wprowadzenie

WPROWADZENIE
Od 1stycznia 2014 roku w Polsce oraz innych krajach Unii Europejskiej stosowanie zasad
integrowanej ochrony roślin stało się obowiązkiem wszystkich profesjonalnych użytkowników ochrony
roślin (Dyrektywa 2009/128/WE, Rozporządzenie WE/1107/2009, Ustawa z dnia 8 marca 2013r. o
środkach ochrony roślin, Dz.U.poz.455). Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie
wymagań integrowanej ochrony roślin z 18 kwietnia 2013r.(Dz.U.poz.505). Integrowana ochrona roślin
obejmuje wszystkie dostępne działania i metody ochrony roślin przed organizmami szkodliwymi, w tym
stosowanie przede wszystkim działań lub metod niechemicznych, a w szczególności: stosowanie
płodozmianu, terminu siewu lub sadzenia, lub obsady roślin, w sposób ograniczający występowanie
organizmów szkodliwych, stosowanie agrotechniki w sposób ograniczający występowanie organizmów
szkodliwych, w tym stosowanie mechanicznej ochrony roślin oraz wykorzystywanie odmian odpornych
lub tolerancyjnych na organizmy szkodliwe. Odmiana jest efektem ciężkiej pracy hodowców ale dopiero
w połączeniu z badaniami PDOiR, które eliminują odmiany słabsze i w pewnym stopniu weryfikują ocenę
hodowców staje się w pełni przydatna do uprawy w określonych warunkach. W celu ułatwienia Państwu
trafnego wyboru odpowiedniej odmiany do siewu przekazujemy kolejną publikację wyników
porejestrowych doświadczeń odmianowych i rolniczych prowadzonych na terenie województwa
mazowieckiego.
Program PDOiR jest prawnym systemem doświadczalnym nadzorowanym przez Centralny Ośrodek
Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU) w Słupi Wielkiej.
Wykorzystanie przez szeroką praktykę rolniczą postępu hodowlanego zawartego w nowych
odmianach jest w naszym kraju wciąż niewystarczające. Warto tu podkreślić, że wyniki wartości
gospodarczej odmian ciągle charakteryzują się dużą zmiennością związaną z warunkami siedliskowymi.
W celu badania tych zależności opracowany został system PDO zajmujący się sprawdzaniem wartości
odmian w określonych warunkach przyrodniczo-glebowych. Na bazie tego doświadczalnictwa powstało
Porejestrowe Doświadczalnictwo Odmianowe i Rolnicze (PDOiR) obejmującego swym zakresem nie tylko
doświadczenia odmianowe, ale również odmianowo-agrotechniczne i inne niezbędne dla potrzeb praktyki
rolniczej. PDOiR jest realizowane w formie badań prowadzonych w postaci różnych serii doświadczeń
zaplanowanych i wykonywanych w poszczególnych województwach, jednolitych w skali całego kraju,
koordynowanych merytorycznie przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych
(COBORU).
System doświadczalnictwa PDOiR opiera się na współpracy COBORU z samorządami województw
i izbami rolniczymi. System PDOiR pozwala na pełniejsze wykorzystanie postępu biologicznego i
naukowego w rolnictwie w tym zwłaszcza odmianowego. Systematyczny dopływ rzetelnej informacji o
przydatności odmian dla różnych rejonów kraju przy zastosowaniu różnych poziomów agrotechniki ułatwia
rolnikom dokonanie trafnego wyboru najwartościowszych odmian do uprawy, dostosowanych do
lokalnych warunków gospodarowania oraz zastosowanej technologii uprawy. Reguluje też dopływ do
rolnictwa odmian, zarówno z Krajowego Rejestru jak i ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin
Rolniczych (CCA).
Za realizację doświadczeń w naszym regionie odpowiada Zespół Wojewódzki Porejestrowego
Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego województwa mazowieckiego.
Wyniki wieloletnich badań w zróżnicowanych warunkach glebowych i na różnych poziomach
agrotechniki pozwalają na tworzenie Listy Odmian Zalecanych (LOZ) na terenie województwa. Zawiera
ona najwartościowsze odmiany i jest corocznie aktualizowana. Wybierając odmianę z LOZ możecie
Państwo mieć gwarancję, że jest ona przystosowana do warunków Mazowsza.
Mamy nadzieję, że przedstawione w tej publikacji dane umożliwią dokonanie właściwego wyboru
najwartościowszych odmian do uprawy w konkretnych gospodarstwach i przyczynią się do uzyskania jak
najlepszych wyników produkcyjnych i ekonomicznych. Pamiętać należy, że dobór odpowiedniej odmiany
jest najtańszym czynnikiem agrotechnicznym.
Wszystkim czytelnikom niniejszego wydawnictwa w sezonie 2015 życzymy pomyślnych zbiorów i
zachęcamy do korzystania z wyników badań PDOiR, jak również do odwiedzania punktów w których
prowadzone są doświadczenia odmianowe i agrotechniczne.
1
Podstawową bazą doświadczalną do prowadzenia PDOiR w Polsce są stacje i zakłady doświadczalne
oceny odmian należące organizacyjnie do COBORU, jednostki hodowli roślin, ośrodki doradztwa
rolniczego, zakłady doświadczalne instytutów naukowo-badawczych i wyższych uczelni rolniczych.
W województwie mazowieckim doświadczenia porejestrowe prowadzone były przez następujące
jednostki:
► Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Seroczynie
► Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Kawęczynie
► Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin-Państwowy Instytut Badawczy w Radzikowie
► Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin- Państwowy Instytut Badawczy Radzików O/Jadwisin
► DANKO Hodowla Roślin Zakład Hodowli Roślin O/Laski
► Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie O/Płońsk
► Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie O/Radom
► Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Doświadczenia zlokalizowane w CDR w Brwinowie O/Radom prowadzone były metodą
ekologiczną, dlatego wyniki przedstawione zostały w oddzielnych zestawieniach.
