docStyczeń 2016 - Podkarpacka Izba Rolnicza
download 
Reklamacja Transkrypt
Styczeń 2016 - Podkarpacka Izba Rolnicza
PO DK M BEZP AR IES ŁA PA IĘ TN CK CZ Y ICH NIK RO LN IKÓ W Nr 1 (45) styczeń 2016 Budżet Podkarpackiej Izby Rolniczej przyjęty Szanowni Czytelnicy, W bieżącym wydaniu opisujemy jak wygląda rynek makronawozów mineralnych, podpowiadamy na jakie elementy składowe nawozów zwrócić uwagę, by ich zakup okazał się opłacalny oraz skupiamy się na zmianach przepisów prawnych, które będą obowiązywały od 1 stycznia 2016 roku. Informujemy również o wejściu w życie tzw. „Kosiniakowego”, nowego świadczenia rodzicielskiego, nazwanego tak od nazwiska jego pomysłodawcy, które będą otrzymywać osoby zatrudnione na umowę o dzieło, studenci, rolnicy i bezrobotni, piszemy o zmianach w dopłatach do materiału siewnego oraz zachęcamy do składania wniosków do Agencji Rynku Rolnego o refundację kosztów uzyskania certyfikatów niezbędnych przy np. produkcji ekologicznej czy integrowanej. W numerze znajdziecie Państwo także informację o interwencjach Krajowej Rady Izb Rolniczych, poznacie stanowisko samorządu rolniczego w sprawie sytuacji na krajowym rynku trzody chlewnej oraz uzyskacie odpowiedzi na pytania z zakresu ubezpieczeń społecznych. Zachęcam do lektury. Stanisław Bartman Prezes Podkarpackiej Izby Rolniczej W NUMERZE Od Redakcji ................................ 3 Z życia samorządu rolniczego .... 4 Wydarzenia rolnicze ................... 8 Informacje KRIR ........................ 8 Informacje rolnicze .................. 11 Informacje KRIR ...................... 12 Informacje ARiMR ................... 15 Informacje ARR ........................ 17 Porady prawne .......................... 20 Informacje KRUS...................... 21 Hodowla ................................... 24 Prezentacje ............................... 26 Porady rolnicze ......................... 28 Zdrowie i uroda ........................ 30 Agro Notowania ....................... 32 Po godzinach ............................ 34 AGRO PODKARPACIE Bezpłatny Miesięcznik Rolniczy WYDAWCY: Podkarpacka Izba Rolnicza w Trzebownisku Trzebownisko 615A, 36-001 Trzebownisko, tel. 17 871 40 78, e-mail [email protected] AGRO - PIR Sp. z o.o. w Trzebownisku Trzebownisko 615A, 36-001 Trzebownisko, tel. 17 871 40 78. REDAKCJA: Redaktor Naczelny: Arkadiusz Bęben Zespół redakcyjny: Lucyna Rudny, tel. 17 871 40 78. Adres redakcji: Trzebownisko 615A, 36-001 Trzebownisko Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń. Zastrzega sobie także prawo do skracania materiałów, zmiany tytułów i redagowania. FOTO: Archiwum PIR SKŁAD I DRUK: WAX GRAF S.C., 35-322 Rzeszów, ul. Ciepłownicza 8a, tel. 17 850 39 90 ISSN 2299-0186 nakład 2 100 ezg. AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 3 Z ŻYCIA SAMORZĄDU ROLNICZEGO Z prac zarządu i biura Podkarpackiej Izby Rolniczej - 3 grudnia odbyło się posiedzenie Komisji Budżetowej PIR. Przedmiotem posiedzenia była m.in. analiza projektu budżetu i planu finansowego Izby na 2016 rok. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele zarządu Izby oraz główna księgowa Beata Herjan. W tym dniu odbyło się także posiedzenie zarządu Izby, podczas którego zarząd zaopiniował dwa projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego położone na terenie gminy Nowa Dęba, oraz wydał opinie do pięciu projektów uchwał Rad Gmin i Rad Miast w sprawie obniżenia średniej ceny skupu żyta przyjmowanej jako podstawa obliczenia podatku rolnego w 2016 roku. Ponadto zarząd zapoznał się z wnioskami zgłoszonymi podczas obrad Rad Powiatowych Izby powiatów przemyskiego i jasielskiego. - 4 grudnia odbyło się posiedzenie Komisji Rewizyjnej PIR, podczas którego członkowie Komisji m.in. zapoznali się z informacją na temat działalności finansowej Izby w 2015 roku oraz planem działalności finansowej Izby na 2016 rok. W spotkaniu uczestniczyli: wiceprezes Jerzy Bator, członek zarządu Marian Szczepański, dyrektor biura Arkadiusz Bęben i główna księgowa Beata Herjan. - 7 grudnia członek zarządu Izby Marian Szczepański, uczestniczył w Wietlinie III w szkoleniu na temat pozyskiwania środków z perspektywy PROW 2014 - 2020 w świetle tworzenia grup producenckich. - 9 grudnia prezes zarządu Izby Stanisław Bartman, uczestniczył w Warszawie w II Posiedzeniu Krajowej Rady Izb Rolniczych V kadencji. W tym dniu wiceprezes Izby Jerzy Bator, wziął udział w Rzeszowie w Gali Programu „Smaczne bo Podkarpackie’ 2015”. - 10 grudnia członek zarządu Izby Marian Szczepański, uczestniczył w Przeworsku w konferencji poświęconej 150 - letniej historii Kół Gospodyń Wiejskich w Polsce. - 14 grudnia podczas posiedzenia, zarząd Izby zaopiniował projekt uchwały Sejmiku Województwa Podkarpackiego w sprawie określenia ogólnej powierzchni przeznaczoFot. A. Warzecha nej pod uprawy maku i konopi włóknistych Stanisław Fal członek zarządu Podkarpackiej Izby Rolniczej podczas oraz rejonizacji tych Walnego Zgromadzenia Izby mówił o działalności samorządu rolniupraw w roku 2016 w czego województwie podkarpackim. Zarząd wydał także opinie do szawie w spotkaniu samorządu rolniczezmiany Nr 3 Studium Uwarunkowań go z ministrem rolnictwa i rozwoju wsi i Kierunków Zagospodarowania Prze- Krzysztofem Jurgielem. Dyskutowano strzennego Gminy Przemyśl i do dwóch m.in. na temat priorytetów prac resorprojektów uchwał Rady Gminy i Rady tu rolnictwa na lata 2015 - 2019 oraz Miasta, w sprawie obniżenia średniej sytuacji na rynkach wieprzowiny i mleceny skupu żyta przyjmowanej jako ka. Podczas spotkania poruszono także podstawa obliczenia podatku rolnego kwestie szacowania strat spowodowaw 2016 roku. Ponadto zarząd podjął nych przez suszę, ograniczeń w sprzedecyzję o zgłoszeniu Izby do bazy SIR daży bezpośredniej i obrotu ziemią. (Sieć na rzecz innowacji w rolnictwie i Przedstawiciele Izb Rolniczych zwrócili na obszarach wiejskich), celem propa- uwagę na brak informacji w zakresie gowania współpracy w zakresie wdraża- prac legislacyjnych, dotyczącej realizania innowacyjnych rozwiązań w rolnic- cji wyroku Trybunału Konstytucyjnego twie, produkcji żywności, leśnictwie i na w sprawie niezgodności niektórych arobszarach wiejskich. tykułów ustawy Prawo Łowieckie z Kon- 21 grudnia podczas posiedzenia stytucją RP. zarząd Izby zaopiniował dwa projekty uchwał Rady Gminy i Rady Miasta, w Izba wraz ze Starostwem Powiatosprawie obniżenia średniej ceny skupu wym w Łańcucie, zorganizowała 15 żyta przyjmowanej jako podstawa obli- grudnia w Kraczkowej spotkanie dotyczenia podatku rolnego w 2016 roku. czące aktualnych problemów związaW tym dniu odbyło się II Walne Zgro- nych ze szkodami łowieckimi występumadzenie Podkarpackiej Izby Rolniczej jącymi na terenie powiatu łańcuckiego. V kadencji. Ponadto w grudniu odbyły się posiedze- 30 grudnia prezes zarządu Izby nia Rad Powiatowych Izby w TarnobrzeStanisław Bartman, uczestniczył w War- gu, Rzeszowie, Kolbuszowej, Dębicy i Krośnie. Natomiast w Lesku odbyło się łączone posiedzenie Rad Powiatowych Zmiana siedziby ropczyckiej Rady Podkarpackiej Izby Rolniczej Izby powiatów: leskiego, sanockiego i bieszczadzkiego. W spotkaniach uczestPodkarpacka Izba Rolnicza informuje, że od dnia 1 stycznia 2016 r. siedziniczyli członkowie zarządu Izby. ba ropczyckiej Rady Powiatowej Podkarpackiej Izby Rolniczej znajduje się w budynku Starostwa Powiatowego w Ropczycach, ul. Konopnickiej 5. 4 Agnieszka Grela Podkarpacka Izba Rolnicza AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 Z ŻYCIA SAMORZĄDU ROLNICZEGO Budżet Podkarpackiej Izby Rolniczej przyjęty Zgodnie z ustawą o izbach rolniczych i statutem Podkarpackiej Izby Rolniczej 21 grudnia 2015 roku odbyło się w Trzebownisku Walne Zgromadzenie Podkarpackiej Izby Rolniczej. Już tradycyjnie pierwsza część Walnego Zgromadzenia, w której uczestniczyło czterdziestu delegatów poświęcona była sprawom statutowym Izby. Zgodnie z przyjętym porządkiem obrad wybrano sekretarza oraz protokolantów obrad. Równie sprawnie powołano pięcioosobową Komisję Mandatowo - Skrutacyjną, której przewodniczącą została Anna Fąfara, oraz pięcioosobową Komisję Uchwał i Wniosków, na przewodniczą której wybrano Renatę Kozdębę. Delegaci bez zastrzeżeń przyjęli protokół z poprzedniego Walnego Zgromadzenia oraz wysłuchali informacji o realizacji uchwał z dwóch po- przednich Walnych Zgromadzeń, tj. z 23 marca i 26 czerwca 2015 roku. Stanisław Bartman, prezes zarządu Izby omówił pracę zarządu w okresie od czerwca do listopada 2015 roku. Jego uwaga skupiła się głównie na odpieraniu zarzutów jednego z delegatów na Walne Zgromadzenie przeciwko działaniom zarządu Izby poprzedniej kadencji. Zarzuty dotyczyły głównie niegospodarności, złej organizacji pracy Biura Izby, niewykorzystania środków pomocowych z „Pomocy technicznej” oraz niewłaściwego reprezentowania interesów rolników. Bartman ustosunkował się do tych zarzutów przedstawiając szczegółową informację z działań zarządu Izby w latach 2010 – 2015. Uznał, że właśnie dzięki gospodarności, Podkarpacka Izba Rolnicza jako jedna z nielicznych w kraju, ma własną siedzibę. Jest to, jak mówił prezes Bartman, wyremontowany z własnych środków budynek biurowo - ad- ministracyjny z niewielkim zapleczem hotelowym, położony w atrakcyjnym miejscu województwa. Podkreślił, że wielokrotne kontrole które były przeprowadzane w tym okresie przez różne jednostki kontrolujące nie wykazały żadnych uchybień finansowo - skarbowych ani pracowniczych, co świadczy zarówno o gospodarności zarządu, jak i o dobrej pracy całego Biura Izby. Niesłusznym, zdaniem szefa Izby, jest również zarzut jakoby zarząd nie wykorzystał środków z „Pomocy technicznej” na szkolenia dla rolników. To ustawodawca w PROW na lata 2007 – 2013 wykluczył udział izb rolniczych w samodzielnym ubieganiu się o pomoc z „Pomocy technicznej”. Mimo tego, jak mówił prezes Bartman, szkolenia z udziałem Izby i współorganizowane przez Izbę odbywały się. Zarząd wychodząc naprzeciw oczekiwaniom rolników skorzystał z innej formy pomocy. Poprzez Krajową Sieć Obszarów Wiej- Fot. A. Warzecha Grudniowemu posiedzeniu Walnego Zgromadzenia Podkarpackiej Izby Rolniczej towarzyszyła wyjątkowo gorąca dyskusja AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 5 Z ŻYCIA SAMORZĄDU ROLNICZEGO skich zorganizował szereg zagranicznych wyjazdów szkoleniowych, konferencji i forów dla rolników. Czynnie włączył się w promocję spożycia wołowiny, wieprzowiny, drobiu i artykułów zbożowych poprzez organizowanie pikników finansowanych z Funduszów Promocji Agencji Rynku Rolnego. Również nieprawdą, zdaniem szefa Izby, jest brak zaangażowania w działania na rzecz rozwiązywania problemów rolników. Zarząd wielokrotnie, z pozytywnym skutkiem, wnioskował o zmianę zasad ubiegania się o środki pomocowe w ramach PROW 2007 - 2013. Zabiegał o zmianę zapisów prawnych ustaw dotyczących rolnictwa, uczestniczył w rozmowach na temat rolnictwa na szczeblu wojewódzkim z szefostwem jednostek obsługujących rolnictwo. W tym samym tonie wypowiadali się Stanisław Fal i Jerzy Bator, członkowie zarządu Izby. Stanisław Fal przypomniał, że działania samorządu rolniczego są uwarunkowane zapisami prawa i nie można wymagać od izb więcej niż stanowi prawo, a prawo ogranicza izby do roli opiniodawcy. Natomiast wiceprezes Izby Jerzy Bator, odnosząc się do stawianych zarzutów podkreślił, że każdy rolnik, który zwrócił się do Izby o pomoc, taką pomoc w miarę możliwości zarządu otrzymał. Po wymianie opinii w sprawie realizacji wniosków z poprzedniego Walnego Zgromadzenia które przedstawił Stanisław Fal, delegaci Walnego Zgromadzenia skupili się na przyjęciu szeregu uchwał związanych z wynagrodzeniem pracy delegatów i członków rad powiatowych. Przyjęciu uchwał towarzyszyła gorąca dyskusja na temat ich wysokości. Generalnie delegaci uznali, że po dwóch kadencjach „oszczędzania” na osiągnięcie celu, którym było oddanie do użytku własnej siedziby, należy docenić pracę członków rad powiatowych. Głównym punktem porządku obrad było przyjęcie uchwały w sprawie budżetu Podkarpackiej Izby Rolniczej na 2016 rok. Przygotowany przez zarząd Izby projekt budżetu zyskał pozytywną opinię Komisji Budżetowej Izby. Główny księgowy Izby Beata Herjan, omówiła poszczególne źródła dochodu Izby. Jak mówiła, szacunkowa kwota dochodu to 1 883 tys. zł, a głównym jego źródłem jest 2 % odpis podatku rolnego. Po stronie wydatków 6 związanych z działalnością bieżącą Izby i realizacją zadań statutowych znalazła się kwota równa dochodowi. Zaproponowany projekt budżetu delegaci Walnego Zgromadzenia uznali za realny, przegłosowali go i powierzyli jego realizację zarządowi Izby. Pierwsze Walne Zgromadzenie V kadencji powołało Komisję ds. Kobiet i Rodzin z Obszarów Wiejskich, w skład której weszły wszystkie panie, delegatki Walnego Zgromadzenia. Drugie, grudniowe Walne Zgromadzenie wybór przewodniczącej tajże komisji powierzyło jej członkiniom. Panie jednomyślnie na przewodniczącą wybrały Alinę Radecką, delegatkę z powiatu jarosławskiego. Ostatnią uchwałą jaką podjęli delegaci podczas grudniowego posiedzenia była uchwała w sprawie zaciągnięcia kredytu. Powszechnie wiadomo, że pierwsza wpłata do budżetu Izby z tytułu 2 % odpisu podatku rolnego wpłynie na konto Izby dopiero po 15 marca 2016 roku, zatem zaistniała konieczność zabezpieczenia płynności finansowej Izby w pierwszym kwartale w postaci ewentualnego uruchomienia kredytu, mimo że środki finansowe na działalność bieżącą Izby na pierwszy kwartał są na koncie. Jak mówił prowadzący obrady, możliwość zaciągnięcia kredytu jest jedynie zabiegiem zabezpieczającym i najprawdopodobniej nie trzeba będzie z niej korzystać. Pozostały