyzerować densytometr (jak na biel papieru). Teraz mierząc
drugą kostkę otrzymamy różnicę gęstości. Po zakończeniu pomiarów różnicy
gęstości należy wyzerować densytometr na bieli papieru.
Pomiar kontrastu:
Kontrast druku jest miarą zdolności procesu reprodukcji do zachowywania
detali z ciemnych partii oryginału. Kontrast druku silnie zależy od gęstości
optycznej – czyli grubości – farby. Zarówno zbyt duża jak i zbyt mała
gęstość optyczna obniża kontrast. Kontrast obliczany jest wg wzoru:
Print Contrast
=
Ds – Dt x 100
Ds
Gdzie: Ds – gęstość pola 100%, Dt – gęstość pola 75%
W celu pomiaru kontrastu należy przyciskiem 'MENU' przejść do funkcji
KONTRAST. Wydruki poza polami kontrolnymi 100% powinny posiadać
8
także pola 75%. Na wyświetlaczu pojawi się napis „100% pomiar”. Należy
ustawić celownik densytometru na polu 100% danego koloru i dokonać
pomiaru, puszczając przycisk „OK”. Densytometr pokaże przez chwilę
rozpoznany kolor i jego wartość (w D) a następnie zostanie wyświetlone
„75% pomiar”. Należy ustawić celownik densytometru na polu 75% tego
samego koloru i puścić przycisk „OK”. Densytometr przez chwilę wyświetli
rozpoznany kolor i jego wartość, a następnie wynik pomiaru kontrastu (w %).
Generalnie wartość powyżej 30% uważa się za prawidłową. Do pomiaru
kontrastu można zamiast kostek 75% użyć kostek 70% lub 80%, przyjmując
równocześnie za prawidłowe wartości pomiaru nieco niższe (dla 80%) lub
wyższe (dla 70%). Wyjście z funkcji KONTRAST klawiszem 'MENU',
powtórny pomiar kontrastu – klawisz „OK”.
Przyjmowanie farby przez farbę :
Przyczepność papieru po nadruku pierwszej farby ulega zmianie. W
zależności od rodzaju papieru, jakości farb, nacisku wałków maszyny
przyczepność drugiej warstwy farb i następnych może okazać się
niewystarczająca – część farby nie przylgnie do papieru zostając na wałku
maszyny. Funkcja TRAPPING służy do pomiaru jak dużo farby następnych
warstw przylega do warstw poprzednich.
Do obliczenia trappingu zastosowano wzór Franka Preucil’a:
Trap = Dop – D1 x 100
D2
Gdzie: Dop – gęstość sumaryczna, D1 – gęstość pierwszego koloru, D2 –
gęstość drugiego koloru.
W celu użycia tej funkcji, arkusze drukowanego papieru powinny na
brzegach zawierać oprócz standardowych kostek CMYK 100% także kostki z
dwiema farbami jedna na drugiej (po 100%). Np. jeżeli drukujemy w
kolejności CYAN, MAGENTA, YELLOW, BLACK, należy poza polami
9
CMYK przygotować pola zielone (100% YELLOW na 100% CYAN), pola
czerwone (100% YELLOW na 100% MAGENTA) i pola niebieskie (100%
MAGENTA na 100% CYAN). Przykładowo chcemy zmierzyć trapping dla
niebieskiego – magenta na cyan. W densytometrze wybieramy klawiszem
'MENU' funkcje Trapping. Po zatwierdzeniu klawiszem „Ok” wyświetli się
„Pomiar 2go koloru”. Należy otwór pomiarowy umieścić na kostce 100%
drugiego, licząc w kolejności drukowania (wierzchniego) koloru i klawiszem
OK. dokonać pomiaru. Densytometr automatycznie rozpozna kolor (w
przykładzie Magenta), wyświetli jego gęstość optyczną i będzie wszystkie
pomiary dokonywał filtrem odpowiednim dla koloru drugiego (w tym
przypadku dla Magenta). Następnie densytometr wyświetli „Pomiar 1go
koloru”. Celownik densytometru należy umieścić na kostce 100% koloru
pierwszego (w tym przypadku CYAN) i dokonać pomiaru klawiszem „Ok”.