Przedstawione w niniejszej publikacji dane pochodzą z ostatnich trzech lat, punktem odniesienia dla
porównań między odmianami jest średnia ogólna ze wszystkich badanych odmian w danym doświadczeniu.
Doświadczenia z rzepakiem ozimym w województwie mazowieckim prowadzone są od dwóch lat w
związku z tym wyniki plonowania przedstawiono jedynie za lata 2013 i 2014.
W doświadczeniach ocenia się nie tylko potencjał plonowania odmian przy uprawie na różnych
poziomach agrotechniki, ale także podatność na choroby i inne cechy morfologiczne istotne dla danego
gatunku. W ocenie zdrowotności uwzględniono tylko niektóre choroby najczęściej występujące w
poszczególnych gatunkach roślin. Porażenie chorobami przedstawiono tylko na poziomie a1 w celu
zaprezentowania naturalnej odporności poszczególnych odmian. Pamiętać przy tym należy, że wybranie
najlepszych i najplenniejszych odmian do uprawy, oraz znajomość wpływu czynników
agrotechnicznych, potrafiących łagodzić niekorzystny wpływ siedliska i warunków pogodowych, to
nieodzowne elementy sprzyjające otrzymaniu godziwego plonu o dobrej jakości.
Zakres doświadczeń prowadzonych w systemie Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i
Rolniczego na terenie województwa mazowieckiego w latach 2012,2013,2014
razem
pozabu
dżetowe
34
5
3
4
4
5
6
4
3
2
3
12
2
53
pozabu
dżetowe
ZBOŻA
Pszenica ozima
Jęczmień ozimy
Pszenżyto ozime
Żyto ozime
Pszenica jara
Jęczmień jary
Owies
Pszenżyto jare
BOBOWATE
KUKURYDZA
ZIEMNIAKI
BURAKI CUKROWE
RZEPAK OZIMY
Razem
2014
Liczba
doświadczeń
razem
razem
Gatunek
2013
Liczba
doświadczeń
pozabu
dżetowe
2012
Liczba
doświadczeń
24
4
2
3
2
4
5
2
2
10
2
36
34
5
3
4
4
5
6
4
3
2
3
10
2
1
52
24
4
2
3
2
4
5
2
2
8
2
34
34
5
3
4
4
5
6
4
3
2
3
12
2
1
54
24
4
2
3
2
4
5
2
2
8
2
34
2
Zespół Wojewódzki Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego
województwa mazowieckiego wyraża podziękowanie Wojewódzkim Władzom Samorządowym,
Mazowieckiemu Ośrodkowi Doradztwa Rolniczego oraz jednostkom hodowlanym i innym instytucjom
współpracującym z Zespołem za okazaną pomoc w realizacji systemu Porejestrowego Doświadczalnictwa
Odmianowego.
Dzięki wsparciu finansowemu Urzędu Marszałkowskiego możliwe jest prowadzenie badań oraz
opracowanie i edycja publikacji zawierających wyniki doświadczeń prowadzonych na terenie
województwa.
Szczególne podziękowania i słowa uznania kieruje Zespół do osób prowadzących doświadczenia
we wszystkich jednostkach terenowych.
Przebieg warunków pogodowych w sezonie wegetacyjnym 2013/2014
w województwie mazowieckim
Warunki pogodowe jakie panowały w okresie siewów zbóż ozimych, były korzystne z uwagi na
dobre uwilgotnienie gleby. W okres spoczynku zimowego rośliny weszły dobrze wyrośnięte i
rozkrzewione. Korzystne warunki zimowania spowodowały tylko niewielkie straty w oziminach (w
Seroczynie). Stan roślin po zimie oceniamy na ogół jako bardzo dobry.
Bardzo wczesna wiosna i obeschnięcie pól umożliwiło wjazd sprzętu na pola w celu nawożenia ozimin i
rozpoczęcia przygotowania gleby pod zasiewy wiosenne. Prace polowe rozpoczęły się w pierwszych
dniach marca. Siewy zbóż jarych rozpoczęto na początku drugiej dekady marca, a zakończono w
pierwszych dniach kwietnia. Po zasiewach warunki pogodowe były dość sprzyjające. Wschody roślin były
dobre i wyrównane. Optymalne uwilgotnienie gleby sprzyjało rozwojowi roślin. Stan roślin wiosną i w
okresie wegetacji dobry do bardzo dobrego. Opady deszczu w drugiej połowie lipca i w sierpniu utrudniały
nieco zbiory roślin. We wszystkich gatunkach uzyskano bardzo wysokie plony, często przekraczające
10t\ha.
Zestawienie warunków meteorologicznych 2013/2014
Miesiąc
Seroczyn
Temperatura (0C)
ekstremalne
Średnia
dobowa
max.
min.
Wrzesień
Październik
Listopad
Grudzień
11,4
9,9
5,2
1,6
24,7
20,9
15,3
10,3
Styczeń
Luty
Marzec
Kwiecień
Maj
Czerwiec
Lipiec
Sierpień
Razem
-3,7
1,1
5,6
9,5
13,4
15,0
20,5
18,0
9,0
10,3
18,8
22,3
27,8
28,3
30,3
33,8
Opady
(mm)
Rok 2013
-2,6
79,6
-3,8
23,3
-7,4
42,3
-6,2
20,8
Rok 2014
-19,9
50,1
-14,2
14,9
-5,8
43,6
-2,4
50,6
-2,9
123,5
3,4
75,2
9,8
53,2
5,8
99,7
676,8
3
Kawęczyn
Temperatura (0C)
ekstremalne
Średnia
dobowa
max.
min.
