Strony od ...142-164 - Starostwo Powiatowe w Sztumie
Transkrypt
Strony od ...142-164 - Starostwo Powiatowe w Sztumie
Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 Tabela 57 NajwaĪniejsze Ĩródáa finansowania inwestycji w zakresie ochrony Ğrodowiska i gospodarki odpadami ħródáo Rodzaj Beneficjanci finansowania finansowania Ğrodki wáasne budĪetowy powiat powiatu i gmin gminy bez ograniczeĔ fundusze ochrony dotacja (m.in. samorządy poĪyczka Ğrodowiska terytorialne, (NFOĝiGW, poĪyczka jednostki budĪetowe, WFOĝiGW, PFOĝiGW, preferencyjna organizacje GFOĝiGW) kredyty pozarządowe, komercyjne jednostki badawczo dopáaty do – rozwojowe, kredytów komercyjnych uczelnie, osoby prawne, stowarzyszenia, inwestorzy prywatni, podmioty gospodarcze, spóádzielnie) EkoFundusz dotacja inwestorzy (wáadze poĪyczka samorządowe, preferencyjna jednostki budĪetowe, podmioty gospodarcze, inne) gáówni wykonawcy projektu (organizacje spoáeczne, fundacje) Fundacja na Rzecz Rozwoju Wsi Polskiej „Polska WieĞ 2000” dotacja kredyty wiejskie komitety spoáeczne urzĊdy gmin Przedmiot finansowania Maksymalny % Okres dofinansowania finansowania do 100% ciągáy zadania z zakresu ochrony Ğrodowiska i gospodarki wodnej cele z zakresu ochrony Ğrodowiska, zgodne z listą do 70% priorytetową danego funduszu projekty inwestycyjne i pozainwestycyjne związane z ochroną Ğrodowiska, zgodnie z priorytetami 10, 30, 40, 50, 70, 80% w zaleĪnoĞci od projektu do 30%, do 50 tys. rozprowadzanie wody na terenach wiejskich w obiektach PLN uĪytecznoĞci publicznej, budowa i modernizacja urządzeĔ grzewczych zasilanych gazem lub olejem opaáowym 142 Inne koniecznoĞü budĪetowania inwestycji istnieje moĪliwoĞü umorzenia do 15 lat do 2010 roku inwestycje o charakterze: przyrodniczym, innowacyjny, technicznym Z dotacji EkoFunduszu nie mogą korzystaü te przedsiĊwziĊcia, które kwalifikują siĊ do otrzymania dofinansowania w ramach programów pomocowych Unii Europejskiej. 2 lata - Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 ħródáo finansowania Fundacja Wspomagania Wsi Rodzaj Beneficjanci finansowania kredyty zarządy gmin mikropoĪyczki osoby prywatne DuĔski Fundusz Pomocowy Ochrony ĝrodowiska DANCEE dotacje poĪyczki starostwa i gminy zakáady usáug komunalnych przedsiĊbiorstwa wodno – kanalizacyjne instytuty badawczo rozwojowe Komisja Europejska Departament XI dotacje osoby fizyczne i prawne Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej Finesco SA fundusze UE Przedmiot finansowania Maksymalny % dofinansowania kanalizacja, oczyszczanie Ğcieków, przydomowe oczyszczalnie Ğcieków do 100% ochrona wód, powietrza, przyrody, gospodarka odpadami, kontrola zanieczyszczeĔ, wzmocnienie instytucjonalne innowacyjne i demonstracyjne od 30 do 100% programy dziaáania w przemyĞle, wspomaganie technicznych dziaáaĔ lokalnych instytucji dotacje gminy bĊdące budowa i wyposaĪenie do 70% kredyty inwestorami obiektów skáadowisk ochrony Ğrodowiska kredyty sektor publiczny inwestycje infrastrukturalne Leasing spóádzielnie proekologiczne, udziaáy mieszkaniowe wodnokanalizacyjne, kapitaáowe, TPF energetyczne, termoizolacyjne, budownictwa komunalnego, transportu miejskiego, gospodarki odpadami dotacja jednostki samorządu szeroko ujĊta problematyka do 75% terytorialnego ochrony Ğrodowiska organizacje pozarządowe inne podmioty publiczne podmioty gospodarcze osoby indywidualne 143 Okres finansowania do 5 lat Inne - - dostawy i prace budowlane muszą odpowiadaü unijnym standardom projekt musi uzyskaü poparcie lokalnych organów administracji i Ministerstwa ĝrodowiska 1 rok do 10 lat przeznaczony gáównie do maáych projektów kwota pomocy od 20 do 60 tys. Euro maksymalna kwota dotacji – 100 tys. zá kredytu – 200 tys. - b.d. - do 5 lat Pozostaáe Ĩródáa finansowania: Fundacje: - Environmental Know-How Fund w Warszawie, Ambasada Brytyjska al. RóĪ 1, 00-556 Warszawa, - Agencja Rozwoju Komunalnego w Warszawie; al. Ujazdowskie 19, 00-557 Warszawa, - Fundacja Wspóápracy Polsko-Niemieckiej; ul. Zielna 37, 00-1-8 Warszawa, - Polska Agencja Rozwoju Regionalnego; ul. ĩurawia 4a, 00-503 Warszawa, - Program Maáych Dotacji GEF, al. NiepodlegáoĞci 186, 00-608 Warszawa, - Projekt Umbrella. Banki aktywnie wspomagające finansowanie ochrony Ğrodowisk: - Bank Ochrony ĝrodowiska, - Bank Rozwoju Eksportu S.A., - Polski Bank Rozwoju S.A., - Bank ĝwiatowy, - Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju. Fundusze inwestycyjne Fundusze inwestycyjne stanowią nowy segment rynku finansowego ochrony Ğrodowiska. WejĞcie ekologicznych funduszy inwestycyjnych na rynek finansowy ochrony Ğrodowiska moĪe okazaü siĊ kluczowe dla usprawnienia podejmowania decyzji inwestycyjnych oraz integracji ochrony Ğrodowiska z przedsiĊwziĊciami o charakterze gospodarczym. Instytucje leasingowe finansujące zadania z zakresu ochrony Ğrodowiska: - Towarzystwo Inwestycyjno-Leasingowe EKOLEASING S.A., - BEL Leasing Sp. z o.o., - BISE Leasing S.A., - Centralne Towarzystwo Leasingowe S.A., - Europejski Fundusz Leasingowy Sp. z o.o. Ocena dostĊpnoĞci Ĩródeá finansowania dla zadaĔ wymienionych w Programie Zadania wyznaczone w Programie mają swoje odzwierciedlenie w priorytetach funduszy ekologicznych. Istnieje wiĊc realna szansa uzyskania wsparcia z tych Ĩródeá. Z najwaĪniejszych naleĪy wymieniü zadania z zakresu gospodarki wodno – Ğciekowej, likwidacjĊ niskiej emisji, ochrona wód, ochrona powietrza i przed haáasem, ochrona przyrody i krajobrazu. Pomoc z tych Ĩródeá obejmuje przede wszystkim te dziedziny, w których standardy jakoĞci Ğrodowiska uzgodnione podczas negocjacji z Unią Europejską nie są dotrzymane. Dotyczy to przede wszystkim gospodarki wodno – Ğciekowej. W zakresie uzyskania kredytów bankowych duĪe szanse mają inwestycje z zakresu ochrony atmosfery, a takĪe wspierające rozwój odnawialnych Ĩródeá energii (np. maáych elektrowni wodnych, kotáownie na biopaliwo, itp.). Istnieje równieĪ moĪliwoĞü uzyskania dofinansowania z funduszy europejskich, szczególnie z Funduszy Strukturalnych. Szczególne wsparcie moĪna uzyskaü na budowĊ sieci wodno – kanalizacyjnych, modernizacji i rozbudowy systemów ciepáowniczych, budowy infrastruktury do produkcji i przesyáu energii odnawialnej, oraz innej technicznej (szczególnie dróg i mostów). Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 13. ZARZĄDZANIE OCHRONĄ ĝRODOWISKA W POWIECIE W niniejszym rozdziale przedstawiono zasady i instrumenty zarządzania Ğrodowiskiem wynikające z uprawnieĔ na szczeblu gminnym i powiatowym. Jako szczególny element wyróĪniono Program ochrony Ğrodowiska dla powiatu sztumskiego, który bĊdzie instrumentem koordynującym poszczególne dziaáania w zakresie ochrony Ğrodowiska na terenie powiatu. 