Densytometr zmierzy pierwszy kolor filtrem drugiego (w przykładzie
zmierzy Cyan filtrem Magenta) i wyświetli zmierzoną gęstość. Po tym
pomiarze densytometr wyświetli „Pomiar obu kolorów” – teraz trzeba
zmierzyć kostkę z farbą 2 na farbie 1 (zielona). Densytometr po pomiarze
obliczy stopień trappingu i wyświetli wynik (w %). Wyjście z funkcji
TRAPPING klawiszem ‘menu’, powtórny pomiar trappingu – klawisz „Ok”.
Dla papieru kredowego, powlekanego ogólnie przyjmuje się za minimum
wartości:
1. Czerwony (yellow na magenta)
2. Zielony (yellow na cyan)
3. Niebieski (magenta na cyan)
– 70%
– 80%
– 75%
Należy także pamiętać, że trapping dzielimy na suchy i mokry. Z suchym
mamy do czynienia np. w przypadku drukowania materiałów kolorowych na
maszynach jednokolorowych, kiedy czas pomiędzy nakładaniem kolejnych
farb jest długi i farby dobrze wyschnięte. Trapping mokry to trapping na
maszynach wielokolorowych, kiedy kolejne warstwy farb nakładane są na
poprzednie, jeszcze mokre. Trapping suchy ma zawsze nieco wyższe
wartości (lepsze przyleganie kolejnych warstw).
10
Błąd odcienia koloru (Hue Error):
Opcja ta umożliwia pomiar odcienia koloru, czyli odchyłki od idealnej farby
Cyan, Magenta i Yellow (oczywiście dla farby czarnej nie dokonuje się tego
pomiaru). Po wybraniu opcji HUE ERR klawiszem 'MENU', ustawić
celownik na kostce 100% wybranego koloru i dokonać pomiaru (w czasie
pomiaru wyświetlana jest gęstość optyczna). Po puszczeniu klawisza 'OK'
zostanie obliczona i wyświetlona wartość odchyłki. Im ta wartość jest
mniejsza, tym jakość farb lepsza. Farby z dużym błędem odcienia powodują
zmianę odcienia drukowanych kolorów (obrazów, zdjęć itp.) względem
kolorów założonych np. w programie graficznym.
Do obliczenia błędu odcienia wykorzystano wzór:
Hue err (%) =
Dśr – Dmin x 100
Dmax – Dmin
Gdzie:
Dmax - gęstość największa (mierzonej farby)
Dśr - gęstość jednego z pozostałych kolorów o wartości średniej
Dmin - gęstość ostatniego z pozostałych kolorów o wartości najmniejszej
Przykładowe wartości dla SWOP (Specification for Web Offset Printing):
C (1.20)
M (1.30)
Y (1.00)
– 22%
– 48%
– 7%
W nawiasach podano przykładową gęstość optyczną.
11
Stopień szarości farby (Grayness):
Opcja ta umożliwia pomiar stopnia szarości koloru, czyli domieszki do danej
barwy dwóch pozostałych barw (czarnej nie dokonuje się takiego pomiaru).
Po wybraniu opcji GRAYN. klawiszem 'MENU' ustawić celownik na kostce
100% wybranego koloru i dokonać pomiaru (w czasie pomiaru wyświetlana
jest gęstość optyczna). Po puszczeniu klawisza OK. zostanie obliczona i
wyświetlona wartość odchyłki. Im ta wartość jest mniejsza, tym jakość farb
lepsza. Farby z wysoką wartością grayness dają obrazy ‘zabrudzone’, o
małym wysyceniu kolorów i małej rozpiętości barw.
Do obliczenia stopnia szarości farby wykorzystano wzór:
Grayness (%) =
Dmin x 100
Dmax
Przykładowe wartości dla SWOP:
C (1.20)
– 9%
M (1.30)
– 12%
Y (1.00)
– 1%
W nawiasach podano gęstości optyczne.