Opady
(mm)
11,9
9,7
5,3
2,3
24,5
21,7
15,0
11,4
-1,4
-3,0
-4,5
-5,2
79,4
38,3
28,7
20,3
-2,7
1,4
6,3
10,0
13,2
15,3
20,9
18,0
9,6
10,3
21,5
25,2
27,5
28,9
31,4
32,4
-18,3
-13,5
-4,1
-3,0
-1,0
4,5
8,8
6,2
49,2
16,7
33,8
37,4
86,4
76,2
53,2
78,7
598,3
ZBOŻA
Uwagi ogólne do doświadczeń
Zboża zajmują niemal 74% areału roślin uprawnych. Długotrwała uprawa po sobie roślin kłosowych
objawia się zmęczeniem gleby, spowodowanym co najmniej kilkoma przyczynami - jednostronnym
wyczerpaniem składników pokarmowych z gleby, nagromadzeniem w niej substancji hamujących wzrost
zbóż, zaburzeniem równowagi pomiędzy grupami mikroorganizmów. Następstwem tego jest nasilenie
występowania patogenów, szczególnie groźnych, wywołujących choroby podstawy źdźbła i systemu
korzeniowego. Gatunkiem najbardziej wrażliwym na uprawę po sobie jest pszenica, natomiast najmniej
wrażliwymi są owies i żyto.
Plonowanie zbóż uwarunkowane jest kilkoma czynnikami, należą do nich m.in.: racjonalne
nawożenie, polepszenie mechanicznej uprawy roli, stosowanie odpowiedniej ochrony przed chwastami,
szkodnikami i chorobami, a także zależy od postępu biologicznego czyli hodowli i wprowadzania do
uprawy nowych odmian. Znaczenie poszczególnych czynników plonotwórczych było oczywiście na
przestrzeni lat zmienne. Na początku XX w. o wzroście wydajności decydowały nawożenie i mechaniczna
uprawa roli. W latach 70-tych i 80-tych XX wieku pierwszoplanową rolę odgrywała ochrona roślin. Jednak
pod koniec ubiegłego wieku na czoło wysunął się postęp biologiczny. Znaczenie tego postępu wciąż
wzrasta. Zużycie środków ochrony roślin i technika ich stosowania w ostatnich latach utrzymuje się na
zbliżonym poziomie. Nie nastąpiły też istotne zmiany w mechanicznej uprawie gleby. Plony roślin mają
jednak tendencję wzrostową. Efektem prac hodowlanych w zbożach jest wzrost plenności nowych odmian,
lepsze wykorzystanie nawożenia mineralnego i wzrost odporności na wyleganie. We wzroście plonów zbóż
bardzo ważną rolę spełnia nasiennictwo. Jego zadaniem jest wyprodukowanie materiału siewnego odmian
o wysokiej wartości gospodarczej, poprzez rozmnażanie nowo wprowadzonych do uprawy odmian.
Pamiętać należy, że każda odmiana z upływem lat wyradza się, czyli traci na plenności. Dlatego aby w
pełni korzystać z potencjału plonotwórczego odmian należy odnawiać materiał siewny zbóż.
Mamy nadzieję, że kolejne już wydanie naszej publikacji przedstawiające wyniki badań z ostatniego
okresu ułatwi nieco Państwu wybór odpowiedniej odmiany do uprawy w gospodarstwie.
Dobór odmian do doświadczeń zbożowych był ustalany w każdym roku przez Zespół Wojewódzki
Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego województwa mazowieckiego. Badania
prowadzone były według metodyki opracowanej przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin
Uprawnych w Słupi Wielkiej.
Były to doświadczenia ścisłe, prowadzone na dwóch poziomach agrotechniki: przeciętnym (a1)
i wysokim (a2), w dwóch powtórzeniach. Wyjątek stanowiły doświadczenia z owsem zakładane
w trzech powtórzeniach , na jednym poziomie agrotechniki.
Na przeciętnym poziomie (a1) chemiczna ochrona roślin ograniczona jest do zaprawiania nasion,
stosowania herbicydów oraz interwencyjnie insektycydów, niekiedy rodentycydów, nawożenie mineralne
jest uzależnione w dużym stopniu od zasobności gleby w dostępne składniki pokarmowe. W celu określenia
potrzeb pokarmowych pobierane są corocznie próby glebowe i wysyłane do stacji chemiczno- rolniczej.
Przy wysokim poziomie agrotechniki (a2) stosowano wyższe o 40 kg/ha nawożenie azotowe,
regulatory wzrostu roślin, zabiegi fungicydowe i zasilanie dolistnymi preparatami wieloskładnikowymi.
Wyjątek stanowią doświadczenia z pszenżytem jarym, gdzie na poziomie a2 nie zastosowano wyższego
nawożenia azotowego, ze względu na brak zarejestrowanych regulatorów wzrostu. Wyboru preparatów do
wykonywanych zabiegów w poszczególnych doświadczeniach dokonywali specjaliści prowadzący
doświadczenia.
Powierzchnia pojedynczego poletka wynosiła 15 m2 za wyjątkiem doświadczeń zlokalizowanych
w jednostkach hodowlanych, gdzie powierzchnia poletka wynosiła 10 m2. O powierzchni decyduje
wyposażenie techniczne poszczególnych podmiotów prowadzących doświadczenia odmianowe. Przy
ustalaniu ilości wysiewu uwzględniano masę 1000 ziaren, zdolność kiełkowania nasion i obsadę roślin na
m2 w zależności od kompleksu glebowego. Plon ziarna przeliczono na 14% wilgotności.