do przerwy czas delegaci wykorzystali na zgłaszanie wniosków i uwag. Zgłoszone postulaty dotyczyły konieczności zmian w działaniach PROW 2014 - 2020 (modernizacji gospodarstw, restrukturyzacji małych gospodarstw), płatności obszarowych (terminu przetrzymywania owiec, wypłaty płatności po śmierci beneficjenta), podniesienia opłacalności produkcji, szkód łowieckich, czy też zmiany organizacji pracy biura Izby w Jarosławiu. Ze zgłoszonych dwunastu wniosków, wszystkie w wyniku głosowania zostały przyjęte do realizacji, a ich wykonanie delegaci powierzyli zarządowi Izby. Po przerwie obrady Walnego Zgromadzenia zostały wznowione. Prezes Bartman przywitał gości reprezentujących wojewódzkie instytucje obsługujące rolnictwo. Wśród gości byli m.in. Zygmunt Sosnowski z Agencji Nieruchomości Rolnych, Marek Ordyczyński z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Jacek Hynowski z Agencji Rynku Rolnego, Wiesław Lada z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i Lucyna Rybak z Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych. Spośród gości głos zabrał Zygmunt Sosnowski. Delegaci z żalem przyjęli informację, że pan Sosnowski po 22. latach pracy w Agencji Nieruchomości Rolnych na stanowisku dyrektora został odwołany ze stanowiska. Od tej pory będzie doradcą prezesa ANR w Warszawie. Zygmunt Sosnowski poinformował zebranych o nowym projekcie nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego autorstwa PIS. Zwrócił uwagę, że projekt znowelizowanej ustawy idzie w kierunku uproszczeń procedur zakupu ziemi przez rolników przy jednoczesnym ograniczeniu możliwości zakupu przez obcokrajowców. Jak mówił, projekt nowelizacji ustawy daje większe możliwości ANR szczególnie w zakresie pierwokupu ziemi. Dzięki możliwości dzierżawy gruntów rolnych, które znajdą się w zasobach Agencji rynek obrotu ziemią i ceny zostaną ustabilizowane. Prezes Bartman w imieniu rolników z Podkarpacia podziękował dyrektorowi Sosnowskiemu za wieloletnią współpracę z Izbą. Marek Ordyczyński dyrektor rzeszowskiej Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa podsumowując trudny ze względu na klęskę suszy i nowy sposób wypełniania wniosków obszarowych rok, zarówno dla rolników jak i pracowników Agencji, poinformował zebranych o stanie realizacji płatności bezpośrednich, ONW, płatności rolnośrodowiskowych i zapewnił, że pomimo wprowadzonej modyfikacji systemu naliczania płatności, termin ich realizacji nie jest zagrożony. Lucyna Rybak, dyrektor rzeszowskiego Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych zadowolona z dotychczasowej współpracy z samorządem rolniczym przypomniała delegatom ideę ubezpieczania się u siebie, czyli w TUW – ie i zachęcała rolników do korzystania z ubezpieczeń TUW. Pozostali goście, zabierający głos mówili o bieżącej pracy kierowanych przez siebie instytucji. Walne Zgromadzenie zakończyło złożenie życzeń świątecznych. Ewa Selwa Podkarpacka Izba Rolnicza AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 Z ŻYCIA SAMORZĄDU ROLNICZEGO AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 7 WYDARZENIA ROLNICZE / INFORMACJE KRIR Społecznicy z Radomyśla wyróżnieni Józef Rybiński, burmistrz Radomyśla Wielkiego, Kazimiera Stopa, delegatka trzech kadencji Podkarpackiej Izby Rolniczej i Edward Ryś, również były delegat samorządu rolniczego zostali wyróżnieni orderem św. Izydora Oracza przyznawanym przez Podkarpacką Izbę Rolniczą. Ordery wręczył Jerzy Bator wiceprezes Podkarpackiej Izby Rolniczej. - Odznaczenia zostały wręczone podczas „Tradycyjnego spotkania opłatkowego” które odbyło się 29 grudnia ub.r. w budynku „Sokół” w Radomyślu Wielkim - wyjaśniła Teresa Jołda delegatka mieleckiej Rady Po- wiatowej Podkarpackiej Izby Rolniczej. Jak mówiła, podczas tego spotkania, podobnie jak w latach ubiegłych władze samorządowe, będące organizatorem tego spotkania, corocznie nagradzają lokalnych społeczników. Tak też było tym razem. Władze gminy uhonorowały 30 osób, które na przestrzeni kilku ostatnich lat angażowały się w różne przedsięwzięcia na rzecz mieszkańców, trzy osoby zostało wyróżnione orderem św. Izydora Oracza, były też odznaczenia za działalność na rzecz gminy Radomyśl. „Tradycyjne spotkania opłatkowe” odbyły się w Radomyślu Wielkim po raz siedemnasty. Lucyna Rudny Podkarpacka Izba Rolnicza Fot. Krzysztof Babiarz Odznaczenia św. Izydora Oracza wręczył Jerzy Bator wiceprezes Podkarpackiej Izby Rolniczej Wniosek Rady Kobiet w sprawie kwalifikacji zakupu sprzętu Rolnik, który korzystał z PROW 2007 - 2013 z działania „Modernizacja gospodarstw rolnych” i otrzymał wsparcie np. na ciągnik, nie będzie mógł otrzymać na niego dotacji z PROW 2014 - 2020. To nie podoba się wielu rolnikom. Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych popierając wniosek posiedzenia 8 Rady ds. Kobiet i Rodzin z Obszarów Wiejskich przy Krajowej Radzie Izb Rolniczych, zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi ponownie o zastosowanie interpretacji dotyczącej uznania za kwalifikującą się operację zakupu sprzętu np. traktora w ramach poddziałania „Pomoc na inwestycje w gospodarstwach rolnych” (modernizacja gospodarstw rolnych PROW 2014 - 2020), pomimo dofinansowania w ramach PROW 2007 - 2013 tego samego sprzętu, w przypadku beneficjenta, który zna- cząco powiększył swoje gospodarstwo. Rolnicy, którzy zakupili ciągniki z dofinansowaniem z PROW 2007 - 2013, które były odpowiednie do pracy w ich gospodarstwach nie mogą, nawet w sytuacji znaczącego powiększenia gospodarstwa, dokonać z dofinansowaniem zakupu takiego samego sprzętu np. z większą mocą. Dlatego, samorząd rolniczy uważa, że w takich sytuacjach jest to niezasadne. KRIR AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 INFORMACJE KRIR Sadownicy muszą zapłacić 5% podatek Producenci którzy dostali z Brukseli wsparcie na wycofanie z rynku owoców i warzyw, muszą zapłacić z tego tytułu podatek VAT – twierdzi Ministerstwo Finansów. Dla sadowników, czynnych podatników VAT to niemiła niespodzianka. Podatku tego nie zapłacą rolnicy ryczałtowi, bo korzystają ze zwolnienia od podatku VAT. Przypomnijmy, że chodzi o unijne wsparcie dla producentów i grup producenckich owoców i warzyw. Pieniądze producentom zostały przyznane w związku z kryzysem na unijnych rynkach rolnych spowodowanym przez rosyjskie embargo. W praktyce wsparcie polegało na dofinansowaniu wycofywania z rynku owoców i warzyw, pieniądze rozdzielała Agencja Rynku Rolnego, a darmowe owoce i warzywa trafiały do różnych organizacji pożytku publicznego. Z wsparcia w całym kraju skorzystało kilka tysięcy rolników. Teraz wielu z nich, zastanawia się czy dobrze zrobiło, bo okazało się, że od otrzymanego wsparcia powinni rozliczyć VAT. W odpowiedzi na pismo Krajowej Rady Izb Rolniczych w sprawie opodatkowania podatkiem VAT unijnej pomocy finansowej udzielanej na podstawie Rozporządzenia Delegowanego Komisji ustanawiającego tymczasowe nadzwyczajne środki wsparcia dla producentów niektórych owoców i warzyw oraz zmieniającego rozporządzenie delegowane oraz Rozporządzenia Delegowanego Komisji ustanawiającego dalsze tymczasowe nadzwyczajne środki wsparcia dla producentów niektórych owoców i warzyw, resort finansów poinformował, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2014 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o VAT”, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 Wsparcie to forma wynagrodzenia za przekazane towary W praktyce oznacza to, że producenci rolni mający status podatnika VAT, przekazując owoce i warzywa dokonują odpłatnej dostawy towarów, tak więc unijna rekompensata, którą otrzymują jest formą wynagrodzenia. Zgodnie bowiem z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania, co do zasady, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów otrzymał od nabywcy lub osoby trzeciej (łącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na pozostawałyby poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT. Tylko czynni podatnicy VAT Do opodatkowania ww. czynności są zobowiązani producenci rolni będący podatnikami VAT czynnymi. Przekazane owoce i warzywa podlegają opodatkowaniu wg stawek VAT właściwych dla tych towarów. Przykładowo takie produkty rolne jak: ogórki, pomidory, marchew, cebula, ziemniaki (PKWiU 01.13) oraz jabłka, gruszki, śliwki, wiśnie i czereśnie (PKWiU 01.24) podlegają opodatkowaniu wg 5% stawki podatku od towarów i usług - na podstawie art. 41 ust. 2a w związku z poz. 1 i 4 za- Fot. Archiwum PIR Rolnicy, czynni podatnicy VAT muszą zapłacić podatek od unijnej pomocy cenę dostarczanych towarów lub świadczonych usług). Ministerstwo Finansów wyjaśniło, że podstawa opodatkowania nie obejmuje samego podatku VAT. Resort zauważa też, że przedmiotowe rekompensaty przybierają postać konkretnej kwoty za kilogram przekazanych wskazanym podmiotom owoców i warzyw, jako takie więc, zdaniem resortu, stanowią wynagrodzenie za przekazane towary. Nie stanowią one zatem dopłat o charakterze ogólnym, które łącznika nr 10 do ustawy o VAT. Do ww. dostaw nie będzie miało zastosowania zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 43 ust.1 pkt 16 ustawy o VAT, dotyczy ono bowiem wyłącznie dokonywanych przez podatnika nieodpłatnie (w rozumieniu podatku od towarów i usług) przekazań towarów, w tym przypadku darowizn żywności przekazywanych na rzecz organizacji pożytku publicznego na warunkach określonych w tym przepisie. Natomiast 9 INFORMACJE KRIR ww. zwolnienie od podatku VAT nie dotyczy dostaw towarów za wynagrodzeniem, a takimi właśnie są przedmiotowe dostawy owoców i warzyw w zamian za środki finansowe otrzymane z unijnej pomocy finansowej. Natomiast tzw. rolnicy ryczałtowi, którzy dokonują dostaw produktów rolnych pochodzących z ich własnej działalności rolniczej (a więc również w ramach bezpłatnej dystrybucji dla organizacji charytatywnych w zamian za wsparcie udzielane na podstawie ww. Rozporządzeń Komisji) nie będą odprowadzać podatku VAT z tytułu takich dostaw, rolnicy tacy korzystają bowiem ze zwolnienia od podatku VAT. Resort Finansów podkreślił, iż w przypadku innych czynności, za wykonywanie których podatnicy otrzymują unijną pomoc finansową na podstawie ww. Rozporządzeń, takich jak wycofanie z rynku do celów innych niż bezpłatna dystrybucja (np. w celu znisz- czenia), niezbierania plonów i zielone zbiory, nie stanowią odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, a także żadnej innej czynności wymienionej w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Do czynności tych nie mają zatem zastosowania przepisy o podatku od towarów i usług, w związku z powyższym ww. czynności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. KRIR Stanowisko zarządu KRIR w sprawie sytuacji na rynku trzody chlewnej W związku z bardzo trudną sytuacją na rynku wieprzowiny, zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych w dniu 22 grudnia 2015 r. przedstawił Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi swoje stanowisko w tej kwestii i propozycje wprowadzenia rozwiązań w celu poprawy tragicznej sytuacji hodowców trzody chlewnej. Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych uważa, że rosyjskie embargo na import żywności oraz wystąpienie w Polsce afrykańskiego pomoru świń to główne przyczyny złej sytuacji na rynku trzody chlewnej. W ciągu roku ceny żywca spadły o ok. 10 proc. nawet do 3 zł/kg. Według zarządu KRIR, kryzys cenowy, który utrzymuje się z małymi przerwami od ponad dwóch lat dotknął w szczególności gospodarstwa, które zainwestowały w modernizację procesów technologicznych po to, aby skutecznie konkurować na wspólnym rynku. Na tak złą sytuację na rynku trzody chlewnej ma wpływ embargo na żywność ze strony Rosji, jak również wystąpienia w Polsce afrykańskiego pomoru świń (ASF). Nie można także wykluczyć zmowy cenowej przedstawicieli sektora przetwórczego, ponieważ zastanawiającym jest fakt, że od kilku lat spadek cen skupu wieprzowiny ma miejsce w okresach przedświątecznych, gdzie zwiększa się popyt na mięso i jego przetwory. W Fot. A. Warzecha Sytuacja na rynku wieprzowiny jest tragiczna 10 AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 INFORMACJE KRIR / INFORMACJE RONICZE tym czasie zakłady przetwórcze, mając gwarancję zbytu swoich produktów, kupują tanio surowiec osiągając ogromne zyski. Zdaniem zarządu KRIR, jedną z przyczyn spadku cen mogą być również nieprawidłowości w prowadzeniu i rozliczaniu produkcji w systemie nakładczym. Umowa przewiduje zryczałtowane wynagrodzenie dla rolnika, zależne od efektów ekonomicznych mierzonych kosztem wyprodukowania 1 kg żywca wieprzowego. W umowach takich nie ma odniesienia do cen skupu tuczników. Dostarczane rolnikom prosięta najczęściej pochodzą z Holandii, Belgii, Danii, Niemiec oraz Litwy i Łotwy, co może stwarzać realne zagrożenie w postaci przywiezienia ASF. Zarząd KRIR uważa, że system nakładczy zaciemnia obraz faktycznej oceny ilości pogłowia świń w naszym kraju, tym bardziej, że nie jest znana skala tuczu na zlecenia. Zwierzęta, które trafiają do rolników do tuczu widnieją w systemie IRZ jako jego, co nie jest do końca prawdą, gdyż faktycznym ich posiadaczem (właścicielem) jest zleceniodawca usługi. Zdaniem samorządu rolniczego, chów nakładczy niszczy rodzimych producentów, przyczyniając się bezpośrednio do spadku cen w skupie. Samorząd rolniczy domagał się wielokrotnie oraz uważa za niezbędne uregulowanie prawne tego procesu, między innymi poprzez przypisanie tej trzody do numeru stada zakładu przetwórczego. Ponadto, na szczeblu krajowym powinny pilnie zostać podjęte działania rządu prowadzące do przyjęcia programu odbudowy produkcji trzody chlewnej. Wskazane byłoby też np. uruchomienie przez Agencję Rezerw Materiałowych (ARM) zakupu półtusz wieprzowych na zapasy państwowe. Kolejną sprawą jest zwiększenie nadzoru weterynaryjnego nad importem sprowadzanego mięsa. W opinii samorządu rolniczego jest ono niskiej jakości. Konieczne wydaje się również zwrócenie uwagi na zwartość mięsa w wędlinach. Jeżeli w składzie danego wyrobu udział mięsa jest mniejszy niż 80 proc., to na etykiecie powinno widnieć „wyrób mięsopodobny”. Konieczna jest także skuteczna promocja rodzimej produkcji rolno - spożywczej, która jednak nie będzie możliwa bez przyjęcia definicji polskiej żyw- ności i wdrożenia czytelnego systemu jej oznakowania w taki sposób, aby nabywca łatwo mógł zidentyfikować kraj jego pochodzenia. Nie może być tak, aby za pieniądze z Funduszu Promocji Mięsa, na który składają się rolnicy, promowane były wyroby i mięso pochodzące z zagranicy. Dlatego należy wprowadzić opłaty na fundusz promocyjny dla firm sprowadzających półtusze z zagranicy. Istotne znaczenie będzie miało także dla producentów trzody powiązanie ich umowami kontraktacyjnymi z zakładami przetwórczymi oraz przyspieszenie płatności za nabywane od rolników produkty. Rozwiązania wymaga też kwestia relacji między dostawcami żywności, a sieciami handlowymi. Kluczową sprawą pozostaje jednak zwalczenie ASF w naszym kraju, ponieważ rolnicy nie mają możliwości eksportowania mięsa na rynki pozaunijne. Bez środków finansowych koła łowieckie nie uporają się ze zmniejszeniem się stad dzików, które są nosicielami wirusa tej choroby. Rolnikom zaś trudno będzie utrzymywać reżimy produkcyjne. KRIR Dopłacą za utylizację padłych zwierząt Rolnicy chcący w sposób legalny pozbyć się swoich martwych zwierząt gospodarskich tradycyjnie będą mogli liczyć na dopłatę. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa bowiem poinformowała na swojej stronie internetowej, że przystępuje do zawierania umów na dofinansowanie kosztów utylizacji padłych zwierząt gospodarskich na 2016 rok. Jak czytamy na stronach internetowych Agencji, od 1 stycznia 2016 roku dla rolników z Podkarpacia trzy firmy utylizacyjne będą świadczyły usługi z dofinansowaniem Agencji. Będą to: „Saria Polska” Sp. z o.o., PPP „BACU- AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 TIL” Sp. J. i ZR-P „FARMUTIL HS” S.A. Przypomnijmy, że na pomoc ze strony Agencji w postaci dofinansowania usług utylizacyjnych może liczyć każdy rolnik, który prowadzi swoje gospodarstwo w myśl przepisów o podatku rolnym lub działa w ramach regulacji działu specjalnego produkcji rolnej. W zależności od wieku i gatunku zwierzęcia stopień dofinansowania może być różny. I tak, Agencja sfinan- suje za rolnika nawet 100 % kosztów utylizacji zwierząt o ile martwe bydło żyło dłużej niż 4 lata, a zgłoszone do unieszkodliwienia owce i kozy ukończyły przynajmniej 1,5 roku. Rolnicy chcący się pozbyć bydła młodszego niż wspomniane lub owiec i kóz padłych przed 18. miesiącem życia mogą liczyć na dofinansowanie w wysokości 75% poniesionych kosztów. Lucyna Rudny Podkarpacka Izba Rolnicza ( Przydatne informacje ( ¶ PPP Bacutil Sp. J., tel. 81 882 47 27 ¶ SARIA POLSKA Sp. z o.o., tel. 12 387 30 65 ¶ ZR – P FARMUTIL HS SA, tel. 67 281 42 61 11 INFORMACJE KRIR O nadzwyczajnej pomocy w sektorze mleka i wieprzowiny Fot. Archiwum PIR Będą pieniądze dla producentów mleka i wieprzowiny Polska otrzymała kwotę 28 946 973 euro na tymczasową nadzwyczajną pomoc dla producentów mleka i wieprzowiny. 28 grudnia 2015 r. Krajowa Rada Izb Rolniczych przedstawiła opinię samorządu rolniczego do projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie realizacji przez Agencję Rynku Rolnego zadań związanych z ustanowieniem tymczasowej nadzwyczajnej pomocy dla rolników w sektorach hodowlanych. Krajowa Rada Izb Rolniczych zaproponowała m.in. w § 6 ust. 1, pkt. 1 zniesienie ograniczenia dostępu do pomocy dla producentów, którzy w dniu 30 września 2015 roku posiadali nie więcej niż 2 tys. świń, przy jednoczesnym utrzymaniu zapisu § 7, że wsparcia udziela się w wysokości obliczonej na podstawie liczby świń, jednak nie więcej niż 2 tys. świń. Wprowadzone rozwiązanie jest analogiczne do tego wprowadzonego przy do- 12 Projekt stosownego rozporządzenia Rady Ministrów związany ze wspomnianym wsparciem dla producentów mleka i wieprzowiny jest już po konsultacjach społecznych i uzgodnieniach międzyresortowych. Projekt zakłada, że stawka pomocy dla producentów wieprzowiny nie może być większa niż 70 zł/sztukę, a wsparcie udzielone będzie producentowi, który w dniu 30 września 2015 roku posiadał nie więcej niż 2 tys. świń. Projekt przewiduje, że wsparcie otrzymają też producenci mleka, którzy w roku kwotowym 2014/2015 wprowadzili do obrotu mleko w ilości nie mniejszej niż 15 tys. kg. Projekt zakłada że wsparcie będzie udzielane producentowi świń, jeżeli: ¶ w dniu 30 września 2015 r. posiadał nie więcej niż 2 tys. świń, co jest ustalane na podstawie danych zawartych w rejestrze zwierząt gospodarskich oznakowanych i siedzib stad tych zwierząt, ¶ w okresie od 1 października do 31 grudnia 2015 r. sprzedał co najmniej 5 i nie więcej niż 2 tys. świń objętych kodem CN 0103 92 19 lub loch objętych kodem CN 0103 92 11 o numerze identyfikacyjnym, który jest numerem siedziby stada tego producenta; ¶ w okresie od 1 października 2015 r. do 7 stycznia 2016 r. co naj- mniej 5 świń objętych kodem CN 0103 92 19 lub loch objętych kodem CN 0103 92 11 o numerze identyfikacyjnym, który jest numerem siedziby stada tego producenta, zostało poddanych ubojowi w rzeźni. W wyniku konsultacji, pomocą mają zostać objęci także producenci trzody utrzymujący świnie w cyklu otwartym. Dla nich jednak dofinansowanie będzie o połowę niższe niż w przypadku rolników hodujących trzodę w cyklu zamkniętym. Zgodnie z projektem, wsparcie będzie udzielane producentowi mleka jeżeli: ¶ w roku kwotowym 2014/2015 wprowadził do obrotu mleko w ilości nie mniejszej niż 15 tys. kg, ¶ w dniu złożenia wniosku o udzielenie wsparcia posiada co najmniej 3 krowy typu użytkowego: mleczny lub kombinowany, w wieku przekraczającym 24 miesiące, zgłoszone do rejestru zwierząt gospodarskich oznakowanych i siedzib stad tych zwierząt. Planuje się, że pomoc finansowa zostanie przyznana do liczby kilogramów mleka wprowadzonego do obrotu w roku kwotowym 2014/2015 przez producenta mleka, jednak nie większej niż 300 tys. kg. Na podst. www.minrol.gov.pl oprac. LR AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 INFORMACJE KRIR płatach ONW, przy których posiadanie więcej niż 75 ha obszarów ONW nie wyklucza z płatności, natomiast posiadacz większej ilości ha z ONW płatność otrzymuje jedynie do 75 ha. W § 6 ust. 1, pkt. 2, który dotyczy okresu, od którego należy liczyć liczbę sprzedanych sztuk, należy wziąć pod uwagę datę 1 września, a nie jak zaproponowano - 1 października. Zakres trzech miesięcy może stworzyć sytuację, w której rolnik pomimo stanu na dzień 30. go września nieprzekraczającej 2 tys. sztuk - ostatnią sztukę sprzedaje 30 września. Po sprzedaży wykonywana jest dezynfekcja, ponownie zasiedla się budynki i najwcześniej zaczyna się sprzedawać tuczniki w styczniu. W ten sposób rolnik zostaje pokrzywdzony przez to rozporządzenie. Pełen okres chowu trzody chlewnej trwa przynajmniej 120 dni, a nie 90 (zasiedlenie – tucz – dezynfekcja - zasiedlenie). Dlatego, zdaniem samorządu rolniczego, liczba sprzedawanych Czy wiesz, że... l Od 1 stycznia br. obowiązują nowe przepisy podatkowe w zakresie sprzedaży bezpośredniej. Teraz rolnicy i członkowie ich rodzin mogą sprzedawać produkty żywnościowe wytworzo- i ubitych w rzeźni sztuk powinna być liczona od 1 września 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. Propozycja Rady Ministrów ogranicza grono beneficjentów do „producentów świń”, którzy dokonali sprzedaży zwierząt objętych tylko dwoma kodami CN 0103 92 19 (pozostałe świnie żywe o masie 50 kg i więcej) oraz CN 0103 92 11 (lochy o masie nie mniejszej niż 160 kg). Taki sposób konstrukcji przepisów należy uznać za dyskryminację ze względu na rodzaj produkcji. Z analizy przepisów rozporządzenia można wywnioskować, że ustawodawca dąży w ten sposób do wykluczenia przyznania pomocy producentom świń o kodzie CN 0103 91 (świnie o masie poniżej 50 kg), a więc prosiąt, warchlaków czy loszek. Gospodarstwa rodzinne produkujące warchlaki na sprzedaż zostały pozbawione wsparcia pomimo, że produkcja polskiego warchlaka w Polsce została objęta PROW na lata 2014 - 2020. Gospodar- stwa rodzinne produkujące tucznika z polskiego warchlaka również zostały w projekcie rozporządzenia pozbawione nadzwyczajnej pomocy. Tłumaczenie, że gospodarstwa produkujące warchlaka na sprzedaż mogą przyczynić się do rozprzestrzeniania ASF w Polsce jest niezasadne. Nie stwierdzono bowiem, aby kiedykolwiek w Polsce doszło do przeniesienia ASF świń z jednego gospodarstwa do drugiego, a szczególnie z gospodarstwa produkującego warchlaki na sprzedaż, będącego pod stałym nadzorem lekarza weterynarii. ASF świń wystąpił dotychczas w niewielkich, pozbawionych elementarnych zasad bioasekuracji stadach które zostały zarażone przez bliski kontakt z chorym na ASF dzikiem. Polska jest wolna od ASF świń. ASF dzików w Polsce został zawleczony przez dziki i jest nadal przez dziki po Polsce rozprzestrzeniany. ne z własnych surowców, bez konieczności rejestracji działalności gospodarczej. Wystarczy złożyć oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w Urzędzie Skarbowym. żone są na obszarach OSN, będą mogli składać w oddziałach regionalnych ARiMR wnioski o wsparcie finansowe inwestycji, które mają na celu ograniczenie przedostawania się do środowiska naturalnego związków azotu pochodzenia rolniczego. l Od 10 lutego do 10 marca 2016 r. rolnicy, których gospodarstwa poło- KRIR Opr. LR Zakład Przetwórstwa Owocowo - Warzywnego „ Orzech” z siedzibą w Kolbuszowej prowadzi skup surowców świeżych: Burak ćwikłowy, Marchew, Kapusta biała i czerwona, Seler, Cebula, Por, Pieczarka, Ogórek, Papryka czerwona, Patison, Cukinia żółta i zielona,Chrzan korzeń oraz Brecha, Kapusta kiszona, Jabłko, Śliwka. Podpisujemy umowy kontraktacyjne. Kontakt: e-mail. [email protected] Tel: 609222061 Więcej na www.orzech.com.pl. AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 13 INFORMACJE KRIR Pomoc suszowa: nie będzie ujednolicenia zasad ubezpieczenia obowiązkowego upraw Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych, po przeanalizowaniu zasad Programu pomocy dla rolników i producentów rolnych, którzy ponieśli szkody w gospodarstwach rolnych lub działach specjalnych produkcji rolnej spowodowane wystąpieniem w 2015 r. suszy, wystąpił do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o wprowadzenie korekty do tego dokumentu. Zarząd KRIR wnioskował o niezwłoczne ujednolicenie powyższych przepisów przez dostosowanie zasad Programu pomocy do przepisów ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich. Ponowny wniosek samorządu rolniczego Po otrzymaniu odmownej odpowiedzi resortu, zarząd KRIR wystąpił ponownie o dostosowanie zasad Programu pomocowego do ustawy o ubezpieczeniu upraw i zwierząt gospodarskich. W odpowiedzi MRiRW przedstawiło wyjaśnienia, że pomoc udzielana producentom rolnym, w tym również pomoc na wznowienie produkcji rolnej w związku z wystąpieniem szkód w gospodarstwach rolnych lub działach specjalnych produkcji rolnej spowodowanych niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi, od dnia akcesji musi być zgodna z przepisami dotyczącymi pomocy publicznej, w tym wytycznych Unii Europejskiej w sprawie pomocy państwa w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich w latach 2014 - 2020 oraz rozporządzeniu Komisji (UE) nr 702/2014 albo pomoc musi być udzielana w formule de minimis zgodnie z przepisami rozporządzenia Komisji (UE) nr 1408/2013 z 18 grud- 14 Fot. Archiwum PIR Tegoroczna susza ujawniła wiele niedomówień w przepisach, które towarzyszyły szacowaniu strat nia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu UE do pomocy de minimis w sektorze rolnym. Stanowisko Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi Resort rolnictwa przedstawił informację, że stosownie do przepisów rozporządzenia Komisji (UE) nr 702/2014 art. 25 ust.9 pomoc na wyrównanie szkód spowodowanych przez niekorzystne zjawisko klimatyczne porównywalne do klęski żywiołowej zmniejsza się o 50%, chyba że przyznawana jest ona beneficjentom, którzy wykupili polisę ubezpieczeniową na co najmniej 50 % średniej rocznej produkcji lub dochodu związanego z produkcją i obejmującą zagrożenia związane z niekorzystnymi zjawiskami klimatycznymi statystycznie najczęściej występującymi w danym państwie członkowskim lub regionie, które są objęte zakresem ubezpieczeń. Przepisy ww. rozporządzenia weszły w życie z dniem 1 lipca 2014 r. i zastąpiły przepisy rozporządzenia 1857/2006, które w analogiczny sposób uzależniały wysokość pomocy na wyrównanie szkód powstałych niekorzystne zjawisko klimatyczne porównywalne do klęski żywiołowej od posiadania ubezpieczenia. Pomniejszona pomoc zgodna z prawem A zatem – jak przedstawia MRiRW – ww. przepisy Komisji Europejskiej jako zasadę przyjmują obniżenie o 50 % pomocy, a jedynie w przypadku posiadania przez producenta rolnego AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 INFORMACJE KRIR / INFORMACJE ARiMR ubezpieczenia w ww. zakresie umożliwiają nie obniżanie tej pomocy. Resort podkreślił, że ww. przepisy nie mówią o posiadaniu przez producenta rolnego ubezpieczenia dotowanego z budżetu państwa czy też o dopełnieniu obowiązku ubezpieczenia