Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania

Transkrypt

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA KOSTRZYNA NAD ODRĄ
I.
CZĘŚĆ OGÓLNA
1. Wprowadzenie
„Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
miasta Kostrzyna nad Odrą” jest jedynym dokumentem planistycznym
sporządzanym dla obszaru całego miasta na podstawie przepisów ustawy z dnia
7 lipca 1994 r. „o zagospodarowaniu przestrzennym”.
„Studium” jest opracowaniem o charakterze strategicznym, zawierającym
ustalenia dotyczące racjonalnego wykorzystania przestrzeni miasta dla jego
zrównoważonego rozwoju.
„Studium” zawiera ustalenia dyrektywne, których uwzględnienie
w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego jest wymagane dla
zapewnienia realizacji przyjętej przez miasto polityki rozwoju.
„Studium” jest dokumentem na podstawie którego miasto może
formułować wnioski do „planu zagospodarowania województwa” i weryfikować
przyjęte w nim ustalenia dotyczące jego obszaru. Jest ponadto dokumentem
zawierającym między innymi syntetyczny zestaw podstawowych informacji
dotyczących zagospodarowania przestrzennego miasta, stanu środowiska
przyrodniczego i kulturowego, układu komunikacyjnego, infrastruktury
społecznej i technicznej, bazy administracyjno-gospodarczej, zatrudnienia,
bezrobocia itp. Zgromadzony w nim zasób informacji może być wykorzystany
nie tylko dla realizacji polityki przestrzennej, ale także dla promocji miasta,
sporządzania programów gospodarczych i inwestycyjnych oraz opracowania
ofert lokalizacyjnych dla potencjalnych inwestorów.
„Studium” określa zatem:
• uwarunkowania polityki przestrzennej, to znaczy czynniki i przesłanki
niezależne od władz miasta, które wymagają uwzględnienia
w polityce przestrzennej, zwane dalej uwarunkowaniami;
• kierunki polityki przestrzennej, to znaczy cele polityki przestrzennej
i sposoby ich realizacji zależne od władz gminy, zwane dalej
kierunkami.
Uwarunkowania wynikają z:
• obecnego i przewidywanego występowania rzeczywistych zjawisk
takich jak na przykład: cechy fizjograficzne i zainwestowanie terenu,
stan środowiska, położenie miasta w skali regionalnej, jego sąsiedzi,
własność terenu;
• subiektywnych opinii użytkowników terenu, konfliktów społecznych,
a także z tradycji planistycznej;
• przepisów szczególnych;
• ponadlokalnych zadań publicznych, które władze miasta są
zobowiązane realizować.
1
Formalną podstawą podjęcia prac nad „Studium” jest uchwała nr V/40/99
Rady Miejskiej Kostrzyna n/O. z dnia 24 lutego 1999 r.
Opracowane „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego miasta Kostrzyna nad Odrą” uwzględnia założenia „Strategii
Rozwoju Województwa Lubuskiego”, „Strategii Rozwoju Miasta Kostrzyna nad
Odrą” – aktualizacja maj 2003 r., ustalenia „Planu Zagospodarowania
Przestrzennego Województwa Lubuskiego” oraz wyczerpuje wymagania
zawarte w ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 7 lipca 1994 r.,
stanowiąc jednocześnie dokument planistyczny podlegający uchwaleniu przez
Radę Miasta w Kostrzynie nad Odrą.
2. Cele i podstawa opracowania studium
Głównym celem „Studium” jest zapewnienie podstaw formalnoprawnych i merytorycznych do przygotowania realizacji inwestycji
wywołujących skutki przestrzenne w obszarze miasta.
„Studium” jest więc głównym instrumentem prowadzenia polityki
przestrzennej w mieście w sposób pośredni poprzez:
• miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego (MPZP) dla
określonych w studium obszarów;
• decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego,
• decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
(decyzje o w.z.iz.t.).
Cele współzależne to:
• zapewnienie podstaw do koordynacji polityki przestrzennej
państwa z polityką samorządu miasta, oraz polityki przestrzennej
województwa;
• zapewnienie warunków, zasad i kryteriów jakie należy uwzględnić
z uwagi na występujące uwarunkowania w przygotowaniu
realizacji celów:
- publicznych (lokalnych i ponadlokalnych)
- indywidualnych
podmiotów gospodarczych i osób
fizycznych.
3. Wielkości charakteryzujące obszar miasta
(stan na 31.12.2001 r.)
Miasto Kostrzyn nad Odrą należy do gmin miejskich o randze
ponadregionalnej o następujących charakterystycznych wielkościach:
• powierzchnia w granicach administracyjnych - 4.629 ha
• ludność - 17.607 mieszkańców (17.351 mieszkańców – stan na
31.12.2002 r.)
• zatrudnienie ogółem 4.069 osób, w tym:
2
•
•
•
•
•
•
•
- w przemyśle
1.585 osób
- w budownictwie
175 osób
- w handlu
258 osób
bezrobotni
1.091 osób
jednostki zarejestrowano w systemie REGON
1.655 osób
dochód budżetu miasta
30.365 mln zł
zasoby mieszkaniowe
5.273 mieszkania
mieszkania oddane do użytku
22 mieszkania
sąsiedztwo miasta stanowią gminy: Boleszkowice, Dębno Lubuskie,
Witnica, Słońsk i Górzyca oraz granica państwa na rzece Odrze
miasto jest oddalone:
- od miasta wojewódzkiego (Gorzowa Wlkp.)
46 km
- od siedziby Zarządu Województwa (Zielonej Góry) 145 km
- od przejścia granicznego w Świecku
35 km
- od ośrodka ponadwojewódzkiego (nauka, wyspecjalizowane zakresy
obsługi międzywojewódzkiej, centrum targowe):
- Poznania
160 km
- Szczecina
110 km
- Frankfurtu-Słubic
33 km
4. Położenie miasta
Miasto Kostrzyn nad Odrą leży u ujścia Warty do Odry, w zachodniej
części Kotliny Gorzowskiej, na granicy z Niemcami. Pod względem
administracyjnym jest wydzielonym miastem województwa lubuskiego i należy
do powiatu gorzowskiego ziemskiego. Jego położenie określają współrzędne
geograficzne: 52º35’ szerokości geograficznej północnej oraz 14º40’ długości
geograficznej wschodniej. W granicach miasta znajdują się tereny położone
między Wartą i Odrą, a współczesne miasto rozbudowało się na prawym,
północnym brzegu Warty. Od północy miasto graniczy w gminami
Boleszkowice i Dębno należącymi do powiatu myśliborskiego (województwo
zachodniopomorskie), od wschodu z gminą Witnica (powiat gorzowski
ziemski), od południa z gminami Słońsk (powiat sulęciński) i Górzyca (powiat
słubicki), od zachodu poprzez Odrę graniczy z niemieckim powiatem
Markisch-- Oderland leżącym w landzie Brandenburgia.
Miasto obejmuje obszar 4.629 ha, w tym:
41%
lasy
1.878 ha
21%
użytki rolne
1.089 ha
16%
tereny osiedlowe
714 ha
5%
tereny wód płynących i stojących
241 ha
14%
pozostałe
694 ha
Obszar, na którym leży współczesny Kostrzyn wznosi się od 16,5 do 39,6
m n.p.m. i jest to teren dość zróżnicowany hipsometrycznie.
3
5. Wnioski i wytyczne z Planu Zagospodarowania Przestrzennego
Województwa Lubuskiego
Według Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa
Lubuskiego uchwalonego przez Sejmik Województwa Lubuskiego – (uchwała
nr XXXVII/272/2002 r. z dnia 2 października 2002 r.) i opublikowanego
w Dzienniku Urzędowym Woj. Lubuskiego nr 105 poz. 1279 z dnia
18.11.2002 r. – miasto Kostrzyn nad Odrą jako gmina miejska w powiecie
gorzowskim o randze ponadregionalnej, usytuowane jest w obrębie Północnego
Pasma Przyspieszonego Rozwoju Kostrzyn-Gorzów z potencjalnym rozwojem
do Drezdenka, oraz w Transgranicznym Paśmie Przyspieszonego Rozwoju
Miast nad Odrą i Nysą Łużycką.
Wytyczne do struktury przestrzennej – Kostrzyn stanowi bardzo ważny
element struktury regionu lubuskiego. Pełni funkcję jednego z trzech
transgranicznych ośrodków obsługi, węzła komunikacji europejskiej Berlin - Gorzów Wlkp. - Gdańsk oraz pierwszego członu Transgranicznego Pasma
Przyspieszonego Rozwoju polskich i niemieckich miast w dolinie Odry. Ponadto
po modernizacji będzie ważnym portem żeglugi śródlądowej na Warcie i Odrze.
Istotna jest również rola Kostrzyna jako ośrodka obsługi regionalnej oraz jako
węzła europejskiego transportu drogowego i kolejowego.
Inne wytyczne z planu – Kostrzyn stanowi punkt zagrożenia
powodzią z Warty, stąd konieczność utrzymania w dobrym stanie wałów
przeciwpowodziowych. Odcinek ujścia Warty do Odry jest terenem zalewowym
obwałowanym dwustronnie i obfituje w liczne rozlewiska i fragmenty
starorzeczy. Kostrzyn leży na obszarze dużej doliny Warty posiadającej status
Parku Narodowego Ujście Warty o europejskich wartościach przyrodniczych
i turystycznych. Odległość Berlin-Kostrzyn wynosi tylko ok. 80 km. W ramach
Zadania samorządu województwa nr 4 planowana jest rozbudowa sieci
dróg
komunikacji
rowerowej
o
znaczeniu
międzynarodowym
i międzyregionalnym.
4
II.
UWARUNKOWANIA ROZWOJU MIASTA
1. Uwarunkowania przyrodnicze
1.1. Warunki klimatycznex)
Średnia temperatura w roku wynosi 5,0ºC, lipca 18,5ºC. Średnia długość
okresu wegetacyjnego (śr. temp. pow. 5ºC) wynosi od 223 do 226 dni. Średnia
długość okresu dojrzewania (śr. temp. pow. 15ºC) wynosi 95 dni. Średnia data
początku zimy (śr. temp. poniżej 0ºC) przypada na 26 grudnia.
Średni opad roczny wynosi od 500 do 600 mm. Średnia liczba dni
z opadem śnieżnym wynosi ok. 30, a liczba dni z szatą śnieżną do 40. Średnia
prężność pary wodnej w roku wynosi 9,0-9,5 mbar.
Bardzo duże znaczenie dla decyzji planistycznych ma struktura klimatu
lokalnego (topoklimatu) będącego w ścisłej korelacji z lokalnymi warunkami
rzeźby terenu, budowy geologicznej, wód powierzchniowych i podziemnych,
roślinności i użytkowania terenu.
Wysoczyzna charakteryzuje się bardzo korzystnym topoklimatem. Jest to
teren suchy o dobrym przewietrzaniu, pozbawiony skłonności do inwersji
temperatury. Również bardzo dobry topoklimat panuje na wszystkich
krawędziach o wystawie południowej, południowo-zachodniej i południowo-wschodniej.
Topoklimat terasy wysokiej i średniej różni się od ww. nieznacznym
wzrostem wilgotności i niewielką skłonnością do utrzymywania mgieł
i przygruntowych przymrozków.
Topoklimat terasy niskiej charakteryzuje bardzo duża wilgotność,
skłonność do inwersji, utrzymywania mgieł i przygruntowych przymrozków
i słabsze przewietrzanie. Jest on niekorzystny i w zasadzie nie nadaje się do
przebywania ludzi na stałe. Lokalizacja funkcji mieszkaniowych na tym terenie
jest niewskazana.
Obszary zabudowane kształtują swoisty klimat charakteryzujący się
zwiększoną ciepłotą, trudnościami w przewietrzaniu, skłonnościami do
utrzymywania się mgieł i przymrozków. Poza tym wyższa temperatura
powoduje napływ i koncentrację zanieczyszczeń z obszarów zewnętrznych.
1.2. Budowa geologiczna
Ukształtowanie powierzchni podczwartorzędowej jest stosunkowo
urozmaicone. W północnej i północno-wschodniej części miasta występuje
elewacja trzeciorzędowa, której powierzchnia zalega na wysokości -40 do -50 m
p.p.m. W kierunkach północno-zachodnim, zachodnim, południowym
i południowo-wschodnim powierzchnia podczwartorzędowa opada łagodnie do
x)
z wykorzystaniem danych ze „Strategii Rozwoju Miasta Kostrzyna nad Odrą” – aktualizacja – maj 2003 r.
5
poziomu –70 m p.p.m. W rejonie Starego Miasta występuje lekkie podniesienie
do poziomu –50 m p.p.m.
Na prawie całym obszarze miasta trzeciorzęd budują neogeńskie piaski,
mułki, iły i węgle brunatne. Tylko w północno-zachodniej części występują
paleogeńskie iły, mułowce i piaski z glaukonitem. Utwory czwartorzędowe
leżące na trzeciorzędzie mają cokół zbudowany z glin morenowych, a na
powierzchni znajdują się piaski sandrowe. Dużą część wysoczyzny zajmują
piaski wydmowe.
Prawie całe miasto położone jest na terasach rzecznych zbudowanych
z przesortowanych piasków rzecznych o różnej granulacji, pod którymi znajdują
się lokalnie żwiry i kamienie. Obszary te mają bardzo jednorodny charakter
budowy geologicznej.
W rejonie Kostrzyna występuje szereg surowców mineralnych. Żaden
z punktów eksploatacyjnych nie posiada dokumentujących je materiałów
geologicznych, ani innych opracowań pozwalających ustalić parametry
ilościowo-jakościowe złóż. Rozlokowane są one głównie w południowej części
miasta w pasie równoległym do łuku Warty. Miąższości wydzielonych złóż
surowców wynoszą na ogół kilka metrów. Są to głównie kruszywa (piaski,
pospółki) oraz gliny.
1.3. Warunki wodne
Sieć hydrograficzna obszaru miasta jest stosunkowo uboga. Wody
powierzchniowe skupiają się w jego południowo-wschodniej i południowo-zachodniej części. Są to: rzeka Warta ze swym bocznym kanałem i rzeka Odra.
Miasto leży w dorzeczu Odry, która przyjmuje tutaj swój największy
prawobrzeżny dopływ – Wartę. Obie rzeki charakteryzuje śnieżno-deszczowy
ustrój zasilania. Stąd też niżówki mają miejsce w Kostrzynie w lipcu i sierpniu,
a wezbrania i powodzie w marcu (typowo roztopowe). Średni czas trwania
pokrywy lodowej wynosi od 20 do 40 dni.
Oprócz tych dwu dużych rzek istnieje regularna sieć rowów
melioracyjnych w różnym stanie zachowania – najbardziej gęsta sieć rowów
melioracyjnych znajduje się w południowo-wschodniej części miasta. Tam też
znajdują się dwie przepompownie osuszające duży teren oddzielony od Warty
wałami przeciwpowodziowymi a sięgający aż Świerkocina.
Wody gruntowe pierwszego poziomu wodonośnego na terasie niskiej
związane są silnie z wodami rzek Odry i Warty. Średnio można przyjąć, że dla
terasy niskiej zalegają one od 0 do 1 m p.p.t., przy czym spływ tych wód ma
kierunek zgodny z kierunkiem spływu Warty i Odry. Teren terasy niskiej jest w
części okresowo zalewany podczas wysokich stanów wód w rzekach, co stanowi
poważne ograniczenie dla rozwoju przestrzennego miasta.
Wody gruntowe terasy średniej zalegają na głębokości 2-3 m p.p.t.
(lokalnie 1-2 m p.p.t.). Generalnie spływają one w kierunku południowo-zachodnim.
6
Na terasie wysokiej i na wysoczyźnie wody gruntowe zalegają głębiej niż
3 m p.p.t. Spływ tych wód odbywa się w kierunku zachodnim i południowozachodnim.
1.4. Warunki geotechniczne
Najlepsze warunki geotechniczne panują na wysoczyźnie i terasach
wysokiej i średniej. Praktycznie nie stwarzają ograniczeń dla budownictwa
(poza terenami stref krawędziowych). Są to tereny suche a dopuszczalne
obciążenia wynoszą 3,5 do 5,0 KG/cm2. Gorsze warunki geotechniczne panują
na terasie niskiej. Głównymi ograniczeniami są wody gruntowe, których
horyzont zalega średnio od 1 do 0 m p.p.t. Ponadto wody gruntowe w związku
z bezpośrednim kontaktem hydrologicznym z rzekami Odrą i Wartą podlegają
dużym wahaniom. Wykluczone dla bezpośredniego posadowienia budynków są
utwory organiczne (torfy niskie) zalegające pasmem o zmiennej szerokości na
południowy zachód od Drzewic. W obrębie zabudowy miejskiej występują
nasypy gruzowe nie nadające się do bezpośredniego posadowienia. Przy pracach
fundamentowych konieczna jest ich wymiana lub zagęszczenie.
1.5. Gleby
Gleby klas najlepszych (III i IV klasy) występują w południowo-wschodniej, południowo-zachodniej i południowej części miasta. Związane są
przede wszystkim z terasą niską i występują na obrzeżu terasy średniej.
Pozostałe gleby należą do klas V i VI, przy czym bardzo duży jest udział
nieużytków. Obszary gleb piaskowych VI i miejscami V klasy stanowią bardzo
słabe stanowiska dla produkcji roślinnej, rolniczej i ogrodniczej. Tereny te bez
żadnego uszczerbku dla rolnictwa mogą być przeznaczone pod zabudowę.
Ogólnie na terenie miasta panują średnio korzystne warunki do produkcji
rolniczej.
1.6. Szata roślinna
Charakter szaty roślinnej nierozerwalnie związany jest ukształtowaniem
powierzchni i hydrografią terenu. W rejonie Kostrzyna charakter ten nadają
rozległe doliny Warty i Odry.
Roślinność doliny każdej dużej rzeki charakteryzuje się układem
strefowym. Poszczególne strefy układają się pasami równoległymi do koryta,
a ich występowanie wiąże się przede wszystkim z wielkością i długością trwania
corocznego zalewu. Najbliższą rzek strefę zajmującą tereny zalewowe między
wala porastają zbiorowiska rdestów i uczepów, w miejscach położonych wyżej
wykształcają się zarośla krzewiastych wierzb, budowane głównie przez wierzbę
wiciową , kruchą, uszatą, sąsiadującą z szuwarami wysokich turzyc, głównie
turzycy zaostrzonej, mózgi, manny. Lustro wody pokryte jest przez grążel żółty
7
i grzybień biały. W tej strefie można spotkać także roślinność drzewiastą
reprezentowaną przez pojedyncze drzewa bądź kępy wierzb i topól. Na
zboczach dolin rzecznych i wysoczyznach szata roślinna jest bardziej
zróżnicowana. Gatunkiem dominującym jest sosna rosnąca na siedliskach boru
mieszanego i boru świeżego. Drzewostan buduje tu prawie wyłącznie buk
czasem z domieszka dębu. Podszycie i runo są stosunkowo ubogie. Z innych
gatunków drzew występują tutaj świerk, daglezja, brzoza, akacja i miejscami
olsza.
Struktura wiekowa lasów jest mało zróżnicowana, przeważają
drzewostany powyżej 40 lat. W tej grupie największą powierzchnię zajmują
drzewostany w wieku 41 - 80 lat. Omawiane lasy, zajmujące północną część
miasta, stanowią jednolity kompleks zieleni mający ogromne znaczenie
bioklimatyczne i rekreacyjne. Pozostałą zieleń tworzą niewielkie kompleksy
lasów śródpolnych oraz parki i skwery leżące w obszarach zwartej zabudowy,
głównie w południowej części miasta.
W dolinie rzeki Warty leży jeden z cenniejszych obszarów podmokłych
w Europie Środkowej, objęty ochroną w Parku Narodowego „Ujście Warty”.
Obszar ten ma olbrzymie znaczenie dla ptaków wodnych i błotnych, zarówno
w okresie lęgowym, jak i w okresie wędrowania i zimowania. W części
obejmującej teren Kostrzyna stwierdzono gniazdowanie takich rzadkich
gatunków jak: gęgawa, krakwa, cyranka, rybitwa czarna, krwawodziób,
sieweczka rzeczna, dziwonia, remiz. Interesujące z awifaunistycznego punktu
widzenia są zalewowe łąki - gniazdują tam, szczególnie przy wysokim poziomie
wód, ginące i zagrożone gatunki siewek, można tam także spotkać rycyka
i krwawodzioba. Miejscem szczególnie ważnym w okresie lęgowym są tereny
przyległe do miejskiej oczyszczalni ścieków. Kilkuhektarowy zbiornik będący
osadnikiem ścieków stwarza dogodne warunki gniazdowania śmieszki, rybitwy
zwyczajnej ,mewy srebrzystej, czajki, sieweczki rzecznej i perkoza. Rozległy
kompleks leśny leżący w północnej części jest miejscem gniazdowania licznych
gatunków drapieżnych ptaków, od pospolitych - myszołowa i jastrzębia, do
rzadkiego i zagrożonego bielika. Warto również zwrócić uwagę na liczne
gniazdowanie pustułki. Inną interesującą formą ochrony są pomniki przyrody.
Tą formą obejmuje się przede wszystkim okazałe i cenne przyrodniczo drzewa.
