1. Symbole abstrakcyjne

1. Symbole abstrakcyjne
1.1. Wszechświat i jego środek
Jakże mógłby człowiek ogarnąć myślą otaczającą go rzeczywistość, gdyby
nie czuł się sam umieszczony w jej środku. Próbował orientować się między powierzchnią ziemi i sklepieniem nieba, a także dzielić tę przestrzeń. Droga słońca,
którą przemierza ono w ciągu dnia, jest łukiem wychodzącym i wstępującym
w linię horyzontu. Z obserwacji gwiazd powstało pojęcie kierunku na niebie.
Zbudziło się też w pewnym momencie poczucie stałej pionowej osi opierającej się na północnej Gwieździe Polarnej. Poznawanie przestrzeni powodowało
świadomy jej podział i jego widomy wyraz w postaci znaku krzyża, który stał się
dla człowieka podstawową pomocą w wytyczaniu kierunków i orientacji. Mógł
już nasz przodek rozróżnić górę i dół, lewo i prawo. To rozpoznanie prowadziło
do pełnego zrozumienia przestrzeni i stało się bazą dla wszelkich rozmyślań.
Liczne zastosowania elementarnego znaku krzyża wywodzą się z pierwotnego schematu, a następnie obejmują dalsze wyobrażenia i znaczenia. Tak np. określenie kierunku wiatru przy zastosowaniu pierwotnego krzyża-osi zostało łatwo usprawnione przez podział południowo-wschodni,
północno-zachodni itp. Kompas stał się instrumentem określającym
kierunki również na niebie, a forma podziału jego tarczy do dziś nazywana jest różą wiatrów.
We wszystkich cywilizacjach powstawały mityczne i spekulatywne wyobrażenia o powstaniu świata. Nie brak przypowieści o jego
stworzeniu, a każdy naród odpowiednio do swej wyobraźni rozwijał własny schemat universum, a także wiarę w praźródło jego istnienia. Do prezentacji tego używano wyrazistych i wyjaśniających
przedstawień symbolicznych, często wskazujących życiową drogę,
ale najczęściej jednak kontemplacyjnych.
Z powodu wielkiej liczby znaków, schematów i obrazów pojęć dotyczących
ziemi i wszechświata, a związanych z wyobrażeniem początkowego aktu
stworzenia, możliwe jest pokazanie tutaj tylko niewielkiego ich wyboru.
1