Ceny przetwarzania odpadów komunalnych po zmianach

Jak aktualizacja WPGO oraz pojawienie się spalarni odpadów wpłynęły na gospodarkę
odpadami w województwie.
Spalarnia w województwie pomorskim
W planowanym w Gdańsku - Szadółkach Zakładzie Termicznego Przekształcania
Odpadów (inwestycja będzie realizowana pod nazwą: "Port Czystej Energii") ma być spalane do
160 tys. ton odpadów rocznie. Spalarnia odpadów ma być uruchomiona w 2020 roku.
Szacuje się, że budowa spalarni i infrastruktury towarzyszącej będzie kosztować ok. 450500 mln zł. Ma być dofinansowana głównie z funduszy unijnych. Wykonawca spalarni ma być
wyłoniony w pierwszej połowie przyszłego roku. Podmiot ten ma zaprojektować, wybudować
oraz być operatorem spalarni przez 25 lat.
Do spalarni w Gdańsku mają trafiać odpady resztkowe (tzw. frakcja energetyczna).
Spalarnia ma być pierwszą w kraju, w której będą spalane wyłącznie odpady frakcji resztkowej,
w innych spalane są odpady zmieszane. Port Czystej Energii w Gdańsku ma rozwiązać problem
zakazu składowania tzw. odpadów energetycznych.
ZZO Nowy Dwór na etapie rozmów dotyczących przystąpienia zakładu do projektu
zwrócił się do Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów w Szadółkach o podstawowe informacje
dotyczące planowanego zadania m.in. o koszt budowy, sposób finasowania inwestycji oraz
sposób zagospodarowania odpadów wytworzonych w procesie tj. popiołów i żużli. ZZO Nowy
Dwór nie otrzymał konkretnej odpowiedzi. Dalsze rozmowy zrodziły kolejne pytania dotyczące
utrzymania wartości kalorycznej odpadów, ostatecznych kosztów na bramie, czasu trwania
umowy na dostarczanie odpadów, wprowadzonej tzw. opłaty rocznej, zabezpieczenia stałej
wielkości strumienia, które również nie zostały wyjaśnione. Wątpliwości te były głównym
powodem nie przystąpienia zakładu ZZO Nowy Dwór do projektu.
Zmiany w WPGO w stosunku do obowiązującego planu
W województwie pomorskim na dzień dzisiejszy funkcjonuje zgodnie z uchwalonym
i obowiązującym WPGO 7 regionów gospodarki odpadami. W regionach tych działa 10 RIPOków
zajmujących się przetwarzaniem odpadów komunalnych w procesach mechanicznobiologicznych. Zgodnie z projektem nowego WPGO sytuacja ma się zmienić, a w województwie
mają powstać 4 regiony gospodarki odpadami. W dotychczasowym podziale ZZO Nowy Dwór
funkcjonuje jako jedyny RIPOK w regionie. Po zmianie nowy region południowy województwa
pomorskiego oprócz RIPOK Nowy Dwór będzie obsługiwał dodatkowo RIPOKI Stary Las.
Ceny przetwarzania odpadów komunalnych w województwie pomorskim
Regionalna instalacja przetwarzania odpadów komunalnych, która funkcjonuje jako
podmiot gospodarczy musi bilansować przychody z kosztami i zależnie od posiadanego statusu
generować zysk lub co najmniej nie przynosić strat.
Przychody dla tego tupu zakładów pochodzą z dwóch zasadniczych strumieni
finansowych tj. z opłaty za przyjęcie odpadów tzw. opłata na bramie oraz ze sprzedaży
wysegregowanych surowców wtórnych. Przychody za przyjęcie odpadów są w miarę stabilne
i uzależnione tylko od strumienia odpadów na wejściu do instalacji oraz stosowanej polityki
cenowej. Z kolei sprzedaż surowców wtórnych uzależniona jest od wielu czynników
zewnętrznych m.in. ich zawartości w strumieniu odpadów, stopnia ich czystości oraz aktualnej
sytuacji na rynku surowców wtórnych. Niestety sytuacja ta często podlega znacznym wahaniom,
co w konsekwencji uniemożliwia zaplanowanie zysków ze sprzedaży w perspektywie
długoterminowej.
