WYKŁAD MISTRZOWSKI Maria Próchnicka

WYKŁAD MISTRZOWSKI
Wiesław Ochman doktorem honoris causa
Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie
W
auli głównego gmachu AGH w Krakowie 21 kwietnia br.
odbyło się uroczyste posiedzenie Senatu uczelni,
poświęcone nadaniu godności doktora honoris causa Wiesławowi Ochmanowi, słynnemu polskiemu tenorowi, wychowankowi Wydziału Inżynierii Materiałowej i Ceramiki.
do Szczawna Zdroju w Technikum Zdobnictwa Ceramicznego.
W roku 1954 rozpoczął studia na Wydziale Ceramiki AGH,
zakończone w roku 1960 uzyskaniem tytułem magistra inżyniera. Równocześnie biegły studia śpiewu, głównie u prof.
Gustawa Serafina. Dylemat oddania się albo ceramice, albo
Rektor AGH prof. Antoni Tajduś składa gratulacje Wiesławowi Ochmanowi
Doktor honoris causa AGH Wiesław Ochman
W uroczystości wzięli udział przedstawiciele wydziałów,
pracownicy naukowi oraz zaproszeni goście. Posiedzenie
otworzył hymn Gaude Mater Polonia, a zakończyła pieśń
Gaudeamus igitur w wykonaniu chóru Zespołu Pieśni i Tańca
„Krakus”.
Uroczystość rozpoczęła się przemową rektora AGH prof.
Antoniego Tajdusia, po którym wystąpił z uzasadnieniem
wniosku o doktorat honoris causa dziekan Wydziału Inżynierii
Materiałowej i Ceramiki prof. Jan Chłopek. Laudację z okazji
nadania doktoratu wygłosił promotor – prorektor prof. Jerzy
Lis. Uchwałę Senatu Akademii Muzycznej w Katowicach
przedstawił prof. Jan Ballarin, a uchwałę Senatu Akademii
Sztuk Pięknych w Krakowie – prof. Allan Rzepka.
Wielkie zainteresowanie wzbudził „wykład mistrzowski”
nowo mianowanego doktora honoris causa. Wśród licznych
listów, adresów i wystąpień gratulacyjnych warto odnotować
pełną uznania i humoru laudację wygłoszoną przez znanego
literata Jerzego Skrobota.
Po zamknięciu posiedzenia na krużgankach gmachu siódmemu z kolei doktorowi honoris causa Wydziału składano
gratulacje. Po południu odbyło się spotkanie towarzyskie
w siedzibie chóru Krakusa przy ul. Reymonta.
Wiesław Ochman urodził się 6 lutego 1937 roku w Warszawie. Zainteresowania artystyczne skierowały go do Liceum
Plastycznego w Bolkowie, przekształconego po przeniesieniu
muzyce pozwoliła rozstrzygnąć rada prof. Tomasza Kurosia,
teścia, który orzekł: Niech Pan spróbuje w operze, a jak się nie
uda, wróci Pan do katedry. Po wielu latach wrócił na uczelnię,
by odebrać godność doktora honoris causa!
Wspaniała kariera muzyczna zaczęła się debiutem w Operze Śląskiej w Bytomiu (1960 r.), po którym nastąpiły liczne
i świetnie oceniane występy na największych scenach operowych i estradach Europy i Ameryki – z udziałem najwybitniejszych artystów. Dokonał wielu nagrań fonograficznych
i wystąpił w kilku filmach muzycznych. Otrzymał wiele
nagród. W ostatniej dekadzie zajął się również reżyserią operową. Jest też artystą malarzem krajobrazów i martwej natury,
a jego dzieła znajdują się w licznych galeriach i prywatnych
zbiorach. Duże zasługi i uznanie odniósł też jako kolekcjoner
oraz mecenas promotor polskiej kultury i sztuki. Cenną jest
również działalność charytatywna Ochmana na rzecz kultury,
opieki medycznej i stypendiów.
Życie i dzieło doktora honorowego opisuje szeroko Jerzy
Skrobot w książce Tonacje sławy. Opowieść o Wiesławie
Ochmanie (Promotor, Kraków 2006). Natomiast pamiątką
z uroczystości jest licząca 32 strony broszura zawierająca teksty kolejnych wystąpień z posiedzenia Senatu uczelni – w tym
„wykład mistrzowski” samego Wiesława Ochmana.
