V SPIS RZECZY

66.
65.
63.
64.
62.
61.
60.
59.
58.
57.
55.
56.
54.
53.
III
230
225
220
217
215
213
201
212
89.
88.
87.
86.
85.
84.
83.
82.
IV
199
196
187
183
181
180
81.
80.
79.
78.
77.
76.
75.
177
178
74.
175
73.
OD RATUSZA DO BRAMY OSTREJ I RUDNICKIEJ . . . . . . . . . . . . . . 171
VIII
292
291
287
284
281
280
279
277
274
OD UL. SZKLANNEJ DO UL. NIEMIECKIEJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
Abyœmy czu³emi i gotowemi byli: Testament Marty Kiewliczowej, 7 lipca
1634 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zarobiwszy sobie grzechami memi na tê odmianê i skazitelnoœæ: Testament
Jerzego Damesa, 7 kwietnia 1655 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Twardym dyjamentem i niezmytym charakterem: Testament Afanasa
Atroszkiewicza, 5 kwietnia 1666 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niezmytym jako na twardym dyjamencie charakterem: Testament Katarzyny Otroszkiewiczowej, 18 listopada 1666 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bo nie zaraz nieboszczyk z tego œwiata zszed³: Poœmiertny inwentarz mienia Teodora Kochañskiego, 23 lipca 1668 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jako cz³owiek ubogi i nie dufaj¹c w ¿adn¹ potêgê: Protestacja Jana Bohdanowicza przeciwko Romanowi i NN Dawidowiczom, 3 stycznia 1680. .
Kiedy ha³as na Rosie sta³ siê: Inkwizicja w sprawie tumultu miêdzy krawcami a partaczem, 28 maja 1681 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Na koœció³ albo na cerkiew zapisaæ: Przyznanie domu od Katarzyny Wasilewskiej Fiedorowi Piotrowiczowi, 12 czerwca 1677 . . . . . . . . . . . . . . .
Wszytkie jednak urazy moje do niego maj¹ce: Testament Katarzyny Wasilewskiej Piotrowiczowej, 31 lipca 1686 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
261
259
257
256
251
248
246
244
242
IX
WSTÊP
Spis
rzeczy
David F
rick
Frick
Plachta nr 3; kolor:
67.
235
Jako najskromniej ile pod ten czas wygnania naszego: Testament Marianny
Buchnerówny Cylichowej, 19 sierpnia 1656 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Abyœmy onego znamienite zas³ugi Nasz¹ Pañsk¹ nagradzali szczodrobliwoœci¹: Przyznanie domu Jakubowi Tropowi, 3 wrzeœnia 1661 . . . . . . . . .
Czyni¹c dosyæ wyraŸnej woli JKrM: Intromisja nadana Jakubowi Tropowi, 1 paŸdziernika 1661 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Suknia jamur³ukowa grubrynowa: Inwentarz posagu Anny Buchnerówny Tropowej, 29 grudnia 1667 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ostatni kres ¿ywota mojego: Testament Reginy Stegierówny Marcinowej
Buchnerowej, 16 czerwca 1685 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Któremu nie nowina z senatorami i Panami zasiadaæ i konwersowaæ: Protestacja Jerzego Inkiewicza przeciwko Józefowi Barczyñskiemu, 26 stycznia 1684 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Na ulicy z dawna Mozerejska, a teraz Jatkowa nazwana: Kontrakt sprzeda¿y domu Jerzego Dankwarta, 18 lipca 1689 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Powszechnemu dekretowi œmiertelnoœci i ska¿ytelnoœci podleg³y: Testament
Melchiora Ilisa, 18 maja 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ka³amarz srebrny z wielorybem i osob¹ mêsk¹ na gurze: Poœmiertny inwentarz mienia Melchiora Ilisa, 15 wrzeœnia 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2/9/2009, 11:28 AM
68.
237
90.
2/9/2009, 11:28 AM
12
69.
238
9
Rozdz 0 WSTEP.p65
SPIS
377
70.