13.1 INSTRUMENTY ZARZĄDZANIA ĝRODOWISKIEM Instrumenty sáuĪące do zarządzania Ğrodowiskiem wynikają z nastĊpujących aktów prawnych: ustawy Prawo ochrony Ğrodowiska, Ustawa o odpadach, Prawo o zagospodarowaniu przestrzennym, Ustawa o ochronie przyrody, Ustawa o Inspekcji Ochrony ĝrodowiska, Prawo geologiczne i górnicze, Prawo budowlane. Do instrumentów zarządzania Ğrodowiskiem naleĪą: - instrumenty prawne - instrumenty finansowe - instrumenty spoáeczne - instrumenty strukturalne Instrumenty prawne Program ochrony Ğrodowiska realizowany bĊdzie w oparciu o znowelizowane polskie prawo, zgodne z przepisami obowiązującymi w Unii Europejskiej. Realizacja Programu odbywaü siĊ bĊdzie zgodnie z zasadą zrównowaĪonego rozwoju, w oparciu o kompetencje organów zarządzających Ğrodowiskiem. Skáadają siĊ na nie w szczególnoĞci: - - - - - decyzje reglamentacyjne – pozwolenia: zintegrowane, na wprowadzanie gazów lub pyáów do powietrza, emitowanie haáasu do Ğrodowiska, emitowanie pól elektromagnetycznych, wytwarzanie odpadów, wprowadzanie Ğcieków do wód lub do ziemi, zezwolenia na gospodarowanie odpadami, pozwolenia wodno-prawne na szczególne korzystanie z wód, wykonywanie urządzeĔ wodnych, wykonywanie innych czynnoĞci i robót, budowli, które mają znaczenie w gospodarowaniu wodami lub w korzystaniu z wód, zezwolenia – koncesje wydane na podstawie Prawa geologicznego i górniczego, uzgadnianie w zakresie przestrzegania standardów ekologicznych decyzji o warunkach zabudowy oraz o pozwoleniu na budowĊ, rozbiórkĊ obiektu budowlanego, decyzji o pozwoleniu na zmianĊ sposobu uĪytkowania obiektu budowlanego lub jego czĊĞci przedsiĊwziĊü mogących znacząco oddziaáywaü na Ğrodowisko, cofniĊcie lub ograniczenie zezwolenia lub pozwolenia na korzystanie ze Ğrodowiska, decyzje naprawcze dotyczące zakresu i sposobu usuniĊcia przez podmiot korzystający ze Ğrodowiska przyczyn negatywnego oddziaáywania na Ğrodowisko i przywrócenia Ğrodowiska do stanu wáaĞciwego oraz zobowiązujące do usuniĊcia uchybieĔ, opáaty za korzystanie ze Ğrodowiska, administracyjne kary pieniĊĪne, decyzje zezwalające na usuwanie drzew i krzewów, programy dostosowawcze dotyczące przywracania standardów jakoĞci Ğrodowiska do stanu wáaĞciwego, decyzje wstrzymujące oddanie do uĪytku instalacji lub obiektu, a takĪe wstrzymujące uĪytkowanie instalacji lub obiektu, decyzje o zakazie produkcji, importu, wprowadzania do obrotu, kontrole przestrzegania prawa ochrony Ğrodowiska i zobowiązaĔ wynikających z decyzji, oceny oddziaáywania na Ğrodowisko. 145 Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 Wymienione instrumenty prawne bĊdą stosowane przez WojewodĊ Pomorskiego, Marszaáka Województwa Pomorskiego, StarostĊ Sztumskiego, Wojewódzkiego Inspektora Ochrony ĝrodowiska, Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w GdaĔsku, zgodnie z kompetencjami wymienionych organów. Organy przedstawicielskie mogą ustanawiaü inne skáadniki prawa miejscowego, w szczególnoĞci dotyczącego gospodarowania Ğrodowiskiem i zrównowaĪonego rozwoju. Bardzo istotne dla wdraĪania zaáoĪeĔ Programu są przepisy prawa miejscowego ustalone przez: - WojewodĊ Pomorskiego dotyczące ochrony cennych obiektów przyrodniczych, rady gmin powiatu sztumskiego dotyczące miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, zasad utrzymania czystoĞci i porządku w gminach, zasad zbiorowego zaopatrzenia w wodĊ i zbiorowego odprowadzania Ğcieków, ochronĊ niektórych obiektów cennych przyrodniczo ustalonych przez radĊ gminy. Wymienione instrumenty prawne pomogą w terminowej realizacji Programu ochrony Ğrodowiska pod warunkiem, iĪ wszystkie w/w organy ochrony Ğrodowiska i podmioty korzystające ze Ğrodowiska bĊdą wywiązywaü siĊ ze swoich zadaĔ. Instrumenty finansowe Do instrumentów finansowych naleĪą: - - - opáaty za gospodarcze korzystanie ze Ğrodowiska – za emisje zanieczyszczeĔ do powietrza, za skáadowanie odpadów, za odprowadzanie Ğcieków do wód lub do ziemi, za pobór wody powierzchniowej lub podziemnej itp., opáaty eksploatacyjne za pozyskiwanie kopalin, administracyjne kary pieniĊĪne w zakresie przekroczeĔ okreĞlonych limitów w pozwoleniach, naruszenie decyzji zatwierdzających eksploatacjĊ skáadowiska odpadów lub decyzji okreĞlających miejsce i sposób magazynowania odpadów, odpowiedzialnoĞü cywilna w zakresie szkód spowodowanych oddziaáywaniem na Ğrodowisko, kredyty i dotacje z funduszy ochrony Ğrodowiska i gospodarki wodnej oraz innych funduszy, w tym fundusze przedakcesyjne oraz fundusze strukturalne oraz Fundusz SpójnoĞci, pomoc publiczna w postaci preferencyjnych poĪyczek, kredytów, dotacji, odroczeĔ rozáoĪenia na raty itp., opáaty produktowe i depozytowe, budĪety samorządów i PaĔstwa, Ğrodki wáasne przedsiĊbiorców i mieszkaĔców. Instrumenty spoáeczne Instrumenty spoáeczne okreĞlone zostaáy najdokáadniej w Konwencji o dostĊpie do informacji, udziale spoáeczeĔstwa w podejmowaniu decyzji oraz o dostĊpie do sprawiedliwoĞci w sprawach dotyczących Ğrodowiska, podpisanej w 1999r. w Aarhus (konwencja zostaáa ratyfikowana przez PolskĊ, a jej tekst zostaá ogáoszony w Dz.U. Nr 78 z 2003r). Art. 7 Konwencji nakazuje zagwarantowanie udziaáu spoáeczeĔstwa w przygotowaniu planów i programów mających znaczenie dla Ğrodowiska, a wiĊc takĪe powiatowego programu ochrony Ğrodowiska. OkreĞla teĪ podstawowe obowiązki organów w zakresie zapewnienia udziaáu spoáecznego: - ustalenia zakresu podmiotowego konsultacji, ustalenia rozsądnych norm czasowych na poszczególne etapy konsultacji, przeprowadzenie konsultacji odpowiednio wczeĞnie w toku procedury decyzyjnej, gdy wszystkie warianty są jeszcze moĪliwe, a udziaá spoáeczeĔstwa moĪe byü skuteczny, naleĪyte uwzglĊdnienie konsultacji spoáecznych przy wydawaniu decyzji. 146 Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 Organy mają swobodĊ okreĞlania szczegóáowych sposobów powiadamiania spoáeczeĔstwa, metod zbierania uwag i wniosków, czasu trwania konsultacji. Do instrumentów spoáecznych naleĪą równieĪ: - edukacja ekologiczna, omówiona w osobnym rozdziale, wspóápraca i budowanie partnerstwa (wáączenie do realizacji programu jak najszerszej liczby osób, system szkoleĔ i doksztaáceĔ, wspóápraca zadaniowa z poszczególnymi sektorami gospodarki, wspóápraca z instytucjami finansowymi). Instrumenty strukturalne Instrumenty strukturalne to gáównie opracowania o charakterze strategicznym i planistycznym, omówione szczegóáowo w rozdziale 4. Dokumenty te okreĞlają gáówne cele i kierunki dziaáaĔ w ramach rozwoju gospodarczego, spoáecznego i ochrony Ğrodowiska. Program ochrony Ğrodowiska jest zgodny z zapisami powyĪszych dokumentów. 13.2 ZARZĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ĝRODOWISKA Zarządzanie programem ochrony Ğrodowiska wynika przede wszystkim z uprawnieĔ samorządu w zakresie ochrony Ğrodowiska, które dotyczą m.in.: 1. Opracowanie powiatowego i gminnego planu ochrony Ğrodowiska; 2. Zachowania i zwiĊkszania zasiĊgu przestrzennego kompleksów leĞnych, w tym: wdraĪania programu zalesieĔ, realizacji wielofunkcyjnego, zrównowaĪonego modelu gospodarki leĞnej (wg planów urządzania lasów); 3. Ochrony wód powierzchniowych i podziemnych (pozwolenia wodno-prawne) poprzez: wprowadzanie stref ochronnych poĞrednich od ujĊü wód i okreĞlanie zasad gospodarowania w strefach, ograniczanie i eliminacja zanieczyszczeĔ wód, zapobieganie niekorzystnym zmianom naturalnych przepáywów wody albo naturalnych poziomów zwierciadáa wody; 4. Promowania ekologicznych kierunków i form zagospodarowania na obszarach o duĪych wartoĞciach Ğrodowiska przyrodniczego (parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu); 5. Organizowania stanowisk ratownictwa przeciwpowodziowego; Zadania samorządów gminnych obejmują m.in.: uwzglĊdnianie uwarunkowaĔ przyrodniczych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego (opracowania ekofizjograficzne, prognozy oddziaáywania na Ğrodowisko); - wspieranie zalesieĔ i zadrzewieĔ na gruntach marginalnych i maáo przydatnych dla rolnictwa (wprowadzanie zalesieĔ do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego); - uporządkowanie gospodarki Ğciekowej; - realizacjĊ planu gospodarki odpadami; - budowĊ maáych zbiorników retencyjnych; - ochronĊ obszarów cennych przyrodniczo – ustanawianie form ochrony przyrody takich jak: obszary chronionego krajobrazu, uĪytki ekologiczne, zespoáy przyrodniczo-krajobrazowe, stanowiska dokumentacyjne i pomniki