Na terenie miasta znajduje się 10 drzew objętych ochroną.
Park Krajobrazowy „Ujście Warty” to następna forma prawna ochrony
wartości przyrodniczej w granicach miasta. Skrzyżowanie dolin dwóch wielkich
rzek i wiążąca się z tym specyfika układów ekologicznych, a także znaczny
stopień naturalności wielu biotopów sprawia, że jest to jeden z najcenniejszych
pod względem przyrodniczo-krajobrazowym obszarów w Europie Środkowej.
Prawnie chronionymi na terenie miasta (wg danych z dnia 31.12.2001 r.)
są obszary o łącznej powierzchni 929,0 ha, w tym:
- powierzchnia rezerwatu
56,6 ha
- powierzchnia parku krajobrazowego
872,4 ha
8
2. Uwarunkowania kulturowe
2.1. Archeologiczne wartości kulturowe miasta
W ramach powierzchniowych badań archeologicznych zrealizowanych
metodą AZP zaewidencjonowano dotychczas 36 stanowisk archeologicznych
z epoki kamienia, okresu wpływów rzymskich, neolitu, wczesnego i późnego
średniowiecza oraz nowożytności. Obrazują one rozwój osadnictwa na terenach
związanych bezpośrednio z miastem i z tego względu odgrywają istotną rolę
w poznaniu przedhistorycznych i historycznych dziejów miasta od czasów
najdawniejszych do współczesnych.
Największe skupiska rozpoznanych stanowisk archeologicznych
występują w rejonie Drzewic i Szumiłowa oraz Warnik.
Szczególną rolę w badaniach warstw kulturowych związanych z miastem
lokacyjnym odgrywa teren „Starego Kostrzyna” w granicach ustalonej ochrony
konserwatorskiej.
Wykaz stanowisk archeologicznych przedstawiono w tabeli nr 2, zaś ich
rozmieszczenie na tle podziału i symboliki AZP (Archeologicznego Zdjęcia
Polski) wraz z granicami stref ochrony konserwatorskiej zawarto w rys. 3.1.
W obrębie „Starego Kostrzyna” oraz obecnego śródmieścia wyznaczono strefy
ochrony archeologicznej - wg oznaczenia graficznego w rysunku nr 3.
2.2. Historyczno-architektoniczne wartości kulturowe miasta
Według dotychczas rozpoznanych danych istnieje aktualnie ok. 214
obiektów zabytkowych i objętych ochroną konserwatorską. Do najważniejszych
obiektów zabytkowych zalicza się:
• zamek z XVI w. przebudowywany w XVII w. i XVIII w. wpisany do rejestru
zabytków pod nr 599,
• fortyfikacje ziemno-murowane – wpisane do rejestru pod nr 81,
• twierdza Kostrzyn – założona w 1537 r.,
• szpital (ul. Narutowicza) – założony w latach 30-tych XX w.,
• zespół spichlerzy zbożowych przy ul. Sportowej zbudowany w 1930 r.,
• kościół rzymsko-katolicki p.w. MB Częstochowskiej + kaplica
w Drzewicach – zbudowane w początkach XX w.,
• kościół pomocniczy przy ul. Waszkiewicza 2 p.w. NSPJ.,
• fort Sarbinowski zbudowany w końcu XIX w.,
• dworzec PKP zbudowany w końcu XIX w.
Wykaz obiektów architektury i budownictwa oraz obszarów
o wartościach kulturowych przedstawia tabela nr 1.
W obszarach historycznie wartościowych wyznaczone zostały planowane
strefy ochrony historyczno-architektonicznej. Obejmują one obszary obecnego
śródmieścia, Warnik, Drzewic i Szumiłowa.
9
Rozmieszczenie oraz granice poszczególnych stref przedstawiono
w rys. nr 3.
3. Uwarunkowania funkcjonalno-przestrzenne
3.1. Struktura przestrzenna miasta
Miasto Kostrzyn nad Odrą z racji swego położenia charakteryzuje się
dwoma zróżnicowanymi strefami zainwestowania:
- strefa północna, prawobrzeżna rz. Warty w obrębie której
wykształcone zostało zasadnicze miasto,
- strefa południowa, położona na południe od rz. Warty w obrębie
Starego Kostrzyna oraz zainwestowania w rejonie przejścia
granicznego;
Ze względu na stopień zurbanizowania wyodrębnia się w mieście trzy
zasadnicze strefy przestrzenne:
1) strefę zurbanizowaną – obejmującą tereny śródmieścia oraz tereny
ukształtowanego układu przestrzennego miasta. W obrębie tej strefy
przewiduje się uzupełnienia w zabudowie i zagospodarowaniu przy
zachowaniu
układu
przestrzennego,
wspierania
działań
porządkujących przestrzenie wewnętrzne istniejącej zabudowy oraz
sterowanie ilością i standardem poszczególnych
elementów
funkcjonalnych;
2) strefę rozwoju – obejmującą tereny częściowo zurbanizowane
wymagające uzupełnień, oraz niezurbanizowane przewidziane do
urbanizacji, w tym tereny osadnictwa o charakterze podmiejskim
(Warniki, Drzewice i Szumiłowo);
3) strefę niezurbanizowaną – obejmującą pozostałe nie przewidziane
do urbanizacji tereny niezainwestowane wymagające ochrony wartości
ekologicznych, krajobrazowych, zieleni i systemów przyrodniczych
oraz nieprzydatne do zainwestowania (tereny zalewowe
w południowej części miasta).
3.2. Struktura funkcjonalno-przestrzenna miasta
Rozróżnia się pięć podstawowych obszarów struktury funkcjonalnej
miasta:
1) obszary o funkcji mieszkaniowej
Obszary o funkcji mieszkaniowej rozmieszczone są głównie:
- w śródmiejskiej części miasta (osiedla: Słowiańskie, Mieszka I,
Konopnickiej, 3-go Maja, Kolejowe) – głównie w zabudowie
wielorodzinnej,
10
2)
3)
4)
5)
- środkowo-zachodniej części miasta w obrębie ulic: Jana Pawła II,
Orła Białego, Chopina i Drzewickiej – głównie w zabudowie
jednorodzinnej,
- w rejonie ul. Sportowej (os. Leśne) w zabudowie wielorodzinnej,
- w obrębie Warnik, Drzewic i Szumiłowa w zabudowie zagrodowej
i jednorodzinnej.
obszary o funkcji przemysłowo-magazynowej
Ustanowienie w Kostrzynie Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy
Ekonomicznej zdecydowało o strukturze i wielkości obszarów o funkcjach
szczególnie przemysłowych.
Obszary te rozmieszczone są:
- w północno-zachodniej części miasta (na północ od Drzewic),
w formie dwóch zespołów przestrzennych stanowiących kompleks
K.S.S.S.E nr 2 - jako obszar o funkcjach przemysłowych,
- w zachodniej części miasta (na południe od Drzewic) obejmując swym
zasięgiem: kompleks K.S.S.S.E nr 1, Kostrzyński Park Przemysłowy
oraz obszar byłych zakładów papierniczych (obecnie ARCTIC
PAPER) – jako obszar o funkcjach przemysłowych,
- w środkowej części miasta w rejonie ulic: Sportowej i Prostej – jako
obszar o funkcji produkcyjno-magazynowej,
- w środkowo-wschodniej części miasta w obrębie kompleksu K.S.S.S.E
nr 3 – jako obszar o funkcji przemysłowej.
obszary o funkcji usługowej
Koncentracja usług tak publicznych, jak i komercyjnych występuje głównie
w strefie śródmiejskiej miasta w formie wbudowanej w parterach budynków
mieszkalnych oraz w formie samodzielnych obiektów i zespołów
usługowych. Obszarem o stale wzrastającym zainteresowaniu w zakresie
usług szczególnie związanych z obsługą turystyki jest rejon Starego
Kostrzyna i przejścia granicznego.
Funkcje usługowe o znaczeniu lokalnym w randze usług podstawowych
obsługujących poszczególne osiedla i dzielnice rozmieszczone są w obrębie
tych osiedli i dzielnic,
obszary zielone
W części północnej miasta występuje zwarty obszar zieleni leśnej wnikający
do przestrzeni zurbanizowanej miasta pomiędzy drogą nr 31 w kierunku
Dębna a linią kolejową w kierunku Szczecina. Obszarami zieleni publicznej
występującymi w obrębie zainwestowania miasta są:
- ogrody działkowe („Kolejarz”, „Oaza”, „Huzar” i inne),
- parki, zieleńce, skwery,
- cmentarze;
obszary o funkcji rolniczej
Tereny wykorzystywane rolniczo występują głównie w rejonie Warnik,
Drzewic i Szumiłowa.
11
3.3. Mieszkalnictwo
W 2001 roku w Kostrzynie nad Odrą istniało ponad 5 tysięcy mieszkań.
Przeciętna powierzchnia jednego lokalu wynosiła 57,5 metra kwadratowego
i była podzielona na trzy pokoje. W statystycznym mieszkaniu żyły 3 osoby,
co oznacza, że jedna osoba miała do dyspozycji ponad 17 metrów
kwadratowych. Od 1998 roku w mieście przybyło 251 mieszkań, najwięcej
(104) w roku 2000, co oznacza, że na 1000 mieszkańców przypadało ponad
6 nowych mieszkań. Wielkość ta dawała miastu przewagę nad wieloma dużymi
ośrodkami Polski, np. Poznaniem, Wrocławiem, Olsztynem, Szczecinem
(4 mieszkania na 1000 osób), Bydgoszczą, Kielcami (3 mieszkania /1000 osób),
Łodzią, Katowicami (1 mieszkanie/1000 osób). Jednak już w następnym
2001 roku oddano do użytku tylko 22 mieszkania. Wszystkie zostały
wybudowane w ramach budownictwa indywidualnego. Dlatego powierzchnia
statystycznego mieszkania wzniesionego w 2001 roku w Kostrzynie wyniosła
122 metry kwadratowe.
Nowe lokale w budynkach wielorodzinnych miały nieznacznie większą
powierzchnię niż w latach poprzednich. Jednak stopniowo rosło zainteresowanie
budownictwem indywidualnym. W 2001 roku nie oddano do użytku żadnego
mieszkania w „bloku”.
Mieszkania w blokach, oddawane do użytku w ostatnich latach,
były budowane przez prywatne firmy i przeznaczane na sprzedaż lub
wynajem (w 2000 r. - 104 mieszkania). Spółdzielnie nie inwestowały
w nowe mieszkania, w stosunku do poprzednich lat liczba budowlanych
inwestycji indywidualnych pozostawała na podobnym poziomie (ok. 25
zakończonych inwestycji w ciągu roku).
Mieszkania oddane do użytku
Wyszczególnienie
Mieszkania oddane do użytku
- ogółem
z tego
- spółdzielcze
- na sprzedaż lub wynajem
- indywidualne
1998
1999
2000
2001
2002
94
31
25
17
44
—
60
34
—
7
24
—
—
25
—
—
17
—
—
44
Liczba mieszkań oddanych do użytku w Kostrzynie w latach 90. była
znacznie mniejsza niż w poprzednich dziesięcioleciach, mimo że na tle kraju
kształtowała się bardzo korzystnie Z pewnością lokale budowane w mieście nie
zaspokajały potrzeb mieszkaniowych ludności, zwłaszcza że w 2001 roku,
niekorzystnym dla budownictwa w całej Polsce, liczba oddanych mieszkań
zmalała mimo wkroczenia w wiek reprodukcyjny pokolenia wyżu
demograficznego przełomu lat 70. i 80. Jednak nie oznacza to, że popyt na
mieszkania nie został zaspokojony, bowiem ze względu na ich wysokie ceny
chętnych na zakup tego typu jest niewielu.
12
Wysokie ceny metra kwadratowego mieszkań budowanych przez
przedsiębiorstwa budowlane sprawiają, że mieszkańcy miasta coraz częściej
decydują się na rozpoczęcie własnej inwestycji budowlanej. W 2001 roku
indywidualnie wzniesione domki były jedynymi zakończonymi inwestycjami.
Liczba metrów przypadających na jednego mieszkańca mieściła się
w krajowej normie i powoli wzrastała. Obecnie według statystyk przeciętny
kostrzynianin ma do swojej dyspozycji co najmniej jeden pokój.
3.4. Przemysł
Kostrzyn jest miastem o charakterze typowo przemysłowym. Mimo
przekształceń wynikających z transformacji ustrojowej wzrosło znaczenie
przemysłu jako dziedziny dającej kostrzynianom najwięcej możliwości
zatrudnienia. Odsetek ludności pracującej w przedsiębiorstwach produkcyjnych
stopniowo wzrastała, nawet jeżeli wartość bezwzględna ulegała obniżeniu.
W 1998 roku w przemyśle i budownictwie były zatrudnione 1904 osoby, czyli
36,5 proc. wszystkich zatrudnionych, w 2000 r. liczba ta spadła do 1648 osób,
ale stanowiła już 42 proc. ogółu, natomiast w 2001 r. podniosła się nieznacznie
do 1760, a tym samym osiągnęła 43 procent.
W ostatnich latach wzrosła liczby firm przemysłowych zarejestrowanych
w systemie REGON. W 1998 roku w mieście funkcjonowały 93 podmioty tego
typu, zaś w roku 2001 było ich już 127. W 2001 roku stanowiły one prawie
8 proc. wszystkich podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w Kostrzynie.
Odsetek ten nie zmieniał się znacząco w ciągu ostatnich lat.
Podmioty gospodarcze Kostrzyna nad Odrą według sektorów i sekcji
Wyszczególnienie
OGÓŁEM
1. Sektor publiczny
- razem
- w tym spółki prawa handlowego
2. Sektor prywatny
- razem
- w tym spółki prawa handlowego
3. Podmioty według sektorów
- przemysł
- budownictwo
- handel i naprawy
- transport, składowanie i łączność
1998
1388
1999
1439
2000
1552
2001
1655
85
4
86
4
98
6
93
6
1303
58
1353
72
1454
97
1562
110
83
115
652
99
93
109
654
105
111
121
692
106
127
127
714
111
Największe kostrzyńskie zakłady produkcyjne to:
• Arctic Paper (dawniej Kostrzyńskie Zakłady Papiernicze, później: Kostrzyn
Paper) należące do szwedzkiego koncernu papierniczego Arctic Paper - producent papierów offsetowych oraz graficznych, zatrudniający ok. 630
pracowników;
13
• Bihler + Oberneder & IMEXBAU – producent elementów elewacyjnych,
zatrudniający ok. 120 osób;
• ICT Poland Sp. z o.o. w Kostrzynie - producent bibułki higienicznej;
• chorwacka firma PODRAVKA Polska Sp. z o.o. - zajmująca się produkcją
przyprawy „Vegeta”, zatrudniająca 200 osób;
• „Teleskop”
• „Trans”
Znaczący wpływ na powstawanie nowych zakładów miało powstanie
w 1997 roku Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej
ukształtowanej w trzech kompleksach o łącznej powierzchni 225 ha. Pierwszym
inwestorem, który pojawił się w Strefie, była chorwacka Podravka. W roku 1999
do producenta przypraw dołączyło 9 firm reprezentujących polski, niemiecki,
holenderski i włoski kapitał. Cztery z nich zainwestowały na terenie Podstrefy
Kostrzyńskiej. Boom inwestycyjny Kostrzyńsko-Słubicka Specjalna Strefa
Ekonomiczna przeżyła w roku 2000, kiedy to Zarząd Spółki wydał 47 zezwoleń
na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie Strefy.
Dotychczas 34 inwestorów wybrało ofertę Strefy w Kompleksach nr 1 i 3
w Kostrzynie. Łącznie wszystkie firmy, które uzyskały do końca 2000 roku
zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie Strefy
zadeklarowały chęć zainwestowania ponad 150 mln euro i utworzenia około
4,5 tys. miejsc pracy.
Tereny Strefy są terenami nie zabudowanymi, nadającymi się w pełni
w sposób bezpośredni (nie wymagający działań przygotowawczych) do
lokalizacji funkcji przemysłowych.
Analiza wskaźników statystycznych pokazuje, że mimo początkowych
trudności przemysł miasta przystosował się do nowych warunków gospodarki
rynkowej. Odsetek ludności pracującej w przemyśle jest dominujący.
Przedsiębiorstwa przemysłowe stanowią tylko 8 proc. wszystkich firm
zarejestrowanych w Kostrzynie. Znacznie więcej podmiotów gospodarczych
prowadzi działalność handlowo - usługową, ale liczba osób zatrudnionych w tej
sekcji pozostaje bardzo niewielka. Oznacza to, że przedsiębiorstwa
przemysłowe są firmami dużymi, często nie ograniczającymi swojej działalności
do rynku lokalnego, lecz eksportującymi towary do Europy Zachodniej.
Odgrywają one znaczącą rolę w likwidowaniu bezrobocia na kostrzyńskim,
a nawet regionalnym rynku pracy.
Przegląd największych przedsiębiorstw pokazuje, że spora część tych firm
została utworzona z udziałem obcego kapitału. Zmiana udziałowców zakładów
przemysłowych działających w Kostrzynie nie spowodowała przekształcenia
struktury przemysłowej dominującej w mieście. Podobnie jak w poprzednich
dziesięcioleciach najważniejszą rolę odgrywa przemysł celulozowo-papierniczy.
3.5. Handel i usługi
14
Przedsiębiorstwa zajmujące się działalnością handlową i usługową
stanowią ok. 43 proc. wszystkich podmiotów gospodarczych zarejestrowanych
w mieście. Odsetek ten spadał systematycznie w ciągu czterech ostatnich łat.
W 1998 roku w mieście działały 652 firmy handlowe i zajmujące się
naprawami, co stanowiło 47 proc. wszystkich podmiotów gospodarczych.
W 1999 r. procent określający ilość podmiotów handlowych w ogólnej liczbie
firm obniżył się do 45 proc. W następnych latach ilość przedsiębiorstw
handlowych i naprawczych nieznacznie wzrosła, a odsetek zmniejszył się o 0,5
procenta. W 2001 roku w Kostrzynie działało 714 firm prowadzących
działalność tego typu, które stanowiły 43 proc. kostrzyńskich podmiotów
gospodarczych.
Na rozwój branży handlowej wpływ miało otwarcie kostrzyńskiego
przejścia granicznego. Samo targowisko przygraniczne zapewnia działalność
niemal tysiącu firm. Powstały duże obiekty handlowe: Centrum Handlowe
„Rondo", Centrum Handlowe „Orion" z „Biedronką", supermarkety „Lidl”
i „Intermarché”.
W mieście funkcjonuje ponad 200 prywatnych pawilonów handlowych
i sklepów. Intensywnie rozwijają się usługi i budownictwo. Nowe perspektywy,
jakie otworzyły się w 1989 r., spowodowały ożywiony ruch w małym i średnim
biznesie Kostrzyna. W sumie od tamtego czasu w mieście zarejestrowało
działalność gospodarczą ponad 2 200 firm. Obecnie na rynku funkcjonuje 1655
z nich .
Jednak firmy handlowe i naprawcze nie odgrywają znaczącej roli jako
miejsca pracy kostrzynian. W 2001 roku pracowało w nich 6,3 proc. wszystkich
zatrudnionych.
Systematyczny wzrost liczby podmiotów gospodarczych prowadzących
działalność handlową notowany od początku lat 90-ych. wpłynął na poprawę
zaopatrzenia oraz warunków dokonywania zakupów. W 2001 roku w mieście
funkcjonowały 263 sklepy, 7 stacji benzynowych i 2 targowiska. Ilość ta
wykazywała tendencję wzrostową, począwszy od początku lat 90-ych. Na jedną
placówkę handlową przypadały ok. 63 osóby. Przeciętny sklep miał
powierzchnię 76 metrów kwadratowych, co sytuowało go w grupie sklepów
średnich. Identyczny wskaźnik miały w tym czasie sklepy Gorzowa Wlkp.
Działalność handlowa stała się w latach 90. najprężniej rozwijającą się
dziedziną działalności. Liczba placówek handlowych rosła bardzo dynamicznie,
ale zatrudnienie w nich stanowiło tylko niewielki procent ogółu. Oznacza to, że
większość nowo tworzonych placówek tworzyły drobne sklepy zatrudniające
niewielką liczbę osób i działające na niewielkiej powierzchni. Jedynie sieci
handlowe (np. Lidl, Intermarché, Biedronka) odgrywały ważniejsze role na
kostrzyńskim rynku pracy.
Sklepy działające w Kostrzynie funkcjonują na powierzchniach
przeciętnej wielkości. Najwięcej jest małych, spełniających jedynie funkcję
osiedlową.
15
Powiększenie się liczby placówek handlowych poprawiło warunki
dokonywania zakupów oraz wpłynęło na większą konkurencyjność
kostrzyńskich sklepów.
3.6. Turystyka i rekreacja
W drugiej połowie lat 90. dynamicznie wzrósł ruch turystyczny w Polsce,
w regionie lubuskim i samym Kostrzynie. Na wzrost turystycznej atrakcyjności
Kostrzyna wpłynęły: otwarcie przejścia granicznego z Niemcami, bliskość
Berlina oraz Pojezierza Lubuskiego.