Maj¹c spóln¹ radê i namowê: Protestacja Polonii Siemionówny Stefanowej Krasowskiej przeciwko Janowi Korzenkowskiemu, 28 czerwca 1646. .
A¿eby siê z³ego swego wystêpku nie che³pi³ i nie chlubi³: Decyzja s¹du
³awniczego w sprawie ze Stefanem Krasowskim, 25 wrzeœnia 1646 . . . .
Aby wiecznemi czasy: Testament Eudokii Kuszeliny, 26 stycznia 1666. .
Przed Panem Bogiem odpowie: Kwit s³ug przysiêg³ych w sprawie z
Micha³em Kuszeliczem, 12 kwietnia 1669 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pogrzeb przystojny sprawi³: Atestacja wystawiona Micha³owi Kuszeliczowi, 30 stycznia 1673 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
¯adnym tentacyjom dyjabelskim i ludzkim nie daj¹c miejsca: Testament Ignacego Dubowicza, 24 grudnia 1636 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Klacza bez szacunku: Poœmiertny inwentarz mienia Stefana Lebiedzicza, 27 wrzeœnia 1649 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ludziom Cara JM darowa³, czy zaprzeda³: Protestacja Jana Gilewicza
przeciwko Piotrowi Tulkiewiczowi, 7 czerwca 1657. . . . . . . . . . . . . . . . .
Panie Gielewicz, czarownikiem sam jesteœ: Protestacja Jana Gilewicza przeciwko Szymonowi Romanowiczowi, 27 czerwca 1678 . . . . . . . . . . . . . . .
Siedm ³y¿ek p³askich pod aposto³ami: Poœmiertny inwentarz mienia Anastazji Witkowskiej Janowej Gilewiczowej, 19 paŸdziernika 1684 . . . . . .
Krawiec Mazur: Testament Jêdrzeja Stry¿ewskiego, 26 czerwca 1657 . .
Które ja zakopa³em by³ rêkoma swemi: Testament Bazylego Salcewicza,
22 paŸdziernika 1657 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ani wymówiæ, ani wyprosiæ, ani wykupiæ, ani ¿adnym fortelem i sposobem ujœæ
nie mo¿e: Testament Stefana Karasia, 22 lutego 1684 . . . . . . . . . . . . . . .
Wielkiego karania nie ujdzie: Testament Piotra Troœnicy, 14 stycznia
1653 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bez b³ogos³awieñstwa mnie, rodzica swego: Testament Iwana Szycika Zaleskiego, 22 kwietnia 1644 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bez przew³oki i wielkiego kosztu, uczciwie jednak: Testament Piotra Nonharta, 15 marca 1633 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ale rzecze kto: przeciê by³ barzo sk¹pym i nieuczynnym?: Kazanie
pogrzebowe Jêdrzeja Schönflissiusa dla Piotra Nonharta, 1633 . . . . . . .
Aby chwa³a Bo¿a pomno¿ona by³a: Darowny zapis Halszki Fonlerówny Aleksandrowej Ho³owniny, 9 maja 1648 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przed ludŸmi dobremi: Protestacja Kazimierza Leszkiewicza przeciwko
Cyprianowi Gaw³owickiemu, 26 lutego 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kiedy byli zapowietrzeni w lesie: Poœmiertny inwentarz mienia Sebestiana Lewonowicza, 18 lipca 1640 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdz 0 WSTEP.p65
126. Uchodz¹c plagi i karania Pañskiego: Protestacja Ewy Dziblewskiej przeciwko Matiaszowi Sawaniewskiemu, 28 maja 1654 . . . . . . . . . . . . . . . . .
