Plik źródłowy - Urząd Miasta Puławy

Projekt
z dnia 25 kwietnia 2013 r.
Zatwierdzony przez .........................
UCHWAŁA NR ....................
RADY MIASTA PUŁAWY
z dnia .................... 2013 r.
w sprawie przyjęcia sprawozdania z „Gminnego programu opieki nad zabytkami dla miasta Puławy” za lata
2011-2012
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity z 2001
r. Dz. U. Nr 142, poz. 1591 z późniejszymi zmianami) oraz art. 87 ust. 5 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie
zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z 2003 r. z późniejszymi zmianami) Rada Miasta
Puławy uchwala, co następuje:
§ 1.
Przyjmuje się sprawozdanie z „Gminnego programu opieki nad zabytkami dla miasta Puławy” za lata 20112012, które stanowi załącznik do niniejszej uchwały.
§ 2.
Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Puławy.
§ 3.
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Id: 949EE29A-9615-41EF-B141-05541B53F489. Projekt
Strona 1
Załącznik do Uchwały Nr ....................
Rady Miasta Puławy
z dnia....................2013 r.
Sprawozdanie z realizacji
Gminnego programu opieki nad zabytkami dla miasta Puławy
za lata 2011 – 2012
Zgodnie z ustawą o Ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. (Dz. U. nr 162,
poz. 1568 z dnia 17 września 2003 r.) gmina Miasto Puławy posiada opracowany na lata 2011-2014 „Gminny
program opieki nad zabytkami dla miasta Puławy”, który został przyjęty Uchwałą Rady Miasta Puławy
nr XVI/180/11 z dnia 22 grudnia 2011 r.
Celem gminnego programu ochrony zabytków opracowanego w oparciu o gminną ewidencję zabytków
i rejestr zabytków jest stworzenie całościowej i wieloletniej strategii ochrony zabytków znajdujących się na
terenie miasta Puławy, realizowanej w czteroletnich etapach. Gminny program ochrony zabytków i opieki nad
zabytkami określa kierunek podejmowanych przez gminę działań, mających na celu szeroko pojętą ochronę
dziedzictwa kulturowego. Zgodnie z Ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003
r. (Dz. U. nr 162, poz. 1568 z dnia 17 września 2003 r.) z realizacji Gminnego programu opieki nad zabytkami
Prezydent Miasta sporządza co 2 lata sprawozdanie, które przedstawia Radzie Miasta.
W Gminnym programie opieki nad zabytkami dla miasta Puławy na lata 2011 – 2014 zostały określone
zadania priorytetowe, których realizacja ma przebiegać w pierwszej kolejności. Zadania te podzielone są na
trzy grupy.
I. Skuteczna ochrona prawna zabytków – realizowana poprzez uszczegółowienie planów zagospodarowania
przestrzennego miasta w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytkowej urbanistyki i aktualizację
zapisów w zmienianym studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.
Przeprowadzone w latach 2011-2012 zmiany miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dotyczyły obszarów, dla których zapisy
odnośnie ochrony dziedzictwa kulturowego nie wymagały aktualizacji.
II. Drugą grupę zadań priorytetowych stanowią zadania związane z badaniem i dokumentacją zasobów
dziedzictwa kulturowego.
1. Gminna Ewidencja Zabytków miasta Puławy
W 2012 r. zgodnie z nowym rozporządzeniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie
prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu
zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem z dnia 26 maja 2011 r. ((Dz. U.
z dnia 2 czerwca 2011 r.) wykonane zostały karty Gminnej Ewidencji Zabytków miasta Puławy według
nowego wzoru. GEZ zamieszczona została na stronie internetowej www.um.pulawy.pl w zakładce „kultura”
i w BIP.
2. Badania weryfikacyjne AZP
W 2012 r. zostały wykonane badania powierzchniowe, których celem była weryfikacja zarejestrowanych na
1
Id: 949EE29A-9615-41EF-B141-05541B53F489. Projekt
Strona 2
terenie miasta Puławy stanowisk archeologicznych odkrytych podczas wcześniejszych badań prowadzonych
m. in. w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski.
Teren objęty weryfikacyjnymi badaniami powierzchniowymi zawierał się w granicach miasta. Puławy
połoŜone są w obrębie sześciu obszarów AZP o nr: 72–75, 73–76, 73–75, 74–75, 74–76, 75–76, przy czym
stanowiska archeologiczne odnotowane zostały jedynie na terenach miejskich połoŜonych na trzech obszarach:
74–75, 74–76, 75–76.
W trakcie badań powierzchniowych przeprowadzono weryfikację 26 stanowisk oraz zarejestrowano
jedno nowe stanowisko (Puławy – Włostowice, st. 74–76/87–17). W przypadku 14 stanowisk wynik
weryfikacji był negatywny w pozostałych 12 przypadkach prospekcja terenowa przyniosła wynik pozytywny.
Stanowiska negatywnie zweryfikowane moŜna podzielić na dwie grupy. Do pierwszej z nich naleŜy zaliczyć
przypadki, w których obserwacja terenowa odbywała się na polach ornych charakteryzujących się dobrymi
warunkami dla tego typu działań. Mimo tych sprzyjających warunków na powierzchni nie stwierdzono
występowania materiału zabytkowego. Grupę tą tworzą stanowiska:
1. Puławy 74–76/20–1
2. Puławy 74–76/46–2
3. Parchatka 74–76/60–12
4. Parchatka 74–76/61–13
5. Skowieszyn 75–76/42–4
6. Włostowice 74–76/71–6
7. Włostowice 74–76/73–8
Do drugiej grupy zaliczyć naleŜy stanowiska archeologiczne zlokalizowane obecnie na terenach leśnych
oraz w większości przypadków na nieuŜytkach (fot. 1 – 5, 7, 8). Warunki panujące na tych stanowiskach
w znacznym stopniu utrudniały przeprowadzenie w satysfakcjonującym stopniu weryfikację, a niektórych
przypadkach czyniły ją niemal niemoŜliwą. Grupę tą tworzą stanowiska:
1. Włostowice 74–76/70–5
2. Włostowice 74–76/72–7
3. Włostowice 74–76/74–9
4. Włostowice 74–76/76–11
5. Włostowice 74–76/77–12
6. Puławy – Włostowice 74–76/80–15
W jednym przypadku stanowisko (Puławy 74–75/4–4) miało charakter archiwalny, zlokalizowane było
w miejscu prowadzenia badań XVII-wiecznego wodociągu, zasilającego w wodę zespół pałacowo–parkowy
w Puławach.
Spośród stanowisk zweryfikowanych pozytywnie oraz nowo odkrytych, w pięciu przypadkach ich
powierzchnia nie przekraczała 0,5 ha. W siedmiu przypadkach odnotowano stanowiska o powierzchni powyŜej
0,5 ha. Jedno stanowisko miało charakter punktowy.
Głównym materiałem zebranym w trakcie badań była ceramika. W znacznie mniejszej ilości zebrano
z powierzchni stanowisk materiał krzemienny. W jego przypadku trudno o jednoznaczne ustalenie chronologii,
wobec czego określono ją ogólnie jako pradziejową. Tak ogólnie przyjętą chronologię odnotowano w pięciu
przypadkach. RównieŜ na pięciu stanowiskach zarejestrowano obecność materiału związanego z kulturą
trzciniecką z epoki brązu. Jedno stanowisko (Włostowice 74–76/43–5) posiadało materiał związany z kulturą
przeworską. Spośród zarejestrowanych stanowisk z tego obszaru niewątpliwie na szczególną uwagę zasługuje
stanowisko Włostowice 74–76/45–3. Liczne badania archeologiczne prowadzone w latach 70. i 90. XX wieku
wykazały jego wielokulturowy charakter oraz zróŜnicowanie pod względem funkcji (np. cmentarzysko kultury
amfor kulistych, cmentarzysko kultury przeworskiej, osada wczesnośredniowieczna). NaleŜy o tym pamiętać
równieŜ ze względu na brak odzwierciedlenia takiego zróŜnicowania kulturowego w materiale zebranym
z powierzchni, zarówno w trakcie badań powierzchniowych prowadzonych w 1981 r. jak i w 2012 r.
2
Id: 949EE29A-9615-41EF-B141-05541B53F489. Projekt
Strona 3
Stanowisko to usytuowane jest w terenie częściowo zabudowanym oraz zajętym przez sady i ogródki
przydomowe. Z tego względu ma ono charakter otwarty o nieustalonych do końca granicach.
Miejscem o potencjalnie duŜym znaczeniu naukowym wydaje się być równieŜ obszar stanowiska
Włostowice 74–76/68–17. W trakcie poprzednich badań powierzchniowych oraz obecnie zanotowano na nim
obecność licznych śladów osadnictwa z epoki brązu reprezentowanych przez ceramikę kultury trzcinieckiej.