W samym Kostrzynie turystów mogą przyciągać:
- ruiny Starego Miasta,
- Fort Sarbinowski,
- Stalag III C – teren obozu przymusowej pracy i cmentarz poległych
więźniów,
- cmentarz wojskowy żołnierzy radzieckich poległych w walkach
o zdobycie miasta, zlokalizowany na terenie Starego Kostrzyna,
- zabytki techniki kolejowej z dwupoziomowym dworcem, wieżą ciśnień,
parowozem-pomnikiem, systemem torów i nastawni,
- pomnik ku czci poległych w I wojnie światowej z 1925 roku,
- nowoczesny kościół przy ulicy Waszkiewicza, o pięknej sylwetce,
z ciekawym mozaikowym ołtarzem głównym,
- Park Narodowy „Ujście Warty” położony na południowy-wschód
od miasta.
Niekorzystnie przedstawia się sytuacja w zakresie bazy noclegowej
miasta. W 2001 roku w mieście działały 3 turystyczne obiekty noclegowe.
Oferowały one 230 miejsc noclegowych, czyli mniej niż w 1998 r., a tylko
o 4 więcej niż w roku 1975. W2001 roku w mieście zatrzymały się
na nocleg 9474 osoby, w tym 30proc. z zagranicy.
Atrakcje turystyczne samego Kostrzyna nie czynią miasta potentatem
turystycznym i nie wyróżniają na tle podobnych ośrodków Polski. Jednak wielu
turystów przyciąga okoliczna przyroda, a z miejscowych hoteli korzystają
Polacy i cudzoziemcy podróżujący po Europie i przekraczający granicę
w Kostrzynie. Rozwój turystyki ułatwia dobrze rozwinięta komunikacja
kolejowa. Dlatego wskazany byłby wzrost ilości miejsc noclegowych, która od
lat 70-tych pozostaje na takim samym poziomie.
16
4. Uwarunkowania w zakresie infrastruktury technicznej
4.1. Drogownictwo i transport
Głównymi elementami układu komunikacyjnego miasta są:
1) droga krajowa nr 31 relacji Słubice-Szczecin przebiegająca ulicami:
Sportową, Sikorskiego,
2) droga wojewódzka nr 132 relacji Kostrzyn-Gorzów przebiegająca ulicą
Gorzowską,
3) droga powiatowa nr 11-161 relacji Namyślin-Kostrzyn przebiegająca
ulicami: Niepodległości, Orła Białego, Drzewicką, Reja i Szumiłowską,
4) droga powiatowa nr 11-162 relacji Warniki-Dąbroszyn przebiegająca
ul. Osiedle Warniki,
5) droga powiatowa nr 11-171 łącząca drogę wojewódzką nr 132 z drogą
powiatową o długości ok. 800 m.
Układ komunikacji ulicznej w mieście będący elementem przestrzeni
technicznej w systemie przestrzeni otwartej miasta opiera się zasadniczo na sieci
ulic zbiorczych i lokalnych obsługujących i spinających tereny dzielnic
mieszkaniowych, tereny przemysłu i usług. Ulice te łączą się z trasami dróg
tranzytowych wprowadzających ruch kołowy do miasta. Cały układ
komunikacyjny miasta rozwinięty jest po północnej części Warty, będąc
spiętym z obszarem Starego Miasta, wylotami w kierunku przejścia
granicznego oraz Gorzowa Wlkp. (nr 22) i Słubic (nr 31) jedynym mostem
drogowym przez rzekę Wartę.
Kostrzyn posiada drogi o łącznej długości 59,60 km w tym:
• drogi krajowe – 5,2 km,
• drogi wojewódzkie – 1,3 km,
• drogi powiatowe miejskie i zamiejskie – 19,0 km
• ulice miejskie – 37 km.
2) transport kolejowy
W Kostrzynie nad Odrą krzyżują się dwie o dużym znaczeniu linie
kolejowe relacji:
• Gorzów – Kostrzyn – Berlin z istniejącymi mostami kolejowymi na Warcie
i Odrze,
• Szczecin – Kostrzyn – Rzepin (była magistrala węglowa Świnoujście –
Śląsk)
• Kostrzyn – Myślibórz (aktualnie zawieszona).
Linie te stanowią, iż Kostrzyn jest ważnym węzłem kolejowym
w ogólnokrajowym systemie transportu kolejowego. Linia relacji Szczecin-Kostrzyn-Rzepin jest zelektryfikowaną linią dwutorową. Problemem tej
17
dziedziny gospodarki transportowej jest potrzeba modernizacji szlaków,
a zwłaszcza odcinka łączącego kolejowe przejście graniczne ze stacją węzłową
Krzyż – linia ta nie jest jeszcze zelektryfikowana a stan torów wymusza niską
prędkość eksploatacyjną pociągów.
3) drogi wodne
Rzeka Warta przepływając po południowej stronie zasadniczego
zainwestowania miasta stanowi drogę wodną łączącą rzekę Odrę z Wisłą
poprzez Noteć i Kanał Bydgoski, co umożliwia komunikację wodną Poznania
i Konina z zespołem portowym Szczecin-Świnoujście.
W środkowym odcinku nabrzeża północnego Warty znajduje się
istniejący port rzeczny. Jest on własnością jednej z dwóch polskich firm żeglugi
śródlądowej – Żeglugi Bydgoskiej S.A. Jest też jednym z najlepiej
funkcjonujących polskich portów rzecznych, specjalizując się w obsłudze
przewozów zagranicznych, zwłaszcza towarów masowych. Dużą część
przewożonych towarów stanowią materiały budowlane – klinkier i żwir. Odra
od Kostrzyna do Szczecina charakteryzuje się dużą ilością dni żeglugowych.
Istnieje ponadto dobra komunikacja wodna z portami Niemiec i Beneluksu.
4.2. Zaopatrzenie w wodęx)
Miasto zaopatrywane jest w wodę z dwóch ujęć: przy ul. Granicznej
i przy ul. Prostej. Ujęcie wody przy ul. Granicznej, wybudowane w 1988 r.,
składa się z trzech pracujących przemiennie studni, które pobierają wodę
z zasobów czwartorzędowych położonych na głębokości ok. 60 m. Wydajność
każdej ze studni wynosi ok. 61 m3/h. Przy tym ujęciu została wybudowana
stacja uzdatniania wody. Stan techniczny ujęcia jest dobry. Istnieje znaczna
rezerwa terenu pozwalająca na rozbudowę ujęcia.
Obiekt przy ul. Prostej jest najstarszym w układzie wodociągowym część spośród 17 istniejących studni pochodzi z 1910r. Studnie te są podzielone
na dwie grupy - głowice nowych studzien umieszczono są płytko pod
powierzchnią terenu, głowice starszych na głębokości kilku metrów. Aktualnie
w każdej studni zainstalowana jest pompa głębinowa. Cechą charakterystyczną
ujęcia na Prostej jest bardzo zróżnicowana wydajność poszczególnych otworów
studziennych. Woda z tego ujęcia pobierana jest z płytkich zasobów (ok. 15 m
p.p.t). Od kilku lat obserwuje się systematyczne pogarszanie jakości wody na
omawianym obiekcie. Lokalizacja obiektu daje możliwości jego rozbudowy
w ramach działki - również w samym budynku po byłej pompowni jest znaczna
rezerwa powierzchni.
Zapotrzebowaniu na wodę dla miasta Kostrzyna wynosi ok. 125 m3/h,
a w związku z budową nowych zakładów pracy przewiduje się, że
zapotrzebowanie na wodę wzrośnie do 187,5m3/h. Szacowane zasoby wody
x)
z wykorzystaniem danych ze „Strategii Rozwoju Miasta Kostrzyna nad Odrą” – aktualizacja maj 2003 r.
18
w kategorii B dla miasta wynoszą 563 m3/h1 , czyli rozwiązują w całości
problem ilościowego zaopatrzenia w wodę. Mimo, że liczbowo wielkość
zasobów wody jest wystarczająca to nie zawsze dostarczano potrzebne ilości
wody w godzinach maksymalnego rozbioru i dlatego zdecydowano się na
budowę zbiorników wyrównawczych na wzgórzu Grudzia. Są to dwa zbiorniki
terenowe o pojemności 2x1.500 m3, stabilizujące wymagane ciśnienie w sieci
wodociągowej. Łączna długość sieci wodociągowej rozdzielczej wynosiła
41,1 km (wg stanu na 31.XII. 2001 r.)
Źródłem zaopatrzenia w wodę podziemną na wypadek klęsk żywiołowych
i katastrof są studnie publiczne. Na terenie miasta istnieje 7 czynnych
i sprawnych studni publicznych. Miasto posiada wystarczającą ilość studni
publicznych, jednak ich rozmieszczenie nie jest odpowiednie w stosunku do
zagęszczeń zabudowy mieszkalnej.
4.3. Odprowadzenie ścieków sanitarnych i deszczowychx)
Miasto Kostrzyn posiada ogólnospławną sieć kanalizacyjną o łącznej
długości 39,20 km. Sieć ta odbiera ścieki bytowo gospodarcze i wody opadowe
z terenu całego miasta, oraz ścieki technologiczne i sanitarne z poszczególnych
zakładów produkcyjnych. Ścieki te poza obszarem Starego Miasta kierowane są
do oczyszczalni ścieków. W Kostrzynie znajdują się dwie oczyszczalnie
ścieków. Pierwsza znajduje się w północno-zachodniej części miasta, powyżej
terenu ARCTIC-PAPER i jest główną oczyszczalnią miasta. Druga
zlokalizowana w rejonie ulicy Granicznej jest kontenerową oczyszczalnią
obsługującą teren Starego Miasta.
Dynamiczny rozwój miasta spowodowany otwarciem drogowego
i kolejowego przejścia granicznego oraz powołanie Specjalnej Strefy
Ekonomicznej, wymusił budowę nowej oczyszczalni w rejonie już istniejącej.
Realizacja inwestycji trwała 6 lat. Pierwsze prace przygotowawcze rozpoczęto
w grudniu 1995 roku, natomiast odbiór końcowy zadania został zakończony
w grudniu 2001 r.
Oczyszczalnia przyjmuje ścieki komunalne z miasta oraz ścieki
przemysłowe. Docelowa przepustowość oczyszczalni wynosi Q 5943 m3/d,
z czego 4543 m3/d stanowić będą ścieki komunalne z miasta a 1400 m3/d ścieki
przemysłowe z zakładów działających w ramach K-S SSE. W chwili obecnej
wykorzystanie oczyszczalni określa się na ok. 70%.
4.4. Ciepłownictwox)
Aktualne potrzeby cieplne miasta zaspokajane są przez:
• Miejskie Zakłady Komunalne Spółka z o.o. - Zakład Energetyki Cieplnej
poprzez sieciowy system ciepłowniczy zasilany z ciepłowni ARCTIC-Paper
S.A. oraz indywidualne kotłownie lokalne zarządzane przez ZEC,
x)
19
• indywidualne kotłownie lokalne i kotłownie zakładowe nie zarządzane przez
ZEC,
• a także przez kotły, piece i podgrzewacze węglowe, gazowe, olejowe lub
elektryczne znajdujące się w posiadaniu osób prywatnych.
Wymienione powyżej wszelkiego rodzaju źródła ciepła zasilające
w energię cieplną jeden lub kilka budynków charakteryzują się różnorodnością
jeśli chodzi o rodzaj wykorzystywanego paliwa. W przeważającej większości
jest to paliwo stałe jak węgiel lub koks, których zastosowanie wiąże się z emisją
znacznych ilości szkodliwych tlenków azotu, węgla i związków siarki oraz
pyłów poza tym zastosowanie znalazły paliwa olejowe i gazowe oraz w małym
procencie wykorzystywanie pieców i podgrzewaczy elektrycznych.
Podstawowym źródłem ciepła dla miasta, zaspokajającym w znacznej
mierze jego potrzeby w zakresie produkcji energii cieplnej, jest wykorzystująca
paliwa stałe ciepłownia ARCTIC-PAPER S.A. Zabezpieczenie wzrastających
potrzeb cieplnych według opracowanego programu gospodarki cieplnej
w mieście możliwe będzie poprzez modernizację istniejącej ciepłowni ARCTICPAPER S.A. bądź budowę nowej, niezależnej od obecnie istniejącej, ciepłowni
lub elektrociepłowni miejskiej, w oparciu o wykorzystanie lokalnych złóż gazu
ziemnego znajdujących się w gminach Górzyca i Dębno.
W chwili obecnej (28.02.2003r.) moc zainstalowana źródeł ciepła
obsługiwanych bezpośrednio przez MZK sp. z o.o. (6 kotłowni gazowych,
w tym 1 gazowo-olejowa) wynosi 4,15 MW. W roku ubiegłym w źródłach tych
wyprodukowano 16,53 tys. GJ energii cieplnej. Ponadto w 2000r., zakupiono
w ARCTIC-PAPER S.A. 126,36 tys. GJ energii cieplnej, w tym czasie
zamówiona w ARCTIC , PAPER, moc wynosiła 14,9 MW.
4.5. Elektroenergetykax)
Miasto zasilane jest z krajowego systemu elektroenergetycznego liniami
110kV w relacji Dębno -Kostrzyn - Górzyca, poprzez stację Głównego Punktu
Zasilania 110/15/6 kV z dwoma transformatorami o mocy 25 MVA każdy.
Odbiorcy w mieście zasilani są siecią rozdzielczą 15 kV poprzez stacje
transformatorowe 15/0,4 kV. Stacje są w większości typu miejskiego, zasilane
podziemnymi liniami kablowymi. Na obszarach peryferyjnych występują
stacje słupowe i wieżowe zasilane liniami napowietrznymi. W związku
z budową
w Kostrzyńsko-Słubickiej SSE nowych zakładów istniejąca
rezerwa mocy zmalała z 16 MW do 5 MW. W związku z tym planuje się
wybudowanie dodatkowej linii 110kV z Gorzowa i dwóch głównych punktów
zasilania (GPZ).
4.6. Gazownictwo
Kostrzyn nad Odrą jest miastem zgazyfikowanym. Miasto podłączone
jest do systemu krajowego. Do miasta gaz doprowadzany jest odboczką
x)
20
gazociągu wysokiego ciśnienia Dn 100 od gazociągu Dn 150 przebiegającego
w kierunku Dębna. W mieście istnieje stacja redukcyjno-pomiarowa I stopnia
o przepustowości 5.000 m3n/h (Warniki) oraz dwie stacje redukcyjnopompowe II stopnia o przepustowości 1.500 m3n/h (przy ul. Łódzkiej) i 1.600
m3n/h (przy ul. Jana Pawła II). W mieście gaz rozprowadzany jest siecią
gazową nisko- i średnioprężną.
Przewidywane jest rozprowadzanie gazu rurociągami niskiego ciśnienia
do odbiorców zgazyfikowanych siecią niskoprężną i częściowo rozbudowę sieci
niskiego ciśnienia, a także rozbudowę sieci gazowej średnioprężnej
i doprowadzanie gazu do odbiorców siecią gazową średnioprężną
z zastosowaniem indywidualnych reduktorów domowych.
Miasto zasilane jest aktualnie gazem ziemnym wysokometanowym
GZ-50.
Gaz doprowadzony został do odbiorców w KSSSE obszar nr 1 i 3.
Ponadto rozpoczęto prace projektowe budowy sieci doprowadzającej gaz do
Szumiłowa.
4.7. Telekomunikacja
Otwarcie centrali miejskiej w Gorzowie w 1994r. typu E10 B Alcatel
wraz z jej częścią tranzytową pozwoliło na szereg nowych możliwości
technicznych związanych z modernizowaniem skomunikowanych central oraz
rozszerzeniem świadczonych usług.
W chwili obecnej na terenie miasta dostępne są następujące usługi:
• typowy abonament telefoniczny,
• cyfrowe łącze ISDN podstawowe i rozszerzone,
• POLPAK (publiczna sieć teleinformatyczna),
• Infolinia 0-800,
• dzierżawa łącz,
• abonament telefonii komórkowej CENTERTEL, ERA GSM, PLUS GSM
(dobre pokrycie obszaru miasta zasięgiem tych operatorów),
• TPSA - dostęp internetowy.
W planach inwestycyjnych TP S.A. zakłada się budowę linii
światłowodowej z Bydgoszczy do Kostrzyna i dalej do Zielonej Góry (oprócz
poprawy jakości połączeń pozwoli to na zestawianie szybkich łączy cyfrowych,
np. z serwerami internetowymi). Planowana jest budowa w północnej części
miasta kablowej sieci cyfrowej (telewizja kablowa, telefony, Internet).
4.8. Gospodarka odpadami
Usuwaniem i eliminacją odpadów stałych i ciekłych oraz utrzymaniem
porządku na terenie Kostrzyna zajmuje się Zakład Ochrony Środowiska
Miejskich Zakładów Komunalnych Spółka z o. o. Do jego zadań należy m.in.
opróżnianie pojemników i śmietników oraz gromadzenie odpadów
21
komunalnych na składowisku w Krześniczce (gmina Witnica), którym zarządza
MZK. Odbiorem odpadów stałych z terenu nieruchomości zlokalizowanych na
terenie Miasta zajmują się także firma „Altvater” sp. z o.o. z Gorzowa, Laguna
sp. z o. o. z Gorzowa, Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych z Dębna, CZG-12
oraz firma FEMAR sp. z o.o.
Miasto Kostrzyn jest członkiem Celowego Związku Gmin CZG-12, który
został utworzony do realizacji programu wspólnej gospodarki odpadami. Do
zadań Związku należą:
• wprowadzenie regionalnego programu edukacji ekologicznej,
• stworzenie regionalnego systemu gromadzenia surowców wtórnych metodą
„u źródła”,
• stworzenie zaplecza programu segregacji,
• stworzenie warunków do czasowego składowania i przygotowania do
wysyłki surowców wtórnych,
• organizacja zbiórki odpadów problemowych,
• koordynacja i rozwój systemu transportu odpadów.
Etapem docelowym jest stworzenie regionalnego systemu gospodarki
odpadami. We wrześniu 2002r zakończono
budowę Zakładu
Utylizacji
Odpadów w Długoszynie gmina Sulęcin,
którego podstawowymi
elementami są: nowoczesne składowisko odpadów, kompostownia
i segregatornia.
4.9. Ochrona przeciwpowodziowa
Miasto Kostrzyn nad Odrą ze względu na specyfikę swego położenia
(w dorzeczu Odry i Warty) wymaga zabezpieczeń przeciwpowodziowych
w formie odpowiednich obwałowań. Istniejący system zabezpieczeń
przedstawia się następująco w wybranych następujących fragmentach:
• Stare Miasto Kostrzyn – nie jest chronione od strony południowo-zachodniej. Istniejący wał na granicy południowej jest zaniżony ok. 1,0 m,
brak wału południowego, zdewastowana brama wodna nr 1, służąca
wymianie i utrzymaniu poziomu wody w fosie;
• Droga nr 31, bazar – obszar ten nie jest objęty ochroną, głównie przed
wodami przesiąkowymi z fosy. teren przewidywany do zabudowy pokryty
jest workami z piaskiem, jest to pozostałość po powodzi z 1997 r.;
• Przejście graniczne oraz stacja paliw Statoil – nie posiada ochrony
przeciwpowodziowej. Brama wodna nr 2 jest zdewastowana. Teren
zajmowany przez stację paliw oraz jej otoczenie zostało podwyższone i nie
wymaga dodatkowych zabiegów ochronnych;
• OSiR – teren chroniony wałem ziemnym, usypanym przez mieszkańców
w 1997 r., w późniejszym czasie uformowany i zagęszczony. Brak przepony
i ekranu przeciwfiltracyjnego;
• Amfiteatr – brak zabezpieczeń, szczątkowy wał stanowi fragment
zagospodarowania amfiteatru;
22
Prawy brzeg Warty (km 3+000 – 3+500) - nie jest chroniony, w dużej
części zdewastowany oraz służy jako wysypisko gruzu. Wymaga
powstrzymania sprzedaży oraz zmian ukształtowania;
• Celuloza, ZE, nabrzeże portowe – chronione ścianką szczelną stalową
z oczepem żelbetowym. Teren zaniżony ok. 1,0 m, oczep w stanie
technicznym średnim.
Ogólnie stan techniczny zabezpieczeń przeciwpowodziowych ocenia się
jako zły, wymagający gruntownej przebudowy.
•
5. Uwarunkowania w zakresie infrastruktury społecznej
5.1. Demografia
W 2001 roku liczba ludności Kostrzyna (tab. 1) wynosiła 17607 osób.
Mężczyźni stanowili 49 proc. tej liczby (8636), co oznacza, że na 100 mężczyzn
przypadały 104 kobiety. W tym czasie przyrost naturalny wynosił 5,12 na 1000
mieszkańców i był wyższy niż w dwóch poprzednich latach, chociaż
w porównaniu z początkiem lat dziewięćdziesiątych zmniejszył się o połowę.
Odnotowana tendencja wzrostowa nie spowodowała jednak przyrostu liczby
mieszkańców, których między rokiem 2000 a 2001 nieznacznie ubyło.
Przyczyną były wyjazdy mieszkańców Kostrzyna do innych miast Polski,
a w niewielkim stopniu także za granicę. W ich wyniku saldo migracji stałej
wyniosło: - 27. W porównaniu z innymi miastami zachodniego pogranicza
odpływ mieszkańców Kostrzyna był stosunkowo niewielki. W Gubinie wyniósł
- 323, w Słubicach - 85.