wynikającego z odrębnych przepisów. Przedstawiając powyższe resort poinformował, że m.in. pomoc, o której mowa w § 13c rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa została zgłoszona do Komisji Europejskiej jako zgodna z przepisami rozporządzenia Komisji (UE) nr 702/2014. Uwzględniając ww. przepisy Komisji Europejskiej zgodnie z § 13c rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa pomoc dla producentów rolnych, w których gospodarstwach rolnych lub działach specjalnych produkcji rolnej powstały szkody spowodowane przez suszę w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich pomniejsza się o 50 %, jeżeli w 2015 r. co najmniej 50 % powierzchni upraw w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej, z wyłączeniem łąk i pastwisk, nie było ubezpieczonych co najmniej od jedne- go z następujących ryzyk: suszy, gradu, deszczu nawalnego, ujemnych skutków przezimowania, przymrozków wiosennych, powodzi, huraganu, pioruna, obsunięcia się ziemi – powiadomił resort rolnictwa. MRiRW zawiadomiło więc, że przepisy ww. rozporządzenia nie uzależniają wysokości ww. pomocy od dopełnienia obowiązku ubezpieczenia wynikającego z przepisów ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. z 2015 r., poz. 577). Sankcje za niedopełnienie obowiązku ubezpieczenia wynikającego z przepisów przedmiotowej ustawy zawarte są w tej ustawie. KRIR Płatności obszarowe, a ortofotomapy Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, pełniąc rolę agencji płatniczej, zajmuje się wdrażaniem instrumentów współfinansowanych z budżetu Unii Europejskiej, m.in. płatności bezpośrednich, i odpowiada za ich prawidłowe wydatkowanie. Ważny LPIS W celu zapewnienia prawidłowej obsługi i przyznawania środków finansowych stworzono system identyfikacji działek rolnych (ang. LPIS). Jego rolą jest stwierdzenie czy dana działka ewidencyjna istnieje, czy działka rolna położona jest na terenach uprawnionych do dopłat i czy powierzchnia lub suma powierzchni działek rolnych położonych na danej działce ewidencyjnej (lub działkach ewid.) nie przekracza powierzchni uprawnionej do dopłat. Deklarowana we wniosku powierzchnia działki rolnej, w granicach działki ewidencyjnej, nie może być większa niż maksymalny kwalifikowalny obszar PEG (powierzchnia ewidencyjno - gospodarcza), wyznaczony dla danej działki ewidencyjnej w systemie identyfikacji działek rolnych (LPIS). Niezwykle istotnym AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 jest również, aby na te same powierzchnie nie zostały przyznane wielokrotnie płatności. Kontrole krzyżowe W celu zabezpieczenia przed wielokrotnym przyznaniem pomocy przeprowadzane są kontrole krzyżowe. Kontrole krzyżowe prowadzone są na działkach rolnych zadeklarowanych na wszystkich wnioskach o przyznanie płatności i opierają się również o powierzchnie uprawnione do dopłat w systemie identyfikacji działek rolnych w danym schemacie pomocowym. W praktyce oznacza to, że suma powierzchni działek rolnych zadeklarowana przez różnych rolników na danej działce ewidencyjnej (lub grupie działek) nie może przekroczyć wartości powierzchni uprawnionej do dopłat na tejże działce ewidencyjnej. Ortofotomapa Na podstawie danych z LPIS przygotowywany jest materiał graficzny, który stanowi integralną część wniosku o przyznanie płatności. Jest to wydrukowana w określonej skali mapa wraz z dodatkowymi informacjami dotyczącymi działek ewidencyjnych. Podana na materiale graficznym podziałka liniowa umożliwia dokonanie przybliżonego pomiaru odległości i tym samym powierzchni, co w rezultacie pozwala na dokładniejsze wyrysowanie granic deklarowanych działek rolnych, z zachowaniem ich wzajemnych proporcji lub zlokalizowanie i wkreślenie deklarowanych elementów proekologicznych EFA. Materiał graficzny drukowany jest w skali od 1:1 000 do 1:10 000. Na nim znajdują się m.in.: granice i numery działek ewidencyjnych, granice obszarów wyłączonych z płatności oraz granice innych obszarów o sposobie użytkowania możliwym do określenia na podstawie ortofotomapy wykonanej w 2015 roku. Jednocześnie na materiale graficznym zostały przedstawione tzw. elementy EFA możliwe do zidentyfikowania w systemie LPIS, zasięgi trwałych użytków zielonych oraz TUZ cennych przyrodniczo. Informacja ta ma na celu umożliwienie rolnikowi jednoznaczną identyfikację deklarowanej działki rolnej w odniesieniu do działki ewidencyjnej oraz aktualizacji danych LPIS poprzez potwierdzenie/ negację przez rolnika sposobu użytkowania terenu widocznego na ortofotomapie. 15 INFORMACJE ARiMR Obszary pokryte białą linią zostały wyłączone z powierzchni działki ewidencyjnej jako nieuprawnione do dopłat (powierzchnia zadrzewiona wraz z siedliskiem) W celu uzyskania płatności rolnik zobowiązany jest do wypełnienia materiału graficznego zgodnie ze stanem faktycznym na gruncie. Poza informacją o deklarowanych działkach rolnych, ich rodzajem, oznaczeniem oraz dokładnym położeniem, rolnik zobowiązany jest nanieść na materiale graficznym informacje o występujących na obszarze deklarowanej przez niego działki rolnej elementach krajobrazu tj. drzewach będących pomnikami przyrody, rowach do 2 m szerokości oraz oczkach wodnych o łącznej powierzchni mniejszej niż 100 m. kw. W celu ułatwienia lokalizacji działek 16 ewidencyjnych/rolnych materiał graficzny obejmuje też obszar położony w najbliższym sąsiedztwie deklarowanej w roku poprzednim działki ewidencyjnej. Wyrysowanie działek rolnych oraz potwierdzenie/negacja lub wskazanie lokalizacji nowych elementów EFA powinno mieć charakter szkicu w pełni zintegrowanego z obrazem widocznym na ortofotomapie. Szkic ten powinien umożliwiać aktualizację danych referencyjnych zawartych w systemie LPIS poprzez czytelną, jednoznaczną lokalizację na materiale graficznym granic działek rolnych, elementów krajobrazu podlegających zachowaniu elementów EFA oraz sposobu użytkowania terenu. Rozbieżności Jeżeli materiał graficzny posiada rozbieżności w stosunku do stanu faktycznego, rolnik zobowiązany jest wprowadzić na tym materiale korekty i w sposób jednoznaczny je opisać, w celu dokonania aktualizacji danych LPIS. Brak wprowadzenia niezbędnych zmian do systemu LPIS, może w przyszłości skutkować zmniejszeniami płatności z tytułu przedeklarowania powierzchni. Tekst i foto: POR ARiMR Rzeszów AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 INFORMACJE ARR Zgłoś się po refundację kosztów związanych z certyfikatami Do 29 stycznia 2016 roku można składać wnioski o przyznanie pomocy finansowej w ramach poddziałania „Wsparcie na przystępowanie do systemów jakości” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 - 2020. Nabór wniosków rozpoczął się 1 grudnia 2015 r. i trwać będzie do 29 stycznia 2016 r. Wnioski można składać w Oddziale Terenowym Agencji Rynku Rolnego, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę wnioskodawcy. Pomoc przyznawana jest rolnikowi aktywnemu zawodowo, który uczestniczy w systemach jakości, wytwarza produkty przeznaczone bezpośrednio lub po przetworzeniu do spożycia przez ludzi oraz spełnia określone warunki. Aby skorzystać z pomocy należy wytwarzać produkty: ¶ których nazwy zostały wpisane do rejestru gwarantowanych tradycyjnych specjalności, o którym mowa w art. 22 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1151/2012 z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 343 z 14.12.2012, str. 1) lub rejestru chronionych nazw pochodzenia i chronionych oznaczeń geograficznych, o którym mowa w art. 11 tego rozporządzenia, lub ¶ objęte systemem rolnictwa ekologicznego, zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylającym rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 (Dz. Urz. UE L 189 z 20.07.2007, str. 1, z późn. zm.), lub ¶ objęte systemem ochrony nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych wyrobów winiarskich, o których mowa w części II tytule II rozdziale I AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 Fot. Archiwum PIR Każdy aktywny zawodowo rolnik, który prowadzi produkcję ekologiczną bądź integrowaną i w związku z tym musi posiadać specjalne certyfikaty, może liczyć na refundację poniesionych kosztów. Wnioski o przyznanie pomocy finansowej można składać do 29 stycznia 2016 r. w Agencji Rynku Rolnego. sekcji 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 671, z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 1308/2013”, lub ¶ integrowanej produkcji roślin w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin (Dz. U. z 2015 r. poz. 547), lub ¶ zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „Jakość Tradycja”, lub ¶ zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „Quality Meat Program”, lub ¶ zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „Pork Quality System”, lub ¶ zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „Quality Assurance for Food Products” – „Tuszki, elementy i mięso z kurczaka, indyka i młodej pol- skiej gęsi owsianej”, lub ¶ zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „Quality Assurance for Food Products” – „Kulinarne mięso wieprzowe”, lub ¶ zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „Quality Assurance for Food Products” – „Wędliny”. ARR OT Rzeszów Szczegółowe informacje nt. warunków i trybu przyznawania (w tym formularze wniosków), wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej w ramach poddziałania „Wsparcie na przystępowanie do systemów jakości” dostępne są na stronie internetowej Agencji Rynku Rolnego http://www.arr.gov. pl/wsparcie-rynkowe/wsparcie-na-przystepowanie-do-systemow-jakosci oraz w Oddziale Terenowym ARR w Rzeszowie ul. Piłsudskiego 32, 35 - 001 Rzeszów pod nr. tel. 17/864 – 20 - 27. 17 INFORMACJE ARR Wycofanie owoców przeznaczonych na bezpłatną dystrybucję W związku z embargiem rosyjskim Agencja Rynku Rolnego realizuje zadania mające na celu zagospodarowanie owoców i warzyw z rynku krajowego, które objęte są zakazem wywozu do Federacji Rosyjskiej. Owoce i warzywa mogą być skierowane na bezpłatną dystrybucję z przeznaczeniem do bezpośredniego spożycia oraz na cele inne np. na produkcję biogazu rolniczego bądź na skarmianie przez zwierzęta. Wsparcie finansowe UE na rynku świeżych owoców i warzyw kierowane jest do producentów, którzy złożyli powiadomienia na niektóre gatunki nieprzeznaczonych do sprzedaży owoców i warzyw objętych wspólną organizacją tego rynku. Otrzymywane w ramach bezpłatnej dystrybucji owoce i warzywa powinny być dystrybuowane: ¶ organizacjom charytatywnym i fundacjom, do wykorzystania w ich działalności służącej pomocy osobom, których prawo do otrzymywania pomocy społecznej jest uznane w prawie Darmowe jabłka dla konsumentów Procedura pozyskania darmowych jabłek jest łatwa — szkoły, szpitale, organizacje charytatywne, koła łowieckie i inne jednostki uprawnione do pomocy chcąc otrzymać jabłka, które potem przeznaczą do bezpłatnej dystrybucji powinny wypełnić dwa nieskomplikowane dokumenty: wniosek rejestracyjny oraz wniosek o przyznanie uprawnienia innej jednostce organizacyjnej lub osobie fizycznej (oba wnioski można pobrać ze strony internetowej Agencji Rynku Rolnego). Z programu wsparcia będzie można korzystać maksymalnie do końca czerwca 2016 roku. Warto zarejestrować się jednak jak najszybciej – zapasy jabłek mogą wyczerpać się wcześniej. Fot. Archiwum PIR Darmowe jabłka z ARR mogą otrzymać szkoły, domy dziecka i różne organizacje charytatywne. Zainteresowanie nimi jest ogromne. 18 AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 INFORMACJE ARR krajowym, w szczególności w związku z tym że osoby te nie posiadają środków utrzymania, ¶ innym jednostkom organizacyjnym m. in.: szkoły, domy dziecka, szpitale, domy opieki społecznej, zakłady penitencjarne, lub ¶ na inne przeznaczenie (biogazownie, na pasze w kołach łowieckich, ogrodach zoologicznych, gospodarstwach rolnych itp.). W Polsce Agencja Rynku Rolnego realizowała działania mające na celu zagospodarowanie owoców i warzyw z rynku krajowego już od 2014 roku bezpośrednio po wprowadzeniu embarga. Wobec utrzymującego się nadal zakazu wywozu oraz oczekiwań rolników co do kontynuowania tej formy pomocy Rada Ministrów wydała kolejne Rozporządzenie z dnia 21 października 2015 r. ustanawiające zasady realizacji przez ARR kolejnego działania pomocy dla producentów owoców i warzyw w związku z embargiem rosyjskim. Producenci owoców i warzyw mogą przekazywać wymienione produkty do uprawnionych placówek na terenie ca- W Oddziale Terenowym ARR w Rzeszowie producenci złożyli 35 powiadomienia potwierdzające udział w tym działaniu (Dow III). Realizacja dostaw wynikająca ze współczynnika przydziału w rzeszowskim OT ARR przedstawia się następująco: ¶ jabłka – 525,2 ton (realizacja 48,56%) z 1 081,5 ton, ¶ gruszki – 9,0 ton (realizacja 13,55%) z 66,4 ton, ¶ marchew – 55,4 ton (realizacja 100 %) z 55,4 ton. łego kraju. Wsparcie w ramach niniejszego programu jest udzielane w okresie od 31 października 2015 r. do dnia w którym ilości owoców i warzyw zostaną wyczerpane lub do 30 czerwca 2016 r. Warunkiem bezpłatnego otrzymywania produktów owoców i warzyw jest uzyskanie uprawnienia, nadanego decyzją Prezesa Agencji Rynku Rolnego, na wniosek zainteresowanej jednostki i wpis do rejestru prowadzonego przez Agencję. W tym celu należy złożyć wniosek do Agencji Rynku Rolnego w Warszawie, ul. Karolkowa 30, 01-207 Warszawa dotyczący: ¶ organizacji charytatywnych wniosek Row_P1_f1, ¶ innych - wniosek Row_P1_f2. Jeżeli ilości poszczególnych owoców i warzyw nie znajdą odbiorców to Prezes ARR w styczniu i kwietniu 2016 roku poda do publicznej wiadomości informację o ilości produktów jaka pozostała