D - Sąd Okręgowy w Toruniu

Sygn. akt – IX Ka 438/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 30. października 2014 r.
Sąd Okręgowy w Toruniu w składzie:
Przewodniczący – S.S.O. Barbara Plewińska
Sędziowie: S.S.O. Mirosław Wiśniewski
S.S.O. Rafał Sadowski (spr.)
Protokolant – staż. Marzena Chojnacka
przy udziale pełnomocnika oskarżyciela skarbowego – (...)Urzędu Skarbowego w T. – Magdaleny JózefiakMuntowskiej
po rozpoznaniu w dniu 30. października 2014 r.
sprawy K. Z. – oskarżonego z art. 57§1 kks,
na skutek apelacji wniesionej przez oskarżyciela skarbowego – (...)Urząd Skarbowy w T.,
od wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 24. czerwca 2014 r., sygn. akt VIII W 64/14,
I. zaskarżony wyrok w całości utrzymuje w mocy;
II. kosztami procesu w postępowaniu odwoławczym obciąża Skarb Państwa.
Sygn. akt IX Ka 438/14
UZASADNIENIE
K. Z. został oskarżony o to, że:
prowadząc w 2012 roku działalność gospodarczą uporczywie nie wpłacał Naczelnikowi (...)Urzędu Skarbowego w T.
w terminie ustawowym do dnia 30.04.2013 roku podatku dochodowego od osób fizycznych w wysokości wynikającej
z zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w 2012 PIT-36L złożonego w dniu 2.7.2013 roku, tj.
w wysokości 13.838,00 zł oraz zaliczek na podatek dochodowy za m-ce III-IV, VI-X, XII/2012 w łącznej kwocie 14.007
zł płatnych w terminie do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni, a zaliczka za ostatni miesiąc w terminie do
20 stycznia następnego roku podatkowego,
tj. o popełnienie wykroczenia skarbowego z art. 57§1 kks
Sąd Rejonowy w Toruniu wyrokiem z dnia 24 czerwca 2014 roku (sygn. akt VIII W 64/14) uniewinnił
oskarżonego od popełnienia zarzuconego mu czynu, kosztami postępowania obciążając Skarb Państwa.
Od powyższego wyroku apelację wniósł oskarżyciel skarbowy zaskarżając wyrok w całości podnosząc zarzut
obrazy prawa materialnego tj. art. 57§1 kks wyrażającą się w uniewinnieniu oskarżonego od popełnienia zarzuconego
mu czynu polegającym na uporczywym niewpłacaniu podatku dochodowego za 2012 rok i zaliczek za ten rok, co było
przyjęciem mylnej tezy, że oskarżony nie wyczerpał znamion zarzucanego mu czynu podczas gdy analiza dowodów i
zachowania oskarżonego prowadzi do odmiennego wniosku.
W związku z powyższym zarzutem oskarżyciel wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi
I instancji do ponownego rozpoznania.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja oskarżyciela skarbowego nie zasługiwała na uwzględnienie.
Decyzja o uniewinnieniu oskarżonego od zarzutu popełnienia czynu z art. 57 §1 kks, jest w okolicznościach sprawy
jak najbardziej trafna, choć za takim rozstrzygnięciem bynajmniej nie przemawiał argument jakim posłużył się sąd
meriti, mianowicie, że trudna sytuacja majątkowa oskarżonego nie pozwalała mu na bieżące uregulowanie zobowiązań
podatkowych za rok 2013. Zdaniem Sądu Rejonowego oskarżonemu nie można przypisać uporczywego niewpłacania
podatków bowiem nie miał on obiektywnych możliwości by zapłacić należności o których mowa w zarzucie gdyż w
2013 roku spłacał zaległości podatkowe a sumy przeznaczane na ten cel wyczerpywały znaczną cześć jego dochodu,
co spowodowało, że nie dysponował już wolnymi środkami które mógłby przeznaczyć na poczet bieżących należności
podatkowych. Według sądu meriti taka sytuacja finansowa oskarżonego zwalniała go z odpowiedzialności karnej
za nieuiszczenie podatków za 2013 rok a forsując taki pogląd Sąd Rejonowy zakwestionował słuszność stanowiska
Sądu Najwyższego według którego „podatnik nie może przerzucać na Skarb Państwa (…) ciężaru swoich niepowodzeń
gospodarczych i nie płacić w terminie swych zobowiązań podatkowych, tłumacząc się brakiem środków finansowych
na wymagane podatki”, jednakże takiego poglądu sąd odwoławczy absolutnie nie podziela. Przyjmowanie bowiem, że
trudna sytuacja majątkowa i ograniczone możliwości płatnicze podatnika (nie powstałe wprawdzie z winy podatnika
ale i nie wynikające też bynajmniej z nagłych, zaskakujących, nieprzewidzianych zdarzeń losowych lecz będące
rezultatem zwykłego ryzyka gospodarczego) stanowią automatyczną podstawę do uniewinniania podatników, którzy
nie wykazują należytej dbałości i staranności (przynajmniej takiej jaką wykazują w odniesieniu do wydatków
„prywatnych”) do wywiązywania się z obowiązków publicznoprawnych, doprowadzałoby do premiowaniem takich
niesolidnych podatników, którzy skutecznie ekskulpowaliby się od nieterminowego płacenia podatków zasłaniając się
brakiem środków na pokrycie zobowiązań podatkowych.