127. A kocio³ mój w³asny wielki: List-zapis wieczysty Jana Dziblewskiego dla
Matiasza Sawaniewskiego, 6 listopada 1652 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
128. Nie mog¹c sama tam mieszkaæ: List wlewkowy od Ewy Dziblewskiej dany
Jakubowi Migliñskiemu, 6 maja 1654 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
129. Pu³domek opad³y, stary: Kwit intromisyjny dany Jakubowi Migliñskiemu, 13 maja 1654 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
130. Pisarzowi za napisanie dekretów, z³oty jeden: Rejestr wydatków Jana Motowicza na sprawê z Ambro¿ym, tkaczem, 1646 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
131. Oprócz kot³a i bani: Testament Paw³a Kotlika, 12 lutego 1632 . . . . . . . . .
132. Aby o nas dalsze podejŸrzenie nie by³o: Potwierdzenie sprzeda¿y domu
Paw³owej Kotlikowej Janowi Kostromskiemu, 11 maja 1640 . . . . . . . . .
133. Ani wiedzieæ o mnie chcieli: Testament Anny Rejchowiczówny Emplowej, 19 maja 1655 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
134. Dwie dziewki imieniem Anny: Obustronne protestacje Jakuba Szczygielskiego i Andrysa Helmera, 12, 13, 19, 22, 23, 24 marca 1623 . . . . . .
135. Niebezpiecznego zdrowia bêd¹c: Testament Andrysa Helmera, 23 czerwca 1648 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
136. Trzeci podœwinek: Poœmiertny inwentarz mienia Anny Szczygielskiej,
30 listopada 1629 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
137. Niejaka Helena: Protestacja Paw³a Arcimowicza przeciwko ¿onie Helenie, 30 czerwca 1649 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
138. Letnik tatarski mieniony: Inwentarz posagu Cecylii Kostromskiej, 12
lipca 1647 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
139. Rugowaæ siê nie chce upornie: Obustronne protestacje Sebestiana ¯elewicza i Jana Moczewicza, 16 lipca – 11 paŸdziernika 1652 . . . . . . . . . .
140. Potwarzenie gêsi¹ zgubion¹: Obustronne protestacje Cecylii Szymakowskiej Wiñskiej i Jakuba Migliñskiego, 29 paŸdziernika i 2, 12, 20 listopada 1654 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
141. Star³a siê i zjad³a: Testament Jana Baranowskiego, 5 paŸdziernika 1685. .
142. Aby anjo³ Pañski nosi³ go na rêkach swych: Testament Justyny Kostromskiej Janowej Baranowskiej, 28 grudnia 1696 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
143. Nie jest macoch¹ dziatkom swoim: Sprawa miêdzy opiekunami nieboszczyka Stanis³awa Malcewicza krawca a ¿on¹ nieboszczykowsk¹, 2 maja
1642 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
144. Bez szkody dziecinnej: Sprawa opiekunów Malcewicza z Cieszkowskim,
18 lutego 1650 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
145. Z tej izby wyszedszy, naprzeciw izba: Inwentarz Stanis³awa Malcewicza,
7 sierpnia 1650 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
71.
2/9/2009, 11:28 AM
Spis
treœci
WSTÊP
72.
8
David F
rick
Frick
Rozdz 0 WSTEP.p65
XII
V
RZECZY
378
WSTÊP
XVII
U DO RYNK
U ................................... 1
AMKU
YNKU
I
OD ZAMK
380
1.
381
2.
383
384
3.
4.
387
5.
390
6.
392
396
7.
399
8.
401
9.
404
10.
405
11.
12.
408
414
417
13.
14.
419
15.
421
16.
424
Rozdz 0 WSTEP.p65
Dzieciê w pieluszkach bêd¹ce: List ugodliwy miêdzy Piotrem Kwaœnickim i Andrzejem Kosmowskim, 11 listopada 1634 . . . . . . . . . . . . . . . . .