W tym przypadku część obszaru stanowiska zajęta jest przez las, co nie pozwala na uchwycenie pełnego
zasięgu występowania materiału zabytkowego na powierzchni. Być moŜe wspólnie z pobliskim stanowiskiem
Włostowice 74–76/67–16 tworzą one jedno wielkie stanowisko osadnicze kultury trzcinieckiej.
Z okresem nowoŜytnym związane są dwa stanowiska mające duŜe znaczenie dla historii samych Puław.
Są to stanowiska związane z funkcjonującym od XVII wodociągiem Puławskim: Puławy 73–76/4–4 oraz
Puławy 74–76/81–16.
W pobliŜu stanowiska Puławy 74–76/81-16 zlokalizowane zostały w 1981 r. stanowiska zawierające
materiał mezolityczny. Wprawdzie w czasie obecnie prowadzonych badań większość tych stanowisk
zweryfikowanych została negatywnie, ale wynikało to głównie z niekorzystnych warunków (nieuŜytki) dla tego
typu badań.
Spośród wszystkich odnotowanych stanowisk najbardziej zagroŜone wydaje się być stanowisko Puławy
– Włostowice 74–76/78–13. Na teren stanowiska wkracza powoli zabudowa mieszkalna. W trakcie obecnie
prowadzonych badań oraz wykonywanych w 2009 r. na jego powierzchni znaleziono liczny materiał
o chronologii XVII – XVIII w.
Zabytki archeologiczne są szczególnie naraŜone na zniszczenia i uszkodzenia. Mają na to wpływ
czynniki niezaleŜne od człowieka, tj. działania natury, ale przede wszystkim to działania związane
z budową i rozbudową współczesnej infrastruktury i rolnictwem niszczą warstwy kulturowe prowadząc
do utraty zabytków archeologicznych. Wykonanie dokumentacji z archeologicznych badań powierzchniowych
pomoŜe wyeliminować to zagroŜenie poprzez uwzględnienie lokalizacji stanowisk w studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego i miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego
miasta.
Wykonanie badań weryfikacyjnych AZP stworzyło bazę danych, niezbędną do uzupełnienia Gminnej
Ewidencji Zabytków o karty ewidencyjne zabytków archeologicznych. Otwiera równieŜ sposobność
do opracowania – w formie folderu, wydawnictw ksiąŜkowych, prezentacji multimedialnych – materiałów
promujących dzieje samych Puław i najbliŜszego regionu.
III. Trzecia grupa zadań priorytetowych wymienionych w Gminnym programie opieki nad zabytkami
dla miasta Puławy związana jest z rewaloryzacją, konserwacją i remontem obiektów zabytkowych i ich
otoczenia.
1. Prace rewaloryzacyjne i remontowe w obrębie zespołu pałacowo-parkowego:
Zarówno we wnętrzach budynku pałacowego jak i w obiektach usytuowanych na terenie parku w latach 20112012 wykonywane były prace remontowo-konserwatorskie prowadzone przez Instytut Uprawy NawoŜenia
i Gleboznawstwa PIB.
a) Pałac Czartoryskich
- W pomieszczeniach zajmowanych przez Centralną Bibliotekę Rolniczą Oddział w Puławach
przeprowadzono prace remontowo-konserwatorskie obejmujące wzmocnienie nadproŜy, renowację
tynków, wykonanie betonowych podłoŜy pod regały przesuwane oraz posadzek a takŜe wzmocnienie
odporności ogniowej stropów. Remont obejmował równieŜ przebudowę instalacji elektrycznej. Koszt
wykonanych robót wyniósł 211 990,90 zł. W latach 2013-2014 planuje się wykonanie remontu Sali
Kolumnowej czytelni). Koszt planowanych prac wyniesie około 235 000,00 zł.
3
Id: 949EE29A-9615-41EF-B141-05541B53F489. Projekt
Strona 4
- Roboty remontowo-konserwatorskie sal pałacowych (sień główna, Sala Kamienna, Sala Gotycka, Sala
Rycerska oraz główna klatka schodowa) zostały rozpoczęte w październiku 2010 r. Polegają
na oczyszczeniu i renowacji tynków i sztukaterii na ścianach i sufitach, malowaniu ścian i sufitów,
remoncie i przełoŜeniu warstw podłogowych, wykonaniu instalacji elektrycznych oraz instalacji
niskoprądowych SWIN (alarmowych), SAP (wykrywania poŜaru) i monitoringu. W trakcie wykonywania
prac związanych z posadzkami w Sali Rycerskiej wynikła konieczność przebudowy stropu polegająca na
wymianie belek drewnianych na belki stalowe oraz nowych warstw podłogowych (płyty betonowe
i izolacje przeciwpoŜarowe). RównieŜ strop w Sali Gotyckiej wymagał wykonania wzmocnienia
konstrukcji oraz wykonania przegrody przeciwpoŜarowej. W trakcie wykonywania prac remontowokonserwatorskich na głównej klatce schodowej została odkryta druga warstwa polichromii. Planowany
termin zakończenia robót został ustalony na koniec lipca 2013 r. Do końca 2012 r. poniesione zostały
koszty w wysokości 2 057 513,70 zł (roboty podstawowe i dodatkowe). Planowany koszt wykonania
pozostałych prac (w tym robót dodatkowych) wyniesie około 910 000,00 zł.
b) Obiekty na terenie parku:
- Domek śółty (Aleksandryjski)
Kompleksowe prace remontowo-konserwatorskie wewnątrz budynku praktycznie są zakończone.
Wykonano instalacje (c.o., ccw., wod.-kan.) oraz instalacje elektryczne i niskoprądowe. Wymieniona
została stolarka okienna oraz częściowo stolarka drzwiowa. Część stolarki drzwiowej została odnowiona
(zrekonstruowana). Uzupełniono tynki ścian, odtworzono rozetę na suficie w gabinecie okrągłym oraz
zrekonstruowano i częściowo odtworzono polichromię. Wykonano równieŜ podłoŜa posadzkowe oraz
posadzki kamienne i gresowe. Odtworzono główny gzyms budynku, tynki oraz wykonano nowe kamienne
parapety okienne. Wymienione zostało pokrycie dachowe nad portykiem na blachę tytanowo-cynkową.
Odtworzono posadzki pod portykiem oraz główne schody zewnętrzne. Wybudowany został taras od strony
południowo-zachodniej. Pozostało do wykonania zagospodarowanie terenu wokół budynku. Dotychczas
Instytut poniósł koszty remontu w wysokości 1 298 834,15 zł. Szacowany koszt wykonania robót w 2013 r.
wyniesie około 130 000,00 zł. Obiekt zostanie przekazany do uŜytku we wrześniu 2013 r.
- Dom Gotycki
Projekt remontu konserwatorskiego zabytkowego Domu Gotyckiego obejmuje prace remontowobudowlane oraz konserwatorskie.
Dotychczas wykonano następujące prace:
•
wzmocnienie i izolację ścian fundamentowych,
•
poziomą izolację przeponową,
•
wymianę tynku w części cokołowej obiektu z uwagi na duŜe zasolenie i całkowitą
degradację wypraw tynkarskich do wysokości 1,20 m ponad poziom terenu,
•
wymianę odeskowania i pokrycia dachu oraz rynien i rur spustowych przy zastosowaniu blachy
tytanowo cynkowej,
•
remont tarasu z hydroizolacją i nową nawierzchnią kamienną,
•
przełoŜenie zewnętrznej kamiennej posadzki wraz z jej uzupełnieniem,
•
nowy kamienny cokół,
•
instalację odgromową budynku,
•
opaskę wokół budynku,
•
oczyszczenie wstępne i właściwe tynków i tynkarskiego detalu architektonicznego,
•
rekonstrukcję i uzupełnienie ubytków w zewnętrznych wyprawach tynkarskich,
•
renowację stolarki okiennej i drzwiowej oraz witraŜy,
•
konserwację i uzupełnienie elementów kamiennych kolumn, architrawów, itp.,
4
Id: 949EE29A-9615-41EF-B141-05541B53F489. Projekt
Strona 5
•
konserwację elementów kamiennych lapidarialnych,
•
gładź wyrównawczą, gruntowanie i malowanie farbami silikonowymi,
•
uzupełniono malowanie wątku muru ceglanego,
•
impregnację wzmacniającą i hydrofobizację elementów kamiennych,
Pozostało do wykonania:
•
instalacje elektryczne i niskoprądowe (SWIN, SAP, monitoring zewnętrzny),
•
uzupełnienie tynków wewnętrznych,
•
wykonanie wszystkich robót wewnętrznych w celu przystosowania obiektu do uŜytkowania.
Dotychczas poniesiono koszty w wysokości 948 338,13 zł. Przewidywany koszt wykonania pozostałych robót
określa się w wysokości około 326 000,00 zł. Przewidywany termin zakończenia robót - wrzesień 2013 r.
- Świątynia Sybilli
Projekt remontu konserwatorskiego zabytkowej Świątyni Sybilli obejmuje prace remontowo
budowlane oraz konserwatorskie.
