PTAKI W KRAINIE EGO

PTAKI W KRAINIE EGO
W Krainie EGO stwierdzono występowanie 262 gatunków, z czego aż 197 to gatunki
lęgowe lub prawdopodobnie lęgowe. Stanowi to prawie połowę krajowej awifauny i ponad
3/4 gatunków lęgowych w odniesieniu do 415 obserwowanych i 233 gatunków gniazdujących
w Polsce. Duża różnorodność ptaków występuje tu dzięki zachowaniu obszarów o charakterze
naturalnym, przede wszystkim jezior, torfowisk i dużych kompleksów leśnych. Dla kilku
gatunków ptaków są to jedyne miejsca lęgów w kraju bądź też gnieździ się tu wysoki procent
krajowej populacji danego gatunku.
Najliczniejszą grupę w awifaunie stanowią gatunki wodno-błotne, których naliczono
łącznie 165 gatunków. Gnieździ się tu 80 gatunków wodnych i błotnych, pozostałe to
ptaki przelotne i zalatujące. Stwierdzono lęgi 5 gatunków perkozów. Gnieździ się 12
gatunków kaczek, przy czym znajdują się tu jedne z najważniejszych w kraju miejsca
lęgowe: świstuna Anas penelope, krakwy Anas strepera, cyraneczki Anas crecca, rożeńca
Anas acuta, hełmiatki Netta rufina, podgorzałki Aythya nyroca, szlachara Mergus serrator
i nurogęsia Mergus merganser.
Stosunkowo licznie występuje kormoran Phalacrocorax carbo, dużo rzadziej bąk
Botaurus stellaris i bocian czarny Ciconia nigra. Zagęszczenia bociana białego Ciconia
ciconia w północnej części EGO należą do najwyższych w kraju. Bardzo duża jest
populacja żurawia Grus grus. Znajdują się tu liczne stanowiska: wodnika Rallus
aquaticus, kropiatki Porzana porzana, zielonki Porzana parva, derkacza Crex crex i
kokoszki Gallinula chloropus – gatunków wykazujących spadek liczebności w całym
kraju.
Na Suwalszczyźnie i Mazurach obserwowano 24 gatunki ptaków drapieżnych i 11 gatunków sów, z czego gniazduje 15 gatunków dziennych ptaków drapieżnych i 9 sów. Znajdują się
tu stanowiska lęgowe najsilniej zagrożonych gatunków. Należą do nich: gadożer Circaetus
gallicus, błotniak zbożowy Circus cyaneus, błotniak łąkowy Circus pygargus, orlik grubodzioby
Aquila clanga, orzeł przedni Aquila chrysaetos, rybołów Pandion haliaetus, sokół wędrowny
Falco peregrinus, puchacz Bubo bubo, puszczyk uralski Strix uralensis i sowa błotna Asio
flammeus. Gnieżdżą się też kania czarna Milvus migrans i kania ruda Milvus milvus, krogulec
Accipiter nisus, trzmielojad Pernis apivorus, kobuz Falco subbuteo i włochatka Aegolius
1
funereus.
Gnieździ się tu 9 gatunków dzięciołów, w tym silnie zagrożone – dzięcioł białogrzbiety
Dendrocopos leucotos i trójpalczasty Picoides tridactylus. Liczebność obydwu tych gatunków
w kraju nie przekracza kilkuset par. Zakłada tu gniazda i wyprowadza młode szereg gatunków
borealnych, występujących na granicy zwartego zasięgu, są to między innymi: krakwa,
świstun, różeniec Anas acuta, gągoł Bucephala clangula, nurogęś, szlachar, rybołów, samotnik
(brodziec samotny) Tringa ochropus, puszczyk uralski, włochatka, gil Pyrrhula pyrrhula,
orzechówka Nucifraga caryocatactes, droździk Turdus iliacus.
Liczne lęgowe gatunki tego obszaru uznano za zagrożone nie tylko w Polsce, ale i w
całym europejskim zasięgu występowania. Gnieździ się tu aż 51 gatunków zagrożonych w
Europie.
Spośród gatunków charakteryzujących się wzrostem liczebności na terenie kraju,
występują na obszarze EGO: kormoran czarny, czapla siwa Ardea cinerea, perkoz zausznik
Podiceps nigricollis, bocian czarny, łabędź niemy Cygnus olor, gęgawa Anser anser, głowienka
(kaczka rdzawogłowa) Aythya ferina, gągoł, nurogęś, kania ruda, jastrząb Accipiter gentilis,
żuraw, rycyk Limosa limosa, śmieszka Chroicocephalus ridibundus, mewa pospolita Larus
canus, grzywacz Columba palumbus, dzięcioł zielonosiwy Picus canus, pokrzywnica (płochacz
pokrzywnica) Prunella modularis, słowik szary Luscinia luscinia, kopciuszek Phoenicurus
ochruros, kos Turdus merula, kwiczoł Turdus pilaris, droździk Turdus iliacus, brzęczka
Locustella luscinioides, remiz Remiz pendulinus, wąsatka Panurus biarmicus, srokosz Lanius
excubitor, sroka Pica pica, gawron Corvus frugilegus, kruk Corvus corax, gil, dziwonia
Carpodacus erythrinus i ortolan (trznadel ortolan) Emberiza hortulana.
Zarówno Mazury jak i Suwalszczyzna to miejsca dużych koncentracji ptaków wodnobłotnych w okresie polęgowym.
Ze względu na olbrzymie znaczenie dla awifauny – niektóre obszary tego regionu uznano
za ostoje ptaków o randze europejskiej lub znaczeniu krajowym.
Do ostoi europejskich Natura 2000 należy Ostoja Puszcza Borecka (PLB280006) –
gnieździ się tu około 140 gatunków ptaków (z tego, co najmniej, 25 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej i 9 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi) między innymi perkoz,
bocian czarny, kania czarna, bielik, rybołów i kobuz, jarząbek, zimorodek, żuraw, bekas, słonka, brodziec samotny, siniak oraz dzięcioły średni, dzięcioł zielonosiwy, białogrzbiety i
2
trójpalczasty. W sieci Natura 2000 znalazła się też Ostoja Lasy Skaliskie (PLB280011), gdzie
występują zarówno ptaki wymienione w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej jak i w Czerwonej
Księdze. Są to m.in.: orlik krzykliwy, dzięcioł białogrzbiety czy bielik.
Puszcza Romincka, stanowiąca kanwę Parku Krajobrazowego Puszczy Rominckiej, też
została uznana za ważny dla występujących tu ptaków obszar siedliskowy w sieci Natura
2000 (PLH280005). Występują na jej obszarze m.in.: jarząbek, dzięcioł białogrzbiety, włochatka, lelek, orlik krzykliwy i trzmielojad.
Opr. Ryszard F. Dutkiewicz, 2011
3