PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO STUDIUM

Transkrypt

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
MIASTA JAWORA
Wrocław, luty 2015 r.
P R O G N O Z A O D D Z I AŁ Y W AN I A N A Ś R O D O W I S K O S T U D I U M U W AR U N K O W AŃ I K I E R U N K Ó W
Z AG O S P O D AR O W AN I A P R Z E S T R Z E N N E G O M I AS T A J AW O R A
Regioplan Sp. z o.o.
Wrocław
2013
Opracowanie:
Regioplan sp. z o.o.
ul. Kasztanowa 18-20/34
53-125 Wrocław
Tel/fax.: (071) 33 80 253
www.regioplan.pl
e-mail: [email protected]
1
Wrocław
2013
SPIS TREŚCI
1. WSTĘP ........................................................................................................................................................3
1.1. Podstawy formalno – prawne opracowania prognozy .......................................................................3
1.2. Cel i zakres prognozy ........................................................................................................................3
1.3. Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy ..............................................5
1.4. Wykorzystane materiały .....................................................................................................................5
2. USTALENIA PROJEKTU STUDIUM ORAZ POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI ....................................................7
2.1. Obszar opracowania ..........................................................................................................................7
2.1.1 Położenie administracyjne ............................................................................................................7
2.1.2 Położenie geograficzne ................................................................................................................7
2.2. Zawartość i główne cele projektu .......................................................................................................7
2.3. Powiązania projektu studium z innymi dokumentami ........................................................................8
3. ISTNIEJĄCY STAN ŚRODOWISKA ORAZ POTENCJALNE ZMIANY TEGO STANU W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI
PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ...................................................................................................................9
3.1. Uwarunkowania fizjograficzne ...........................................................................................................9
3.2. Analiza i ocena stanu środowiska przyrodniczego ..........................................................................13
3.3. Potencjalne zmiany w środowisku w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu .......16
4. STAN ŚRODOWISKA NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM
ODDZIAŁYWANIEM ................................................................................................................................17
5. PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO
DOKUMENTU ..........................................................................................................................................18
6. PRAWNE FORMY OCHRONY ................................................................................................................18
6.1 Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt .............................................................................................18
6.2 Ochrona dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej ............................18
6.3 Obszary proponowane do objęcia ochroną ...................................................................................18
6.4 Zagrożenia obszarów o dużych walorach przyrodniczych z uwzględnieniem obszarów sieci
Natura 2000 ............................................................................................................................................19
7. ANALIZA I OCENA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM,
WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU .................19
Energetyka ze źródeł odnawialnych .......................................................................................................20
8. POTENCJALNY WPŁYW REALIZACJI USTALEŃ STUDIUM NA ŚRODOWISKO .......................................................21
8.1 Różnorodność biologiczna .............................................................................................................21
8.2 Rośliny i zwierzęta .........................................................................................................................22
8.3 Wody powierzchniowe i podziemne ...............................................................................................23
8.4 Krajobraz ........................................................................................................................................24
8.5 Jakość powietrza, klimat akustyczny .............................................................................................24
8.6 Powierzchnia ziemi, gleby ..............................................................................................................25
8.7 Zabytki, krajobraz kulturowy ..........................................................................................................25
8.8 Obszary Natura 2000 .....................................................................................................................25
8.9 Formy ochrony przyrody ................................................................................................................25
8.10 Oddziaływanie na zdrowie i warunki życia ludzi ............................................................................26
8.11 Oddziaływanie na otoczenie i oddziaływania skumulowane ..........................................................27
8.12 Oddziaływanie realizacji inwestycji z zakresu łączności publicznej ...............................................27
8.13 Oddziaływanie planowanej inwestycji wykorzystującej odnawialne źródła energii........................27
8.14 Analiza poszczególnych terenów w ujęciu tabelarycznym - zestawienie ......................................30
9. CHARAKTERYSTYKA ROZWIĄZAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZENIE LUB KOMPENSACJĘ
PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI
PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU .................................................................................................................32
11. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE STUDIUM ....................................35
12. METODY ANALIZY REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚĆ JEJ
PRZEPROWADZANIA ....................................................................................................................................36
13. INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO........................................37
14. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM .......................................................................................37
2
Wrocław
2013
1. WSTĘP
1.1. Podstawy formalno – prawne opracowania prognozy
Organ opracowujący projekt studium jest zobowiązany do sporządzenia prognozy oddziaływania na
środowisko zgodnie z art. 46 i art. 51 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o
środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania
na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz. 1235 ze zm.). Podstawę formalną zmiany studium stanowi
natomiast Uchwała Nr XXXVII/191/13 Rady Miejskiej w Jaworze z dnia 27 marca 2013 r. w sprawie
przystąpienia do sporządzenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego miasta Jawora.
Do najważniejszych aktów prawnych wykorzystanych podczas sporządzania prognozy należą:
1) Konwencja o ochronie dzikiej fauny i flory europejskiej oraz ich siedlisk naturalnych (Konwencja
Berneńska) (Dz. U. z 1996 r. Nr 58, poz. 263, 264);
2) Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt (Konwencja Bońska);
3) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 marca 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie
obszarów specjalnej ochrony ptaków ( Dz.U. 2012 nr 0 poz. 358);
4) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej
zwierząt (Dz. U. 2014 poz. 1348);
5) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej
roślin (Dz. U. 2014 poz. 1409);
6) Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 25 sierpnia
1992 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu uznawania lasów za ochronne oraz szczegółowych zasad
prowadzenia w nich gospodarki leśnej (Dz.U. z 1992 r. Nr 67, poz. 337);
7) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz
gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty a także kryteriów wyboru obszarów
kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (t. j. Dz. U. 2014 r., poz. 1713);
8) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 sierpnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w
sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedm iotem zainteresowania Wspólnoty, a
także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura
2000 (Dz. U. poz. 1041);
9) Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2010r. w sprawie przedsięwzięć mogących
znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397 z późn. zm.);
10) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. 2013 nr 0 poz. 817);
13) Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (t.j. Dz.U.
2014 poz. 210);
14) Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz.U. z 2013r. poz. 627 ze zm.);
15) Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 145. ze zm.),
16) Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t. j. Dz.U. z 2014 r., poz.
1446);
17) Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. 2013 poz. 21 ze zm.);
18) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2013 poz. 1232 ze zm.);
19) Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2012 r.
poz. 647 z późn. zm.);
3
Wrocław
2013
20) Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (t.j. Dz.U. z 2013, poz. 1205);
21) Ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz.U. z 2013 r.
poz. 1235);
22) Ustawa z dnia 9 czerwca - Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2014 poz. 613 ze zm.);
23) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów
hałasu w środowisku (t. j. Dz. U. z 2014 r. poz. 112);
24) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. 2012 poz. 1109).
Dyrektywy UE:
1)Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2009/147/WE z dnia 30 listopada
2009 w sprawie ochrony dzikiego ptactwa;
2) Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych
oraz dzikiej fauny i flory (tzw. Dyrektywa Siedliskowa);
3)Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i rady z dnia 25 czerwca 2002 r. odnosząca się do oceny i
zarządzania poziomem hałasu w środowisku.
1.2. Cel i zakres prognozy
Niniejsze opracowanie stanowi prognozę oddziaływania na środowisko zmiany studium miasta Jawora,
zwanego dalej studium.
Wśród najważniejszych zmian ujętych w projekcie studium, poddanych analizie w niniejszej prognozie
znalazły się m.in.:
wprowadzenie możliwości realizacji nowych technologii, wymaganych przez UE w zakresie
pozyskiwania energii odnawialnych, ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa, tj.: pozyskiwanie
energii odnawialnych ze źródeł odnawialnych (z wyjątkiem elektrowni wiatrowych i wodnych);
uwzględnienie nowych wniosków mieszkańców,
wielkopowierzchniowych;
w
zakresie lokalizacji
obiektów handlowych
uwzględnienie terenów pod poszerzenie funkcji przemysłowej, w związku z rozbudową lokalnych firm.
Należy podkreślić, że w projekcie zmiany studium znacząca większość obszarów wyznaczonych pod
nowe zainwestowaniem tj. przemysł, usługi czy zabudowa mieszkaniowa wynika z obowiązującego
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Jawora przyjętego uchwałą
nr XXV/196/2000 Rady Miejskiej w Jaworze w dniu 27.10.2000 r. oraz z zmiany studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Jawora, sporządzonego przez firmę Wrocławskie
Biuro Urbanistyki (główny projektant Jerzy Ulanicki), przyjętego uchwałą nr LXIII/324/06 Rady Miejskiej w
Jaworze z dnia 06.03.2006 r.
W czasie sporządzania projektu studium Marszałek Województwa Dolnośląskiego wydał Decyzję nr
18/2014 z dnia 13.03.2014 r. zatwierdzającą dokumentację geologiczną złoża kruszywa naturalnego
„Jawor N” w kategorii C1 umożliwiającą ubieganie się o uzyskanie koncesji na eksploatację złoża.
Eksploatacja winna być jednak ograniczona do obszaru występowania przedmiotowego złoża żwirów i
piasków na dz. nr 3/9 i prowadzona na gruntach IV klasy bonitacji na podłożu mineralnym.
Celem prognozy jest ustalenie czy zapisy studium nie naruszają zasad prawidłowego funkcjonowania
środowiska na przedmiotowym obszarze. Mając na uwadze obecność w granicach opracowania form
ochrony przyrody niniejsza prognoza oceni czy wskutek wejścia w życie dokumentu wyznaczone w
studium tereny nie będą powodować znacząco negatywnego oddziaływania na cele ustanowione
ochrony. Tyczy się to oceny planowanego zagospodarowania na obszary w zasięgu Otuliny Parku
4
Wrocław
2013
Krajobrazowego Chełmy oraz stanowiska chronionych gatunków roślin i zwierząt występujących na
terenie Jawora.
Ważne jest, by względy ochrony środowiska były respektowane w ustaleniach studium na równi z innymi
celami i interesami gospodarczymi, jak i społecznymi, zgodnie z zasadą rozwoju zrównoważonego.
Prognoza ma ułatwić identyfikację możliwych do określenia skutków środowiskowych spowodowanych
realizacją postanowień dokumentu oraz ocenić czy przyjęte rozwiązania ochronne w dostateczny sposób
zabezpieczają przed powstawaniem konfliktów i potencjalnych zagrożeń w środowisku i czy sa zgodne z
przepisami odrębnymi.
Zakres i stopień szczegółowości informacji zawartych w prognozie oddziaływania na środowisko został
uzgodniony na podstawie art. 53 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o
środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania
na środowisko z właściwymi organami, o których mowa w art. 57 i 58 ww. ustawy.
1.3. Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy
Prognozę opracowano na podstawie analizy projektu studium, ogólno przyjętych założeń ochrony
środowiska, informacji na temat projektowanych inwestycji oraz na podstawie materiałów źródłowych
dotyczących charakterystyki i stanu środowiska przyrodniczego na obszarze objętym granicami
opracowania studium. Rozpoznanie aktualnego stanu środowiska i jego zagrożeń wynikających z
realizacji studium uzupełniono na podstawie wizji terenowej.
W prognozie oceniono możliwy wpływ na środowisko skutków realizacji studium dla terenów
nowoprojektowanych wraz z oceną czy wystąpią istotne i znaczące oddziaływania w związku z realizacją
nowego sposobu zainwestowania na terenach miasta Jawora. Ustalono charakter zidentyfikowanych
oddziaływań w rozróżnieniu na poszczególne składniki środowiska, uwzględniając intensywność
powodowanych przekształceń, czas ich trwania oraz zasięg przestrzenny. Zasadniczą część prognozy
wykonano w ujęciu tabelarycznym, co pozwala przedstawić oddziaływanie przewidywanego sposobu
zagospodarowania terenów na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego.
Opracowanie zostało sporządzone w oparciu o:
Metody opisowe - charakterystyki i oceny istniejącego stanu poszczególnych elementów środowiska
oraz analizy jakościowe, które oparto na danych uzyskanych z Urzędu Miasta w Jaworze, a także
Wojewódzkiego Monitoringu Środowiska prowadzonego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony
Środowiska we Wrocławiu oraz opracowań i publikacji sporządzonych przez tą jednostkę i innych
materiałów źródłowych. Ponadto w niniejszym opracowaniu kierowano się wytycznymi zawartymi w
opracowaniach ekofizjograficznych, sporządzonym na potrzeby dokumentów planistycznych miasta
Jawora.
1.4. Wykorzystane materiały
Do podstawowych materiałów źródłowych wykorzystanych przy sporządzaniu prognozy posłużyły
następujące opracowania:
Geografia regionalna Polski. Kondracki J. Warszawa 2000,
Regionalizacja geobotaniczna Polski, J.M. Matuszkiewicz, Warszawa 2008,
Inwentaryzacja przyrodnicza miasta Jawora, Fulica - Wojciech Jankowski, Wrocław 1998,
Komentarz do Mapy sozologicznej 1: 50000, arkusz Jawor M-33-33-C, Główny Geodeta Kraju, 1999,
Objaśnienia do Mapy Geologicznej 1:25000, arkusz Jawor, Warszawa,
Objaśnienia do Mapy Hydrogeologicznej Polski 1: 200000, arkusz Wałbrzych, Warszawa 1984,
5
Wrocław
2013
Objaśnienia do Mapy Hydrogeologicznej Polski 1: 200000, arkusz Wałbrzych, Warszawa 1984,
Raport o stanie środowiska w województwie dolnośląskim w 2009 roku, Wojewódzki Inspektorat
Ochrony Środowiska we Wrocławiu, Wrocław 2010,
Badania poziomów pól elekromagnetycznych w wybranych punktach województwa dolnośląskiego w
roku 2013, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, Wrocław 2014,
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Jawora 2007 – 2013, aktualizacja marzec 2013 r.;
Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Gminy Jawor na lata 2009 - 2012 r., przyjęty Uchwalą Nr
XLI/210/09 Rady Miejskiej w Jaworze z dnia 29 września 2009 r. w sprawie przyjęcia Gminnego
Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Jawor na lata 2009 – 2012, Pracownia Dokumentacji
Zabytków ALMA, Wrocław 2009 r. wraz ze zmianami w 2013 r.;
Koncepcja Subregionalnego Produktu Turystycznego Pogórza Kaczawskiego, Karkonoska Agencja
Rozwoju Regionalnego S.A., Jelenia Góra 2008 r.;
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Jawora, Aktualizacja Planu Gospodarki
Odpadami dla Miasta Jawora, uchwalone Uchwałą Nr LVII/298/10 Rady Miejskiej w Jaworze z dnia 27
października 2010 r. w sprawie przyjęcia „Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta
Jawora” oraz „Aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Jawora” wraz z Aktualizacją
Programu Usuwania Azbestu i Wyrobów Zawierających Azbest na terenie miasta Jawora;
M. Wiland, Prognoza oddziaływania na środowisko zmiany mpzp dla zespołu w rejonie ul.
Wrocławskiej i ul. Wiejskiej, Wrocław 2001 r.;
Z. Cichocki, Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń mpzp miasta Jawora dla terenu Cukrowni
„Jawor” przy ulicy Cukrowniczej z sąsiadującymi osiedlami domków jednorodzinnych i terenami
rolnymi, Wrocław 2000 r.;
M. Wiland, Prognoza oddziaływania na środowisko mpzp dla zespołu w rejonie ul. Piastowskiej i ul.
Tadeusza Kościuszki, Wrocław 2001 r.;
Z. Rinke, Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń mpzp w obrębie ulicy Mickiewicza i rzeki
Nysa Szalona do granic administracyjnych miasta w Jaworze, Wrocław 2001 r.;
I.
Kamińska, Opracowanie ekofizjograficzne sporządzone dla potrzeb
zagospodarowania przestrzennego terenu części miasta Jawor, Jawor 2002 r.;
miejscowego
planu
I. Kamińska, Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń mpzp w obrębie ulic Poniatowskiego,
Słowackiego, Kuzienniczej, Piastowskiej, Łukasińskiego i częściowo Rapackiego, Wrocław 2003 r.;
K. Rusak, T. Rusak, Opracowanie ekofizjograficzne na potrzeby miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego miasta Jawor w obrębach: Stary Jawor i osiedle Słowiańskiego, oraz w obrębie ulic:
Rynek – Stare Miasto, Plac Wolności, Park Pokoju do ul. Narutowicza i działki nr 98/70 obręb nr 5
przy ul. Wieniawskiego, Wrocław 2003 r.;
K. Rusak, T. Rusak, Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń mpzp obejmującego obszar działki
nr 98/70 obręb 5 przy ul. Wieniawskiego w Jaworze, Wrocław 2004 r.;
K. Rusak, T. Rusak, Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń mpzp obejmującego obszar:
Starego Jawora i osiedla Słowiańskiego w Jaworze, Wrocław 2004 r.;
K. Rusak, T. Rusak, Prognoza oddziaływania na środowisko ustaleń mpzp obejmującego obszar:
Rynek – Stare Miasto, Plac Wolności, Park pokoju do ul. Narutowicza w Jaworze, Wrocław 2004 r.
6
Wrocław
2013
2. USTALENIA PROJEKTU STUDIUM ORAZ POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI
2.1. Obszar opracowania
2.1.1 Położenie administracyjne
Miasto Jawor jest stolicą powiatu jaworskiego i stanowi 3,23% jego powierzchni. Położone jest w woj.
dolnośląskim i graniczy z gminami: Mściwojów, Paszowice i Męcinka.