12
13
FUNKCJE KOLORYMETRYCZNE:
Spektrodensytometr wyposażony jest w głowicę spektrometryczną, pracującą
w zakresie 340 – 780 nm. Ze względu na użyte oświetlenie próbki (zespół
diod LED), użyteczny zakres pomiaru wynosi 390 – 710 nm. Dane
spektrometryczne zamieniane są na podstawowy zestaw danych o kolorze
CIE XYZ, zależnie od ustawienia typu oświetlenia (illuminant E, A, C, D75,
D65 itd.) oraz kąta obserwacji (observer angle - 2°, 10°), a następnie
konwertowane są do wybranej przestrzeni barw, jak CIE L*a*b*, CIE L*u'v',
CIE L*C*h°, CIE Yxy, Hunter L*a*b* itd. Jedną z głównych funkcji
kolorymetrycznych, jest określanie różnicy koloru między dwiema próbkami.
Spektrodensytometr SRP1 Hm umożliwia wybranie formuły, wg której
obliczana jest różnica koloru. Dostępne są podstawowe formuły jak CIE 76,
jak i nowsze – CIE 94, CMC, a także najnowsza i najdokładniejsza CIE
DM2000. Urządzenie umożliwia także zapamiętanie do 50 próbek koloru.
Następnie, podczas pomiarów, jeżeli któryś mierzony kolor jest podobny do
koloru znajdującego się w pamięci (ΔE < 6.0), zostanie wyświetlony numer
koloru w pamięci. Jeżeli różnica koloru jest mniejsza niż 2 (ΔE < 2.0), numer
koloru zostanie wyświetlony na zielono. Przy różnicy między 2 a 4 ( 2.0 <
ΔE < 4.0) numer zostanie wyświetlony na żółto, natomiast przy różnicy
między 4 a 6 ( 4.0 < ΔE < 6.0) – na kolor czerwony.
Pomiary koloru oraz różnicy koloru:
Przed pomiarami koloru oraz różnicy koloru, należy wybrać warunki
pomiaru, czyli typ oświetlenia (illuminant) oraz kąt obserwacji (observer
angle). Najczęściej używanym typem oświetlenia są: typ E – teoretyczne
doskonale białe światło, gdzie wszystkie długości fal mają taką samą energię.
Typ D65 – symulacja światła dziennego o temperaturze barwowej ok. 6500°
K. Typ D55 – podobnie jak poprzednio, tylko światło nieco cieplejsze w
temp. barwowej (ok. 5500°K).
Klawiszem MENU należy przejść do ekranu pomiaru koloru, gdzie na górnej
belce wyświetlana jest aktualnie wybrana przestrzeń barw, np. CIE L*a*b*.
Po naciśnięciu klawisza OK następuje włączenie podświetlenia pola
pomiarowego. Należy ustawić pole pomiarowe na obszarze danego koloru.
Urządzenie cały czas wyświetla dane koloru, w tym wypadku wartości Lab.
Urządzenie w czasie pomiaru powinno być stabilnie i lekko dociśnięte do
podłoża. Po puszczeniu przycisku zostanie zapamiętana wartość pomiaru.
14
Rożnica koloru nie jest wyświetlana, ponieważ był to pierwszy pomiar. Teraz
można nacisnąć klawisz OK (i trzymać go wciśnięty) powtórnie i przenieść
pomiar na następną mierzona powierzchnię. Nastąpi wyświetlenie wartości
koloru oraz różnicy koloru względem poprzedniego pomiaru. I tak każdy
następny pomiar będzie obliczał i wyświetlał różnicę względem
poprzedniego. Zapamiętanie aktualnego koloru następuje zawsze po
puszczeniu klawisza OK. Jeżeli klawisz ten nie będzie puszczany, dane
koloru oraz różnica względem poprzedniego będą obliczane cały czas i
odświeżane. Można przesuwać otwór pomiarowy po mierzonym obszarze
obserwując wyświetlane wyniki (skanowanie). Jest to unikalna funkcja tego
spektrodensytometru, nie występująca w urządzeniach innych producentów.
Różnica kolorów ΔE obliczana jest wg formuły wybranej w ustawieniach
kolorymetru.
Jeżeli w czasie pomiarów dany mierzony kolor będzie podobny do któregoś
znajdującego się w pamięci – zostanie wyświetlony jego numer. Numer ten
będzie miał kolor zależny od wielkości różnicy między kolorem w pamięci a
kolorem mierzonym – zielony ΔE < 2.0, żółty ΔE < 4.0, czerwony ΔE <
6.0. ΔE dla kolorów w pamięci obliczana jest wg wybranej formuły.