Henryk Gaertner
ALMA MATER
45
ODESZLI...
Wspomnienie o profesor Krystynie Bednarskiej-Ruszajowej
15
kwietnia 2008 roku zmarła w Krakowie prof. Krystyna wraz z obszernym wstępem, syntetycznie charakteryzującym dorobek
Bednarska-Ruszajowa, emerytowany nauczyciel akademicki polskiej bibliologii. Zostało ono przyjęte z uznaniem przez społeczność
w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ. Urodziła naukową w Polsce i za granicą i uzyskało Nagrodę Naukową im. Adasię 14 października 1945 roku w Bieczu. Po ukończeniu tam liceum ma Łysakowskiego przyznawaną przez Stowarzyszenie Bibliotekarzy
ogólnokształcącego rozpoczęła studia na Wydziale Filologicznym Uni- Polskich (1996 r.).
wersytetu Jagiellońskiego. Studiowała polonistykę, którą ukończyła
Podążając własnym szlakiem badawczym, prof. Krystyna Bedw 1968 roku z wynikiem bardzo dobrym, uzyskując stopień magistra narska-Ruszajowa opowiadała się za ścisłą współpracą naukową
filologii polskiej. Pracę magisterską z literatury
w środowisku międzynarodowym. Częste
staropolskiej napisała pod kierunkiem prof. Stawyjazdy studyjne do Niemiec – do ośrodków
nisława Grzeszczuka, który na wiele lat stał się
bibliologicznych w Bochum, Wolfenbüttel,
dla niej naukowym opiekunem i mistrzem.
Heidelbergu, Bremie i Marburgu – umocniły jej
Po ukończeniu studiów rozpoczęła, w 1968
zainteresowanie tematyką szeroko rozumianej
roku, pracę w Bibliotece Jagiellońskiej. Zainksiążki i kultury niemieckiej oraz ich związków
teresowania naukowe prof. Bednarskiej-Ruz Polską. W wyniku kwerend prowadzonych
szajowej wykrystalizowały się i ugruntowały
w książnicach niemieckich poczyniła kilka
w pełni po przejściu w 1974 roku do Zakładu
znaczących odkryć archiwalnych, wnosząc
Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej
istotny wkład w uzupełnienie bazy źródłowej do
Instytutu Filologii Polskiej UJ. Jednostce tej
polskich badań historycznych okresu rozbiorów.
– przekształconej w 1992 roku w katedrę, a w
Z czasów naukowych wypraw do Niemiec
1996 roku, po przeniesieniu na Wydział Zarząpochodzą też cenne opracowania dotyczące
dzania i Komunikacji Społecznej, w Instytut
oświeceniowych czasopism niemieckich i stanu
Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa
badań bibliologicznych, jak również bibliogra– pozostała wierna. Zaraz po powstaniu Infia Światowe badania nad opisami bibliotek
stytutu, w latach 1996–1999, była zastępcą
w utworach literackich (1998 r.).
dyrektora, od założenia Instytutu do 2002 roku
Po opublikowaniu, w roku 1996, rozprawy
pełniła funkcję kierownika Zakładu Książki i Jej
metodologicznej Nowe metody w badaniach
Stoją od lewej: prof. Wanda Pindlowa (emeFunkcji w Komunikowaniu Społecznym, przez
nad dawną książką prof. Bednarska-Ruszajowa
rytowany pracownik Instytutu Informacji
wiele lat (1981–1996) kierowała też studiami po- Naukowej i Bibliotekoznawstwa) oraz prof. powróciła do zawsze bliskich jej sercu badań
dyplomowymi z zakresu bibliotekoznawstwa.
nad epoką oświecenia w książce Uczyć − bawić
Krystyna Bednarska-Ruszajowa
Profesor Krystyna Bednarska-Ruszajowa
− wychowywać. Książka i jej funkcja społeczna
całe swoje naukowe życie poświęciła bibliologii. Rezultatem szcze- w Polsce w okresie oświecenia (2004 r.). Dała w niej błyskotliwy
gólnego zainteresowania problematyką metodologiczną oraz źródło- wykład wszechstronnej wiedzy, popartej trzydziestoletnim doświadznawczą w tej dyscyplinie stała się zarówno jej rozprawa doktorska, czeniem pracy bibliologa i nauczyciela akademickiego.
jak i habilitacyjna.