Babce a¿ do lat dziesi¹tka: Sprawa miêdzy Andrzejem Kosmowskim
i Piotrem Kwaœnickim, 8 sierpnia 1636 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Poca³owanie z ob³apieniem: List Korneliusza II Winholda do Dawida
Rendorfa w Wilnie, 2 czerwca 1620 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Andere Örter mehr dar man sie suchen kan: List Korneliusza II Winholda
do Dawida Rendorfa w Wilnie, 18 marca 1621 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odpowiadam redlichst: List Korneliusza I Winholda do Krszysztofa II
Radziwi³³a, 2 czerwca 1626 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Któremukolwiek z s³ug swych nie zaniechasz rozkazaæ: List Jakuminy Deschampsówny Winholdowej do Krzysztofa II Radziwi³³a, 13 stycznia
1627 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rodzice moi nie pok¹tnie…: List Korneliusza II Winholda do Krzysztofa II Radziwi³³a, 15 czerwca 1633 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jako po wierutnych zdrajcach i odstêpcach do nieprzyjació³ Naszych: Przywilej Jana Kazimierza do dóbr Jana Desausa nadany Marcinowi Jurewiczowi, 4 czerwca 1659 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wyzywaj¹c na comherhaus: Protestacja Jakuba II Desausa przeciwko
Danielowi Hartmanowi, 24 kwietnia 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Co raz i godzina wygl¹daj¹c pos³a: Testament Jakuba II Desausa, 13 listopada 1675 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Galaryja na drwa: Rewizja domu Jarosza Jab³ki, 1636 . . . . . . . . . . . . . .
Izba do najêcia: Conspectio domu Jana Brentella i Cecylii Jab³kówny,
25 marca 1652 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pos³a³ jej godzineczkê szczêœliw¹: Kazanie pogrzebowe Jêdrzeja Schönflissiusa dla Zofii Majerówny, 8 kwietnia 1637 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bêd¹c zel¿ony, zdespektowany i zesromocony: Protestacja Jerzego Grossa
przeciwko Dorocie Zebertowskiej Hrehorowej Tomkowidowej, 2 grudnia 1675 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nie maj¹c przytuliszcza s³usznego w staroœci mej: Testament Andrzeja
Hoffmana, 20 stycznia 1678 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czyni¹c dosyæ testamentowi Pana ojca swego: List kwitacyjny Zuzannie
Nonhartównie Chreptowiczowej i Jerzemu Chreptowiczowi od starszych
i dozorców wileñskiego koœcio³a luterañskiego, 24 czerwca 1635 . . . . . . . .
5
2/9/2009, 11:28 AM
5
7
13
15
17
18
19
23
28
29
34
34
37
40
41
45
Rozdz 0 WSTEP.p65
6
2/9/2009, 11:28 AM
II
RYNEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
29.
Intromisyja nomine nieboszczyka wuja swego: Cesja kramu Zelmana
Izakowicza na rzecz Teodora Belmaczewicza, 22 paŸdziernika 1668 . . .
Pijañstwo, swawoleñstwa, wszeteczeñstwa: Potwierdzenie Ordinationis
pauperum nadanej Korporacji Ubogich wileñskich przez W³adys³awa
IV, 3 wrzeœnia 1636 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Swowoleñstwu ruskich ludzi zabiegaæ: Instrukcja Józefowi Kojrelewiczowi,
wójtowi i burmistrzowi wileñskiemu, 30 maja 1657 . . . . . . . . . . . . . . . .
Koz³ów starych nakupiæ: Instrukcja ks. Walentego Bartoszewskiego, T.J., 1630 . .
Bóle miê zdejmowa³y: Przes³uchiwanie Apollonii Chodziewiczówny Paw³owej Gudziewiczowej, podejrzanej o dzieciobójstwo, 28 sierpnia 1687 . . . .
Pieskowi nie skrêci³am karku: Rota Anastazji Kleziny, oskar¿onej o zabicie psa i zaczarowanie swojej Pani, 12 stycznia 1680 . . . . . . . . . . . . .
Z ciotk¹ swoj¹, chc¹c j¹ wódk¹ traktowaæ: Protestacja czarno- i czerwonoskórnikom przeciwko szaro- i bia³oskórnikom, 23 lutego 1675 . . . . .
35.
34.
32.
33.
31.
30.
28.
27.
26.
25.
24.
23.
21.
22.
20.
19.
18.
17.