4
PSZENICA OZIMA – WYNIKI DOŚWIADCZEŃ
Uwagi ogólne i omówienie wyników.
Według danych GUS średnia łączna powierzchnia uprawy pszenicy ozimej w Polsce w ostatnich
latach wynosiła około 1,9 mln ha, jedynie w roku 2012 niecałe 1,4mlin ha. Tak duży spadek areału
spowodowany był koniecznością zaorania wymarzniętych plantacji po mroźnej zimie. Udział pszenicy
ozimej w kraju wynosi około 24% ogólnej powierzchni uprawy zbóż. Od wielu już lat pszenica ozima
należy do zbóż o największym znaczeniu gospodarczym, ze względu na wszechstronność wykorzystania
ziarna, jak i najwyższy potencjał plonowania. Na Mazowszu udział w strukturze zasiewów nie przekracza
11%.
Pszenica ozima wyróżnia się dużymi właściwościami adaptacyjnymi do zróżnicowanych warunków
środowiskowych. Wartość gospodarcza tego gatunku wyznaczana jest przez wiele cech, jednak
najważniejszymi są wielkość i jakość plonu. Podstawowym kryterium wyboru odmiany do uprawy jest
cel na jaki ma być przeznaczone wyprodukowane ziarno. Obecnie w krajowym rejestrze znajduje się 83
odmiany pszenicy ozimej. W tej liczbie 1 odmiana zaliczona została do grupy technologicznej elitarnej
(E), 43 stanowią odmiany z grupy jakościowej (A), 30 to odmiany chlebowe (B), 1 odmiana na ciastka
(K) i 8 należących do grupy pozostałych (C). W ostatniej dekadzie nastąpił wyraźny wzrost udziału
odmian zagranicznych w krajowym rejestrze. Od wielu już lat zwiększa się udział odmian jakościowych
i chlebowych, maleje natomiast znaczenie odmian pastewnych. Wynika to ze znacznego postępu w
plenności, jaki wnoszą najnowsze odmiany jakościowe i chlebowe. Postęp dotyczy zarówno plenności
jak i jakości technologicznej. Obecnie najlepsze odmiany jakościowe plennością dorównują, a często
przewyższają odmiany pastewne. Zarejestrowana w 2012 roku krajowa odmiana Astoria jest pierwszą
odmianą elitarną w pszenicy ozimej. Bardzo dobre parametry jakościowe mają też Akteur i Arktis. Jak
duży jest postęp hodowlany w pszenicy ozimej świadczy także liczba odmian wpisywanych corocznie do
krajowego rejestru.
Zima sezonu 2011/2012 pokazała niewystarczający postęp hodowlany jeśli chodzi
mrozoodporność. W krajowym rejestrze pszenicy ozimej tylko dziewięć odmian ma ocenę
mrozoodporności powyżej średniej. Ponieważ jednak wyższa mrozoodporność wiąże się z gorszą
plennością to po wielu sezonach z łagodniejszą zimą, mrozoodporność nie była należycie doceniana.
W sezonie 2013/2014 na terenie województwa mazowieckiego badanych było 25 odmian pszenicy
ozimej zaproponowane przez Zespół Wojewódzki PDOiR; jedna odmiana z grupy elitarnej, 14 odmian
z grupy A, 9 z grupy B oraz jedna odmiana należąca do grupy pozostałych C.
Doświadczenia z pszenicą ozimą zlokalizowane były w następujących jednostkach:
-
Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Seroczynie
Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Kawęczynie
Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie O/Poświętne
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin-PIB w Radzikowie
DANKO Hodowla Roślin Zakład Hodowli Roślin O/Laski
Zakładanie doświadczeń i jesienna wegetacja przebiegały w dobrych warunkach pogodowych.
Wschody roślin były dobre i wyrównane. Zima nie spowodowała uszkodzeń roślin. Stan roślin wiosną
dobry do bardzo dobrego. Przebieg pogody wiosną sprzyjał intensywnemu wzrostowi i rozwojowi roślin.
Plonowanie zbóż w miniony okresie wegetacyjnym było ogólnie bardzo wysokie. Najkorzystniejsze
warunki dla pszenicy były w Kawęczynie i Laskach gdzie uzyskano najwyższe plony, które przy wysokim
poziomie agrotechniki przekroczyły 11 t z hektara.
Porażenie przez ważniejsze choroby było nieco większe niż w latach poprzednich. W największym
stopniu rośliny były porażone przez septoriozę liści, choroba ta wystąpiła we wszystkich punktach
doświadczalnych w dużym nasileniu.
5
Tabela 1. PSZENICA OZIMA. Odmiany badane. Rok zbioru 2014
Rok wpisania do
Grupa wartości
Lp. Odmiana
KRO w Polsce
technologicznej
1
2
3
4
1
2
3
ASTORIA*
LEGENDA
FIGURA *
2012
2005
2007
E
A
A
4
KOHELIA*
2008
A
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
BAMBERKA*
OSTROGA* o
ARKADIA*
LINUS
SAILOR
ESTIVUS
PATRAS
PRAKTIK
TULECKA*b
ARKTIS
LAVANTUS
MULAN
KWS OZON
FORUM
PLATIN
JANTARKA*
ARTIST
FAKIR
KWS LIVIUS
PENGAR
FORKIDA*
2009
2008
2011
2011
2011
2012
2012
2012
2012
2013
2013
2008
2010
2012
2012
2010
2013
2013
2013
2013
2010
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
B
B
B
B
B
B
B
B
B
C
Adres jednostki zachowującej odmianę,
a w przypadku odmiany zagranicznej pełnomocnika w Polsce
5
Poznańska Hodowla Roślin sp. z o. o. ul. Kasztanowa 5, PL 63-004 Tulce
Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa 5, PL 63-004 Tulce
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, PL- 64-000 Kościan
Hodowla Roślin Rolniczych Nasiona Kobierzyc sp z o.o.