W ostatnich latach prof. Bednarska-Ruszajowa poszerzyła swoje
Obroniona na Wydziale Filologicznym UJ w 1980 roku praca zainteresowania naukowe o poszukiwanie tematyki bibliologicznej
doktorska Książka, literatura, czytelnictwo na łamach „Monito- w pamiętnikach, a następnie w utworach literackich z trzech wieków
ra”(1765–1785), której promotorem był prof. Stanisław Grzeszczuk, – od XVIII po XX. W roku 2003 ogłosiła drukiem pracę o chaprzyczyniła się do pogłębienia zainteresowań badawczych prof. rakterze rekonesansu źródłowego zatytułowaną Biblioteki i książki
Bednarskiej-Ruszajowej i skupienia uwagi na okresie oświecenia. w pamiętnikach polskich XVIII–XX wieku (2003 r.). Zaledwie trzy
Głównym efektem zainteresowania tą epoką, a zarazem wynikiem lata później wiedza wyniesiona ze studiów polonistycznych w połąprzemyślanej metodyki badań stała się rozprawa habilitacyjna Od czeniu z doskonalonym przez lata naukowym warsztatem bibliologa
Homera do Jana Jakuba Rousseau. W kręgu lektur profesorów krakow- przyniosły plon w postaci monografii Biblioteki w literaturze polskiej.
skich okresu oświecenia, opublikowana w roku 1991. Monografia ta, Nikt nie odbierze prof. Bednarskiej-Ruszajowej zasługi uchwycenia,
pod wieloma względami pionierska i odkrywcza, została uhonorowana po raz pierwszy w polskim piśmiennictwie księgoznawczym, obrazu
Nagrodą Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego.
bibliotek, jaki wyłania się z twórczości fabularnej pisarzy od czasów
Po uzyskaniu habilitacji (1991 r.) na Wydziale Filologicznym oświecenia po teraźniejszość.
Uniwersytetu Wrocławskiego prof. Bednarska-Ruszajowa utrzymała
Praca naukowa stanowiła ważną część jej życia. Działalność
dotychczasowe kierunki swoich dociekań naukowych, ze szczególnym badawcza przejawiała się nie tylko w licznych i różnorodnych pubnastawieniem na problematykę bibliografii. Podjęła monumentalny likacjach. Wielokrotnie występowała z referatami na zagranicznych
projekt udokumentowania dorobku czterech wieków polskiego sympozjach naukowych, w Polsce systematycznie uczestniczyła
księgoznawstwa, który zaowocował wydaniem we Frankfurcie nad w posiedzeniach Pracowni Oświecenia IBL PAN i w licznych konfeMenem obszernej bibliografii Das polnische Buchwesen. Biblio- rencjach bibliologicznych.
graphische Einführung (1994 r.). Dzieło to obejmuje spis polskich
Wielką pasją prof. Bednarskiej-Ruszajowej była praca dydaktyczprac księgoznawczych od roku 1601 do 1985 w układzie działowym na. Prowadziła seminaria magisterskie i licencjackie oraz wykłady
46
ALMA MATER
w zakresie bibliografii, metodologii księgoznawstwa oraz roli biblioteki moc i energię niezbędną do aktywności, działania, do pracy naukowej
i książki w procesach komunikacji społecznej. Na użytek studentów i dydaktycznej, wymagającej przecież koncentracji, jasności umysłu,
wraz z Marią Kocójową i Wandą Pindlową opracowała dwa podręcz- panowania nad czasem.
niki, z których owocnie korzystało kilka pokoleń przyszłych polskich
Zawsze była subtelna i altruistyczna. W sytuacji kłopotów innych
bibliologów. Wypromowała 65 magistrów, 22 licencjatów oraz dwoje osób śpieszyła z pomocą, nie narzucając się, nie robiąc tego na pokaz.
