Handel międzynarodowy – teoria, korzyści, ograniczenia

Handel międzynarodowy –
teoria, korzyści, ograniczenia
Jerzy Wilkin
„Wprowadzenie do ekonomii”
WNE UW
Struktura wykładu






Dlaczego istnieje handel
międzynarodowy?
Funkcja produkcji i możliwości
produkcyjne gospodarki;
Równowaga ogólna w gospodarce
zamkniętej i otwartej;
Teoria handlu D. Ricardo;
Neoklasyczna teoria handlu
międzynarodowego (Heckschera-Ohlina);
Handel wewnątrzgałęziowy
Korzyści z handlu międzynarodowego






Handel jako gra o rosnącej sumie: w wyniku handlu
wszyscy jego uczestnicy mogą wychodzić z niej z
korzyściami;
Handel zagraniczny zwiększa korzyści ze skali produkcji;
HZ pozwala zwiększyć korzyści związane ze
specjalizacją i podziałem pracy;
HZ pozwala efektywniej wykorzystać dostępne czynniki
produkcji;
HZ pozwala przełamać bariery dostępności czynników
produkcji;
HZ zwiększa różnorodność dostępnych produktów i
usług
Teoria D. Ricardo:
klasyczna teoria handlu zagranicznego
Liczą się koszty komparatywne (względne), a nie koszty
absolutne. Handel zagraniczny jest korzystny nawet jeśli
w jednym z krajów handlujących wszystkie koszty
produkcji są niższe niż w drugim;
 Założenia modelu Ricarda:
- Doskonała konkurencja;
- Jedynym czynnikiem produkcji jest siła robocza;
- Siła robocza jest doskonale mobilna wewnątrz kraju, ale
nie jest mobilna między krajami;
- O pozycji konkurencyjnej kraju decyduje względna
przewaga w zakresie kosztów produkcji

Założenia teorii Heckschera-Ohlina –
teoria neoklasyczna






Występuje doskonała konkurencja (firmy są liczne i
maksymalizują zysk, a w punkcie równowagi zyski są
równe zero);
Dzięki doskonałej konkurencji występuje pełne
zatrudnienie czynników produkcji (np. siły roboczej czy
kapitału);
Technologie wytwarzania (tzn. funkcje produkcji) tych
samych dóbr są identyczne we wszystkich krajach i
występują stałe przychody skali produkcji (tzn. np.
podwojenie wszystkich nakładów umożliwia podwojenie
wielkości produkcji);
Gusta społeczeństw są takie same we wszystkich krajach
(identyczne funkcje użyteczności);
Ilość czynników produkcji jest określona (egzogenicznie) w
danej gospodarce;
Występuje doskonała mobilność czynników produkcji
wewnątrz kraju i brak w skali międzynarodowej
Równowaga w gospodarce otwartej
F
Nachylenie: -(PC/PF)
FK
AK
A
FP
0
D
CK
Uf
AP
CP
UA
Tot: -(PTC/PTF)=PTOT
C
Nowa teoria handlu międzynarodowego



-
Jednym z jej twórców jest Paul Krugman
(Nagroda Nobla w ekonomii w 2008 r.);
Eksponuje korzyści z handlu zagranicznego –
korzyści międzygałęziowych;
Kwestionuje:
Stałe przychody skali (wskazuje na korzyści
skali);
Liberalizacja handlu przynosi podwójne korzyści
dla konsumentów: zwiększa różnorodność dóbr
dostępnych na rynku i obniża ceny
Protekcjonizm handlowy: za i przeciw
Kto korzysta na protekcjonizmie
handlowym;
 Kategoria renty politycznej
 Taryfowe i pozataryfowe instrumenty
polityki handlowej;
 Skutki wprowadzenia cła dla
producentów, konsumentów i państwa;
 Protekcjonizm handlowy na przykładzie
produktów rolnych

Skutki wprowadzenia cła (t) w kraju małym:
analiza w ramach równowagi cząstkowej jednego
towaru
Skutki wprowadzenia cła:
oznaczenia
Zmiany w poziomie dobrobytu społecznego
wskutek wprowadzenia cła:
 Renta producenta:
+a
 Renta konsumenta:
- (a+b+c+d)
 Dochody fiskalne państwa: +c


Zmiana w dobrobycie netto: -(b+d)
Bilans handlowy i bilans płatniczy kraju
Bilans handlowy: zestawienie wartości towarów
i usług importowanych do danego kraju i z
niego eksportowanych (w 2008 roku saldo
obrotów towarowych było w Polsce ujemne i
wynosiło 24 mld zł, natomiast saldo usług było
dodatnie i wynosiło ok. 5 mld zł.); w 2013 r. kraj
nasz zanotuje dodani bilans handlowy
 Bilans płatniczy zawiera zestawienie wszystkich
transakcji z zagranicą i oprócz tzw. obrotów
bieżących (towary, usługi i transfery bieżące),
uwzględnia przepływy kapitałowe i finansowe, w
tym napływ bezpośrednich inwestycji
zagranicznych.

Bilans handlowy Polski
Bilans płatniczy Polski
Pytania problemowe






Jakie są główne korzyści z handlu
międzynarodowego?
Założenia klasycznej teorii handlu D. Ricardo
Założenia neoklasycznej teorii handlu
Heckschera-Ohlina
Co to jest protekcjonizm handlowy i jakimi
instrumentami się posługuje?
Jakie są skutki wprowadzenia ceł?
Bilans handlowy i bilans płatniczy kraju