Wykonane zostały następujące prace:
•
uszczelnienie ścian fundamentowych obiektu przy zewnętrznej opasce odprowadzającej wody
opadowe,
•
pozioma izolacja przeponową,
•
wymiana tynku w części cokołowej drugiej kondygnacji obiektu z uwagi na duŜe zasolenie
i całkowitą degradację wypraw tynkarskich do wysokości 1,20 m,
•
wymiana uszkodzonych tynków wewnętrznych w dolnej kondygnacji,
•
rozebranie starego pokrycia dachu i odeskowania, montaŜ nowej konstrukcji, odeskowanie dachu
i pokrycie papą,
•
rozebranie starej posadzki tarasu i wykonanie izolacji poziomej tarasu,
•
wykonanie renowacji zewnętrznych schodów kamiennych, okładzin ściennych oraz nakryw, ław
i siedzisk,
•
częściowa renowacja ceramicznych powierzchni ścian zewnętrznych,
•
częściowe oczyszczenie wstępne i właściwe tynków i tynkarskiego detalu
architektonicznego,
•
częściowa rekonstrukcja i uzupełnienie ubytków w zewnętrznych wyprawach
tynkarskich,
• renowacja stolarki drzwiowej z okuciami i elementami ozdobnymi z metali kolorowych,
• Częściowa konserwację i uzupełnienie elementów kamiennych kolumn, architrawów, fryzów
i gzymsów,
•
częściowa impregnacja wzmacniająca i hydrofobizację elementów kamiennych,
•
scalanie kolorystyczne kamienia i malowanie tynków,
•
częściową przebudowę instalacji elektrycznej,
• fragmenty instalacji niskoprądowych (SWIN, SAP oraz monitoring wewnętrzny).
Pozostało do wykonania:
• pokrycie dachu blachą tytanowo cynkową,
• ułoŜenie nowej posadzki na tarasie,
• dokończenie renowacji ceramicznych powierzchni ścian zewnętrznych,
• wykonanie nowych drzwi wejściowych do dolnej kondygnacji,
• wykonanie zabezpieczeń antykorozyjnych elementów metalowych krat i balustrady tarasu,
• dokończenie rekonstrukcji i uzupełnienia ubytków w zewnętrznych wyprawach
tynkarskich,
5
Id: 949EE29A-9615-41EF-B141-05541B53F489. Projekt
Strona 6
•
•
•
•
renowacja stolarki drzwiowej z okuciami i elementami ozdobnymi z metali kolorowych,
wykonanie nowych okien i w drzwi wewnętrznych w dolnej kondygnacji,
dokończenie przebudowy instalacji elektrycznych,
dokończenie konserwacji i uzupełnień elementów kamiennych kolumn, architrawów, fryzów
i gzymsów. Wykonanie impregnacji wzmacniającej i hydrofobizacji elementów kamiennych,
• scalenie kolorystyczne kamienia i malowanie tynków,
• dokończenie wykonywania przebudowy instalacji elektrycznej,
• dokończenie wykonywania instalacji niskoprądowych (SWIN, SAP oraz monitoringu
wewnętrznego).
Prace są w trakcie realizacji. Dotychczas poniesiono koszty w wysokości 910 469,93 zł. Przewidywany koszt
wykonania pozostałych robót określa się w wysokości około 563 000,00 zł. Przewidywany termin
zakończenia robót - wrzesień 2013 r.
- WieŜa ciśnień (obecnie hydrofornia)
Roboty remontowe zostały wykonane w 2011 r. Obejmowały one następujący zakres prac:
• wzmocnienie nadproŜy okiennych,
• wykonanie ściągów stalowych,
• wymianę uszkodzonych cegieł w elewacji budynku,
• uzupełnienie fugowania ścian zewnętrznych,
• czyszczenie i impregnację elewacji ceramicznej budynku,
• wymianę rynien i rur spustowych,
• malowanie stolarki okiennej i drzwiowej,
• remont i uzupełnienie tynków wewnętrznych,
• malowanie wnętrza budynku,
• wykonanie opaski przy budynku.
Koszt wykonania robót remontowo-budowlanych wyniósł 73 792,04 zł.
c) Monitoring zewnętrzny osady pałacowo-parkowej
Instytut posiada pozwolenia Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz pozwolenia na budowę
wydane przez Starostwo Powiatowe w Puławach. Prace zostały rozpoczęte w październiku 2012 r. przy Domku
śółtym (Aleksandryjskim) i będą kontynuowane w latach następnych. Monitoring obejmuje swoim zakresem
budynki osady pałacowo-parkowej (Domek śółty, Świątynia Sybilli, Dom Gotycki, Domek Chiński, budynki
gospodarcze i pałac). Koszt wykonania całości monitoringu ok. 250 000,00 zł.
d) Rewaloryzacja łachy wiślanej wraz z najbliŜszym otoczeniem
Zadanie Rewaloryzacja osady pałacowo-parkowej w Puławach – etap I „Rewaloryzacja Łachy Wiślanej
z terenem przyległym” wpisane zostało do Wieloletniego Programu Inwestycyjnego miasta Puławy na lata
2013-2017. Ustalono dla niego priorytet III z terminem realizacji od roku 2016. Zadanie realizowane jest we
współpracy z Krajowym Ośrodkiem Badań i Dokumentacji Zabytków w Warszawie (obecnie Narodowy
Instytut Dziedzictwa) na podstawie zawartego Porozumienia. Powołany został Zespół do spraw rewaloryzacji
łachy wiślanej, stanowiącej fragment zabytkowego załoŜenia ogrodowego w Puławach, który ustalił
szczegółowy harmonogram prac projektowych w odniesieniu do programu uŜytkowego, badań archeologicznogeologicznych i hydrologii. W 2012 r. zespół podjął następujące wnioski i ustalenia:
- Podjąć rozmowy z dyrekcją IUNG PIB w celu doprecyzowania granic terenu wokół łachy
(od strony parku) przeznaczonych do uŜyczenia. W tym celu konieczne jest wzięcie pod uwagę wyników
badań archeologicznych, ustaleń załoŜonego programu uŜytkowego oraz topografii terenu. Propozycje granic
podlegają akceptacji UŜyczającego i stanowić będą podstawę sporządzenia aneksu do umowy uŜyczenia
6
Id: 949EE29A-9615-41EF-B141-05541B53F489. Projekt
Strona 7
(umowa z 07.04.2008 r.).
- Proponuje się podjąć rozmowy z Dyrekcją NID w zakresie moŜliwości i warunków opracowania koncepcji
projektowej rewaloryzacji otoczenia łachy - aneksowanie porozumienia z KOBiDZ z 2008 r.
- Zespół podtrzymuje konieczność rozmów z IUNG PIB w celu doprowadzenia do rewaloryzacji całego
zespołu pałacowo-parkowego. RozwaŜyć naleŜy czy miasto nie mogłoby realizować rewaloryzacji wspólnie
z IUNG PIB.
Wobec braku porozumienia z Instytutem Uprawy NawoŜenia i Gleboznawstwa PIB realizacja zadania została
odroczona w czasie.
2. Dokończenie remontu wokół kościoła pw. św. Józefa we Włostowicach
Z powodu braku środków finansowych nie były prowadzone prace wokół kościoła pw. św. Józefa. Natomiast
na cmentarzu włostowickim, którego właścicielem jest Parafia pw. św. Józefa wykonano:
-utwardzenie bocznych alejek metodą „Nidagravel” - zgodnie z decyzją Wojewódzkiego Konserwatora
Zabytków (koszt: 160 000 zł),
-pielęgnację i wycinkę uszkodzonych drzew (koszt: 14 000 zł),
-elektroniczną ewidencję grobów (koszt: 27 000 zł). Dane o poszczególnych grobach będą dostępne
w Internecie w maju 2013 roku.
Dalsze prace na głównych alejkach cmentarza (wyłoŜenie kostką granitową) będą wykonane w 2014 r.
Przewidywany koszt zadania ok. 200 000 zł.
3. Dokończenie rewaloryzacji terenu otaczającego willę „Samotnia”
Towarzystwo Przyjaciół Puław aplikowało do Samorządu Województwa Lubelskiego o środki na
rewaloryzację terenu otaczającego willę „Samotnia” w ramach RPO. Zadanie to znalazło się na liście
rezerwowej. W ramach własnych środków Towarzystwo wykonało profesjonalny projekt złoŜenia ogrodowego,
uzgodniony z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.
4. Kościół pw. Wniebowzięcia NMP (d. kaplica pałacowa)
W latach 2011-2012 wymienione zostały schody dębowe prowadzące na emporę po obu stronach kościoła oraz
zaadaptowana została piwnica pod portykiem na zakrystię. Koszt powyŜszych prac 205 000 zł.