ul. Sportowa 21, PL-55-040 Kobierzyce
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ul Główna 20, PL-99-307 Strzelce
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, PL- 64-000 Kościan
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, PL- 64-000 Kościan
RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A PL 87-148 Łysomice
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, PL- 64-000 Kościan
Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Staszewska 70, Pl-62-100 Wągrowiec
DSV Polska sp.zo.o. Ul. Straszewska 70 , PL-62-100 Wągrowiec
RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A PL 87-148 Łysomice
Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa 5, PL 63-004 Tulce
DSV Polska sp.zo.o. Ul. Straszewska 70 , PL-62-100 Wągrowiec
Saaten-Union Polska sp. z o. o. ul. Staszewska 70, Pl-62-100 Wągrowiec
Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Staszewska 70, Pl-62-100 Wągrowiec
KWS Lochow Polska sp. z o. o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, PL-57-150 Prusy
Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Staszewska 70, Pl-62-100 Wągrowiec
Saaten-Union Polska sp. z o. o. ul. Staszewska 70, Pl-62-100 Wągrowiec
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, PL- 64-000 Kościan
DSV Polska sp.zo.o. Ul. Straszewska 70 , PL-62-100 Wągrowiec
Lantmӓnnen SW Seeds sp. z o.o. ul Głowackiego 1A PL 05-822 Milanówek
KWS Lochow Polska sp. z o. o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, PL-57-150 Prusy
Saaten-Union Polska sp. z o. o. ul. Staszewska 70, Pl-62-100 Wągrowiec
DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, PL- 64-000 Kościan
„*” – odmiana chroniona krajowym wyłącznym prawem hodowcy, o- odmiana oścista, b- odmiana białoziarnista
-6-
Tabela 2
PSZENICA OZIMA . Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2014
„–” brak danych
Miejscowość
SDOO Seroczyn
ZDOO Kawęczyn
DANKO HR
ZHR O/ Laski
Powiat
Kompleks rolniczej przydatności
gleby
Klasa bonitacyjna gleby
PH gleby w KCI
Przedplon
Data siewu
Obsada nasion
(szt./m2 )
Data zbioru
Siedlce
Sochaczew
Grójec
IHAR
Radzików
W-wa Zachód
4
4
3
3
2
IIIa
Rzepak ozimy
02.10
450
28.07
IIIa
6,77
Rzepak ozimy
07.09
450
30.07
72
120
109
160
70
105
55
100
Vitavax 2000FS
Brytan Uniwersal 094
Glean 75WG-25g/ha
Komplet 560SC 0,5l/ha
N na poziomie a1
N na poziomie a2
(kg/ha)
P2O5
K2O
(kg/ha)
IIIb
5,8
Gorczyca biała
25.09
450
01.08
110
150
(kg/ha)
(kg/ha)
III a
IIIb
5,83
6,44
Rzepak ozimy
Rzepak ozimy
30.09
27.09
450
450
28.07
08.08
Nawożenie mineralne
100
107
140
147
45
50
90
75
Środki ochrony roślin
Zaprawa nasienna
(nazwa)
Funaben Plus
Vitavax 2000FS
Maxim 025FS
Legato Plus600SCHerbicyd
Legato Plus 600 SC –
Alister Grande 190OD
1,5l/ha
(nazwa, dawka)
1,3l
1,0l
Insektycyd
(nazwa, dawka)
30
80
Fastac 100EC – 0,1l
Bi 58 Nowy 0,5l
-
Karate Zeon 050 CS
– 0,2l
MODR Warszawa
o/Poświętne
Płońsk
Decis Mega 05EW
0,125l/ha
Tylko poziom a2
Fungicyd
pierwszy zabieg
Fungicyd
- drugi zabieg
(nazwa, dawka)
Bumper Super 490 1,0l
Duet Star 334SE 1,0l
Aviator Xpro 225EC1,0l
Bumper250EC 0,5l
InputEC – 1,0l
Falcon 460EC
Osiris 656 EC 2,0l
Fandango 200EC-1,0l
Artea 330EC 0,5l
Fandango 200EC-1L/ha
Cerone 480 SL-1,0 l
Cerone 480 SL-1,0 l
(nazwa, dawka)
Regulator wzrostu
(nazwa, dawka)
-7-
Modus 250EC0,2l/ha
Antywylegacz pł. 1l/ha
Cerone 480SL 0,75l
Cerone 480 SL-0,75l
Tabela 3.
PSZENICA OZIMA .Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2014
Lp.