Nam Pan Bóg po¿ycza tylko dziatki: List Macieja Vorbeka-Lettowa do
Zuzanny Nonhartówny Chreptowiczowej, 15 sierpnia 1640 . . . . . . . . .
A wszak heretyczka by³a, czemu¿ j¹ tak zalecasz?: Kazanie pogrzebowe
Jêdrzeja Schönflissiusa dla Zuzanny Nonhartówny Chreptowiczowej,
6 lutego 1646 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Za zrz¹dzeniem Boskim i rad¹ przyjació³ swoich: Kazanie pogrzebowe
Jêdrzeja Schönflissiusa dla Jerzego I Sztrunka, 19 sierpnia 1634 . . . . . .
A jeœliby j¹ Pan Bóg przyjacielem do¿ywotnym opatrzyæ raczy³: Testament Jana II Sztrunka, 15 maja 1643 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
By te¿ i dominikanem mia³ byæ: Status causae Paw³a Mellera, 4 lipca 1685 . .
Teraz pod Szwedem w Rydze mieszkaj¹cy: Manifestacja Szymona Piotrowicza, 3 marca 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Byleby siê maechanicis non contaminarent artibus: Dekret Trybuna³u
skarbowego w sprawie z Tomaszem Giblem, 1 wrzeœnia 1651 . . . . . . . .
Niespodzianie stan¹³ przed Majestatem Bo¿ym: List Anny Engelbrechtówny
Giblowej do Bogus³awa Radziwi³³a, 18 listopada 1660 . . . . . . . . . . . . . . . .
Onera i ciê¿ary Rzeczypospolitej miejskiej dŸwiga³: Kazanie pogrzebowe
Jêdrzeja Schönflissiusa dla Jakuba Gibla, 2 grudnia 1637 . . . . . . . . . . . .
Do kupiectwa animusz swój sk³oni³: Kazanie pogrzebowe Jêdrzeja
Schönflissiusa dla Andrzeja I von Embden, 4 wrzeœnia 1628 . . . . . . . . .
Do koœcio³a niemieckiego wileñskiego: Testament Arenta Engelbrechta,
7 kwietnia 1618 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ona sama, albo jej ma³¿onek, jeœli go bêdzie mia³a: Kontrakt Kapitu³y Wileñskiej z Katarzyn¹ Arent Marynówn¹ von Pitenow¹, 30 czerwca 1635 . .
102
101
101
95
97
Rozdz 0 WSTEP.p65
11
2/9/2009, 11:28 AM
123. Zedlik jeden: Revisio bursae korsakovianae, 12 paŸdziernika 1679 . . . . . . . 375
124. Izba czwarta, gdzie bursacy mieszkaj¹: Revisio bursae ambrosianae bejnartovianae, 12 paŸdziernika 1679 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
125. ¯enie swej nie puszcza swowolnie ¿yæ: Obustronne protestacje Jana Szkilla
i Ewy Dziblewszczanki Szkillowej, 20 kwietnia i 2 sierpnia 1649 . . . . . . 376
VI
OD SKOPÓWKI DO BERNARD
YNÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
ERNARDYNÓW
64
V
66
114. Nie odwodziæ, nie odmawiaæ ani impedyjowaæ: Kontrakt Jana Alfonsa Lackiego z Adamem Talwoszem, 10 maja 1612 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
115. Ta jest natura podufa³ej przyjaŸni: List Joanny Lackiej do wojewody po³ockiego Janusza Stanis³awowicza Kiszki, 29 grudnia 1646 . . . . . . . . . .
