Controlling

Controlling
(podstawy)
Prof. dr hab. Stanisław Nowosielski
ISTOTA CONTROLLINGU
Controlling jest podsystemem zarządzania organizacją
(przedsiębiorstwem, urzędem, szkołą, szpitalem itd.), a
jego celem jest poprawa wyników przedsiębiorstwa przez
usprawnianie (racjonalizację) zarządzania.
Uzyskuje się to poprzez:
• wsparcie informacyjne i metodyczne funkcji
planowania, sterowania i kontroli i
• koordynację decyzji i działań, podejmowanych na
różnych szczeblach zarządzania i w różnych obszarach
organizacji.
Podstawowym zadaniem controllingu jest zawsze
najpierw wprowadzenie elementarnego porządku.
RÓŻNE UJĘCIA CONTROLLINGU
• Controlling jako „filozofia” zarządzania
• Controlling jako metoda zarządzania
Controlling jako filozofia zarządzania
• W warstwie filozoficznej controlling jest:
• sposobem myślenia, postępowania i zachowania się ludzi w organizacji,
• określonym stylem zespołowego podejmo‐wania decyzji i komunikowania się, pole‐gającym na ukierunkowaniu pomysłów i zachowań ludzi w organizacji na:
• jej cele (przyszłe pożądane stany), • wąskie gardła (najsłabsze ogniwa przedsiębiorstwa), • przyszłość (to co czeka przedsiębiorstwo),
• procesy (to z czego przedsiębiorstwo „żyje”) oraz
• ciągły proces uczenia się. Controlling jako filozofia zarządzania cd.
•
•
•
•
Wprowadzenie controllingu zmusza kadrę menedżerską do:
ciągłego uczenia się, zmiany sposobu myślenia i nadążania za zmianami. Poprzez odpowiednio dobrany zestaw narzędzi pozwala kadrze menedżerskiej panować nad przedsiębiorstwem – mieć nadzór nad zdarzeniami tam zachodzącymi –
• i dlatego jest niekiedy nazywany
„sumieniem ekonomicznym przedsiębiorstwa”
Controlling jako metoda zarządzania
Jest to zestaw metod, narzędzi i technik służących wspomaganiu (wspieraniu) bieżącego (operatywnego) i strategicznego zarządzania.
• Jako metoda zarządzania ma trzy ujęcia:
• funkcjonalne (cele i zadania controllingu)
• instrumentalne (narzędzia controlingu)
• instytucjonalne (organizacja controllingu) Miejsce controllingu w zarządzaniu
To robi
menedżer
(kierownik)
Informacyjne i metodyczne wsparcie
Strategiczny poziom zarządzania
Przygotowanie
decyzji
To robi
controlle
r
Podjęcie
decyzji
Wykonanie
decyzji
Kontrola
Operacyjny poziom zarządzania
Przygotowanie
decyzji
Podjęcie
decyzji
Wykonanie
decyzji
Kontrola
To też
robi
controlle
r
Wprowadzanie controllingu
Problemy towarzyszące wprowadzaniu controllingu
* Czy powinniśmy zająć się w ogóle i teraz controllingiem ?
(analiza zasadności wprowadzenia)
* Jak powinien wyglądać controlling w firmie ? (koncepcja)
* Jakie efekty końcowe chcemy osiągnąć ?
(cel wprowadzenia)
* Jak wprowadzać naszą wizję controllingu ?
(procedura wprowadzenia)
* Kto ma to zrobić ? (wykonawcy)
* Kiedy to zrobić ? (harmonogram)
* Jakie relacje przyjąć między controllingiem a
innymi koncepcjami zarządzania (logistyką,
HRM, TQM) ?
S.Nowosielski
Podstawowe etapy wprowadzania controllingu
CELE PRZEDSIĘBIORSTWA
CELE CONTROLLINGU
ZADANIA CONTROLLINGU
NARZĘDZIA CONTROLLINGU
ORGANIZACJA CONTROLLINGU
S.Nowosielski
Ustal cele przedsiębiorstwa
Określ problemy przedsiębiorstwa
Dobierz odpowiedni model controllingu
Wybierz obszary działania controllingu
Ustal cele controllingu i oczekiwane efekty
Dobierz elementy controllingu
Ustal zadania controllingu
Dobierz organizację
i narzędzia
Określ potrzeby
informacyjne
Dostosuj system informacyjny,
strukturę organizacyjną, podział kompetencji
Oceń efektywność
rozwiązania
S.Nowosielski
Procedura
wprowadzania
D
controllingu
O
K
O
N
A
J
Z
M
I
A
N
Y
Ustal cele przedsiębiorstwa
Strategiczne
osiągnąć pozycję lidera
cenowego
Cele przedsiębiorstwa
Operacyjne
ograniczyć koszty
Wybierz obszary, w których ma funkcjonować controlling
Obszary funkcjonowania controllingu
Marketing
B+R Zaopatrzenie Produkcja
Inwestycje Logistyka
Sprzedaż
Kadry
Koszty
Finanse
Ustal cele controllingu w wybranym obszarze
Wsparcie podstawowych funkcji zarządzania (metodyczne i informacyjne)
Dobierz właściwe elementy controllingu
Organizacja
Wykonawcy
Inne
BudżetoKontrola
Zabezpiecz.
wanie
budżetow.
w informacje
(centra koszt.
I/lub zysku)
(kontrolerzy i kierownicy i motywacje)
Obszary aktywności (elementy) controllingu
(np.wprowadzanie zmian)
Ustal zadania controllingu
Zadania controllingu w zakresie:
budowy systemu:wprowadzenie
eksploatacji systemu:
porządku organizacyjnego i koncepcji
redukujących czasy procesów
-pomoc w procesie planowania
-prowadzenie kontroli budżetowej
Dobierz właściwe narzędzia
Instrumenty (narzędzia) controllingu:
koncepcja just in time i kanban, metoda różnicowa w analizie odchyleń
Literatura
• Nowosielski S., Controlling w zarządzaniu przedsiębiorstwem, WAE Wrocław 2002. • Nowosielski S.: Centra kosztów i centra zysku w przedsiębiorstwie, WAE Wrocław 2001
• Controlling funkcyjny w przedsiębiorstwie. Pod red. M. Sierpińskiej, Oficyna Ekonomiczna Kraków 2004. • Controlling w zarządzaniu przedsiębiorstwem, pod. red. M. Sierpińskiej, Vizja Press & IT, Warszawa 2006