przyrody; - tworzenie pasów zieleni wysokiej wokóá obiektów uciąĪliwych; - uwzglĊdnianie obszarów naraĪonych na niebezpieczeĔstwo powodzi (obszary bezpoĞredniego zagroĪenia i obszary potencjalnego zagroĪenia powodzią) w opracowaniach planistycznych m. in. miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego i decyzjach o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego. 147 Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 Zadania samorządu obejmują równieĪ sprawy z zakresu bezpoĞrednich kontaktów z uĪytkownikami Ğrodowiska (wydawanie decyzji zezwalających na korzystanie ze Ğrodowiska i okreĞlających warunki jego korzystania np. decyzja o dopuszczalnej emisji, pozwolenia wodno-prawne, koncesje na wydobywanie kopalin, uzgadnianie sposobu zagospodarowania odpadów) oraz pozyskiwania danych o rodzaju i skali korzystania z zasobów Ğrodowiska. Organy te posiadają teĪ uprawnienia w zakresie ustalania dodatkowych wymagaĔ sáuĪących ochronie Ğrodowiska na okreĞlonych obszarach (np. tworzenie obszarów ograniczonego uĪytkowania) oraz przeciwdziaáania zagroĪeniom Ğrodowiska w sytuacjach nadzwyczajnych (ochrona przeciwpowodziowa, plany operacyjno-ratownicze na wypadek awarii przemysáowych). W zakresie ochrony Ğrodowiska zadania wykonują ponadto organy administracji niezespolonej m.in. regionalne zarządy gospodarki wodnej, nadleĞnictwa. DuĪą rolĊ w realizacji zadaĔ na rzecz ochrony Ğrodowiska peánią instytucje niepaĔstwowe: jednostki badawczo-rozwojowe, agencje, fundacje, organizacje gospodarcze i spoáeczne organizacje ekologiczne. AktywnoĞü organizacji zwiĊksza niezbĊdne zaangaĪowanie szerokich krĊgów spoáeczeĔstwa w sprawy ochrony Ğrodowiska oraz podnosi ĞwiadomoĞü ekologiczną. Dziaáania tych organizacji są szczególnie widoczne w obronie przed wzrostem lokalnych uciąĪliwoĞci Ğrodowiskowych oraz w organizowaniu masowych imprez (np. DzieĔ Ziemi, Sprzątanie ĝwiata). Zarządzanie Ğrodowiskiem przez podmioty gospodarcze korzystające ze Ğrodowiska odbywa siĊ m. in. poprzez: - dotrzymywanie wymagaĔ wynikających z przepisów prawa, - modernizacje technologii w celu ograniczenia lub wyeliminowania uciąĪliwoĞci dla Ğrodowiska, - instalowanie urządzeĔ sáuĪących ochronie Ğrodowiska, - staáą kontrolĊ emisji zanieczyszczeĔ (monitoring). Struktura zarządzania Ğrodowiskiem Za realizacjĊ programu ochrony Ğrodowiska odpowiedzialne są wáadze powiatu, które powinny wyznaczyü koordynatora (kierownika) wdraĪania programu. Taką rolĊ, w imieniu Starosty Sztumskiego, powinien peániü Wydziaá Ochrony ĝrodowiska (np. Naczelnik Wydziaáu). Koordynator bĊdzie wspóápracowaá ĞciĞle z Radą Powiatu, przedstawiając okresowe sprawozdania z realizacji programu. Ponadto, proponuje siĊ powoáaü zespóá konsultacyjny, którego zadaniem bĊdzie wdroĪenie oraz nadzór nad realizacją Programu, a takĪe opracowywanie sprawozdaĔ z postĊpu realizacji i zgodnoĞci dziaáaĔ zapisanych w Programie. Zadania z zakresu ochrony Ğrodowiska realizowane bĊdą równieĪ przez poszczególne wydziaáy Starostwa Powiatowego i jednostek budĪetowych mu podlegáych, zgodnie z przyjĊtym schematem organizacyjnym. CzĊĞü zadaĔ bĊdzie wykonywana przez spóáki komunalne lub podmioty prywatne wyáonione w drodze publicznych przetargów. Powiat bĊdzie peániá rolĊ koordynatora takich dziaáaĔ. Od wykonawców odbierane bĊdą sprawozdania z wykonania zadania, przekazywane do kierowników poszczególnych wydziaáów. W okresach rocznych sporządzane bĊdą nastĊpnie raporty przedstawiające postĊp we wdraĪaniu zadaĔ i celów zawartych w Programie. BezpoĞrednim realizatorem programu bĊdą takĪe podmioty gospodarcze planujące i realizujące inwestycje zgodnie z kierunkami nakreĞlonymi przez program i samorząd powiatowy. BezpoĞrednim odbiorcą programu bĊdzie spoáeczeĔstwo powiatu. Do najwaĪniejszych zadaĔ w ramach zarządzania programem i Ğrodowiskiem są: 1. WdraĪanie programu ochrony Ğrodowiska dla powiatu sztumskiego: 148 Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 - koordynacja wdraĪania programu - ocena realizacji celów krótkoterminowych - raporty o stopniu wykonania programu - weryfikacja celów krótkoterminowych i gáównych dziaáaĔ 2. Edukacja ekologiczna, komunikacja ze spoáeczeĔstwem, system informacji o Ğrodowisku: - rozwój róĪnorodnych form edukacji, - dostĊp do informacji o Ğrodowisku i jego ochronie, - wykorzystanie mediów w celach informowania spoáeczeĔstwa o podejmowanych i planowanych dziaáaniach z zakresu ochrony Ğrodowiska, - wydawanie broszur i ulotek informacyjnych, - szersze wáączanie siĊ organizacji pozarządowych w proces edukacji ekologicznej. 3.Wspieranie zakáadów/instytucji wdraĪających system zarządzania Ğrodowiskiem 14. MONITORING PROGRAMU I ĝRODOWISKA Kontrola realizacji Programu ochrony Ğrodowiska wymaga oceny stopnia realizacji przyjĊtych w nim celów i dziaáaĔ, przewidzianych do wykonania w okreĞlonym terminie. NaleĪy systematycznie oceniaü teĪ stopieĔ rozbieĪnoĞci miĊdzy zaáoĪeniami a realizacją programu oraz analizowaü przyczyny tych niespójnoĞci. Zgodnie z Ustawą o ochronie Ğrodowiska, Zarząd Powiatu co 2 lata sporządza raport z wykonania programu ochrony Ğrodowiska i przedstawia go Radzie Powiatu. W przypadku Programu ochrony Ğrodowiska dla powiatu sztumskiego, pierwszy raport powinien obejmowaü okres 2004-2005, a drugi okres 2006-2007 - oba znajdujące siĊ w zasiĊgu celów krótkoterminowych. Po wykonaniu pierwszego raportu istnieje moĪliwoĞü wprowadzenia aktualizacji programu na najbliĪsze dwa lata. Caáy program bĊdzie aktualizowany co cztery lata. NaleĪy tu zaznaczyü, Īe ze wzglĊdu na brak wielu aktów wykonawczych do Prawa ochrony Ğrodowiska i do ustaw komplementarnych, w miarĊ ich wchodzenia w Īycie Program powinien byü korygowany. Podstawowe dziaáania mające na celu kontrolĊ wdraĪania programu to: - sporządzenie raportu co dwa lata, oceniającego postĊp wdraĪania programu ochrony Ğrodowiska - aktualizacja celów krótkoterminowych na nastĊpne dwa lata - aktualizacja polityki dáugoterminowej co cztery lata W celu wáaĞciwej oceny stopnia wdraĪania Programu ochrony Ğrodowiska konieczne jest ustalenie zasad przedstawiania postĊpów w realizacji programu. Dobrymi miernikami wyznaczającymi stan Ğrodowiska i presji na Ğrodowisko są wskaĨniki, których podstawowym zadaniem jest zobiektywizowanie oceny realizacji celów. Wedáug Polityki Ekologicznej PaĔstwa do gáównych mierników naleĪy zaliczyü: - - - stopieĔ zmniejszenia róĪnicy (w %) miĊdzy faktycznym zanieczyszczeniem Ğrodowiska (np. depozycją lub koncentracją poszczególnych zanieczyszczeĔ w powietrzu, wodzie, glebie), a zanieczyszczeniem dopuszczalnym (lub áadunkiem krytycznym); iloĞü uĪywanej energii, materiaáów, wody oraz iloĞü wytwarzanych odpadów i emitowanych zanieczyszczeĔ w przeliczeniu na jednostkĊ dochodu narodowego lub wielkoĞü produkcji (wyraĪoną w jednostkach fizycznych lub wartoĞcią sprzedaną); stosunek uzyskiwanych efektów ekologicznych do ponoszonych nakáadów (dla oceny programów i projektów inwestycyjnych w ochronie Ğrodowiska); techniczno-ekologiczne charakterystyki materiaáów, urządzeĔ, produktów (np. zawartoĞü oáowiu w benzynie, zawartoĞü rtĊci w bateriach, jednostkowa emisja wĊglowodorów przy eksploatacji 149 Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 samochodu, poziom haáasu w czasie pracy samochodu itp.); zgodnie z zasadą dostĊpu do informacji dane te powinny byü ujawniane na etykietach lub w dokumentach technicznych produktów. Dodatkowo przy ocenie skutecznoĞci realizacji wg polityki ekologicznej paĔstwa dla programu ochrony Ğrodowiska bĊdą stosowane