do wykorzystania i poinformuje o możliwości złożenia dodatkowych powiadomień. ARR OT Rzeszów Szczegółowe informacje na temat wycofania z rynku owoców i warzyw z przeznaczeniem na bezpłatną dystrybucję lub na inne cele można uzyskać na stronie internetowej Agencji Rynku Rolnego www.arr.gov.pl lub w Oddziale Terenowym ARR w Rzeszowie ul. Piłsudskiego 32, 35-001 Rzeszów pod nr. tel. 17/864-20-27. Będą zmiany w dopłatach do materiału siewnego Od 2016 roku ulega zmianie sposób określania wysokości stawek dopłat. Stawki dopłat do materiału siewnego będą corocznie określane w drodze rozporządzenia Rady Ministrów do dnia 30 września. Wysokość stawek będzie wyliczana na podstawie wnioskowanej po- wierzchni upraw zadeklarowanych we wnioskach złożonych w terminie od 15 stycznia do 25 czerwca 2016 r. z uwzględnieniem gatunków roślin uprawnych objętych dopłatą oraz środków finansowych przeznaczonych na te dopłaty w danym roku. Z uwagi na zmianę przepisów zmianie ulegnie także formularz wniosku o przyznanie dopłaty. OT ARR Rzeszów Szczegółowe informacje dotyczące uzyskania dopłaty oraz aktualny wzór wniosku zostaną udostępnione na stronie internetowej Agencji Rynku Rolnego www.arr.gov.pl Będą dopłaty do prywatnego przechowywania wieprzowiny Agencja Rynku Rolnego informuje, że Komisja Europejska opublikowała Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) 2015/2334 z dnia 14 grudnia 2015 r., wprowadzające prywatne przechowywanie wieprzowiny oraz ustalające z góry stawkę dopłat, zgodnie z którym wnioski o dopłatę AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 będzie można składać od 4 stycznia 2016 r. Mechanizmem objęte są tusze/ półtusze i niektóre elementy wieprzowe (m.in. szynki, boczki, łopatki, przodki, schaby, karkówki oraz tłuszcz podskórny). Okres przechowywania (okres objęty dopłatą) wynosić będzie 90, 120, 150 dni. Stawki dopłat w porównaniu z obowiązującymi w 2015 r. podwyższono o ok. 17 - 20 % (w zależności od asortymentu i okresu przechowywania). OT ARR Rzeszów 19 PORADY PRAWNE Nowe świadczenie rodzicielskie już od 1 stycznia 2016 r. 1 stycznia 2016 roku wchodzi w życie ustawa z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015, poz. 1217). Ustawa wprowadza wiele zmian dla świadczeniobiorców. Świadczenie rodzicielskie jako rodzaj świadczenia rodzinnego przysługuje: ¶ matce albo ojcu dziecka, ¶ opiekunowi faktycznemu dziecka w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do ukończenia 10 roku życia; ¶ rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do ukończenia 10. roku życia; ¶ osobie, która przysposobiła - Nowe świadczenie jest odpowiednikiem zasiłku macierzyńskiego i będzie dotyczyło rodziców, którzy są bezrobotnymi zarejestrowanymi w urzędach pracy, studentami, osobami wykonującymi pracę na podstawie umów cywilnoprawnych oraz rolników – wyjaśnia adwokat Bogusław Sowa i dodaje, że świadczenie to będzie wynosić miesięcznie 1 tys. zł netto i nie będzie ograniczone żadnym kryterium dochodowym. dziecko, w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do ukończenia 10. roku życia. Świadczenie będzie mógł też pobierać ojciec dziecka Ustawa przewiduje, że świadczenie rodzicielskie przysługuje ojcu dziecka w przypadku: ¶ skrócenia okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego na wniosek matki dziecka po wykorzystaniu przez nią tego świadczenia za okres co najmniej 14 tygodni od dnia urodzenia dziecka; ¶ śmierci matki dziecka; ¶ porzucenia dziecka przez matkę. Zgodnie z art. 17c ust. 3 ustawy, świadczenie rodzicielskie przysługuje przez okres: ¶ 52 tygodni - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, przysposobienia jednego dziecka lub objęcia opieką jednego dziecka; ¶ 65 tygodni - w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia dwojga dzieci lub objęcia opieką dwojga dzieci; ¶ 67 tygodni - w przypadku urodze- - Ważne jest to, że nowym świadczeniem będą również objęte rodziny rolnicze – tak do ustawy która zakłada przyznawanie nowego świadczenia rodzicielskiego odniosła się Alina Radecka przewodnicząca Komisji ds. Kobiet i Rodzin z Obszarów Wiejskich Podkarpackiej Izby Rolniczej. Przewodnicząca Radecka tak scharakteryzowała zmianę ustawy: - Dotychczas zasiłek macierzyński był wypłacany w wysokości czterokrotności najniższej emerytury, w przybliżeniu było to ok. 3 tys. 600 zł. Teraz zasiłek będzie dużo wyższy, bo w ciągu roku będzie to kwota 12 tys. zł. Jak mówi przewodnicząca, kwota ta będzie znaczącym wsparciem dla rodzin rolniczych. 20 AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 PORADY PRAWNE / INFORMACJE KRUS nia trojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia trojga dzieci lub objęcia opieką trojga dzieci; ¶ 69 tygodni - w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia czworga dzieci lub objęcia opieką czworga dzieci; ¶ 71 tygodni - w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia pięciorga i więcej dzieci lub objęcia opieką pięciorga i więcej dzieci. Świadczenie rodzicielskie przysługuje w wysokości 1 tys. zł miesięcznie. W razie urodzenia dziecka przez kobietę pobierającą zasiłek dla bezrobotnych lub w ciągu miesiąca po jego zakończeniu lub w okresie przedłużenia zasiłku dla bezrobotnych, świadczenie rodzicielskie przysługuje jednemu z rodziców w wysokości różnicy pomiędzy kwotą świadczenia rodzicielskiego, a kwotą pobieranego przez kobietę zasiłku dla bezrobotnych pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Świadczenie rodzicielskie przysługuje Należy pamiętać, że osobie uprawnionej do świadczenia rodzicielskiego przysługuje: ¶ w tym samym czasie jedno świad- czenie rodzicielskie bez względu na liczbę wychowywanych dzieci; ¶ jedno świadczenie rodzicielskie w związku z wychowywaniem tego samego dziecka. Ponadto, świadczenie rodzicielskie nie przysługuje, jeżeli co najmniej jeden z rodziców dziecka otrzymuje zasiłek macierzyński lub uposażenie za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu rodzicielskiego. Świadczenie nie przysługuje również, jeżeli w związku z wychowywaniem tego samego dziecka lub w związku z opieką nad tym samym dzieckiem jest już ustalone prawo do świadczenia rodzicielskiego, dodatku do zasiłku rodzinnego, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna. Warto dodać, że świadczenie rodzicielskie nie przysługuje także osobom, którym przysługuje za granicą świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia rodzicielskiego. Należy ponadto pamiętać, że przyznanie świadczenia rodzicielskiego nie jest uzależnione od jakiegokolwiek kryterium dochodowego osób, które się o nie ubiegają. Wnioski o przyznanie świadczenia rodzicielskiego będą rozpa- trywane przez gminne/miejskie ośrodki pomocy społecznej. Ustawa umożliwia także finansowanie świadczeń rodzicielskich dla rolników, jednakże nie spowoduje to zwiększenia składek opłacanych przez rolników do KRUS. Podsumowując, osobami uprawnionymi do pobierania tego świadczenia będą zatem bezrobotni, studenci, rolnicy, osoby świadczące usługi na podstawie umów cywilnoprawnych, a także osoby zatrudnione lub prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, jeżeli nie będą pobierały zasiłku macierzyńskiego. Mimo, że ustawa wchodzi w życie w dniu 1 stycznia 2016 roku, to świadczenie rodzicielskie będzie przysługiwać także rodzicom dzieci urodzonych przed tą datą, jeżeli nie minęły jeszcze 52 tygodnie od urodzin. Dla przykładu, gdy dziecko urodziło się w dniu 1 grudnia 2015 r., to rodzice będą mogli pobierać świadczenie przez 11 miesięcy. Dr Bogusław Sowa Podstawa prawna: - ustawa z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2015, poz. 1217). Na pytania rolników odpowiada Wiesław Lada, dyrektor OR KRUS w Rzeszowie 1 grudnia 2015 r. urodziłam dziecko oraz pobrałam zasiłek macierzyński na podstawie przepisów obowiązujących w dniu porodu w kwocie 3.521,80 zł. Czy będzie mi przysługiwał zasiłek macierzyński na podstawie nowych przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2016 r. i w jakiej wysokości? Tak, będzie przysługiwał o ile złoży Pani wniosek o zasiłek macierzyński w terminie trzech miesięcy od dnia 1.01.2016 r. Zasiłek otrzyma Pani od dnia 1.01.2016 r. do dnia 28.11.2016 r. w wysokości 705 zł miesięcznie, a więc za okres brakujący do 52 tygodni licząc AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 od dnia urodzenia dziecka. Za miesiąc listopad otrzyma Pani kwotę 658 zł (705 zł : 30 x 28dni). Razem z żoną jesteśmy ubezpieczeni w KRUS. W grudniu 2015 r. pobrałem zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia dziecka w dniu 12 grudnia 2015 r. Czy będzie mi przysługiwał zasiłek macierzyński od dnia 1.01.2016 r. ? Zgodnie z nowymi przepisami prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje ojcu w przypadku: ¶ skrócenia okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego na wniosek ubezpieczonej matki dziecka po wykorzystaniu przez nią tego świadczenia za okres co najmniej 14 tygodni od dnia 21 INFORMACJE KRUS urodzenia dziecka, ¶ śmierci matki dziecka, ¶ porzucenia dziecka przez matkę. W przypadku braku jednej z wymienionych przesłanek otrzyma Pan decyzję odmawiającą prawa do świadczenia. Prawo do zasiłku miałaby matka dziecka, gdyby wystąpiła z wnioskiem o przyznanie takiego zasiłku. W wypadku w gospodarstwie rolnym zginęła moja żona, która podlegała ubezpieczeniu w KRUS w pełnym zakresie z mocy ustawy. Na gospodarstwie pozostałem sam z niepełnoletnim synem. Czy w związku ze śmiercią żony mogę się starać o odszkodowanie po niej? Jak najbardziej może Pan ubiegać się o przyznanie prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu śmierci żony. W takim przypadku przysługuje zarówno Panu oraz dziecku prawo do jednorazowego odszkodowania jako członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy rolniczej. Zgodnie z art. 8 pkt 1 i ust. 9 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników jeżeli do jednorazowego odszkodowania jest uprawniony tylko jeden członek rodziny, jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości kwoty jednorazowego odszkodowania za 100% uszczerbek na zdrowiu, jeżeli do świadczenia jest uprawniony małżonek lub dziecko. Jeżeli do jednorazowego odszkodowania są uprawnieni równocześnie małżonek i jedno lub więcej dzieci, świadczenie to przysługuje w wysokości kwoty jednorazowego odszkodowania za 100% uszczerbek na zdrowiu, zwiększonej na każde dziecko o kwotę równą jednorazowemu odszkodowaniu za 20% uszczerbek na zdrowiu. Obecnie 1% uszczerbku na zdrowiu wynosi 700 zł. W listopadzie ub.r. doznałem urazu podczas pracy w swoim gospodarstwie rolnym. Niestety nie mogę się poruszać. Czy ten wypadek mam zgłosić do KRUS osobiście jak odzyskam sprawność, czy mogę to zrobić w inny sposób już teraz, np. zgłosić telefonicznie, ewentualnie czy może ktoś z mojej rodziny zgłosić ten wypadek do KRUS w moim imieniu? Do której jednostki KRUS trzeba zgłosić ten wypadek? 22 Zasady i tryb zgłoszenia do KRUS wypadków przy pracy w gospodarstwie rolnym reguluje rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 28. 04. 2005 r. w sprawie sposobu i trybu zgłaszania wypadku przy pracy rolniczej oraz ustalania jego okoliczności i przyczyn (Dz.U. Nr 76, 2005r,. poz. 669). Zgodnie z §2 i §3 tego rozporządzenia wypadek zgłasza się właściwej jednostce organizacyjnej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, bezpośrednio w siedzibie tej jednostki albo za pośrednictwem poczty, telefonicznie lub pocztą elektroniczną. Właściwą jednostką organizacyjną Kasy do przyjęcia zgłoszenia wypadku jest oddział regionalny Kasy lub placówka terenowa Kasy, w której osoba, która uległa wypadkowi jest ubezpieczona, natomiast w razie zgłoszenia wypadku innej jednostce organizacyjnej Kasy, jednostka ta niezwłocznie przekazuje informację o zgłoszeniu wypadku właściwemu oddziałowi regionalnemu Kasy lub właściwej placówce terenowej Kasy. Wypadek ten może Pan zgłosić sam w formach wskazanych powyżej lub może go zgłosić inna osoba, np. członek rodziny, sąsiad. Należy pamiętać, że poszkodowany lub inna osoba zgłaszająca wypadek powinna w szczególności zabezpieczyć w miarę możliwości miejsce i przedmioty związane z wypadkiem, udostępnić miejsce wypadku i przedmioty związane z wypadkiem, wskazać świadków wypadku (jeżeli przy zdarzeniu była obecna jakaś osoba/osoby), dostarczyć posiadaną dokumentację leczenia oraz udzielić informacji i wszechstronnej pomocy pracownikowi Kasy upoważnionemu przez prezesa Kasy do prowadzenia postępowania dowodowego w sprawie ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku. Jestem ubezpieczona w KRUS. Podczas wchodzenia po schodach w domu w celu wyniesienia pościeli na balkon aby ją przewietrzyć skręciłam nogę. Czy z tego powodu mogę starać się o jednorazowe odszkodowanie? W tym przypadku nie będzie przysługiwało Pani prawo do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku, któremu Pani uległa. Ustawa z dnia 20. 12. 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn. Dz.U. 2015 r., poz. 704 z późn. zm.) przewiduje prawo do jednorazowego odszkodowania wyłącznie z tytułu wypadku przy pracy rolniczej. Artykuł 6 pkt 3 tej ustawy wskazuje, że ilekroć w ustawie jest mowa o działalności rolniczej rozumie się przez to działalność w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym ogrodniczej, sadowniczej, pszczelarskiej i rybnej. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Polityki Społecznej z dnia 28. 04. 