116. W inszych krajach mieszkaj¹ i ¿adnej o nich wiadomoœci nie mam: Testament Piotra Kleta, 9 lutego 1667 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
117. Wed³ug zwyczaju chrzeœcijañskiego i obrzêdu starodawnego koœcielnego: Testament Anny Prokopowiczówny Aleksandrowej Czy¿owej, 27 listopada 1652 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
118. Nie czekaj¹c póki miê za drug¹ zawadzi œmieræ nogê: Testament Miko³aja
Szczasnela Sienkiewicza, 27 lipca 1690 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
119. Gdyby wprzódy nie Pan Najwy¿szy i nie Pan Ubryk aptekarz: Protestacja
Bazylego Zawiskiego przeciwko teœciom i ¿onie, Agacie Ginielewiczównie, 21 grudnia 1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
120. Jako¿ ma³¿onki mej teraŸniejszej wielkiej doznawa³em pilnoœci, czu³oœci i starania: Testament Bazylego Zawiskiego, 16 wrzeœnia 1689 . . . . . . . . . . .
121. Aby ¿adnego spustoszenia nie by³o: Testament Kaspra Œwiêcickiego, 3
marca 1646 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
122. Od Glinianej Góry ku Wilijej Rzece: List przeda¿y od Kazimierza Mi³adowskiego Jerzemu Paw³owiczowi, 12 czerwca 1669 . . . . . . . . . . . . . . .
92
90
84
81
76
69
68
59
62
54
48
47
368
365
363
361
357
355
352
351
349
OD UL. ŒW. JANA DO BRAMY TROCKIEJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
109. Piêknemi elojijami i zacnemi œwiadectwy: Attestatum Baltazara Fademrechta, 5 marca 1672 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
110. Absolutum niejakieœ dominium w koœciele saskim sobie uzurpuj¹c: Pozew
Trybuna³u Litewskiego wydany starszym koœcio³a luterañskiego wileñskiego, 6 czerwca 1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
111. Obaczê, kto mi zabroni: Sprawozdanie Paw³a Urbanowicza przed ³aw¹
wileñsk¹, 23 lutego 1677 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
112. My, Szlagmanowie, z mi³oœci ku pokoju: Dobrowolny asekuracyjny list
Jana i Gotfryda Szlagmanów, 1 paŸdziernika 1678 . . . . . . . . . . . . . . . . .
113. Za wszystko i we wszystkim mi dosyæ uczyni³: Kwitacyjny zapis Antoniego Krota, 11 lutego 1636 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
339
337
335
334
332
VII
WSTÊP
Spis
rzeczy
David F
rick
Frick
X
VI
David F
rick
Frick
Spis
rzeczy
WSTÊP
XI
91. Podczas ha³asu i wysiekania okien: Protestacja £azarza Micha³owicza
i Foltyna Micha³owicza przeciwko Hanusowi Peceltowi, 26 sierpnia 1665. .
92. Strzelê z pisztoletu w ³eb: Protestacja Andrzeja Hoffmana i Jana Stefanowicza przeciwko Janowi Peceltowi, 25 maja 1669 . . . . . . . . . . . . . . .
93. Podobieñstwo wielkie: Sprawozdanie Jakuba Grossa, 7 maja 1674 . . . .
94. Czyni¹c siê byæ ¿yczliw¹ rodzicielce: Protestacja Katarzyny Szmytówny przeciwko Mariannie Ilisównie Bia³onowiczowej i Benedyktowi
Bia³onowiczowi, 7 kwietnia 1679 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
95. Kuczy³a matkê sw¹ a teszczê protestuj¹cego: Protestacja Zachariasza Hubryka i Anny Ilisówny Hubrykowej przeciwko Benedyktowi Bia³onowiczowi i Mariannie Ilisównie Bia³onowiczowej, 6 listopada 1679 . . . . .
96. Jednak¿e z mi³oœci mej siestrzynnej: List wzajemny reformacyjny Zachariasza Hubryka i Anny Ilisówny Hubrykowej, 15 stycznia 1689 . . . . . . .
97. Nie mog¹c snadŸ tego, co zamyœli³, dokazaæ: Protestacja Mejera Jakubowicza przeciwko £ukaszowi Rycewiczowi, 13 paŸdziernika 1679 . . . . . . . .