wskaĨniki spoáeczno-ekonomiczne: - - poprawa stanu zdrowia obywateli, mierzona przy pomocy takich mierników jak dáugoĞü Īycia, spadek umieralnoĞci niemowląt, spadek zachorowalnoĞci na obszarach, w których szkodliwe oddziaáywanie na Ğrodowisko i zdrowie wystĊpują w szczególnie duĪym natĊĪeniu (obszary najsilniej zurbanizowane i uprzemysáowione) zmniejszenie zuĪycia energii, surowców i materiaáów na jednostkĊ produkcji oraz zmniejszenie caákowitych przepáywów materiaáowych w gospodarce; zmniejszenie tempa przyrostu obszarów wyáączanych z rolniczego i leĞnego uĪytkowania dla potrzeb innych sektorów produkcji i usáug materialnych; coroczny przyrost netto miejsc pracy w wyniku realizacji przedsiĊwziĊü ochrony Ğrodowiska. Poza wskaĨnikami spoáeczno-ekonomicznymi stosuje siĊ wskaĨniki stanu Ğrodowiska i presji na Ğrodowisko: - zmniejszenie áadunku zanieczyszczeĔ odprowadzanych do wód lądowych poprawĊ jakoĞci wód páynących, stojących i wód podziemnych, a szczególnie gáównych zbiorników wód podziemnych, poprawĊ jakoĞci wody do picia oraz speánienie przez wszystkie te rodzaje wód wymagaĔ jakoĞciowych obowiązujących w Unii Europejskiej; - poprawĊ jakoĞci powietrza poprzez zmniejszenie emisji zanieczyszczeĔ powietrza (zwáaszcza zanieczyszczeĔ szczególnie szkodliwych dla zdrowia i zanieczyszczeĔ wywierających najbardziej niekorzystny wpáyw na ekosystemy, a wiĊc przede wszystkim metali ciĊĪkich, trwaáych zanieczyszczeĔ organicznych, substancji zakwaszających, pyáów i lotnych związków organicznych); - zmniejszenie uciąĪliwoĞci haáasu, przede wszystkim poziomu haáasu na granicy wáasnoĞci wokóá obiektów przemysáowych, haáasu ulicznego w miastach oraz haáasu wzdáuĪ tras komunikacyjnych; - zmniejszenie iloĞci wytwarzanych i skáadowanych odpadów, rozszerzenie zakresu ich gospodarczego wykorzystania oraz ograniczenie zagroĪeĔ dla Ğrodowiska ze strony odpadów niebezpiecznych; - ograniczenie degradacji gleb, zmniejszenie powierzchni obszarów zdegradowanych na terenach poprzemysáowych, w tym likwidacja starych skáadowisk odpadów, zwiĊkszenie skali przywracania obszarów bezpoĞrednio lub poĞrednio zdegradowanych przez dziaáalnoĞü gospodarczą do stanu równowagi ekologicznej, ograniczenie pogarszania siĊ jakoĞci Ğrodowiska w jednostkach osadniczych i powstrzymanie procesów degradacji zabytków kultury; - wzrost lesistoĞci, rozszerzenie renaturalizacji obszarów leĞnych oraz wzrost zapasu i przyrost masy drzewnej, a takĪe wzrost poziomu róĪnorodnoĞci biologicznej ekosystemów leĞnych i poprawa stanu zdrowotnoĞci lasów bĊdących pod wpáywem zanieczyszczeĔ powietrza , wody lub gleby; - zahamowanie zaniku gatunków roĞlin i zwierząt oraz zaniku ich naturalnych siedlisk; - zmniejszenie negatywnej ingerencji w krajobrazie oraz ksztaátowanie estetycznego krajobrazu zharmonizowanego z otaczającą przyrodą. W celu oceny realizacji dziaáaĔ okreĞlonych w Programie na rzecz ochrony Ğrodowiska wykorzystywany bĊdzie system paĔstwowego monitoringu prowadzonego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony ĝrodowiska, Wojewódzką i Powiatową StacjĊ Sanitarno-Epidemiologiczną, a takĪe instytucje i placówki badawcze zajmujące siĊ zagadnieniami z zakresu ochrony Ğrodowiska. W wyniku przeprowadzonych pomiarów i ocen stanu Ğrodowiska dostarczone bĊdą informacje w zakresie: czystoĞci wód powierzchniowych i podziemnych, stanu powietrza atmosferycznego, haáasu i promieniowania niejonizującego, gospodarki odpadami, powstaáych awarii oraz przyrody oĪywionej. 150 Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 PoniĪej, przedstawiono propozycjĊ wskaĨników dla oceny realizacji Programu ochrony Ğrodowiska dla powiatu sztumskiego. Tabela 58 WskaĨniki oceny realizacji programu dla powiatu sztumskiego Lp. 1. 2. 3. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 24. WSKAĩNIK DANE DLA DANE DLA WOJEWÓDZTWA POWIATU Stan na 31.12.2004 (wg GUS) A. WSKAħNIKI STANU ĝRODOWISKA I ZMIANY PRESJI NA ĝRODOWISKO pobór wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludnoĞci 256 hm3 1,8 hm3 3 ĝcieki przemysáowe i komunalne wymagające oczyszczania 0,9 hm3 149,3 hm odprowadzane bezpoĞrednio do wód powierzchniowych lub do ziemi ĝcieki przemysáowe wymagające oczyszczania odprowadzane 51286 dam3 5 dam3 bezpoĞrednio do wód powierzchniowych lub do ziemi udziaá Ğcieków (przemysáowych i komunalnych) 10,2 hm3 0,0 hm3 nieoczyszczonych odprowadzanych siecią kanalizacyjną udziaá Ğcieków oczyszczonych biologicznie, chemicznie i z 132,2 hm3 0,9 hm3 podwyĪszonym usuwaniem biogenów w ogólnej iloĞci Ğcieków oczyszczonych áadunek BZT5 w oczyszczonych Ğciekach komunalnych b.d. b.d. ludnoĞü miast korzystająca z sieci kanalizacyjnej ludnoĞü korzystająca z oczyszczalni Ğcieków 74,8% 53,3% stopieĔ wykorzystania odpadów komunalnych b.d. b.d. stopieĔ wykorzystania odpadów przemysáowych b.d. b.d. wielkoĞü emisji zanieczyszczeĔ pyáowych do powietrza z 5152 3 zakáadów szczególnie uciąĪliwych w t. wielkoĞü emisji zanieczyszczeĔ gazowych do powietrza (bez 42968 57 CO2) z zakáadów szczególnie uciąĪliwych udziaá energii odnawialnej w caákowitym zuĪyciu energii b.d. b.d. pierwotnej udziaá powierzchni terenów o przekroczonych wartoĞciach b.d. b.d. dopuszczalnych stĊĪeĔ podstawowych substancji zanieczyszczających powietrze lesistoĞü (% ogólnej powierzchni jednostki administracyjnej) b.d. 16,4 Powierzchnia o szczególnych walorach przyrodniczych 594326 16358 prawnie chroniona w [ha] i % powierzchni ogóáem 32,5% (22,4) powierzchnia gruntów zdegradowanych i zdewastowanych b.d. b.d. wymagających rekultywacji Odpady w tys. ton (z wyáączeniem komunalnych) wytworzone 1990 0 w ciągu roku Odpady komunalne staáe wywiezione w ciągu roku w tys. ton 570,1 8,9 nakáady inwestycyjne na ochronĊ Ğrodowiska w mln zá 275,5 8,6 nakáady inwestycyjne na gospodarkĊ wodną w mln zá 72,3 2,8 B. WSKAħNIKI ĝWIADOMOĝCI SPOàECZNEJ liczba, jakoĞü i skutecznoĞü kampanii edukacyjno b.d. b.d. informacyjnych Porównanie informacji okreĞlonych na podstawie pomiarów i ocen do stanu bazowego bĊdzie efektem realizacji zaáoĪonych celów i dziaáaĔ o programie. Istotne znaczenie maja teĪ mierniki ĞwiadomoĞci spoáecznej (m.in. edukacja ekologiczna w zakresie ochrony Ğrodowiska na terenie powiatu). 15. ANALIZA MOĩLIWYCH DO ZASTOSOWAē ROZWIĄZAē W OPARCIU O OCENĉ INFRASTRUKTURY POWIATU, ORGANIZACJĄ WEWNĉTRZNĄ I ZARZĄDZANIE OCHRONĄ ĝRODOWISKA W POWIECIE ORAZ SYTUACJĉ FINANSOWĄ. 151 Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 W wyniku analizy stanu aktualnego Ğrodowiska na terenie powiatu sztumskiego okreĞlono cele dáugo- i krótkoterminowe oraz wytyczono kierunki dziaáaĔ zmierzające do poprawy stanu poszczególnych jego komponentów, a takĪe okreĞlono priorytetowe przedsiĊwziĊcia ekologiczne. Analizując moĪliwoĞü zastosowania przedstawionych rozwiązaĔ w oparciu o uwarunkowania dotyczące istniejącej infrastruktury, organizacji i zarządzania ochroną Ğrodowiska oraz sytuacjĊ finansową w powiecie, stwierdzono, Īe wszystkie zaproponowane przedsiĊwziĊcia są moĪliwe do zrealizowania uwzglĊdniając nastĊpujących warunki: - etapowoĞü wdraĪania przewidzianych do realizacji zadaĔ, powoáanie zespoáu konsultacyjnego, którego zadaniem byáby nadzór w zakresie wdraĪania, realizacji oraz monitoringu funkcjonowania programu, pozyskanie dodatkowych Ğrodków finansowych na realizacjĊ przewidzianych w planie zadaĔ inwestycyjnych i pozainwestycyjnych. Jako zagroĪenia dla realizacji Programu uznano: zmianĊ uwarunkowaĔ prawnych, mających wpáyw na zmianĊ zakresu obowiązków dla wáadz powiatu oraz mających wpáyw na