Możliwy jest także inny sposób pomiaru różnicy kolorów. Jeżeli w pamięci
stałej urządzenia są zapamiętane jakieś kolory, można wybrać jeden z nich i
wszystkie następne pomiary będą wskazywały różnicę do tego wybranego
koloru (wzorca). Aby wybrać dany kolor z pamięci, należy w trakcie pomiaru
(wciśnięty klawisz OK), wcisnąć także na chwilę klawisz MENU i puścić
oba. Na wyświetlaczu w polu kolorów pamięci wyświetli się 1, co oznacza
kolor o numerze 1. Klawiszem MENU można zmieniać ten numer.
Przytrzymując klawisz MENU wciśnięty, numery zmieniają się same,
początkowo wolno, następnie szybko – ułatwia to szybsze wybieranie
żądanego numeru. Kiedy numer dojdzie do 50 (maksymalna wartość)
liczenie zacznie się znowu od 1. Po wybraniu danego numeru koloru
nacisnąć klawisz OK. Numer wybranego koloru pozostanie wyświetlony na
ekranie w kolorze białym, a wszystkie następne pomiary będą pokazywać
różnicę koloru względem tego wybranego koloru, formułą wybraną w
ustawieniach kolorymetru. Oczywiście należy wybierać tylko te numery
koloru, które zostały wcześniej zapamiętane.
15
Zapamiętanie koloru w pamięci stałej:
W czasie pomiaru danego koloru, który ma być zapamiętany w pamięci
stałej, trzymając wciśnięty klawisz OK, wcisnąć także klawisz MENU i
trzymać go wciśnięty aż do pojawienia się nowego numeru koloru (ok. 4
sek.). Urządzenie zapamiętuje kolory pod kolejnymi numerami, a więc 1, 2,
3, itd. Nie ma możliwości wybrania numeru dla zapamiętywanego koloru. Po
zapełnieniu pamięci (numer 50), urządzenie zacznie umieszczać następne
kolory znowu od numeru 1 (poprzednie dane tego numeru zostaną stracone).
Można także skasować całą pamięć kolorów funkcją znajdującą się w menu
ustawień kolorymetru.
Ekran główny kolorymetru:
16
USTAWIENIA:
Menu USTAWIENIA składa się z pięciu podmenu: Konfiguracja,
Ustawienia densytometru, Ustawienia kolorymetru, Ustawienia
spektrometru, Informacje systemu.
Po przejściu do ekranu USTAWIENIA klawiszem MENU, nacisnąć klawisz
OK. Podświetli się pierwsza pozycja - Konfiguracja. Klawiszem MENU
można zmieniać podświetloną i wybraną pozycję. Kiedy klawisz OK będzie
naciskany krótko, wybierana będzie coraz niższa pozycja (przesuwanie w
dół). Przytrzymanie dłuższe klawisza MENU spowoduje przejście wybranej
pozycji do góry. Po wybraniu odpowiedniej pozycji nacisnąć klawisz OK.
Pokaże się odpowiednie podmenu.
Podmenu Konfiguracja:
zawiera opcje ustawienia jasności ekranu, czasu bezczynności, po którym
następuje automatyczne wyłączenie densytometru, czasu po którym następuje
zmniejszenie jasności wyświetlacza oraz wybór języka.
Czas wyłączenia – czas bezczynności (nie naciskany żaden klawisz) po
którym nastąpi wyłączenie urządzenia. Zakres 30 – 600 sek. (10min).
Czas można ustawić klawiszami 'Menu' i 'OK'. Zatwierdzenie wartości i
wyjście z funkcji poprzez naciśnięcie obu klawiszy jednocześnie. Długi czas
wyłączenia powoduje szybsze rozładowanie akumulatora.
Czas wygaszenia – czas bezczynności po którym nastąpi zmniejszenie
jasności wyświetlacza. Zakres 5 – 180 sek. (3 min.)
Czas można ustawić klawiszami 'Menu' i 'OK'. Zatwierdzenie wartości i
wyjście z funkcji poprzez naciśnięcie obu klawiszy jednocześnie.