2.1.2 Położenie geograficzne
W podziale regionalnym Polski wg J.Kondrackiego obszar opracowania należy do: prowincji Niż
Środkowoeuropejski (31), podprowincji Niziny Sasko – Łużyckiej (317), makroregionu Nizina Śląsko –
Łużycka (317,7). W ramach makroregionu leży na południowo – wschodnim skraju mezoregionu Równiny
Chojnowskiej (317.78) w bezpośrednim sąsiedztwie Przedgórza Sudeckiego, na skraju Wzgórz
Strzegomskich oraz na skraju Pogórza Kaczawskiego.
2.2. Zawartość i główne cele projektu
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest podstawowym dokumentem
dla władz samorządowych gminy, na podstawie którego powinna być prowadzona polityka i strategia
działań, przede wszystkim w sferze zagospodarowania przestrzennego, a także w sferze społeczno gospodarczej i ekologicznej, które bezpośrednio lub pośrednio wpływają na kształtowanie struktury
przestrzennej i układu funkcjonalno - przestrzennego.
Strukturę funkcjonalno - przestrzenną miasta tworzą elementy zróżnicowane stanem i jakością
zagospodarowania, stopniem wykorzystania przestrzeni i standardami.
Wśród podstawowych elementów tej struktury wymienić należy istniejące i planowane: tereny o
zróżnicowanym sposobie zagospodarowania.
Tabela 1. Zestawienie terenów wyznaczonych jako planowane zagospodarowanie w mieście Jawor
1.
2.
3.
4.
5.
Symbol
na
rysunku
studium
MN
MU
MWU
U
UKS
6.
U/UC
7.
U/MW/P
8.
U/EO
9.
10.
11.
12.
U/C
US
P
P/U
Lp.
Przeznaczenie terenów w studium
Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej
Tereny zabudowy mieszkaniowej i usługowej
Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i usługowej
Tereny zabudowy usługowej
Tereny zabudowy sakralnej
Tereny zabudowy usługowej, usług centrotwórczych i rozmieszczenia obiektów
handlowych o pow. sprzedaży powyżej 2000 m2
Tereny zabudowy usługowej i mieszkaniowej wielorodzinnej oraz obiektów
produkcyjnych, składów i magazynów
Tereny zabudowy usługowej oraz urządzeń wytwarzających energię ze źródeł
odnawialnych
Tereny zabudowy usługowej oraz urządzeń i obiektów zaopatrzenia w ciepło
Tereny usług sportu i rekreacji
Tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów
Tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów i zabudowy usługowej
7
Wrocław
2013
13.
P/UC
14.
PG
15.
RU
16.
17.
18.
19.
20.
21.
R
R/U
ZP
ZP/W
ZC
ZD
22.
ZI/KS
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
WS
NO
W
E
C
G
KSU
KS
KR/US
KK
AG
-
Tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów, rozmieszczenia
obiektów handlowych
Tereny eksploatacji kruszyw naturalnych
Tereny urządzeń produkcji i obsługi rolnictwa w gospodarstwach hodowlanych i
ogrodniczych
Tereny rolnicze
Tereny rolnicze i zabudowy usługowej
Tereny zieleni urządzonej
Tereny zieleni urządzonej, ujęcia wody
Tereny cmentarzy
Tereny ogrodów działkowych
Tereny zieleni izolacyjnej, zieleni nieurządzonej, tereny obsługi komunikacji parkingi
Tereny wód powierzchniowych śródlądowych
Tereny urządzeń i obiektów gospodarki odpadami
Tereny urządzeń i obiektów zaopatrzenia w wodę
Tereny urządzeń i obiektów zaopatrzenia w energie elektryczną
Tereny urządzeń i obiektów zaopatrzenia w ciepło
Tereny urządzeń i obiektów zaopatrzenia w gaz
Tereny obsługi komunikacji i stacji paliw/ Miejsca Obsługi Podróżnych
Tereny obsługi komunikacji - parkingi i garaże
Tereny ścieżek rowerowych oraz urządzeń sportu i rekreacji
Tereny kolejowe
Tereny aktywności gospodarczej
Tereny zamknięte
Ponadto studium zawiera tereny dróg lokalnej i ponadlokalnej sieci (w tym planowana droga S3) i
szlaków kolejowych oraz obiektów obsługi i infrastruktury technicznej (ujęcia wody, oczyszczalnie
ścieków, przepompownie, GPZ, trafostacje, zaopatrzenia w ciepło, stacje redukcyjno-pomiarowe gazu i
inne).
Dotychczasowo wykształcona struktura funkcjonalno - przestrzenna miasta w pełni wykorzystuje
istniejące uwarunkowania terenowe, nie naruszając tych części, które występują w formie barier
rozwojowych. Bariery stanowią m. in.: dolina Nysy Szalonej i tereny zalewowe, chronione klasy gruntów
(zwłaszcza klasy II-III), tworzące naturalne ramy dla rozwoju układu urbanistycznego miasta. Obok innych
czynników, takich jak ciągi komunikacyjne – drogowe, kolejowe czy infrastrukturalne, stanowią one
podstawowe elementy warunkujące rozwój przestrzenny miasta.
W istniejącej strukturze przestrzennej Jawora mimo, iż nie występują rażące konflikty funkcjonalno przestrzenne, stwierdzić należy występowanie obszarów wymagających uporządkowania i
odpowiedniego zagospodarowania (obiekty przemysłowe obecnie niezagospodarowane) oraz tereny
zabudowy mieszkaniowej, zlokalizowane wzdłuż głównych ulic o wysokim natężeniu ruchu, z uwagi na
brak obwodnicy na drodze krajowej nr 3.
2.3. Powiązania projektu studium z innymi dokumentami
Projekt studium uwzględnia szereg dokumentów planistyczno - strategicznych, zarówno na szczeblu
krajowym, wojewódzkim jak i powiatowym oraz gminnym.
Do najważniejszych dokumentów, których cele strategiczne uwzględniono w omawianym projekcie,
należą m.in.:
Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju do roku 2030,
Strategia rozwoju województwa dolnośląskiego do 2020 roku,
8
Wrocław
2013
Program ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju województwa dolnośląskiego na lata 2008 2012 z uwzględnieniem lat 2012 - 2015,
Strategia Rozwoju Powiatu,
Strategia gminy,
Program ochrony środowiska i gospodarki odpadami dla gminy.
Ustalenia omawianego dokumentu w zakresie rozwiązań funkcjonalno – przestrzennych i techniczno –
infrastrukturalnych nie są zgodne z celami wskazanymi w powyższych dokumentach. Proponowane
rozwiązania przyjęte w studium stworzą odpowiednie warunki sprzyjające utrzymaniu na obszarze
opracowania należytego stanu środowiska i przyrody zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.
3. ISTNIEJĄCY
STAN
ŚRODOWISKA ORAZ
POTENCJALNE ZMIANY
TEGO
STANU
W
PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU
3.1. Uwarunkowania fizjograficzne
Rzeźba terenu
Miasto Jawor położone jest na Przedgórzu Sudeckim, około 5 km na północny wschód od uskoku
brzeżnego, stanowiącego naturalną granicę oddzielającą Sudety od Przedgórza Sudeckiego. Teren
opracowania jest płaski, lokalnie występują niewielkie wzniesienia. Obniżenie stanowi dolina Nysy
Szalonej, przecinająca obszar w granicach miasta w kierunku NW – SE. Powierzchnia terenu wznosi się
od 2 do 8 m ponad średni poziom wody w rzece. Najwyższy punkt w granicach miasta to okolice Rynku,
położony na wysokości około 205 m n.p.m., najniższy znajduje się w okolicach rzeki Nysy Szalonej, w
zachodniej części miasta na wysokości 183 m n.p.m. Dział wodny pomiędzy Nysa Szaloną a
Wierzbiakiem przebiega 2-4 km na północ od centrum miasta.
Budowa geologiczna i warunki podłoża
Obszar położony jest w zasięgu dwóch dużych jednostek geologicznych tj. bloku przedsudeckiego w
części północnej oraz Sudetów na południu i południowym – zachodzie. Część sudecka tworzy
epimetamorfik kompleksu kaczawskiego, za najstarsze karbo – sylurskie uznawane są zlepieńce. Skały
bloku przedsudeckiego zalegają pod miąższami osadami kenozoicznymi i są zbudowane ze skał
metamorficznych: łupków serycytowych, kwarcytowych, krzemionkowych i zlepieńców. Południowa część
obszaru reprezentuje część sudecką i posiada w przewadze pokrywy masywów skalnych wieku
czwartorzędowego. Cechują się zróżnicowaną i umiarkowaną miąższością. Z osadów plejstocenu
wywodzą się żwiry i piaski wodnolodowcowe, gliny zwałowe, żwiry i piaski teras kemowych, mułki, żwiry
teras rzecznych, gliny i inne pokrywy deluwialne oraz cienkie pokrywy pylasto lessopodobne. W
północnej części bloku przedsudeckiego pokryte są osadami trzeciorzędowymi. Ich miąższość miejscami
sięga 100 m. W spągowych częściach ich pokrywy występują często zwietrzliny ilaste skał zaliczane do
oligocenu lub dolnego miocenu.
Obszar miasta cechuje się dobrymi warunkami geotechnicznymi dla lokalizowania obiektów
kubaturowych, gdyż jest płaski, a w podłożu znajdują się żwiry, piaski, w mniejszej ilości osady stożków
napływowych i glin zwałowych. W pobliżu doliny Nysy Szalonej nie jest wskazane posadawianie
zabudowy kubaturowej, szczególnie z podpiwniczeniem.
Mezoklimat i klimat lokalny
Jawor należy do dolnośląskiego zachodniego regionu klimatycznego, charakteryzującego się
łagodnością, umiarkowanym ciepłem z dużymi zachmurzeniami.
9
Wrocław
2013
Średnia temperatura roczna dla tego rejonu wynosi 8 - 8,5 C. Okres wegetacji trwa 220 – 230 dni. Ilość
dni gorących wynosi 25 – 35 z temperaturą powyżej 25 C, z przymrozkiem z temp.: do 0 C wynosi 110
– 120, mroźnych z temp.: poniżej 0 C wynosi około 30, bardzo mroźnych z temp.: co najwyżej -10 C
wynosi 1 – 2 dni. Ostatnie przymrozki występują 30 kwietnia.
Średnia maksymalna grubość pokrywy śnieżnej wynosi 10 – 15 cm, czas jej zalegania to 50 dni. Zanik
pokrywy śnieżnej następuje 25 – 30 marca. rejon Jawora należy do najcieplejszych w Polsce. Opad
wynosi 574 mm, z czego 376 mm przypada na półrocze letnie V – X, stanowiąc 65,5 % sumy rocznych
opadów. Frekwencja burz wynosi 22 – 24 dni w roku.
Kierunek wiatru zachodni, a jego średnia prędkość wynosi 3,0 – 3,5 m/s. Frekwencja cisz
atmosferycznych wynosi 10 – 15 %.
Klimat lokalny reprezentuje strefę o korzystnym układzie stosunków termiczno – wilgotnościowych.
Warunki solarne są dobre z punktu bioklimatycznego teren opracowania jest korzystnym rejonem dla
stałego pobytu ludzi.
Wody powierzchniowe
Cały analizowany teren odwadniany jest przez Nysę Szaloną, prawobrzeżnym dopływem Kaczawy,
posiadającą dość zmienne parametry hydrologiczne. Gęstość cieków na obszarze opracowania jest
umiarkowana i reprezentują następujące potoki, stanowiące lewostronne dopływy Nysy Szalonej:
Paszówka, Jawornik, Męcinka, Starucha.
Wody podziemne
Teren opracowania zlokalizowany jest w zasięgu przedsudeckiego regionu hydrogeologicznego (XXV),
podregionu legnickiego (XXV 1), regionu hydrogeologicznego Warmątowic, który obejmuje tereny leżące
na E od doliny Nysy Szalonej między Słupem a Duninem, po okolice Złotnik, Kojszkowa, Przybyłowic. W
okolicach Warmątowic występują naporowe wody szczelinowe w utworach metamorficznych paleozoiku i
prekambru na głębokości 100 – 150 m. Wydajność ujęć sięga m3h-1. na pozostałym obszarze
podregionu legnickiego poziomy użytkowe zlokalizowane są głównie w utworach czwartorzędu. Na
terenie przy odcinku Nysy Szalonej, dalej w kierunku Zębowic wodonośność wynosi 10 – 70 m3h-1. Na
części terenów gdzie poziomy wodonośne występują w utworach trzeciorzędu wodonośność utrzymuje
się na poziomie 10 – 7- m, w strefie 3 – 4 km od SW do doliny Nysy Szalonej od Piotrowic do Krajowic z
wodonośnością 5 – 10 m3h-1.
Na całej powierzchni miasta, oprócz doliny Nysy Szalonej, pierwszy poziom użytkowy wodonośny jest
całkowicie izolowany od powierzchni. Wody użytkowe w dolinie Nysy Sz. są wrażliwe na
zanieczyszczenia z powierzchni, pierwsze zwierciadło znajduje się do 5 m. Część obszaru znajduje się w
zasięgu GZWP, wymagającego szczególnej ochrony, jest to zbiornik czwartorzędowy Słup – Legnica, nr
318. Zawiera wody w klasie czystości 1c, nieznacznie zanieczyszczone i należy do OWO obszarów
wysokiej ochrony. Granica biegnie od NW Starego Jawora, przez okolice Przybyłowic, Kojszkowa, w
kierunku NE. W druga stronę granica przesuwa się od Starego Jawora, zachodnim obrzeżem doliny Nysy
Sz. do Krotoszyc i wzdłuż NW obrzeża doliny Kaczawy.
Wodom podziemnym grozi obecnie zanieczyszczenie ze strony intensywnego rolnictwa.
Na obszarze miasta znajdują się ujęcia wody w Parku Miejskim i Ujęcie Paszowice. W stosownych
decyzjach administracyjnych ustanowiono strefy ochronne bezpośrednie i pośrednie od ujęć wód wraz z
warunkami zagospodarowania terenów wewnątrz tych stref.
10
Wrocław
2013
Gleby
Gleby w obszarze opracowania są wysokiej jakości w klasach bonitacji: IIIa, IIIb – około 60%, II – około
26%, IVa i IVb – około 10%, V – pozostała powierzchnia. Są to gleby brunatne i brunatne właściwe, w
dolinie Nysy Szalonej występują gleby płowe i mady rzeczne.
Złoża kopalin
W granicach miasta występują złoża surowców naturalnych, piasków i żwirów. Obecnie trwają prace
badawcze zasobów złoża.
Roślinność
Według geobotanicznego podziału Śląska obszar opracowania należy do następujących jednostek:
Prowinacja: Górska
Podprowincja: Hercyńsko - Sudecka
Dział : Sudecki
Okręg : Pogórze Bolkowsko - Wałbrzyskie.
Obszar opracowania obejmuje tereny w dużym stopniu przekształcone antropogenicznie, przy
intensywnych wykorzystaniu terenów najwyższych klas glebowych zniszczeniu uległa cała roślinność
naturalna i lasy. Jedyną różnorodność stanowi obszar doliny Nysy Szalonej. Zieleń w mięście występuje
pod postacią parków, skwerów, na obszarze ogrodów działkowych, zieleni przydomowej.
Na obszarze miasta występują cenne pomniki przyrody, stanowiące formy ochrony przyrody, chronione
prawem. Wymienione zostały w części tekstowej studium.
Ponadto na terenie Parku Miejskiego w Jaworze przy stacji wodociągowej znajduje się zbiorowisko
leśne o naturalnym charakterze. Łęg posiada wykształcone wszystkie piętra roślinne. W runie na obrzeżu
zbiorowiska występuje kopytnik pospolity i jest to naturalne stanowisko tego chronionego gatunku w
obrębie miasta. Poza tym zachowana tu roślinność jest naturalnym filtrem wody. Część parku jest
chroniona, gdyż znajduje się w zasięgu strefy ujęcia wód.
Gmina Jawor jest w posiadaniu opracowanej w listopadzie 1998 r. „Inwentaryzacji przyrodniczej miasta
Jawora” w której wyznaczone zostały stanowiska występowania gatunków roślin i zwierząt objętych
ochroną prawną. Ponadto zgodnie z tym opracowaniem najcenniejsze obszary na terenie miasta Jawora
stanowią:
Łąki koło obrębu Starego Jawora – okolice ul. Starojaworskiej i doliny rzeki Nysy Szalonej, teren
w studium rolniczy, docelowo w projekcie pozostaje w obecnym użytkowaniu;
Park Miejski, Park Pokoju – w projekcie studium pozostają w obecnym użytkowaniu,
zieleń cmentarzy (nowego i starego) – w projekcie studium pozostają w obecnym użytkowaniu.