sytuacjĊ finansową powiatu, niewáaĞciwe zarządzanie wdraĪaniem Programu, monitorowanie efektów, brak korekt i uprzedzania ewentualnych zagroĪeĔ, nieumiejĊtnoĞü pozyskania funduszy na realizacjĊ zamierzonych dziaáaĔ, brak koordynacji pomiĊdzy gminami, a takĪe brak wspóápracy ponadregionalnej w zakresie niektórych dziaáaĔ, wystąpienie nagáych, nieprzewidzianych awarii lub klĊsk, które spowodują koniecznoĞü innego rozdysponowania Ğrodków finansowych. WdroĪenie celów i zadaĔ wytyczonych w programie wymaga wspóápracy wielu jednostek i organizacji. Są to grupy podmiotów, których zadaniem jest: - organizacja i zarządzanie programem, - realizacja celów i zadaĔ okreĞlonych w programie, - nadzór i monitoring realizacji programu. PoniĪej przedstawiono grupy podmiotów związane z wykonywaniem programu: 1. Zadania w zakresie organizacji i zarządzania programem realizowane powinny byü przez nastĊpujące podmioty: Starosta Powiatu Sztumskiego Zarząd Powiatu RadĊ Powiatu Starostwo Powiatowe w Sztumie Podmioty, które bĊdą realizowaü zadania przedstawione w programie: Starosta Powiatu Sztumskiego Starostwo Powiatowe w Sztumie przedsiĊbiorstwa z sektora gospodarczego Lasy PaĔstwowe biura projektowe stowarzyszenia fundacje inwestorzy zewnĊtrzni pracownie architektoniczne 152 Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 przedsiĊbiorstwa wodno - kanalizacyjne przedsiĊbiorstwa budowlane przedsiĊbiorstwa energetyki cieplnej przedsiĊbiorstwa transportowe Podmioty nadzorujące i kontrolujące przebieg realizacji i efekty programu: Wojewódzki Inspektorat Ochrony ĝrodowiska w GdaĔsku Wojewódzka i Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna Starostwo Powiatowe w Sztumie Podmioty korzystające gospodarczo ze Ğrodowiska (podmioty z sektora przemysáowego, usáug, rolnictwa) Ogóá spoáeczeĔstwa powiatu sztumskiego - adresaci programu 16. HARMONOGRAM OPERACYJNO – FINANSOWY NA LATA 2004 - 2007 Dla realizacji wytyczonych celów, konieczne jest podjĊcie konkretnych dziaáaĔ organizacyjnych i inwestycyjnych. W tabeli poniĪej zestawiono zadania Programu ochrony Ğrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 – 2007. Harmonogram rzeczowo – finansowy przedstawia listĊ przedsiĊwziĊü przewidzianych do realizacji w latach 2004 –2007, którą opracowano m.in. w oparciu o wyznaczone priorytety w zakresie ochrony Ğrodowiska. Na liĞcie znalazáy siĊ takĪe przedsiĊwziĊcia: - proponowane do finansowania ze Ğrodków UE na lata 2004 – 2007 w ramach dziaáaĔ lokalnych i regionalnych, wynikające z obowiązku speánienia norm i zapisów w obowiązujących aktach prawnych, zawarte w Programie ochrony Ğrodowiska dla województwa pomorskiego. UwzglĊdniono równieĪ zadania zgáoszone w planach inwestycyjnych miast i gmin powiatu oraz przez przedsiĊbiorstwa z terenu powiatu. 153 Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 154 Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 Lp. 1. Zadanie Typ zadania Budowa sieci wodociągowej z przyáączami do wsi: Bukowo, Telkwice, Tropy Szt. Wymiana zbiornika bezodpáywowego na Ğcieki bytowe w Monasterzysku Wielkim Budowa sieci kanalizacyjnej dla miejscowoĞci Kielmy, Stare Miasto, Folwark, Nowy Folwark, Milikowo Budowa oczyszczalni Ğcieków mechaniczno – biologicznej w MyĞlicach oraz kanalizacyjnej koordynowane 5. Budowa oczyszczalni Ğcieków mechaniczno – biologicznej w Starym Dzierzgoniu oraz sieci kanalizacyjnej koordynowane 6. Budowa kanalizacji sanitarnej na ulicy KoĞciuszki w Mikoáajkach Pomorskich koordynowane 7. Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowoĞci CierpiĊta gmina Mikoáajki Pomorskie koordynowane 8. Eliminacja nieszczelnych zbiorników gromadzenia Ğcieków (szamb), kontrola zagospodarowania Ğcieków bytowo – gospodarczych i przemysáowych na terenach nieskanalizowanych 2. 3. 4. koordynowane koordynowane koordynowane koordynowane Termin Realizatorzy Efekty dziaáaĔ i uwagi realizacji Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych 03.2004 – Urząd Gminy Stary Targ sieü dáugoĞci 5058 m., przyáącza 90 06.2004 szt. (2530 m.) Odbiór Ğcieków bytowych w iloĞci 10,4 m3/d 2006 - 2010 Gmina Stary DzierzgoĔ Wybudowanie 18 km sieci kanalizacyjnej, odbiór Ğcieków bytowych od 821 mieszkaĔców 2006 - 2010 Gmina Stary DzierzgoĔ Wybudowanie oczyszczalni o przepustowoĞci 150 m3/d, odbiór i oczyszczanie Ğcieków od 1715 mieszkaĔców 2011 - 2015 Gmina Stary DzierzgoĔ Wybudowanie oczyszczalni o przepustowoĞci 150 m3/d, odbiór i oczyszczanie Ğcieków od 1083 mieszkaĔców 09.2003 – Gmina Mikoáajki Przyáączenie okoáo 60 posesji, 12.2003 Pomorskie zmniejszenie iloĞci Ğcieków dostających siĊ do wód gruntowych 2004 Gmina Stary DzierzgoĔ ħródáa finansowania Szacunkowy koszt w zá SAPARD (406 800) 833 600 Urząd Gminy (50%), PFOĝiGW (50%) Urząd Gminy (25%), Ğrodki pozabudĪetowe (75%) Urząd Gminy (25%), Ğrodki pozabudĪetowe (75%) 18 000 Urząd Gminy (25%), Ğrodki pozabudĪetowe (75%) Urząd Gminy, WFOĝiGW, Spoáeczny Komitet Budowy Kanalizacji 04.2004 – Urząd Gminy Mikoáajki Zmniejszona zostanie iloĞü Ğcieków Urząd Gminy, 06.2004 Pomorskie przedostających siĊ do wód WFOĝiGW, gruntowych, zostaną zlikwidowane Spoáeczny Komitet bezodpáywowe zbiorniki szamb Budowy Kanalizacji 2004 - 2007 UrzĊdy Gmin poprawa jakoĞci wód StraĪ Miejska powierzchniowych i podziemnych fundusze ekologiczne Ğrodki inwestorów 3 6000 000 11 000 000 8 000 000 300 000 300 000 1 000 000 9. Uporządkowanie systemów odwodnieniowych – modernizacja rowów melioracyjnych koordynowane 2004 - 2007 UrzĊdy Gmin UrzĊdy melioracyjne poprawa stosunków gruntowo wodnych BudĪety gmin budĪet paĔstwa fundusze ekologiczne 1 000 000 10 Edukacja mieszkaĔców w zakresie koordynowane moĪliwoĞci i koniecznoĞci oszczĊdzania wody w gospodarstwach domowych 2004 - 2007 zwiĊkszenie ĞwiadomoĞci ekologicznej mieszkaĔców powiatu fundusze ekologiczne 100 000 11 Budowa przydomowych oczyszczalni koordynowane 2004 - 2007 Starostwo Powiatowe UrzĊdy Gmin organizacje samorządowe i pozarządowe UrzĊdy Miast i Gmin poprawa jakoĞci wód fundusze ekologiczne b.d. 155 Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 Lp. 12 13 1. 2. 3 4 Zadanie Ğcieków na terenach wiejskich powiatu lub o zabudowie rozproszonej i w aglomeracjach o RLM mniejszej niĪ 2000 Odmulanie, regulacja i renowacja koryt koordynowane rzek i kanaáów melioracyjnych Zainstalowanie liczników do pomiaru koordynowane zuĪytej wody Wymiana pieca miaáowego CO 6 7 Modernizacja ciepáociągów 8 9 1 koordynowane Inwentaryzacja Ĩródeá zorganizowanej i koordynowane rozproszonej emisji zanieczyszczeĔ do atmosfery Opracowanie planów zaopatrzenia w koordynowane ciepáo, energiĊ elektryczną i gaz Modernizacja kotáowni wĊglowych bĊdących w gestii miast i gmin Zmiana struktury grzewczej w miejscowoĞciach Gazyfikacja miejscowoĞci 5 Typ zadania Termin realizacji Realizatorzy przedsiĊbiorstwa wodno – kanalizacyjne prywatni inwestorzy 2004 - 2007 poprawa bezpieczeĔstwa powodziowego 2004 - 2007 przedsiĊbiorstwa spadek poboru wody wodociągowe wzrost ĞwiadomoĞci mieszkaĔców prywatni inwestorzy odnoĞnie koniecznoĞci oszczĊdzania wody Koszty ogóáem: 58 651 600 PLN Ochrona powietrza atmosferycznego 07.2004 – Urząd Gminy Mikoáąjki ograniczenie emisji zanieczyszczeĔ 08.2004 Pomorskie do atmosfery 2004 - 2005 Starostwo Powiatowe moĪliwoĞü zapobiegania UrzĊdy Miast i Gmin zanieczyszczeniom u Ĩródáa ich powstawania 2004 - 2006 UrzĊdy Miast i Gmin zaplanowanie procesu zmian w infrastrukturze technicznej powiatu 2004 - 2007 UrzĊdy Miast i Gmin koordynowane 2004 - 2007 koordynowane 2004 - 2007 koordynowane 2004 - 2007 