Niski przyrost naturalny i dłuższe życie przedstawicieli społeczności
europejskich leżą u podstaw starzenia się populacji. Procesy te uwidoczniają się
także w dużych miastach Polski, natomiast w Kostrzynie dopiero się
zarysowują. W ciągu ostatnich czterech lat systematycznie malała liczba
mieszkańców miasta, którzy nie weszli jeszcze w okres aktywności
ekonomicznej, natomiast rosła liczba osób, które skończyły już pracę
zawodową. Jednak Kostrzyn nie wkroczył jeszcze w etap starzenia populacji,
ponieważ w ostatnich latach odnotowuje się także znaczące powiększanie grupy
osób w wieku produkcyjnym.
Struktura wieku kostrzynian w ostatnim dniu roku 2001 przedstawiałą się
następująco:
• osoby w wieku przedprodukcyjnym - 4224 (24 proc.),
• osoby w wieku produkcyjnym - 11340 (64,4 proc.), osoby w wieku
poprodukcyjnym - 2043 (11,6 proc.).
Malejący przyrost naturalny i niekorzystne saldo migracji powodują, że
wzrost liczby mieszkańców Kostrzyna już od początku lat 90-ych. jest niewielki.
Jeżeli utrzyma się ujemne saldo migracji, stosunkowo wysoki przyrost naturalny
nie pozwoli na zmianę niekorzystnej tendencji. Zakładając, że ujemną wartość
migracji tworzą przede wszystkim osoby młode, można przypuszczać, że
23
w strukturze ludności Kostrzyna powiększy się grupa ludności w wieku
poprodukcyjnym. Zjawisko to jest charakterystyczne dla większości ośrodków
miejskich Polski oraz zachodniej Europy, chociaż u jego podstaw leży
zazwyczaj niski przyrost naturalny, a nie ujemne saldo migracji. Efekt tych
dwóch procesów jest jednak identyczny.
Opisane zjawiska sprawiają, że nie można liczyć na przyrost ludności
miasta, który od wojny do końca lat 80-ych. był znaczny i równomierny. Jednak
dzięki podobnym procesom w całej Polsce oraz w województwie lubuskim
Kostrzyn nie powinien stracić dotychczasowej pozycji, ponieważ społeczności
równorzędnych ośrodków miejskich także nie będą zwiększać liczebności.
Szansą na powiększenie liczby ludności jest prowadzenie działań mogących
przyciągnąć do miasta osoby z zewnątrz oraz skłonić młodych kostrzynian do
związania swoich losów z rodzinnym miastem. Strukturę demograficzną w
mieście w latach 1998-2001 charakteryzuje tabela nr 3.1. zawarta w rozdziale
VII „Studium”.
5.2. Szkolnictwo
1) Przedszkola
Miasto posiada 4 placówki wychowania przedszkolnego i 2 oddziały
przedszkolne przy szkołach podstawowych. W ciągu ostatnich czterech lat
w Kostrzynie zlikwidowano 2 przedszkola, jednak w stosunku do początku lat
90-ych. ich liczba pozostała wyższa, bowiem wówczas funkcjonowały w
mieście tylko 3 przedszkola. Podobnie było w poprzednich dziesięcioleciach.
Dodatni przyrost naturalny sprawił, że liczba dzieci uczęszczających do
przedszkoli nieznacznie, ale systematycznie wzrastała, osiągając w 2001 roku
555, co oznacza, że wychowanków przedszkoli było o 177 więcej niż
w roku 1990.
Wzrost liczby wychowanków przedszkoli wpływał na zwiększanie liczby
zatrudnionych wychowawców, których w 2001 było już 29.
2) Szkolnictwo podstawowe
W Kostrzynie funkcjonują 3 szkoły podstawowe, co oznacza, że od
początku lat dziewięćdziesiątych zlikwidowano jedną placówkę tego szczebla
edukacyjnego. Jednak stopniowo zmniejszała się liczba uczniów. W roku
szkolnym 1990/91 w szkołach podstawowych uczyło się 2.593 uczniów,
a w roku 1998/99 już tylko 2365, co wiązało się z wchodzeniem w etap szkolny
pokolenia niżu demograficznego. W roku następnym 1999/2000 ubyło
kolejnych 400 uczniów, co tym razem wynikało nie tylko ze zmniejszenia się
liczby dzieci w wieku szkolnym, ale także z efektów reformy oświaty
wprowadzającej szkoły gimnazjalne. W roku 1999/2000 w szkołach
podstawowych uczyły się jeszcze VIII-me klasy, ale klasę VII zastąpiła już I
klasa gimnazjum. W kolejnym roku szkolnym - 2000/2001 liczba uczniów szkół
podstawowych zmniejszyła się jeszcze bardziej (do 1510) ze względu na
24
odejście klas VIII-mych będących ostatnimi zdobywającymi wykształcenie w
ośmiostopniowej szkole podstawowej. W kolejnym roku szkolnym liczba
uczniów spadła już tylko nieznacznie (o 80 osób). W sumie w ciągu ostatnich
dziesięciu lat kostrzyńskim szkołom podstawowym ubyła połowa uczniów.
Zmiany związane z reformą oświatową i niżem demograficznym
napływającym do szkół sprawiły, że zmniejszyła się liczebność oddziałów
klasowych. W roku 1998/99 w jednym oddziale uczyło się średnio 26,6
uczniów, w roku 1999/2000 - 24, zaś w roku 2001/2002 już tylko 21.
3) Szkolnictwo gimnazjalne
Gimnazja zostały utworzone w roku szkolnym 1999/2000, zastępując
dwie ostatnie klasy dawnej szkoły podstawowej i pierwszą klasę szkoły średniej.
W Kostrzynie powstały dwie szkoły gimnazjalne. W pierwszym roku istnienia
uczyło się w nich 288 uczniów, czyli tylu, ile straciły szkoły podstawowe.
W kolejnych dwóch latach liczba gimnazjalistów wzrastała o 555 ze względu na
tworzenie nowych klas pierwszych i brak absolwentów. W roku szkolnym
2001/2002, kiedy gimnazjum stało się pełną szkołą trzyklasową, uczyło się
w nim 843 uczniów, z którymi pracowało 54 nauczycieli.
Aktualnie w statystycznej klasie gimnazjum uczy się .więcej dzieci niż w
klasie szkoły podstawowej. Na jeden oddział przypada ok. 25 uczniów.
4) Szkolnictwo ponadpodstawowe i ponadgimnazjalne
W bieżącym roku szkolnym w szkołach średnich funkcjonują III-cie
i IV-te klasy, których uczniowie są absolwentami ośmioklasowej podstawówki,
a także l klasy grupujące absolwentów nowych gimnazjów mających przed sobą
tylko trzy lata nauki.
Liczba uczniów szkół tego szczebla edukacyjnego zmniejszyła się w roku
szkolnym 2001/2002 ze względu na brak naboru do klas I-szych. Jednak od tego
czasu trwa na tym samym poziomie bez znaczących zmian. W roku szkolnym
2001/2002 do szkół ponadpodstawowych lub ponadgimnazjalnych uczęszczało
901 osób. Wbrew trendom ogólnopolskim większość z nich (71 proc. - 641
osób) zasiadła w ławkach szkół technicznych. Wynikało to ze struktury
kostrzyńskiego szkolnictwa średniego, w którym dominują średnie i zawodowe
szkoły techniczne. Uczniowie mogą zdobywać zawody technika ekonomisty,
technika hotelarza, kształcić się w liceum profilowanym o specjalności
usługowo - gospodarczej lub nowej specjalizacji: zarządzanie informacją,
kształcić się w klasach wielozawodowych szkoły zasadniczej, albo też
zdecydować się na naukę w jedynym w mieście liceum ogólnokształcącym.
Wszystkie szkoły średnie Kostrzyna tworzą jeden zespół mieszczący się
w budynku przy ulicy Piastowskiej. W szkołach średnich miasta pracuje 60
nauczycieli, w tym 38 w szkołach technicznych.
W Kostrzynie działa też jedna szkoła policealna, w której w roku
szkolnym 2001 / 2002 zdobywało wykształcenie 28 osób.
25
W ostatnich latach liczba uczniów szkół poszczególnych szczebli
edukacyjnych ulegała wahaniom ze względu na trwającą reformę systemu
oświatowego oraz wchodzący do szkół niż demograficzny. Zmniejszenie liczby
uczniów najdotkliwiej odczuły szkoły podstawowe, w których zlikwidowano
klasy dwóch najwyższych poziomów edukacyjnych. Na obniżenie tej liczby
wpłynęła też znacznie mniejsza liczebność tej grupy wiekowej w stosunku do
grupy dzieci powyżej 13-go roku życia. Stosunkowo duży przyrost naturalny
sprawił, że liczba wychowanków przedszkoli nie zmniejszyła się, chociaż
proces ten odnotowywano w większości miast Polski.
Dlatego wydaje się, że w najbliższych latach liczebność uczniów szkół
podstawowych nie obniży się, mimo że według prognoz specjalistów GUS tak
będzie działo się w całej Polsce. Zjawisko spadku liczby uczniów nie powinno
także dotyczyć gimnazjów, a zwłaszcza szkół średnich, bowiem zainteresowanie
edukacją na poziomie ponadgimnazjalnym stopniowo wzrasta, także wśród osób
starszych, które chcą zwiększyć swoje szanse na rynku pracy. Tendencja
charakterystyczna dla całej Polski, czyli wzrost zainteresowania edukacją
ogólnokształcącą, w Kostrzynie nie znajduje odzwierciedlenia. Przyczyną tej
sytuacji może być większa liczba szkół technicznych. Nie musi to oznaczać
dominacji wykształcenia technicznego wśród młodych kostrzynian, którzy mogą
dojeżdżać do liceów w sąsiednich ośrodkach: Słubicach, Witnicy lub nawet w
Gorzowie. Można też założyć, że zainteresowanie młodzieży szkołami
technicznymi wynika z przemysłowego charakteru Kostrzyna i związanymi
z tym szansami na zatrudnienie. Teza ta pozwala prognozować spadek ilości
migracji, pod warunkiem umożliwienia młodym realizacji ich zawodowych
planów.
Przypuszcza się, że w warunkach Kostrzyna, w którym przyrost naturalny
jest wyższy od średniego krajowego, bezrobocie nie powinno znacząco dotknąć
nauczycieli, niezależnie od rodzaju placówki, w której są zatrudnieni.
Strukturę szkolnictwa w Kostrzynie nad Odrą w latach 1998-2001
charakteryzuje tabela nr 3.2. zawarta w rozdziale VII „Studium”.
5.3. Kultura
W Kostrzynie nad Odrą działa jedna Biblioteka Publiczna, która posiada
4 punkty wypożyczeń. W roku 1990 placówek bibliotecznych było dwa razy
więcej. Jednak zmniejszenie tej liczby nie doprowadziło do spadku ilości
woluminów oferowanych przez biblioteki. W latach siedemdziesiątych
kostrzyńskie biblioteki posiadały prawie 11 tys. woluminów, w roku 1990 już
30,9 tys., zaś obecnie 33,5 tysiąca. Wprawdzie w ciągu lat dziewięćdziesiątych
liczba woluminów wykazywała tendencję spadkową, ale wynikało to z procesu
pozbywania się wydawnictw o nieaktualnej treści, który przeprowadzały
wszystkie polskie biblioteki.
26
Od początku lat 90-tych. stopniowo rosła liczba czytelników oraz
wypożyczeń dokonywanych przez statystycznego czytelnika (w 1994 - roku 16
woluminów, w 2001 r. już ponad 20). Liczba wypożyczeń książek do domu
wyniosła w 2001 roku ok. 56 tys. Do bibliotek było zapisanych 2747 osób, czyli
16 proc. mieszkańców Kostrzyna.
W całej Polsce zainteresowanie kulturą spada systematycznie od początku
lat 90-tych. W roku 1994, gdy pojawienie się na rynku urządzeń technicznych
umożliwiających domowe odtwarzanie filmów zabrało widzów kinom,
w Kostrzynie nad Odrą ostatnie kino zakończyło działalność. Na początku lat
90-tych w mieście działały jeszcze dwa kina. W ostatnich latach w wielu
miastach zauważalny stał się renesans zainteresowania filmami kinowymi, ale
wówczas w Kostrzynie kina już nie istniały.
Możliwe stało się jednak odnotowanie w Kostrzynie innej tendencji
ogólnopolskiej, polegającej na wzroście ilości wypożyczeń i czytelników
w bibliotekach publicznych. Zjawisko to wiąże się z upowszechnianiem
edukacji w szkołach średnich oraz złą sytuacją finansową rodzin, które nie
kupują lektur i podręczników, szukając ich w bibliotekach.
W Kostrzynie nad Odrą istnieje ponadto Kostrzyńskie Centrum Kultury,
Galeria „Dialog” (organizator koncertów jazzowych, wystaw malarskich
i innych imprez kulturalnych).
Zestawienie ważniejszych danych dotyczących kultury i turystyki
w Kostrzynie nad Odrą w latach 1998-2001 zawarto w tabeli nr 3.3. (rozdział
VII „Studium”).
5.4. Opieka zdrowotna i społeczna
Na terenie Kostrzyna nad Odrą funkcjonuje jeden szpital. W 2001 roku
istniało w nim 209 łóżek. Oznacza to, że na jedno łóżko przypadało 84 osób.
Liczba ta zwiększyła się w ciągu ostatnich lat. W 1998 roku na jedno łóżko
szpitalne przypadały tylko 64 osoby, w 1999 r. już 71 osób, a w 2000 roku 84
osoby. Przez kolejny rok liczba ta nie zmieniła się.
W Kostrzynie nad Odrą funkcjonuje 6 przychodni, w tym dwie publiczne
oraz 3 praktyki lekarzy rodzinnych. Jeszcze w połowie lat 90-tych. kostrzynianie
mieli do dyspozycji tylko 3 przychodnie.
W ciągu lat 90-tych łatwiejszy stał się też dostęp do aptek. Aktualnie
mieszkańcy miasta mogą korzystać z 4 aptek, co oznacza, że na jedną aptekę
przypadają 4402 osoby. Od 1998 roku liczba tych placówek handlowych nie
rośnie. Największą dynamikę tego wzrostu odnotowano na początku lat 90-tych,
co było zgodne z tendencją ogólnopolską.
Istniejący Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w
Kostrzynie nad Odrą, rejonem zapobiegawczo-leczniczym obejmuje ponad
39425 mieszkańców Kostrzyna i sąsiednich gmin. Inne placówki związane z
ochroną zdrowia to: poradnie zdrowia psychicznego, laryngologiczna,
27
neurologiczna,
reumatologiczna,
onkologiczna,
diabetologiczna,
pulmonologiczna, ortodontyczna, „K”, Centrum Usług Medycznych – dializa.
W Kostrzynie funkcjonuje jeden żłobek zajmujący się opieką nad
najmłodszymi dziećmi (od 3 miesięcy do 3 lat). W 2001 roku przebywało w nim
38 dzieci, mimo że miejsc było tylko 25.
W mieście działa też jeden zakład stacjonarnej opieki społecznej,
w którym w 2001 roku mieszkało 58 osób.
Analiza danych statystycznych dowodzi, że w ciągu lat 90-tych. został
utrudniony dostęp do opieki szpitalnej. Jednocześnie w całym województwie,
także w Kostrzynie, wzrosła liczba lekarzy, a zmalała liczba obsługiwanych
przez nich pacjentów, co złagodziło skutki likwidacji miejsc w szpitalach.
Dynamiczny rozwój handlu zaznaczający się przez lata 90-te.
spowodował powstawanie nowych aptek. W rezultacie liczba klientów
farmaceutycznej placówki handlowej znacznie spadła. Prognoza demograficzna,
która zakłada wydłużanie życia człowieka, a zatem wzrost liczebności grupy w
wieku poprodukcyjnym, pozwala przypuszczać, że w kolejnych latach
zainteresowanie usługami farmaceutycznymi, a także medycznymi będzie
jeszcze rosło. Z tego względu powinna wzrastać także liczba zakładów opieki
społecznej oferującej możliwość dziennego lub dobowego pobytu osobom
starszym i niesprawnym ruchowo lub psychicznie.
Stosunkowo duży przyrost naturalny uzasadnia także tworzenie nowych
miejsc w żłobkach. Można założyć, że zainteresowanie nimi będzie rosło
w miarę powiększania się liczebności grupy kobiet z wyższym wykształceniem
oraz znaczącą pozycją zawodową, dążących do szybkiego powrotu do pracy.
Zestawienie ważniejszych danych dotyczących usług związanych
z ochroną zdrowia w latach 1998-2001 zawarto w tabeli nr 3.4. (rozdział VII
„Studium”).
5.5. Jakość życia mieszkańców i rynek pracy
1) źródła utrzymania i dochody ludności
Głównymi źródłami utrzymania mieszkańców Kostrzyna nad Odrą
zawsze były przemysł i działalność produkcyjna. Większość pracowała na rzecz
firm prywatnego sektora działalności. Liczba osób pracujących
w przedsiębiorstwach produkcyjnych zmniejszała się stopniowo, ale odsetek
zatrudnionych w firmach tego typu powoli wzrastał, ponieważ przedsiębiorcy
prowadzący inny rodzaj działalności zwolnili jeszcze większą ilość osób.
W 1998 roku w przemyśle i budownictwie były zatrudnione 1904 osoby, czyli
36,5 proc. wszystkich zatrudnionych, w 2000 r. liczba ta spadła do 1648 osób,
ale stanowiła już 42 proc. ogółu, natomiast w 2001 r. podniosła się nieznacznie
do 1760, a tym samym do 43 procent. Odsetek osób zatrudnionych w edukacji
i ochronie zdrowia zmniejszył się w stosunku do roku 1998 nieznacznie.
Najwyraźniej spadła liczba pracujących w handlu i naprawach. W 1998 r.
28
podmioty prowadzące działalność tego typu zatrudniały 720 osób, zaś w 2001
roku już tylko 258 osób. Spadała też ogólna liczba pracujących, ale na tle
województwa i kraju był to niewielki spadek. W 1998 roku w Kostrzynie było
5226 zatrudnionych, zaś w 2001 roku już tylko 4069.
W 2001 roku głównymi źródłami utrzymania mieszkańców miasta były:
• przemysł i budownictwo - 43 proc.,
• ochrona zdrowia- 15,3 proc.,
• handel i naprawy - 6,3 proc.,
• edukacja – 6,3 proc.
W ciągu ostatnich lat malało zatrudnienie w przemyśle, ale mimo to ta
dziedzina gospodarki pozostawała głównym źródłem utrzymania kostrzynian.
Zapoczątkowany w latach 90-tych rozwój handlu i usług, wynikający
z zakładania przez Polaków własnych firm prowadzących działalność tego typu,
spowodował wyraźny wzrost zatrudnienia w tej sekcji działalności. Jednak
w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych wzrostu tego już nie notowano,
a między rokiem 1998 a 2000 zarejestrowano znaczący spadek ilości
działających w mieście firm handlowo-usługowych. Zapewne powodem tak
dużych zmian była weryfikacja rentowności firm. Wpływ mogło mieć także
malejące zainteresowanie Niemców zakupami i usługami po drugiej stronie
granicy, które do roku 1998 było bardzo wysokie, zaś później stopniowo malało.
Skutkiem tych procesów zarysował się wyraźnie przemysłowy charakter
Kostrzyna nad Odrą, który nie uwidoczniał się tak jednoznacznie nawet na
początku lat 90-tych., gdy przemysł odgrywał znaczącą rolę w gospodarce
całego kraju, a handel i usługi dopiero zaczynały okres swojego rozwoju.
2) warunki życia codziennego
W 2001 roku w Kostrzynie nad Odrą istniało ponad 5 tysięcy mieszkań.
Przeciętna powierzchnia jednego lokalu wynosiła 57,5 metra kwadratowego
i była podzielona na trzy pokoje. W statystycznym mieszkaniu żyły 3 osoby, co
oznacza, że jedna osoba miała do dyspozycji ponad 17 metrów kwadratowych.
Od 1998 roku w mieście przybyło 251 mieszkań, najwięcej (104) w roku 2000.
W 2001 roku nowych oddano do użytku tylko 22 mieszkania. Wszystkie zostały
wybudowane w ramach budownictwa indywidualnego. Dlatego powierzchnia
statystycznego mieszkania wzniesionego w 2001 roku w Kostrzynie wyniosła
122 metry kwadratowe.
Wzrósł komfort życia mieszkańców miasta. Prawie każde mieszkanie
było wyposażone w bieżącą wodę (17 tysięcy odbiorców – 97,6 proc. ludności
miasta). Wzrosła także liczba osób korzystających z kanalizacji i wynosiła 16,8
tysiąca, co stanowi 95, 4 proc. wszystkich kostrzynian. Z sieci gazowej
korzystało 10,8 tyś. osób, czyli 61 proc. mieszkańców miasta.
Systematyczny wzrost liczby sklepów oraz stacji benzynowych wpłynął
na poprawę warunków, w których kostrzynianie dokonują zakupów. W 2001
roku w mieście funkcjonowały 263 sklepy, 7 stacji benzynowych i 2 targowiska.
