TEMATYKA ZAJĘĆ Z ZAKRESU „EKOTURYSTYKI”

TEMATYKA ZAJĘĆ Z ZAKRESU „EKOTURYSTYKI”
w ramach projektu
„ZIELONE PŁUCA POLSKI - KRAINA EKOTURYSTYCZNA”
W ramach zajęć obejmujących problematykę usług ekoturystycznych przewidziano
następujące kierunki zajęć:
1. Birdwatching – czyli podglądanie ptaków jako hobby i formę profesjonalnych usług
turystycznych
2. Eksploracje siedlisk – wykorzystanie walorów różnych typów krajobrazów przyrodniczych z
uwzględnieniem pór roku i stopnia przygotowania uczestników /kondycja, wiek/
3. Ścieżki przyrodniczo – edukacyjne i inne formy prezentacji walorów przyrodniczych
obszaru ZPP
4. Foto safari – bezkrwawe łowy. Różne formy kontaktu ze zwierzętami i ich naturalnym
środowiskiem (fotografowanie, filmowanie i nagrywanie głosów dzikich zwierząt).
Ad 1) Birdwatching
Birdwatching (oglądanie ptaków), jest jedną z najpopularniejszych na świecie form kontaktu
z dzikimi zwierzętami. Środowiska ludzi uprawiających birdwatching na świecie liczą kilkadziesiąt
mln. uczestników. W Europie największe organizacje zrzeszające miłośników ptaków są w
Niemczech, Wielkiej Brytanii, Francji i krajach Skandynawskich. W Polsce jest to stosunkowo
niewielka grupa uczestników birdwatchingu, ale stale rosnąca.
Birdwatching można uprawiać cały rok. Najkorzystniejszy okres dla birdwatchingu to:
I – II – okresy godowe ptaków drapieżnych: krukowatych, orłowatych, sów,
III – IV – przyloty większości gatunków w tym: bocianów, gęsi, żurawi i wróblowatych,
V – VII – okresy lęgowe wszystkich gatunków,
VIII – X – okres odlotów
Stosunkowo najmniej atrakcyjny jest IV kwartał każdego roku. Najkorzystniejszy: II i III kwartał
każdego roku.
Zajęcia z birdwatchingu przebiegać będą wg następującego schematu:
I Dzień (teoretyczny)
a) Ogólna informacja o ostojach ptaków na obszarach Zielonych Płuc Polski oraz podstawowe
wiadomości o biologii ptaków (1 godzina)
b) Omówienie charakterystyk 50 – 60 gatunków ptaków występujących na obszarze działania projektu
i jego najbliższych okolic ( 3 godziny)
c) Sprzęt używany do birdwatchingu i technika podglądania ptaków (1 godzina)
d) Podstawowe akty prawne dotyczące ochrony ptaków w UE (1 godzina)
II DZIEŃ wycieczka do najciekawszych obszarów objętych projektem (około 6 godzin)
2.10.2011 – rejon płn – wsch obrzeży jez. Śniardwy + Bagna Nietlickie (zlotowisko żurawi) – (dla
uczestników pow. piskiego);
01.04.2012 – rozlewiska Doliny Narwi i Pisy + tokowiska cietrzewi w Puszczy Kurpiowskiej (dla
uczestników z pow. ostrołęckiego);
13.05.2012 – Dolny Basen Bagien Biebrzańskich
(dla uczestników z pow. Łomżyńskiego)
Zalecana literatura:
Ludwik Tomjałojć, Ptaki Polski. Rozmieszczenie i liczebność, PWN W-wa,1990 2 wydanie
Jerzy Gotzman, Z lornetką wśród ptaków, PWN 1979
OTOP, Ostoje ptaków w Polsce, Gdańsk 1994, pod redakcją M. Gromadzkiego
Ad 2) Eksploracje siedlisk
Ten segment szkoleń przewiduje zapoznanie uczestników z najbardziej charakterystycznymi typami
siedlisk przyrodniczych znajdujących się na obszarach ich aktywności turystycznej, z uwzględnieniem
potrzeb związanych z organizacją różnych form turystyki specjalistycznej oraz krajoznawczej.
