ekonomia heterodoksyjna (krytyka ekonomii klasycznej) w xix wieku

HISTORIA MYŚLI EKONOMICZNEJ
Ekonomia, 30h
W5
dr Joanna Dzionek-Kozłowska
EKONOMIA HETERODOKSYJNA (KRYTYKA EKONOMII KLASYCZNEJ)
W XIX WIEKU
1. ROZWÓJ IDEI SOCJALISTYCZNYCH W XIX WIEKU
1.1. Koncepcje Jeana Ch. L. Simonde de SISMONDIEGO (1773-1842) jako
pomost pomiędzy ekonomią klasyczną a socjalizmem
 ewolucja poglądów nt. życia gospodarczego
 odstępstwa od ekonomii klasycznej
 „socjalizm drobnomieszczański”
Jean Ch. L. Simonde de
Sismondi: Nowe zasady
ekonomii politycznej, 1819
1.2. SOCJALIZM UTOPIJNY
 podłoże rozwoju myśli socjalistycznej; podstawowe postulaty
 idee Henriego de SAINT-SIMONA (1760-1825): koncepcja rozwoju
ludzkości, zasada równości przemysłowej, planowanie gospodarcze
 poglądy Roberta OWENA (1771-1858)
 Charles FOURIER (1772-1837) i idea falangi jako podstawy życia
społeczno-gospodarczego
 koncepcja życia gospodarczego wg Pierra PROUDHONA (1809-1865)
1.3. Elementy systemu ekonomiczno-społecznego Karola MARKSA (18181883)







źródła intelektualne marksizmu
materializm dialektyczny, baza i nadbudowa
koncepcja rozwoju ludzkości (determinizm historyczny)
wizja komunizmu
teoria wartości, pojęcie wartości dodatkowej
istota wyzysku
argumenty przemawiające za nieuchronnością upadku kapitalizmu
Karol Marks: Kapitał (t.I 1867, t. II – 1885, t. III –
1895, t. IV – 1905-1910)
2. SZKOŁA HISTORYCZNA
2.1. Geneza rozwoju szkoły historycznej. Różnice w rozwoju
gospodarczym Anglii i Niemiec w pierwszej połowie XIX wieku
2.2. Romantyzm ekonomiczny Adama MÜLLERA (1779-1829) jako podłoże
dla rozwoju szkoły historycznej
 prymat narodu i państwa nad jednostką
 poszerzenie klasycznego rozumienia bogactwa
 podatki jako procent od możliwości korzystania z kapitału duchowego
2.3. Wybrane elementy systemu ekonomiczno-społecznego Friedricha
LISTA (1789-1846)
 naród podstawowym podmiotem i punktem wyjścia analiz
ekonomicznych
 protekcjonizm wychowawczy
 teoria stadiów rozwoju gospodarczego ludzkości
1|Strona
Friedrich List: Narodowy
system ekonomii
politycznej, 1841
2.4. Uprawianie ekonomii wedle STARSZEJ SZKOŁY HISTORYCZNEJ
(Wilhelm ROSCHER, Karl KNIES, Bruno HILDEBRAND)
relatywizm praw ekonomicznych, podejście holistyczne, ekonomia ≈ historia
gospodarcza
2.5. Radykalizacja postulatów metodologicznych przez MŁODSZĄ SZKOŁĘ
HISTORYCZNĄ (Gustaw SCHMOLLER)
 socjalizm ex cathedra
 Methodenstreit (spór o metodę)
Szkoła AUSTRIACKA
Indywidualizm
= punktem wyjścia analiz ekonomicznych jest
jednostka; społeczeństwo jest potraktowane jako
suma jednostek
Szkoła HISTORYCZNA
Holizm
= punktem wyjścia analiz ekonomicznych jest
grupa (społeczeństwo, naród)
Zgodność interesu jednostkowego z interesem
ogółu
przekonanie, że dążenie jednostek do
zaspokojenia swoich potrzeb prowadzi do
zaspokojenia interesu ogółu
Sprzeczność interesu jednostkowego z interesem
ogółu
przekonanie, że dążenie jednostek do
zaspokojenia swoich potrzeb może być
sprzeczne z realizacją celów ogółu; interes
narodowy (interes ogółu) potraktowany jako
nadrzędny wobec interesu jednostkowego
ABSOLUTYZM praw ekonomicznych
prawa ekonomiczne obowiązują bez względu na
czas i miejsce
RELATYWIZM praw ekonomicznych
prawa ekonomiczne obowiązują co najwyżej w
danych warunkach, w danym czasie i miejscu
Akceptacja modelu homo oeconomicus
Odrzucenie modelu homo oeconomicus;
podejście HOLISTYCZNE
Podejście NOMOTETYCZNE i wykorzystywanie
rozumowania DEDUKCYJNEGO
Podejście IDIOGRAFICZNE i wykorzystywanie
rozumowania INDUKCYJNEGO
2.6. Geneza kapitalizmu: koncepcje Wernera SOMBARTA (1863-1941) i
Maxa WEBERA (1864-1920)
2|Strona