2005 r. prawo do jednorazowego odszkodowania przysługuje rolnikowi, który uległ wypadkowi w gospodarstwie rolnym przy wykonywaniu czynności związanych z pracą w gospodarstwie (np. przy obsłudze zwierząt, przy pracach polowych itp.). Chorowałem przez pół roku i KRUS wypłacał mi zasiłek chorobowy do października ub.r. W listopadzie odmówiono mi prawa do zasiłku, ja jestem nadal niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym. Czy mogę ubiegać się jeszcze o jakieś świadczenie z KRUS czy już nic mi nie przysługuje? Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20. 12. 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. 2015, poz. 704 z późn. zm.), jeżeli po wyczerpaniu 180 dniowego okresu zasiłku chorobowego ubezpieczony jest nadal niezdolny do pracy, a w wyniku dalszego leczenia i rehabilitacji rokuje odzyskanie zdolności do pracy, zasiłek chorobowy przedłuża się na okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, jednak nie dłużej niż o dalsze 360 dni. Zasiłek chorobowy z tytułu czasowej niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 180 dni, przyznaje się i wypłaca na podstawie orzeczenia lekarza rzeczoznawcy lub komisji lekarskiej Kasy. Proszę złożyć do KRUS wniosek o przyznanie prawa do zasiłku chorobowego w przedłużonym okresie, wraz z zaświadczeniem o stanie zdrowia wystawionym przez lekarza prowadzącego leczenie. Jeżeli lekarz rzeczoznawca lub komisja lekarska Kasy orzeknie, że jest Pan nadal niezdolny do pracy, a w wyniku dalszego leczenia i rehabilitacji rokuje odzyskanie zdolności do pracy, KRUS przyzna prawo do przedłużonego zasiłku chorobowego na okres wskazany w orzeczeniu, jednak okres ten nie może być dłuższy niż 360 dni. AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 INFORMACJE KRUS Nadal dużo wypadków w rolnictwie W pierwszym półroczu 2015 roku w naszym województwie rzeszowski oddział Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odnotował 701 wypadków w rolnictwie, w tym trzy zdarzenia ze skutkiem śmiertelnym. Tak wynika ze statystyk prowadzonych przez Kasę. - To nadal dużo – mówi Wiesław Lada dyrektor rzeszowskiego Oddziału KRUS. - Tym bardziej, że przez cały czas prowadzimy działalność prewencyjną. Jak mówi dyrektor Lada, istotą wprowadzonych ustawą z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników zmian jest prowadzenie przez Kasę działalności na rzecz zapobiegania wypadkom przy pracy rolniczej i rolniczym chorobom zawodowym. Dlatego też KRUS prowadzi szereg działań, których celem jest tworzenie bezpiecznego środowiska pracy. W ub.r. rzeszowski KRUS działalność prewencyjną prowadził dwukierunkowo –wyjaśnia dyrektor Lada i tłumaczy, że ich eksperci z jednej strony analizowali przyczyny i okoliczności wypadków, a z drugiej prowadzili szkolenia i realizowa- Fot. Archiwum PIR Do większości wypadków dochodzi w wyniku niewłaściwej organizacji pracy. Stan maszyn i narzędzi również pozostawia wiele do życzenia, zwłaszcza w małych gospodarstwach. li inne działania tzw. pozaszkoleniowe mające docelowo poprawić bezpieczeństwo pracy w rolnictwie. Jak mówi dyrektor Lada, analiza przyczyn i okoliczności wypadków, które miały miejsce w podkarpackich gospodarstwach rolnych w pierwszej połowie ub.r. wskazała, że ilość wypadków zmalała w sposób znaczący w porównaniu do analogicznego okresu 2014 roku, jednak, jak dodaje dyrektor Lada, eksperci KRUS zauważyli, że struktura wypadków nie uległa zmianom w porównaniu do lat ubiegłych. Nadal najliczniejszą grupę Za główne przyczyny wypadków w gospodarstwie rolnym uważa się: ¶ niewłaściwy sposób wykonywania czynności i złą organizację pracy, nieuwagę, dekoncentrację, pośpiech, nadmierny wysiłek fizyczny, ignorowanie zagrożeń, ¶ zły stan nawierzchni (śliskie, grząskie, nierówne powierzchnie), ¶ nieprawidłowo wykonane i użytkowane drabiny i schody oraz wystające progi i elementy, ¶ zły stan narzędzi i urządzeń, brak lub uszkodzone osłony ruchomych części maszyn, ¶ niestosowanie ubrań i butów roboczych, bądź stosowanie nieodpowiednich (w tym np. obuwie znoszone, zabłocone), ¶ nieprawidłową konstrukcję budynków gospodarczych, inwentarskich, nieprawidłową konstrukcję stanowisk dla zwierząt, ciasnotę pomieszczeń, nie wydzielone korytarze paszowe i gnojowe. zdarzeń stanowią tzw. upadki osób, następnie: pochwycenia i uderzenia przez części ruchome maszyn i urządzeń oraz zetknięcie się z ostrymi narzędziami ręcznymi i innymi ostrymi przedmiotami. KRUS OR Rzeszów Zwolnienia lekarskie po nowemu Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego informuje, że od 1 stycznia 2016 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r., poz. 1066) dotycząca trybu i formy wystawiania zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy. Powyższa ustawa jako zasadę wprowadza elektroniczną formę zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy. Niemniej przewiduje również papierową formę zaświadczeń lekarskich. Do dnia 31 grudnia 2017 r. dla ubezpieczonych w KRUS zaświadczenia mogą być wystawiane przez lekarza: ¶ w formie papierowej na formu- AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 larzu ZUS – ZLA (tak jak dotychczas), albo ¶ wypełnione i wydrukowane z systemu teleinformatycznego, lub ¶ wydrukowane z systemu teleinformatycznego, a następnie wypełnione ręcznie. Wobec powyższego w przypadku zachorowania w okresie od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2017 r. ubezpieczony (rolnik, domownik) powinien zwrócić się do lekarza o wystawienie zaświadczenia lekarskiego w formie papierowej, które następnie winien przekazać do Kasy w celu ustalenia prawa do zasiłku chorobowego. Od 1 stycznia 2018 r. dla ubezpieczonego w KRUS rolnika zaświadczenie lekarskie będzie wystawione już tylko w formie elektronicznej. W takim przypadku ubezpieczony nie będzie musiał składać wniosku o przyznanie prawa do zasiłku chorobowego, bowiem elektroniczne zaświadczenie lekarskie wpłynie do KRUS. KRUS 23 HODOWLA Zapalenia wymion problemem w użytkowaniu krów Hodowcom bydła mlecznego sen z powiek spędza wzrost liczby komórek somatycznych w mleku, bo świadczy o tym, że w stadzie pojawiło się zapalenie wymienia zwane mastitis. Przyczynami niezakaźnymi sprzyjającymi występowaniu stanów zapalnych wymienia (mastitis) są najczęściej pozaoptymalne warunki mikroklimatyczne pomieszczeń, brak zasad higieny doju, nieodpowiednie żywienie oraz urazy mechaniczne. Czynnikami etiologicznymi wywołującymi mastitis są bakterie: paciorkowce bezmleczności (Streptococcus agalactiae), gronkowce złociste (Staphylococcus ureus), pałeczki okrężnicy (Escherichia coli) i wiele innych bakterii chorobotwórczych. Niebezpieczne i trudne do wyleczenia są zapalenia wymienia na tle grzybiczym, stanowiące od 2 do 10% przypadków. W tym przypadku czynnikiem etiologicznym są grzyby drożdżaki, należące do rodzaju: Candida, Cryptococcus i Trichosporon. Infekcjom grzybiczym sprzyja wysoka wilgotność powietrza w oborach. Mikroklimat pomieszczeń ma duży wpływ na zdrowotność wymienia. Działanie niskiej temperatury przy nadmiernej wilgotności powietrza powoduje oziębienie skóry, co usposabia do trwałych uszkodzeń gruczołu, jak zapalenie strzyków i poważnych zaburzeń w ukrwieniu, predestynujących do wystąpienia ostrej postaci mastitis. Istotne znaczenie w profilaktyce chorób wymienia posiada także rodzaj stanowiska. Zbyt mała powierzchnia użytkowa przypadająca na krowę zwiększa możliwość nadepnięcia na wymię przez inne zwierzęta. Z kolei przy krótkich stanowiskach wymię leżącej krowy częściowo spoczywa na legowisku, a częściowo tkwi w kanale gnojowym, co rodzi niebezpieczeństwo obrażeń mechanicznych i zakażeń gruczołu mlekowego. Również błędy żywieniowe spowodowane niezbilansowaniem dawki po- 24 karmowej pod względem energetyczno - białkowym usposabiają do występowania mastitis. Skarmianie dużych ilości złej jakości kiszonek, czy pasz treściwych o niejednolitym zestawie komponentów, przy jednoczesnym deficycie składników energetycznych prowadzi do zaburzeń metabolicznych, obniżenia mleczności oraz osłabienia obronności ogólnej organizmu i miejscowej gruczołu mlekowego. Objawy zapalenia Na pełny obraz kliniczny zapalenia składa się pięć cech: zaczerwienienie, podwyższenie ciepłoty, obrzmienie, ból i upośledzenie funkcji. Wydzielina może być wodnista lub ropna. Pojawiają się także kłaczki kazeiny. Nasileniu choroby towarzyszy spadek zawartości suchej masy w mleku, przy wzroście zawartości białka. Z punktu widzenia właściwości technologicznych mleka jest to zjawisko niekorzystne, gdyż zmieniają się proporcje poszczególnych rodzajów białek. Zmniejsza się zawartość kazeiny, a wzrasta poziom białek z frakcji albumin i globulin. Zmianom chorobowym często towarzyszą objawy ogólne, takie jak: brak apetytu, gorączka, przyspieszenie tętna, oddechów i apatia. Zapalenia przewlekłe cechują się słabo zaznaczonymi objawami miejscowymi i dotyczą głównie tkanki gruczołowej wymienia. W następstwie zapalenia może dochodzić do stwardnienia ćwiartki, powstawania otorbionych ropni, zgrubienia ścian zatok i przewodów, a czasem nawet do zaniku tkanki gruczołowej wymienia. Zapalenia podkliniczne Zapalenia podkliniczne nie wykazują żadnych widocznych objawów i charakteryzują się jedynie podwyższoną liczbą komórek somatycznych, której towarzyszą niekorzystne zmiany w składzie mleka, prowadzące do pogorszenia jego przydatności technologicznej. Podwyższona liczba komórek somatycznych jest istotnym wskaźnikiem diagnostycznym. Największe straty przynoszą nie ostre stany zapalne, ale właśnie stany podkliniczne. Uchodzą one często uwadze hodowców i szybko rozprzestrzeniają się w całym stadzie, gdyż drobnoustroje patogenne mogą bytować przez dłuższy czas w sprzęcie dojarskim, na skórze zwierząt, ubraniach obsługi oraz w ściółce. Profilaktyka mastitis Utrzymanie higieny skóry i racic krów jest najtańszym elementem profilaktyki mastitis. Brak korekcji racic prowadzi do ich schorzeń, czego skutkiem są stany zapalne określane jako kulawizna. Zaniedbane i chore racice mogą stać się źródłem chorobotwórczych zarazków, wywołujących zapalnie wymienia. Istnieje także ścisłe powiązanie funkcji gruczołu mlekowego z układem rozrodczym. Zaburzenia w rozrodzie spowodowane zatrzymaniem łożyska i stanami zapalnymi macicy, zwiększają częstotliwość zakażenia bakteriami patogennymi. Higiena sprzętu Obok braku higieny wymienia, ważnym czynnikiem sprzyjającym mastitis jest niedostateczna sprawność techniczna oraz niewłaściwa eksploatacja dojarek. Dojarka mechaniczna musi mieć: prawidłowe i stabilne podciśnienie, optymalną częstotliwość pulsacji, czyste i sprawne gumy kubków udojowych oraz szczelną instalację. Sprzęt udojowy powinien być regularnie kontrolowany, a raz do roku poddany dokładnemu serwisowi. Skutkiem złego działania dojarek są uszkodzenia mechaniczne błony śluzowej strzyka, spowodowane pustodojem i nieodpowiednim ciśnieniem w kubkach udojowych. Jest to przyczyną powstawania urazów w obrębie tkanki AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 HODOWLA Fot. Archiwum PIR Profilaktyka w zakresie mastitis kosztuje zdecydowanie mniej niż leczenie gruczołowej i strzyków. Dochodzi do przekrwienia i obrzęku błony śluzowej, niekiedy również do pękania naczyń krwionośnych i pojawienia się krwi w mleku. Zasadniczy wpływ na przebieg doju ma stabilność podciśnienia roboczego w instalacji udojowej. Niewłaściwe podciśnienie w komorze podstrzykowej i międzyściennej przyczyniają się do powstawania urazów w gruczole mlekowym. Zbyt wysokie podciśnienie może powodować obrzęk, przekrwienie, zniekształcenie ujścia przewodu strzykowego i całej kopuły strzyka. Niskie podciśnienie lub znaczne jego wahania prowadzą nie tylko do niedokładnego wydojenia krowy i zalegania mleka resztkowego, ale również zmieniają takt masażu, gdyż guma strzykowa nie naciska z pełną siłą na strzyk i nie wypycha całkowicie krwi do pierścienia żylnego. W wyniku tych zjawisk dochodzi do zaburzeń w krążeniu, które ułatwiają zakażenie drogą laktogenną. Istotnym elementem pracy dojarki jest częstotliwość pulsacji wynosząca zazwyczaj 50 - 60 taktów na minutę. Zwiększeniu częstotliwości towarzyszy skrócenie aktu masażu w jednym cyklu, co może utrudniać odpływ krwi z kopuły strzyka. Niższa od zalecanych norm częstotliwość pulsacji powoduje wydłużenie w jednym cyklu fazy ssania, co jest bardzo niebezpieczne dla tkanki AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 gruczołowej. Higiena doju Ogólna higiena doju ma istotne znaczenie w eliminowaniu drobnoustrojów w obrębie kanału strzykowego. Dlatego istotnym elementem zapobiegania mastitis jest dezynfekcja strzyków po doju. Poudojowa dezynfekcja może nawet o 40 - 90% obniżać zachorowalność krów ponieważ kanał strzykowy otwiera się w momencie pobudzania wymienia do doju, a zamyka się całkowicie dopiero w ciągu kilkudziesięciu minut od jego zakończenia. Płyn dezynfekcyjny utrudnia drobnoustrojom dostęp do tkanki gruczołowej, a systematyczne wykonywanie tej czynności po każdym doju prowadzi do spadku liczby komórek somatycznych w mleku. Sam proces dojenia oraz nieumiejętne usuwanie brudu mogą doprowadzić do wysuszenia i spękania powierzchni skóry gruczołu mlekowego. Dochodzi do utraty lipidów i wody oraz zaburzeń w mikrokrążeniu krwi, co prowadzi do rozwinięcia się procesu zapalnego, często powikłanego zakażeniem bakteryjnym. Stanom tym zapobiega stosowanie preparatów służących do pielęgnacji wymienia. Zastosowane u krów z zaczerwienieniami, otarciami lub ranami strzyków zmniejszą bolesność w czasie doju i przyspie- szają regenerację naskórka. Większość preparatów pielęgnacyjnych wykazuje działanie odkażające, przeciwzapalne oraz przeciwbólowe. Podsumowując można stwierdzić, że mimo wzrostu poziomu profilaktyki i opieki weterynaryjnej zapalenie