W programie przewiduje się:
I Dzień (teoretyczny)
a) Ogólne informacje o obszarze funkcjonalnym Zielone Płuca Polski (1 godzina)
b) Podstawowe regulacje prawne dotyczące obszarów i obiektów chronionych w Polsce i UE (1
godzina)
c) Charakterystyka najważniejszych obiektów i obszarów przyrodniczych północno –
wschodniego regionu Polski (2 godz.), w tym:
parki narodowe
parki krajobrazowe
rezerwaty przyrody
obszary NATURA 2000
inne
d) Poznanie najważniejszych walorów przyrodniczych w powiecie piskim, łomżyńskim i
ostrołęckim (1 godzina – odpowiednio dla poszczególnych grup uczestników)
e) Charakterystyka najważniejszych typów siedliskowych (leśnych, wodnych, łąkowych) (1
godzina)
II Dzień - Wycieczki terenowe:
a) 09.10.2011 – obszar Mazurskiego Parku Krajobrazowego
(dla uczestników z powiatu piskiego)
b) 15.04.2012 – obszar Puszczy Kurpiowskiej Zielonej oraz Doliny Narwi i jej dopływów
(dla uczestników z powiatu ostrołęckiego)
c) 20.05.2012 – obszar Parku Krajobrazowego Przełomowej Doliny Narwi i Biebrzańskiego
Parku Narodowego
(dla uczestników z powiatu łomżyńskiego)
Zalecana literatura:
1. 25 lat idei i 20 lat Porozumienia Zielone Płuca Polski
2. Kanon krajoznawczy Polski. Wydawnictwo PTTK ,,Kraj” 2000
3. Parki Krajobrazowe Podlasia
4. Las twoim bogactwem, A. Grzywacz
5. Mapa Zielone Płuca Polski, Fundacja Zielone Płuca Polski, 2009
Ad. 3 Ścieżki przyrodniczo – edukacyjne
W tym segmencie zajęć skupimy się głównie na
formach prezentacji zasobów przyrodniczych
służących i wspomagających projekty ekoturystyczne.
Zajęcia przewidują poznanie metod i form przygotowania materiałów publicystycznych (map,
przewodników, ulotek, itp.), projektowania ścieżek i tras krajoznawczo-turystycznych, przygotowania
różnych kategorii zasobów przyrodniczych na przyjęcie turystów oraz wiedzę o funkcjonowaniu
obiektów edukacyjnych i promocyjnych.
W ramach zajęć odbędą się:
I Dzień (teoretyczny)
a) Charakterystyka różnych form prezentacji walorów przyrodniczych i podstawowe wiadomości o
ich tworzeniu (publikacje, audycje PR i TV, muzea, ekspozycje terenowe i inne) – 2 godz.
b) Charakterystyka najważniejszych ścieżek i tras edukacyjno-przyrodniczych w obszarze działania
uczestników (odpowiednio w powiatach: piskim, ostrołęckim, łomżyńskim) – 1 godz.
c) Przygotowanie prezentacji multimedialnej – 1 godz.
d) Przygotowanie przez uczestników dowolnej formy prezentacji wybranego obiektu przyrodniczego
lub gatunku – zajęcia warsztatowe – 2 godz.
II.