Zwierzęta
Na obszarach zainwestowanych Jawora występuje niskie zróżnicowanie siedliskowe związane z
przekształceniem antropogenicznym, niestwarzające korzystnych warunków dla bytowania dzikiej fauny,
wyjątkiem są zwierzęta synantropijne. Obecność terenów zabudowanych, a także istniejąca sieć dróg i
ulic, generują hałas, skutecznie odstraszając dzikie zwierzęta. Obecność gęstej sieci dróg tworzy efekt
bariery dla zwierząt. Efekt bariery, który tworzą drogi jest znaczący szczególnie w przypadku takich grup
zwierząt jak płazy i gady, co oznacza naruszenie czy nawet bezpowrotne zniszczenie więzi oraz izolację
pomiędzy poszczególnymi populacjami. Na omawianym obszarze te grupy zwierząt zinwentaryzowano
na terenach parków Miejskiego i Pokoju, w rejonie łąk nad Nysą Szaloną w obrębie Stary Jawor, a także
przy zbiorniku wodnym w Ośrodku Wypoczynkowym „Jawornik”. Spośród nich można wymienić: płazy
(traszka zwyczajna, traszka grzebieniasta, kumak nizinny, ropucha szara, ropucha zielona, rzekotka
11
Wrocław
2013
drzewna, żaba trawna, żaba moczarowa, żaba wodna, żaba jeziorowa) oraz gady (jaszczurka zwinka,
jaszczurka żyworodna, zaskroniec zwyczajny).
Na obszarze opracowania spośród przedstawicieli fauny można się spodziewać licznie występujących
ptaków, gdyż obszar opracowania stanowi mozaikę krajobrazową terenów rolniczych, dolin rzek, zieleni
urządzonej, a także tereny związane z osadnictwem.
Gatunki ptaków z Polskiej Czerwonej Księgi (najbardziej zagrożonych): błotniak łąkowy, błotniak
zbożowy;
Gatunki ptaków zagrożonych na Śląsku: derkacz, przepiórka, krwawodziób, rybitwa czarna;
Gatunki potencjalnie zagrożone: krakwa, cyranka, płaskonos, bekas, turkawka, płomykówka, dzierlatka,
świergotek ławkowy, pliszka górska, świerszczak, gąsiorek;
Pozostałe gatunki lęgowe: bocian biały, łabędź niemy, krzyżówka, czernica, błotniak stawowy, myszołów
zwyczajny, pustułka, kuropatwa, bażant, wodnik, łyska, sieweczka rzeczna, czajka, mewa śmieszka,
rybitwa rzeczna, grzywacz, sierpówka, kukułka, puszczyk, uszatka, jerzyk, krętogłów, dzięcioł zielony,
dzięcioł czarny, dzięcioł duży, dzięciołek, skowronek, brzegówka, dymówka, oknówka, świergotek
drzewny, pliszka żółta, pliszka siwa, strzyżyk, rudzik, słowik rdzawy, kopciuszek, pleszka, pokląskwa,
kląskawka, białorzytka, kos, kwiczoł, drozd śpiewak, strumieniówka, łozówka, trzcinniczek, zaganiacz,
piegża, cierniówka, kapturka, gajówka, świstunka, pierwiosnek, piecuszek, muchołówka szara, remiz,
sikora modra, sikora bogatka, raniuszek, kowalik, pełzacz leśny, pełzacz ogrodowy, szpak, wilga, sójka,
sroka, kawka, gawron, wrona siwa, mazurek, wróbel, zięba, grubodziób, kulczyk, dzwoniec, szczygieł,
makolągwa, potrzeszcz, ortolan, trznadel, potrzos.
Spośród nietoperzy: nocek duży, nocek rudy, mroczek późny, karlik malutki, borowiec wielki, gacek
brunatny.
Stwierdza się również, że liczną grupę zwierząt będą stanowić przedstawiciele fauny na którą składają
się gatunki zwierząt synantropijnych. Nie można wykluczyć sporadycznego pojawiania się niektórych
pospolitych zwierząt takich jak: sarny, dziki, lisy, kuny leśne i domowe, jenoty, krety, jeże, łasice, zające,
wiewiórki, drobne zwierzęta z rodzin ryjówkowatych, nornikowatych, myszowatych.
Ssaki objęte ścisłą ochroną gatunkową: nietoperze wymienione powyżej, jeż zachodni, kret, ryjówka
aksamitna, rzęsorek rzeczek, zębiełek karliczek, chomik europejski, wiewiórka, łasica łaska, nornik bury,
nornik północny, nornik zwyczajny, nornica ruda, darniówka.
Gatunki chronione częściowo: badylarka, karczownik, mysz zaroślowa.
Gatunki chronione częściowo, ssaki łowne: piżmak, zając szarak, lis rudy, jenot, kuna domowa, kuna
leśna, tchórz zwyczajny, dzik, sarna oraz inne gatunki: szczury śniady i wędrowny, mysz domowa, mysz
leśna, mysz polna.
Bioróżnorodność
Na terenie miasta Jawor rzeki stanowią naturalne korytarze ekologiczne i są miejscem występowania
dużej liczby zróżnicowanych gatunków roślin i zwierząt.
Nysa Szalona na odcinku miasta jest rzeką uregulowaną, zaledwie od kilku lat zatem nie spowodowało to
skrajnego zubożenia siedlisk ryb. Rzeka jest płytka (przeciętna głębokość wynosi około 30 cm, w
spokojnych odcinkach około 60 cm), jej dno jest wysłane grubym żwirem (średnica 2-5 cm) i kamieniami.
W rzece występują pojedyncze kępy, a miejscami nawet większe skupiska włosienniczka (Batrachium
sp.), rzęśli (Callitrichium sp.), a przy brzegu zdrójka (Fontinalis sp.). Latem duże partie dna porastają
nitkowatymi zielenicami.
Na północ, ok. 1 km od miasta Jawor rzeka jest przegrodzona zbiornikiem zaporowym Słup. Przy
wysokich stanach wody cofka zbiornika sięga obszaru miasta. Na odcinku częściowo zalewanym wodami
zbiornika dno jest piaszczyste i piaszczysto - żwirowe (granulacja żwiru 1-2 cm), poza zdrójkiem i
12
Wrocław
2013
nitkowatymi zielenicami brak jest większych skupisk roślinności wodnej. Na odcinku graniczącym z cofką
zbiornika głębokość wody jest większa (średnio 50 cm, w głęboczkach do 1,2 m), a udział bystrzyn nie
przekracza 20%. Fauna bezkręgowców wodnych jest bogata w gatunki, a jej masa przekracza 40g/m2.
Ilościowo dominują larwy muchówek z rodziny ochotkowatych Chironomidae i meszkowatych Simulidae
oraz larwy jętek Epemeroptera, reprezentowanych przede wszystkim przez rodzinę Baetidae i
Ephemerellidae. Z kolei największą masę osiągają chruściki Trichoptera, zarówno bezdomkowe z rodziny
Hydropsychidae, jak i domkowe, reprezentowane przez Limnephilidae oraz Goeridae. Poza
wymienionymi grupami bezkręgowce są reprezentowane przez dwa gatunki ślimaków – przytulika Ancyl
Fluviatilis i błotniarkę Lymnaea (Radix) peregra, ośliczki Asellus sp., pijawki (głównie Erpobdella
octoocullata) i szereg mniej licznie występujących taksonów.
W górnym odcinku Nysy Szalonej, między ujściem Paszówki a Staruchy dominują gatunki ryb o
niewielkich rozmiarach ciała: strzebla potokowa, kiełb Gobio gobio, śliz oraz ciernik Gasterosteus
aculeatus. W śladowych ilościach towarzyszą im gatunki o znaczeniu wędkarskim: pstrąg potokowy
Salmo trutta fario, bardzo nieliczna brzana Barbus barbus i nieco liczniejszy kleń Leuciscus cepalus, a
także jelec Leuciscus i płoć Ruilus rutilus oraz dopływający aż tu ze zbiornika Słup szczupak Esox Lucius.
Rzeka Paszówka na obszarze miasta jest strumieniem uregulowanym, o kamienistym dnie. Tylko w
samym odcinku przyujściowym oprócz kamieni i żwiru dno wyścielają osady drobnoziarniste – piasek i
muł, przemieszczany z detrytusem. Odcinki spokojne są bardzo krótkie, udział bystrzyn przekracza 90%.
Brak jest roślinności naczyniowej. Fauna bezkręgowców jest reprezentowana przede wszystkim przez
ochotkowate i meszkowate. Pozostałe grupy (chruściki, jętki, ośliczki, pijawki) są nieliczne.
Rzeka Jawornik na obszarze miasta jest uregulowanym strumieniem o kamienisto - żwirowym
pozbawionym roślinności naczyniowej dnie. Prąd wody jest równomierny, praktycznie nie można
wyróżnić odcinków bystrzyn i plos. Bezkręgowce są reprezentowane przede wszystkim przez jętki i
chruściki (szczególnie liczne są w tym strumienu domkowe chruściki z rodziny Goeridae) oraz kiełże
(Gamma rus sp.).
Rzeka Starucha jest strumieniem uregulowanym. Fauna bezkręgowców jest reprezentowana przede
wszystkim przez ochotkowate z podrodziny Chironominae i ośliczki.
Rzeka Męcinka w obszarze miasta płynie w strefie zalewowej zbiornika Słup. Ma dno piaszczyste i
piaszczysto - muliste, z dużą domieszką detrytusu. Fauna bezkręgowców jest reprezentowana przez
ochotkowate, które dominują ilościowe, natomiast w masie największy udział mają błotniarki.
3.2. Analiza i ocena stanu środowiska przyrodniczego
Stan powietrza
Na terenie miasta Jawora emisję zanieczyszczeń do atmosfery powodują następujące działania:
energetyczne spalanie paliw - główne źródło emisji dwutlenku siarki, tlenków azotu, pyłu, dwutlenku
węgla,
produkcja przemysłowa - główne źródło emisji lotnych związków organicznych, metanu, a także
dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i pyłów,
transport - duży udział w emisjach tlenku węgla, tlenków azotu, niemetanowych lotnych związków
organicznych, dwutlenku węgla,
produkcja rolna - źródło rozproszonej emisji amoniaku, metanu, podtlenku azotu, co ma wpływ na
zmiany kwasowości środowiska, eutrofizację ekosystemów wodnych i na ocieplenie klimatu,
ogrzewanie budynków mieszkalnych i obiektów użyteczności publicznej - źródło emisji znacznych ilości
dwutlenku siarki i pyłów, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych i dioksan.
13
Wrocław
2013
„Zanieczyszczeniami komunikacyjnymi” umownie określa się zanieczyszczenia związane z drogami czyli
emisje spalin samochodowych. Na ich wielkość wpływ ma przede wszystkim natężenie ruchu osobowego
i ciężarowego na drodze krajowej nr 3. W związku z ogólnymi prognozami stałego wzrostu natężania
ruchu drogowego, emisja komunikacyjna stanowić będzie coraz to większe zagrożenie. Toksyczne
składniki paliw stanowią: tlenki węgla, tlenki azotu, lotne związki organiczne oraz pył PM10 i dwutlenek
siarki. Do najbardziej uciążliwych należy wspomniana droga krajowa nr 3 oraz drogi wojewódzkie,
powiatowe i gminne. Dodatkowo zagrożenie związane jest z transportem materiałów niebezpiecznych.
Celem poprawy warunków życia mieszkańców jest budowa S3. Ponadto w celu zmniejszenia emisji
konieczna jest poprawa standardu sieci drogowej istniejącej.
Emisja zanieczyszczeń pochodzących z lokalnych kotłowni i indywidualnych palenisk domowych zwana
jest niską emisją. W związku z eksploatacją kotłowni wykorzystujących jako paliwo węgiel kamienny,
miał węglowy i koks oraz nieco rzadziej olej opałowy czy gaz ziemny na obszarze występuje problem
emisji niskiej. Podwyższone stężenia dwutlenku siarki i tlenków azotu, będących substancjami
zakwaszającymi, wywołują szkody w ekosystemach.
Problemem jest również wypalanie ściernisk, co jest przyczyną znacznej emisji zanieczyszczeń do
powietrza atmosferycznego.
Istniejące zakłady przemysłowe są objęte dobrze funkcjonującym systemem monitoringu. Zakłady te z
uwagi na duże opłaty środowiskowe same modernizują nieefektywne instalacje oraz wprowadzają nowe
technologie. Wprowadzanie nowych technologii jest jedną z wiodących zasad rozwoju przemysłu, oparte
jest na stosowaniu instalacji lub urządzeń „BAT”, czyli Najlepszej Dostępnej Technologii, mającej na celu
jak najmniejsze oddziaływanie na środowisko.
Jeśli chodzi aktualne dane publikowane w Raporcie z 2013 r., prezentującego wyniki badań z 2012 r.
oraz Raporcie z 2014 r. prezentującego wyniki badań z roku 2013 roku, to dla miasta Jawora brak jest
informacji na temat przeprowadzonych badań z tematyki jakości powietrza.
Dane dotyczące jakości powietrza za rok 2011 dla obszaru objętego studium reprezentowane są jedynie
przez badania prowadzone na terenie powiatu jaworskiego. Publikowane w Raporcie o stanie jakości
środowiska w woj. dolnośląskim w 2011 r. wyniki pomiarów zawartości określonych substancji w
powietrzu wykazały przekroczenie fosforu ogólnego w opadach.
W Raporcie z 2010 r. opublikowano dane zawierające informacje na temat wysokiej zawartości chlorków
na obszarze miasta Jawora. Duży udział opadów o kwaśnym odczynie na poziomie około 3,94 pH
odnotowano w lutym 2010 r. Ładunki deponowanych zanieczyszczeń o dużym obciążeniu zanotowano w
Jaworze na poziomie 247,7 kg/ha, co uważa się za wynik wysoki, potwierdzający obciążenie miasta
zanieczyszczeniami atmosfery.
Hałas
Klimat akustyczny jest zespołem zjawisk akustycznych występujących na danym obszarze, nieżalenie od
źródeł je wywołujących, ocenia się go przy pomocy poziomu dźwięku.
Na klimat akustyczny wpływa hałas środowiskowy, na który składają się hałas występujący w środowisku
naturalnym oraz hałas mający swoje źródło w środowisku antropogenicznym, którego składowe to:
- hałas drogowy - wytwarzany przez środki komunikacji drogowej lub ulicznej ujmowany w sposób
całościowy,
- hałas kolejowy – powodowany przez środki komunikacji kolejowej,
- hałas przemysłowy – emitowany na zewnątrz zakładów przemysłowych, usługowych itp.,
- hałas lotnicy – pochodzący z ruchu lotniczego.
14
Wrocław
2013
Obecnie klimat akustyczny obszaru miasta Jawor kształtowany jest pod wpływem hałasu drogowego,
kolejowego oraz hałasu przemysłowego tj. od obiektów i działalności będących źródłem hałasu
zlokalizowanych na terenie miasta.
Obecnie największe uciążliwości dla mieszkańców miasta wynikają z oddziaływania źródeł hałasu
drogowego, ponieważ Jawor zaliczany jest do jednego z większych węzłów drogowych w byłym
województwie legnickim. Poszczególne kategorie dróg posiadają następujące długości w układzie
komunikacyjnym miasta:
drogi krajowe – droga nr 3 o długości – 6,87 km,
drogi wojewódzkie – droga numer 374 o długości ok. 4 km,
drogi powiatowe – 15 ulic i dróg o łącznej długości – ok. 10 km,
drogi gminne – 100 ulic o łącznej długości 30,93 km.
W publikowanym przez WIOŚ Raporcie o stanie środowiska w woj. dolnośląskim w 2010 r. odnaleziono
dane na temat badań klimatu akustycznego na drodze nr 3 - na punkcie wylotowym na Bolków, gdzie
wynik utrzymywał się na poziomie 68,3 dB oraz na drodze wojewódzkiej: 374 wylotowej w kierunku na
Strzegom, gdzie wynik badania wskazał poziom 71,3 dB. Wartości te wskazują na przekroczenie norm
dopuszczalnych poziomów hałasu.
Należy na bieżąco przeprowadzać pomiary hałasu komunikacyjnego, jak również stosować urządzenia i
metody minimalizujące oddziaływania szczególnie w sąsiedztwie terenów zabudowanych (np. ekrany
akustyczne, zieleń wysoka – zwarta).
Jakość wód powierzchniowych i wód podziemnych
Na obszarze opracowania w 2013 r. przeprowadzono badania jakości wody dla rzeki Jawornik (w punkcie
na moście na drodze Jawor – Myślibórz). Badania te wykazały, że jej wody pod względem elementów
biologicznych klasyfikuje się do klasy II, pod względem elementów hydromorfologicznych oraz
fizykochemicznych do klasy I, stan ekologiczny rzeki uznano za dobry.
Z badań monitoringu diagnostycznego wód podziemnych, przeprowadzonych w 2013 r., w punkcie
pomiarowym Targoszyn, będącym punktem położonym najbliżej obszaru opracowania, wyniku, że wody
podziemne na tym obszarze zaliczają się do III klasy jakości, a czynnikiem decydującym o stanie jakości
wód były azotany.
Stan gleb
Obszar opracowania nie został objęty badaniami stanu jakości gleb. W 2012 r. przeprowadzono badania
w skali powiatu jaworskiego, dające następujący obraz na temat właściwości chemicznych gleb:
21 – 40 % udziału gleb opisanych jest jako bardzo kwaśne i kwaśne,
21 – 40 % udziału gleb wykazuje potrzeby wapnowania koniecznego i potrzebnego,
21 – 40 % udziału gleb posiada bardzo niską i niską zawartość fosforu,
do 20 % udziału gleb posiada bardzo niską i niską zawartość potasu,
do 20 % udziału gleb posiada bardzo niską i niską zawartości magnezu;
ponadto w stosunku do gleb tych zaobserwowano następujące zjawiska:
niską i średnią zawartość boru w glebach użytkowanych rolniczo,
średnią zawartość manganu w glebach użytkowanych rolniczo,
średni udział gleb o wysokiej zawartości miedzi,
średni udział gleb o wysokiej zawartości cynku,
średni udział gleb o wysokiej zawartości żelaza.
