Probiotyki w żywieniu psów i kotów

A RTYKUŁ SPONSOROWANY
WETERYNARIA
W PRAKTYCE
prof. dr hab. n. wet. Piotr Ostaszewski, dr n. wet. Michał Jank
Zakład Dietetyki Wydziału Medycyny Weterynaryjnej, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego
Probiotyki
w żywieniu
psów i kotów
Każdy właściciel czworonoga zdaje sobie
sprawę, jak ważne jest właściwe żywienie
jego podopiecznego. Ambicją wielu posiadaczy zwierząt domowych jest podawanie
im smacznej i pełnowartościowej karmy,
która będzie w stanie nie tylko zaspokoić ich
zapotrzebowanie pokarmowe, ale także gwarantować zdrowie i doskonałą kondycję przez
całe życie. Do niedawna jeszcze uważano,
że pełnowartościowy pokarm to taki, który
zapewnia odpowiednią ilość białka, tłuszczu,
węglowodanów, składników mineralnych
i witamin. Obecnie jednak, wraz z rozwojem
nauki i pogłębianiem się wiedzy na temat
żywienia człowieka, zmieniają się także
poglądy na żywienie zwierząt domowych.
Oferowane na rynku karmy dla zwierząt
domowych nie są już bilansowane w oparciu
o pięć głównych składników pokarmowych,
ale za niezbędne składniki pokarmu uznaje
się coraz więcej substancji. Coraz częściej
producenci podają na opakowaniach zawartość składników pokarmowych do niedawna
jeszcze uznawanych za egzotyczne. Nie jest
niczym zaskakującym dodatek do karm
glukozaminy, siarczanu chondroityny,
L-karnityny, wielonienasyconych kwasów
tłuszczowych z rodzin n-3 i n-6, siemienia
lnianego oraz pre- czy probiotyków.
Wszystkie nowe trendy w żywieniu zwierząt domowych wydają się spełniać karmy
firmy EAGLE PACK®, które są od pewnego
czasu oferowane na naszym rynku. Karmy
te zawierają szereg różnego rodzaju dodatków pokarmowych, w tym, co zasługuje na
szczególną uwagę, kilka szczepów mikroorganizmów probiotycznych. Wszystkie karmy
tej firmy, bez względu na ich przeznaczenie,
zawierają bowiem: Lactobacillus acidophilus,
Lactobacillus casei, Enterococcus faecium, Bacillus subtilis, Bacillus licheniformis, Bacillus
coagulins, a także szczepy grzybów Actinobacillus oryzae i Actinobacillus niger. Dlaczego
tak ważna jest różnorodność szczepów probiotycznych znajdujących się w pokarmie
przeznaczonym dla zwierząt domowych? Duża
liczba szczepów bakteryjnych oraz grzybów
znacznie zwiększa prawdopodobieństwo, że
podane probiotyki będą rzeczywiście skuteczne. Wyniki wielu badań dowiodły bowiem,
że niekiedy podanie nawet dobrego szczepu
bakterii probiotycznych może być zupełnie
nieskuteczne, jeżeli w przewodzie pokarmowym gospodarza bytują zupełnie odmienne
szczepy bakteryjne. Przede wszystkim zaś
probiotyk podawany np. psom powinien być
przygotowany w oparciu o szczepy mikroorganizmów pochodzących od psów, ponieważ
bardzo często probiotyki skuteczne u jednego
64
gatunku zwierząt są zupełnie nieprzydatne
u innych gatunków. W takiej sytuacji szczep
wprowadzany do organizmu traktowany jest
jako szczep obcy i jest eliminowany. Dlatego
też najlepiej jest podawać mieszaninę wielu
różnego rodzaju szczepów bakteryjnych,
ponieważ wraz ze wzrostem ich liczby wrasta prawdopodobieństwo podania bakterii,
które będą rzeczywiście skuteczne. Po co
w ogóle stosuje się probiotyki? Ich obecność
w pokarmie dla psów i kotów wynika z faktu,
że właściwości ich przewodu pokarmowego
kształtowały się przed dziesiątkami tysięcy
lat, kiedy to dziko żyjący praprzodkowie naszych dzisiejszych psów i kotów zjadali znacznie więcej pokarmu roślinnego, chociażby
w postaci zawartości przewodu pokarmowego
upolowanych przez siebie zwierząt roślinożernych. Współczesne psy i koty posiadają więc
pewne zdolności do wykorzystywania niektórych składników pokarmowych znajdujących
się w roślinach, o ile spełnione zostaną po
temu odpowiednie warunki.
