Z historii Uzdrowiska - "Śladami przodków"

Z HISTORII UZDROWISKA
ÂLADAMI PRZODKÓW
Przed 1945 r. Ciechocinek zamieszkiwali nie tylko Polacy, ale i mniejszoÊci narodowe oraz
wyznaniowe. Do dziÊ ˝yjà na Êwiecie potomkowie dawnych ciechocinian.
Âladami swoich przodków wyruszy∏a Irina Zonabend, której przodkowie zamieszkiwali Ciechocinek.
O jej poszukiwaniach opowiada film „Traces” („Âlady”),
którego fragmenty mo˝na obejrzeç w Internecie na
www.youtube.com. Z opowieÊci rodzinnych wiedzia∏a,
˝e jej dziadek opuÊci∏ uzdrowisko w latach 30. XX w.
i wyjecha∏ do ZSRR. Z kolei jedna z ciotek wyemigrowa∏a do Palestyny. Wybuch II wojny Êwiatowej i ˝elazna kurtyna zerwa∏y wszelkà mo˝liwoÊç kontaktu cz∏onków rodziny. Po latach Irina Zonabend postanowi∏a
przyjechaç do Ciechocinka i odnaleêç jakiekolwiek
Êlady obecnoÊci jej przodków w tym mieÊcie. Okaza∏o
si´, ˝e nie jest to takie ∏atwe. Âlady bytnoÊci ˚ydów w
Ciechocinku zosta∏y zatarte.
Nie ka˝dy obecny w∏aÊciciel posesji ma ÊwiadomoÊç, ˝e jego dom nale˝a∏ przed wojnà do ˚ydów,
którzy go zbudowali. Dodajmy, ˝e pozosta∏ cmentarz
˝ydowski znajdujàcy si´ tu˝ obok cmentarza parafialnego, ale nie ka˝dy, kto parkuje samochód na placu
przy ul. Wo∏uszewskiej, ma ÊwiadomoÊç, ˝e jeêdzi po
dawnych grobach, a pod ziemià sà prochy ludzkie.
Cmentarz zniszczyli okupanci. W Ciechocinku nie by∏o
synagogi. W latach 30. XX w. planowano jej budow´,
ale jej realizacj´ przerwa∏a wojna. We wrzeÊniu 1939
r. wszyscy ciechociƒscy ˚ydzi zostali zgromadzeni w
getcie w centrum miasta (w obr´bie ul. Targowej-dziÊ
ul. Broniewskiego i ul. Przejazd). Poddani zostali prawu hitlerowców-czeka∏a ich zag∏ada. Wysiedlono ich,
a nast´pnie zamordowano w Che∏mnie nad Nerem.
Wi´kszoÊç dokumentów, potwierdzajàca Êlady
obecnoÊci ponad stuletniej bytnoÊci ˚ydów w uzdrowisku, zosta∏a zniszczona. Dowiod∏a tego Irina Zonabend, której nie by∏o ∏atwo odnaleêç Êlady obecnoÊci
ZDRÓJ CIECHOCI¡SKI paêdziernik 2007
swoich przodków w Ciechocinku. Zachowa∏y si´ jedynie zapisy nazwisk cz∏onków rodziny w spisie uczniów Szko∏y Powszechnej - obecnie Szko∏y Podstawowej nr 1 im. Marsza∏ka J. Pi∏sudskiego. Mapa uzdrowiska z lotu ptaka z legendà wskazuje dok∏adnie, które
wille by∏y w∏asnoÊcià ˚ydów. Przy ul. Stolarskiej by∏
dom krewnych - Hildesheimów. Irina Zonabend nie
znalaz∏a nikogo w Ciechocinku, kto pami´ta∏by jej
rodzin´. By∏a w sklepie, który mieÊci si´ w domu
przodków. Szuka∏a te˝ Êladów w ˚ydowskim Instytucie Historycznym. Przekona∏a si´, jaki los spotka∏ ˚ydów z Kujaw – zgin´li w Kulmhof - Che∏mnie nad Nerem. Pomocà w odnalezieniu krewnych okaza∏ si´
Internet. Dzi´ki kontaktom z instytucjami Izraelu uda∏o si´ jej odnaleêç swojego kuzyna- potomka ciotki
Brachy Hildesheim, który mieszka w Izraelu. Obejrza∏a zachowane zdj´cia rodzinne robione w Ciechocinku przed wojnà. Zerwane wi´zi znalaz∏y swój optymistyczny fina∏. Pozna∏a krewnych.
Film „Traces” by∏ pokazywany na wielu festiwalach
filmów dokumentalnych: w Singapurze, Londynie,
Patras w Grecji, USA. W Polsce mo˝na by∏o go obejrzeç wiosnà tego roku na VIII Mi´dzynarodowych
Dniach Filmu Dokumentalnego „Rozstaje Europy” w
Lublinie. Na The Swansea Bay Film Festival 2007
zdoby∏ pierwszà nagrod´, a w Cleveland (Ohio, USA)
- drugà w kategorii krótkich filmów dokumentalnych
na The Indie Gathering. W listopadzie mo˝na b´dzie
go obejrzeç na festiwalach w Helsinkach i w Izraelu.
Autor tego filmu Mauri Pasanen pochodzi z Finlandii.
Studiowa∏ w Turku i Pary˝u. Mieszka w Belgii. „Traces”
to jego pierwszy niezale˝ny film dokumentalny.
Aldona Nocna
26