15
Wrocław
2013
W okolicach Jawora zaobserwowano przekroczenie bezno(a)pirenu w glebach, częstego składnika
zanieczyszczeń powietrza, powstającego w wyniku niskiej emisji, głównie wskutek spalania śmieci
(plastiku).
Do najważniejszych problemów związanych z przyczyną niekorzystnej sytuacji dotyczącej gleb na
obszarze opracowania studium można zaliczyć przede wszystkim zanieczyszczenia ze strony
wspomnianej emisji niskiej i dróg: krajowej i wojewódzkich, charakteryzujących się dużym natężeniem
ruchu, ewentualnie stosowanie chemizacji w rolnictwie oraz wadliwe systemy odprowadzania ścieków,
stosowane zanim zbudowano kompleksową sieć kanalizacyjno - sanitarną.
Promieniowanie elektromagnetyczne
W roku 2013 na obszarze Jawora przeprowadzono pomiarów w zakresie natężenia promieniowania
elektromagnetycznego, wykazały one, że średnia arytmetyczna zmierzonych wartości skutecznych natężeń pól
elektrycznych promieniowania elektromagnetycznego dla zakresu 3 MHz- 3000 MHz wynosiła 0,18 [V/m] i nie została
przekroczona dopuszczalna jego norma. Przez obszar opracowania przebiegają linie elektroenergetyczne
wysokiego napięcia 110 kV. Linie te mogą emitować negatywne promieniowanie elektromagnetyczne
jednak brak szczegółowych danych na ten temat. Sieci średniego napięcia (SN) oraz linie niskich napięć
nie stanowią zagrożenia szkodliwym promieniowaniem elektroenergetycznym.
Odpady
Jak wynika z publikacji Raportu z 2013 r., składowisko odpadów w Jaworze spełniło w 2012 r. wymogi
formalno – prawne pod kątem przygotowania do przyjmowania odpadów komunalnych.
3.3. Potencjalne zmiany w środowisku w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu
Środowisko przyrodnicze na obszarze opracowania stale ulega przeobrażeniom funkcjonalnoprzestrzennym w związku z rozwojem zabudowy. Analizując potencjalne zmiany w środowisku w
przypadku braku realizacji studium, wzięto pod uwagę istniejące zagospodarowanie oraz możliwe zmiany
tego zagospodarowania w oparciu o obowiązujące dokumenty planistyczne.
Studium z mocy ustawy stanowi podstawę polityki przestrzennej dla prowadzenia działań inwestycyjnych.
Jawor posiada obowiązujący dokument studium oraz plany miejscowe pokrywające miasto. Zmiana
studium, będąca przedmiotem oceny w niniejszej prognozie ma na celu usankcjonowanie zapisów na
terenach wymagających nowego sposobu zagospodarowania, które tworzą się jako następstwo
dynamicznych procesów polityki przestrzennej. Zaniechanie realizacji zmiany studium może spowodować
szereg niekorzystnych zmian, głównie dotyczących stagnacji procesów inwestycyjnych, co zahamować
może rozwój miasta.
Realizacja planowanych inwestycji zgodnie z nowym studium, wpłynie na stan środowiska i może być
źródłem nowych presji, co jest nieuniknione w każdym procesie inwestycyjnym. Jednocześnie poprzez
zastosowane odpowiednich zapisów z zakresu ochrony środowiska i przyrody można skutecznie
zapobiegać negatywnym skutkom związanym z planowanym rozwojem oraz odpowiednio chronić zasoby
środowiska w ujęciu szerszym tj. obejmującym kompleksowo całe miasto Jawor.
Jeśli chodzi o zaniechanie jednej z największych inwestycji ujętej w studium, a mianowicie polegającej na
budowie planowanej drogi S3, sytuacja ta spowoduje dalsze utrzymywanie się negatywnego wpływu
istniejących dróg i wzmożony ruch pojazdów przez centrum Jawora. Obecna droga nr 3 nie jest w stanie
dalej przenosić ruchu o prognozowanym natężeniu ze względu na wąski przebieg na terenie historycznie
ukształtowanej tkanki zabudowy oraz zły stan techniczny.
16
Wrocław
2013
4.
STAN ŚRODOWISKA
ODDZIAŁYWANIEM
NA
OBSZARACH
OBJĘTYCH
PRZEWIDYWANYM
ZNACZĄCYM
Znaczące oddziaływanie na środowisko może występować w przypadku realizacji inwestycji na dużą
skale, lokalizowanych w obszarach dotychczasowo niezainwestowanych lub przykładowo jeśli nie
zostaną zachowane środki zapobiegawcze i minimalizujące a środowisko nie będzie w stanie zachować
swojej ograniczonej odporności.
W myśl przepisów Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco
oddziaływać na środowisko ustalenia przyjęte w studium dopuszczają lokalizację tego typu inwestycji na
wszystkich terenach pod warunkiem spełnienia przepisów odrębnych. Dokument studium, jako
wyznacznik głównych celów i kierunków rozwoju terenów gminy nie określił szczegółowego zakazu dla
lokalizacji inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko na poszczególnych terenach z
uwagi na szereg czynników związanych z kryteriami oceny tych przedsięwzięć. Generalnie przyjmuje się
zasadę że jeśli dana inwestycja wymaga sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko i
opracowanie to nie wykaże istotnych uciążliwości z tytułu lokalizacji i funkcjonowania tej inwestycji to
będzie ona dopuszczona do realizacji na określonym terenie.
W przypadku planowanych inwestycji znaczące oddziaływanie może wystąpić w przypadku: budowy
drogi S3, lokalizacji nowych terenów pod działalność przemysłową i produkcyjną na dużych obszarach,
lokalizacji terenów planowanej eksploatacji kruszyw naturalnych, terenów aktywności gospodarczej oraz
w przypadku innych terenów pod nową zabudowę na obszarach dotychczas wolnych od zainwestowania.
Powyższe działania powodować będą wykorzystywanie zasobów środowiska na potrzeby rozwoju
społeczno - gospodarczego, w tym rozbudowy infrastruktury technicznej i komunikacyjnej, przy
jednoczesnym generowaniu do środowiska emisji, co jest nieuniknione w procesach inwestycyjnych.
Jeśli chodzi o komponenty środowiska takie jak zabytki czy bioróżnorodność to nie przewiduje się
oddziaływania ze strony budowy drogi S3, gdyż na terenie inwestycji brak tych elementów.
Główne oddziaływania w związku z realizacją planowanej S3 będą dotyczyć w przypadku:
powierzchni ziemi – nastąpi degradacja powierzchni ziemi w miejscu lokalizacji drogi (oddziaływanie
bezpośrednie, stałe);
powietrza – nastąpią następujące oddziaływania w postaci: emisji hałasu generowana przez ruch
pojazdów, emisja zanieczyszczeń gazowych i pyłowych (oddziaływanie bezpośrednie,
długoterminowe);
klimat – nastąpią oddziaływania w postaci: emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych (oddziaływanie
pośrednie, długoterminowe);
rośliny – nastąpią oddziaływania w postaci: emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych powodujących
skażenie środowiska, w rezultacie degenerację świata roślinnego (oddziaływanie bezpośrednie – w
miejscu lokalizacji drogi oraz pośrednie – na tereny sąsiednie, długoterminowe);
zwierzęta – nastąpią oddziaływania w postaci: utworzenia bariery dla migracji zwierząt (oddziaływanie
bezpośrednie, stałe).
wody powierzchniowe i podziemne – nastąpią oddziaływania w postaci: zagrożeń skażenia
substancjami ropopochodnymi i chemicznymi (zagrożenie oddziaływania pośredniego, stałe).
Powyższe oddziaływania w przypadku realizacji inwestycji będą częściowo zminimalizowane, co wynika z
obowiązku inwestora (obowiązki wypełnienia działań na rzecz poprawy środowiska zawiera decyzja
środowiskowa), część z nich omówiono w dalszej części niniejszej prognozy.
Ogólny stan środowiska na terenach planowanych inwestycji w studium jest obecnie w
równowadze ekologicznej. Stanowi w dużej części krajobraz pochodzenia antropogenicznego (są to
17
Wrocław
2013
tereny użytkowane rolniczo lub tereny wolne od zabudowy sąsiadujące z obecnym zainwestowaniem).
Nie wykazują one szczególnych walorów przyrodniczych. Analizie należy poddać również tereny
sąsiadujące, mogące wykazywać wysokie walory przyrodnicze.
Obecnie obszar opracowania poddawany jest umiarkowanym presjom ze strony:
terenów zabudowy (ścieki, emisja niska z indywidualnych palenisk domowych, zmniejszanie pow.
biologicznie czynnych przeznaczanych i przemiana na tereny utwardzone, hałas),
ruchu kołowy na drodze nr 3 i pozostałych drogach niższej rangi, od strony terenów kolejowych; na
terenach sąsiadujących z drogami w glebie i roślinach mogą się gromadzić metale ciężkie oraz
związki ropopochodne przedostające się do środowiska, ponadto ruch na drogach transportu
kołowego i kolejowego generuje uciążliwy hałas dla terenów sąsiednich.
Warto również wspomnieć, że tereny otwarte, niezabudowane, tereny zieleni, doliny rzek występujące w
granicach opracowania stanowią dość rozległe i silne struktury odporne na oddziaływania ze strony
obszarów z których generowane są presje do środowiska. Stan środowiska jest stabilny.
5. PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO
DOKUMENTU
Do problemów ochrony środowiska na obszarze objętym ustaleniami studium należeć będą: niska emisja
z indywidualnych palenisk domowych, hałas komunikacyjny od strony dróg komunikacji kołowej, w
szczególności: drogi krajowej nr 3 i planowanej S3, a także terenów kolejowych. Ponadto problem
stanowi emisja hałasu generowana ze strony zakładów produkcyjnych, przemysłowych i usługowych.
Planowana jest eksploatacja kruszyw naturalnych piasków i żwirów, na obszarze której można się
spodziewać emisji hałasu na tereny sąsiednie.
6. PRAWNE FORMY OCHRONY
6.1
Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt
Gatunki chronione, wykazane w inwentaryzacji przyrodniczej miasta Jawora, sporządzonej w 1998 r.
zostały wymienione w niniejszej prognozie w części dotyczącej opisu fauny i flory.
6.2
Ochrona dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej
Na obszarze opracowania występują obiekty zabytkowe ujęte w rejestrze zabytków oraz w wojewódzkiej i
gminnej ewidencji zabytków. Ich ochrona wynika z ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
Studium ustanawia strefy ochrony konserwatorskiej wraz z warunkami ochrony określającymi cel i
przedmiot ich ustanowienia.
6.3
Obszary proponowane do objęcia ochroną
Nie wskazuje się obszarów proponowanych do objęcia ochroną prawną.
18
Wrocław
2013
6.4
Zagrożenia obszarów o dużych walorach przyrodniczych z uwzględnieniem obszarów sieci
Natura 2000
Na obszarze sporządzanego studium, na terenach o dużych walorach przyrodniczych o wysokiej
bioróżnorodności nie ma zagrożenia w kierunku przyrodniczo – środowiskowym. W granicach
omawianego projektu brak jest obszarów należących do sieci Natura 2000.
7.
ANALIZA I OCENA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU
MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA
PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU
Projekt studium uwzględnia cele ochrony środowiska zawarte w wielu dokumentach strategicznych
opracowanych na szczeblu krajowym i regionalnym, a także zawarte w dyrektywach UE.
Głównym dokumentem w zakresie ochrony środowiska ustanowionym przez Polskę jest „Polityka
ekologiczna państwa Polskiego na lata 2007 – 2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011 - 2014”,
który określa kierunki polityki ekologicznej kraju. Dokument ten wyznacza ramy strategicznej polityki
wspólnotowej na okres 4 lat z perspektywą na następne 4 lata. Polska przystępując do Unii Europejskiej
zobowiązała się do spełnienia postanowień Traktatu Akcesyjnego, między innymi w stosunku do
obowiązku sporządzenia omawianego dokumentu.
Strategiczny cel polityki ekologicznej państwa Polskiego: Stworzenie bezpieczeństwa ekologicznego
kraju (mieszkańców, zasobów przyrodniczych, infrastruktury społecznej), tworzenie podstaw do
zrównoważonego rozwoju społeczno - gospodarczego oraz szybkiego rozwiązania wielu problemów
ochrony środowiska
Wśród metod realizacji polityki ekologicznej państwa priorytet ma stosowanie tzw. dobrych praktyk
gospodarowania i systemów zarządzania środowiskowego, które pozwalają powiązać efekty
gospodarcze z efektami ekologicznymi, zwłaszcza w przemyśle i energetyce, transporcie, rolnictwie,
leśnictwie, budownictwie i gospodarce komunalnej, zagospodarowaniu przestrzennym, turystyce,
ochronie zdrowia, handlu i działalności obronnej
W/w cele zgodne są z celami VI Programu Działań na Rzecz Środowiska UE oraz Strategią UE
dotyczącą Trwałego Rozwoju. W związku z czym realizacja krajowej polityki ekologicznej wpisuje się w
cele na poziomie całej Wspólnoty Europejskiej. Dokument ten określa priorytetowe pola działań w
zakresie ochrony środowiska, co pozwala na skuteczną odpowiedź zarówno na wyzwania stawiane w
wymiarze całej Ziemi, jak i na określone problemy napotkane na szczeblu europejskim, krajowym,
regionalnym czy lokalnym. Do głównych priorytetów w okresie funkcjonowania programu zaliczono
następujące zagadnienia: zmiana klimatu, przyroda i zróżnicowanie biologiczne, środowisko naturalne,
zdrowie i jakość życia, zasoby naturalne i odpady.
Polityka ochrony środowiska Unii Europejskiej jest jedną z polityk wspólnotowych o najszerszym zasięgu.
Jej zakres obejmuje wszystkie dziedziny życia społeczno - gospodarczego. Określa główne priorytety
oraz zaplanowane działania w dziedzinie ochrony środowiska, o czym mówią w/w strategia i działania
UE. Dokumenty regionalne odnoszące się do ochrony środowiska w województwie dolnośląskim w
szerokim zakresie nawiązują do ustaleń środowiskowych zawartych zarówno w opracowaniach krajowych
i międzynarodowych. Kluczową zasadą polityki Samorządu Województwa jest zasada zrównoważonego
rozwoju. Głównym dokumentem w regionie w zakresie środowiskowym jest „Wojewódzki Program
Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego na lata 2008-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015”,
którego nadrzędnym celem jest wdrażanie polityki ekologicznej państwa w regionie. Naczelną zasadą
19
Wrocław
2013
Programu Ochrony Środowiska jest: zasada zrównoważonego rozwoju, umożliwiająca harmonizację
rozwoju gospodarczego i społecznego z ochroną walorów środowiskowych.
Ponadto projekt studium uwzględnia zapisy dokumentów strategicznych o randze krajowej. Są to między
innymi:
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami określa zakres działania niezbędny do zaplanowania
zintegrowanej gospodarki odpadami w kraju, w sposób zapewniający ochronę środowiska z
uwzględnieniem obecnych i przyszłych możliwości technicznych i organizacyjnych.
Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych jest programem inwestycji rozbudowy
systemów oczyszczalni ścieków w sektorze komunalnym. Program pozwoli na wyeliminowanie
nieoczyszczonych ścieków (pochodzących ze źródeł miejskich i aglomeracji) z wód
powierzchniowych. Dokument dotyczy także poprawy jakości wód powierzchniowych, będących
potencjalnym źródłem poboru dla ujęć komunalnych.
Ustanowione na poziomach międzynarodowym i krajowym cele polityki ekologicznej znalazły swoje
odzwierciedlenie w opracowanych na poziomie regionalnym i lokalnym dokumentach strategicznych,
takich jak programy ochrony środowiska czy plany gospodarki odpadami, stanowiących materiały
wyjściowe do formułowania zapisów planu jak na przykład Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska
dla Miasta Jawora, Aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Jawora, uchwalone Uchwałą Nr
LVII/298/10 Rady Miejskiej w Jaworze z dnia 27 października 2010 r. w sprawie przyjęcia „Aktualizacji
Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Jawora” oraz „Aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla
Miasta Jawora” wraz z Aktualizacją Programu Usuwania Azbestu i Wyrobów Zawierających Azbest na
terenie miasta Jawora.