Głównym składnikiem kosztów dla RIPOK są z kolei koszty zatrudnienia, zużycia
mediów, zużycia paliwa, części zamienne i remonty, modernizacje instalacji, podatki, opłata
z tytułu korzystania ze środowiska, a od 01.01.2016r. dla frakcji kalorycznej koszt
przekazywania odpadów podmiotom zewnętrznym. Poszczególne składniki kosztów oraz ich
wzajemne relacje uzależnione są od wielu czynników. Należą do nich: rodzaj zastosowanej
technologii, wprowadzone rozwiązania techniczne, poziom automatyzacji procesu. Ponadto
koszt związany z przetwarzaniem odpadów w RIPOK zależą w dużej mierze od przyjętej przez
gminę metody segregacji odpadów. Im bardziej wyselekcjonowany odpad, tym mniej odpadów
zmieszanych trafi do regionalnej instalacji przetwarzania odpadów komunalnych. Można
zaobserwować, że niektóre metody segregacji przyjmowane przez gminy powodują, że pomimo
dokonywania segregacji przez mieszkańców, odpad będzie traktowany jako zmieszany przez
regionalną instalację przetwarzania odpadów komunalnych. Przyjęte regulaminy przez gminy
powiatu chojnickiego i człuchowskiego obsługiwane przez RIPOK Nowy Dwór miały co do
zasady być spójne i zapewnić dostarczanie odpadów segregowanych dobrej jakości,
wymagających tylko doczyszczenia na linii technologicznej. W rzeczywistości w kolejnych latach
obserwowany ciągły wzrost ilości tych odpadów nie idzie w parze z ich jakością. W dalszym
ciągu obserwowana jest znaczną ilość zanieczyszczeń (niekiedy aż 40 % odpadów z pojemnika
na odpady segregowane stanowi balast z powodu nieprawidłowej segregacji u źródła), co
przekłada się bezpośrednio na wyższe koszty przetwarzania tych odpadów w zakładzie.
W województwie pomorskim funkcjonują RIPOKI w pełni zautomatyzowane oparte na pracy
separatorów optycznych i są to zakłady o największych przepustowościach np. RIPOK Szadółki,
są również zakłady jak np. RIPOK Nowy Dwór oparty na pracy ludzi w kabinach sortowniczych.
Przepustowości zakładów wahają się o 20 000 do 210 000 Mg/rok.
Wielkość zakładów ich przepustowość, rodzaj zastosowanej technologii, zakres
działalności mają wpływ na cenę za przyjęcie odpadów komunalnych zmieszanych i została ona
odpowiednio skalkulowana przez poszczególne RIPOKI. Analizując cenniki 10 RIPOKów cena ta
waha się od 234,36 zł/Mg brutto w przypadku RIPOK Chlewnica do 319,68 zł/Mg brutto
z przypadku zakładu Ekodolina Sp. z o.o. Łężyce. W ZZO Nowy Dwór cena ta wynosi 294,81
zł/Mg brutto. Dla udziałowców Spółki cena ta jest dodatkowo o 26 zł niższa. Cena ta została tak
oszacowana aby pokryć wszystkie koszty związane z przetworzeniem 1 Mg odpadów na
instalacji oraz dodatkowo pokryć inne pośrednie koszty zakładu towarzyszące jego
funkcjonowaniu.
W celu określenia ceny przetwarzania odpadów komunalnych w województwie
pomorskim zwrócono się do 9 RIPOKów o stosowne wyliczenia. Poproszono o określenie ceny
przetwarzania 1 Mg odpadów komunalnych biorąc pod uwagę główne koszty takie jak: koszty
zatrudnienia, zużycia mediów, zużycia paliwa, części zamienne i remonty, modernizacje
instalacji, podatki, opłata z tytułu korzystania ze środowiska. Z danych, które otrzymano można
wywnioskować, iż w zakładach o mniejszych przepustowościach do 50 000 Mg/rok, opartych na
mechanicznym lub półautomatycznym przetwarzaniu odpadów kwota ta waha się w przedziale
od 150 do 180 zł/Mg. W przypadku ZZO Nowy Dwór wynosi ok. 150 zł/Mg. Natomiast
w zakładach
o
znacznych
przepustowościach
powyżej
100 000
Mg/rok
i wyższym stopniu automatyzacji procesów koszty przetworzenia 1 Mg odpadów komunalnych
wzrastają do około 250 zł/Mg, co przekłada się bezpośrednio na cenę przyjęcia odpadów w tych
zakładach.