98. ¯yd ¿a³obliwy: Protestacja Samuela Jakubowicza przeciwko Halszce
Korzewiczównie, 1644 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
99. Tak nam Panie Bo¿e dopomó¿: Rota Aleksandra i Lejby Moj¿eszowiczów, 8 listopada 1683 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
100. Piln¹ inkwizycyj¹ czyniliœmy: Rota starszych i szkolników ¿ydowskich
wileñskich, 9 lipca 1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
101. W swoich tajemnych lochach: Protestacja Heliasza Jewczyca przeciwko
Józefowi, Hirszowi i Nochimowi Izraelewiczom, 1 lipca 1670 . . . . . . . .
102. Poubierawszy siê po turecku, w larwy na twarzy, nad zwyczaj tego miasta:
Protestacja Aarona Lewkowicza i synagogi wileñskiej przeciwko Bart³omiejowi Tukanowi, Józefowi Bonfilemu i in., 13 lutego 1673 . . . . . . .
103. Ju¿ po szyjê w wodzie stojê i tylko utopiæ siê przychodzi: List Dawida Lewkowicza do Bogus³awa Radziwi³³a, 8 czerwca 1668 . . . . . . . . . . . . . . . . .
104. Nie dosyæ na tym, ¿e ma³¿onkê swojê w³asn¹ w Lubeku porzuciwszy: Protestacja Anny Nejmanówny Janowej Norwejowej przeciwko Ambro¿emu Mejerowi, 28 sierpnia 1664. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
105. Aby przeszkod¹ s¹siadom z obu stron mieszkaj¹cym nie by³y: Kontrakt miêdzy starszymi ¿ydowskimi a Andrzejem Gierkiewiczem, 2 grudnia 1670. .
106. Po wziêciu o zginieniu ksi¹g wiadomoœci: Protestacja Karola II Liberta
przeciwko Krzysztofowi Kocerowi i Annie Gliñskiej, 29 paŸdziernika
1667 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
107. In der lutherischen Kirche seynd sechs Cosaken eingefallen: Opisanie zajêcia
Wilna przez cara i wojsko moskiewskie, 8, 9, 10, 11, 17 sierpnia 1655. .
108. Si³a wiêŸniów, ludzi m³odych i starych: Attestatum Baltazara Fademrechta, 13 marca 1672 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Plachta nr 4; kolor:
Rozdz 0 WSTEP.p65
10
36.
297
37.
298
300
38.
301
39.
40.
302
41.
304
45.
313
44.
311
43.
310
42.
308
314
46.
50.
323
49.
321
48.
320
47.
317
51.
324
52.
326
Jako szalonego powrozem skrêpowali: Protestacja Jerzego Zdanowicza
przeciwko Kazimierzowi Bykowskiemu, 3 paŸdziernika 1684 . . . . . . . .
Aby excessivi paenas za ekscesy swe condignas odnieœli: Protestacja Stefana Izaaka Dziahilewicza przeciwko cechowi krawieckiemu wileñskiemu, 8 sierpnia 1681 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Za onych pob³a¿aniem: Protestacja z³otników i cyrulików przeciwko krawcom, 1 sierpnia 1650 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Któremu to Trusewiczowi ju¿ nie nowina bluŸniæ: Protestacja Micha³a Zienkiewicza przeciwko Janowi Trusewiczowi, 5 maja 1672 . . . . . . . . . . . . .