SDOO Seroczyn
Cecha
a1
a2
ZDOO Kawęczyn
a1
a2
DANKO HR
ZHR O/ Laski
a1
a2
MODR Warszawa
o/Poświętne
IHAR
Radzików
a1
a2
a1
a2
1
Stan roślin przed zimą
(skala 90)
9,0
8,8
9,0
9,0
9,0
2
Stan roślin po zimie
(skala 90)
8,8
9,0
9,0
9,0
8,3
3
Martwe rośliny
(%)
0,1
0,0
0,0
0,0
0,0
4
Termin kłoszenia
5
(dzień, m-c)
26.05
28.05
27.05
28.05
27.05
28.05
*
*
21.05
21.05
Termin dojrzałości woskowej dzień, m-c)
14.07
15.07
15.07
16.07
27.07
28.07
*
*
03.07
03.07
Wysokość roślin
(cm)
Wyleganie roślin w fazie dojrzałości
7
mlecznej
(skala 9o)
Wyleganie roślin przed zbiorem (skala
8
9o)
Porażenie przez choroby (skala 9o)
102,1
99,6
108,7
104,2
106,9
104,8
106,8
107,5
106,7
107,7
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
8,0
8,1
8,0
8,6
8,8
7,8
7,8
5,6
4,3
4,8
6
9
Pleśń śniegowa
9,0
9,0
9,0
9,0
9,0
10 Mączniak
6,6
8,1
7,7
8,2
6,7
7,2
9,0
9,0
9,0
9,0
11 Rdza brunatna
9,0
9,0
8,3
9,0
9,0
9,0
8,7
8,8
7,9
8,4
12 Septorioza liści
5,2
7,1
6,6
7,8
4,2
6,2
6,2
6,5
7,0
7,6
13 Septorioza plew
6,1
7,3
7,7
8,3
7,2
7,8
9,0
9,0
9,0
9,0
(g)
48,7
50,1
45,8
46,8
44,2
44,0
40,4
42,1
42,2
45,2
15 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%)
13,2
12,9
13,6
14,5
11,9
11,9
10,1
10,6
10,1
10,3
16 Plon ziarna
86,8
100,3
97,4
111,3
81,5
98,4
93,1
99,5
98,9
110,9
14 Masa tysiąca ziaren
(dt/ha)
Wyniki średnie ze wszystkich badanych odmian
„* ” – brak danych a1 - przeciętny poziom agrotechniki; a2 – wysoki poziom agrotechniki
Skala 9o : 9 – oznacza stan najkorzystniejszy, 1 – oznacza stan najmniej korzystny
-8-
Tabela 4
PSZENICA OZIMA. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru 2014
Seroczyn
Kawęczyn
Poświętne
Radzików
Laski
Astoria
Legenda
Figura
Kohelia
Bamberka
Ostroga
Arkadia
Linus
Sailor
Estivus
Patras
Praktik
Tulecka
Arktis
Lavantus
Mulan
KWS Ozon
Forum
Platin
Jantarka
Artist
Fakir
KWS Livius
Pengar
Forkida
Laski
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
Radzików
Wzorzec(dt/ha)
Poświętne
Odmiana
Kawęczyn
Lp
Poziom a2
Seroczyn
Poziom a1
86,6
102
101
100
103
94
98
88
103
104
94
110
96
100
91
101
104
93
109
91
96
103
105
114
97
103
97,4
98
102
97
96
98
89
94
107
99
100
104
102
97
87
94
107
103
110
102
99
105
103
105
99
105
81,5
98
99
92
70
114
84
91
115
107
76
114
111
76
88
107
111
130
102
112
80
108
118
111
98
88
93,1
100
95
87
72
98
85
97
110
111
107
115
103
77
99
87
111
103
109
110
91
110
106
120
99
97
98,9
94
104
90
99
105
102
108
96
108
99
106
100
104
101
104
100
95
99
92
95
92
104
108
99
96
100,3
93
98
97
99
94
96
96
105
104
95
106
99
100
92
101
107
94
105
96
100
103
105
108
103
102
111,3
93
99
99
101
96
93
102
106
103
97
104
100
104
91
96
105
99
106
97
97
103
100
103
103
102
98,4
100
96
90
75
92
81
92
104
106
108
94
108
105
96
123
110
104
96
114
86
110
105
98
109
94
99,5
103
93
89
69
93
90
102
109
114
100
112
97
83
94
94
106
100
107
112
100
115
102
117
103
96
110,9
99
111
89
100
108
103
111
93
111
95
105
95
102
102
104
104
90
97
90
94
88
102
113
96
98
-9-
Tabela 5.
PSZENICA OZIMA . Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2012,2013,2014
a1
Mrozo
odpor
Odmiany
2014
2013
2012
2013-2014 2012-2014
ność
0
skala 9
Wzorzec(dt/ha)
91,5
73,8
60,5
82,7
75,3
1 Astoria
3
98
98
98
2 Legenda
6
100
96
130
99
107
3 Figura
5
93
90
132
92
103
4 Kohelia
5,5
89
89
134
89
101
5 Bamberka
3
101
101
41
101
85
6 Ostroga
6
92
96
151
94
109
7 Arkadia
6
96
102
149
99
112
8 Linus
3,5
106
101
105
104
104
9 Sailor
5,5
105
101
143
103
114
10 Estivus
2,5
96
106
100
11 Patras
4
110
104
107
12 Praktik
4
102
99
101
13 Tulecka
2,5
91
104
97
14 Arktis
4,5
94
15 Lavantus
3,5
98
16 Mulan
3
106
107
101
106
105
17 KWS Ozon
4
104
99
137
102
111
18 Forum
2
105
101
103
19 Platin
4
101
108
104
20 Jantarka
5
93
21 Artist
4
103
22 Fakir
4,5
107
23 KWS Livius
3,5
111
24 Pengar
3
98
25 Forkida
4,5
98
116
Liczba doświadczeń
5
5
3
3
3
wzorzec stanowią wszystkie badane odmiany
- 10 -
a2
2014
2013
2012
104,1
98
100
93
89
97
93
101
103
108
99
104
100
99
95
103
106
97
102
101
96
104
103
108
103
99
5
88,9
94
101
91
88
100
92
101
104
99
101
102
102
100
107
107
106
105
3
70,7
140
131
132
65
144
148
102
140
103
136
-
122
5
2013-2014 2012-2014
96,5
96
100
92
89
98
92
101
103
104
100
103
101
99
107
102
104
103
8
87,9
111
103
100
90
106
114
103
113
106
111
-13
Tabela 6
PSZENICA OZIMA . Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki – a 1 Rok zbioru 2014, 2012-2014
Liczba
Mączniak
Rdza brunatna
Septorioza plew
Septorioza liści
Odmiana
lat
Lp.