Powyższe błędne założenie z jakiego wyszedł Sąd Rejonowy rozstrzygając sprawę nie zaważyło na słuszności poglądu
o braku winy oskarżonego w zakresie zarzuconego mu czynu bowiem kwestia sytuacji majątkowej w jakiej się
znalazł w 2013 roku ma drugorzędne znaczenie. Kluczową dla uniewinnienia oskarżonego od czynu z art. 57 §1 kks
była okoliczność, że oskarżony w 2013 roku wcale nie unikał płacenia zobowiązań podatkowych. W tym okresie
systematycznie wszak przekazywał Urzędowi Skarbowemu znaczne sumy pieniędzy i tylko fakt, że nie zaznaczał na
jaki cel w/w sumy mają być zaliczane (czy na poczet zaległości podatkowych czy na poczet aktualnego zobowiązania
podatkowego), spowodował, że sumami tymi pokryto zaległości podatkowe za 2011 i 2012 rok. W wyniku takiego
„rozliczenia” wpłat, zobowiązania podatkowe za 2013 rok pozostały niezapłacone; taka sytuacja nie daje jednak
powodu by stawiać oskarżonemu zarzut uporczywego uchylania się od płacenia podatków. W roku podatkowym
w którym oskarżony winien uregulować podatki wskazane w zarzucie przekazał Urzędowi Skarbowemu kwotę
przekraczającą tę należność. Oskarżony był zobowiązany do zapłaty za 2013 rok podatków w łącznej wysokości
około 28.000 złotych, gdy tymczasem łączna kwota sum wpłaconych do US w okresie od maja 2013 roku do maja
2014 roku wyniosła blisko 59.000 złotych. W tych warunkach nie było podstawy by przypisywać oskarżonemu
zachowanie polegające na uporczywym uchylaniu się od płacenia należności podatkowych w tymże roku. Wszak
prawie 1/3 dochodu jaki wykazał w 2013 roku przekazał US na poczet zobowiązań podatkowych; okoliczność, że
bieżące zobowiązania pozostały niezapłacone nie wynikła bynajmniej ze złej woli oskarżonego i jego negatywnego
nastawienia do tej powinności lecz z tego, że wszystkie wpłacone pieniądze - wobec niezastrzeżenia przez oskarżonego
jakie należności chce pokryć - zostały zaliczone na poczet najdawniejszych zaległości. Najprawdopodobniej gdyby
oskarżony wpłacając poszczególne kwoty zaznaczyłby, że konkretną sumę przeznacza na podatek za 2013 rok to
doszłoby do stosownego zaliczenia zgodnie z jego wolą i wówczas nie byłoby mowy o zaleganiu z tym podatkiem. To tak
samo jakby dłużnikowi alimentacyjnemu przekazaną przez niego na poczet alimentów sumę zaliczyć na najdawniejsze
(zaległe) alimenty i nadal zarzucać mu nie realizowanie obowiązku alimentacyjnego z uwagi na nie pokrycie całości
dotychczasowego zadłużenia i związany z tym brak pokrycia „bieżących” alimentów.
Dlatego kierując się rozsądną oceną okoliczności niniejszej sprawy i równie racjonalną oceną zachowania oskarżonego
(który nie uchylał się od zapłacenia należności podatkowych w wysokości należnej w danym roku podatkowym,
lecz z uwagi na łączną wysokość zadłużenia przekazane dotąd przez niego do US pieniądze wystarczyły jedynie na
pokrycie zaległości podatkowych za 2011 i 2012 rok), sąd odwoławczy uznał, że nie sposób było przypisać oskarżonemu
popełnienia zarzuconego mu czynu, stąd zaskarżony wyrok utrzymał w mocy. Brak złożenia przez oskarżonego
wniosku o rozłożenie zobowiązania na raty czy odroczenie terminu jego płatności - na co zwraca uwagę skarżący
w apelacji - nie świadczy wcale o braku po stronie oskarżonego zamiaru uiszczenia tej należności. Oskarżony,
jak zapewniał, zamierzał spłacać zadłużenie podatkowe „po kolei”, co też czynił o czym niezbicie świadczy suma
przekazana w 2013 i 2014 roku do US.
Sąd odwoławczy nie dopatrzył się w zaskarżonym orzeczeniu żadnych uchybień mogących stanowić bezwzględne
przyczyny odwoławcze, będących podstawą do uchylenia wyroku z urzędu.
O kosztach procesu orzeczono po myśli art. 636 § 1 kpk w zw. z art. art. 113 § 1 kks, obciążając nimi Skarb Państwa.