Oczywistą sprawą jest, że substancje pokarmowe pochodzenia roślinnego nie są trawione przez organizm psa lub kota, ale przez
mikroorganizmy bytujące w jego przewodzie
pokarmowym, przede wszystkim w jelicie
grubym. W jelicie grubym bytują jednak nie
tylko bakterie „pożyteczne”, które „odzyskują”
z niestrawionego wcześniej pokarmu cenne
dla zwierzęcia składniki pokarmowe, ale
także bakterie szkodliwe, które mogą wytwarzać różnego rodzaju substancje toksyczne,
powodować uszkodzenie błony śluzowej jelita
oraz biegunki. Bakterie pożyteczne i szkodliwe bytują w jelicie grubym w stanie względnej
równowagi, a ich aktywność ma duży wpływ
na formowanie się kału, powstawanie wzdęć
i oddawanie gazów. Stan tej równowagi mogą
naruszać różnego rodzaju czynniki, takie
jak wiek zwierzęcia, warunki środowiskowe,
stres, pora roku, a przede wszystkim rodzaj
podawanej karmy i jej ilość. Oznacza to, że
skład mikroflory jelita grubego u tego samego zwierzęcia może być różny w różnych
okresach życia, zaś u dwóch osobników tego
samego gatunku w okrężnicy mogą dominować zupełnie różne mikroorganizmy. Probiotyki w sprzyjających warunkach są w stanie
rozkładać nawet znaczne ilości pokarmu
roślinnego, zaś powstające w efekcie metabolity mogą stanowić istotne źródło substancji
odżywczych dla organizmu gospodarza. Pożyteczne bakterie bytujące w jelicie grubym
produkują substancje, które są dodatkowym
źródłem energii dla komórek nabłonka jelita
grubego, ułatwiają wchłanianie elektrolitów,
obniżając tym samym ryzyko biegunek, wy-
twarzają witaminy z grupy B oraz substancje,
które hamują działanie bakterii szkodliwych,
a także mają zdolność do przywracania
prawidłowej mikroflory przewodu pokarmowego po podawaniu antybiotyków. Ta
właśnie cecha probiotyków jest niezwykle
istotna z praktycznego punktu widzenia,
ponieważ bardzo często długotrwałe
terapie antybiotykowe prowadzą do eliminacji niektórych bakterii bytujących
w przewodzie pokarmowym. Powszechnie
wiadomo, że w takich przypadkach wskazane jest podawanie tzw. preparatów zasiedlających, które nie są niczym innym, jak
właśnie szczepami bakterii probiotycznych,
mającymi zasiedlić wyjałowiony przewód
pokarmowy. Podawanie karm zawierających
wiele szczepów probiotyków może w pewnym
zakresie zastępować podawanie preparatów
zasiedlających, co znacznie ułatwia życie
właścicielowi zwierzęcia.
Karmy firmy EAGLE PACK® zawierają
także inulinę i pulpę buraczaną, czyli
prebiotyki będące najlepszym źródłem
składników pokarmowych dla bakterii
probiotycznych, które w naturalny sposób
zwiększają liczbę pożytecznych bakterii
bytujących w przewodzie pokarmowym.
W sumie więc karmy EAGLE PACK® zawierają zarówno żywe kultury mikroorganizmów,
jak również substancje, które są dla nich
doskonałym pokarmem. Dzięki temu istnieje
wysokie prawdopodobieństwo, że podawane
z pokarmem probiotyki będą rzeczywiście
oddziaływać na organizm.
Należy przypuszczać, że w przeszłości obecność probiotyków i prebiotyków w pokarmie
wywierała istotny wpływ na kształtowanie się
przewodu pokarmowego u dzikich przodków
naszych dzisiejszych psów i kotów. Prowadzone obecnie badania naukowe nad żywieniem
psów i kotów pozwalają identyfikować te
składniki pokarmowe, których zawartość
w diecie psów i kotów została znacznie ograniczona przez proces udomowienia. Możliwe
jest także dokładne ustalenie ich znaczenia
i ponowne wprowadzenie do diety psów, co
wpływa korzystnie na stan ich zdrowia oraz
gwarantuje utrzymanie pełnej sprawności aż
do sędziwego wieku.

Firma „PET FOOD WORLD” ma zaszczyt
zaprosić wszystkich lekarzy weterynarii
do współpracy na bardzo korzystnych warunkach.
LISTOPAD-GRUDZIEŃ • 6/2004