W 2013 roku planowana jest wymiana rynien, pasa blachy przyrynnowej oraz elewacji okrągłej części budynku
kościoła. W następnych latach planowana jest rewaloryzacja otoczenia kościoła – rozbiórka schodów
głazowych i wykonanie ich zgodnie z zamysłem projektanta Piotra Christiana Aignera oraz wykonanie elewacji
dzwonnicy. Na drugiej części placu planowana jest realizacja Drogi KrzyŜowej.
Na 2013 rok w budŜecie gminy Miasto Puławy została zaplanowana kwota 70 000 zł na wymianę rynien
i pasów przyrynnowych pokrycia dachowego i obróbek blacharskich gzymsu oraz uzupełnienie tynków
zewnętrznych i pomalowanie elewacji budynku kościoła.
5. Dawny Internat, Al. Królewska 19
W 2011 r. wykonano bieŜącą konserwację pokoi biurowych (kwota ok. 122 000 zł) natomiast w 2012 r.
wykonana została termomodernizacja budynku Starostwa Powiatowego wraz z bieŜącą konserwacją pokoi
biurowych oraz remontem i przebudową 3 szt. schodów zewnętrznych na łączna kwotę 700 000 zł.
Na 2013 rok zaplanowane są następujące działania:
-rewitalizacja terenu wokół budynku,
-bieŜąca konserwacja korytarzy na parterze i I piętrze w budynku „A”,
-adaptacja pomieszczenia na potrzeby składu chronologicznego.
Łączny koszt planowanych działań wynosi ok. 150 000 zł.
IV. Podnoszenie walorów krajobrazowych, widokowych, rewaloryzacja historycznych załoŜeń
7
Id: 949EE29A-9615-41EF-B141-05541B53F489. Projekt
Strona 8
przestrzennych poprzez rewaloryzację reliktów dawnego ujęcia wody przy ul. Ceglanej.
Zadanie „Rewaloryzacja sadzawek jako reliktu historycznego ujęcia wody w Puławach” wpisane
zostało do Wieloletniego Programu Inwestycyjnego miasta Puławy na lata 2013-2017. Ustalono dla niego
priorytet III z terminem realizacji w roku 2016. Teren sadzawek stanowi własność Skarbu Państwa. Obecnie
nie ma dokumentacji projektowej. Czynione są starania pozyskania projektu koncepcyjnego w ramach
programu dydaktycznego uczelni kształcących w zakresie architektury krajobrazu.
V. Ostatnią grupę zadań priorytetowych stanowią zadania związane z rehabilitacją, rewitalizacją i lepszą
dostępnością społeczną jednorodnych przestrzeni miejskich. W grupie tej ujęte zostały następujące
zadania:
1. Realizacja projektu zagospodarowania Skweru Niepodległości.
W wyniku realizacji projektu zagospodarowania Skweru Niepodległości powstała przestrzeń o charakterze
parku miejskiego z zachowaniem powiązania z obiektami zabytkowymi znajdującymi się w sąsiedztwie,
w tym: parterowy pawilon ogrodowy o charakterze oranŜeryjnym wraz z przyłączami i instalacjami,
z kawiarnią, letnią sceną, z zapleczem sceny (małą galerią), pomieszczeniem informacji turystycznej i toaletą.
Wykonana została fontanna z piaskowca oraz elementy małej architektury: podjazd dla niepełnosprawnych
z kostki brukowej, schody terenowe z płyt betonowych, place zabaw dla dzieci młodszych i starszych
z wyposaŜeniem w urządzenia–zabawki, pergola składająca się z pięciu słupów betonowych obłoŜonych
okładziną z piaskowca, ławki parkowe, kosze na śmieci, ławy kamienne łukowe, zapory drogowe – barierki
obrotowe. Powstały równieŜ ciągi piesze o nawierzchni naturalnej Polszuter i plac centralny skweru z kostki
granitowej. Urządzona została zieleń, powstała infrastruktura telekomunikacyjna z monitoringiem.
Całkowita wartość inwestycji około 7 mln zł (7 039 255,48 zł). Projekt ukończono w 2012 r.
2. Zagospodarowanie pobrzeŜa Wisły.
Zagospodarowanie terenów pobrzeŜa Wisły to zadanie, które realizowane było w cyklu wieloletnim w ramach
umowy partnerskiej miasta Puławy, Kazimierza Dolnego i Janowca oraz umowy z Polską Organizacją
Turystyczną o dofinansowanie projektu „Wykorzystanie walorów rzeki Wisły w celu budowy wspólnego
produktu turystycznego przez Puławy, Kazimierz Dolny i Janowiec” w ramach działania 6.4 Inwestycje
w produkty turystyczne o znaczeniu ponadregionalnym Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka
2007 – 2013. Zadanie związane było z przystosowaniem istniejącego portu rzecznego do pełnienia funkcji
turystyczno-rekreacyjnych.
Realizacja inwestycji zagospodarowanie terenu portu i terenu pobrzeŜa Wisły w Puławach trwała
od grudnia 2011 r. do maja 2012 r. Rozpoczęto ją od zagospodarowania terenu pobrzeŜa Wisły w kierunku
nowego mostu w wyniku czego powstał bulwar nadwiślański o długości ok. 1200 m. Zakres prac obejmował
wykonanie ukształtowania terenu na całej długości bulwaru z umocnieniem skarp, ciągów pieszych
i rowerowych o nawierzchni z pressbetonu, oświetlenia terenu, elementów małej architektury tj. schodów
terenowych, murów oporowych, ławek oraz nasadzeń nową zielenią.
Zagospodarowanie terenu portu i terenu pobrzeŜa Wisły cz. II realizowane było w terminie: 13 czerwca
2011 r.–15 maja 2012 r. W efekcie w ramach wykonanych robót powstały na terenie portu obiekty kubaturowe:
parking dwukondygnacyjny ze stacją trafo, zaplecze przystani, zaplecze basenu jachtowego, zaplecze kanału
portowego, hangar, wieŜa widokowa, most zwodzony, automatyczne toalety publiczne. Nowy basen portowy
i zmodernizowany kanał portowy, murki oporowe z grodziami zabezpieczające port przed wodą stuletnią,
ogrodzenia z bramami, ciągi komunikacyjne piesze, rowerowe i samochodowe oraz droga techniczna. A takŜe
elementy małej architektury: wiata stanicy rowerowej, słupy i fundamenty betonowe latarni, ławki i kosze
na śmieci, schody, słupki miejskie stalowe i betonowe, barierki, plac zabaw. Powstała sieć sanitarna wodnokanalizacyjna z pompownią i kanałem ciśnieniowym, sieć elektro-energetyczna, oświetlenia i monitoringu
terenu i telekomunikacji. Przeprowadzono zabiegi pielęgnacyjne zieleni, usunięto drzewa chore oraz
8
Id: 949EE29A-9615-41EF-B141-05541B53F489. Projekt
Strona 9
kolidujące, wykonano nowe nasadzenia zieleni niskiej i wysokiej w formie skupisk izolacyjnych oraz
Ŝywopłotów strzyŜonych i łąk kwietnych.
W II części zagospodarowania terenu pobrzeŜa Wisły powstał bulwar nadwiślański o długości ok. 100 m.
Zakres prac obejmował wykonanie ukształtowania terenu, umocnienie skarp, ciągów pieszych o nawierzchni
z pressbetonu, oświetlenie terenu, wykonanie elementów małej architektury tj. murów oporowych, ławek oraz
nasadzeń nową zielenią. W ramach powyŜszego zadania na terenie pobrzeŜa wykonano monitoring oraz
automatyczne toalety publiczne.
Na zadanie w 2011 i 2012 r. wydatkowano łącznie kwotę 42 263 203,85 w tym: środki własne - 10 866 377,95
zł, dofinansowanie unijne - 26 698 531,31 zł, ze skarbu państwa - 4 698 294,59 zł. Koszty realizacji części
inwestycji zagospodarowania terenu portu, dotyczącej Budynku Kapitanatu z elementami zagospodarowania
terenu przyległego: ściany oporowe z grodziami, ogrodzenie, nawierzchnie komunikacyjne z parkingiem
poniesione zostały przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie.
Zadania dodatkowe związane ze zwiększeniem atrakcyjności zabytków dla potrzeb społecznych,
turystycznych i edukacyjnych oraz lepszą promocją i ekspozycją poszczególnych zabytków, walorów
krajobrazu kulturowego i niematerialnego dziedzictwa kultury .
1.
Informacja o dziedzictwie kulturowym miasta na miejskim portalu internetowym Miejski portal
internetowy (www.um.pulawy.pl) o wielowątkowym profilu informacyjnym zawiera informacje turystyczne,
kulturalne a takŜe o działających stowarzyszeniach. W portalu e-turystyka znajdują się informacje dotyczące
walorów krajobrazowych i pomników przyrody znajdujących się na terenie miasta oraz głównych obiektów
zabytkowych. Zakładka „sport i rekreacja” zawiera informacje o szlakach rowerowych, spacerowych,
kajakowych i ścieŜkach dydaktycznych. W zakładce „oferta kulturalna” zamieszczony jest kalendarz imprez
kulturalnych oraz kontakt do puławskich instytucji i placówek kulturalnych. W zakładce „zabytki” znajduje się
Gminna Ewidencja Zabytków, Programy opieki nad zabytkami dla miasta Puławy i sprawozdania z ich
realizacji oraz sprawozdania z udziału w Europejskich Dniach Dziedzictwa w poszczególnych latach.