Jasność ekranu – po wybraniu tej opcji, nastąpi wyświetlenie symbolu
żarówki oraz wartość liczbowa jasności w zakresie 1-100. Przyciskami
'Menu' i 'OK' można zmniejszać lub zwiększać jasność wyświetlacza. Aby
zatwierdzić daną wartość i wyjść z funkcji, należy jednocześnie przycisnąć
oba klawisze. Duża jasność powoduje szybsze rozładowanie akumulatora.
17
Sygnał dźwiękowy – umożliwia włączenie lub wyłączenie sygnału
dźwiękowego.
Wybór języka – opcja pozwala wybrać język menu. Obecnie dostępne
języki to polski i angielski.
Podmenu Ust. densytometru:
zawiera ustawienia związane z densytometrem jak wybór filtrów, pomiar
absolutny lub względem papieru, włączenie/wyłączenie autozerowania (dla
pomiarów względem papieru), włączenie/wyłączenie funkcji dodatkowych
jak trapping, kontrast druku, błąd odcienia farby itp.
Typ filtrów umożliwia wybór filtrów dla pomiarów densytometrycznych.
Można wybrać ISO Status T, Status E, DIN 16536 oraz DIN 16536NB
(20nm).
Tryb wyśw. kolorów – Dotyczy wartości kolorów wyświetlanych w trzech
małych polach na dole ekranu głównego. Można wybrać 'pamięć pomiaru' ,
'składowe CMYK' , 'konwersja RGB' lub 'konwersja Lab'. Po wyborze
opcji 'pamięć pomiaru' wyświetlane będą w tych polach ostatnie pomiary
kolorów z pamięci. Aby pomiar danego koloru został zapamiętany w
pamięci, pomiar musi trwać co najmniej 1sek., czyli mierząc dana kostkę,
należy przytrzymać przycisk 'OK' co najmniej 1 sekundę. Na wyświetlaczu
pojawi się czerwona literka M.
Po wyborze 'składowe CMYK', w polach tych będzie wyświetlany wynik
pomiaru wszystkich kanałów na mierzonym polu. Można tej funkcji używać
do orientacyjnego porównywania dwóch obszarów zawierających mieszane
kolory CMYK. Należy jednak sobie zdawać sprawę, że nie jest to
„rozbarwianie” i wyświetlane wyniki nie są rzeczywistą zawartością np.
procentową poszczególnych składowych CMYK w mierzonym polu.
W dolnych polach z wartościami kolorów jest odpowiednio wyświetlane
'Mem' dla opcji 'pamięć pomiaru' i 'Con' dla opcji 'składowe CMYK'.
Po wyborze 'konwersja RGB' w polach będzie wyświetlany najbliższy kolor
RGB, podobnie konwersja Lab wyświetla w dodatkowych polach wartości
Lab. Wartości te po wprowadzeniu do np. programu graficznego jak Adobe
Photoshop, dadzą kolor najbardziej zbliżony do mierzonego.
18
Auto -0- papier – automatyczne zerowanie papieru. Jeżeli funkcja jest
włączona (Automatyczne -0- włączone), podczas pomiaru, jeżeli wszystkie
kanały kolorów będą miały wartość mniejszą niż 0.1D, densytometr zostanie
wyzerowany na biel papieru. Dla pomiaru małych wartości gęstości
optycznych funkcja powinna być wyłączona. Działa tylko w trybie
jednostek D (nie działa w jednostkach %) i pomiarze względem papieru
(-papier).
Pomiar absolutny/relatywny – pomiar gęstości obliczany wzgledem bieli
absolutnej, lub względem bieli papieru użytego do druku.
Yule-Nielsen faktor – wybór faktora (współczynnika) dla formuły YuleNielsen przy obliczaniy wartości rastrów. Wybrać należy rodzaj papieru
(powlekany, niepowlekany, offset, gazetowy), Murray-Davies, lub
użytkownika. Odpowiednio dla wybranego papieru zostanie wybrany
odpowiedni faktor:
dla papieru powlekanego
dla niepowlekanego
dla offsetowego
dla gazetowego
dla Murray-Davies
Y/Nf = 1.65
Y/Nf = 2.70
Y/Nf = 1.20
Y/Nf = 2.50
Y/Nf = 1.00
Po wybraniu faktora użytkownika i zatwierdzeniu go przyciskiem OK,
wyświetlony zostanie ostatnio ustawiony faktor. Przyciskiem 'MENU' można
go zwiększać. Trzymając wciśnięty przycisk MENU, początkowo wartość
wzrasta powoli, następnie przyśpiesza. Należy zwolnić przycisk tuż przed
żądaną wartością, a następnie pojedynczymi kliknięciami przycisku
doprowadzić do żądanej wartości. Jeżeli wartość jest zbyt duża, należy
trzymać wciśnięty przycisk MENU, aż do 'przekręcenia' się licznika (4.00).