Ilość ta wykazywała tendencję wzrostową, począwszy od początku lat 90-tych.
29
Na jedną placówkę handlową przypadało ok. 63 osób. Przeciętny sklep miał
powierzchnię 76 metrów kwadratowych.
W zakresie zasobów mieszkaniowych miasta nie zarejestrowano
w ostatnim czasie znaczącej poprawy. Przeciętna powierzchnia mieszkania oraz
liczba osób zasiedlających jeden lokal mieszczą się w normie ogólnopolskiej.
Na tle Polski i województwa znaczący wydaje się odsetek ludności korzystającej
z kanalizacji.
Duża liczba placówek handlowo - usługowych świadczy
o poprawiającym się komforcie dokonywania zakupów i powinna decydować
o wzroście konkurencyjności i związanym z nią obniżeniu cen produktów
i usług. Największa dynamika wzrostu ilości placówek zaznaczyła się
w odniesieniu do stacji benzynowych, co wynikało ze zwiększenia
zainteresowania Niemców tańszą, polską benzyną, a także z otwarcia
drogowego przejścia granicznego. Zazwyczaj Polacy wjeżdżający do Niemiec
kupują paliwo na jednej z ostatnich polskich stacji, więc kostrzyńskie stacje
benzynowe mają wielu klientów zarówno wśród Niemców, jak i Polaków.
Zestawienie ważniejszych danych dotyczących gospodarki mieszkaniowej
w latach 1998-2001 zawarto w tabeli w 3.5. (rozdział VII „Studium”).
3) Bezrobocie a rynek pracy
W ciągu ostatnich lat w Kostrzynie systematycznie przybywało
bezrobotnych. Wyjątkiem był rok 2001, kiedy to ich liczba obniżyła się o 113
osób. Wówczas 1091 kostrzynian nie miało pracy. Stopa bezrobocia osiągnęła
wartość 10 procent i była jedną z najniższych w województwie lubuskim.
Mniejszą zarejestrowano tylko w Zbąszynku i w Zielonej Górze.
Bezrobocie dotykało przede wszystkim osób z wykształceniem
zawodowym (w 2001 roku—395 osób) lub tylko podstawowym (373 osoby).
Ukończenie szkoły pomaturalnej tylko w niewielkim stopniu zwiększało szansę
na zdobycie pracy. W 2001 roku 223 osoby, które ukończyły zawodową szkołę
policealną, pozostawało bez pracy. Nadal największą szansę na znalezienie
posady mieli kostrzynianie posiadający dyplom ukończenia studiów wyższych.
Jednak tytuł licencjata czy magistra nie zapewniał już zatrudnienia każdemu
jego posiadaczowi. W 2001 roku w Kostrzynie było zarejestrowanych 26
bezrobotnych z wyższym wykształceniem.
Wśród bezrobotnych kostrzynian przeważały kobiety. W 2001 roku
stanowiły one 53,5 proc. wszystkich osób bez pracy.
Największe problemy ze znalezieniem zatrudnienia miały osoby przed 24.
rokiem życia, które jeszcze nigdy nie pracowały. W 2001 roku 206 osób bez
stażu i 160 osób po pierwszym roku pracy nie miało miejsca zatrudnienia.
W miarę wzrostu wieku malała liczba bezrobotnych. Jedynie 8 osób ze stażem
pracy przekraczającym 30 lat nie posiadało stałego zatrudnienia.
W 2001 roku 897 bezrobotnych kostrzynian, czyli 82 proc. wszystkich
osób pozostających bez pracy, nie miało prawa do zasiłku.
30
Pomimo tego, Kostrzyn nad Odrą nie odczuwa problemu bezrobocia
w tak znaczący sposób jak inne miasta regionu. Jednak i tu bezrobocie
systematycznie wzrasta.
Brak pracy odczuwają przede wszystkim ludzie niewykształceni, ale także
coraz częściej z problemem tym borykają się absolwenci wyższych
uczelni, przekonując się, że dyplom ukończenia studiów nie zawsze, a przede
wszystkim nie od razu daje zatrudnienie Znacząca liczba bezrobotnych
w młodym wieku wiązała się z wkraczaniem wyżu demograficznego końca
lat 70-tych w wiek produkcyjny, a jednocześnie stała się dowodem na dużą
rolę doświadczenia jako kryterium wyboru pracownika. Należy zaznaczyć, że
niewielka liczebność grupy bezrobotnych, którzy ukończyli już 55 lat, mogła
wynikać nie tylko ze stabilizacji zawodowej jej przedstawicieli, ale także
ze wzrostu liczby osób przebywających na rencie ze względu na zły stan
zdrowia lub korzystających z zasiłków przedemerytalnych po odejściu
z likwidowanych przedsiębiorstw.
Z pewnością do ograniczenia liczby bezrobotnych przyczyniło się
powstanie Kostrzyńsko - Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, która
przyciągnęła wielu inwestorów oferujących zatrudnienie setkom osób.
Struktura bezrobocia miasta Kostrzyna nad Odrą w latach 1998-2001
charakteryzuje tabela 3.6. (rozdział VII „Studium”).
6. Dochody i wydatki samorządu
W całym badanym okresie dochody budżetu samorządowego
wykazywały tendencję wzrostową. Od 1998 do 2001 r. ich wartość powiększyła
się prawie o 5 tysięcy (w 1998 roku wynosiła 25094,8 tys. zł, w 2001 r.
już 30365,1 tys. zł, czyli 1722 zł na jednego mieszkańca miasta. Powiększył się
też udział dochodów własnych w ogólnej wysokości dochodów miejskich
(w 1998 r. 56 proc., zaś w 2001 r. 60,02 proc.). Wydatki budżetu miasta wahały
się w granicach od 28 do 32 milionów złotych i zawsze przewyższały wartość
miejskich dochodów. Przeciętną wartość przekroczyły znacząco tylko
w 1998 roku, kiedy to władze miasta przeznaczyły na inwestycje 46 proc.
budżetu miejskiego, czyli 38 104 500 zł. W kolejnych latach odsetek ten
wynosił już tylko 22,6-24,3 proc., w zestawieniu z innymi miastami regionu
i Polski był bardzo wysoki (1859 zł na jednego mieszkańca). Podobny procent
budżetu (26%) przeznaczają na inwestycje władze Gorzowa Wlkp., który wśród
miast wojewódzkich sytuuje się na drugim miejscu pod względem nakładów
inwestycyjnych. Pierwsze miejsce w tej kategorii miast zajmuje Warszawa.
Strukturę dochodów i wydatków samorządowych w latach 1998-2001
charakteryzuje tabela 3.7. zawarta w rozdziale VII „Studium”.
31
7. Gospodarka przestrzenna
7.1. Uwarunkowania funkcjonalno-przestrzenne
Do głównych uwarunkowań funkcjonalno-przestrzennych rozwoju miasta
zalicza się:
1) ograniczenia rozwoju przestrzennego miasta na kierunkach:
a) południowym, południowo-zachodnim i południowo-wschodnim
— ze względu na układ przepływu rzek: Warty, Starej Warty i
Odry oraz granice państwa,
b) północnym i północno-wschodnim — ze względu na występowanie
zwartego kompleksu leśnego.
2) bezpośrednie (od południowego wschodu) sąsiedztwo „Parku
Narodowego Ujście Warty”
3) strefę zagrożenia powodziowego ograniczającą i warunkującą
możliwości rozwoju miasta w pasie stykowym z prawobrzeżną
krawędzią rz. Warty, oraz wykluczającą takie możliwości wzdłuż jej
lewego nabrzeża;
4) wielkość i rozmieszczenie poszczególnych kompleksów KSSSE;
5) preferencje rozwoju przestrzennego miasta na kierunku środkowowschodnim, wynikające z uwolnienia od funkcji specjalnej terenów
powojskowych.
32
III.
CELE ROZWOJU I ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO MIASTA
1. Cele rozwoju miasta na tle celów głównych i operacyjnych Planu
Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubuskiego
Generalnym
celem
Planu
Zagospodarowania
Przestrzennego
Województwa Lubuskiego (PZPWL) jest:
„Wypracowanie strategicznej koncepcji struktury przestrzennej
regionu lubuskiego, z nawiązaniem do zewnętrznego otoczenia regionu oraz
zapewnienie spójnych warunków przestrzennych w horyzoncie 2020/2025,
które stworzą szansę generowania zrównoważonego rozwoju społecznogospodarczego i pozwolą na harmonijną adaptację w przestrzeni regionu
celów współzależnych z koncepcją „Strategii Rozwoju Województwa
Lubuskiego”.
Spośród celów rozwoju regionu lubuskiego, wynikających ze Strategii
Rozwoju Województwa Lubuskiego z marca 2000 r. celami głównymi
i operacyjnymi, które można odnieść również do miasta Kostrzyna nad Odrą są:
1)
Cel główny 1. Zapewnienie przestrzennej, gospodarczej
i społecznej spójności miasta z regionem poprzez następujące cele operacyjne:
• zapewnienie sprawnego systemu komunikacyjnego;
• udoskonalenie i rozbudowa infrastruktury technicznej, komunalnej
społecznej;
• wszechstronną współpracę transgraniczną i międzyregionalną;
• osiągnięcie wysokiej umiejętności korzystania ze środków Unii Europejskiej;
2) Cel
główny
2. Podniesienie
poziomu
wykształcenia
społeczeństwa i zwiększenie potencjału innowacyjnego nauki i gospodarki
poprzez następujące cele operacyjne:
• podniesienie poziomu wykształcenia na poziomie ponadgimnazjalnym
i wyższym;
• dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy i uwarunkowań
wynikających z procesu integracji z UE;
• wyrównanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży;
• wzmocnienie i ustabilizowanie kadry naukowej oraz rozwój bazy naukowo -badawczej,
3) Cel główny 3. Rozwój przedsiębiorczości poprzez następujące cele
operacyjne:
• aktywną promocję gospodarczą i pozyskiwanie inwestorów;
• stworzenie regionalnego systemu wsparcia innowacji transferu technologii;
• rozwój instytucjonalnego i kapitałowego otoczenia biznesu;,
4) Cel główny 4. Efektywne wykorzystanie zasobów środowiska
naturalnego i kulturowego poprzez następujące cele operacyjne:
33
rozwijanie świadomości proekologicznej;
• wykorzystanie walorów środowiska i dziedzictwa kulturowego dla rozwoju
turystyki;
• skuteczną promocję walorów turystycznych oraz system informacji
turystycznej;
• rozwój usług kulturalnych, zdrowotnych i sportowych dla mieszkańców
miasta i gości zagranicznych.
W wyniku realizacji powyższych celów przewiduje się osiągnięcie
następujących efektów:
Cel główny 1:
• uzyskanie bezpiecznego i przyjaznego dla środowiska systemu dróg
• publicznych i kolejowych;
• poprawa warunków pracy i życia mieszkańców, poprawa stanu środowiska,
ochrona i konserwacja dziedzictwa kulturowego;
• ułatwienia w korzystaniu z funduszy europejskich i szybkie dostosowanie się
do standardów europejskich, oraz wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw
i transfer nowoczesnej technologii;
• ukształtowanie w instytucjach i organizacjach świadomości o korzyściach
płynących z integracji Polski ze strukturami UE, przygotowanie kadry
posiadającej umiejętność pozyskiwania środków i realizacji przedsięwzięć
z funduszy europejskich, szybki dostęp do informacji w Brukseli
i prowadzenie silnego lobbingu na rzecz miasta i regionu.
Cel główny 2:
• zmiana struktury kształcenia ponad gimnazjalnego, wzrost wskaźnika
skolaryzacji w liceach profilowanych;
• niższy poziom bezrobocia wśród absolwentów szkół, lepsze przygotowanie
i mobilność zawodowa pracowników, zwiększenie atrakcyjności miasta
w zakresie działalności gospodarczej;
• powołanie ośrodka akademickiego kształcącego kadry administracyjne
w zakresie prawa unijnego.
Cel główny 3:
• zwiększenie napływu kapitału, usuwanie barier w wymianie gospodarczej
między miastem a sąsiednimi regionami (w tym położonymi po drugiej
stronie Odry), zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej miasta ze względu na
możliwość funkcjonowania na dwóch rynkach - polskim i niemieckim;
dysponowanie narzędziami promocji miasta, pozwalającymi na
multimedialny marketing miasta, dysponowanie bazą danych o terenie dla
potrzeb ochrony środowiska, geodezji i planowania przestrzennego a w konsekwencji dla inwestorów;
• efekty pełniejszego współdziałania różnych instytucji naukowo-badawczych,
zwiększenie poziomu technologicznego miejscowych przedsiębiorstw,
wzrost atrakcyjności partnerskiej współpracy z miejscowymi firmami;
zasilanie instytucji naukowo - badawczych zleceniami ze sfery
•
34
•
•
•
•
•
przedsiębiorczości, zmobilizowanie środków finansowych na badania
i rozwój;
podniesienie
atrakcyjności
inwestycyjnej
miasta
i
regionu,
pozyskanie ważnych dla miasta partnerów gospodarczych; akumulacja
środków/dynamicznego rozwoju, zwiększenie powiązań gospodarczych
z Gorzowem Wlkp., Poznaniem, Szczecinem i Wrocławiem oraz
z Niemcami (szczególnie z Berlinem i wschodnią Brandenburgią);
Cel główny 4:
wzmocnienie podstaw ekologicznych; poprawa stanu środowiska, ochrona
środowiska kulturowego miasta; upowszechnianie wiedzy o nim;
integrowanie mieszkańców wokół tożsamości kulturowo - historycznej;
propagowanie zasobów kulturowych miasta i lepsze ich wykorzystanie w
turystyce oraz poprawa standardów pobytów turystycznych;
koordynacja przedsięwzięć krajowych i zagranicznych w rozwoju turystyki ;
zwiększenie turystycznej atrakcyjności miasta; tworzenie nowych miejsc
pracy;
zwiększona liczba odwiedzających miasto; zwiększone wpływy do jego
budżetu; poprawa wizerunku miasta; pozyskanie inwestorów do rozbudowy
i modernizacji bazy turystycznej;
poprawa sytuacji finansowej sektora usług kulturalnych, rekreacyjnych
i sportowych; promocja miasta jako ośrodka usług rekreacyjnych
i kulturalnych.
2. Cele polityki rozwoju przestrzennego
Głównym celem polityki przestrzennej miasta i regionu jest tworzenie
warunków do rozwoju opartego na współpracy transgranicznej
i międzyregionalnej wg zasad społecznej gospodarki rynkowej w wyniku
modernizacji i rozwoju infrastruktury społecznej i technicznej umożliwiającej
wykorzystanie potencjału zasobów i walorów miasta.
Głównymi celami strategicznymi polityki przestrzennej w obszarze
całego miasta są:
1) inicjowanie współpracy w realizacji celów polityki przestrzennej rozwoju
kraju jako podstawy do realizacji celów wspólnych z sąsiadami
regionalnymi, samorządowymi i podmiotami gospodarczymi,
2) efektywne struktury otwarte dla procesów wszechstronnego rozwoju,
w tym:
a) systemów obsługi ludności, a szczególnie oświaty i nauki,
b) systemów obsługi gospodarki w oparciu o rozwój systemów transportu,
3) tworzenie struktur uwzględniających ład ekologiczny i architektoniczny
w krajobrazie zurbanizowanym i przyrodniczym,
4) inspirowanie działań w zakresie kształtowania struktur sprzyjających
postępowi i innowacyjności, uzyskanych w efekcie kreowania kierunków
atrakcyjnych, przyjaznych ludziom i środowisku.
35
Cele te powinny być realizowane w obszarze miasta z uwzględnieniem
strefowych, obszarowych i lokalnych uwarunkowań przestrzennych jako
element rozwoju:
1) otwarty dla wszystkich zamierzających inwestować w jego rozwój,
2) racjonalnie i efektywnie wykorzystujący korzystną specyfikę położenia
miasta, jego bogactw natury i potencjału wytwórczego,
3)sukcesywnie podnoszący swe walory ekologiczne, turystyczne
i rekreacyjne,
4) otwarty na świat szlakami nowoczesnej komunikacji i łączności,
5) dbający o rozwój kultury oraz zachowanie cennych wartości
kulturowych i historycznych krajobrazu.
3. Cele rozwoju miasta
1) Jako wypadkową wszystkich celów rozwoju miasta uznano osiągnięcie
harmonijnego, wszechstronnego, zrównoważonego i trwałego rozwoju
zapewniającego zaspokojenie bieżących potrzeb oraz warunków
umożliwiających wzrost poziomu jakości życia, a także zaspokojenia
potrzeb następnych pokoleń, w oparciu o wykorzystanie wszystkich
zasobów miasta.
2) Misją miasta Kostrzyna nad Odrą (wg „Strategii Rozwoju Miasta
Kostrzyna nad Odrą”) jest:
„KOSTRZYN – MIASTO DYNAMICZNEGO ROZWOJU,
PRZYJAZNE
DLA
MIESZKAŃCÓW,
ATRAKCYJNE
GOSPODARCZO I TURYSTYCZNIE, WIODĄCY OŚRODEK
ADMINISTRACYJNY I PRZEMYSŁOWY W REGIONIE”.
3) Wyróżnia się następujące cele strategiczne miasta:
a) tworzenie warunków dla przyciągania inwestorów zewnętrznych
w oparciu o Specjalną Strefę Ekonomiczną oraz dla rozwoju
istniejących i nowotworzonych przedsięwzięć gospodarczych
w mieście;
b) tworzenie lobbingu wewnętrznego i zewnętrznego na rzecz
utworzenia powiatu, oraz instytucji rządowych o znaczeniu
ponadlokalnym;
c) rozwój mieszkalnictwa oraz towarzyszącej mu infrastruktury
technicznej;
d) tworzenie warunków dla rozwoju szkolnictwa ponadpodstawowego
i wyższego we współpracy z polskimi i niemieckimi ośrodkami
akademickimi, np. dla powstania ośrodka kształcenia kadr
administracyjnych w zakresie prawa unijnego;
e) tworzenie struktur lokalnych i regionalnych dla pozyskania
środków pomocowych oraz realizacja programów rozwojowych
i działań promocyjnych;
36
f) stworzenie
warunków
do
aktywnego
wypoczynku
z wykorzystaniem walorów turystyczno-krajobrazowych Kostrzyna
i okolic oraz rozwój bazy sportowo-rekreacyjnej;
g) rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej, szczególnie
w zakresie komunikacji drogowej i wodnej;
h) ochrona środowiska naturalnego, a w szczególności rozbudowa
infrastruktury w tym zakresie (gospodarka odpadami, gospodarka
wodno-ściekowa);
i) stworzenie warunków do rozwoju infrastruktury obsługi ludności
w zakresie opieki socjalnej oraz kulturalnej i zdrowotnej (w tym
głównie szpitalnictwa).
37
IV.
KIERUNKI ROZWOJU I ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO
1. Kierunki rozwoju głównych funkcji miasta
1) Mieszkalnictwo
W zakresie rozwoju mieszkalnictwa przewiduje się:
a) tworzenie nowych struktur mieszkaniowych w następujących
obszarach:
• obszar I – zlokalizowany w obrębie terenów popoligonowych
położonych na północ od kompleksu nr 3 KSSSE,
oraz na wschód od wylotu ul. Sportowej w kierunku Dębna – o
powierzchni ok. 30 ha i chłonności ok. 400 mieszkańców w
zabudowie jednorodzinnej typu rezydencyjnego (ok. 100 działek o
powierzchni nie mniejszej niż 2000 m2). Obszar ten oznaczony jest
symbolem M1 w rys. nr 1. Zawarty jest w granicach wyznaczonego
w STUDIUM większego obszaru do opracowania miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP);
• obszar II – zlokalizowany w obrębie terenów popoligonowych
położonych na północny zachód od kompleksu nr 3 KSSSE, oraz na
południe
od
obszaru
I
(M1)
–
o powierzchni ok. 70 ha i chłonności ok. 3.000 mieszkańców w
zabudowie o zakładanej strukturze:
– jednorodzinnej (75%–85% ogółu mieszkań),
– wielorodzinnej (15%–25% ogółu mieszkań).
W środkowo-zachodniej oraz południowej części
obszaru przewiduje się możliwość lokalizacji usług
komercyjnych
i
publicznych
jako
funkcji
alternatywnej w stosunku do mieszkaniowej lub
wbudowanej w poziomie parterów zabudowy
wielorodzinnej. Obszar ten oznaczony symbolem M2
w rysunku nr 1 wyznaczony został wspólnie
z obszarem I do opracowania MPZP;
• obszar III – położony w południowej części miasta i zawarty
między ulicami: Parkową i Wyszyńskiego oraz ogrodami
działkowymi "Kolejarz" – o chłonności ok. 1.800 mieszkańców w
preferowanej zabudowie wielorodzinnej (zgodnie z opracowaną i
akceptowaną koncepcją programowo-przestrzenną tego obszaru),
z dopuszczeniem usług wbudowanych w poziomie parterów.