Funkcjonowanie portalu ma wpływ na wzrost zainteresowania dziedzictwem kulturowym, przyczynia się do
wzrostu atrakcyjności turystycznej miasta poprzez podniesienie rangi informacji turystycznej.
2.
Realizacja programu ogólnospołecznej edukacji kulturowej
Ogólnospołeczna edukacja kulturowej realizowana była poprzez działania Biblioteki Miejskiej w Puławach
oraz Pracowni Dokumentacji Dziejów Miasta znajdującej się przy Puławskim Ośrodku Kultury „Dom
Chemika”.
Biblioteka Miejska prowadziła działalność edukacyjną dzieci i młodzieŜy mającą m. in. na celu poznania
wartości tzw. “małych ojczyzn” i tworzenie toŜsamości regionalnej. W ramach powyŜszej działalności w 78
imprezach zorganizowanych przez Bibliotekę w latach 2011-2012 uczestniczyło łącznie 2676 dzieci
i młodzieŜy.
W następnych latach realizacja edukacji kulturowej planowana jest w podobnych formach i zakresie, w tym
czynny udział w Europejskich Dniach Dziedzictwa.
Zestawienie statystyczne działań zrealizowanych przez Bibliotekę Miejską i filie w latach 2011 – 2012
w ramach edukacji kulturowej dzieci i młodzieŜy
Temat / forma
Liczba
imprez
„Czartoryscy kamieniem milowym kultury Puław”/piknik rodzinny
1
Liczba organizator
uczestn
ików
511
BM
9
Id: 949EE29A-9615-41EF-B141-05541B53F489. Projekt
Strona 10
„Czartoryscy kamieniem milowym kultury Puław”/quest
„Szlakiem Czartoryskich”/gra miejska
„Rodzinne granie – historii poznawanie”/gra miejska
1
1
2
378
65
34
Filia nr 3, 7
Filia nr 3,7
Filia nr 3,7
1
muzealnictwa 1
42
29
Filia nr 5
BM
1
3
20
54
BM
BM
2
1
1
1
1
2
4
5
3
50
16
20
25
22
43
96
119
161
Oddz. Dz.
Filia nr 5
Filia nr 5
Filia nr 5
Filia nr 5
Filia nr 5
Oddz. Dz.
Oddz. Dz.
Filia nr 3, 4
3
1
70
17
Filia nr 4
Filia nr 4
3
65
Filia nr
Oddz. Dz.
Wykłady i lekcje biblioteczne:
„Puławy – miasto nauki”/wykład
„Zbiory
puławskie
Czartoryskich
polskiego”/wykład
„Zabytki Puław i okolic”/wykład
„Historia Puław”/lekcja biblioteczna
na
tle
Prezentacje multimedialne, projekcje filmów:
„Mali ogrodnicy – kontra Izabela Czartoryska”
„Puławy”
„Dzieło księŜnej Izabeli”
„Puławy nasze miasto”
„Historia zamknięta w pocztówkach”
„Puławy”
„Puławy – moje miasto”
„Czartoryscy w Puławach”
„Ogrody kwiatowe dla owadów w mieście”
Gry, zabawy czytelnicze, literackie i edukacyjne:
„Polska – moja ojczyzna”
„Patronowie naszych ulic”
Wycieczka edukacyjna po parku puławskim:
„Przeszłość przyszłości”
7,
Projekt z zakresu edukacji regionalnej „Cudze chwalicie, swego nie znacie”
„Wprowadzenie do projektu”
„Szukamy informacji o Puławach”
„Puławy”
„Familia Czartoryskich”
„Ptaki mojej okolicy”
„Rośliny puławskiego parku”
„Wędruj z nami po Puławach”
1
1
3
2
1
1
4
25
22
73
33
24
25
76
Filia nr 7
Filia nr 7
Filia nr 7
Filia nr 7
Filia nr 7
Filia nr 7
Filia nr 7
1
9
Filia nr 7
Projekt z zakresu regionalnej edukacji ekologicznej „śyję świadomie”
„Rośliny puławskiego parku”
10
Id: 949EE29A-9615-41EF-B141-05541B53F489. Projekt
Strona 11
„Zaprośmy owady do miasta” - prezentacja
„Ekosystem leśny” – prezentacja multimedialna
4
3
89
60
Filia nr 7
Filia nr 7
1
1
1
20
24
24
Filia nr 2
Filia nr 2
Filia nr 2
3
1
53
12
Filia nr 4
Filia nr 4
1
2
5
1
1
25
42
105
26
24
Filia nr 5
Filia nr 5
Filia nr 5
Filia nr 5
Filia nr 5
2
48
Projekt z zakresu edukacji regionalnej „To jest moje miejsce”
„Przeszłość przyszłości”
„Portret księŜnej Izabeli”
„Spacerkiem po Puławach”
Projekt z zakresu edukacji regionalnej „Moje Puławy”
„Zabytki Puław”
„Nasze dzielnice – poznajemy Włostowice”
Projekt z zakresu edukacji regionalnej „Czytam Puławy”
„Puławy – historia zamknięta w pocztówkach”
„Insygnia miejskie”
„Puławy”
„Patronowie naszych ulic”
„Puławy – czytanie krajobrazu”
Projekt z zakresu edukacji czytelniczej „Moja mała ojczyzna”
„Na dworze księŜnej Izabeli”
Filia nr 2
Pracownia Dokumentacji Dziejów Miasta pozyskuje materiały źródłowe na potrzeby opracowywania
historii regionu, gromadzi dokumentację fotograficzną szeroko pojętych zabytków, prowadzi działalność
wystawienniczo-promocyjną, edukacyjną i publikacyjną.
a) Pozyskiwanie zasobów archiwalnych/materiałów źródłowych
W latach 2011-2012 pozyskano na potrzeby pracowni 546 jednostek archiwalnych, na które składają się 519
fotografie (w postaci skanów) i 27 dokumentów (w tym 18 skanów) z lat ok. 1880-1990. Ukazują one przede
wszystkim zabudowę osady miejskiej z przed 1906 r., a takŜe nieistniejące lub istniejące zabudowania
usługowo-mieszkalne Puław z lat 1906-1945 oraz zabytki osady pałacowo-parkowej.
b) Działania dokumentacyjne
W latach 2011-2012 wykonano blisko 4000 fotografii dokumentujących zmiany zagospodarowania
przestrzennego pobrzeŜa wiślanego i odnowy puławskich zabytków. Wykonano zdjęcia dokumentujące ocalałą
do dnia dzisiejszego najstarszą zabudowę miejską Puław oraz fotografie na potrzeby projektu Dogonić
przeszłość.
c) Działalność edukacyjna
Wystawy:
- Na co dzień i od święta… Mieszkańcy ziemi puławskiej w fotografii z lat 1906-1939.
Wystawa została przygotowana z okazji 105. rocznicy uzyskania przez Puławy praw miejskich. Ukazywała
Ŝycie codzienne mieszkańców ziemi puławskiej w latach 1906-1939 oraz zachodzące zmiany urbanistyczne
11
Id: 949EE29A-9615-41EF-B141-05541B53F489. Projekt
Strona 12
i wydarzenia kulturalne.
- Puławski wrzesień z perspektywy czasu
Wystawa została przygotowana z okazji 72. rocznicy kampanii wrześniowej. Prezentowała nieznane
dotychczas fotografie zniszczeń zabytkowej i historycznej zabudowy miejskiej Puław w 1939 r. a takŜe
dawnego, nieistniejącego juŜ układu przestrzennego miasta z lat 1918-1939.
- Przybyli po 90.latach… Funkcjonowanie w Puławach 2. Pułku Saperów Kaniowskich w latach 1921-1939
Wystawa została przygotowana z okazji 90. rocznicy pierwszego święta pułkowego 2. Pułku Saperów
Kaniowskich. Przedstawiała Ŝycie codzienne w dawnej jednostce inŜynieryjnej i jej usytuowanie w obecnym
centrum miasta, a takŜe zachowane po dzień dzisiejszy historyczne zabudowania tej jednostki.
- Puławy nad Wisłą w fotografii z lat 1911-1979
Wystawa została opracowana na potrzeby Dni Inwestycji Miejskich z okazji oddania do uŜytku bulwaru nad
Wisłą i przygotowania do oddania nowego portu w Puławach. Ukazywała ona przeobraŜenia nieistniejącego juŜ
nabrzeŜa wiślanego, a takŜe dawną historyczną i w duŜej mierze niezachowaną do naszych czasów zabudowę
miejską.