DoposaĪenie stacji diagnostycznych w koordynowane zakresie przyrządów pomiarowych umoĪliwiających pomiar emisji gazów silnikowych Kontrola pojazdów pod kątem koordynowane dotrzymania wymaganych poziomów stĊĪeĔ zanieczyszczeĔ w spalinach 2004 -2006 UrzĊdy Miast i Gmin inwestorzy prywatni UrzĊdy Miast i Gmin inwestorzy prywatni Starostwo Powiatowe UrzĊdy Miast i Gmin przedsiĊbiorstwa ciepáownicze wáaĞciciele stacji 2004 - 2007 StraĪ Miejska, Policja koordynowane powierzchniowych i podziemnych RZWG GdaĔsk koordynowane Inwentaryzacja Ĩródeá uciąĪliwoĞci Efekty dziaáaĔ i uwagi x przedsiĊbiorstwa wodno - kanalizacyjne Ğrodki inwestorów x Urząd Gminy, WFOĝiGW fundusze ekologiczne 10 000 budĪety miast i gmin fundusze ekologiczne Zmniejszenie niskiej emisji budĪety miast i gmin fundusze ekologiczne Ograniczenie niskiej emisji Ğrodki inwestorów budĪety miast i gmin Ograniczenie niskiej emisji Ğrodki inwestorów fundusze ekologiczne ograniczenie strat ciepáa przy budĪety miast i gmin przesyáaniu go do mieszkaĔ Ğrodki wáasne inwestorów fundusze ekologiczne Eliminacja z ruchu drogowego Ğrodki inwestorów pojazdów nie speániających wymagaĔ fundusze pomocowe emisji spalin fundusze ekologiczne 100 000 5 000 b.d. b.d. b.d. b.d. 200 000 x Koszty ogóáem: 315 000 Ochrona przed haáasem Starostwo Powiatowe Baza danych o Ĩródáach uciąĪliwoĞci 156 Ğrodki UE Szacunkowy koszt w zá budĪet paĔstwa ograniczenie emisji komunikacyjnej 2004 ħródáa finansowania kierowcy pojazdów fundusze ekologiczne 5 000 Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 Lp. 2 3 Zadanie Typ zadania akustycznej Opracowanie map akustycznych dla koordynowane obszarów poáoĪonych wzdáuĪ dróg, których eksploatacja moĪe powodowaü negatywne oddziaáywanie na Ğrodowisko Opracowanie programów ograniczania koordynowane haáasu na obszarach, na których poziom haáasu przekracza dopuszczalną wartoĞü Termin realizacji 2005 2006 - 2007 4 Budowa zabezpieczeĔ przed koordynowane uciąĪliwoĞciami akustycznymi np. osáon, ekranów akustycznych 2004 - 2007 5 ZwiĊkszanie iloĞci izolacyjnych pasów zieleni wzdáuĪ dróg koordynowane 2004 - 2007 Dziaáania edukacyjne promujące transport zbiorowy i alternatywny (rowery) koordynowane 6 2004 - 2007 Realizatorzy UrzĊdy Miast i Gmin Zarząd Dróg Powiatowych Efekty dziaáaĔ i uwagi akustycznej. Dane na temat stanu akustycznego Ğrodowiska. Generalna Dyrekcja zmniejszenie uciąĪliwoĞci haáasu Dróg Krajowych Zarząd Dróg Wojewódzkich zarządy dróg Generalna Dyrekcja Mniejsza uciąĪliwoĞü haáasu Dróg Krajowych przemysáowego i drogowego dla Zarząd Dróg ludnoĞci. Wojewódzkich zarządy dróg zarządcy obiektów Generalna Dyrekcja Mniejsza uciąĪliwoĞü haáasu Dróg Krajowych drogowego dla ludnoĞci. Zarząd Dróg Wojewódzkich zarządy dróg Starostwo Powiatowe ZwiĊkszona ĞwiadomoĞü ekologiczna Miast i Gmin mieszkaĔców organizacje samorządowe i pozarządowe Koszt ogóáem: 10 000 PLN ħródáa finansowania Szacunkowy koszt w zá x budĪet paĔstwa x budĪet paĔstwa budĪet paĔstwa Ğrodki UE fundusze ekologiczne x x budĪet paĔstwa Ğrodki UE fundusze ekologiczne 5 000 fundusze ekologiczne PowaĪne awarie 1 Aktualizacja listy instalacji stanowiących wáasne potencjalne zagroĪenia Ğrodowiska i Īycia ludzi na terenie powiatu 2 Dziaáania edukacyjne dla ogóáu ludnoĞci powiatu w zakresie postĊpowania w przypadku wystąpienia powaĪnej awarii lub zagroĪenia naturalnego i zapobiegania im 3 Informowanie spoáeczeĔstwa powiatu o wystąpieniu powaĪnych awarii 2004 Starostwo Powiatowe UrzĊdy Gmin StraĪ PoĪarna koordynowane 2004 - 2007 Starostwo Powiatowe UrzĊdy Gmin organizacje pozarządowe koordynowane 2004 - 2007 Starostwo Powiatowe UrzĊdy Gmin 157 rozpoznanie i okreĞlenie zagroĪeĔ, stworzenie bazy danych, lepszy stan bezpieczeĔstwa mieszkaĔców. podnoszenie stanu ĞwiadomoĞci ekologicznej mieszkaĔców podnoszenie stanu ĞwiadomoĞci ekologicznej mieszkaĔców fundusze ekologiczne 2 000 fundusze ekologiczne 200 000 fundusze ekologiczne 40 00 Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 Lp. Zadanie Typ zadania Termin realizacji Realizatorzy Efekty dziaáaĔ i uwagi ħródáa finansowania Szacunkowy koszt w zá przemysáowych lub zagroĪeĔ naturalnych Razem koszty w latach 2004 - 2007: 260 000 PLN Ochrona przyrody i krajobrazu 1 2 3 Wspóádziaáanie z Wojewodą Pomorskim koordynowane w zakresie wykorzystania funduszy UE na ochronĊ obszarów NATURA 2000. Wspóápraca z Wojewódzkim koordynowane Konserwatorem Zabytków w zakresie ochrony starodrzewia, parków podworskich i wiejskich. 2004 -2007 Starostwo Powiatowe 2004 - 2007 Starostwo Powiatowe - koordynowane 4 Budowa przejĞü dla zwierząt nad trasami komunikacyjnymi i przepáawek dla zwierząt wodnych koordynowane 2004 - 2007 przedsiĊbiorstwa robót drogowych 5 Utworzenie rezerwatów, obszarów koordynowane chronionego krajobrazu, parków krajobrazowych, uĪytków ekologicznych 2004 - 2007 Starostwo Powiatowe Wojewoda Pomorski wzmocnienie terenów cennych przyrodniczo, ochrona istniejących zasobów przyrody 6 Urządzanie, utrzymywanie i ochrona istniejącej zieleni urządzonej 2004 - 2007 zwiĊkszenie estetyki krajobrazu, a przez to atrakcyjnoĞci powiatu fundusze ekologiczne Ğrodki inwestorów 600 000 7 Waloryzacja cennych Starostwo Powiatowe UrzĊdy Miast i Gmin wáaĞciciele terenów Starostwo Powiatowe fundusze ekologiczne 100 000 8 Ochrona obszarów cennych przyrodniczo koordynowane 2004 - 2007 fundusze ekologiczne 30 000 9 Rozwój szlaków turystycznych i ĞcieĪek koordynowane dydaktycznych na terenach interesująco przyrodniczo powiatu Kontrola przestrzegania przepisów wáasne o ochronie przyrody w trakcie gospodarczego wykorzystywania 2004 - 2007 inwentaryzacja terenów cennych przyrodniczo umoĪliwi wytypowanie obszarów przeznaczonych do ochrony ochrona najbardziej cennych zasobów przyrodniczych powiatu wzrost atrakcyjnoĞci turystycznej powiatu fundusze ekologiczne 100 000 10 obszarów przyrodniczo wáasne 2005 2004 - 2007 Starostwo Powiatowe UrzĊdy Gmin organizacje turystyczne - Promocja walorów przyrodniczych powiatu koordynowane 2004 - 2007 Efektywne wykorzystanie Ğrodków finansowych, szczególna ochrona obszarów cennych przyrodniczo Prawidáowa ochrona starodrzewia, pomników przyrody, parków zabytkowych , które ze wzglĊdu na wiek i wartoĞci przyrodnicze objĊte są opieką konserwatorską. WyĪsza ĞwiadomoĞü mieszkaĔców dot. piĊkna otaczającej ich przyrody, lepsze warunki do zdrowego wypoczynku. ochrona zwierząt Starostwo Powiatowe Wojewoda Pomorski Starostwo Powiatowe UrzĊdy Gmin organizacje turystyczne Starostwo Powiatowe 158 wzmocnienie áadu i porządku w powiecie 200 000 fundusze ekologiczne Ğrodki inwestorów Zarząd Dróg Wojewódzkich UrzĊdy Gmin Ğrodki inwestorów fundusze ekologiczne b.d. 100 000 - Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 Lp. 11 Zadanie Typ zadania zasobów przyrody Zalesianie terenów zdegradowanych i koordynowane nieuĪytków Termin realizacji Realizatorzy 2004 - 2007 Starostwo Powiatowe UrzĊdy Gmin NadleĞnictwa wáaĞciciele lasów Efekty dziaáaĔ i uwagi wzrost lesistoĞci powiatu ħródáa finansowania Szacunkowy koszt w zá fundusze ekologiczne Ğrodki wáaĞcicieli gruntów budĪet paĔstwa Ğrodki Lasów PaĔstwowych 500 000 fundusze ekologiczne, dotacje 300 000 fundusze ekologiczne, dotacje 30 000 fundusze ekologiczne - fundusze ekologiczne 100 000 fundusze ekologiczne, dotacje Ğrodki inwestorów fundusze ekologiczne, dotacje, Ğrodki inwestorów Ğrodki inwestorów 30 000 Razem koszty w latach 2004 - 2007: 1 630 000 Ochrona gleb i zasobów kopalin 1 2 3 4 Aktualizacja i poszerzenie tematyki map glebowo rolniczych o sposoby