Obszar ten oznaczony symbolem M3
w rysunku nr 1
wyznaczony został (wspólnie
z obszarem IV) do opracowania MPZP;
• obszar IV – położony w południowej części miasta na południe
od ul. Wyszyńskiego oraz na wschód od obszaru III
38
i istniejących ogrodów działkowych "Kolejarz" –
o chłonności ok. 1.200 mieszkańców w preferowanej zabudowie
wielorodzinnej
(zgodnie
z
opracowaną
i akceptowaną koncepcją programowo-przestrzenną tego obszaru),
z
dopuszczeniem
usług
wbudowanych
w poziomie parterów.
Obszar ten oznaczono symbolem M4 w rysunku nr 1
i wyznaczono (wspólnie z obszarem III) do
opracowania MPZP);
• obszar V – położony w południowo-wschodniej części miasta,
pomiędzy ulicami: Gorzowską a Wyszyńskiego i na zachód od
zespołu
ogrodów
działkowych
"Huzar"
–
o chłonności ok. 400 mieszkańców w przeważającej zabudowie
jednorodzinnej (zgodnie z obowiązującym dla tego terenu MPZP).
Obszar ten oznaczono symbolem M5 w rysunku nr 1;
• obszar VI – położony w obrębie Starego Miasta – o chłonności ok.
500 mieszkańców w zabudowie wielorodzinnej
z usługami
nieuciążliwymi w formie nawiązującej do uwarunkowań
konserwatorskich i opartej na historycznym układzie Starego
Kostrzyna (zgodnie
z opracowanym dla tego obszaru MPZP).
Obszar ten oznaczono symbolem M6 w rysunku nr 1.
Łączna chłonność ww. obszarów (I–VI) wynosi
ok. 7.300 mieszkańców;
b) kontynuację realizacji mieszkalnictwa w obrębie terenów
rezerwowych zawartych w istniejących ukształtowanych już
strukturach osiedlowych w następujących rejonach:
• obszar VII – położony pomiędzy ul. Jana Pawła II a terenem
kolejowym o chłonności ok. 800 mieszkańców
w zabudowie:
– wielorodzinnej – wzdłuż ul. Jana Pawła II,
– jednorodzinnej z usługami towarzyszącymi od
strony wschodniej (terenów kolejowych),
(zgodnie z opracowanym dla tego obszaru MPZP).
Obszar ten oznaczono symbolem M7 w rysunku nr 1;
• obszar VIII – położony na południe od ul. Wschodniej i wschód od
ogrodów działkowych "Kolejarz" – o chłonności około 300
mieszkańców w zabudowie jednorodzinnej (zgodnie z opracowaną i
akceptowaną w 1997 r. koncepcją zagospodarowania tego obszaru).
Obszar ten oznaczono symbolem M8 w rysunku nr 1.
• obszar IX – położony na wschód od obszaru M8 – o chłonności ok.
200 mieszkańców w zabudowie jednorodzinnej (zgodnie z
obowiązującym dla tego obszaru MPZP). Obszar ten oznaczono
symbolem M9 w rysunku nr 1.
39
Łączna chłonność ww. obszarów (VII–IX) wynosi ok. 1.300
mieszkańców.
Sumaryczna chłonność wszystkich wyznaczonych w STUDIUM
obszarów wynosi ok. 8.600 mieszkańców.
Pozostałe obszary dotychczas nie zainwestowane o predyspozycjach
do zainwestowania funkcjami mieszkaniowymi, wyznaczone
w rysunku nr 1 STUDIUM, a nieoznaczone symbolem występują
głównie w obrębie Warnik i Szumiłowa i dotyczą wyłącznie sektora
prywatnego.
2) Usługi
Istotnym czynnikiem rozwoju wszelkiego rodzaju usług w Kostrzynie nad
Odrą jest jego przygraniczne położenie.
W zakresie rozwoju głównych funkcji usługowych przewiduje się:
1) lokalizację ogólnomiejskich publicznych i komercyjnych usług w
następujących rejonach:
a) Starego Kostrzyna – w zakresie głównie usług związanych
z obsługą turystyki i przejścia granicznego na warunkach
określonych w opracowanym MPZP,
b) w obszarze stykowym z rz. Wartą na odcinku od ul. Sikorskiego
c)
d)
e)
f)
do ul. Wodnej – w zakresie usług komercyjnych
o preferowanych funkcjach handlu, gastronomii oraz
publicznych i komercyjnych usług, rekreacji, sportu itp., w tym
zieleni urządzonej w obrębie występujących rezerw terenowych
wymagających podwyższenia niwelety terenu,
w obszarze zawartym między ulicami: Gorzowska, Wojska
Polskiego i Wyszyńskiego – w zakresie usług komercyjnych
i publicznych na warunkach określonych w obowiązującym dla
tego obszaru MPZP,
w obrębie nowo wyznaczonych obszarów mieszkaniowych M1
i M2 – w zakresie usług publicznych i komercyjnych w formie
wbudowanej w zabudowę mieszkaniową oraz wolnostojącej
(w południowej części terenu o symbolu M2),
w rejonie ulic: Sikorskiego i Wyszyńskiego – jako dalsza
kontynuacja zaakceptowanych rozwiązań przestrzennych tzw.
"Centrum Handlowo-Usługowego", w zakresie usług
komercyjnych,
po południowej stronie ul. Gorzowskiej na odcinku od wiaduktu
kolejowego do granic miasta, w tym szczególnie w rejonie
istniejącej stacji paliw – w zakresie komercyjnych usług, handlu
oraz związanych z obsługą motoryzacji i turystyki,
40
2)
3)
4)
5)
g) w rejonie ulic: Portowa i Fabryczna – w zakresie usług
związanych z obsługą portu rzecznego i żeglugi towarowej oraz
kultury,
h) w rejonie skrzyżowania ulic Jana Pawła II i Kaczmarka –
w zakresie usług komercyjnych handlu,
i) w rejonie ulicy Cmentarnej (w obrębie obniżeń terenowych) –
w zakresie usług i urządzeń rekreacji i sportu,
j) w rejonie Fortu Sarbinowskiego – w zakresie usług i urządzeń
rekreacyjno-turystycznych z uwzględnieniem uwarunkowań
konserwatorskich.
lokalizacje usług publicznych – w następujących obszarach:
a) zdrowia – w istniejących ośrodkach służby zdrowia oraz
proporcjonalnie do potrzeb w obrębie nowych struktur
mieszkaniowych,
b) oświaty – w obrębie dotychczasowych lokalizacji oraz nowych
struktur mieszkaniowych proporcjonalnie do potrzeb,
c) kultury – głównie w strefie śródmiejskiej miasta poprzez
adaptację istniejących obiektów, a ponadto w obrębie nowych
struktur mieszkaniowych proporcjonalnie do potrzeb,
lokalizacje
usług
rzemiosła
i
drobnej
wytwórczości
z mieszkalnictwem towarzyszącym – głównie w następujących
obszarach:
a) na zachód od południowego odcina ulicy Sportowej; w miejsce
dotychczasowych nielegalnych ogrodów – zgodnie z obowiązującym dla tego obszaru MPZP,
b) we wschodniej części miasta, w obszarze położonym na
południe od ul. Gorzowskiej na odcinku od wiaduktu
kolejowego do granic miasta, na gruntach w większości
prywatnych,
c) w rejonie ulic: Sadowej Drzewickiej – jako uzupełnienia
w obrębie występujących rezerw,
lokalizacje obiektów handlowych o powierzchni sprzedażowej
powyżej 2000 m2 – w następujących rejonach:
a) w rejonie istniejącej stacji paliw u wylotu ul. Gorzowskiej
w kierunku Gorzowa Wlkp. na gruntach komunalnych,
b) w rozwidleniu ulic: Jana Pawła II i Kaczmarka na gruntach
komunalnych,
c) w rejonie skrzyżowania ulic Sportowej i Prostej na gruntach
komunalnych,
w obrębie obszaru śródmieścia przewiduje się wprowadzenie strefy
wykluczeń lokalizacji dalszych stacji paliw, w tym na terenach
usług skoncentrowanych o symbolu U,
3) Funkcje produkcyjne i magazynowe
41
W zakresie rozwoju głównych funkcji produkcyjnych i magazynowych
przewiduje się:
1) lokalizację funkcji przemysłowych i produkcyjno-magazynowych,
z wyłączeniem szkodliwych dla środowiska lub mogących
pogorszyć jego stan – w obrębie wykształconych dzielnic
przemysłowych:
a) północno-zachodniej – położonej na północ od Drzewic,
zawierającej w swych granicach kompleks nr 2 KSSSE,
b) zachodniej – położonej na południe od Drzewic i zawierającej
w swych granicach kompleks nr 1 KSSSE, oraz istniejące
zainwestowanie w tym ARCTIC PAPER,
c) wschodniej – położonej w rejonie ulicy Prostej i Al.
Milenijnych, zawierający w swych granicach kompleks nr 3
KSSSE oraz funkcje produkcyjno-magazynowe przy ul. Prostej
i Sportowej,
2) lokalizacje funkcji głównie magazynowych i produkcyjnych –
w rejonie ul. Sportowej i Prostej, jako uzupełnienia istniejących już
tam funkcji tego typu,
3) możliwość zbocznicowania kolejowego dla obsługi kompleksu
nr 2 KSSSE, oraz całej dzielnicy północno-zachodniej
- z istniejącego toru szlakowego w kierunku Szczecina,
4) możliwość wprowadzania funkcji usługowych w przestrzeniach
dzielnic przemysłowych (produkcyjnych i magazynowych) jako
formy uzupełniającej te funkcje lub jako funkcje wariantowe,
5) utworzenie (podjętego już inicjatywnie) parku technologicznego
lub parku biznesu jako "Kostrzyńskiego Parku Przemysłowego" –
w obrębie zachodniej dzielnicy przemysłowej, w preferowanym
rejonie kompleksu nr 2 KSSSE
2. Kierunki rozwoju komunikacji
1) W zakresie sieci ulicznej miasta przewiduje się:
a) rozwój układu komunikacji kołowej wynikający z przyjętych
kierunków rozwojowych miasta - wg założonego zróżnicowania
poszczególnych ulic pod względem ich znaczenia z podziałem
na:
•
trasę obwodnicową północną na odcinku od ul. Sportowej
(drogi krajowej nr 31) w kierunku granicy państwa,
o przebiegu przewidzianym przez tereny leśne, obszar
północno-zachodniej dzielnicy przemysłowej, oraz na
północny zachód od Drzewic – jako ideogram przebiegu
(rezerwa terenu),
•
ulice pierwszej rangi ważności,
•
ulice drugiej rangi ważności,
42
ulice trzeciej rangi ważności,
Przyjęte zróżnicowanie znaczenia poszczególnych ulic wynika
ponadto z układu i przebiegu istniejących dróg krajowych,
wojewódzkich i powiatowych, oraz zasad prawidłowego ich
wzajemnego powiązania.
Do ulic pierwszej rangi ważności zaliczono ciągi następujących
ulic:
– Granicznej,
– Sikorskiego,
– Sportowej.
Do ulic drugiej rangi ważności zaliczono następujące ulice:
– Gorzowską,
– Niepodległości,
– Jagiellońską (do ul. Orła Białego),
– Orła Białego,
– Drzewicką,
– Reja,
– Szumiłowską,
– Narutowicza,
– Cmentarną,
– Rzemieślniczą,
– planowane przedłużenie ul. Narutowicza w kierunku
wschodnim do skrzyżowania z ul. Północną
– planowaną drogę dojazdową do północnej części
północno-zachodniej dzielnicy przemysłowej,
Do ulic trzeciej rangi ważności zaliczono następujące ulice:
– Wyszyńskiego,
– Al. Milenijną,
– Asfaltową,
– Szumiłowską (od planowanej II rangi ważności
w kierunku Namyślina do granic miasta),
– Fabryczną,
– Tysiąclecia (od ul. Fabrycznej do Asfaltowej),
– drogę powiatową nr 171 łączącą Warniki z ul.
Gorzowską,
– planowane przedłużenie ulicy Asfaltowej do ulicy
Szumiłowskiej,
– planowane przedłużenie ul. Rzemieślniczej do Asfaltowej.
•
2) W zakresie połączeń międzynarodowych – przewiduje się:
a) zwiększenie nośności istniejącego mostu granicznego,
umożliwiające ruch pojazdów ciężarowych o dopuszczalnej
masie całkowitej 7,5 tony,
43
b) docelową realizacje nowej przeprawy mostowej na rzece Odrze
w ciągu planowanej północnej trasy obwodnicowej miasta,
o której mowa z punkcie 1 – po przesądzeniu przebiegu tej
obwodnicy i lokalizacji przeprawy, oraz dopełnieniu
stosownych procedur formalnych.
3) W zakresie połączeń krajowych - przewiduje się:
modernizację drogi krajowej nr 31 w ciągu ulic: Granicznej,
Sikorskiego i Sportowej, w tym szczególnie na odcinku
ul. Sikorskiego przebiegającym przez most na rzece Warcie, w celu
zwiększenia jego przepustowości (szerokości).
4) W zakresie połączeń regionalnych - przewiduje się:
a) realizację małej obwodnicy w przedłużeniu ul. Narutowicza
w kierunku wschodnim do ul. Gorzowskiej, oraz w kierunku
zachodnim do ul. Asfaltowej,
b) modernizację ul. Gorzowskiej jako odcinka drogi wojewódzkiej
5)
6)
7)
8)
nr 132 w kierunku Gorzowa Wlkp.
W zakresie komunikacji kolejowej - przewiduje się:
a) rozwój kolejnictwa w zakresie przewozów pasażerskich
i towarowych w oparciu o istniejący system torów szlakowych,
b) obsługę północno-zachodniej dzielnicy przemysłowej systemem
bocznic kolejowych wyprowadzonych z toru szlakowego.
W zakresie żeglugi wodnej - przewiduje się:
a) reaktywowanie stałej żeglugi śródlądowej na rzece Warcie
przy współpracy z portami we Frankfurcie nad Odrą oraz
Gorzowie Wlkp.,
b) dalsze rozwijanie żeglugi pasażerskiej poprzez zwiększenie
liczebności taboru pływającego oraz budowę niezbędnego
zaplecza technicznego i rekreacyjnego w rejonie ulic:
Nadbrzeżnej i Nad Wartą,
c) dalszy rozwój transportu wodnego w przewozie towarowym dla
obsługi głównie sektora przemysłowego, w oparciu o istniejący
zbocznicowany port rzeczny przy ul. Portowej.
W zakresie sieci ścieżek rowerowych - przewiduje się kontynuację
realizacji systemu ścieżek rowerowych w oparciu o już istniejące
odcinki oraz rozwiązania planowane w tym zakresie – wg
oznaczenia graficznego w rysunku nr 1.
W zakresie zaplecza parkingowo-garażowego – przewiduje się:
a) wykluczenie możliwości wznoszenia garaży parterowych typu
boksowego w obrębie przestrzeni publicznych miasta,
b) możliwość wprowadzenia strefy ograniczonego postoju
w strefie centralnej miasta w przypadku wystąpienia przeciążeń
w zakresie parkowania w obrębie tej strefy.
44
9) W zakresie problematyki dotyczącej osób niepełnosprawnych –
przewiduje się dalszą sukcesywną likwidację istniejących barier
komunikacyjnych (obniżenia krawężników ulicznych, realizacja
pochylni podjazdowych do obiektów użyteczności publicznej itp.)
3. Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej i komunalnej
3.1. Zaopatrzenie w wodę
Przewiduje się:
1) utrzymanie i modernizację istniejących ujęć wody i urządzeń
technologicznych,
2) rozbudowę i modernizację systemów wodociągowych –
w oparciu o programy rozwoju systemu oraz kierunki zawarte
w rysunku nr 2 STUDIUM.
3.2. Odprowadzenie ścieków sanitarnych i deszczowych
Przewiduje się:
1) utrzymanie i modernizację istniejącego systemu kanalizacji
z założeniem sukcesywnego wprowadzania rozdzielczego
systemu na etapie realizacji nowych odcinków kanalizacji oraz
wymiany istniejących,
2) dalszą rozbudowę systemu, szczególnie w zakresie obsługi
północno-zachodniej dzielnicy przemysłowej (części północnej
kompleksu nr 2 KSSSE), w zakresie kanalizacji sanitarnej
i deszczowej oraz Szumiłowa w zakresie kanalizacji sanitarnej
– wg rozwiązań przedstawionych graficznie w rys.
nr 2,
3) możliwość ewentualnej rozbudowy istniejącej mechanicznobiologicznej oczyszczalni ścieków w kierunku północnozachodnim w zakresie urządzeń towarzyszących, w tym
utylizacji osadu czynnego,
4) konieczność
zapewnienia
odpowiednich
systemów
podczyszczających przed odprowadzeniem wód deszczowych
do odbiornika,
5) włączenie obszaru "Starego Kostrzyna" do systemu kanalizacji
sanitarnej i deszczowej poprzez planowane przepompownie
ścieków.
3.3. Ciepłownictwo
Przewiduje się:
45
1) utrzymanie i dalszą modernizację istniejących systemów
ciepłowniczych ogrzewania zdalaczynnego,
2) ustanowienie istniejącej centralnej ciepłowni położonej
w obszarze zachodniej dzielnicy przemysłowej jako wiodącego
źródła ciepła, szczególnie dla obsługi usług publicznych
i mieszkalnictwa wielorodzinnego,
3) dostosowanie pozostałych źródeł ciepła do wymogów
normatywnych w zakresie ochrony środowiska, zalecając do
tego celu wykorzystanie energii gazowej, elektrycznej lub ze
źródeł odnawialnych, jako alternatywnych systemów dla
obsługi budownictwa jednorodzinnego, a także części niskiego
budownictwa wielorodzinnego,
4) podniesienie
efektywności
wykorzystania
systemów
ogrzewania zdalaczynnego – poprzez m.in. zwiększenie
izolacyjności cieplnej obiektów budowlanych, oraz wymianę
lub uszczelnianie stolarki okiennej.
3.4. Gazownictwo
Przewiduje się:
1) utrzymanie i modernizację istniejących na terenie miasta sieci
gazowych,
2) sukcesywną rozbudowę systemu zaopatrzenia w energię
gazową (dla celów bytowych i grzewczych), głównie dla
potrzeb usług publicznych, komercyjnych i mieszkalnictwa
jednorodzinnego, oraz obsługi sektora produkcyjno-przemysłowego,
3) rozbudowę systemu zaopatrzenia w gaz dla obsługi północno-zachodniej i zachodniej dzielnicy przemysłowej, w tym
kompleksu nr 2 KSSSE oraz Szumiłowa w oparciu o zakładany
pierścieniowy układ przewidziany do realizacji przez dwóch
dystrybutorów (M.O.W. i P.G.N.iG.) w ujęciu wariantowym wg
rozwiązań przedstawionych graficznie w rys. nr 2 STUDIUM
(gazociągi wysokiego i średniego ciśnienia + stacje redukcyjne
gazu).
3.5. Elektroenergetyka
Przewiduje się:
1) utrzymanie
i
modernizację
istniejącego
systemu
elektroenerget. (GPZ 110/15/6 kV, dwie linie 110 kV i 15 kV),
2) lokalizację nowej stacji elektroenerget. GPZ - KOSTRZYN II
– wg oznaczenia graficznego w rysunku nr 2 STUDIUM, oraz
rezerwę terenu w obrębie KSSSE nr 3 dla lokalizacji stacji
110/15kV KOSTRZYN III w przypadku zapotrzebowania mocy
większej niż 10 MW.
46
3) realizację trzeciej linii 110 kV z kierunku SE Gorzów,
4) dążenie
do sukcesywnego zastępowania istniejących
napowietrznych linii 15 kV i 110 kV liniami kablowymi,
szczególnie w przestrzeniach zurbanizowanych oraz
przewidzianych do urbanizacji.
3.6. Telekomunikacja
Przewiduje się:
1) utrzymanie i dalszy rozwój dotychczasowych systemów obsługi
sieci kablowych na terenie miasta,
2) dalszy rozwój telefonii komórkowej na warunkach rynkowych
z dopuszczeniem lokalizacji stacji bazowych telefonii
w przestrzeniach otwartych miasta (tereny użytków rolnych
i zieleni) z jednoczesnym wykluczeniem terenów
zurbanizowanych i przewidzianych do urbanizacji.
3.7. Gospodarka odpadami
Przewiduje się utrzymanie dotychczasowego systemu składowania
odpadów stałych w Krześniczce, oraz docelową obsługę przez
Zakład Utylizacji Odpadów w Długoszynie.
3.8. Zabezpieczenia przeciwpowodziowe
Przewiduje się:
5) przebudowę istniejących wałów przeciwpowodziowych oraz
budowę nowych – zgodnie z opracowaną koncepcją
programową pt. "Ochrona miasta Kostrzyna przed powodzią",
przewidującą podział całego systemu obwałowań o łącznej
długości 4.730 m na osiem odcinków (wały od nr 1 do nr 7),
6) uznanie obszarów położonych w widłach rzek Odry i Warty
oraz między linią wałów przeciwpowodziowych a linią
nabrzeży tych rzek jako obszarów bezpośrednio narażonych
na niebezpieczeństwo powodzi oraz strefę przepływu wezbrań
powodziowych.