Warsztaty historyczne:
ZałoŜeniem warsztatów jest współpraca z miłośnikami przeszłości Puław. Jej celem jest identyfikacja
nierozpoznanych zdjęć wykonanych w latach 1945-1989 (przedstawiających historyczną zabudowę miasta
z okresu od końca XIX w. do lat 30-tych XX w.), zbieranie relacji o zachodzących przemianach
urbanistycznych, szczególnych wydarzeniach z przeszłości Puław oraz pozyskiwanie nowych materiałów
historycznych. Dzięki projektowi udało się zidentyfikować i opisać w sposób całkowity lub częściowy blisko
1280 fotografii. Spośród zidentyfikowanych na nich obiektów blisko 120 nie zachowało się do naszych czasów.
-Dogonić przeszłość - Zaduszki historyczne
Jest to projekt badawczy realizowany od 2011 r. przy udziale uczniów z puławskich gimnazjów i szkół
średnich. Jego celem jest m. in. zainteresowanie młodzieŜy lokalną historią oraz edukacja uczestników
projektu. Do jego realizacji posłuŜył w I edycji Zaduszek cmentarz parafialny przy ul. Piaskowej. Na tej
nekropolii sporządzono dokumentację fotograficzną dotyczącą najstarszych i najciekawszych architektonicznie
nagrobków oraz grobów, w których spoczywają zasłuŜeni mieszkańcy naszego miasta. Następnie młodzieŜ
opracowywała biogramy osób zasłuŜonych dla Puław. Zostały one przedstawione wraz z prezentacją
multimedialną podczas Zaduszek historycznych. Dzięki I edycji Zaduszek udało się wstępnie określić czas
załoŜenia cmentarza przy ul. Piaskowej na ok. 1922 r. II edycja Zaduszek była poświęcona bohaterom
związanym z Puławami i ziemią puławską, walczącym o niepodległość naszej ojczyzny w latach 1863-1946.
Natomiast drugi etap Zaduszek, połączony ze zbiórką zniczy pod nazwą akcji „Zapal pamięć” miał na celu
zapoznanie młodzieŜy z zabytkowym cmentarzem we Włostowicach. Po poznaniu historii tego cmentarza
uczestnicy projektu poszukiwali najstarszych i zapomnianych grobów, na których zapalali znicze.
- Quest - Turystyczni i historyczni
Zorganizowany w 2012 r. quest, połączony ze zwiedzaniem Puław i poznawaniem ich historii przeznaczony był
dla mieszkańców miasta. Trasa marszu obejmowała najstarszą i zabytkową zabudowę miejską, bulwar wiślany,
osadę pałacowo-parkową, cmentarz i kościół we Włostowicach. Dodatkową atrakcją było rozwiązywanie
krzyŜówki historycznej o charakterze edukacyjnym. Quest odbył się pod opieką merytoryczną pracowników
Centrum Informacji Turystycznej i Pracowni Dokumentacji Dziejów Miasta.
- Wykłady
12
Id: 949EE29A-9615-41EF-B141-05541B53F489. Projekt
Strona 13
- „Społeczeństwo ziemi puławskiej na dawnej fotografii z lat 1906-1939” - wykład i prezentacja multimedialna
towarzyszyły otwarciu wystawy „Na co dzień i od święta… Mieszkańcy ziemi puławskiej w fotografii z lat
1906-1939”.
- „Kościół pod wezwaniem WNMP w przestrzeni miejskiej Puław w latach 1803-2011” - wykład dla słuchaczy
Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Puławach w 2011 r.
- „Brama mostowa w przestrzeni miejskiej Puław w latach 1916-1948” - szkolenie dla przewodników PTTK
oddział Puławy w 2011 r. oraz prezentacja na XVI Ogólnopolskim Zlocie Nizinnym Przewodników PTTK i 50leciu Koła Przewodników Terenowego im. KsiąŜąt Czartoryskich w Puławach w Pałacu Czartoryskich w 2012
r.
d) Centrum Informacji Turystycznej
Poza połączeniem działań z CIT w sprawie organizacji i przeprowadzenia opisanego wyŜej qestu historycznego
Pracownia Dokumentacji Dziejów Miasta współdziałała w kompleksowym przekazywaniu informacji o historii
Puław i powiatu puławskiego oraz zabytkach ziemi puławskiej turystom i mieszkańcom naszego miasta.
e) Publikacje/wywiady
- Józef Piłsudski w Puławach - Portal Józef Piłsudski i jego czasy, 2011 - http://www.osen.pl,
- Z historią i o historii - Sami o sobie, Informator społeczno-kulturalny, 2012, nr 5, s. 59-65,
- Puławy ponad czasem, Puławy 2012, ss. 168,
- Brama mostowa w przestrzeni miejskiej Puław - Informator (XVI Ogólnopolskiego Zlotu Nizinnego
Przewodników PTTK i 50-lecia Koła Przewodników Terenowego im. KsiąŜąt Czartoryskich 22-24 czerwca
2012 r.), Puławy 2012, s. 17-19,
- Kaniowczycy - Program Radia Lublin Historia bez patyny, reportaŜ dotyczył uroczystości 13 maja 2012 r.
i historii saperów kaniowskich oraz pozostałych po nich śladów bytności w obecnej przestrzeni miejskiej
Puław.
Współpraca wydawnicza – polegająca na udostępnieniu zdjęć z archiwum pracowni i merytorycznym ich
opracowaniu na potrzeby wydawnictw regionalnych.
-Towarzystwo Przyjaciół Puław: J. Bator, Zarys historii śydów puławskich, Puławy 2011, ss. 84,
-D. Malinowski, L. Wojtowicz, Gołąb wart odkrycia, Puławy 2011, ss. 80,
-Starostwo Powiatowe w Puławach: redakcja, Powiat Puławski dawniej i dziś, Puławy-Lublin 2012, ss. 120,
W latach następnych Pracownia Dokumentacji Dziejów Miasta planuje podobny zakres działalności.
3. Rola edukacyjna i kulturotwórcza Muzeum Czartoryskich w Puławach.
W latach 2011-2012 wypełniane były statutowe zadania (kolekcjonowanie zabytków, ochrona zbiorów,
opracowywanie merytoryczne i udostępnianie zbiorów) oraz działalność edukacyjna. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe od
24 lutego 2012 r. w pomieszczeniach Pałacu Czartoryskich prowadzony był remont, którego skutkiem było
zamknięcie dla zwiedzających sali ekspozycyjnej do końca 2012 r. W związku z tym oprowadzanie grup
odbywało się jedynie w przestrzeni parku.
W sferze działalności edukacyjnej, w 2011 r. oprócz regularnego oprowadzania po wystawie „Czartoryscy.
Powrót do Puław” Muzeum było organizatorem konkursu fotograficznego „śywe obrazy - moja wizja historii”,
gry miejskiej „Szlakiem Czartoryskich” we współpracy z Biblioteką Miejską, gry terenowej „Wyprawa
odkrywców” oraz współorganizatorem Europejskich Dni Dziedzictwa.
Muzeum prowadziło promocję postaci księŜnej Izabeli Czartoryskiej w plebiscycie na Polkę wszech czasów,
wzięło udział w Międzynarodowej Nocy Muzeów 2011 (Noc z Matejką – prezentacja rysunku „Pogoń
Litewska”), organizowało wydarzenia artystycznie, koncerty, widowiska plenerowe. W 2011 roku Muzeum
odwiedziło ponad 15 000 osób.
13
Id: 949EE29A-9615-41EF-B141-05541B53F489. Projekt
Strona 14
W okresie ferii zimowych 2012 została bezpłatnie udostępniona ekspozycja i przeprowadzono zajęcia
edukacyjne i warsztaty plastyczne dla dzieci szkolnych. Podobnie bezpłatne zajęcia i zabawy zostały
zorganizowane z okazji Dnia Dziecka. Na profilu Muzeum Czartoryskich w Puławach na Facebooku
przeprowadzony został konkurs na temat związków S. A. Poniatowskiego i Czartoryskich. W ramach
działalności kulturalnej w 2012 r. odbył się Plener Rzeźbiarski dla młodzieŜy niewidomej i niedowidzącej
z terenu Lubelszczyzny pt. Dotknięcie sztuki. Opiekę nad uczestnikami sprawowali profesjonalni twórcy m. in.
prof. Ryszard Stryjecki z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie – rzeźbiarz i autorytet w dziedzinie
arteterapii. W 2012 r. Muzeum odwiedziło 932 osoby.
Zbiory Muzeum były opracowywane poprzez uzupełnianie na bieŜąco ksiąg inwentarzowych depozytów
i muzealiów artystyczno-historycznych oraz zakładanie kart nowym obiektom.
W 2012 roku do zbiorów Muzeum pozyskano trójnóg antyczny i skrzynki na ofiary dla Świątyni Sybilli –
depozyty z Parafii pw. św. Józefa w Puławach.
