File

System operacyjny (OS – Operating System) – Jest to oprogramowanie
umożliwiające komunikację pomiędzy użytkownikiem a sprzętem
komputerowym oraz tworzące środowisko do uruchamiania i pracy
innych aplikacji. Do głównych zadań systemu operacyjnego (a dokładniej
jego jądra) należy:
- Zarządzanie zasobami komputera: procesorem, pamięcią, urządzeniami
peryferyjnymi (obsługa sprzętu oraz zapewnienie równolegle wykonywanym
zadaniom jednolitego dostępu do sprzętu)
- Planowanie oraz przydział czasu procesora poszczególnym zadaniom.
- Kontrola i przydział pamięci operacyjnej dla uruchomionych zadań.
- Koordynacja pracy urządzeń wewnętrznych i zewnętrznych.
- Ochrona danych i pamięci – tak aby jeden z uruchomionych programów, w
wyniku błędu lub zamierzonego działania nie blokował innych programów i całego
sytemu.
Poza głównymi zadaniami systemu dotyczącymi głównie obsługi sprzętu OS
wykonuje mnóstwo innych zadań ułatwiających pracę jego użytkownikowi.
Ważną cechą ułatwiającą komfort pracy z systemem operacyjnym jest graficzny
interfejs użytkownika (Graphical User Interface), który przy pomocy grafiki
ułatwia pracę i korzystanie z komputera.
Pod względem sposobu komunikacji z użytkownikiem systemy operacyjne (a
dokładniej ich powłoki) dzielimy na:
- Systemy tekstowe – Nie posiadające środowiska graficznego, do komunikacji
z komputerem użytkownik używa tekstowych komend. Przykłady: DOS
- Systemy graficzne – Do komunikacji z użytkownikiem wykorzystują nie tylko
tekstowe komunikaty ale również graficzne okna i symbole.
FileApple Macintosh Desktop
Snow Leopard Desktop - Interfejs
Windows 3.11 - Interfejs
Windows 7 - Interfejs
Warstwowa budowa systemu operacyjnego.
Podczas pracy OS komunikuje się zazwyczaj z elektroniką komputera poprzez
BIOS i sterowniki choć jest możliwa również jego bezpośrednia komunikacja ze
sprzętem co zostało pokazane na obrazku poniżej. System operacyjny można
przedstawić w postaci modelu warstwowego.
Warstwowy model systemu operacyjnego 1
Warstwowy model systemu operacyjnego 2
Schematyczna budowa systemu komputerowego.
Warstwowa budowa systemu operacyjnego 3
Powyższy schemat przedstawia ogólną budowę systemu operacyjnego.
Podstawową częścią OS jest jądro systemu (kernel). Jądro odpowiedzialne jest za
pracę systemu i wykonywanie wszystkich jego zadań. Jądro poprzez sterowniki i
BIOS komunikuje się z elektroniką komputera. Aby użytkownik mógł
komunikować się z jądrem system operacyjny posiada powłokę (Shell lub też
interpreter). Powłoka systemowa jest to program pełniący rolę pośrednika
pomiędzy całym systemem operacyjnym a użytkownikiem. Powłoki mogą być
tekstowe lub graficzne o czym możesz przeczytać wyżej.
Warstwowa budowa systemu operacyjnego 3
Zadania poszczególnych warstw systemu operacyjnego.
Zadania Systemu Operacyjnego
Cechy współczesnych systemów operacyjnych:
- Wielozadaniowość (inaczej wieloprocesowość) – jest to cecha systemu
operacyjnego (a dokładniej jądra, z ang. kernel) umożliwiająca mu “jednoczesne”
wykonywanie więcej niż jednego programu. Wielozadaniowość otrzymuje się
poprzez tzw. scheduler, czyli algorytm odpowiedzialny za przydzielanie czasu
procesora programom. Algorytm ten kolejkuje i porządkuje procesy, które mają
być wykonane w zależności od ich priorytetu. W takim systemie każdy proces
jest wykonywany jakiś kwant czasu, po czym następuje przerwanie jego pracy
przez scheduler. Program pozostaje “w uśpieniu” do momentu, gdy znów
zostanie mu przydzielony czas procesora.
- Wielodostępowość – Wielodostępowy system operacyjny umożliwia wielu
użytkownikom pracę na jednym komputerze.
- Wieloprocesorowość – System wieloprocesorowy jest w stanie
wykorzystywać do pracy wielu procesorów.