47
4. Kierunki rozwoju i zagospodarowania miasta w zakresie ochrony
środowiska kulturowego i przyrodniczego
4.1. Obszary chronione
1) Obszary i obiekty kulturowe
Prawną ochroną archeologiczną i konserwatorską objęte są:
a) rozpoznane stanowiska archeologiczne zestawione w tab. Nr 2 oraz
oznaczone graficznie w rysunku nr 3 STUDIUM*. W obrębie tych
stanowisk obowiązuje wymóg zgłaszania właściwym służbom
konserwatorskim przypadków natrafienia w trakcie jakichkolwiek
robót ziemnych na ślady archeologiczne,
b) obiekty zabytkowe i objęte ochroną konserwatorską – wykazane
w tabeli nr 1.
Przewiduje się:
– prowadzenie stałego nadzoru nad obiektami zabytkowymi
i objętymi ochroną konserwatorską,
– objąć badaniami archeologicznymi, nieprzebadane dotąd przez
służby konserwatorskie, obszary miasta oraz sukcesywnie
wprowadzać do rejestru zabytków obiekty do tego wytypowane.
W rysunku nr 3 STUDIUM przedstawiono następujące elementy ochrony
wartości przyrodniczych i kulturowych:
– granice Parku Narodowego "Ujście Warty",
– granice Parku Krajobrazowego "Ujście Warty",
– granice ścisłej ochrony konserwatorskiej,
– granice stref ochrony archeologicznej,
– proponowane granice stref ochrony historycznoarchitektonicznej.
4.2. Strefy ochrony konserwatorskiej
W celu stworzenia odpowiedniej formy ochrony obszarów o wartościach
kulturowych wyznacza się następujące strefy ochrony konserwatorskiej jako
wytyczne do działań realizacyjnych oraz ustanowienia stref prawnie
obowiązujących:
1) strefę bezpośredniej ochrony konserwatorskiej "A" – obejmującą
obszar Starego Kostrzyna,
2) strefy ochrony archeologicznej "W" występujące:
a) w obszarze Starego Kostrzyna
b) w rejonie strefy centralnej miasta
3) strefę ochrony krajobrazu "K" – występującą w obrębie Starego
Kostrzyna,
4) strefy ochrony historyczno-architektonicznej – występujące po
północnej stronie rz. Warty.
*
na mocy ustawy o ochronie dóbr kultury z dnia 15 lutego 1962 r.
48
4.3. Wytyczne konserwatorskie dla wyznaczonych stref ochrony
konserwatorskiej
1) Strefa bezpośredniej ochrony konserwatorskiej "A"
W obrębie tej strefy przewiduje się:
a) jako
główny cel realizacji polityki konserwatorskiej
w granicach wyznaczonej strefy – pełną rewaloryzację
najcenniejszych historycznych obszarów Starego Miasta, aby
przywrócić w miarę możliwości historyczną sylwetę miasta i jego
strukturę przestrzenną – zgodnie z ustaleniami MPZP dla obszaru
Starego Miasta;
b) poddanie ochronie konserwatorskiej historycznej kompozycji
przestrzennej, historycznych podziałów katastralnych, historycznej
nawierzchni, historycznego układu zabudowy, historycznej zieleni
komponowanej oraz historycznych budynków, a także innych
elementów o wartościach historycznych, zachowanych zarówno
w części nadziemnej, jak i podziemnej;
c) dla zlokalizowanych w granicach wyznaczonej strefy historycznych
obszarów miasta postuluje się kontynuowanie studiów
urbanistyczno-konserwatorskich dla poszczególnych kwartałów,
a także katalogu historycznego detalu architektonicznego;
d) doprowadzić w miejscach zdegradowanych do odtworzenia
historycznej kompozycji przestrzennej w granicach Starego Miasta,
zaś nową zabudowę wznoszoną w ramach odtworzenia tej struktury
kształtować pod względem linii zabudowy, skali, gabarytów,
usytuowania i formy dachu, w nawiązaniu do przekazów
historycznych, a w przypadku ich braku w oparciu o analogie;
nadto w zabudowie tej zależy w sposób harmonijny łączyć tradycję
ze współczesnością;
e) dążenie do realizacji nowej zabudowy o wysokim standardzie
materiałowym i technologicznym, przy użyciu metod i materiałów,
na podstawie szczegółowych wytycznych konserwatorskich;
f) nawiązywanie w rozwiązaniach kolorystycznych elewacji do
historycznej kolorystyki, ustalonej w oparciu o wyniki badań
zachowanych fragmentów elewacji lub też w oparciu o analizę
porównawczą;
2) Strefy ochrony archeologicznej "W"
W obrębie tych stref przewiduje się:
a) ochronę archeologiczną wartości kulturowych związanych
z przedhistorycznymi i historycznymi dziejami miasta;
b) w przypadku prowadzenia prac ziemnych w wyznaczonych strefach
– zapewnienie w trakcie ich trwania nadzoru archeologicznego;
nadto w granicach lub w sąsiedztwie wykazanych stanowisk
archeologicznych, zlokalizowanych poza strefą, zapewnienie przed
49
pracami ziemnymi wyprzedzających badań archeologicznych lub
zapewnienie w trakcie prac ziemnych nadzoru archeologicznego,
zgodnie z wyszczególnieniem zawartym w zestawieniu
tabelarycznym 2;
3) Strefy ochrony krajobrazowej "K" i ochrony architektonicznej
W obrębie tych stref przewiduje się:
a) ochronę i rewaloryzację krajobrazu kulturowego historycznych wsi:
Warniki, Drzewice i Szumiłowo tak, aby zachować na tych
obszarach najcenniejsze elementy historycznej struktury
przestrzennej, naturalnego ukształtowania terenu i w sposób
harmonijny kształtować współczesne elementy zabudowy
z zachowanymi historycznymi przestrzenno-architektonicznymi
i przyrodniczymi wartościami obszaru;
b) poddanie ochronie konserwatorskiej zachowanych historycznych
elementów krajobrazu urządzonego, krajobrazu naturalnego
związanego przestrzennie z historycznymi elementami zabudowy,
form i sposobu użytkowania rozłogów, pól, układu dróg, miedz,
zadrzewień śródpolnych, alei, szpalerów, grobli, stawów, przebiegu
cieków wodnych;
c) w przypadku wprowadzania nowej zabudowy uwzględnianie
historycznej kompozycji przestrzennej, skali i charakteru zabudowy
historycznej, zaś pod względem rozwiązań formy architektonicznej
tej zabudowy dążenie w sposób harmonijny do łączenia
współczesności z zachowanymi wartościami historycznymi,
charakterystycznymi dla danego obszaru;
d) poddanie rewaloryzacji budynków o historycznych wartościach
architektonicznych, prowadząc w nich remonty kapitalne lub
doraźne, z poszanowaniem historycznej formy architektonicznej,
skali, wystroju elewacji, w tym stolarki okiennej i drzwiowej;
e) dopuszczenie rozbiórki budynków o wartościach historycznych
w sytuacjach szczególnie uzasadnionych ich stanem zachowania,
stwarzającym zagrożenie dla życia lub mienia ludzkiego,
potwierdzonym opinią o stanie zachowania, wykonaną przez osoby
posiadające stosowne uprawnienia do wykonywania takich opinii
oraz
po
wykonaniu
inwentaryzacji
architektonicznej
dopuszczonego do rozbiórki obiektu.
4.4. Kierunki rozwoju i zagospodarowania przestrzennego w zakresie
środowiska przyrodniczego miasta
Realizacja głównych celów rozwoju i zagospodarowania przestrzennego
miasta w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego odbywać się będzie
poprzez realizację zdefiniowanych konkretnych kierunków i pól aktywności.
Kierunki te wyznaczają zasięg przestrzenny i merytoryczny rozwój miasta na
najbliższe lata.
50
Przewiduje się następujące kierunki działań i zagospodarowania
przestrzennego:
1) w zakresie poprawy jakości powietrza:
a) modernizację dróg,
b) budowę małej i dużej trasy obwodnicowej w północnej części
miasta z wprowadzeniem obwodnicy dużej na stronę niemiecką
poprzez planowaną docelowo przeprawę mostową na rz. Odrze,
co pozwoli na całkowite wyprowadzenie ruchu tranzytowego
z centralnej i śródmiejskiej części miasta,
c) sukcesywną likwidację źródeł tzw. niskiej emisji (paleniska
domowe zlokalizowane szczególnie w śródmieściu) na rzecz
zbiorczych systemów grzewczych, lub innych lokalnych rozwiązań
ekologicznych,
d) rozbudowę sieci monitoringu i stałą kontrolę inwestycji szczególnie
szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi oraz inwestycji
mogących pogorszyć stan środowiska;
2) w
zakresie
poprawy
jakości
wód
powierzchniowych
i podziemnych:
a) modernizację układu komunikacyjnego miasta pod kątem
skutecznego odprowadzenia wód z ulic i parkingów do systemu
kanalizacji deszczowej, wraz z zastosowaniem systemów
podczyszczania wód przed ich zrzutem do odbiorników,
b) ograniczenie zanieczyszczenia atmosfery – poprzez ograniczenie
źródeł
emisji
substancji
szkodliwych
wywołujących
zanieczyszczenie wód powierzchniowych,
c) doinwestowanie oczyszczalni ścieków w zakresie osiągania
europejskich standardów technologicznych i ekologicznych,
d) ochronę Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 137 poprzez
sukcesywne kanalizowanie szczególnie obszarów położonych
w strefie zalewowej w zakresie ścieków sanitarnych i deszczowych,
e) realizację sieci monitoringu wód powierzchniowych;
3) w zakresie ochrony walorów biologicznych gleb:
a) ograniczenie emisji przemysłowych z terenu miasta zawierających
toksyczne substancje chemiczne,
b) modernizację układu komunikacyjnego z usprawnieniem
organizacji ruchu pojazdów (szczególnie w obrębie parków,
zieleńców i ogrodów działkowych w północnej części miasta
oraz terenów rolniczych w części południowej),
c) rekultywację
terenów
zdegradowanych
(wzbogacenie
o warstwę gleby czynnej biologicznie),
d) wykorzystywanie
do
odobudowy
biologicznej
terenów
zdegradowanych, warstwy gleby z terenów przeznaczonych pod
inwestycje;
4) w zakresie ochrony zieleni publicznej i rozbudowy jej potencjału:
51
a) utrzymanie istniejących na terenie miasta elementów zieleni
publicznej (parki, kompleksy leśne, zieleńce),
b) ograniczenie do niezbędnego minimum modernizacji układu
komunikacyjnego miasta kosztem powierzchni zieleni publicznej,
c) powiększenie istniejącego cmentarza komunalnego w kierunku
północnym,
d) ukształtowanie pasma urządzonej zieleni publicznej na odcinku od
terenów sportowych przy ul. Sybiraków wzdłuż nabrzeża rz. Warty
do Warnik – jako ciągu pieszo-rowerowego, wzbogaconego
elementami małej architektury i innych urządzeń o charakterze
rekreacyjnym,
e) kształtowanie zespołów zieleni publicznej w obszarach
zdegradowanych wymagających rekultywacji, w tym szczególnie
w obrębie nieużytków;
5) w zakresie utrzymania i rozbudowy oraz tworzenia nowych
terenów przydatnych dla rekreacji i wypoczynku:
a) zachowanie istniejących powierzchni parków, zieleńców
i skwerów oraz tworzenie i kontynuacja nowych przestrzeni zieleni
publicznej,
b) wyposażanie i doposażanie parków, zieleńców i skwerów
w urządzenia infrastruktury rekreacyjnej, w tym w ścieżki
rowerowe,
c) budowę ciągów spacerowych i ścieżek rowerowych –
wg rozwiązań przestrzennych STUDIUM, w tym wzdłuż
rz. Warty,
d) porządkowanie
wnętrz
mieszkaniowych
w
zabudowie
wielorodzinnej oraz wprowadzanie urządzonej zieleni osiedlowej
z urządzeniami rekreacyjnymi;
6) w zakresie tworzenia warunków do rozwoju funkcji sportowych
o charakterze ponadlokalnym:
a) doinwestowanie obecnych terenów sportowych,
b) kontynuacja budowy nabrzeża dla potrzeb żeglugi pasażerskiej na
Warcie, oraz wykształcenie zespołu towarzyszących urządzeń
sportowo-wodnych;
7) w zakresie ochrony przed hałasem:
a) modernizację nawierzchni ulic,
b) realizację
głównych
tras
obwodnicowych
miasta
umożliwiającą
wyprowadzenie
tranzytowego
ruchu
samochodowego głównie ciężarowego ze strefy śródmiejskiej,
c) realizację (o ile to możliwe) ekranów akustycznych wzdłuż
głównych tras komunikacyjnych szczególnie na styku
z funkcjami mieszkaniowymi,
d) zwiększenie izolacyjności akustycznej
budynków głównie
mieszkalnych poprzez wymianę stolarki okiennej;
52
8) w zakresie ochrony przeciwpowodziowej:
a) stałą kontrolę stanu technicznego istniejących obwałowań oraz
monitoring,
b) modernizację istniejących i realizację nowych wałów
przeciwpowodziowych – wg oznaczenia w rys. 3 STUDIUM,
c) modernizację
istniejących
oraz
realizację
dodatkowych
przepompowni odwadniających,
d) realizację wytycznych wynikających z Koncepcji programowej
pt. "Ochrona miasta Kostrzyna przed powodzią".
5. Problematyka dotycząca osób niepełnosprawnych
Przewiduje się:
1) dalsze eliminowanie barier architektonicznych i komunikacyjnych
na etapie adaptacji i modernizacji istniejących obiektów
użyteczności publicznej oraz modernizacji ciągów komunikacji
kołowej, pieszej i rowerowej,
2) kontynuację działań w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej umożliwiającej osobom niepełnosprawnym aktywne
kreowanie swojego życia oraz usamodzielnienia społecznego
i zawodowego,
3) uwzględnianie kierunków działań na rzecz osób niepełnosprawnych wynikających z "Wojewódzkiego Programu Rehabilitacji
Społecznej i Zawodowej Osób Niepełnosprawnych, na lata 2000–
2009" zawartego w uchwale Nr XI/59/99 z dnia 5.10.1999r.
Sejmiku Województwa Lubuskiego.
V.
REALIZACJA POLITYKI PRZESTRZENNEJ
1. Polityka ekonomiczno-rozwojowa
53
1.1 Ekonomiczno-rozwojowe narzędzia polityki przestrzennej
Miasto realizuje swoją politykę przestrzenną poprzez następujące
przedsięwzięcia:
a)
sporządzanie MPZP, wydawanie warunków zabudowy i
zagospodarowania terenu, oraz lokalizacji inwestycji celu
publicznego,
b)
inwestycje własne w zakresie:
· systemu transportowego,
· infrastruktury technicznej,
· obiektów publicznych,
· komunalnego budownictwa mieszkaniowego,
· ochrony przed uciążliwościami,
· utrzymania wartości dziedzictwa kulturowego,
· wzmocnienia ekosystemów przyrodniczych;
c)
przygotowywanie i udoskonalanie ofert przestrzennych na
terenach będących własnością miasta oraz innych terenach, w
tym poprzez:
· tworzenie zasobów, scalanie i parcelację gruntów,
· realizację pkt. a),
· realizację pkt. b), a w szczególności zapewnienie dojazdu do
terenów, budowę ulic dojazdowych, uzbrojenie terenu, budowę
towarzyszących obiektów publicznych,
· tworzenie parków biznesu, o których mowa w poz. 1.4 pkt. 1;
d)
prowadzenie działalności zmierzającej do przyciągnięcia
inwestorów pożądanych kategorii,
e)
kompleksową działalność inwestycyjną, o której mowa w poz.
1.4 pkt. 2,
f)
lokalizację obiektów pobudzających rozwój, o których mowa
w poz. 1.4 pkt. 3,
g)
rehabilitację obszarów zdegradowanych,
h)
pobudzanie do wznoszenia zabudowy mieszkaniowej, z
użyciem dostępnych miastu instrumentów,
i)
ochronę środowiska przyrodniczego i kulturowego poprzez
realizację pkt. a).
1.2
Problematyka ekonomiczna w miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego
Przed uchwaleniem każdego MPZP należy opracować zestawienie
przewidywanych zobowiązań gminy, wynikających z uchwalenia planu
miejscowego przy uwzględnieniu:
a)
skutków
prawnych uchwalenia
miejscowego
planu
zagospodarowania przestrzennego, o którym mowa w rozdziale
3 ustawy
z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu
przestrzennym,
54
b)
c)
d)
zobowiązań miasta w zakresie:
· inwestycji komunalnych, w tym budowy ulic i uzbrojenia terenu,
· wykupu gruntów,
symulacji nakładów potrzebnych na realizację zobowiązań
miasta,
analizy korzyści, jakie może przynieść jego uchwalenie.
Przy ustalaniu wysokości opłaty, o której mowa w ustawie z dnia 7 lipca
1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym w art. 36 ust. 3, postuluje się
kierować takimi przesłankami jak:
· atrakcyjność lokalizacji terenu,
· cena gruntów,
· pożytek z rozwoju działalności dla społeczności miasta,
· wielkość zobowiązań jakie muszą być poniesione ze środków
publicznych, dla przygotowania terenu do inwestowania.
1.3 Zasoby gruntów, obrót nieruchomościami
Realizując politykę ekonomiczno-rozwojową w zakresie obrotu
nieruchomościami należy:
a) dążyć do tworzenia zasobów gruntów komunalnych w obszarach
rozwojowych miasta, z wyprzedzeniem w stosunku do etapu rozwoju
przestrzennego miasta,
b) dążyć do uregulowania statusu prawnego gruntów w obszarach
rozwojowych,
c) rozważać
możliwość
przygotowywania
wspólnych
ofert
przestrzennych z innymi użytkownikami,
d) na etapie tworzenia zasobów gruntów (poprzez ich nabywanie) –
działania te powinny być prowadzone w odniesieniu do wielu
obszarów jednocześnie, aby uniknąć spekulacji gruntami,
e) korzystać z wielu kryteriów rozstrzygania przetargów, jeżeli będzie to
miało swoje uzasadnienie w korzyściach dla rozwoju miasta. Kryteria,
których stosowanie w przetargach powinno być rozważone to:
· wiarygodność danej firmy,
· liczba miejsc pracy, jaka powstanie w przypadku nowej
inwestycji,
· wielkość środków, jakie zamierza zainwestować nabywający,
w celu rozwoju działalności,
· realność proponowanych zamierzeń,
· preferencje dla tych kategorii działań, które wywołują rozwój
innych działalności w mieście,
· preferencje
dla
działalności
odpowiadających
na
zapotrzebowanie społeczne;
f) dążyć do niedopuszczenia do nadmiernej podaży gruntów
o danym przeznaczeniu w mieście.
55
g) w polityce kształtowania wielkości podaży gruntów – uwzględniać
popyt i rodzaj inwestorów, których zamierza się przyciągnąć.
1.4 Aktywizacja rozwoju
Rozróżnia się następujące elementy aktywizacji rozwoju:
a) park biznesu – oznaczający obszar o starannie ukształtowanej
i jednolitej formie urbanistycznej, w ramach którego przedsiębiorstwo
zarządzające parkiem oferuje przedsiębiorstwom działki pod
zabudowę i różnego rodzaju pomieszczenia, przeznaczone do
prowadzenia działalności gospodarczej, powiązane z systemami
infrastruktury technicznej, a także możliwości korzystania obiektów
wspomagających działalność gospodarczą takich jak: parkingi,
obiekty usługowe dla pracowników, centra informacyjne, ośrodki
telekomunikacyjne, składy celne, stacje paliw, stacje obsługi
samochodów, hotele, obiekty rekreacyjne, tereny zieleni, itp.
Postuluje się tworzenie parków biznesu w obszarach rozwojowych:
kompleksów strefy ekonomicznej.
b) zorganizowana
kompleksowa działalność inwestycyjna –
oznaczająca zbiór skoordynowanych ze sobą następujących poczynań
prowadzących do zagospodarowania określonego obszaru poprzez:
· stworzenie zasobu gruntów przeznaczonych do zagospodarowania na zasadach komercyjnych, uregulowanie statusu
prawnego gruntów, negocjacje i umowy z podmiotami
niekomunalnymi władającymi gruntami,
· utworzenie
przedsiębiorstwa
zajmującego
się
zagospodarowaniem obszaru, a później utrzymaniem obiektów
publicznych, przy czym rolę tego przedsiębiorstwa może
pełnić:
- prywatna firma developerska wyspecjalizowana w zagospodarowaniu terenów,
- agencja komunalna działająca niezależnie od innych
komunalnych struktur organizacyjnych, której celem jest
wyłącznie zagospodarowanie obszaru,
- firma będąca spółką miasta i prywatnej firmy developerskiej,
do której miasto może wnieść w aporcie zasób gruntów
i zapewnić udział swoich wyspecjalizowanych jednostek,
a prywatna firma developerska: kapitał, doświadczenie
marketingowe w pozyskiwaniu inwestorów, a także swoją
pozycję w świecie biznesu,
· przejęcie lub zakup zasobu gruntów przez przedsiębiorstwo,
o którym mowa wyżej,
· opracowanie prognozy popytu na tereny inwestycyjne,
56
· sporządzenie
urbanistyczno-architektonicznej
koncepcji
zagospodarowania obszaru, w tym wyznaczenie działek dla
przyszłych inwestorów docelowych,
· sporządzenie MPZP dla danego obszaru,
· przygotowanie techniczne terenu: (uzbrojenie, budowa ulic,
niwelacje terenu, poczynania zmierzające do ulepszenia
krajobrazu, itp.),
· sporządzenie opracowań marketingowych, mających zachęcić
potencjalnych inwestorów do inwestycji w obszarze, a w szczególności atrakcyjnej wersji koncepcji urbanistyczno-architektonicznej symulującej przyszłe ukształtowanie zabudowy
i krajobrazu,
· poszukiwanie inwestorów docelowych i negocjacje z nimi,
· sprzedaż na własność lub użytkowanie wieczyste, dzierżawa,
wynajem,
leasing
działek
inwestorom
docelowym,
z zastrzeżeniem obowiązku stałego ponoszenia opłat przez
użytkownika za utrzymanie obiektów wspólnych na rzecz
przedsiębiorstwa, o którym mowa w pkt b),
· koordynacja procesu inwestowania w obszarze, w tym kontrola
form architektonicznych obiektów w oparciu o umowy cywilnoprawne,
· o ile to konieczne – komunalizacja przedsiębiorstwa, po
zagospodarowaniu całego obszaru.