Wtedy ponownie wartość zacznie rosnąć od 0.80.
Funkcje dodatkowe – można włączyć lub wyłączyć obecność funkcji
dodatkowych jak 'Trapping', 'Kontrast', 'Hue Error', 'Grayness', 'Płyty' w
menu głównym urządzenia. Wyłączenie widoczności tych funkcji jest
wygodne jeżeli funkcje dodatkowe są używane bardzo rzadko.
19
Podmenu Ust. Kolorymetru:
Przestrzeń barw – do wyboru są następujące przestrzenie barw:
CIE L*a*b*, CIE L*u'v', CIE Yxy, CIE L*C*h°, Hunter L*a*b*, CIE XYZ.
Po wybraniu danej przestrzeni, zmierzone kolory będą wyświetlane w
odpowiadających jej jednostkach.
Kąt obserwacji (Observer angle) – wg CIE – do wyboru 2° (CIE 1931) lub
10° (CIE1964). Domyślnie ustawione jest 2°.
Typ oświetlenia (Illuminant) – do wyboru są następujące oświetlenia: A, C,
E, D75, D65, D55, D50, F2, F7, F11. Najbardziej typowym oświetleniem jest
D65 (symulacja typowego światła dziennego). Typ E to teoretyczne
oświetlenie gdzie wszystkie długości fal mają taką samą energię (biel
równoenergetyczna) – spektrogram takiego światła to pozioma linia. Nie
wprowadza żadnych zabarwień do koloru.
Typ błędu koloru – metoda (formuła) wg której obliczana jest różnica
kolorów. Podstawowym i najstarszym typem jest metoda wg CIE z 1976
roku (CIE 76). Wykorzystuje ona wartości różnicy w przestrzeni Lab i jest
pierwiastkiem z sumy kwadratów różnicy poszczególnych składowych:
Bardziej zaawansowanymi obliczeniami różnicy koloru, operującymi na
elipsoidalnych obszarach w przestrzeni barw Lab i Lch są CIE94 i CMC:
20
Najnowszą i najbardziej zaawansowaną metodą obliczania różnicy koloru,
uwzględniającą korekty względem nasycenia, jasności itd. jest metoda CIE
DM2000:
Jednakże mimo tak skomplikowanym korektom, często spotyka się opinie o
braku przewagi tej metody nad wcześniejszymi w praktycznych
zastosowaniach.
Kasowanie pamięci – po wybraniu tej opcji nastąpi wykasowanie
wszystkich kolorów zapamiętanych w pamięci urządzenia. Ze względów
bezpieczeństwa opcja ta jest zabezpieczona hasłem.
Podmenu Ust. spektrometru:
Autokalibracja T – służy do automatycznego obliczenia czasu integracji
głowicy spektrometrycznej. Powinna być wykonywana jedynie w
specjalizowanym serwisie, dlatego też jest zabezpieczona hasłem.
Kalibracja czerni – kalibracja pustego pola pomiarowego. W razie
konieczności należy przeprowadzić ją w zaciemnionym pomieszczeniu,
kierując otwór pomiarowy w najciemniejsze miejsce (pusta przestrzeń przed
otworem pomiarowym większa niż 1m). Nie zalecana do samodzielnego
wykonania przez użytkownika. Źle wykonana może uniemożliwić pracę lub
znacznie zmniejszyć dokładność. Opcja zabezpieczona hasłem.
Kalibracja bieli – należy ją przeprowadzić tylko w przypadku problemów z
pracą urządzenia (błędne pomiary). Urządzenie należy położyć otworem
pomiarowym na wzorcu bieli dołączonym do urządzenia. Docisnąć aby
dobrze przylegało do wzorca i uruchomić opcję przytrzymując klawisz 'OK'
ok. 3 sek. Odczekać aż urządzenie dokona 3 pomiarów i wyświetli
spektrogram, który powinien być równą linią poziomą.