Dokumentami rangi międzynarodowej o charakterze przestrzennym, stanowiącym podstawę do
formułowania celów ochrony środowiska w programach krajowych czy na niższym szczeblu lokalnym są
konwencje międzynarodowe, przyjęte przez stronę polską, m.in.:
Konwencja Berneńska o ochronie dzikiej fauny i flory europejskiej oraz ich siedlisk naturalnych z 1979r.,
Konwencja Ramsarska o obszarach wodno – błotnych z 1971 r. (ze zmianami),
Konwencja Genewska w sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie odległości z
1979 r. wraz z II protokołem siarkowym z 1994 r. (Oslo),
Konwencja ONZ o ochronie różnorodności biologicznej z Rio de Janeiro, 1992 r.,
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Rio de Janeiro – 1992 r.,
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Kioto – 1997 r. wraz z
Protokołem.,
Protokół Montrealski w sprawie substancji zubażających warstwę ozonową z 1987 r. wraz z poprawkami
londyńskimi (1990 r.), wiedeńskimi (1992 r.),
Europejska Konwencja Krajobrazowa, sporządzona we Florencji dnia 20 października 2000 r.
Energetyka ze źródeł odnawialnych
Ustanowione na poziomach międzynarodowym i krajowym cele polityki ekologicznej znalazły swoje
odzwierciedlenie w opracowanych projekcie studium.
Fotowoltaika jest narzędziem, które umożliwi realizację postanowień Ramowej Konwencji Narodów
Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z 1992 r. i Protokołu z Kioto, oraz przyczyni się do osiągnięcia
celów Konwencji o różnorodności biologicznej z 1992 r. Korzyści płynące dla środowiska z realizacji farm
fotowoltaicznych wielokrotnie przywoływano w dokumentach wspólnotowych m.in. związanych z
pakietem dyrektyw klimatyczno – energetycznych, Polityce ekologicznej Państwa i innych aktach
prawnych z zakresu ochrony środowiska.
20
Wrocław
2013
Warto w tym miejscu przypomnieć, że Polska została zobowiązana przez Unię Europejską do produkcji
energii ze źródeł odnawialnych, tzw. OZE. Polska musi osiągnąć 15 % energii z OZE w bilansie energii
zużytej w roku 2020. Obecnie udział energii ze źródeł odnawialnych w ogólnym bilansie produkcji energii,
wynosi około 6 %, a jak podają inne źródła 10 %.
8.
POTENCJALNY WPŁYW REALIZACJI USTALEŃ STUDIUM NA ŚRODOWISKO
Realizacja ustaleń studium przyniesie ze sobą określony typ zagospodarowania i związane z nim
przekształcenia. Na podstawie wykonanej identyfikacji typów oddziaływań na środowisko przyrodnicze
dokonano waloryzacji terenów wyznaczonych w studium ze wskazaniem elementów środowiska, na które
będą oddziaływać. W ten sposób wydzielono grupy terenów, na których na skutek realizacji studium
nastąpią istotne oddziaływania pozytywne lub negatywne.
Przy ocenie wpływu realizacji ustaleń studium na elementy środowiska posłużono się następującymi
kryteriami dotyczącymi:
charakteru zmian (bardzo korzystne, korzystne, niekorzystne, niepożądane, bez znaczenia),
intensywności przekształceń (nieistotne, nieznaczne, zauważalne, duże, zupełne),
bezpośredniości oddziaływania (bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane),
okresu trwania oddziaływania (stałe, okresowe, epizodyczne, przejściowe),
zasięgu oddziaływania (miejscowe, lokalne, ponadlokalne, regionalne, ponadregionalne),
trwałości przekształceń (nieodwracalne, częściowo odwracalne, odwracalne, możliwe do rewaloryzacji).
Pomimo, że większość ustaleń projektu studium wynika z obowiązującego studium, nie można pominąć
faktu, że ostateczna realizacja kierunków zagospodarowania z projektu Studium spowoduje znaczne
zmiany w strukturze użytkowania gruntów Jawora. Zwiększy się powierzchnia terenów inwestycyjnych,
zwłaszcza mieszkaniowych, usługowych i przemysłowych, kosztem terenów rolniczych. Rozpatrując
strukturę funkcjonalno-przestrzenną zauważyć można silne powiązanie poszczególnych form
zagospodarowania
z
istniejącym
oraz
projektowanym
układem
transportowym
o
znaczeniu
ponadlokalnym. Znaczne powierzchnie terenów w mieście Jaworze położone wzdłuż głównych dróg,
przekształcono w tereny przemysłowe, umożliwiając wykorzystanie potencjału położenia w otoczeniu
istotnych szlaków komunikacyjnych. Wyraźny jest również wpływ lokalizacji centrum miasta oraz tzw.
Starego Jawora, które determinują bardziej intensywne zainwestowanie terenów położonych w ich
otoczeniu niż w pozostałej części, w której zlokalizowane są otwarte tereny użytkowane rolniczo.
Jednym z podstawowych założeń formułowania kierunków zagospodarowania przestrzennego jest
zasada że realizacja dokumentu nie powinna wpływać negatywnie na stan środowiska na jego obszarze.
Jednakże w określonych warunkach realizacja pełnych ustaleń może nieść w konsekwencji pewne
uciążliwości, a ich skala będzie zdeterminowana rodzajem i wielkością planowanej formy działalności.
Poniżej ocenia się wpływ ustaleń studium na poszczególne elementy środowiska.
8.1
Różnorodność biologiczna
Jednym z głównych zadań projektu studium jest zachowanie i ochrona zbiorowisk roślinnych
zróżnicowanych pod względem budowy i pełnionych przez nie funkcji, których w gminie nie jest dużo, w
tym również zieleni nieobjętej formami ochrony zgodnie z ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie
przyrody.
Obszary stanowiące ostoje bioróżnorodności na obszarze opracowania stanowią tereny zieleni parkowej i
doliny rzek. Tereny te zgodnie z ustaleniami studium pozostają w dotychczasowym sposobie
zagospodarowania i nie ulegną naruszeniu. Na obszarach do nich przyległych studium nie wyznacza
21
Wrocław
2013
nowych form zagospodarowania stanowiących potencjalne zagrożenie. W związku z realizacją ustaleń
studium nie przewiduje się zatem oddziaływań mogących zakłócić funkcjonowanie istniejącej struktury
przyrodniczej, a tym samym bioróżnorodności.
8.2
Rośliny i zwierzęta
Realizacja ustaleń studium wiąże się z ingerencją w tereny dotychczas niezainwestowane. Jak wynika z
powyższych rozdziałów w przypadku zwierząt przewiduje się, że zrezygnują one z pojawiania się na
terenach zajętych przez nowe inwestycje, wybierając korzystniejsze dla siebie miejsca, których nie brak w
pobliżu. Warto tu wspomnieć iż tereny pod nowe sposoby zagospodarowania, nie będą przyczyniać się
do fragmentacji przestrzeni wykazanych jako ostoje zwierząt.
Podobnie w przypadku roślinności, tereny największych enklaw zieleni pozostaną nienaruszone w swej
strukturze, pomniki przyrody również.
Projektowana sieć drogowa obsługująca tereny nowo zainwestowane oraz planowana droga S3 nie będą
tworzyć nowych barier dla migracji zwierząt, gdyż zastosowano działania minimalizujące m.in. w postaci
zieleni izolacyjnej, przejść i przepustów dla zwierząt itp.
W nowych obszarach planowanej zabudowy przyjęte kompleksowe rozwiązania gospodarki wodno –
ściekowej przyczynią się do polepszenia jakości wód i gleb pod względem ich czystości, co pośrednio
wpłynie również na korzyść zwierząt jak i roślin.
Negatywny wpływ na roślinność związana będzie głównie z jej likwidacją w miejscach gdzie powstaną
zabudowania kubaturowe, a także wszelkie powierzchnie utwardzone. Znaczna część terenów rolnych,
łąki, zieleń naturalna w dolinie rzek zachowają swoje walory i dotychczasowe warunki siedliskowe z
uwagi na brak ingerencji w ich struktury.
Podczas realizacji planowanych inwestycji nie uniknie się wycinki pojedynczych drzew i krzewów,
zlokalizowanych na terenach rolnych przeznaczonych w omawianym projekcie pod zabudowę lub
inwestycje liniowe – planowane drogi.
W stosunku do wykazanych pomników przyrody oraz stanowisk roślin chronionych występujących na
terenie analizowanego studium, nie przewiduje się żadnych zmian czy utraty ich wartości. Tereny gdzie
zlokalizowane są te elementy pozostaną w dotychczasowym sposobie zagospodarowania, a żadna z
planowanych inwestycji określona w studium nie będzie kolidować z ich istnieniem i nie będzie się
negatywni przyczyniać do stanu ich zachowania.
Niezależnie od powyższych stwierdzeń przed rozpoczęciem prac budowlanych powinna zostać
wykonana inwentaryzacja przyrodnicza, która wyjaśni, czy w terenie, bądź w sąsiedztwie planowanych
inwestycji przebywają chronione gatunki zwierząt lub czy zlokalizowane są chronione rośliny. Jeżeli
badania terenowe wykażą, że zniszczenie siedlisk lub gatunku chronionego jest konieczne, należy
uzyskać stosowną zgodę właściwego organu ochrony środowiska oraz zapewnić temu gatunkowi
zastępcze miejsca lęgowe lub nowe miejsca wzrostu, na warunkach zgodnych z wymogami
siedliskowymi danego gatunku.
W związku z realizacją planowanych w studium inwestycji nie przewiduje się działań mogących
powodować znaczące szkody dla występujących tu chronionych gatunków roślin i zwierząt, pod
warunkiem spełnienia wszelkich środków ostrożności w zakresie ich ochrony, zgodnie z przepisami
odrębnymi. Na terenach gdzie zachowana zostanie biologicznie czynna warstwa lub wprowadzone
zostaną nowe tereny: zieleni izolacyjnej lub urządzonej powstaną dogodne warunki do migracji drobnej
fauny.
22
Wrocław
2013
8.3
Wody powierzchniowe i podziemne
Zapisy ustaleń studium nie przewidują działań mogących istotnie wpłynąć na stan jakościowy wód
obszaru opracowania. Jednak z uwagi na konieczność przygotowania podłoża pod zabudowę i
lokalizację inwestycji wielkogabarytowych wymaga
zapobiegawczych w celu ochrony zasobów wodnych.
się
zastosowania
odpowiednich
środków
Przewiduje się chwilowe i krótkotrwałe oddziaływanie prac budowlanych na etapie tworzenia inwestycji na
wody gruntowe. Sposób, a także intensywność ewentualnych negatywnych oddziaływań na środowisko
wodne będą odmienne w czasie realizacji inwestycji i podczas ich funkcjonowania. Możliwy jest
niekorzystny wpływ tworzenia wykopów na zwierciadło wód gruntowych, który będzie miał charakter
tymczasowy i zakończy się wraz z ukończeniem prac budowlanych.
Realizacja ustaleń studium będzie skutkowała zwiększoną liczbą nowo powstałych gospodarstw
domowych, terenów usługowych, produkcyjnych oraz aktywności gospodarczej, co wiąże się ze
zwiększoną produkcją ścieków i odpadów. Powstające nieczystości płynne będą zróżnicowane, będą to
zarówno ścieki bytowe pochodzące głównie z budynków mieszkalnych, jak również ścieki gospodarcze
związane z działalnością usługową i produkcyjną o zróżnicowanym składzie w zależności od profilu
działalności. Wzrośnie również presja na lokalne zasoby wodne wiążąca się ze zwiększeniem jej
poborów w związku z realizowaniem funkcji produkcyjnych i bytowych na obszarze opracowania.
Dodatkowo w wyniku utwardzenia znacznych powierzchni dojdzie do ograniczenia infiltracji na tych
terenach skutkującej zwiększeniem się spływu i dostawaniem się do wód powierzchniowych
wypłukiwanych z powierzchni utwardzonych wszelkich zanieczyszczeń. Jednocześnie w wyniku rozwoju
terenów aktywności gospodarczej kosztem terenów rolniczych skutkować będzie zmniejszeniem się ilości
zanieczyszczeń przenikających do wód podziemnych na tych terenach w wyniku zaprzestania nawożenia
oraz używania środków ochrony roślin.
W dalszym horyzoncie czasowym realizacja ustaleń studium w sposób trwały przyczyni się do utrzymania
prawidłowego stanu jakości wód obszaru opracowania, gdyż ustalenia przewidują szereg zapisów,
określających rozbudowę systemu komunikacji i infrastruktury technicznej.
Wskazuje
się
na
zwiększone
zagrożenie
zanieczyszczenia
wód
gruntowych
substancjami
ropopochodnymi od strony elementów układu komunikacji drogowej czy terenów przeznaczonych na
place parkingowe, miejsca postojowe na posesjach prywatnych. W związku z tym absolutnie konieczne
jest pierwszorzędne wykonanie sieci kanalizacji odprowadzających groźne substancje. Miejsca narażone
na kontakt z substancjami ropopochodnymi powinny być odpowiednio przygotowane, a podłoże
utwardzone i uszczelnione.
W przypadku pełnej realizacji zagospodarowania jakie umożliwia projekt powyższe oddziaływania mogą
być znaczące jedynie w przypadku złego użytkowania terenu i stosowania wadliwych technologii.
Generalnie przyjmuje się jednak zasadę, że przedsięwzięcie nie może generować uciążliwości poza
terenem do którego inwestor posiada tytuł prawny i muszą być zastosowane wszelkie środki
zapobiegawcze negatywnym oddziaływaniom, najlepsze dostępne technologie (BAT), zgodnie z
przepisami odrębnymi.
Ponadto ocenia się, że rozwiązania przewidziane w studium przyczynią się do zminimalizowania ryzyka
infiltracji zanieczyszczeń w głąb i nie będą stanowić zagrożenia dla wód powierzchniowych czy
podziemnych, również w kontekście zlokalizowanych w granicach miasta ujęć wody.
Nie przewiduje się naruszenia zasobów wód w związku z realizacją ustaleń studium. Ponadto pobór wody
na cele socjalno-bytowe i gospodarcze dla obiektów planowanych nie będzie przekraczał wielkości,
mogących naruszyć zasoby dyspozycyjne wód.
23
Wrocław
2013
8.4
Krajobraz
Realizacja ustaleń dokumentu wprowadza zmiany w dotychczasowo ukształtowaną strukturę
krajobrazową, dopuszczając nowe obiekty kubaturowe kosztem obszarów rolniczych. Ukształtowanie
zieleni urządzonej i izolacyjnej, jako towarzyszącej planowanym funkcjom korzystnie wpłynie na walory
estetyczne krajobrazu, wzbogacając nowopowstałą przestrzeń o czynniki naturalne. Ponadto
kształtowaniu krajobrazu służą zapisy określające parametry i wskaźniki kształtowania zabudowy i
zagospodarowania terenu, w tym szczególnie wysokość zabudowy, udział powierzchni biologicznie
czynnej.
Ochronie przed budową dominant wysokościowych tj. wieże, kominy, maszty itp. powinna podlegać
panorama historycznego centrum miasta rozpościerająca się z drogi wiodącej od Myśliborza oraz z Drogi
nad Jawornikiem.
8.5
Jakość powietrza, klimat akustyczny
W związku z realizacją nowych inwestycji podczas prowadzenia robót budowlanych będą one wywoływać
lokalny, tymczasowy i krótkotrwały wzrost stężenia zanieczyszczeń w powietrzu, szczególnie pyłów
powstałych podczas przemieszczania mas ziemi oraz gazów emitowanych przez pojazdy obsługujące
place budowy, a także generować hałas. Zwiększy się jego emisja i powstawanie wibracji w związku z
pracą urządzeń i maszyn oraz w związku ze wzmożonym transportem podczas realizacji budów. Jednak
działania te nie powinny stanowić istotnego zagrożenia dla jakości środowiska atmosferycznego i klimatu
akustycznego na dużą skalę, gdyż niekorzystny wpływ prowadzonych robót budowlanych będzie miał
charakter tymczasowy i zakończy się wraz z ukończeniem prac budowlanych. Ponadto realizacja
terenów wyznaczonych w studium pod nową zabudowę będzie przebiegać etapowo, zatem kumulacja
tego typu uciążliwości w obrębie całego obszaru miasta jest mało prawdopodobna.
W wyniku realizacji ustaleń dokumentu dotyczących produkcyjnych oraz aktywności gospodarczej,
dojdzie do emisji hałasu oraz zanieczyszczeń powietrza, których rodzaj oraz wielkość zależeć będzie od
sposobu użytkowania. Dodatkowo rozwój tych funkcji wpływać będzie pośrednio poprzez wzrost ruchu
drogowego na drogach dojazdowych, który jest źródłem zanieczyszczeń komunikacyjnych.
Obsługa komunikacyjna terenów nowo planowanych odbywać się będzie od strony dróg sieci lokalnej.
Wzmożony ruch pojazdów będzie źródłem hałasu oraz powstawania spalin. Dominującym źródłem
uciążliwości klimatu akustycznego na obszarze opracowania będzie natomiast ruch kołowy na
planowanej drodze S3. Lokalnie natężenie liczby pojazdów spalinowych może wzrosnąć na drogach przy
obiektach generujących taki ruch np. usługowych, produkcyjnych itp.
Szczególne znaczenie dla poprawy stanu sanitarnego powietrza atmosferycznego oraz przeciwdziałania
niekorzystnym parametrom klimatu akustycznego mają nakazy stosowania wysokosprawnych urządzeń
grzewczych opartych na materiałach grzewczych proekologicznych. Ponadto stosunkowo duże areały
zieleni, czy tereny otwarte np. rolne bez możliwości zabudowy, będą te presje minimalizować poprzez
odpowiednie przewietrzanie terenu, produkcję tlenu itp.