Kompleksową i zorganizowaną działalność inwestycyjną uznaje się
za ważny i korzystny sposób zagospodarowywania dużych obszarów. Dzięki jej
stosowaniu zwiększa się szansa stworzenia w mieście przestrzeni
odznaczających się ładem przestrzennym i wysokimi walorami estetycznymi.
Wdrażanie takich metod przyśpiesza ponadto procesy rozwoju. W przypadku
zaangażowania firm prywatnych korzyścią dla miasta jest uzyskanie funduszy
na uzbrojenie terenu i łatwiejsze pozyskiwanie docelowych inwestorów.
Postuluje się stosowanie w miarę możliwości kompleksowej
działalności inwestycyjnej w obszarach aktywności gospodarczej i ośrodków
usługowych, w szczególności przy tworzeniu parków biznesu, parków
przemysłowych, ośrodków usługowych pod jednym dachem, w tym
w następujących obszarach rozwoju: północno-zachodnia dzielnica
przemysłowa oraz wschodnia dzielnica przemysłowa.
c) obiekty pobudzające – rozumiane jako obiekty, które poprzez swoją
wielkość, prestiż, poziom technologiczny podwyższają wokół miejsca
swojego usytuowania atrakcyjność terenu dla prowadzenia
działalności gospodarczej, do których zalicza się:
· giełdy towarowe,
· park przemysłowy.
57
W celu jak najlepszego wykorzystania zdolności obiektów pobudzających
do przyciągania działalności gospodarczych, postuluje się, o ile nie jest to
sprzeczne z innymi kierunkami:
· lokalizowanie obiektów pobudzających w pobliżu obszarów
zapewniających dużo miejsca dla inwestycji, które mogą
przyciągnąć te obiekty,
· nie lokalizowanie obok siebie obiektów pobudzających tak,
aby oddziaływały one w sposób aktywizujący na różne obszary
rozwoju w mieście.
Postuluje się opracowanie i wdrożenie programów rehabilitacji
zgrupowań zabudowy w obszarze Starego Miasta z uwzględnieniem w miarę
potrzeb i możliwości następujących zasad:
•
wyznaczanie obszarów, w ramach których dochody ze zbywaniem
nieruchomości przeznaczane będą do finansowania inwestycji w toku
działań rehabilitacyjnych, w ramach:
- budżetu gminy, traktowane jako nadwyżka budżetowa pozwalająca na zwiększenie wydatków na działania rehabilitacyjne,
- gospodarki finansowej podmiotu gospodarczego powołanego
do zarządzania przekształceniami w danym obszarze,
•
oddawanie w czasowe bezpłatne użytkowanie nieruchomości
podmiotom komercyjnym w zamian za przeprowadzenie rehabilitacji
obiektów.
1.5 Własność a planowanie zagospodarowania terenu
Ustala się następujące kierunki polityki przestrzennej w zakresie sposobu
uwzględniania własności gruntu:
a) duże obszary z dużym udziałem gruntów komunalnych lub we
władaniu Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa należy w miarę
możliwości:
· przeznaczać na działalności wymagające dużych zasobów
gruntów,
· przeznaczać do kompleksowej działalności inwestycyjnej,
· objąć, w miarę potrzeb, rozszerzeniem zakresu ustaleń
dotyczących ładu przestrzennego do spełnienia przez
inwestorów,
b) obszary z przewagą małych działek gruntowych i własności prywatnej
lub użytkowania wieczystego osób fizycznych, z wyjątkiem działek
budowlanych wyznaczonych zgodnie z MPZP, należy w miarę
możliwości:
· przeznaczać na rozwój działalności wymagających niewielkich
działek,
· wprowadzać takie ograniczenia w zakresie kształtowania
przestrzennego, które z jednej strony zapewniają ład
58
c)
d)
e)
f)
g)
przestrzenny przy koordynacji wielu małych inwestycji, z drugiej
strony będą mogły znaleźć akceptację władających gruntami,
· nie przeznaczać dla działalności wymagających dużego zasobu
gruntów,
· nie wyznaczać do kompleksowej działalności inwestycyjnej;
obszary do realizacji celów publicznych należy w miarę
możliwości wyznaczać na gruntach komunalnych, Skarbu Państwa lub
będących własnością Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa;
na obiekty:
· w których realizacji miasto powinno uczestniczyć
· których będzie właścicielem,
· w których własności powinno mieć udział,
· których rozwój powinno wspomagać bądź inspirować, w tym
w szczególności: park przemysłowy, w miarę możliwości
przeznaczać obszary z dużym udziałem gruntów komunalnych
lub możliwych do komunalizacji;
rozrzucone przestrzennie małe działki będące własnością komunalną
lub Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa należy w zależności
od sytuacji włączać do większych zasobów gruntów lub przeznaczać
na inwestycje publiczne, takie jak: ulice, place, elementy
infrastruktury technicznej miasta;
przy sporządzaniu MPZP należy w miarę możliwości dążyć do utrzymania istniejących podziałów geodezyjnych;
na obszarach przemieszania gruntów o własności komunalnej i Skarbu
Państwa należy dążyć na drodze współpracy Gminy i instytucji
państwowych do tworzenia większych zasobów, dla których można
prowadzić skuteczniejszą gospodarkę przestrzenną.
2. Polityka realizacyjna
W zakresie realizacji poszczególnych funkcji miasta określonych
w STUDIUM, w tym szczególnie mieszkalnictwa postuluje się przyjęcie
następującej kolejności realizacji zamierzeń:
1-sza kolejność – uzupełnienia w obrębie rezerw nie dających się
wyznaczyć w STUDIUM, a zawartych w istniejących zainwestowanych
strukturach
miasta oznaczonych graficznie funkcją terenu w rysunku
STUDIUM.
2-ga kolejność – realizacja zamierzeń w wyznaczonych w STUDIUM
obszarach rezerw terenowych będących kontynuacją istniejących funkcji np.
tereny mieszkalnictwa o nr: M7 – M9.
3-cia kolejność – to realizacja funkcji wyznaczonych obowiązującymi
MPZP jako nowych odrębnych przedsięwzięć.
59
4-ta kolejność – to realizacja funkcji w obszarach przewidzianych do
zainwestowania w przypadku wyczerpania rezerw terenowych wynikających
z poprzednich kolejności.
3. Opracowania specjalistyczne pomocne w realizacji polityki
przestrzennej
Postuluje się wykonanie następujących opracowań:
1) Koncepcja polityki przestrzennej, w tym:
a) ustalenie (w oparciu o listę przedsięwzięć publicznych)
priorytetowych inwestycji i działań,
b) program realizacji priorytetowych przedsięwzięć publicznych
z określeniem kolejności realizacji,
c) kalkulacje środków na realizację priorytetowych przedsięwzięć dla
I fazy działań, oraz rozpoznanie możliwych źródeł ich pozyskania,
d) ustalenie listy obszarów, na których prowadzone będzie
przygotowanie realizacji niezbędnych inwestycji publicznych,
e) określenie sposobu monitorowania procesu realizacji polityki
przestrzennej,
2) Koncepcje programowe rozwoju systemów infrastruktury technicznej.
3) Studium przyrodnicze miasta.
4) Plan ochrony i kształtowania terenów zieleni.
5) Program rewitalizacji historycznej zabudowy miasta.
6) Inwentaryzacja i aktualizacja obiektów zabytkowych wg rejestru
i ewidencji, sporządzenie komputerowej bazy danych w tym zakresie,
oraz
ustanowienie
umocowanych
prawnie
stref
ochrony
konserwatorskiej.
7) Założenia planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa
gazowe.
4. Ponadlokalne cele publiczne
Do zadań rządowych i samorządu województwa lubuskiego wynikających
z Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubuskiego służących
realizacji ponadlokalnych celów publicznych zalicza się:
1)
program ożywienia gospodarczego Transgranicznego Pasma
Przyspieszonego Rozwoju Miast nad Odrą i Nysą Łużycką,
2)
wdrożenie rządowego "Programu dla Odry 2006" na obszarze
pasma Odry w tym Kostrzyna,
3)
Kostrzyn zaliczony został do Transgranicznych Ośrodków
Obsługi
o zasięgu ponadregionalnym jako jeden z biegunów polaryzacji
rozwoju regionu lubuskiego, ze szczególną ważną rolą jako
60
4)
5)
6)
7)
5.
węzeł kolejowy i drogowy na kierunku Berlin – Gorzów Wlkp.
– Gdańsk – -Via Baltica oraz port rzeczny Odry u ujścia Warty,
wyznaczony został jako Regionalny Węzeł Transportu
Multimodalnego województwa lubuskiego, którego znaczenie
sprowadza się do funkcjonowania logistycznych powiązań
drogowych, kolejowych i wodnych,
rozbudowę sieci dróg komunikacji rowerowej o znaczeniu
międzyregionalnym i międzynarodowym, budowę mostu
granicznego na Odrze oraz budowę obwodnicy Kostrzyna w
ciągu drogi
krajowej nr 22,
ożywienie gospodarcze i turystyczne miast położonych nad
Odrą, Wartą i Notecią, oraz intensyfikację wykorzystania tych
rzek poprzez system portów rzecznych i przystani pasażerskich,
położenie Kostrzyna w Północnym Paśmie Przyspieszonego
Rozwoju stwarza korzystne warunki dla rozwoju działalności
gospodarczej
i społecznej.
Obszary wyznaczone w STUDIUM, przewidywane do
opracowania
miejscowych
planów
zagospodarowania
przestrzennego – ze względu na istniejące uwarunkowania:
1) Obszar
2)
3)
4)
5)
6)
7)
popoligonowy położony na wschód od ul. Sportowej
obejmujący tereny mieszkaniowe i usługowe – obszar nr 1
w rysunku nr 4.
Obszar położony między ul.Gorzowską a terenem kolejowym – tereny
rzemiosła i drobnej wytwórczości z mieszkalnictwem towarzyszącym
– obszar nr 2 w rysunku nr 4.
Obszar ograniczony ulicami: Wodną, Wyszyńskiego i Starą Wartą,
obejmujący tereny mieszkaniowe – obszar nr 3 w rysunku nr 4.
Teren planowanej stacji elektroenergetycznej – obszar nr 4
w rysunku nr 4.
Obszar odcinka trasy małej obwodnicy – obszar nr 5 w rysunku nr 4.
Obszar drogi dojazdowej do strefy przemysłowej północno-zachodniej
– obszar nr 6 w rysunku nr 4.
Obszar drogi łączącej ul. Asfaltową z ul. Szumiłowską – obszar nr 7
w rysunku nr 4.
6. Tereny wyznaczone w STUDIUM pod usługi handlu o powierzchni
sprzedażowej powyżej 2000 m2.
Do tego typu usług wyznacza się:
1) rejon ul. Jana Pawła II na styku z terenem kolejowym (działki
we władaniu komunalnym nr 1314/31–1314/34),
61
2) rejon ul. Gorzowskiej u jej wylotu w kierunku Gorzowa Wlkp.
(działki komunalne nr 30/7 i 30/8 lub nr 4),
3) rejon skrzyżowania ulic Sportowej i Prostej.
VI.
WNIOSKI DO POLITYKI REGIONALNEJ
l. Uwzględnienie w realizacji ponadlokalnych celów publicznych
następujących zadań:
1) podjęcie inicjatyw w zakresie konkretyzacji przebiegu północnej
obwodnicy miasta wraz z przeprawą mostową przez Odrę,
2) wzajemna międzygminna koordynacja oraz wspólne programy
realizacyjne w zakresie tras rowerowych w tym głównie w ramach
projektu W-Z.
2. Reaktywowanie żeglugi pasażersko-towarowej na rzekach Warcie
i Odrze.
3. Wprowadzenie preferencyjnych regulacji w realizacji zadań
związanych z:
1) uzbrojeniem' komunalnym terenów przeznaczonych dla zaspokojenia
potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej,
2) rozwojem mieszkalnictwa komunalnego wspólnoty samorządowej,
3) ochroną dóbr kultury w zakresie rewaloryzacji zespołów
przestrzennych i obiektów o wartości historycznej.
4. Zapewnienie stałej aktualizacji rejestrów obiektów podlegających
ochronie dóbr kultury przez służby konserwatorskie.
5. Zapewnienie partycypacji w opracowaniu MPZP:
1) w obszarach ochrony przyrody,
2) realizacji zadań wspólnych w zakresie systemów inżynieryjnej
ochrony środowiska, w tym głównie w zakresie ochrony
przeciwpowodziowej.
6. Dalsza aktywizacja współpracy przygranicznej w ramach
Euroregionu PRO EUROPA VIADRINA.
62
VII. ZAŁĄCZNIKI TABELARYCZNE
Tabela nr 1 – Wykaz obiektów zabytkowych i objętych ochroną konserwatorską
na terenie m. Kostrzyna.
Tabela nr 2 – Wykaz stanowisk archeologicznych na terenie m. Kostrzyna.
Tabela nr 3.1 – Struktura demograficzna w Kostrzynie nad Odrą.
Tabela nr 3.2 – Struktura szkolnictwa w Kostrzynie nad Odrą.
Tabela nr 3.3 – Kultura i turystyka w Kostrzynie nad Odrą.
Tabela nr 3.4 – Ochrona zdrowia w Kostrzynie nad Odrą.
Tabela nr 3.5 – Gospodarka mieszkaniowa w Kostrzynie nad Odrą.
Tabela nr 3.6 – Struktura bezrobocia w Kostrzynie nad Odrą.
Tabela nr 3.7 – Struktura dochodów i wydatków samorządowych m.Kostrzyna
63
VIII. ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE
Rysunek nr 1 – Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego – plansza podstawowa - skala 1 : 20 000
(w podziale na sekcje – 15 sztuk).
Rysunek nr 2 – Infrastruktura techniczna - skala 1 : 20 000
Rysunek nr 3 – Uwarunkowania przyrodnicze i kulturowe - skala 1 : 20 000
Rysunek nr 4 – Realizacja polityki przestrzennej - skala 1 : 20 000
64
SPIS TREŚCI
I. CZĘŚĆ OGÓLNA...................................................................................................................1
1. Wprowadzenie....................................................................................................................1
2. Cele i podstawa opracowania studium................................................................................2
3. Wielkości charakteryzujące obszar miasta ........................................................................2
4. Położenie miasta.................................................................................................................3
5. Wnioski i wytyczne z Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa
Lubuskiego..............................................................................................................................4
II. UWARUNKOWANIA ROZWOJU MIASTA......................................................................4
1. Uwarunkowania przyrodnicze............................................................................................5
1.1. Warunki klimatyczne)..................................................................................................5
1.2. Budowa geologiczna...................................................................................................5
1.3. Warunki wodne...........................................................................................................6
1.4. Warunki geotechniczne...............................................................................................7
1.5. Gleby...........................................................................................................................7
1.6. Szata roślinna..............................................................................................................7
2. Uwarunkowania kulturowe.................................................................................................9
2.1. Archeologiczne wartości kulturowe miasta................................................................9
2.2. Historyczno-architektoniczne wartości kulturowe miasta...........................................9
3. Uwarunkowania funkcjonalno-przestrzenne.....................................................................10
3.1. Struktura przestrzenna miasta....................................................................................10
3.2. Struktura funkcjonalno-przestrzenna miasta..............................................................10
3.3. Mieszkalnictwo..........................................................................................................12
3.4. Przemysł.....................................................................................................................13
3.5. Handel i usługi...........................................................................................................14
3.6. Turystyka i rekreacja..................................................................................................16
4. Uwarunkowania w zakresie infrastruktury technicznej....................................................16
4.1. Drogownictwo i transport..........................................................................................16
4.2. Zaopatrzenie w wodę)...............................................................................................18
4.3. Odprowadzenie ścieków sanitarnych i deszczowych)...............................................19
4.4. Ciepłownictwox)........................................................................................................19
4.5. Elektroenergetyka).....................................................................................................20
4.6. Gazownictwo...........................................................................................................20
4.7. Telekomunikacja........................................................................................................21
4.8. Gospodarka odpadami................................................................................................21
4.9. Ochrona przeciwpowodziowa....................................................................................22
5. Uwarunkowania w zakresie infrastruktury społecznej ....................................................23
5.1. Demografia.................................................................................................................23
5.2. Szkolnictwo................................................................................................................24
5.3. Kultura.......................................................................................................................26
5.4. Opieka zdrowotna i społeczna...................................................................................27
5.5. Jakość życia mieszkańców i rynek pracy...................................................................28
6. Dochody i wydatki samorządu..........................................................................................31
7. Gospodarka przestrzenna..................................................................................................31
7.1. Uwarunkowania funkcjonalno-przestrzenne..............................................................31
III. CELE ROZWOJU I ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA......32
65
1. Cele rozwoju miasta na tle celów głównych i operacyjnych Planu Zagospodarowania
Przestrzennego Województwa Lubuskiego..........................................................................32
2. Cele polityki rozwoju przestrzennego...............................................................................35
3. Cele rozwoju miasta..........................................................................................................36
IV. KIERUNKI ROZWOJU I ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO.............37
1. Kierunki rozwoju głównych funkcji miasta......................................................................37
2. Kierunki rozwoju komunikacji........................................................................................42
3. Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej i komunalnej.............................................45
3.1. Zaopatrzenie w wodę.................................................................................................45
3.2. Odprowadzenie ścieków sanitarnych i deszczowych................................................45
3.3. Ciepłownictwo...........................................................................................................45
3.4. Gazownictwo.............................................................................................................46
3.5. Elektroenergetyka......................................................................................................46
3.6. Telekomunikacja........................................................................................................47
3.7. Gospodarka odpadami................................................................................................47
3.8. Zabezpieczenia przeciwpowodziowe.........................................................................47
4. Kierunki rozwoju i zagospodarowania miasta w zakresie ochrony środowiska
kulturowego i przyrodniczego..............................................................................................47
4.1. Obszary chronione.....................................................................................................47
4.2. Strefy ochrony konserwatorskiej...............................................................................48
4.3. Wytyczne konserwatorskie dla wyznaczonych stref ochrony konserwatorskiej......48
4.4. Kierunki rozwoju i zagospodarowania przestrzennego w zakresie środowiska
przyrodniczego miasta......................................................................................................50
5. Problematyka dotycząca osób niepełnosprawnych...........................................................53
V. REALIZACJA POLITYKI PRZESTRZENNEJ...............................................................53
1. Polityka ekonomiczno-rozwojowa....................................................................................53
1.1 Ekonomiczno-rozwojowe narzędzia polityki przestrzennej......................................53
1.2 Problematyka ekonomiczna w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego..................................................................................................................54
1.3 Zasoby gruntów, obrót nieruchomościami.................................................................55
1.4 Aktywizacja rozwoju.................................................................................................56
1.5 Własność a planowanie zagospodarowania terenu....................................................58
2. Polityka realizacyjna ........................................................................................................59
3. Opracowania specjalistyczne pomocne w realizacji polityki przestrzennej.....................60
4. Ponadlokalne cele publiczne ............................................................................................60
5. Obszary wyznaczone w STUDIUM, przewidywane do opracowania miejscowych
planów zagospodarowania przestrzennego – ze względu na istniejące uwarunkowania:....61
6. Tereny wyznaczone w STUDIUM pod usługi handlu o powierzchni sprzedażowej
powyżej 2000 m2. ................................................................................................................61
VI. WNIOSKI DO POLITYKI REGIONALNEJ .................................................................62
VII. ZAŁĄCZNIKI TABELARYCZNE.................................................................................63
VIII. ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE ........................................................................................64
66

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania

Transkrypt

Podobne dokumenty

Pani Alicja Kłaptocz Pan Paweł Rychterski Dom Seniora w

GIMNAZJALNA LIGA ZADANIOWA (konkurs matematyczny dla klas I

Oświadczenie woli autora

GP.K4-Karta informacyjna-opracowanie i zmiany mpzp

DO BURMISTRZA KRAS EGOSTAWU W IOSEK

Operator w Dziale Pasów i Wysyłek – Pracownik Produkcji

Digital Media Center Uslugi Foto-Video Tomasz Okaj