2014
2012-2014
2014
2012-2014
2014
2013,2014
2014
2012-2014
badań
Wzorzec (skala 90)
8,3
7,3
7,0
6,8
7,0
7,2
5,8
6,2
Astoria
1
2
0,0
-0,3
0,0
-0,2
0,6
Legenda
2
3
0,5
-0,8
0,5
0,2
0,5
0,6
0,2
-0,4
Figura
3
3
-2,0
-2,1
0,0
0,1
-0,2
-0,4
-0,4
-0,8
Kohelia
4
3
-0,3
-1,0
0,3
-0,2
-0,2
0,1
-0,1
-0,8
Bamberka
5
3
-0,5
0,6
0,5
0,9
-0,3
-0,1
0,3
0,6
Ostroga
6
3
0,7
1,4
-0,7
-0,9
1,2
0,7
1,0
0,7
Arkadia
7
3
0,7
0,0
-0,13
-1,8
-0,5
-0,5
-1,5
-0,8
Linus
8
3
0,2
-0,1
-0,2
-0,1
-0,7
-0,3
-0,1
0,2
Sailor
9
3
-1,0
-1,0
0,3
0,5
-0,2
0,0
0,2
-0,6
10 Estivus
2
0,2
0,7
0,0
0,1
0,2
11 Patras
2
0,0
0,3
-0,3
-0,3
0,0
12 Praktik
2
0,5
0,3
0,3
0,4
-0,2
13 Tulecka
2
0,0
-0,7
-0,2
-0,3
-0,9
14 Arktis
1
-0,1
0,2
-0,3
-0,7
15 Lavantus
1
0,5
-1,3
0,0
-0,2
16 Mulan
3
-0,1
-0,2
-0,5
-0,4
-0,2
0,0
-0,1
0,1
17 KWS Ozon
3
-0,5
-0,1
1,2
0,9
-0,2
0,0
0,2
0,1
18 Forum
2
0,0
0,3
0,2
0,1
1,1
19 Platin
2
0,2
-1,2
0,3
0,3
0,5
20 Jantarka
2
-0,1
0,3
0,2
-0,6
Artist
21
1
0,0
0,2
-0,3
-0,6
22 Fakir
1
0,4
0,8
0,3
0,0
23 KWS Livius
1
-0,3
-0,5
0,5
1,4
24 Pengar
1
0,2
1,0
0,5
1,0
25 Forkida
2
0,2
-0,3
-0,3
-0,5
Liczba doświadczeń
3
10
3
11
3
6
5
12
Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza cechę korzystniejszą.Wzorzec stanowią wszystkie badane odmiany
- 11 -
- 12 -
Nie wystąpiło
Nie wystąpiło
Tabela 7
PSZENICA OZIMA. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenie od wzorca). Lata zbioru 2014, 2012-2014
Wyleganie (skala 90)
Wysokość roślin
Liczba
w fazie dojrzałości
(cm)
Lp.
Odmiana
lat
przed zbiorem
mlecznej
badań
2014
2012-2014
2014
2012-2014
2014
2012-2014
Poziom agrotechniki a1
Wzorzec
7,4
7,8
106,3
97,5
1 Astoria
2
0,5
4,7
2 Legenda
3
-0,4
-0,6
22,6
20,3
3 Figura
3
-0,2
-0,7
6,3
9,5
4 Kohelia
3
-1,8
-2,2
12,5
10,8
5 Bamberka
3
-0,1
-0,2
-0,4
-1,1
6 Ostroga
3
-0,7
-0,2
4,2
5,5
7 Arkadia
3
0,4
-0,2
8,4
8,9
8 Linus
3
-0,2
0,1
-11,1
-7,7
9 Sailor
3
-0,2
-0,6
5,6
9,6
10 Estivus
2
0,1
-6,1
11 Patras
2
-0,5
-8,2
12 Praktik
2
0,7
-16,0
13 Tulecka
2
-0,1
7,1
14 Arktis
1
0,3
0,2
15 Lavantus
1
-0,1
-3,8
16 Mulan
3
-0,1
0,4
1,6
0,9
17 KWS Ozon
3
0,6
0,6
-18,9
-13,3
18 Forum
2
0,2
-11,2
19 Platin
2
0,8
3,3
20 Jantarka
2
-1,1
2,4
21 Artist
1
0,7
-8,8
22 Fakir
1
0,2
-3,7
23 KWS Livius
1
0,2
-6,4
24 Pengar
1
-0,1
-6,4
25 Forkida
2
0,2
5,0
-
Masa 1000 ziarn
(g)
2014
2012-2014
44,3
6,3
-1,1
1,7
5,7
0,8
3,8
1,2
-2,6
3,5
-0,8
5,1
-4,1
-1,4
-4,0
-2,8
-0,5
-0,4
-1,2
-5,0
0,9
-0,4
-2,4
3,4
-6,1
0,2
44,1
-0,4
0,7
2,9
3,9
5,3
2,2
-2,6
2,2
-0,7
-0,2
-
Ciąg dalszy tabeli 7
Wzorzec
1
Astoria
2
Legenda
3
Figura
4
Kohelia
5
Bamberka
6
Ostroga
7
Arkadia
8
Linus
9
Sailor
10 Estivus
11 Patras
12 Praktik
13 Tulecka
14 Arktis
15 Lavantus
16 Mulan
17 KWS Ozon
18 Forum
19 Platin
20 Jantarka
21 Artist
22 Fakir
23 KWS Livius
24 Pengar
25 Forkida
Liczba doświadczeń
2
3
3
3
3
3
3
3
3
2
2
2
2
1
1
3
3
2
2
2
1
1
1
1
2
- 13 -
Nie wystąpiło
Odmiana
Wyleganie (skala 90)
w fazie dojrzałości
przed zbiorem
mlecznej
2014
2012-2014
2014
2012-2014
Poziom agrotechniki a2
7,0
7,6
0,3
-0,6
-1,2
0,3
-0,5
-1,8
-2,3
-1,1
-0,8
-1,3
-0,6
0,5
-0,1
-0,2
0,0
0,3
-0,1
0,8
-0,6
1,5
-0,9
-0,1
-0,2
0,1
0,6
1,1
1,0
-0,3
1,0
-1,1
0,7
0,5
-0,3
0,7
-0,1
5
11
Nie wystąpiło
Lp.