Tereny zieleni wpływają na tłumienie hałasu zarówno w sposób bezpośredni jak i pośredni. Fale
akustyczne rozchodzące się przez teren pokryty roślinnością są rozpraszane i pochłaniane, ma to istotne
znaczenie również w kontekście planowanego odcinka S3 w granicach miasta Jawora.
Ponadto zachowaniu standardów akustycznych oraz jakościowych powietrza będzie sprzyjać utrzymanie
nawierzchni jezdni i parkingów w dobrym stanie technicznym.
24
Wrocław
2013
Zasięg uciążliwości związanych z emisją hałasu i zanieczyszczeniami przedostających się do atmosfery
na obszarze studium będzie stały lub czasowy, lokalny o charakterze miejscowym i o zróżnicowanym
natężeniem dobowym.
8.6
Powierzchnia ziemi, gleby
Realizacja ustaleń studium w zakresie pojawienia się nowej zabudowy skutkować będzie naruszeniem
wierzchniej warstwy gleb. Przewaga gruntów dobrych klas bonitacyjnych jest barierą jednak rozwój
gospodarczy miasta uzasadnia wprowadzanie nowych funkcji na dość dużym terenie. Warto tu dodać że
znaczna część terenów ujętych w zmianie studium, wynika z obowiązujących miejscowych planów.
Tereny komunikacji na omawianym obszarze stanowić będą potencjalne ogniska zanieczyszczeń,
zwłaszcza place postojowe i parkingi przy terenach usługowych oraz planowana S3. Środowisko glebowe
może być narażone na zanieczyszczenia substancjami ropopochodnymi. Charakter tych zmian będzie
mieć zasięg lokalny, trwały i będzie bezpośrednio ingerować w strukturę gleb, zaś intensywność
uzależniona będzie od skali przedsięwzięcia i zastosowanych technologii.
W wyniku rozwoju terenów aktywności gospodarczej dojdzie do nieodwracalnego zniszczenia
powierzchni terenu i w wyniku czego zmniejszenia się powierzchni terenów rolniczych będących
aktualnym sposobem zagospodarowania na tym terenie oraz likwidację aktualnej roślinności związanej z
terenami rolnymi.
Ponadto w wyniku rozwoju funkcji związanych z powstanie nowych budynków dojdzie do naruszenia i
znacznego przekształcenia struktury gruntu do głębokości wykonania wykopów pod budynki, obiekty i
urządzenia związane z planowaną działalnością. Wierzchnia, humusowa warstwa profilu glebowego
powinna zostać wykorzystana na cele rekultywacyjne, bądź zagospodarowana w ramach kształtowania
terenów zieleni na obszarach sąsiednich.
Oddziaływania związane z zanieczyszczeniem gleb będą występować lokalnie i nie powinny powodować
przekroczenia standardów jakości gleb, jeśli zostaną zastosowane odpowiednie środki zapobiegawcze
infiltracji zanieczyszczeń do warstw gruntu i inne podobne działania. Zachowanie wysokiego udziału
powierzchni biologicznie czynnej na planowanych terenach może skutecznie równoważyć powiększanie
procentu powierzchni utwardzonych.
8.7
Zabytki, krajobraz kulturowy
Na obszarze opracowania zostały ustanowione strefy ochrony konserwatorskiej. Ustalenia studium,
zgodne są z przepisami odrębnymi w tym zakresie i są wystarczające w zakresie ochrony zabytków.
8.8
Obszary Natura 2000
Na obszarze opracowania brak jest obszarów należących do sieci Natura 2000.
8.9
Formy ochrony przyrody
W zasięgu otuliny Parku Krajobrazowego Chełmy nie przewiduje się form zagospodarowania mogących
zmienić stan środowiska przyrodniczego w jej obszarze.
25
Wrocław
2013
8.10 Oddziaływanie na zdrowie i warunki życia ludzi
Zachowanie istniejącej zabudowy oraz powstanie nowej zabudowy, realizacja sieci układu komunikacji w
ramach planowanych zadań zwiększy zasięg uciążliwości związany z emisją zanieczyszczeń do
powietrza, emisją hałasu oraz ograniczy powierzchnie otwarte. Chwilowe i lokalne uciążliwości będą
powodować emisje gazowe i pyłowe związane z organizowaniem placu budowy poszczególnych
inwestycji, jednak uciążliwości te miną wraz z momentem zakończenia prac.
Konflikty budzić może wprowadzanie funkcji przemysłowej w sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej.
Rozwój obszarów aktywności gospodarczej skutkować będzie wzrostem emisji hałasu i zanieczyszczeń
powietrza oraz ilości powstających odpadów, które powstawać będą w wyniku budowy obiektów oraz na
etapie użytkowania w wyniku prowadzonych działalności. Dodatkowo w wyniku powstania obiektów oraz
rozwoju infrastruktury komunikacyjnej wzrośnie natężenie ruchu kołowego na drogach dojazdowych,
czego wynikiem będzie powstawanie zanieczyszczeń powietrza i wibracji oraz pogorszenie klimatu
akustycznego na terenach położonych w ich pobliżu, co będzie oddziaływać na jakość warunków życia
okolicznych mieszkańców. Na etapie budowy może wystąpić zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi
związane z poruszaniem się pojazdów wielkogabarytowych oraz prowadzonymi pracami budowlanymi i
ziemnymi.
W celu ograniczenia potencjalnych konfliktów ważne jest respektowanie dopuszczalnych norm hałasu
oraz zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Celem zmniejszenia niekorzystnego oddziaływania
terenów o funkcjach przemysłowych na tereny o funkcjach mieszkaniowych zaleca się stosowanie
gęstych pasów zieleni izolacyjnej, których zadaniem będzie pełnienie roli biofiltra zanieczyszczeń.
Ustalenia studium wyznaczają nowe tereny inwestycyjne, co wpłynie na zwiększenie atrakcyjności oferty
dostępnych terenów różnorodnych aktywności gospodarczych, zapewniając jednocześnie nowe miejsca
pracy i wypełniając tym samym założenia umożliwiające rozwój gospodarczy miasta.
Wraz z rozbudową infrastruktury drogowej od rangi najwyższej tj. drogi S3 do dróg lokalnych, zostanie
poprawiona komunikacyjna dostępność obszaru opracowania, również pod kątem dogodnego połączenia
w obrębie miasta. Tereny planowanych usług towarzyszących terenom mieszkaniowym przyczynia się do
poprawy jakości życia lokalnej społeczności.
Wspomniany rozwój gospodarczy dzięki poszerzeniu oferty terenów pod produkcję, przetwórstwo,
eksploatację, usługi itp. wpłynie na podniesienie standardu i poziomu życia mieszkańców miasta Jawora
jak i całego powiatu jaworskiego. Równie istotne jest wyznaczenie obszarów pełniących funkcje zaplecza
rekreacyjno-sportowego, czy terenów związanych z usługami publicznymi, w kontekście spędzania
wolnego czasu umożliwiając aktywny wypoczynek mieszkańców gminy oraz podnoszeni kwalifikacji w
dziedzinie edukacji.
Korzystnie ocenia się zachowanie i powiększanie udziału terenów różnorodnej zieleni, szczególnie tych
towarzyszących zabudowie przemysłowej, produkcyjnej itp., znajdujących w sąsiedztwie zabudowy
mieszkaniowej. Roślinność chłonie z powietrza gazy, pełniąc tym samym rolę biofiltra zanieczyszczeń w
atmosferze. Absorbowanie zanieczyszczeń emitowanych przez pojazdy spalinowe zależy od gatunku i
wielkości drzewa, struktury przestrzennej pasa izolacyjnego, warunków klimatycznych, itp. W eliminacji
zanieczyszczeń pyłowych dużą role odgrywa zarówno zieleń wysoka jak i niska.
W ogólnym podsumowaniu stwierdza się, iż ustalenia studium będą miały pozytywny, długotrwały wpływ
na jakość życia i zdrowia mieszkańców Jawora.
Nie przewiduje się w zawiązku z realizacją ustaleń studium istotnego ryzyka zagrożeń dla zdrowia lub
życia ludzi.
26
Wrocław
2013
8.11
Oddziaływanie na otoczenie i oddziaływania skumulowane
Oddziaływania realizacji ustaleń omawianego dokumentu w kontekście otoczenia obszaru miasta będą
się wiązały ze zmianami w krajobrazie opisanymi powyżej. Nie przewiduje się natomiast kumulacji
oddziaływań. Poza granicami miasta Jawora brak jest terenów z prowadzoną działalnością o uciążliwym
charakterze, w związku z czym nie ma możliwości eskalacji problemów zanieczyszczeń przedostających
się do środowiska.
8.12 Oddziaływanie realizacji inwestycji z zakresu łączności publicznej
Ustalenia studium dopuszczają lokalizację inwestycji z zakresu środków masowej komunikacji i łączności
publicznej, zgodnie z przepisami odrębnymi.
Podstawą dobrej praktyki podczas projektowania elementów infrastruktury telekomunikacyjnej jest
umiejętne dobranie lokalizacji, tak by stosowanie działań minimalizujących nie było konieczne. Inwestycje
z zakresu łączności publicznej, nie powinny stanowić zagrożenia dla środowiska, jeśli ich lokalizacja nie
będzie generować konfliktów na polu środowiskowym.
8.13 Oddziaływanie planowanej inwestycji wykorzystującej odnawialne źródła energii
W obszarze studium planuje się na terenie o symbolu U/EO budowę urządzeń służących wytwarzaniu
energii ze źródeł odnawialnych, a mianowicie budowę farmy fotowoltaicznej o mocy
nieprzekraczającej 100 kW.
Teren o symbolu U/EO przeznaczony pod budowę farmy fotowoltaicznej położony jest w północnej
części miasta, w niedużej odległości od projektowanej drogi S3. W jego najbliższym otoczeniu znajdują
się ogródki działkowe oraz pola uprawne i łąki. Nie znajdują się tu żadne pierwotne siedliska roślinne.
Obszar ten nie znajduje się na obszarze form ochrony przyrody w myśl rozumienia przepisów ustawy o
ochronie przyrody. Podobnie stwierdza się ze obszar nie leży w zasięgu stref ochrony konserwatorskiej
czy na obszarach o krajobrazie mającym znaczenie historyczne, kulturowe czy archeologiczne. W okolicy
obszaru nie występują lasy, zbiorniki wodne, obszar ten nie stanowi zatem części korytarza
migracyjnego.
Wg Inwentaryzacji Przyrodniczej Miasta Jawora z 1998 r. w Jaworze występuje około 101 gatunków
ptaków, w tym są ptaki zagrożone wyginięciem i potencjalnie zagrożone wyginięciem. Miejsca o
największym zagęszczeniu ptaków w mieście to: centralna część miasta, w tym Park Miejski, Park
Pokoju, Obszar po koszarach wojsk Związku Radzieckiego, Stary Cmentarz, Nowy cmentarz, wysokie
budynki, podmokły ols wzdłuż strumienia Jawornik, Zadrzewienie śródpolne 2 km na północ od Jawora
i 400 m na południowy zachód od Godziszowa, łąki koło Starego Jawora. Miejsca te ważne z punktu
ochrony awifauny, nie występują w sąsiedztwie terenu przeznaczonego pod budowę urządzeń służących
wytwarzaniu energii ze źródeł odnawialnych. Podczas ww. inwentaryzacji przyrodniczej stwierdzono
występowanie na omawianym obszarze par lęgowych Gąsiorka (Lanius collurio), który należy do
gatunków potencjalnie zagrożonych (wg Ptaków Śląska, Dyrcz i inni 1991). Z uwagi na okres
wykonywania tych badań – 16 lat temu, należałoby działania inwestycyjne poprzedzić rozpoznaniem tego
terenu pod względem występujących tu potencjalnie gatunków ptaków, a w przypadku ich wystąpienia
należy podjąć wszelkie możliwe działania ratownicze w kontakcie z ornitologiem celem ochrony
przedstawicieli gatunku.
Lokalizacja urządzeń służących wytwarzaniu energii ze źródeł odnawialnych, a mianowicie budowa farmy
fotowoltaicznej o mocy nieprzekraczającej 100 kW zalicza się do instalacji produkujących energię ze
27
Wrocław
2013
źródeł odnawialnych, co uważa się za korzystne z punktu widzenia realizacji celów polskiej polityki
energetycznej. Zgodnie ze wspomnianym zobowiązaniem na forum Unii Europejskiej Polska do roku
2020 musi osiągnąć cel polegający na zwiększeniu udziału energii odnawialnej w konsumpcji energii na
poziomie 15%. Realizacja tego typu inwestycji w gminach przyczyni się do wzrostu tego wskaźnika.
Budowa farmy fotowoltaicznej o mocy 2 MW wymaga powierzchni około 4 ha, podstawowym elementem
są ustawione w szeregach panele krzemowe fotowoltaiczne, osadzone na słupach lub betonowych
blokach wbitych w ziemię. Budowa farmy fotowoltaicznej nie wymaga robót gruntowych, tworzenia
fundamentów, obsługi stałej drogami serwisowymi czy stałej obecności pracowników. Szacuje się, że
farma fotowoltaiczna może pracować 20 - 25 lat. Po upływie tego czasu wymienia się panele lub likwiduje
farmę.
Budowa fermy fotowoltaicznej nie będzie wywierać negatywnego oddziaływania na środowisko czy ludzi.
Stwierdza się, natomiast że realizacja tej inwestycji przyczyni się do ograniczania zanieczyszczeń
środowiska, głównie emisji czyli w ogólnym rozrachunku do poprawy lokalnych warunków klimatycznych.
Zamiar budowy farmy fotowoltaicznej jako źródła energii odnawialnej, należy uznać za działanie
pozytywne, wpisujące się w globalną politykę zmierzania do obniżenia emisji dwutlenku węgla do
atmosfery oraz zwiększania udziału pozyskiwania energii opartej na ekologicznych źródłach.
Nie są znane na tym etapie dane co do specyfikacji technicznej i wielkości farmy, jednak przedmiotowe
przedsięwzięcie zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie
określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych
uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu
na środowisko (Dz.U. z 2010 r. Nr 213 poz. 1397 ze zmianami) zakwalifikowano do przedsięwzięć
mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (§ 3 ust. 1, pkt 52 lit. a).
Teren wyznaczony pod lokalizację paneli fotowoltaicznych jest również miejscem lokalizacji infrastruktury
naziemnej i podziemnej, linii elektroenergetycznych nn i Sn, stacji transformatorowej, konstrukcji
wsporniczych, dróg technologicznych oraz innych niezbędnych elementów infrastruktury związanej z
budową i eksploatacją. Tereny te są zazwyczaj bezobsługowe, niewymagające zaplecza socjalnego, ani
infrastruktury wodno – kanalizacyjnej. Omawiana inwestycja nie będzie obiektem wymagającym stałej
obsługi, a jedynie okresowego dozoru technicznego. Zarówno budowa, jak i eksploatacja nie będzie
wymagać podłączenia do instalacji wodno kanalizacyjnej oraz stałego zaopatrzenia w wodę. Wszystkie
te czynniki sprawiają, że obiekt nie będzie wytwarzać ścieków. Obiekt nie będzie również źródłem
zanieczyszczenia wód opadowych oraz nie zmieni stanu gospodarki tymi wodami. W trakcie eksploatacji
nie będą wytwarzane odpady. Elektrownie fotowoltaiczne nie są źródłem hałasu ani zanieczyszczeń
emitowanych do środowiska. Emisja hałasu może być jedynie uciążliwa na etapie realizacji inwestycji tj.
budowy. Okresowa uciążliwość związana z charakterem robót winna być zredukowana do minimum
przez właściwą organizację robót.
Przewiduje się jednak degradację powierzchni ziemi oraz ograniczenie naturalnej szaty roślinnej w
miejscu lokalizacji urządzeń oraz obiektów towarzyszących (będzie to oddziaływanie negatywne
bezpośrednie, stałe). Innym aspektem oddziaływania farm fotowoltaicznych jest zajęcie terenu
(przestrzeni), która w omawianym przypadku nie charakteryzuje się szczególnymi walorami. Nastąpić
może ponadto zmiana warunków wodnych poprzez nierównomierne pokrycie opadami powierzchni
terenu.
Warto dodać, że zasięg potencjalnych zmian w wyniku projektowanej inwestycji nie będzie stanowił
bariery ograniczającej drożność korytarzy ekologicznych. W trakcie prac montażowych, fauna wyemigruje
prawdopodobnie okresowo na sąsiednie tereny, z wyjątkiem gatunków łatwo podlegających
synantropizacji, o dużych zdolnościach adaptacyjnych do zmiennych warunków środowiskowych. Nie
przewiduje się grodzenia terenu, jednakże, gdyby Inwestor w przyszłości rozważał tego typu działanie
28
Wrocław
2013
należy zalecić rezygnację z budowania ogrodzeń z betonowym fundamentem, ograniczających
przemieszczanie się płazów i innych zwierząt, ewentualne ogrodzenie powinno być ażurowe,
pozostawiające min. 5cm odległości między dolną krawędzią a gruntem. Aby wyeliminować ryzyko
ewentualnego oddziaływania na powierzchniowe siedliska fauny sugeruje się Inwestorowi wykonywanie
prac montażowych poza okresami lęgowymi ptaków, gadów i płazów, czyli od połowy sierpnia do połowy
marca. Ewentualne prace poza tym przedziałem czasowym mogą być wykonane jedynie po konsultacji i
pod ścisłym nadzorem ornitologa i herpetologa.