nawoĪenia i wapnowania oraz przeciwdziaáanie erozji i zanieczyszczeniom Upowszechnianie zasad Dobrej praktyki rolniczej i rolnictwa ekologicznego. Ograniczenie przeznaczania gleb cennych rolniczo na cele nierolnicze i nieleĞne Przeznaczanie gleb zdegradowanych do zalesiania koordynowane 2004 - 2007 ARiMR, Izby Rolnicza koordynowane 2004 - 2007 OĞrodki Doradztwa Rolniczego koordynowane 2004 - 2007 koordynowane 2004 - 2007 5 Prowadzenie monitoringu jakoĞci gleby i wáasne ziemi 2004 - 2007 6 Coroczna aktualizacja rejestru terenów, na których stwierdzono przekroczenia standardów gleby lub ziemi WáaĞciwe zagospodarowanie wyrobisk poeksploatacyjnych (np. dla potrzeb maáej retencji wáasne 2004 -2007 koordynowane 2004 - 2007 7 zwiĊkszenie wiedzy rolników na temat wáaĞciwoĞci gleb i ich prawidáowej uprawy zwiĊkszenie wiedzy rolników na temat wáaĞciwoĞci gleb i ich prawidáowej uprawy UrzĊdy Miast i Gmin, ochrona gleb cennych rolniczo Starostwo Powiatowe przez wyáączeniem z produkcji rolnej Urząd Gminy, Starostwo zwiĊkszenie lesistoĞci powiatu Powiatowe i zwiĊkszenie jego atrakcyjnoĞci turystycznej Starosta moĪliwoĞü szybkiego reagowania w przypadku stwierdzenia zanieczyszczenia gleb Starosta moĪliwoĞü zapobiegania zanieczyszczeniom gleby i prowadzenia dziaáaĔ naprawczych przedsiĊbiorcy ZwiĊkszenie powierzchni terenów na cele rekreacyjne lub przywrócenie pierwotnej funkcji terenu Koszty ogóáem: 465 000 PLN RAZEM 61 331 600 PLN 159 5 000 b.d. Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 SPIS TABEL Tabela 1PrzynaleĪnoĞü gmin powiatu sztumskiego do regionów geograficznych _______________________ 12 Tabela 2 Wykaz chronionych obiektów dziedzictwa kulturowego z obszaru powiatu sztumskiego wpisanych do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wg Studiów uwarunkowaĔ i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla gmin powiatu sztumskiego __________________________________________________ 16 Tabela 3 Struktura uĪytkowania gruntów na obszarze powiatu sztumskiego (ha) _______________________ 25 Tabela 4 LudnoĞü powiatu sztumskiego _______________________________________________________ 26 Tabela 5 LudnoĞü powiatu sztumskiego z uwzglĊdnieniem wieku produkcyjnego i nieprodukcyjnego________ 27 Tabela 6 Bezrobotni na obszarze powiatu sztumskiego ___________________________________________ 27 Tabela 7 Bezrobotni na obszarze powiatu sztumskiego z uwzglĊdnieniem poziomu______________________ 27 Tabela 8 Podmioty gospodarki narodowej na obszarze powiatu sztumskiego __________________________ 28 Tabela 9 Grunty orne powiatu sztumskiego z uwzglĊdnieniem podziaáu na klasy bonitacyjne______________ 29 Tabela 10 Powierzchnia gruntów rolnych na terenie powiatu sztumskiego z uwzglĊdnieniem sposobu ich uĪytkowania_____________________________________________________________________________ 29 Tabela 11 Struktura zasiewów na obszarze powiatu sztumskiego ___________________________________ 30 Tabela 12 Chów bydáa w powiecie sztumskim __________________________________________________ 30 Tabela 13 DáugoĞü sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na obszarze powiatu sztumskiego _______________ 31 Tabela 14 Charakterystyka czynnych ujĊü wód podziemnych na terenie powiatu sztumskiego _____________ 31 Tabela 15 Skáadowiska odpadów komunalnych na obszarze powiatu sztumskiego ______________________ 39 Tabela 16 Struktura dróg na obszarze powiatu sztumskiego _______________________________________ 44 Tabela 17 Zestawienie danych dotyczących melioracji na obszarze powiatu sztumskiego_________________ 60 Tabela 18 Gáówne substancje zanieczyszczające powietrze atmosferyczne ____________________________ 66 Tabela 19 ĝrednie roczne wartoĞci stĊĪeĔ substancji zanieczyszczających powietrze na obszarze powiatu sztumskiego _____________________________________________________________________________ 68 Tabela 20 StĊĪenia Ğrednioroczne NO2 i SO2 pomierzone w powietrzu atmosferycznym na obszarze powiatu sztumskiego _____________________________________________________________________________ 68 Tabela 21 Klasy wynikowe dla poszczególnych zanieczyszczeĔ oraz klasa ogólna z uwzglĊdnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia _______________________________________________________ 68 Tabela 22 Klasy wynikowe dla poszczególnych zanieczyszczeĔ oraz klasa ogólna z uwzglĊdnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony roĞlin _________________________________________________________ 68 Tabela 23 Wykaz stacji telefonii komórkowej zlokalizowanych na obszarze powiatu sztumskiego __________ 80 Tabela 24 Wykaz stacji telefonii komórkowej zlokalizowanych na obszarze powiatu sztumskiego __________ 81 Tabela 25 Wykaz obiektów na terenie powiatu sztumskiego, w których wystĊpują materiaáy niebezpieczne ___ 83 Tabela 26 Wykaz tras drogowych po których przewoĪone są materiaáy niebezpieczne ___________________ 84 Tabela 27 Wykaz tras kolejowych po których przewoĪone są materiaáy niebezpieczne ___________________ 84 Tabela 28 Wykaz waĪniejszych budowli hydrotechnicznych________________________________________ 84 Tabela 29 Wykaz obiektów w których wymagana jest instalacja sygnalizacyjno- alarmowa_______________ 84 Tabela 30 Wykaz zakáadów przemysáowych /obiektów/ itp. w rejonie dziaáania KP PSP w Sztumie zagroĪonych wybuchowo _____________________________________________________________________________ 85 Tabela 31 Wykaz trasy przebiegu gazociągów i rurociągów paliwowych _____________________________ 86 160 Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 Tabela 32 Ocena zdarzeĔ powodziowych ______________________________________________________ 87 Tabela 33 Parametry morfometryczne gáównych rzek w powiecie ___________________________________ 88 Tabela 34 Parametry hydrologiczne gáównych zbiorników retencyjnych______________________________ 88 Tabela 35 WystĊpujące zagroĪenie powodziowe dla miejscowoĞci __________________________________ 88 Tabela 36 MiejscowoĞci wiejskie przewidziane do ewakuacji (z podaniem iloĞci osób i zwierząt) __________ 88 Tabela 37 MiejscowoĞci przewidziane do ewakuacji (z podaniem iloĞci osób i zwierząt)_________________ 89 Tabela 38 Stan waáów przeciwpowodziowych najbardziej zagroĪonych ______________________________ 89 Tabela 39 Jednostki administrujące lasami na obszarze powiatu sztumskiego _________________________ 92 Tabela 40 Powierzchnia lasów administrowanych przez NadleĞnictwo Kwidzyn w poszczególnych gminach powiatu sztumskiego ______________________________________________________________________ 93 Tabela 41 Pomniki przyrody zlokalizowane na terenie powiatu sztumskiego___________________________ 97 Tabela 42 Parki miejskie/wiejskie___________________________________________________________ 103 Tabela 43 Parki podworskie _______________________________________________________________ 103 Tabela 44 Cmentarze ____________________________________________________________________ 105 Tabela 45 Ogrody dziaákowe ______________________________________________________________ 108 Tabela 46 ZagroĪenia dla szaty roĞlinnej powiatu sztumskiego, sposoby ich eliminacji i minimalizacji _____ 108 Tabela 47 Zestawienie záóĪ w powiecie sztumskim (stan zasobów na dzieĔ 2001.12.31) wg systemu gospodarki i ochrony bogactw mineralnych „MIDAS”_____________________________________________________ 114 Tabela 48 Klasyfikacja sozologiczna záóĪ powiatu sztumskiego wg danych systemu gospodarki i ochrony bogactw mineralnych „MIDAS”____________________________________________________________ 