gruczołu mlekowego jest ciągle poważnym problemem w chowie krów wysokomlecznych. Choroba ta nie dotyka pojedynczych krów. Jeżeli zaobserwujemy mastitis u jednej krowy – bezpośrednio zagrożone jest całe stado, ponieważ zapalenie łatwo jest przenoszone podczas doju. Skutki mastitis mogą być bardzo dotkliwe dla producenta mleka i są przyczyną znacznych strat gospodarczych, wynikających ze zmniejszonej produkcji mleka oraz kosztów leczenia chorych krów. Straty ekonomiczne powodowane przez choroby wymion wynikają przede wszystkim z niekorzystnego wpływu zanieczyszczonego bakteriami mleka na zdrowie cieląt oraz z brakowania krów. dr inż. Janusz R. Mroczek Katedra Przetwórstwa i Towaroznawstwa Rolniczego, Uniwersytet Rzeszowski 25 PREZENTACJE Powiat dwóch rzek – Brzozowska Rada Powiatowa PIR Wschodnią granicę powiatu brzozowskiego wyznacza rzeka San. Natomiast zachodnia granica biegnie wzdłuż rzeki Wisłok i właśnie w dolinach tych rzek należy szukać pierwszych śladów osadnictwa na tym terenie. Wzdłuż Sanu powstawały wsie na prawie ruskim, a ich mieszkańcy byli wyznania prawosławnego. Wzdłuż Wisłoka większość osad powstawała na prawie magdeburskim. Mieszkańcy zachodnich rubieży powiatu brzozowskiego byli wyznania rzymskokatolickiego. Co można powiedzieć o powiecie brzozowskim patrząc na statystyki? Jest jednym z mniejszych powiatów naszego województwa. Gęstość zaludnienia kształtuje się na poziomie 121 osób/ km². Analizując roczniki statystyczne można stwierdzić, że przyrost naturalny jest na plusie. Jednak niepokojącym wskaźnikiem jest spadek liczy mieszkańców w wieku do 25 lat, a wzrost liczby mieszkańców w wieku 65. lat i powyżej. Na terenie powiatu działa 85 fundacji i stowarzyszeń, 47 ochotniczych straży pożarnych, 21 gospodarstw agroturystycznych. Z 17 zachowanych w Polsce drewnianych świątyń pięć znajduje się na terenie powiatu. Z tego dwie świątynie (w Haczowie i w Bliznem) w 2003 roku zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Cerkiew w Uluczu uznawana jest za jedną z najstarszych cerkwi w Polsce. Rezerwat cisów w Malinówce jest jednym z największych skupisk cisa w Polsce. Z historią tego powiatu wiążą się tak znamienite nazwiska jak: Adam Ostaszewski – „Leonard ze Wzdowa” – wynalazca, podróżnik, astronom, filozof, Seweryn Fredro – architekt pałacu w Nozdrzcu, prywatnie brat Aleksandra Fredro, Rafał Kołłątaj właściciel dóbr w Trześniowie - brat Hugona Kołłątaja. Analizując powiat brzozowski pod kątem rolnictwa grunty rolne stanowią 62,24 % powierzchni powiatu. Na 33 636 ha statystycznych gruntów rolnych średniorocznie do Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Brzozowie wpływa 4 290 wniosków obszarowych. Liczby te 26 Witlod Toczek Przewodniczącym Rady jest 36. letni Witold Toczek. Pan Toczek prowadzi 15 ha gospodarstwo rolne nastawiane na produkcję mleka. Dodatkowym źródłem dochodu dla gospodarstwa jest działalność gospodarcza – transport mleka od rolników mleczarni. Codzienny kontakt pana Toczka z rolnikami – producentami mleka owocuje tym, że doskonale zna on problemy towarzyszące hodowli bydła mlecznego. Pan Witold od bardzo wielu lat działa w OSP Hłudno. Jest również już drugą kadencję członkiem Rady Nadzorczej OSM w Jasienicy Rosielnej. świadczą o olbrzymim rozdrobnieniu gospodarstw rolnych. Od lat zauważyć można proces wyłaniania się w każdej miejscowości kilku gospodarstw wiodących, co niestety nie przekłada się na spadek liczby składanych wniosków obszarowych. Świadczy to o tym, że te większe gospodarstwa rolne prowadzą działalność rolniczą na gruntach nie będących w ich władaniu i nie otrzymują do tych powierzchni płatności obszarowych co znacznie ogranicza możliwość ich rozwoju. Problem ten przewija się w dyskusjach podczas posiedzeń Rady Powiatowej Podkarpackiej Izby Rolniczej w Brzozowie. Skład Rady Powiatowej PIR w Brzozowie tworzy 10 członków reprezentujących 6 gmin powiatu. Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Nazwisko i imię członka rady Zbigniew Fiedeń Andrzej Rzepka Domaradzki Stanisław Elżbieta Pocałuń Stanisław Sąsiadek Józefczyk Adam Rymar Stanisław Walczak Ryszard Kazimierz Toczek Witold Toczek Gmina Brzozów Domaradz Dydnia Haczów Jasienica Rosielna Nozdrzec AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 PREZENTACJE Nie tylko owoce miękkie – Strzyżowska Rada Powiatowa PIR Powiat Strzyżowski położony jest w centralnej części województwa podkarpackiego, w ok. 30 - km odległości od Rzeszowa, Jasła i Krosna. Swoistą oś tworzącego go obszaru stanowi rzeka Wisłok oraz biegnąca jej doliną linia kolejowa i droga wojewódzka nr 988 Rzeszów Jasło. O dostępności komunikacyjnej powiatu i jego tranzytowym znaczeniu decyduje jednak przede wszystkim przebiegająca tędy trasa międzynarodowa, łącząca Warszawę i Rzeszów z przejściem granicznym w Barwinku, a dalej Słowacją, Węgrami i krajami Płw. Bałkańskiego. Droga nr 9 jest jednocześnie najpopularniejszym połączeniem stolicy z Bieszczadami. Układ komunikacyjny uzupełniają drogi wojewódzkie wiążące Strzyżów z Krosnem i Ropczycami. Powiat, złożony z czterech gmin wiejskich (Czudec, Frysztak, Niebylec, Wiśniowa) i miejsko - wiejskiej gminy Strzyżów, zajmuje 2,8% obszaru województwa podkarpackiego i skupia 2,9% ogółu jego mieszkańców. Od północy graniczy on z powiatami: dębickim, ropczycko - sędziszowskim i rzeszowskim; od południa zaś z: jasielskim, krośnieńskim i brzozowskim. Centrum administracyjnym, gospodarczym i społecznym regionu jest liczący ponad 8,5 tys. mieszkańców Strzyżów. Przeciętna gęstość zaludnienia równa jest średniej krajowej (124 osoby/km2) i waha się nieznacznie od 103 do 135 osób/km2 w granicach poszczególnych gmin (wyłączając miasto Strzyżów, w granicach którego przekracza 600 osób/km2). Dogodne położenie komunikacyjne, bliskość dużych miast, a nade wszystko malowniczość podgórskiego krajobrazu i urok zabytków ziemi strzyżowskiej stanowi świetną bazę wypadową dla mieszkańców okolicznych ośrodków miejskich do wypoczynku sobotnio - niedzielnego (wyciągi narciarskie, kąpieliska oraz doskonała baza agroturystyczna). Teren powiatu o pagórkowatym ukształtowaniu, w większości zajmują użytki rolne, które stanowią 67,3 % powierzchni powiatu. Gospodarstwa rolne mają rozdrobnioną strukturę, zajmują się głównie uprawą zbóż, roślin oko- AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 Jerzy Bator powych oraz produkcją owoców miękkich (tu prym wiedzie gmina Niebylec, często zwana zagłębiem malinowym Podkarpacia). Duża część gospodarstw produkuje na samozaopatrzenie. Nowy trend jaki można zauważyć w rozwoju gospodarstw rolnych to szeroko rozumiany rozwój plantacji winorośli. Lesistość powiatu nie jest duża i wynosi 26,8 % powierzchni powiatu. Przewodniczącym Rady Powiatowej w Strzyżowie jest Jerzy Bator który jest też wiceprezesem zarządu Izby w Trzebownisku. Z samorządem rolniczym związany jest od początku jego reaktywacji, czyli od 1996 roku. Rada Powiatowa w Strzyżowie na co dzień współpracuje z instytucjami rolniczymi oraz przedstawicielami organów samorządu terytorialnego na szczeblu gminnym, powiatowym oraz wojewódzkim. Delegaci Rady aktywnie biorą udział w pracach gminnych komisji ds. klęsk żywiołowych, komisji mediacyjnych dotyczących szkód łowieckich, pomagają rolnikom wypełniać wnioski obszarowe, organizują kursy i szkolenia podnoszące kwalifikacje rolnicze. Podczas posiedzeń Rady wnioskują do administracji rządowej o rozwiązania aktualnych problemów z którymi borykają się rolnicy na codzień. Skład Rady Powiatowej PIR w Strzyżowie tworzy 10 członków reprezentujących 5 gmin powiatu. Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Nazwisko i imię członka rady Bałchan Roman Szczygieł Grzegorz Jantoń Halina Sułkowski Stanisław Bator Jerzy Kołucki Stanisław Fąfara Anna Midura Paweł Ciołkosz Małgorzata Kut Marcin Gmina Czudec Frysztak Niebylec Strzyżów Wiśniowa 27 PORADY ROLNICZE O rolniczych makronawozach mineralnych Koszty nawożenia mineralnego przy uprawie o średnim stopniu intensywności stanowią około 20 – 25 % kosztów bezpośrednich. Jest to spory wydatek, który powinien charakteryzować się wysoką efektywnością wyrażającą się dobrymi przyrostami plonów oraz jak najmniejszą szkodliwością dla środowiska. Roczna produkcja nawozów mineralnych w kraju dochodzi do 2,5 mln ton (w przeliczeniu na czysty składnik), statystyczne zużycie podstawowych makroelementów NPK na 1 ha wynosi 120 - 140 kg, a rezerwy mocy produkcyjnych polskich zakładów nawozowych sięgają 20 - 30 %. Około 60 % wyprodukowanej masy nawozowej stanowi azot, 23 % potas. Ogromna większość to nawozy stałe, granulowane. Przy nadpodaży nawozów i ograniczonych możliwościach eksportu polskie fabryki, aby zwiększyć sprzedaż i opłacalność, decydują się na działania podnoszące jakość nawozów. Cena 1 kg składnika mineralnego zawartego w nawozie Z rolniczego punktu widzenia jednym z najważniejszych parametrów oceniających nawóz jest cena 1 kg składnika mineralnego zawartego w nawozie. Cena ta jest w największym stopniu kształtowana poprzez koszty produkcji, chociaż – w pewnym zakresie – podlega również relacjom podaż - popyt. Na koszty produkcji w silnym stopniu wpływają koszty surowców. Te zaś w głównej mierze pochodzą z importu i zależne są od cen na rynkach światowych. Surowcami do produkcji nawozów azotowych są: gazowy, atmosferyczny azot (N) oraz metan dostarczający wodoru do wytworzenia amoniaku i będący składnikiem gazu ziemnego, który jest w 70 % importowany. Nawozy fosforowe produkowane są z fosforytów lub apaty- 28 tów, których Polska nie posiada. Dlatego koncentraty minerałów fosforowych importuje się z Afryki (Senegalu) lub z Rosji. Również złóż soli potasowych nie ma w Polsce. Złoża kłodawskie zawierają zbyt mało potasu przy dominacji związków sodu. Dlatego prawie całość skoncentrowanej soli potasowej i siarczanu potasu jest importowana z Rosji, Białorusi oraz Niemiec. Z pierwiastków makroelementowych w Polsce występują w dużych ilościach skały i minerały zawierające wapń (Ca) i magnez (Mg) - dolomity oraz siarkę (S) - złoża w okolicach Tarnobrzega i Lubaczowa. Cena determinuje decyzję o zakupie Obliczenie ceny 1 kg N, P2O5, czy K2O w nawozie jednoskładnikowym jest stosunkowo proste, bo polega na podzieleniu ceny 1 tony nawozu przez ilość kg składnika zawartego w tej ilości nawozu. Np. 1 tona soli potasowej 60% (wg cen podanych w internetowym składzie nawozów 2015 r.) kosztuje 1 590 zł. W 1 tonie jest 600 kg czystego K2O. Zatem 1 kg K2O kosztuje 1 950 : 600 = 2,65 zł. 1 tona superfosfatu wzbogaconego (superFOS DAP 40 – 40% P2O5) zawiera 400 kg P2O5 i kosztuje 1 540 zł. Zatem 1 kg P2O5 w tym nawozie kosztuje 1 540 : 400 = 3,85 zł. 1 tona Pulanu (saletra amonowa produkowana przez Zakłady Azotowe Puławy – 34 % N) kosztuje 1 280 zł, co daje koszt 1 kg N – 3,76 zł. Trudniej jest określić koszt 1 kg N, P2O5, i K2O w nawozach dwu i trójskładnikowych. Można jednak to zrobić wiedząc, że produkcja nawozów wieloskładnikowych polega najczęściej na mieszaniu i granulowaniu komponentów jedno lub dwuskładnikowych (saletry amonowej, siarczanu amonu, soli potasowej, superfosfatu czy fosforanu amonu) w odpowiednich proporcjach. Np. 1 tona Polidapu 8 46 (fosforan amonu) zawierającego 18 % N i 46 % P2O5 kosztuje 2 270 zł. Jest w niej 460 kg czystego P2O5. Skoro 1 kg P2O5 w superfosfacie kosztuje 3,85 zł, zatem fosfor zawarty w Polidapie kosztuje 460 x 3,85 zł = 1 771 zł. Reszta (czyli 2 270 – 1 771 = 499 zł) to koszt 180 kg azotu. 1 kg N w Polidapie kosztuje zatem 499 : 180 = 2,77 zł. 1 tona Polifoski 5 (5% N, 25 % P2O5, 30 % K2O, 2 % MgO, 7 % SO3) kosztuje 1 630 zł. Ponieważ jest to mieszanina superfosfatu, fosforanu amonu, soli potasowej, saletry amonowej i innych domieszek, należy przyjąć, że K2O (30 % czyli 300 kg) kosztuje: 2,65 x 300 = 790 zł, P2O5 (15 % czyli 150 kg) kosztuje 3,85 x 150 = 693 zł. Teraz 1 630 – (790 + 693) = 147. Zatem 5 % N (50 kg) kosztuje 147 zł, czyli koszt 1 kg N wynosi 147 : 50 = 2,94 zł. W obu przypadkach nie wyceniono niedużych zawartości siarki, magnezu i wapnia, gdyż te pierwiastki dostały się do nawozów jako niezbędne podczas ich wytwarzania, np. mączkę dolomitową dodaje się dla wyrównania i trwałości granul w toku granulacji nawozu, a siarka jest pozostałością po traktowaniu fosforytów kwasem siarkowym. Jak wynika z przeliczeń, najtaniej 1 kg azotu w nawozach mineralnych można kupić w moczniku (ok. 3,06 zł). Korzystnie przedstawia się również koszt 1 kg N w RSM (rozwór saletrzano – mocznikowy) - 3.40 – 3.55 zł, ale kłopot sprawia aplikacja płynnej formy nawozu. Koszt 1 kg N w siarczanie amonu wynosi 3,50 – 3,71 zł, w saletrze amonowej – 3,76 do 3,84 zł. Najdroższy jest azot w saletrzaku (3,96 – 4 zł) oraz w saletrach: wapniowej, potasowej i sodowej. Koszt 1 kg N w saletrze firmy Yara Bela przekracza 4,50 zł. Tani azot jest również w fosforanie amonu (Polidap) - 2,77 zł/kg. Ważna przyswajalność składnika Decydując się na zastosowanie taniego azotu w postaci mocznika czy RSM trzeba jednak wiedzieć, iż straty azotu z tych nawozów przy przekształcaniu formy amidowej (mocznikowej) niedostępnej dla korzeni roślin w azot AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 PORADY ROLNICZE amonowy i saletrzany przyswajalny przez korzenie, mogą sięgać nawet 20 – 40 %, a nawet więcej. Ulatnia się on z gleby w postaci amoniaku (NH3) lub czystego azotu (N2). Dlatego najnowsze technologie w produkcji mocznika granulowanego polegają na obtaczaniu granul mączką dolomitową zawierającą inhibitory ureazy (czyli enzymów, które wstrzymują lub opóźniają proces amonifikacji mocznika) i ograniczają straty azotu