doktorów. W stosunku do studentów była opiekuńczo zacna i taktownie Własne problemy ukrywała, nie chcąc nimi obciążać innych. Nauka
troskliwa. Stawiała im wysokie
była jej fascynacją, fascynacją
merytoryczne wymagania, ale
był świat bibliotek gromadzących
też szanowała indywidualność
wielowiekowy dorobek myśli
studentów, traktując pobłażliwie
ludzkiej, świat książki jako zapis
młodzieńcze niedostatki i jedtej myśli. Interesował ją wiek
nocześnie wymagając rzetelnej
osiemnasty, intelektualny i ideowiedzy.
wy próg naszej współczesności,
Dowodem uznania dla postameandry myśli przechodzącej
wy prof. Bednarskiej-Ruszajowej
w epokę romantyzmu, rozwijanej
jako badacza i nauczyciela akawśród ludzi mieszkających na
demickiego było odznaczenie jej
ziemiach dawnej Rzeczypospow 1990 roku Złotym Krzyżem
litej i Europy, Polski i Niemiec.
Zasługi oraz przyznanie w roku
Badaniom poświęcała swój czas,
1997 Medalu Komisji Edukacji Od lewej prof. Jan Pirożyński (nieżyjący już były dyrektor Biblioteki Ja- udało jej się dokonać rozstrzyggiellońskiej), prof. Wanda Pindlowa, prof. Anna Żbikowska-Migoń (Instytut nięć szeregu problemów, odkryć
Narodowej.
Profesor Krystyna Bednar- Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego) i nowych ustaleń. Do końca pozoska-Ruszajowa była nie tylko oraz prof. Krystyna Bednarska-Ruszajowa podczas jubileuszu 45-lecia stała aktywna.
pracy naukowej prof. Wiesława Bieńkowskiego, październik 1995 r.
uczoną, badaczką, nauczycielem
W osobie prof. Krystyny
akademickim, była też naszą bliską koleżanką, nauczycielką, przyja- Bednarskiej-Ruszajowej utraciliśmy wielkiej miary uczoną, obdarzaną
ciółką. Jej śmierć poprzedziła długoletnia, naznaczona wielkimi cier- przez współpracowników szacunkiem i kochaną przez studentów.
pieniami choroba, której w sposób niezwykły, z odważną determinacją, Utraciliśmy pięknego człowieka, który kroczył przez życie z godnością
spoglądała w twarz, nigdy nie ulegając niezliczonym przeciwnościom. i odwagą. Na posiedzeniu 8 stycznia 2008 roku Centralna Komisja
Nie chciała poddać się chorobie, a my, którzy byliśmy tego świadkami, do spraw Stopni i Tytułów podjęła decyzję o nadaniu jej tytułu naunie potrafiliśmy odpowiedzieć sobie na pytanie, w jaki sposób jest tego kowego profesora w dziedzinie nauk humanistycznych. Nominacji
w stanie dokonać. Jej dyskrecja nie pozwalała na odgadnięcie źródeł profesorskiej nie zdążyła już odebrać...
tak niezwykłej dzielności. Nie wiemy, jak potrafiła znaleźć w sobie
Maria Próchnicka
A. Wojnar
A. Wojnar
PIERWSZA ROCZNICA ŚMIERCI
PROF. ANDRZEJA KAPISZEWSKIEGO
Uroczystość upamiętniająca pierwszą rocznicę śmierci prof. Andrzeja Kapiszewskiego odbyła się 5 maja br. w auli Collegium Maius. Spotkanie,
zatytułowane Andrzej Kapiszewski Distinguished Lecture Series, zostało zorganizowane przez Katedrę Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego, Fundację The Kapiszewski Center for Bridging Cultural Boundaries oraz Krakowską Szkołę Wyższą im. Andrzeja
Frycza Modrzewskiego. Licznie zgromadzeni goście, w tym rektor UJ Karol Musioł, rektor Krakowskiej Szkoły Wyższej prof. Jerzy Malec,
rodzina zmarłego – żona Maria i syn Piotr, oraz przyjaciele wysłuchali wykładu prof. Maria Sznajdera z Wydziału Nauk Politycznych Uniwersytetu w Jerozolimie pt. Destroying Myths about Peace in the Middle East: Some Realities about the Israeli-Arab Pacification Process.
W tym samym dniu w kościele św. Anny w Krakowie odprawiona została msza święta w intencji prof. Andrzeja Kapiszewskiego.
ALMA MATER
47