W 2012 roku przypada 200. rocznica wyprawy

W 2012 roku przypada 200. rocznica wyprawy Napoleona Bonaparte na Moskwę.
Rok 1812 był jedną z tych przełomowych dat, które zaważyły na dalszych losach polskiego
narodu. Rozlewający się coraz bliżej granic Rzeczpospolitej blask napoleońskiego orła mamił
i rozpalał wyobraźnię Polaków, że uda się pokonać kładące się cieniem trzy zaborcze czarne orły
i odzyskać suwerenność Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Data ta jest pretekstem do pokazania
w Muzeum Regionalnym w Kutnie na wystawie
zatytułowanej „W cieniu orłów” różnych
aspektów epoki napoleońskiej, przede wszystkim w kontekście Polaków i sprawy polskiej.
Dla mieszkańców Kutna to data ważna ze względu na pobyt Napoleona w tym mieście.
Wydarzenie być może epizodyczne, ale ani we wcześniejszych epokach, jak i później nie gościł tu
tak wielkiego, światowego formatu władca, czy polityk i to dwukrotnie. To również okazja
do przybliżenia bardziej lub mniej znanych epizodów „napoleońskiej” tradycji i historii regionalnej.
Nie brak na terenie powiatu i miasta miejsc i historii związanych z bohaterami, które wystarczyłyby
na niejeden film o tych ekscytujących do dziś czasach. Warto wymienić nazwiska takich postaci jak:
gen. J. H. Dąbrowski, ks. J. Poniatowski, R. Rembieliński, A. Skarżyński, Maria Walewska,
czy J. Kozietulski.
Powstanie wystawy nie byłoby możliwe bez fascynacji epoką napoleońską, trwającą
od XIX wieku po dzień dzisiejszy wśród malarzy, pisarzy, ale też kolekcjonerów. Na wystawie
zaprezentowano ponad 200 eksponatów, ilustrujących najważniejsze wątki epoki napoleońskiej
i udziału w niej Polaków, które pochodzą przede wszystkim z prywatnych kolekcji. Podstawą
ekspozycji są wspaniałe kolekcje, a właściwie ze względu na ograniczoną przestrzeń wystawienniczą,
fragmenty bogatych i niezwykle ciekawych oraz różnorodnych zbiorów Pana Tomasza Klauzy
z Witaszyc i jego Muzeum Wojen Napoleońskich oraz Pana Edwarda Grobelnego z Sieradza.
O prywatnej kolekcji można mówić też w przypadku eksponatów udostępnionych przez Muzeum
im. J. Dunin – Borkowskiego w Krośniewicach, bowiem zostały zgromadzane za życia patrona
i twórcy tej instytucji. Dzięki tej kolekcjonerskiej pasji kilku pokoleń na wystawie zebrano unikatowy
i niepowtarzalny zestaw eksponatów i pamiątek, który pozwala na barwne przedstawienie wielu
wątków epoki napoleońskiej. Są to przede wszystkim obiekty o dużej wartości historycznej
i sentymentalnej, a także nierzadko prezentujące dobry poziom artystyczny.
Wystawę uzupełniają cenne eksponaty udostępnione przez: Archiwum Państwowe
m. st. Warszawy - Oddział w Łowiczu, Bibliotekę Narodową w Warszawie, Bibliotekę
Uniwersytetu Warszawskiego, Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, Muzeum Narodowe
w Warszawie - Oddział w Nieborowie.
Dobór zagadnień prezentowanych na wystawie jest dość subiektywny, bowiem była to epoka,
którą można badać i prezentować pod wieloma względami. Nawet zawartość tematyczna każdej z sal
mogłoby posłużyć za temat odrębnej ekspozycji. Wystawa ma przede wszystkim pobudzić
zainteresowanie i zachęcić do zgłębiania historii tego barwnego okresu. Została podzielona na cztery
tematy: „Dał nam przykład Bonaparte”, „Jeszcze Polska nie umarła. Orzeł i kokarda”, „Gromada
tępych oczu i pokornych karków?”, „Ojczyzna ukryta w przedmiocie, księdze i pieśni”.
Pierwszą część wystawy poświęcono postaci Napoleon i jego największym sukcesom
i kampaniom, które miały pośredni i bezpośredni wpływ na istnienie Księstwa Warszawskie oraz
Polakom u boku Napoleona, w tym J. Kozietulskiemu i słynnej szarży pod Somosierrą.
Na ekspozycję składa się przede wszystkim ikonografia ilustrująca słynne napoleońskie bitwy,
dokumenty, archiwalia, pamiątki po żołnierzach napoleońskich. Wśród wielu cennych
przedmiotów eksponowany jest m. in. autentyczny włos Napoleona ze zbiorów pana Tomasza
Klauzy z Witaszyc.
Druga część dotyczy powstania Księstwa Warszawskiego i militarnej strony działalności
Polaków w tym okresie. Wśród wielu grafik, dokumentów z epoki, można tu zobaczyć mundury,
a także barwne miniaturowe dioramy, efektowne figurki żołnierzy napoleońskich z kolekcji
Tomasza Klauzy.
Kolejny fragment ekspozycji poświęcono postaciom Księstwa Warszawskiego. Ta sala jest
szczególnie istotna, bowiem po raz pierwszy zostały pokazane tu wydarzenia i związki mieszkańców
Kutna oraz powiatu z okresem napoleońskim. Znajduje się tu m.in. unikatowy dokument wystawiony
przez gen. J. H. Dąbrowskiego w Kutnie w maju 1809 r., pamiątki związane z J. Poniatowskim,
Ambrożym Skarżyńskim, Marią Walewską, Rajmundem Rembielińskim.
Wystawa to także okazja do przybliżenia nie tylko militarnego aspektu epoki napoleońskiej,
ale także do zaprezentowania tła codzienności otaczającej ówczesnych ludzi. Czasy napoleońskie,
choć trwały zaledwie kilkanaście lat wywarły olbrzymi wpływ nie tyko w sferze polityki, militariów,
ale też w dziedzinie obyczajowości, kultury, sztuki czy nauki. Początek XIX wieku – to zarazem
początek wieku pary, rewolucji przemysłowej i społecznej. Ekspozycję
zamyka zatem
część
poświęcona charakterystycznym elementom epoki w dziedzinie nauki, obyczaju, zarówno
pod względem tego czym wówczas się zajmowano, co funkcjonowało w powszechnym obiegu, ale też
pod kątem zachodzących zmian, które wówczas zostały zapoczątkowane. Można tu zatem zapoznać
się z wybranymi osiągnięciami polskiej nauki, wynalazkami i odkryciami, ale też z tym co wówczas
obowiązywało w modzie, czego słuchano, co śpiewano.
„Świat szwoleżerów” to świat, który może porwać każdego, nie tylko osoby zainteresowane
historią.