o 60 – 80 %. Mocznik z inhibitorami ureazy jest jednak znacznie droższy. W 2015 r. do Polski sprowadzono nieduże ilości takiego mocznika z Czech i Niemiec (UREAstabil 46 oraz moNolith 46). Koszty 1 kg K2O są dużo niższe w soli potasowej 60 % (2,65 zł) niż w siarczanie potasu (5,70 zł), natomiast koszt 1 kg P2O5 w superfosfacie prostym (19 – 20 %) i wzbogaconym jest bardzo zbliżony (3,70 – 3,90 zł). Korzystny wydaje się być układ cenowy azotu i fosforu w fosforanie amonu (Polidap – 18 % N, 46 % P2O5 i 5% SO3) - 2,90 zł/kg N i 3,88 zł/kg P2O5 Koszty 1 kg NPK zostały policzone według cen nawozów na placach fabrycznych. Wzrosną one, kiedy doda się do nich koszty transportu. Będą na pewno większe, jeśli nawóz sprowadza się z odległych miejscowości (Szczecin, Gdańsk), a niższe, jeżeli z leżących bliżej (Tarnobrzeg, Puławy, Tarnów). Techniczne kryteria oceny nawozów Ekonomika to jedno z najważniejszych, ale nie wyłączne kryterium rolniczej oceny nawozu mineralnego. Rolnik musi rozważyć jeszcze przydatność występujących w nawozie form pierwiastków dla uprawianej rośliny (np. niektóre gatunki źle reagują na obecność jonów chloru (Cl) w glebie, co wyklucza stosowanie soli potasowej), dostępność nawozu w okresach intensywnego wzrostu rośliny (nawożenie pogłówne), skłonność do zakwaszania gleby czy planowanie nawożenia dolistnego. Inne, techniczne kryteria oceny nawozu mineralnego to: stabilność składu chemicznego, zawartość zanieczyszczeń, dokładność granulacji i dopuszczalne odchylenia od standardu. Cechy te ujęte są w normach i podlegają okresowej kontroli przez Główną AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 Fot. A. Warzecha W nowoczesnym przemyśle nawozowym zauważalna jest wyraźna tendencja do zwiększania produkcji specjalistycznych nawozów granulowanych 29 PORADY ROLNICZE / ZDROWIE I URODA Inspekcję Kontroli Jakości Artykułów Rolno - Spożywczych. Inne parametry nawozów Inne, nieznormowane parametry nawozów to: kształt, wielkość, wytrzymałość i trwałość mechaniczna granul, higroskopijność i skłonność do zbrylania się, a w przypadku saletr określana jest również skłonność do detonacji. Dla rolnika istotną cechą nawozów jest możliwość mieszania z innymi nawozami oraz równomierność wysiewu mechanicznego. Dokładne i równomierne rozrzucanie granul podczas rozsiewu możliwe jest jedynie w przypadku dużych, trwałych oraz bardzo wyrównanych pod względem masy i kształtu granul. Umożliwiają one bardzo równomierny wysiew w pasie nawet do szerokości 40 – 60 m. W październiku 2015 r. w Puławach uruchomiono linię do mechanicznego (bardzo dokładnego) pastylkowania mocznika (Pulgran i Pulgran S) jako finalną inwestycję Nowego Kompleksu Nawozowego. Producenci nawozów Najwięcej nawozów mineralnych w Polsce wytwarzają zakłady należące do rozbudowanej Grupy Azoty. Jest to drugi pod względem wielkości produkcji potentat nawozowy w UE. Oprócz nawozów wytwarzane są tam jeszcze inne produkty chemiczne. Do Grupy Azoty należą zakłady chemiczne w Puławach, Tarnowie - Mościcach, Kędzierzynie - Koźlu (saletrzak 27, salmag, mocznik, Pulgran, Pulan, RSM, Pulrea, Zaksan, Kędzierzyńska Saletra Amonowa, Pulsar, Pulaska, RSM - S, Saletrosan), zakłady chemiczne w Policach oraz w Gdańsku (Polifoski, Amofoski, Polimag S, Fosdar, Polidap), zakłady chemiczne Siarkopol w Tarnobrzegu (superfosfat 19, Potafoska magnezowana, Tarnograny, siarczan magnezu, nawozy specjalistyczne i ogrodnicze). Poza Grupą Azoty są: Anwil Włocławek (Grupa Orlen) produkujący saletrę amonową i saletrzak (Canwil, Canwil S i Canwil z magnezem), Fosan Szczecin (superfosfat prosty, suprofoski, suprofosy), Polski Cukrovit, zakłady chemiczne Luvena w Luboniu Wielkopolskim (superfosfaty, lubofoski, lubofosy, luboplony), zakłady chemiczne Alwernia k. Chrzanowa (siarczan magnezu, saletra magnezowa, saletra wapniowa, MagPlony oraz liczne nawozy ogrodnicze). Z koncernów zagranicznych, za pośrednictwem swoich spółek, nawozy mineralne sprzedają w Polsce: norweski Yara International ASA (największy producent nawozów mineralnych Europie posiadający fabryki w Norwegii, Finlandii, Niemczech, Holandii, Wielkiej Brytanii), nawozy saletrzane Yara Bela, wieloskładnikowe Yara Mila, dolistne mikroelementowe Yara Vita), niemiecki K + S (sól potasowa, siarczan potasu, nawozy ekologiczne) i rosyjski Phosagro (nawozy wieloskładnikowe NPK – Ultra 8, Ultra 9, Ultra Mocznik, UltraMAP). W nowoczesnym przemyśle nawozowym zauważalna jest wyraźna tendencja do zwiększania produkcji specjalistycznych nawozów granulowanych. Nawozy te charakteryzują się takim doborem proporcji makropierwiastków P i K, aby odpowiadały one potrzebom pokarmowym określonych gatunków roślin. Stąd nawozy pod kukurydzę, zboża, rzepak, buraki cukrowe. Jeżeli ustali się właściwie możliwy do osiągnięcia plon, wystarczy prawidłowo dobrać dawkę nawozu specjalistycznego i wysiać go przedsiewnie, a dawkowanie azotu będzie można regulować przez nawożenie pogłówne. Bogusław Rząsa Wydział Biologiczo - Rolniczy Uniwersytetu Rzeszowskiego Biegnij po zdrowie Nowy rok, a za nim pasmo postanowień noworocznych… Jednym z nich zazwyczaj jest wprowadzenie aktywności fizycznej do codziennego planu dnia. Bieganie jest zdecydowanie najłatwiejszą, najtańszą i najbardziej popularną formą aktywności fizycznej. Lista korzyści wynikających z biegania jest długa, ale aby w pełni z nich korzystać należy zadbać o właściwe odżywienie organizmu. Zacznijmy od korzyści. Badania pokazują, że wystarczy 30 - 40 min. biegu trzy razy w tygodniu aby znacząco poprawić swoje samopoczucie i stan zdrowia. Regularny jogging wzmacnia serce i układ krwionośny, reguluje ciśnienie krwi, obniża stężenie trójglicerydów, korzystnie wpływa na układ immunologiczny, poprawia wygląd skóry, dotlenia organizm, poprawia 30 jego wydolność, polepsza samopoczucie, przyspiesza metabolizm, redukuje tkankę tłuszczową… To tylko kilka zalet biegania. Co zrobić, aby w pełni wykorzystać dobro płynące z uprawiania sportu? Wprowadź w życie rady dietetyka Naturhouse i ciesz się zdrowiem! Po pierwsze: zjedz wartościowe śniadanie To podstawa, nie tylko u osoby biegającej. Odpowiednio zbilansowane śniadanie zapewni zapas energii do działania. Zapomnij o bieganiu na czczo!. Jeśli wybierasz bieg rano, 20 minut wcześniej zjedz banana, aby dostarczyć przynajmniej minimum paliwa przed biegiem. Co biegacz powinien wybrać na śniadanie? Węglowodany złożone (płatki owsiane, kasza jaglana, pieczywo pełnoziarniste) oraz odpowiednie źródło białka (jaja, twaróg, drób). Oczywiście nie może zabraknąć warzyw – im więcej tym lepiej! Pamiętaj o pięciu posiłkach AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 ZDROWIE I URODA Rekreacyjne bieganie dla zdrowia dostarcza organizmowi wielu korzyści, ... no i spala kalorie. Przez jedną godzinę biegania jesteśmy w stanie spalić około 900 kalorii. Dostarczanie przez cały dzień energii w postaci pożywienia jest bardzo ważne. Dostarczając ją stopniowo i regularnie nie odczujesz spadku formy. Jedz w równych odstępach czasu – nie krótszych niż 2,5 godziny, ale nie dłuższych niż 4 godziny, optymalnie do 3 - 3,5 godzin. Zadbaj o odpowiednie nawodnienie Dwa litry wody dziennie to niezbędne minimum… Oczywiście plus woda wypijana w trakcie treningu. Sięgaj po niegazowaną wodę mineralną (nie źródlaną). W trakcie biegu pij domowy napój izotoniczny: 1 l wody + 2 łyżki miodu + szczypta soli himalajskiej AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 – taka mieszanka doskonale nawadnia organizm. Pamiętaj o posiłkach przed i po treningowych Trzy godziny przed treningiem zjedz pełnowartościowy posiłek: węglowodany złożone, które stopniowo będą uwalniać energię oraz białko i warzywa. Nie zapomnij o zdrowych tłuszczach jak oliwa z oliwek, avocado, olej lniany. Bezpośrednio po treningu sięgnij po węglowodany proste i białko (proporcja 4:1), aby szybko zregenerować organizm. Odpowiedni będzie koktajl na bazie owoców, miodu lub naturalnego kakao i jogurtu lub mleka. Do trzech godzin po treningu zjedz pełnowartościowy posiłek. Jedz dobrze zbilansowane posiłki Pamiętaj, aby twoje posiłki były różnorodne. Nie stawiaj tylko na kurczaka z ryżem i banany! Jest mnóstwo pomysłów na inne wartościowe dania. Jeśli brakuje Ci pomysłów odwiedź naszego specjalistę, który dobierze dietę odpowiednią do Twojej aktywności. Tekst i foto: Agata Anuszewska Dietetyk Centrum Dietetycznego Naturhause w Mielcu 31 AGRO NOTOWANIA Ceny skupu żywca w wybranych podmiotach woj. podkarpackiego w grudniu 2015 r. (ceny netto zł/kg) Podmiot skupu Data Trzoda Byki Jałówki Krowy Cielęta Podkarpacka Spółdzielnia Producentów Trzody Chlewnej „TUCZNIK”w Górnie 02.12.2015 3,51 - - - - 10.12.2015 3,61 - - - - 17.12.2015 3,61 - - - - 30.12.2015 3,48 - - - - 02.12.2015 3,70 6,73 5,79 5,14 8,41 10.12.2015 3,70 6,73 5,79 5,14 8,41 17.12.2015 3,64 - - - - 30.12.2015 3,52 - - - - 02.12.2015 5,00 - - - - 10.12.2015 4,70 - - - - 17.12.2015 4,40 - - - - 30.12.2015 4,30 - - - - 02.12.2015 3,70 7,10 5,30 4,60 - 10.12.2015 3,70 7,10 5,30 4,60 - 17.12.2015 3,70 7,10 5,30 4,60 - 30.12.2015 3,70 7,10 5,30 4,60 - 02.12.2015 3,80 - - - - 10.12.2015 3,80 - - - - 17.12.2015 3,80 - - - - 30.12.2015 3,70 - - - - Zakłady Przemysłu Mięsnego „SZAREK” Jarosław Masarnia Widełka k. Kolbuszowej „KABANOSPOL” Wielopole Skrzyńskie PPM „TAURUS” Pilzno źródło: ARR Średnie ceny mleka w grudniu 2015 r. w poszczególnych podmiotach skupujących mleko zarejstrowanych na terenie województwa podkarpackiego Podmioty skupujące mleko ŚREDNIE CENY MLEKA zł/l (netto) CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA CENĘ MLEKA W PODMIOCIE SKUPUJĄCYM 1. Zawartość tłuszczu. 2. Zawartość białka. 3. Wielkość dostawy w danym m-cu. SPÓŁDZIELNIE MLECZARSKIE 0,82 - 1,27 4. Stado objęte kontrolą użytkowości mlecznej 5. Ilość udziałów w spółdzielni. 6. Odbiór mleka bezpośrednio z gospodarstwa dostawcy. 1. Wielkość dostawy w danym m-cu. SPÓŁKI PRAWA HANDLOWEGO 0,60 - 1,25 2. Odbiór mleka bezpośrednio z gospodarstwa dostawcy. 1. Wielkość dostawy w danym m-cu. GRUPY PRODUCENCKIE 0,56 - 1,32 2. Odbiór mleka bezpośrednio z gospodarstwa dostawcy. 3. Wsparcie finansowe dla grup producentów rolnych. źródło: ARR 32 AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 AGRO NOTOWANIA Ceny skupu zbóż i rzepaku w wybranych podmiotach woj. podkarpackiego w grudniu 2015 r. (ceny netto zł/t) Podmiot skupowy Elewarr Rzeszów Cargill Poland Sp. z o.o. Jarosław Organika Jaworzno Punkt skupu Jarosław Zakłady Zbożowe „KAPKA” Jarosław Centrum Zbożowe Orły Cargill Poland Sp. z o.o. Ropczyce Pszenica konsumpcyjna Data Pszenica paszowa Żyto Jęczmień Kukurydza Rzepak 03.12.2015 620 570 - - 420(mokra) 1460 10.12.2015 620 570 - - - 1460 17.12.2015 620 570 - - - 1460 30.12.2015 620 570 - - - 1460 03.12.2015 - 600 - 510 610 1500 10.12.2015 - 610 - 525 620 1635 17.12.2015 - 610 - 525 620 1635 30.12.2015 - 610 - 525 620 1635 03.12.2015 620 600 - 550 610 1550 10.12.2015 620 610 - 550 610 1550 17.12.2015 620 610 - 550 610 1550 30.12.2015 620 610 - 550 610 1550 03.12.2015 660 - 540 - - - 10.12.2015 660 - 540 - - - 17.12.2015 660 - 540 - - - 30.12.2015 660 - 540 - - - 03.12.2015 - 580 - 500 600 - - 10.12.2015 - 580 500 580 - 17.12.2015 - 580 500 580 - 30.12.2015 - 580 500 580 - 03.12.2015 - 640 - - 650 - 10.12.2015 - 640 - - 650 - 17.12.2015 - 640 - - 650 - 30.12.2015 - 640 - - 650 źródło: ARR Notowania cenowe produktów rolnych PRODUKTY 01.12.2015r. 10.12.2015r. 20.12.2015r. 30.12.2015r. Burak czerwony (kg) 1,00 zł - 1,10 zł 1,00 zł – 1,20 zł 1,00 zł – 1,10 zł 1,00 zł – 1,10 zł Cebula (kg) 1,30 zł – 1,40 zł 1,30 zł – 1,40 zł 1,30 zł – 1,40 zł 1,25 zł – 1,40 zł Kapusta (szt.) 2,50 zł – 2,50 zł 3,00 zł – 3,00 zł 2,50 zł – 2,50 zł 1,00 zł – 1,20 zł Jabłko (kg) 1,30 zł – 1,50 zł 1,20 zł – 1,35 zł 1,30 zł – 1,60 zł 1,20 zł – 1,70 zł Marchewka (kg) 1,20 zł –1,50 zł 1,30 zł – 1,40 zł 1,40 zł – 1,50 zł 1,40 zł – 1,50 zł Pietruszka cięta (kg) 3,40 zł – 4,00 zł 3,60 zł – 4,00 zł 3,80 zł – 4,00 zł 3,80 zł – 4,00 zł Ziemniak (kg) 0,60 zł – 0,70 zł 0,66 zł – 0,70 zł 0,66 zł –0,70 zł 0,60 zł –0,70 zł Pomidor import (kg) 5,00 zł – 6,00 zł 6,00 zł –7,20 zł 5,80 zł –7,00 zł 6,00 zł – 7.00 zł Ogórek import (kg) 4,00 zł – 4,50 zł 4,00 zł – 4,50 zł 4,40 zł – 4,50 zł 4,40 zł – 4,50 zł podane ceny są cenami netto źródło: AGROHURT S.A. Średnie ceny skupu miodu w rozbiciu na rodzaje w grudniu 2015 r. Nazwa podmiotu Rzeszowska Spółdzielnia Ogrodniczo Pszczelarska Rodzaj miodu(zł/kg) wielokwiat spadź iglasta gryka akacja 13,00 25,00 18,00 17,00 źródło: ARR AGRO PODKARPACIE styczeń 2016 33 PO GODZINACH SPRAWDZONE PRZEPISY Zraz po staropolsku Składniki: - pół kg schabu, - 10 plasterków szynki konserwowej, - 5 jajek ugotowanych na twardo, - ¾ śmietany 30%, - 2 szkl. bulionu wołowego, - 2 łyżki mąki, sól, pieprz, 2 łyżki masła, olej lub smalec do smażenia Farsz: - 20 dag schabu bez kości, - 1/3 szkl. śmietany, - 1 jajko, - 2 łyżki masła, Sól, pieprz, szczypta tymianku, pęczek koperku. Sposób przygotowania: Mięso pokroić na plastry, mocno rozbić. Przygotować farsz. Zmielić mię- 34 so. Masło rozetrzeć z żółtkiem, dodać zmielone mięso, posiekany koperek, ubite na pianę białko i śmietanę. Całość dokładnie wymieszać, doprawić solą i pieprzem. Dodać szczyptę tymianku. Na każdym plastrze mięsa układać farsz, połówkę jajka zawiniętą w plaster szynki. Całość zrolować, spiąć wykałacz- kami. Oprószyć solą i pieprzem, obtoczyć w mące. Podsmażyć na rumiano na rozgrzanym tłuszczu. Przełożyć zrazy do brytfanny, podlać bulionem i śmietaną, dusić do miękkości. Pod koniec smażenia dodać masło. Smacznego AGRO PODKARPACIE styczeń 2016