Liczba
lat
badań
Wysokość roślin
(cm)
Masa 1000 ziarn
(g)
2014
2012-2014
2014
2012-2014
104,8
4,5
23,4
5,6
12,1
-0,2
3,4
7,2
-10,3
4,3
-4,6
-7,9
-13,3
7,1
1,0
-4,4
-1,3
-17,8
-11,1
1,7
2,6
-7,5
-2,9
10,4
-6,5
3,3
5
93,8
45,7
-6,6
-0,4
3,0
6,4
0,7
3,2
3,5
2,9
4,3
-0,8
1,8
-5,3
-0,3
-3,1
-3,5
-0,8
0,9
-1,4
-5,5
0,8
-2,1
-2,0
3,0
-6,2
-0,1
5
45,8
-0,8
1,6
4,4
3,8
3,7
3,4
-2,4
2,7
-0,7
1,8
12
19,1
9,2
10,0
0,2
3,4
6,6
-7,6
7,7
-1,0
-11,4
12
PSZENICA OZIMA
CHARAKTERYSTYKA ODMIAN BADANYCH W ROKU 2014
ZAREJESTROWANYCH W 2013
sporządzona na podstawie listy opisowej odmian)
1. ARKTIS - Odmiana jakościowa (grupa A), o wyróżniających się parametrach
wypiekowych.
Plenność średnia. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki poniżej średniej.
Zimotrwałość prawie średnia (4,5o). Odporność na mączniaka prawdziwego – duża, na choroby
podstawy źdźbła i fuzariozę kłosów – dość duża, na brunatną plamistość liści, septoriozę liści
i septoriozę plew – średnia, na rdzę brunatną – dość mała. Rośliny dość wysokie, o dość dużej
odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren przeciętna,
wyrównanie dość dobre, gęstość w stanie zsypnym dość mała. Odporność na porastanie w
kłosie dość duża, liczba opadania duża. Zawartość białka duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS
duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby
przeciętna.
2. LAVANTUS - Odmiana jakościowa (grupa A).
Plenność dość dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny.
Zimotrwałość mała do średniej (3,5o). Odporność na rdzę brunatną i brunatną plamistość liści
– dość duża, na choroby podstawy źdźbła, septoriozę liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów
– średnia, na mączniaka prawdziwego – dość mała. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej
odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000
ziaren mała do bardzo małej, wyrównanie słabe do bardzo słabego, gęstość w stanie zsypnym
przeciętna. Odporność na porastanie w kłosie dość duża, liczba opadania duża do bardzo
dużej. Zawartość białka średnia. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży. Wydajność ogólna
mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
3. ARTIST- odmiana chlebowa (grupa B). Zimotrwałość mała do średniej. Odporność na
mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i septoriozę plew - dość duża, na choroby podstawy
źdźbła i fuzariozę kłosów - średnia, na brunatną plamistość liści i septoriozę liści - mała.
Rośliny niskie, o dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni.
Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie słabe, gęstość w stanie zsypowym dość mała.
Odporność na porastanie w kłosie duża, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka
średnia. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży do bardzo dużego. Tolerancja na zakwaszenie
przeciętna. Plenność bardzo dobra.
4. FAKIR- odmiana chlebowa (grupa B). Zimotrwałość prawie średnia. Odporność na
choroby podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną, septoriozę plew i
fuzariozę kłosów - dość duża, na brunatną plamistość liści i septoriozę liści - średnia. Rośliny
o średniej wysokości. Odporności na wyleganie - średnie. Termin kłoszenia i dojrzewania
dość wczesny. Masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie dość dobre, gęstość w stanie
zsypowym dość duża. Odporność na porastanie w kłosie przeciętna, liczba opadania duża do
dość dużej. Zawartość białka - duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS bardzo duży.
Tolerancyjna na zakwaszenie gleby przeciętna. Plenność dość dobra.
5. KWS LIVIUS - odmiana chlebowa (grupa B). Zimotrwałość dość mała. Odporność na
choroby podstawy źdźbła, rdzę brunatną, brunatną plamistość liści, septoriozy liści i
septoriozę plew - dość duża. Rośliny wysokie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin
14
kłoszenia dość późny, dojrzewania średni. Zawartość białka dość duża. Wskaźnik
sedymentacyjny SDS duży. Tolerancja na zakwaszenie gleby - mała. Plenność dobra do
bardzo dobrej .
6. PENGAR - odmiana chlebowa (grupa B).Zimotrwałość mała. Odporność na rdzę brunatną
- duża, na mączniaka prawdziwego i septoriozę plew, na choroby podstawy źdźbła, septoriozy
liści i fuzariozę kłosów - średnia. Rośliny o przeciętnej wysokości i odporności na wyleganie.
Termin kłoszenia późny, dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren mała, wyrównanie dość
słabe, gęstość w stanie zsypowym dość mała. Odporność na porastanie kłosa średnia.
Wskaźnik sedymentacyjny SDS dość duży. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
Plenność dobra.
15