Jeżeli dojdzie do zmiany warunków oświetlenia terenu (zacienienie) zaleca się zastosowanie specjalnych
gatunków roślin (po konsultacji ze specjalistą), które umożliwią dalsze rolnicze wykorzystanie terenu pod
panelami.
W odniesieniu do refleksów świetlnych ważne jest naniesienie specjalnych powłok antyrefleksyjnych na
panele, co ograniczy ewentualne możliwe oślepianie awifauny (które nadal pozostaje wyłącznie kwestią
rozważań teoretycznych). Równie ważnym elementem jest szyba antyrefleksyjna. Pozwala ona
zredukować do minimum refleksy świetlne (odbłyski) od powierzchni szyby. W ten sposób do absorbera
dociera więcej promieni UV. Dodatkowo straty ciepła przy różnicach temperatur (wewnątrz kolektora i
atmosferą) ogranicza przeznaczona specjalnie do solarów wełna mineralna. Dzięki temu w estetycznej i
trwałej aluminiowej obudowie użytkownik otrzymuje produkt o najwyższych parametrach efektywności.
Istniejąca potencjalna możliwość zaistnienia tzw. „efektu olśnienia” mogącego negatywnie wpływać na
ptaki, dzięki zastosowaniu powłok i szyb antyrefleksyjnych, nie wystąpi, ponadto dzięki zastosowaniu
technik antyrefleksyjnych ptaki nie będą myliły farmy fotowoltaicznej z taflą wody.
Przekształcenie krajobrazu w postaci wprowadzenia antropogenicznego elementu o charakterze
industrialnym będzie zauważalne. Ze względu na kształt paneli słonecznych (płaskie prostokąty) oraz
instalację tego typu urządzeń, w krajobrazie farma solarna odznaczać się będzie jako jednorodna
powierzchnia o metaliczno - szarym kolorze, stanowiącym znaczący horyzontalny element krajobrazowy
(oddziaływanie negatywne stałe).
Jeśli chodzi o oddziaływanie na człowieka to emisja promieniowania elektromagnetycznego z terenu
farmy będzie stanowić oddziaływanie stałe. Przy zachowaniu normatywnych stref bezpieczeństwa od
sieci i urządzeń na etapie lokalizacji nowej zabudowy, emisja nie będzie miała znaczenia dla zdrowia
mieszkańców gminy.
Brak doświadczenia związanego z eksploatacją elektrowni fotowoltaicznych powoduje niską świadomość,
co do ich możliwego wpływu na środowisko naturalne, w szczególności na ptactwo, nietoperze i
bezkręgowce. Kwestie te zostały poruszone w zagranicznych raportach i publikacjach dotyczących
oddziaływania elektrowni słonecznych w krajach, w których rozwój tych źródeł energii nastąpił znacznie
wcześniej niż w Polsce.
Porusza się w nich m.in. zagadnienie:
opuszczania przez ptaki ważnych siedlisk oraz wyginięcia zagrożonych, endemicznych
gatunków;
działania odblaskowych powierzchni paneli fotowoltaicznych jako przynęta dla przelatujących
ptaków, które myląc je z lustrem wody mogą się z nimi zderzyć ze skutkiem śmiertelnym;
degradowania siedlisk i płoszenia ptaków wskutek budowy i konserwacji urządzeń, a także
utrzymania dróg i rurociągów (BirdLife South Africa, Position Statement on the effect of solar
power facilities on birds);
niszczenia gniazd gatunków gniazdujących na ziemi oraz przeszkadzania w lęgu ptaków;
narażania nietoperzy na kolizję z panelami (w przypadku lokalizacji elektrowni w pobliżu ich
kryjówki);
29
Wrocław
2013
niszczenia miejsc gniazdowania oraz jaj, a także zabijania młodych w związku z przycinaniem lub
całkowitym wycinaniem roślinności drzewiastej (Proposed Solar Farm at Kencot Hill Farm,
Oxfordshire, Ecology Report, March 2012, Windrush Ecology Limited).
W związku z możliwym negatywnym oddziaływaniem elektrowni fotowoltaicznych w każdym przypadku
rozważenia wymaga zasadność przeprowadzania procedury oceny oddziaływania na środowisko, w
trakcie której inwestor zostanie zobowiązany do sporządzenia raportu zawierającego m.in. wyniki
przeprowadzonej inwentaryzacji przyrodniczej, a także monitoringu ptaków i nietoperzy. Złagodzenie
wpływu elektrowni fotowoltaicznych na środowisko jest możliwe pod warunkiem, że zostaną one
odpowiednio umiejscowione, a ich realizacja będzie zgodna z procedurami i przemyślana. Warto
nadmienić, że nie ma potrzeby określania obszaru ograniczonego użytkowania. Ze względu na skalę,
charakter i lokalizację przedsięwzięcia nie zachodzi także obawa przed transgranicznym oddziaływaniem
na środowisko. Oddziaływanie inwestycji będzie miało zasięg lokalny.
8.14 Analiza poszczególnych terenów w ujęciu tabelarycznym – zestawienie
W poniższej tabeli przedstawiono najważniejsze z potencjalnych oddziaływań na środowisko dla
wydzielonych w projekcie studium dla poszczególnych terenów i inwestycji.
Tabela 2. Zestawienie oddziaływań
Charakter
oddziaływania
Korzystne
Neutralne
lub średnio
korzystne
Symbol
ZP
ZP/W
ZC
ZD
ZI/KS
WS
MN, MU
MW,
MWU
RU, R,
Wpływ ustaleń studium na środowisko
przyrodnicze w granicach Jawora
Ocena potencjalnego
wpływu na środowisko
Tereny te będą wykazywały korzystne
oddziaływania na środowisko. Decydują o
walorach krajobrazowych i przyrodniczych
obszaru
opracowania.
Pozwalają
zachowywać naturalne warunki retencji,
chronić elementy przyrody biotycznej i
abiotycznej, krajobraz, zachować wartości
kulturowe i zabytkowe. Tereny te mają
korzystny
wpływ
na
kształtowanie
lokalnego
mikroklimatu,
wzmożoną
produkcję
tlenu,
stanowią
naturalną
barierę dla migracji zanieczyszczeń oraz
ochronę
akustyczną.
Tereny
zieleni
parkowej stanowią ostoję rodzimej fauny i
flory, są również miejscem aktywnego
wypoczynku mieszkańców, wpływają na
poprawę warunków psycho - fizycznych
człowieka. Tereny zieleni stanowią miejsca
sprzyjające migracji drobnej fauny oraz
pełnią funkcje wizualno - estetyczne.
Tereny zieleni wraz z rzekami tworzą
lokalną strukturę korytarzy ekologicznych,
umożliwiając migrację gatunków.
Wszelkie tereny zieleni mają korzystny
wpływ na zachowanie i urozmaicanie
lokalnej bioróżnorodności.
charakter
oddziaływania korzystne,
intensywność
przekształceń pozytywne, istotne,
trwanie oddziaływania stałe i okresowe (okres
wegetacji),
zasięg oddziaływania miejscowe, lokalne,
ponadlokalne
trwałość - częściowo
odwracalne
Realizacja nowej zabudowy wpłynie na
bezpowrotne
zniszczenie
wierzchniej
warstwy gleb, wywoła lokalne i chwilowe
zmiany
poziomu
zwierciadła
wód
charakter oddziaływania
- neutralne, korzystne
lub średnio,
intensywność
30
Wrocław
2013
R/U
U, UKS
U/C, US
U/EO
NO, W,
E
C, G
KR/US
Średnio
korzystne
Z
tendencją
do
niekorzyst
U/UP
U/MW/P
P, P/U
P/UC
PG, AG
Tereny
komunikacji
drogo-
gruntowych
oraz
czasowy
wzrost
uciążliwości akustycznej, zwłaszcza na
etapie
powstawania
inwestycji.
Przewidywane są zmiany w strukturze
krajobrazu,
ilość
nowej
zabudowy
znacznie sie powiększy o nowe tereny
dotychczas niezainwestowane. Istnieje
możliwość
ograniczenia
oddziaływań
poprzez etapowe uwalnianie terenów pod
zabudowę, co zazwyczaj jest stosowane
gdyż wiąże się z mniejszym jednorazowym
nakładem
środków na budowę dróg i
realizację sieci infrastruktury do obsługi na
nowych
terenach
planowanych
pod
zabudowę.
Wprowadza się rozwiązania ograniczające
i minimalizujące (nasadzenia zieleni,
wykonanie
kompleksowej
sieci
infrastruktury, itp.).
przekształceń zauważalne,
częstotliwość
oddziaływań - stałe i
okresowe,
zasięg oddziaływania miejscowe, lokalne
odwracalne
Realizacja nowej zabudowy wpłynie na
zmniejszenie
powierzchni
biologicznie
czynnej, zauważalne będą przekształcenia
w krajobrazie. Planowane zainwestowanie
terenu będzie źródłem zwiększonych
emisji ze strony systemów grzewczych
(tzw. emisja niska). Przewidywany będzie
wzrost produkcji
ścieków i odpadów.
Utwardzenie
podłoża
na
znacznych
powierzchniach
będzie
skutkować
zmniejszeniem infiltracji wód opadowych w
głąb profilu glebowego, zwiększy się spływ
powierzchniowy.
Przewidywane
jest
zwiększenie natężenia ruchu, co za tym
idzie - hałasu i spalin oraz innych
zanieczyszczeń gazowych.
Zaleca się
wprowadzenie zieleni izolacyjnej przy
szlakach komunikacyjnych, planowanych
zakładach
produkcji
i przetwórstwa,
eksploatacji,
usług
w
sąsiedztwie
zabudowy
mieszkaniowej,
stosowanie
ekranów akustycznych i innych czynnych
środków
ochrony.
Wskazane
jest
wprowadzanie
różnych
form
zieleni
wysokiej
i
niskiej.
Kompleksowe
uzbrojenie terenów w sieć kanalizacji
sanitarnej
i
deszczowej,
wdrożenie
ustalonych zasad gospodarki odpadami
ograniczy i zminimalizuje niekorzystne
oddziaływania na środowisko. Planowane
inwestycje
będą
sprzyjać
poprawie
warunków zamieszkiwania i aktywności
społecznej mieszkańców oraz będą miały
wpływ na rozwój ekonomicznych gminy.
- średnio korzystne,
intensywność
przekształceń zauważalne, duże,
zupełne
częstotliwość
okresowe,
odwracalne,
nieodwracalne
Są to tereny generujące uciążliwości ze
strony emisji ponadnormatywnego hałasu,
zanieczyszczeń
gazowych
i
pyłów,
pochodzących z terenów komunikacji
- tendencja do
niekorzystnych,
intensywność
31
Wrocław
2013
nych
wej
w tym
planowanej
drogi S3
KS, KSU
[MOP]
KK
kołowej, które przenikają również do gleb.
Intensywność
oddziaływań
będzie
zróżnicowana dobowo oraz w zależności
od rangi danej inwestycji i jej skali.
Zalecane są środki ochrony czynnej przed
hałasem przy najbardziej uciążliwych
szlakach komunikacyjnych.
Na planowanych drogach i w miejscach
narażonych na substancje ropopochodne i
inne trujące związki szczególnie ważne
jest wykonanie utwardzonych nawierzchni
i wykonanie wysokosprawnych instalacji
odprowadzających
zanieczyszczenia
zawierające wrogie substancje. Wskazane
jest kształtowanie i uzupełnianie zieleni
izolacyjnej wzdłuż dróg.
przekształceń zauważalne, duże,
zupełne
częstotliwość
okresowe,
odwracalne,
nieodwracalne
9. CHARAKTERYSTYKA ROZWIĄZAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZENIE
LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO,
MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU
W projekcie studium zaproponowano szereg rozwiązań mających na celu zapobieganie lub ograniczanie
negatywnych oddziaływań na środowisko. Niezależnie od ustaleń studium, na obszarze opracowania
obowiązują przepisy odrębne, regulujące normy związane z przyszłym zainwestowaniem, ustanawiając
rygory zachowania właściwych standardów jakości w stosunku do poszczególnych elementów
środowiska.
Należy założyć, że działalność związana z planowanymi inwestycjami (głównie na terenach
przemysłowych, produkcyjnych, przetwórczych itp.) będzie prowadzona przy użyciu najlepszych
dostępnych technologii, przy użyciu instalacji i z zastosowaniem metod eliminujących przedostawanie się
szkodliwych substancji do środowiska. Technologie te powinny funkcjonować na wysokim poziomie
ograniczania ewentualnych zagrożeń.
Również w stosunku do planowanej drogi S3 zakłada się zapewnienie odpowiednich działań ochronnych i
minimalizujących skutki realizacji tak dużej inwestycji.
Po zrealizowaniu pełnej infrastruktury technicznej, odpowiedzialnej za odprowadzanie zanieczyszczeń z
terenu inwestycji (substancje ropopochodne, metale ciężkie itp.), nie powinno być możliwe aby
generowane były z terenu inwestycji jakiekolwiek uciążliwości, wpływające na obniżenia właściwości
terenów przyległych. Zaprojektowana kanalizacja deszczowa na wody opadowe i roztopowe z jezdni
odprowadzać będzie niepożądane nieczystości do systemów oczyszczających. Odbiornikami
oczyszczonych ścieków będą rzeki i rowy melioracyjne.
W fazie eksploatacji należy utrzymywać drogę w dobrym stanie technicznym, aby emisja wtórna pyłów
była minimalna. Działaniem dodatkowym będzie nasadzenie roślinności stanowiącej barierę utrudniającą
przemieszczanie się zanieczyszczeń na tereny sąsiednie.
Realizacja drogi S3 obejmuje następujące działania zapobiegawcze negatywnym wpływom na
środowisko m.in.:
budowę systemu odwadniania drogi i obiektów towarzyszących jak Miejsca Obsługi Podróżnych, w
postaci: rowów drogowych, kanalizacji deszczowej, separatorów, oczyszczalni, zbiorników
retencyjnych, retencyjno – infiltracyjnych - co zapewni odpowiednią gospodarkę ściekową i
odprowadzanie zanieczyszczeń z terenów inwestycji,
32
Wrocław
2013
budowę urządzeń ochrony środowiska, w formie przejść i przepustów, co uchroni zwierzęta przez
efektem bariery w postaci inwestycji liniowych, oraz czynnych środków ochrony przed hałasem np.
ekrany akustyczne,
budowę dróg obsługujących ruch lokalny z terenów odciętych przez drogę ekspresową, co przyczyni się
do rozładowania potoku ruchu na drogach lokalnych, niższej rangi i zmniejszy uciążliwość ze strony
dużej ilości pojazdów przemieszczających się przez miasto Jawor i jego centrum, a tym samym
zmniejszy emisje hałasu i ilość przedostających się do atmosfery zanieczyszczeń,
przed rozpoczęciem prac budowlanych zebranie wierzchniej warstwy gleby i wykorzystanie do urządzeni
przejść dla zwierząt, przepustów, powierzchni pod przeprawami, do rekultywacji terenów w
bezpośrednim sąsiedztwie drogi, co uchroni przed utratą powierzchni gleby,
wykonanie inwentaryzacji terenu inwestycji z udziałem specjalistów, pod kątem występowania gatunków
chronionych roślin, określenia siedlisk przyrodniczych chronionych prawem, a także rozpoznania
drzew i krzewów przeznaczonych pod wycinkę,
ograniczenie do minimum szerokości i głębokości wykopów, stosowanie metod ograniczających ilość
odpompowywanej z wykopów wody, aby zapobiegać wahaniom zwierciadła wody na terenach
przyległych,
uszczelnienie i zabezpieczenie placów postojowych maszyn i innych pojazdów spalinowych podczas
budowy, wyposażenie w system odbioru ścieków bytowych, co zapobiegać będzie wnikaniu
zanieczyszczeń bezpośrednio do gleby,
prace polegające na robotach ziemnych i inne tym podobne generujące hałas należy wykonywać w
porze dziennej,
roboty ziemne prowadzić pod nadzorem archeologa, w celu ochrony historycznych zasobów,
przestrzegać dopuszczalnych poziomów hałasu na terenach sąsiadujących wymagających ochrony, w
celu zapobiegania przedostawaniu się ponadnormatywnego hałasu do środowiska,
przy nasadzeniach zieleni izolacyjnej stosować gatunki rodzime: lipa drobnolistna, lipa szerokolistna,
klon pospolity, klon jawor, klon polny, dzika jabłoń, dzika róża, bez czarny, głóg, jarząb pospolity,
stosować kompensacje w przypadku wycinki drzew i krzewów kolidujących z przebiegiem drogi,
prowadzić monitoring środowiska porealizacyjny i przedkładać wyniki do RDOŚ.
Odrębną inwestycją planowaną w studium jest teren eksploatacji kruszyw naturalnych. Stosunkowo
niewielki zasięg inwestycji ustalony w studium oraz brak w bezpośrednim sąsiedztwie terenów zabudowy
mieszkaniowej czy przeznaczonej na stały pobyt osób świadczy najprawdopodobniej o braku kolizji ze
środowiskiem.