21
Spektrogram – po ustawieniu otworu pomiarowego na danym polu z próbką
koloru, uruchomić funkcję spektrogram. Zostanie zaświecone światło
pomiarowe i wyświetlony rozkład spektralny próbki. Wysokość
spektrogramu (czułość) jest w trakcie pracy dostosowywana do jasności
próbki, tak aby spektrogram był jak najbardziej czytelny. Dlatego też w
czasie pracy może ulegać pewnym wahaniom wysokości. Jest to prawidłowy
objaw. Wyjście z tej funkcji – przytrzymać klawisz 'Menu'.
Reflectance&density – po wcześniejszym zmierzeniu próbki (zmierzeniu
koloru lub gęstości optycznej) można przejść do tej opcji i obejrzeć stopień
odbicia (reflectance) oraz pochłaniania (density) w całym zakresie widma –
390 – 710nm w odstępach co 10nm. Reflectance wyświetla stopień odbicia
światła danej długości fali w % (ile procent światła zostało odbite), density stopień pochłaniania danej długości fali w D (log10(biel/próbka)).
Spektrodensytometr jest zasilany z akumulatorków niklowo-wodorkowych
lub baterii alkalicznej typu 6F22.
Pełne naładowanie akumulatorków następuje poniżej 8 godzin.
Po podłączeniu ładowarki do sieci, należy wtyk ładowarki podłączyć do
densytometru. Przy wtyku znajduje się małe pudełko – automat ładujący, na
którym powinna zaświecić się zielona kontrolka ładowania (w czasie
ładowania mruga). Po pełnym naładowaniu zielona kontrolka pozostanie
zaświecona a ładowanie zostanie zakończone.
Pełne naładowanie akumulatorków wystarcza na wykonanie co najmniej
8.000 pomiarów.
Jeżeli w transporcie spektrodensytometr uległ wychłodzeniu, przed
pierwszym załączeniem należy doprowadzić go do normalnej temperatury
(ok..20’ C) w przeciwnym wypadku skraplająca się para wodna może
doprowadzić do zwarcia wewnętrznego.
22
Wskaźnik naładowania akumulatora:
Na wyświetlaczu widoczny jest wskaźnik (ikona) baterii. Jeżeli ikona baterii
jest przekreślona czerwonym krzyżykiem, oznacza to że akumulator jest
rozładowany i wymaga natychmiastowego naładowania. W przeciwnym
wypadku urządzenie wyłączy się, uniemożliwiając dalsze pomiary.
W przypadku całkowitego rozładowania i braku możliwości
naładowania (ładowarka nie startuje), należy zastosować poniższą
procedurę:
1. Wyłączyć ładowarkę z sieci i z densytometru.
2. Włączyć NAJPIERW wtyczkę ładowarki do densytometru.
3. Następnie włączyć ładowarkę do sieci.
Jeżeli ładowarka nie zastartuje (po ok. 5 sek. zielona lampka zgaśnie i nie
zacznie migać), należy nie wyłączając wtyczki densytometru wyłączyć
ładowarkę z sieci i po ok. 5-10 sek. włączyć ponownie. Procedurę można
powtórzyć 4-5 razy nie wyłączając wtyczki densytometru. Jeżeli
akumulatorki nie zaczną się ładować, oznacza to ich uszkodzenie.
Zniszczenie akumulatorków przez całkowite ich rozładowanie nie podlega
gwarancji.
UWAGA!!! Precyzja pomiarów w znacznym stopniu zależy od właściwego
wycelowania na kostkę kalibracyjną, która nie może być porysowana, nie
dodrukowana bądź mniejsza od pola pomiarowego, urządzenie powinno
DOKŁADNIE przylegać do powierzchni badanej odbitki (należy je lekko
docisnąć do mierzonego arkusza).
Pomiary należy dokonywać na płaskiej powierzchni, wszelkie
nierównomierności mogą powodować złe przyleganie otworu pomiarowego
do mierzonej kostki i powodować błędy.
23
________________________ NOTATKI __________________________
24