Na 2013 rok oprócz działalności Muzeum w zakresie udostępniania zbiorów, planowany jest cykl lekcji
muzealnych dla dzieci i młodzieŜy szkolnej oraz wydarzenia kulturalne.
4.
Współudział w organizacji i współfinansowanie imprez kulturalnych, zwłaszcza o znaczeniu
ponadlokalnym, promujących dziedzictwo kulturowe.
W 2011 roku ramach obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa w Puławach pod hasłem „Kamienie milowe –
historia, nauka, kultura” odbył się szereg imprez zorganizowanych przez puławskie instytucje kultury
i placówki oświatowe. W działania włączyły się: Puławski Ośrodek Kultury „Dom Chemika”, Szkoły
Podstawowe nr 1, nr 4, Biblioteka Miejska w Puławach, Muzeum Czartoryskich, MłodzieŜowy Dom Kultury
oraz I LO im. Ks. A. J. Czartoryskiego.
Podczas obchodów odbywały się wystawy, konkursy: literacki, plastyczny, historyczny i wiedzy o regionie,
wykłady dla młodzieŜy szkół średnich, prezentacje multimedialne dla dzieci przedszkolnych, zajęcia
edukacyjne dla klas trzecich szkoły podstawowej, zabawy czytelnicze dla dzieci przedszkolnych i klas II SP,
projekcje filmów i wykład otwarty dla młodzieŜy gimnazjalnej oraz piknik przy Bibliotece Miejskiej,
na którym zaprezentowane zostały m. in. pokazy czerpania papieru, walk średniowiecznych wojów i degustacja
kuchni słowiańskiej. Nowością był cieszący się ogromną popularnością quest. W obchodach EDD 2011 wzięło
udział ok. 2 700 osób.
W 2012 r. Europejskich Dni Dziedzictwa odbywały się pod hasłem „Tajemnice codzienności”. W Puławach
imprezy z tej okazji przygotowały instytucje kultury i placówki oświatowe: Puławski Ośrodek Kultury „Dom
Chemika”, Biblioteka Miejska w Puławach, MłodzieŜowy Dom Kultury, Szkoła Podstawowa nr 1, I LO im.
Ks. A. J. Czartoryskiego oraz Publiczne Przedszkole Integracyjne i Miejskie Przedszkola nr 16 i nr 18.
Odbywały się koncerty, wystawy, wieczory tradycji, spektakle, warsztaty, zajęcia edukacyjne dla
przedszkolaków i uczniów młodszych klas szkoły podstawowej, prezentacje multimedialne, zajęcia plastyczne,
spotkania z twórcami ludowymi oraz lekcje historii. W obchodach EDD 2012 wzięło udział ok. 1000 osób.
5.
Działania związane z funkcjonowaniem szlaków edukacyjno-turystycznych po zasobach
dziedzictwa kulturowego.
Utworzenie pętli rowerowych na obszarze od Kazimierskiego do Kozłowieckiego Parku Krajobrazowego jako
zintegrowanego innowacyjnego i sieciowego produktu turystycznego.
Liderem tego projektu jest stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Zielony Pierścień” z Nałęczowa. Projekt
realizowany jest w partnerstwie z czternastoma gminami województwa lubelskiego. Projekt jest
współfinansowany ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego.
W 2012 roku zostały zakończone poniŜsze zadania składowe projektu:
- oznakowania szlaków rowerowych,
14
Id: 949EE29A-9615-41EF-B141-05541B53F489. Projekt
Strona 15
- wykonanie i montaŜ wiat turystycznych z infrastrukturą,
- montaŜ urządzenia do zliczania ruchu pieszego i rowerowego,
- wykonanie przewodnika turystycznego, mapy sieci szlaków,
- promocja powstałej sieci szlaków: wykonanie strony internetowej dla projektu, materiałów promocyjnych,
organizacja imprezy promocyjnej.
Przewidywany termin zakończenia projektu tj. sierpień 2012 r. został przesunięty na pierwszy kwartał roku
2013, a kwotę na wykonanie tych zadań (koszt oświetlenia, monitoringu i tablicy meteorologicznej)
zabezpieczono w budŜecie miasta Puławy na rok 2013 (100 000 zł –przewidywana refundacja ze środków RPO
Województwa Lubelskiego na poziomie 70 %).
Stała opieka nad pomnikami i miejscami pamięci, utrzymanie cmentarzy komunalnych i obiektów
grobownictwa wojennego
Od 2010 roku utrzymaniem cmentarzy komunalnych, obiektów grobownictwa wojennego i miejsc
pamięci zajmuje się Biuro Zieleni Miejskiej. Grunty, na których zlokalizowane są obiekty pamiątkowe (krzyŜe,
pomniki, kamienie, obeliski, itp.) pozostają we własności lub uŜytkowaniu róŜnych instytucji i osób
fizycznych. Część z nich wymaga pilnych prac zabezpieczających, remontowych lub urządzenia otoczenia.
W 2009 roku wykonana została inwentaryzacja miejsc pamięci na terenie miasta, a w 2013 r. planowana jest jej
aktualizacja.
a) Opieka nad pomnikami i miejscami pamięci.
W latach 2011- 2012 zrealizowano następujące prace rewaloryzacyjne:
• nowe zagospodarowanie zieleni:
– przy krzyŜu znajdującym się przy Al. Królewskiej i ul. Piłsudskiego oraz przy pomniku „W hołdzie
Ŝołnierzom AK i WIN...” przy ul. Piłsudskiego (koszt wykonanych prac: 4 930,00 zł),
– przy pamiątkowym kamieniu poświęconym „Pamięci ofiar hitlerowskiego terroru zamordowanych Ŝydów
puławskich w latach 1939 – 1944” przy ul. Piłsudskiego w Puławach, umieszczono takŜe pamiątkową tablicę
o charakterze informacyjnym,
– w otoczeniu 6 pomników przy kościele pw. Św. Józefa, zgodnie z opracowanym projektem (45 000,00 zł),
łącznie z realizacją technicznego projektu iluminacyjnego dla 3 pomników, w ramach którego wykonano
odziemne oświetlenie obiektów (koszt projektu technicznego: 861,00 zł).
•
–
–
–
–
prace restauracyjne dla wybranych obiektów pamięci na terenie Skweru Niepodległości:
płyta piaskowca upamiętniająca posadzenie „dębu niepodległości”,
pomnik „Macierzyństwo”,
pomnik Ludwika Waryńskiego,
ekspertyza mykologiczno-budowlana dla w/w prac restauracyjnych.
• sporządzono ekspertyzy mykologiczno–budowlane stanu zachowania wybranych miejsc pamięci tj.:
– obelisk 6-go Pułku Piechoty przy ul. Wólka Profecka (cokół)
– ul. Włostowicka (teren przed kościołem pw. św. Józefa) - przeniesienie grupy pomników w związku
z nowym zagospodarowaniem terenu wg projektu.
b) Nadzorowanie i sprawowanie opieki nad cmentarzami wojennymi i grobami poległych. W latach 2011-2012
wykonano:
• realizację projektów nasadzeń dla mogił wymagających nowej aranŜacji zieleni, w tym 2 mogił zbiorowych
na cmentarzu przy ul. Włostowickiej oraz mogiły zbiorowej poległych podczas II wojnie światowej na
cmentarzu przy ul. Piaskowej oraz mogiły zbiorowej jeńców I i II wojny światowej na cmentarzu przy
15
Id: 949EE29A-9615-41EF-B141-05541B53F489. Projekt
Strona 16
ul. Budowlanych. Posadzenie roślin, głównie bylin (gatunki o symbolicznym znaczeniu, przystosowane
do warunków panujących na cmentarzach), zgodnie z projektami wykonanymi w Biurze Zieleni Miejskiej,
• „Koncepcję
rewaloryzacji
cmentarza
wojennego
w
Puławach”,
opracowaną
w ramach procesu dydaktycznego Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, pozytywnie zaopiniowaną przez
Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i Krajową Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa,
• projekt techniczny rewaloryzacji cmentarza wojennego - zadanie realizowane we współpracy z Lubelskim
Urzędem Wojewódzkim w ramach utrzymania obiektów grobownictwa wojennego na terenie miasta Puławy.
Pierwszym etapem było opracowanie projektu budowlano-wykonawczego. Koszt projektu wyniósł 27 060 zł
i w całości sfinansowany został ze środków budŜetowych gminy. Realizację zadania zaplanowano w trzech
etapach, termin rozpoczęcia prac uzaleŜniony jest od uzyskania wsparcia finansowego od Urzędu
Wojewódzkiego w Lublinie i Krajowej Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.
• ekspertyzy mykologiczno–budowlane stanu zachowania wybranych obiektów grobownictwa wojennego tj.:
- cmentarz wojenny przy ul. Piaskowej - pomnik "Powstanie" (zlokalizowany na szczycie schodów), obrzeŜa
oraz płyty nagrobkowe mogił poległych Ŝołnierzy,
- cmentarz parafialny przy ul. Włostowickiej – mogiła Jana Nieciengiewicza.