Eksploatacja złoża metodą odkrywkową może odbywać się wyłącznie w granicach udokumentowanego
złoża i projektowanego obszaru górniczego, który w chwili sporządzania niniejszego studium nie został
ustanowiony. Na obszarach eksploatacji kruszyw należy prowadzić działalność określona w stosownych
koncesjach, zgodnie z przepisami odrębnymi.
Analizując zapisy studium można stwierdzić, że planowane zamierzenia uwzględniają zasady ochrony
środowiska i przyrody, ograniczając do minimum negatywne oddziaływanie na środowisko. Realizacja
ustaleń dokumentu nie powinna powodować istotnych zmian w środowisku pod warunkiem, że
zastosowane zostaną odpowiednie rozwiązania zapobiegawcze, za których przykład podać można:
- w ochronie powietrza :
- Należy stosować niskoemisyjne instalacje grzewcze, oparte na paliwach typu: gaz, oleje opałowe
czy energii elektrycznej lub technologie związane z odnawialnymi źródłami energii.
- Należy promować i wdrażać systemy oparte na odnawialnych źródłach energii służące do
wytwarzania ciepła i energii z udziałem technologii typu: kolektory słoneczne, ogniwa
fotowoltaiczne, pompy ciepła, kotłownie na biomasę. Zakazać należy lokalizacji elektrowni
33
Wrocław
2013
wiatrowych.
- Należy poprawić stan techniczny dróg oraz tworzyć obejścia drogowe, w celu zmniejszenia emisji
spalin.
- Należy tworzyć naturalne bariery izolacyjne w postaci zieleni izolacyjnej (bufory zanieczyszczeń)
wzdłuż ciągów komunikacyjnych i towarzyszących terenom przemysłowym.
- W zakładach przemysłowych, produkcyjnych i przetwórczych, stanowiących zagrożenie
ponadnormatywną emisją należy wprowadzić zmiany organizacji procesów produkcyjnych,
wdrażać nowe technologie, stosować urządzenia pomocnicze jak filtry, osłony, zwiększać udział
powierzchni biologicznie czynnych, itp.
- w ochronie wód:
- ochrona wód polega na racjonalnym gospodarowaniu ich zasobami przez zapobieganie naruszaniu
równowagi przyrodniczej i przeciwdziałaniu wywoływania w wodach zmian powodujących ich
nieprzydatność do celów gospodarczych. Ochronie podlegają wody śródlądowe powierzchniowe i
podziemne oraz obszary ich zasilania.
- Porządkowanie gospodarki wodno - ściekowej na terenach zainwestowanych,
- Wdrażanie odpowiednich (proekologicznych) kierunków produkcji rolniczej,
Dolinę rz. Nysy Szalonej wraz z dopływami należy wyłączyć z intensywnego zagospodarowania, a w
szczególności z lokalizowania zabudowy. Dopuszczalne jest zagospodarowanie pod rekreację i
wypoczynek, pod warunkiem, że nie będzie ono ingerować w przekrój doliny a planowane działania
zapewnią utrzymanie ciągłości i funkcji przyrodniczych ekosystemu oraz funkcji rzeki jako korytarza
ekologicznego.
- W celu ochrony wód powierzchniowych należy dążyć do maksymalnego ograniczenia zrzutów
zanieczyszczeń (szczególnie substancji biogennych, organicznych i toksycznych) do gruntu i do wód
powierzchniowych. Konieczne jest wdrażanie kompleksowych i zgodnych z obowiązującymi
wymogami ochrony środowiska rozwiązanie gospodarki wodno - ściekowej oraz gospodarki
odpadami.
- Tereny komunikacyjne (dróg, parkingów, placów manewrowych) należy zmodernizować poprzez
wykonanie kompleksowej infrastruktury do odbioru wód opadowych i roztopowych
zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi oraz odpowiednio unieszkodliwiać powstające
zanieczyszczenia.
- Przed odprowadzaniem wód opadowych i roztopowych z kanalizacji deszczowej do wód otwartych
należy zabudować separatory zgodnie z obowiązującymi przepisami ochrony środowiska.
- Planowane rozwiązania przestrzenne w zakresie gospodarki ściekowej powinny uwzględniać:
budowę zbiorczej kanalizacji sanitarnej i deszczowej,
objęcie wszystkich możliwych obszarów zbiorczą kanalizacją sanitarną z odprowadzeniem
nieczystości do oczyszczalni,
do czasu budowy zbiorczych systemów kanalizacji sanitarnej, możliwość odprowadzania
ścieków do szczelnych zbiorników bezodpływowych tylko jako rozwiązania tymczasowe,
nie należy dopuszczać do stosowania indywidualnych, przydomowych oczyszczalni ścieków,
kompleksowe rozwiązanie odprowadzania wód opadowych z ciągów komunikacyjnych,
placów i parkingów oraz oczyszczenie ich zgodnie z obowiązującymi przepisami,
zakaz rolniczego wykorzystania ścieków w strefach ochronnych ujęć i zbiorników wód
powierzchniowych i podziemnych.
- w ochronie gruntów, powierzchni litosfery:
- porządkowanie gospodarki wodno - ściekowej na terenach zainwestowanych,
- wdrażanie odpowiednich (proekologicznych) kierunków produkcji rolnicze
34
Wrocław
2013
- ochrona przed hałasem:
- zieleń izolacyjna,
- przeprowadzanie badań klimatu akustycznego,
- w ochronie zasobów przyrodniczych, krajobrazowych:
- zachowanie elementów i funkcjonowania istniejących terenów zieleni i terenów otwartych
tj. parków, doliny rzeki Nysy Szalonej.
Użytkowanie wszystkich terenów musi odbywać się w sposób prawidłowy tj. uniemożliwiający
przedostawanie się do środowiska niepożądanych substancji oraz zmniejszający efekt wszelkich emisji.
W tej kwestii inwestorzy i właściciele poszczególnych terenów są zobowiązany do przestrzegania
przepisów odrębnych.
Ponadto inwestorzy zobowiązani są do wykonywania czynności sprawdzających niezawodność instalacji
zastosowanych w danym obiekcie czy w ogóle na terenie.
Stwierdza się, że kompleksowe zastosowanie działań minimalizujących, ograniczających,
zapobiegających istniejącym, bądź potencjalnym niekorzystnym oddziaływaniom i zagrożeniom, jakie
wynikają z planowanego zagospodarowania, pozwoli na zachowanie zasobów środowiska w należytym
stanie. Wybór działań zmierzających do uzyskania korzystnych dla środowiska rozwiązań powinien
nastąpić przed rozpoczęciem prac budowlanych, tak aby możliwe było skuteczne zapobieganie
potencjalnym zagrożeniom.
Jeśli chodzi o kompensację to nie przewiduje się jej zastosowania na wielka skalę, gdyż na
przedmiotowym terenie nie przewiduje się wystąpienia szkód w środowisku wskutek realizacji
planowanych inwestycji, a stan środowiska jest i nadal będzie stosunkowo zadowalający.
Reasumując ocenia się, że na przedmiotowym terenie stosowanie zapisów studium, które zgodne są z
przepisami odrębnymi uznaje się za wystarczające dla zachowania należytego stanu środowiska Jawora.
10. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE STUDIUM
Należy podkreślić, że w projekcie zmiany studium znacząca większość obszarów wyznaczonych pod
nowe zainwestowaniem tj. przemysł, usługi czy zabudowa mieszkaniowa wynika z obowiązującego
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Jawora przyjętego uchwałą
nr XXV/196/2000 Rady Miejskiej w Jaworze w dniu 27.10.2000 r. oraz z zmiany studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Jawora, sporządzonego przez firmę Wrocławskie
Biuro Urbanistyki (główny projektant Jerzy Ulanicki), przyjętego uchwałą nr LXIII/324/06 Rady Miejskiej w
Jaworze z dnia 06.03.2006 r. Analizowano możliwość powiększenia terenów przeznaczonych pod
zabudowę mieszkaniową, usługową, a przede wszystkim przemysłową, w odniesieniu do istniejącego
zagospodarowania gminy i istniejących kierunków jej rozwoju, a także zasobów środowiska i ograniczeń
wynikających z ustanowionych dla poszczególnych terenów stref ochronnych, jednak nie podjęto się,
między innymi w trosce o środowisko naturalne.
Na etapie sporządzania studium analizowano kilka wariantów rozwiązań planistycznych oraz na bieżąco
uzgadniano wszelkie działania zmierzające do uniknięcia, ograniczenia bądź kompensacji negatywnych
skutków środowiskowych mogących wystąpić w trakcie realizacji ustaleń studium.
Stwierdza się, że ustalenia zawarte w zapisach ocenianego dokumentu zgodne są z przepisami ochrony
środowiska. Przyjęte w studium rozwiązania nie generują kolizji w środowisku. Na kształt projektu wpłynął
wybór najbardziej optymalnych rozwiązań, co do lokalizacji nowych inwestycji zlokalizowanych w pewnej
odległości w stosunku do najcenniejszych przyrodniczo obszarów miasta Jawora, uwzględniając priorytet
ochrony środowiska, życia i zdrowia ludzi, a także zasady ekorozwoju i zrównoważonego rozwoju.
35
Wrocław
2013
11. METODY ANALIZY REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ
CZĘSTOTLIWOŚĆ JEJ PRZEPROWADZANIA
Z ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wynika, że analiza aktualności dokumentów
planistycznych winna być wykonywana nie rzadziej niż raz na kadencję wójta. Monitorowanie ustaleń
studium m.in. w zakresie oddziaływani zaplanowanych inwestycji na środowisko prowadzone będzie
cyklicznie w odstępach kilkuletnich, co odpowiada długiemu okresowi realizacji ustaleń tego dokumentu.
Proponuje się, aby w ramach tej analizy przeprowadzać również ocenę wpływu zagospodarowania
przestrzennego na środowisko, z naciskiem na tereny uznane w niniejszej prognozie jako szczególnie
wartościowe pod względem bioróżnorodności jaki tereny największych inwestycji, badając ich potencjalny
wpływ na środowisko.
W przypadku stwierdzenia znaczącego negatywnego wpływu na środowisko, może zajść konieczność
zmiany dokumentów planistycznych, natomiast w przypadku braku istotnych negatywnych oddziaływań,
będzie można kontynuować realizację ustaleń przyjętych w przedstawionej wersji. Monitoring realizacji
ustaleń dokumentów planistycznych będzie przeprowadzany dla poszczególnych inwestycji w ramach
przeprowadzanych monitoringów porealizacyjnych, co wynika z przepisów odrębnych.
Proponowane metody monitorowania skutków realizacji ustaleń dokumentu na środowisko
Monitoring to narzędzie do oceny zmian zachodzących w środowisku na przestrzeni czasu, wynikających
z realizacji kierunków zagospodarowania przestrzennego. Wybierając wskaźniki do analizy skutków
realizacji ustaleń dokumentów planistycznych należy wziąć pod uwagę dostępność danych, które warto
poddać ocenie. Jako jednostkę czasu do przeprowadzania analiz proponuje się przyjąć odstęp jednego
roku. Wśród dostępnych wskaźników, które będą odpowiadały na pytanie o kierunek zmian (poprawa,
pogorszenie stanu środowiska) i ich tempo można wymienić poniższe:
Tabela 3. Proponowana lista wskaźników do monitorowania zmian zachodzących w środowisku
na skutek realizacji ustaleń dokumentów planistycznych
POŻĄDANE
ZMIANY
WSKAŹNIK
Powierzchnia terenów zielonych
Udział
terenów
(zabudowanych)
INFRASTRUKTURA
TECHNICZNA
wzrost / zachowanie
zurbanizowanych
Udział odnawialnych źródeł energii w produkcji
energii
obsługiwanych
przez
wzrost
Dysproporcje między siecią wodociągową a
kanalizacyjną (przyłącza)
spadek
Emisja gazów do atmosfery
spadek
Ilość ścieków wprowadzanych do odbiornika
spadek
Jakość powietrza atmosferycznego, klimatu
akustycznego
OCHRONA ŚRODOWISKA
wzrost
zupełne
Poziom skanalizowania terenu
Liczba mieszkańców
oczyszczalnię ścieków
stabilizacja
Jakość wód podziemnych
Ilość
powstających
komunalnych/przemysłowych
Formy ochrony przyrody
poprawa
stabilizacja/poprawa
odpadów
stabilizacja/spadek
Właściwy stan
ochrony
36
Wrocław
2013
12. INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO
W wyniku przeprowadzonej analizy planowanego zainwestowania nie przewiduje się transgranicznego
oddziaływania na środowisko.
13. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
Niniejsze opracowanie stanowi prognozę oddziaływania na środowisko zmiany studium miasta Jawora.
Jednym z podstawowych założeń formułowania kierunków zagospodarowania przestrzennego jest
zasada, że realizacja dokumentu nie powinna wpływać negatywnie na stan środowiska na jego obszarze.
Jednakże w określonych warunkach realizacji pełnych ustaleń może nieść w konsekwencji pewne
uciążliwości, a ich skala będzie zdeterminowana rodzajem i wielkością planowanej formy działalności.
Realizacja ustaleń studium w zakresie pojawienia się nowej zabudowy skutkować będzie naruszeniem
wierzchniej warstwy gleb. Przewaga gruntów dobrych klas bonitacyjnych jest barierą jednak rozwój
gospodarczy miasta uzasadnia wprowadzanie nowych funkcji na dość dużym terenie. Warto tu dodać że
znaczna część terenów ujętych w zmianie studium, wynika z obowiązujących miejscowych planów.
Tereny komunikacji na omawianym obszarze stanowić będą potencjalne ogniska zanieczyszczeń,
zwłaszcza place postojowe i parkingi przy terenach planowanych aktywności gospodarczych oraz
planowana S3. Środowisko glebowe może być narażone na zanieczyszczenia substancjami
ropopochodnymi.
Ponadto naruszeniu i znacznym przekształceniom ulegnie struktura gruntu do głębokości wykonania
wykopów pod budynki, obiekty i urządzenia związane z planowaną działalnością. Wierzchnia, humusowa
warstwa profilu glebowego powinna zostać wykorzystana na cele rekultywacyjne, bądź
zagospodarowana w ramach kształtowania terenów zieleni na obszarach sąsiednich.
W ogólnym podsumowaniu stwierdza się, iż ustalenia studium będą miały pozytywny, długotrwały wpływ
na jakość życia i zdrowia mieszkańców Jawora z tytułu powstania planowanych inwestycji.
W obszarze studium planuje się również budowę urządzeń służących wytwarzaniu energii ze źródeł
odnawialnych, a mianowicie budowę farmy fotowoltaicznej o mocy nieprzekraczającej 100 kW.
Budowa farmy fotowoltaicznej nie będzie wywierać negatywnego oddziaływania na środowisko czy ludzi.
Stwierdza się, że realizacja tej inwestycji przyczyni się do ograniczania zanieczyszczeń środowiska,
głównie emisji czyli w ogólnym rozrachunku do poprawy lokalnych warunków klimatycznych.
Analizując zapisy studium można stwierdzić, że planowane zamierzenia uwzględniają zasady ochrony
środowiska i przyrody, ograniczając do minimum negatywne oddziaływanie na środowisko. Realizacja
ustaleń dokumentu nie powinna powodować istotnych zmian w środowisku pod warunkiem, że
zastosowane zostaną odpowiednie rozwiązania zapobiegawcze.
Użytkowanie wszystkich terenów musi odbywać się w sposób prawidłowy tj. uniemożliwiający
przedostawanie się do środowiska niepożądanych substancji oraz zmniejszający efekt wszelkich emisji.
W tej kwestii inwestorzy i właściciele poszczególnych terenów są zobowiązany do przestrzegania
przepisów odrębnych. Ponadto inwestorzy zobowiązani są do wykonywania czynności sprawdzających
niezawodność instalacji zastosowanych w danym obiekcie czy w ogóle na terenie.
Stwierdza się, że kompleksowe zastosowanie działań minimalizujących,
ograniczających,
zapobiegających istniejącym, bądź potencjalnym niekorzystnym oddziaływaniom i zagrożeniom, jakie
wynikają z planowanego zagospodarowania, pozwoli na zachowanie zasobów środowiska w należytym
stanie. Wybór działań zmierzających do uzyskania korzystnych dla środowiska rozwiązań powinien
37
Wrocław
2013
nastąpić przed rozpoczęciem prac budowlanych, tak aby możliwe było skuteczne zapobieganie
potencjalnym zagrożeniom.
Jeśli chodzi o kompensację to nie przewiduje się jej zastosowania na wielka skalę, gdyż na
przedmiotowym terenie nie przewiduje się wystąpienia szkód w środowisku wskutek realizacji
planowanych inwestycji, a stan środowiska jest i nadal będzie stosunkowo zadowalający.
Reasumując ocenia się, że na przedmiotowym terenie stosowanie zapisów studium, które zgodne są z
przepisami odrębnymi uznaje się za wystarczające dla zachowania należytego stanu środowiska Jawora.
38

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO STUDIUM

Transkrypt

Podobne dokumenty

otwórz - Urząd Gminy Żelazków

Obwieszczenie Prezydenta Miasta Bydgoszczy o przystąpieniu do

Pomoce Dydaktyczne - Elektrotechnika - Hik

ZAŚWIADCZENIE Zaświadcza się, że Pan/i

Koncepcja projektu miejscowego planu zagospodarowania gm

Program