115 Tabela 49 Zbiorcze zestawienie wyrobisk i terenów poeksploatacyjnych na obszarze powiatu sztumskiego, _ 117 Tabela 50 Wyniki oznaczeĔ zawartoĞci pierwiastków oraz wartoĞci odczynu pH w próbkach gleb z obszaru powiatu Sztum __________________________________________________________________________ 122 Tabela 51 ZawartoĞü metali w glebach powiatu sztumskiego (w mg/kg) _____________________________ 123 Tabela 52 Harmonogram rzeczowo – finansowy do zadania: „Praca na rzecz ekologii – wspóápraca ze szkoáami Sztumskiego Centrum Edukacji Ekologicznej” (2001) ___________________________________________ 135 Tabela 53 Plan pracy Sztumskiego CEE na 2004 rok: ___________________________________________ 135 Tabela 54 Nakáady inwestycyjne na ochronĊ Ğrodowiska i gospodarkĊ wodną wg danych GUS (stan na 31.12.2002) ____________________________________________________________________________ 139 Tabela 55 Szacunkowe koszty wdroĪenia Programu w latach 2004 – 2007 ___________________________ 139 Tabela 56 Symulacja rozkáadu Ĩródeá finansowania zadaĔ wytyczonych w Programie ochrony Ğrodowiska dla powiatu sztumskiego _____________________________________________________________________ 140 Tabela 57 NajwaĪniejsze Ĩródáa finansowania inwestycji w zakresie ochrony Ğrodowiska i gospodarki odpadami _____________________________________________________________________________________ 142 Tabela 58 WskaĨniki oceny realizacji programu dla powiatu sztumskiego ___________________________ 151 161 Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 SPIS RYSUNKÓW Rysunek 1 Struktura ludnoĞci powiatu sztumskiego z uwzglĊdnieniem wieku __________________________ 26 Rysunek 2 Lokalizacja ujĊü wód podziemnych na terenie powiatu sztumskiego_________________________ 33 Rysunek 3 Infrastruktura techniczno – inĪynieryjna na terenie powiatu sztumskiego ____________________ 47 Rysunek 4 Lokalizacja oczyszczalni Ğcieków na terenie powiatu sztumskiego __________________________ 61 Rysunek 5 Emisja zanieczyszczeĔ gazowych z zakáadów szczególnie uciąĪliwych _______________________ 69 Rysunek 6 Walory i zasoby Ğrodowiska przyrodniczego oraz kulturowego na terenie powiatu sztumskiego __ 111 Rysunek 7 Punkty opróbowania gleb na terenie powiatu sztumskiego _______________________________ 125 162 Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 SPIS LITERATURY I WYKORZYSTANYCH MATERIAàÓW 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony Ğrodowiska (Dz.U.2001.62.627 z póĨniejszymi zmianami - Dz. U. z 2001 roku nr 115 poz. 1229; Dz. U. z 2002 roku nr 74 poz. 676, nr 113 poz. 984, nr 153 poz.1271, nr 233 poz.1957; Dz. U. z 2003 roku nr 46 poz. 392, nr 80 poz. 717 i 721, nr 162 poz. 1568, nr 175 poz. 1693, nr 190 poz. 1865 i nr 217 poz. 2124; Dz. U. z 2004 roku nr 19 poz. 177, nr 49 poz. 464, nr 70 poz. 631, nr 91 poz. 875, nr 92 poz. 880, nr 96 poz. 959 i nr 121 poz. 1236); 2. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. 2004.92.880); 3. Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leĞnych (tekst jednolity Dz. U. 95.16.78 z póĨniejszymi zmianami – Dz. U. z 1997 roku nr 60 poz. 370, nr 80 poz. 505, nr 160 poz. 1079; Dz. U. z 1998 roku – nr 106 poz. 668; Dz. U. z 2000 roku nr 12 poz. 136, nr 120 poz. 1268; Dz. U. z 2001 roku nr 81 poz. 875, nr 100 poz. 1085; Dz. U. z 2002 roku nr 113 poz. 984; Dz. U. z 2003 roku nr 80 poz. 717, nr 162 poz. 1568; Dz. U. z 2004 roku nr 49 poz. 464); 4. Ustawa z dnia 28 wrzeĞnia 1991 r. o lasach (tekst jednolity Dz. U. 2000.56.679 z póĨniejszymi zmianami – Dz. U. z 2000 roku nr 86 poz. 958, nr 120 poz. 1268; Dz. U. z 2001 roku nr 110 poz. 1189, nr 145 poz. 1623; Dz. U. z 2002 roku nr 25 poz. 253, nr 113 poz. 984, nr 200 poz. 1682; Dz. U. z 2003 roku nr 80 poz. 721, nr 80 poz. 717, nr 162 poz. 1568, nr 203 poz. 1966, nr 229 poz. 2273; Dz. U. z 2004 roku nr 92 poz. 880 i nr 93 poz. 894); 5. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. 2001.115. poz 1229 z póĨniejszymi zmianami – Dz. U. z 2001 roku nr 154 poz. 1803; Dz. U. z 2002 roku nr 113 poz. 984, nr 130 poz. 1112, nr 233 poz. 1957, nr 238 poz. 2022; Dz. U. z 2003 roku nr 80 poz. 717, nr 165 poz. 1592, nr 190 poz. 1865 i nr 228 poz. 2259 oraz Dz. U. z 2004 roku nr 92 poz. 880 i nr 96 poz. 959); 6. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U.94.27.96 z póĨniejszymi zmianami – Dz. U. z 1996 roku nr 106 poz. 496; Dz. U. z 1997 roku nr 88 poz. 554, nr 111 poz. 726, nr 133 poz. 885; Dz. U. z 1998 roku nr 106 poz. 668; Dz. U. z 2000 roku nr 109 poz. 1157, nr 120 poz. 1286; Dz. U. z 2001 roku nr 110 poz. 1190, nr 115 poz. 1229, nr 154 poz. 1800; Dz. U. z 2002 roku nr 113 poz. 984, nr 117 poz. 1007, nr 153 poz. 1271, nr 166 poz. 1360, nr 240 poz. 2055; Dz. U. z 2003 roku nr 223 poz. 2219); 7. Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodĊ i zbiorowym odprowadzaniu Ğcieków (Dz. U. 2001.72.747 z póĨniejszymi zmianami – Dz. U. z 2001 roku nr 115 poz. 1229; Dz. U. z 2002 roku nr 113 poz. 984; Dz. U. z 2004 roku nr 96 poz. 959); 8. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U.2001.62.628 z póĨniejszymi zmianami - Dz. U. z 2002 roku Nr 41 poz. 365, nr 113 poz. 984, nr 199 poz. 1671; Dz. U. z 2003 roku nr 7 poz. 78 oraz Dz. U. z 2004 roku nr 96 poz. 959 i nr 116 poz. 1208); 9. II Polityka Ekologiczna PaĔstwa, Ministerstwo ĝrodowiska 10. Polityka ekologiczna paĔstwa na lata 2003 – 2006 z uwzglĊdnieniem perspektywy na lata 2007 – 2010 11. Program Ochrony ĝrodowiska województwa pomorskiego na lata 2003 – 2006 z uwzglĊdnieniem perspektywy na lata 2006 – 2010 12. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego 13. Wojewódzki plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 14. Szczegóáowa mapa geologiczna Polski +objaĞnienia 15. Mapa hydrogeologiczna Polski 16. Mapa geologiczno – gospodarcza Polski 17. Rocznik statystyczny województwa pomorskiego, 2003 18. Raport o stanie Ğrodowiska województwa pomorskiego wedáug badaĔ monitoringowych przeprowadzonych w 2002 roku, WIOĝ, 2003 19. Ocena roczna jakoĞci powietrza w województwie pomorskim za rok 2002, WIOĝ, 2003 20. Studium uwarunkowaĔ i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Stary Targ, 2002; 21. Gospodarka Ğciekowa gminy Sztum, Koncepcja techniczno – finansowa, Firma B-Act, 1999; 22. Studium uwarunkowaĔ i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla gminy Mikoáajki Pomorskie, 2002; 163 Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 23. Miasto i Gmina Sztum – Studium uwarunkowaĔ i kierunków zagospodarowania przestrzennego, 2001; 24. Strategia rozwoju spoáeczno – gospodarczego gminy Stary Targ, 2002; 25. Przegląd ekologiczny SNP UĞnice sp. z o.o., 2003; 26. Koncepcja modernizacji gospodarki ciepáowniczej dla terenu miasta i gminy Sztum, 1997; 27. Strategia rozwoju spoáeczno – gospodarczego gminy Mikoáajki Pomorskie 2002 – 2012, 2002; 28. Ocena oddziaáywania na Ğrodowisko naturalne koncepcji systemu tras pieszych i rowerowych dla gminy i miasta Sztum, 2003; 29. Program zaopatrzenia w wodĊ gminy DzierzgoĔ, 1999; 30. Studium uwarunkowaĔ i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla gminy i miasta DzierzgoĔ, 2002; 31. Strategia zrównowaĪonego rozwoju gminy DzierzgoĔ do 2015 roku, 2000; 32. Raport programu: „MáodzieĪ Gmina ĝrodowisko”, 1999; 33. Raport badaĔ jakoĞci wody we wsi MiniĊta przeprowadzonych w roku 1998; 34. informacje upowaĪnionych pracowników UrzĊdów Gmin i Starostwa Powiatowego w Sztumie; 35. Geografia regionalna Polski, J. Kondracki; 1998; 164