Wycieczki terenowe:
16.10.2011 (dla uczestników z powiatu piskiego)
– leśna ścieżka dydaktyczna ,,Brzeziny-Szast” ,
- wizyta w Stacji Badawczej Rolnictwa Ekologicznego i Hodowli Zachowawczej Zwierząt w
Popielnie,
- ścieżki przyrodnicze Mazurskiego Parku Krajobrazowego ,,Zakręt”, ,,Krutynia”, ,,Krutyń – Zgon”,
- wizyta w wyłuszczarni nasion w Rucianem-Nidzie
22.04.2012 (dla uczestników z powiatu ostrołęckiego)
- Muzeum Kurpiowskie w Wachu – XIX w. kopalnie bursztynu,
- ścieżka dydaktyczna ,,Olsy Płoszyckie”, k. Płoszyc,
- rezerwat przyrody ,,Tabory”,
- Skansen Kurpiowski w Nowogrodzie
20.05.2012 (dla uczestników z powiatu łomżyńskiego)
- Muzeum Przyrody w Drozdowie oraz ścieżka edukacyjna ,,Ostoja Drozdowska”
- ścieżki dydaktyczno-przyrodnicze w Biebrzańskim Parku Narodowym, w tym ,,Barwik” oraz wizyta
w Muzeum Przyrodniczym BPN w Osowcu Twierdzy
ZALECANA LITERATURA:
1. Przyroda Biebrzańskiego Parku Narodowego – Monografia 2005
2. Biebrza – ptasi raj. G. S. i T. Kłosowscy, Multico, Oficyna Wydawnicza, 2003
3. Przyroda woj. łomżyńskiego, W. Sokołowski 1993
4. Środowisko kulturalne i przyrodnicze Puszczy Myszynieckiej. Zagrożenia i metody ochrony,
Ostrołęka 2002
5. Stan środowiska w woj. mazowieckim w 2007 roku, Insp. Ochrony Środowiska, Warszawa
2008
6. Obszary chronione i pomniki przyrody woj. warmińsko-mazurskiego, S. Dąbrowski, Urząd
Wojewódzki w Olsztynie, 1999
7. Przyroda Warmii i Mazur, R. Czerwiński, M. Szymkiewicz, Olsztyn 2003
8. Mapa – Wielkie Jeziora Mazurskie 1: 50 000
9. Mapa Biebrzańskiego Parku Narodowego
Ad. 4 Foto-safari – bezkrwawe łowy
W tej części szkolenia projekt przewiduje formy edukacyjne:
a) Wykorzystując warunki zimowe uczestnicy poznają możliwości obserwacji wybranych
gatunków zwierząt i ich śladów bytowania (głównie jeleniowatych i niektórych
drapieżników). Zajęcia dotyczyć będą rozpoznawania śladów i sposobów tropienia. Całość
połączona będzie z praktycznymi zajęciami ze sprzętem fotograficznym i filmowym.
Organizatorzy pragną przekonać uczestników, że sezon zimowy nie jest sezonem ,,martwym”.
b) Niezależnie od szkoleń w warunkach zimowych praktyczne zajęcia z foto-safari będą miały
miejsce w pozostałych segmentach objętych projektem.
W programie przewidziano:
I Dzień (teoretyczny)
a) Podstawowe uregulowania prawne i formalne związane z organizacją imprez typu foto-safari Kanon fotografa przyrody – 1 godz.
b) Sprzęt i technika dla potrzeb foto-safari – 2 godz.
c) Prezentacja modelowych form foto-safari – 1 godz.
- filmy,
- książki,
- audycje radiowe,
- prezentacje multimedialne
d) Spotkanie niespodzianka z najwybitniejszymi fotografami przyrody w regionie północnowschodniej Polski – 2 godz.
II Dzień Wycieczki terenowe:
a)
11.12.2012 – obszar Mazurskiego Parku Krajobrazowego
(dla uczestników powiatu piskiego)
b) 15.01.2012 – obszar Bagien Biebrzańskich
(dla uczestników powiatu łomżyńskiego)
c) 22.01.2012 obszar Puszczy Kurpiowskiej
(dla uczestników powiatu ostrołęckiego)
LITERATURA:
1. Ralph Clevenger – Bezkrwawe Łowy, Helion 2010
2. Wiktor Wołkow – Warsztat fotografa natury. RDOŚ, Białystok 2010
Uwaga!
Wyposażenie uczestników 2 –ego dnia:
ubiór turystyczny, najlepiej w ciemnych stonowanych barwach,
nieprzemakalne okrycie,
buty nieprzemakalne (gumowce, turystyczne),
lornetka (najlepiej 7x50, 10x50)
plecak (buty na zmianę, sweter, okrycie głowy)
atlas ptaków
Organizatorzy mogą dokonać zmian w miejscach zajęć terenowych, w przypadku zmian
pogodowych lub innych nieprzewidzianych okoliczności.
W trakcie zajęć organizatorzy zapewniają:
autokar do dojazdów terenowych i powrót do miejsca startu,
pomoce naukowe i dydaktyczne, w tym:
◦ zdjęcia ptaków i krótkie opisy ich biologii
◦ mapy terenowe
◦ lunetę ze statywem
◦ lornetki (8x40) - kilka sztuk dla zapewnienia efektywności zajęć
◦ 1 - 2 specjalistów ornitologów, leśników, organizatorów i innych.