• naprawę i renowację następujących obiektów w obrębie cmentarza wojennego przy ul. Piaskowej
(38 930,00 zł):
- pomnik "Powstanie" wraz z cokołem (zlokalizowany na szczycie schodów),
- naprawa elementów schodów,
- remont płyty z piaskowca,
- naprawa przewróconego krzyŜa z górnego tarasu cmentarza.
6.
Realizacja poprzez Centrum Informacji Turystycznej zadań związanych z promocją dziedzictwa
kulturowego miasta.
Centrum Informacji Turystycznej zlokalizowane w Puławskim Ośrodku Kultury „Dom Chemika” realizuje
zadania związane z promocją dziedzictwa kulturowego miasta we współpracy z Lokalną Organizacja
Turystyczną „Kraina Lessowych Wąwozów”.
Od 2013 r. nową lokalizacją CIT będzie nowo oddany pawilon na Skwerze Niepodległości.
lp
1
2
3
4
Rodzaj/tytuł zadania
Tytuł/opis czynności - zadania
Foldery z informacjami turystycznymi, bazą noclegowo-Ŝywieniową,
Pozyskiwanie materiałów
a takŜe nadajniki GPS – LOT „Kraina Lessowych Wąwozów”.
promocyjnych
Pozostałe materiały z zasobów UM Puławy
CIT opiera swoją działalność na bazie danych utworzonej przez Krainę
Tworzenie bazy danych
Lessowych Wąwozów wzbogaconą o informacje dostępne
w Internecie.
2012
-Rajd pieszy "Rodzinna Majówka" zorganizowany w ramach akcji
Rajdy
Postaw na Rodzinę,
-Nordic Walking dla grupy MOPS uczestniczącej w programie
„Aktywni NiezaleŜni”.
- 23 września 2011 r. targi turystyczne w Warszawie,
Targi turystyczne
- 21 kwietnia 2012 r. targi turystyczne w Warszawie,
- 23 czerwca 2012 r. Święto Truskawki w Górze Puławskiej,
16
Id: 949EE29A-9615-41EF-B141-05541B53F489. Projekt
Strona 17
5
6
7
- 29 sierpnia 2012 r. udział w programie Perły na deptaku.
Udział w cyklu szkoleń dotyczących tworzenia produktu turystycznego
pod nazwą Akademia "Lesslandia", w wyniku którego powstał spektakl
Szkolenia
plenerowy "Calineczka" dofinansowany z budŜetu Miasta Puławy oraz
schemat warsztatów teatralnych i tanecznych dla dzieci i młodzieŜy.
Quest
,,Turystyczni
i Zorganizowany w 2012 r. quest historyczny, połączony ze zwiedzaniem
historyczni”
i poznawaniem historii Puław.
Centrum Informacji Turystycznej udziela wskazówek turystycznych
Działalność informacyjna
gościom odwiedzającym Puławy od poniedziałku do piątku
w godzinach od 8.00 do 16.00 w placówce i drogą mailową.
7. Współpraca gminy z organizacjami pozarządowymi
Współpraca gminy Miasto Puławy z organizacjami pozarządowymi przejawia się m. in. w zakresie udzielania
dotacji na zadania z kultury w otwartych konkursach ofert.
W 2011 została wydana drukiem ksiąŜka J. Batora pt. „Zarys historii śydów puławskich”. Zadanie zostało
zrealizowane przez Towarzystwo Przyjaciół Puław. KsiąŜka ukazała się w nakładzie 300 egzemplarzy. Kwota
dotacji przekazana na to zadanie z budŜetu gminy Miasto Puławy to 3 500,00 zł z przeznaczeniem na druk
publikacji.
W 2012 został opublikowana kolejny tom cyklicznego wydawnictwa pn. „Teka Puławska”. KsiąŜka ukazała się
w nakładzie 300 egzemplarzy. W wydawnictwie publikowane są m. in. informacje o istotnych wydarzeniach
literackich i artystycznych oraz o lokalnych przedsięwzięciach kulturalnych. Kwota dotacji przekazana
na to zadanie z budŜetu gminy Miasto Puławy to 6 000,00 zł z przeznaczeniem na druk publikacji.
„Lata spokojnego słońca” debiut prozatorski Bohdana Zadury wydany po raz pierwszy w 1968 roku. Akcja
powieści w większości rozgrywa się w Puławach, portretując miasto w okresie lat 50-tych i 60-tych ubiegłego
wieku. Kwota dotacji przekazana na to zadanie z budŜetu gminy Miasto Puławy to 5 250,00 zł
z przeznaczeniem na druk publikacji.
Oba zadania realizowane były przez Towarzystwo Przyjaciół Puław.
„Harcerstwo na Ziemi Puławskiej 1916-1947 wraz suplementem Puławska Organizacja Harcerska w latach
1949-1969 w relacji harcmistrza Ryszarda Towalskiego”. Kwota dotacji przekazana na to zadanie z budŜetu
gminy Miasto Puławy to 6000,00 zł z przeznaczeniem na zakup materiałów i artykułów do wydania ksiąŜki
oraz druk publikacji. Zadanie było realizowane przez Komendę Hufca Puławy Związku Harcerstwa Polskiego.
8.
Promocja dziedzictwa kulturowego, w tym dziedzictwa niematerialnego, poprzez wydawnictwa
własne gminy.
Uzupełnieniem dla informacji o dziedzictwie kulturowym zamieszczanych na miejskim portalu internetowym
są wydawnictwa przygotowane przez Urząd Miasta (część z nich w wersji polsko-angielskiej), w których
pojawia się tematyka historii, zabytków oraz walorów turystycznych Puław.
1. „Puławy ponad czasem” - album promujący dziedzictwo historyczne i kulturowe miasta Puławy,
2. „Zostań Ekojeźdźcem” - ulotka z mapą ścieŜek i szlakami rowerowymi,
3. Materiały informacyjne z okazji Święta Pułkowego 2. Pułku Saperów Kaniowskich prezentujące historię
Puław i funkcjonowanie pułku,
4. „Puławy z myślą o człowieku” - album prezentujący historię, zabytki i Ŝycie kulturalne miasta,
17
Id: 949EE29A-9615-41EF-B141-05541B53F489. Projekt
Strona 18
5.
6.
7.
8.
„Puławy w rysunkach” - teczka z rysunkami puławskich zabytków,
Pocztówki z zabytkami i najwaŜniejszymi budowlami w Puławach,
„Daj się oczarować” - ulotka przedstawiająca instytucje kultury, propagujące dziedzictwo kulturowe,
„Puławy. Oświecone miasto” – ulotka ukazująca dziedzictwo historyczne i ofertę Obserwatorium
Astronomicznego w Puławach.
Zadania priorytetowe Gminnego programu opieki nad zabytkami dla miasta Puławy na lata 2011 - 2014
związane z badaniem i dokumentacją zasobów dziedzictwa kulturowego, rewaloryzacją, konserwacją,
remontem obiektów zabytkowych i ich otoczenia, podniesieniem walorów krajobrazowych, widokowych,
rewaloryzacją historycznych załoŜeń przestrzennych oraz rehabilitacją, rewitalizacją i lepszą dostępnością
społeczną jednorodnych przestrzeni miejskich na koniec roku 2012 są ukończone lub znajdują się w znacznym
stopniu zaawansowania. Zaplanowano takŜe kolejne zadania do wykonania w latach następnych. RównieŜ
zadania dodatkowe związane ze zwiększeniem atrakcyjności zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych
i edukacyjnych oraz lepszą ekspozycją poszczególnych zabytków i walorów krajobrazu kulturowego, zostały
w latach 2011 - 2012 podjęte i będą kontynuowane w latach następnych. Ich róŜnorodność w poszczególnych
obszarach objętych programem daje szansę na dotarcie do szerokiego grona adresatów, na pogłębienie
integracji i toŜsamości lokalnej. Szczególnie obiecująca wydaję się być ogólnospołeczna edukacja kulturowa,
przygotowująca odbiorców do uczestnictwa w kulturze, pogłębiająca zasoby wiedzy o kulturze, rozwijająca
indywidualną i grupową aktywność twórczą.
18
Id: 949EE29A-9615-41EF-B141-05541B53F489. Projekt
Strona 19
Uzasadnienie
Uchwałą Rady Miasta Puławy nr XVI/180/11 z dnia 22 grudnia 2011 r. został przyjęty „Gminny program
opieki nad zabytkami dla miasta Puławy”.
Zgodnie z ustawą o Ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. Prezydent Miasta co
2 lata sporządza sprawozdanie z realizacji Programu, które przedstawia Radzie Miasta. Przedłożony projekt
uchwały zawiera informacje na temat realizacji zadań, które zostały ujęte w programie. Niniejsze sprawozdanie
obejmuje lata 2011- 2012.
Id: 949EE29A-9615-41EF-B141-05541B53F489. Projekt
Strona 1