1. Czym zajmuje się? a) ekologia

1. Czym zajmuje się?
a) ekologia - nauka, która bada wzajemne zależności miedzy organizmami oraz
pomiędzy
organizmami a środowiskiem ich życia;
b) ochrona środowiska - obejmuje wszystkie działania mające w celu utrzymanie bądź przywrócenie
stanu równowagi biologicznej w środowisku, zapobieganie jego degradacji;
c) ochrona przyrody - celem jest. m.in. zachowanie różnorodności gatunkowej, kompleksów
przyrodniczych i ekosystemów oraz kształtowanie odpowiednich postaw człowieka wobec przyrody.
2. Co to jest podwójne nazewnictwo przy opisywaniu nazw gatunkowych organizmów?
Polega na tym, że każdy organizm ma podwójna nazwę: pierwszy człon oznaczający rodzaj i drugi
oznaczający gatunek np. Sosna (R) zwyczajna (G).
3. Wyjaśni pojęcia:
 gatunek - zbiór osobników podobnych do siebie, zamieszkujących podobne środowisko,
wzajemnie się krzyżujących i dających pełnowartościowe, płodne potomstwo;
 siedlisko - specyficzne dla każdego organizmu (gatunku) miejsce życia;
 nisza ekologiczna - określa sposób przystosowania się gatunku do warunków środowiska;
 czynniki biotyczne środowiska - oddziaływania między organizmami;
 czynniki abiotyczne środowiska - czynniki fizyczne i chemiczne środowiska (rodzaj gleby,
dostępność wody, klimat itp.);
 czynniki ograniczające - czynniki, które wywierają niekorzystny wpływ na organizmy;
 tolerancja ekologiczna - czynnikami ograniczającymi rozmieszczenie organizmów jest nie tylko
ich brak, ale także ich nadmiar;
 stenobionty - gatunki o wąskim zakresie tolerancji wobec określonego czynnika środowiska;
 eurybionty - gatunki o szerokim zakresie tolerancji wobec określonego czynnika środowiska;
 gatunki wskaźnikowe - gatunki o wąskim zakresie tolerancji wobec określonego czynnika
środowiska. Używa się ich w praktyce do określania stanu środowiska (stopień
zanieczyszczenia);
4. Jaki wpływ na rozmieszczenie roślin i zwierząt na Ziemi ma temperatura, wilgotność,
zasolenie, światło, ilość substancji odżywczych?
Zakres tolerancji ekologicznej decyduje o rozmieszczeniu geograficznym gatunków na ziemi. Każdy z
tych czynników może działać z innym natężeniem i jego wpływ na osobniki może być różny. Mówimy, że
organizmy są bardziej lub mniej tolerancyjne na zmiany w środowisku. Tolerancja organizmu może być
duża w stosunku do jednego czynnika, ale mała wobec innego.
5. Przegląd wybranych gatunków roślin i zwierząt z podręcznika.
A) rośliny
Jarząb pospolity (jarzębina)
Kora gładka, jasnopopielata, a liście nieparzysto złożone,
koralowoczerwone owoce, dojrzewające jesienią. Rośnie w lasach i
zaroślach jako krzew lub drzewo.
Głóg jednoszyjkowy i dwuszyjkowy Gałązki pokryte są cierniami. Liście szerokie, jajowate lub
eliptyczne, ząbkowane. Roślina występuje w zaroślach i na
obrzeżach lasów.
Dzika róża
Liście nieparzystopierzasto złożone z 5 do 7 jajowatych lub
eliptycznych listków. Występują w całym kraju.
Wrotysz pospolity
Łodyga mocna, osiąga nawet 1,5 m. wysokości. Na jej szczycie
wiele drobnych, żółtych kwiatostanów. Ma ostry, aromatyczny
zapach i zawiera gorzkie trujące substancje.
Grab zwyczajny
Wierzbówka kiprzyca
Buk zwyczajny
Trzmielina zwyczajna
Śliwka tarnina
Dąb szypułkowy, bezszypułkowy i
bardzo rzadki omszony
B) zwierzęta
Żuk gnojowy
Trzmiel ziemny
Krzyżak ogrodowy
Ropucha szara
Żaba trawna
Jaszczurka zwinka
Padalec zwyczajny
Sójka
Dzięcioł duży
Ryjówka aksamitna
Łasica
Gronostaj
Występuję w całym kraju, nad brzegami strumieni, zaroślach.
Owoce to drobne orzeszki przyrośnięte do skrzydełkowatej okrywy,
zebrane w zwisające owocostany. Liście podłużne, jajowate,
zaostrzone na wierzchołku, lekko pofałdowane i ząbkowane
brzegiem. Kora gładka, jasno szara.
Ma wysoką nierozgałęzioną łodygę z równowąskimi liśćmi. Owoce
to pękające wydłużone torebki z wysypującymi się nasionami.
Nasiona posiadają puch.
Ma korę gładką, popielatąszarą, liście jajowate o brzegu falistym.
Owoce czerwonobrunatnych lśniących owocach (bukwia). Orzeszek
otacza pokryta miękkimi kolcami okrywa, która pęka, tworząc 4
klapy.
Owoc, torebka różowoczerwona zwisająca na długiej szypułce.
Liście pojedyncze lancetowate, brzegiem drobno piłowane.
Występuje w lasach, polnych zaroślach i na poboczach dróg.
Owoce ciemnoniebieskie, kuliste. Liście podłużne, eliptyczne,
piłkowane na brzegach. Rośnie na słonecznych zboczach, lakach.
Owoce – żołędzie
Buduje gniazdo w miejscu gdzie znajduje pożywienie i opiekuje się
potomstwem.
Buduje gniazdo w ziemi i odżywia się nektarem i pyłkiem
kwiatowym.
Pająk budujący wyjątkowo misterną pajęczynę w kształcie koła.
Płaz o chropowatej skórze, na której znajduje się wiele brodawek.
Szczególna uwagę zwracają wypukłe gruczoły zauszne z jadem.
Płaz podobny do ropuchy, lecz o gładkiej skórze i jest pozbawiony
gruczołów jadowych.
Najpospolitszy gad w Polsce. Barwa jasnobrązowa. W czasie
godów samce przybierają intensywną barwę zieloną. Pochwycona
zwinka potrafi odrzucić ogon, a po pewnym czasie utracona część
ciała odrasta.
Beznoga jaszczurka, o barwie brunatno-brazowej. Mylony z
jadowitą żmiją.
Ptak o barwie rudobrązowej z charakterystycznymi pasemkami
niebieskich piórek na skrzydłach.
Występuje w lesie, lecz łatwiej go usłyszeć niż zobaczyć. Głowa
grzbiet i ogon maja kolor czarny. Na tyle głowy ma czerwoną plamę
charakterystyczna dla gatunku.
Mały ssak o futrze zmieniającym się od sezonu. Jest niesłychanie
żarłocznym zwierzęciem. Żyje w ogrodach, lasach i lakach.
Ssak o futrze brązowo-szarym a brzuch żółtobiały. Koniec ogona
ma zawsze zabarwiony na czarno.
Ssak dłuższy od łasicy, zima zmienia kolor futra na biały (latem jest
bardzo podobny do łasicy)
www.mwiedza.republika.pl