Papieskim psem nazwali: Protestacja Jana Englera przeciwko Janowi
Krysztofowi Donatowi, 5 listopada 1678 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wrzkomo dla szukania psa jakoby zginionego: Protestacja Bart³omieja Strokowskiego przeciwko Stanis³awowi Szwabowiczowi, 23 paŸdziernika
1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Frantowskie pieœni œpiewa: Protestacja Matysa Jodeszki przeciwko ¿onie,
Annie, 7 kwietnia 1658 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odszczekiwaæ kaza³: Protestacja Katarzyny Siemiaszkówny przeciwko
Bart³omiejowi Krogulickiemu, 13 maja 1672 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kotlarzowi zaœ w pierniku: Protestacja Macieja Goliñskiego przeciwko
Helenie Wierzchnickiej, 5 sierpnia 1679 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Choæbym ja by³ za sto mil od Wilna: Protestacja Katarzyny Krakówny
Antoniowej Masnerowej przeciwko Franciszkowi Rodziewiczowi,
8 czerwca 1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Uwa¿aj¹c calamitatem temporum: Testament Stefana Dubowicza,
16 lipca 1657. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Z mi³oœci naszej braterskiej: Atestacja pogrzebu Bazylego Bra¿yca,
10 marca 1649 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tobie w ³aŸni wieniki przedawaæ: Protestacja Afanasa Iwanowicza przeciwko Mariannie Safianowiczównie Aleksandrowej Ihnatowiczowej,
1 paŸdziernika 1671 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ona sama murw¹ i nic dobrego nazywaj¹c: Protestacja Józefa Józefowicza
przeciwko Symonowi Podowalskiemu, 16 maja 1678 . . . . . . . . . . . . . . .
Pu³dwanasta ³okcia materyjej „Nie patrz na mnie”: Poœmiertny inwentarz
mienia Aleksandra Ihnatowicza, 12 lipca 1679 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Aby kiedy¿kolwiek, lubo nierych³o, do swojej perfekcyjej przysz³a: Kontrakt
arendowny na Gie³dê Ma³¹, 24 maja 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Suknie po mnie pozosta³e w zdrowiu nosiæ: Testament Paw³a Kossobuckiego, 22 lipca 1689 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
104
106
109
110
111
112
113
115
117
118
121
129
130
132
133
153
156
330
2/9/2009, 11:28 AM
Rozdz 0 WSTEP.p65
7
2/9/2009, 11:28 AM
35.
34.
32.
33.
31.
30.
29.
II
28.
27.
26.
25.
24.
23.
21.
22.
20.
19.
18.
17.
6
2/9/2009, 11:28 AM
RYNEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Intromisyja nomine nieboszczyka wuja swego: Cesja kramu Zelmana
Izakowicza na rzecz Teodora Belmaczewicza, 22 paŸdziernika 1668 . . .
Pijañstwo, swawoleñstwa, wszeteczeñstwa: Potwierdzenie Ordinationis
pauperum nadanej Korporacji Ubogich wileñskich przez W³adys³awa
IV, 3 wrzeœnia 1636 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Swowoleñstwu ruskich ludzi zabiegaæ: Instrukcja Józefowi Kojrelewiczowi,
wójtowi i burmistrzowi wileñskiemu, 30 maja 1657 . . . . . . . . . . . . . . . .
Koz³ów starych nakupiæ: Instrukcja ks. Walentego Bartoszewskiego, T.J., 1630 . .
Bóle miê zdejmowa³y: Przes³uchiwanie Apollonii Chodziewiczówny Paw³owej Gudziewiczowej, podejrzanej o dzieciobójstwo, 28 sierpnia 1687 . . . .
Pieskowi nie skrêci³am karku: Rota Anastazji Kleziny, oskar¿onej o zabicie psa i zaczarowanie swojej Pani, 12 stycznia 1680 . . . . . . . . . . . . .
Z ciotk¹ swoj¹, chc¹c j¹ wódk¹ traktowaæ: Protestacja czarno- i czerwonoskórnikom przeciwko szaro- i bia³oskórnikom, 23 lutego 1675 . . . . .
Nam Pan Bóg po¿ycza tylko dziatki: List Macieja Vorbeka-Lettowa do
Zuzanny Nonhartówny Chreptowiczowej, 15 sierpnia 1640 . . . . . . . . .
A wszak heretyczka by³a, czemu¿ j¹ tak zalecasz?: Kazanie pogrzebowe
Jêdrzeja Schönflissiusa dla Zuzanny Nonhartówny Chreptowiczowej,
6 lutego 1646 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Za zrz¹dzeniem Boskim i rad¹ przyjació³ swoich: Kazanie pogrzebowe
Jêdrzeja Schönflissiusa dla Jerzego I Sztrunka, 19 sierpnia 1634 . . . . . .
A jeœliby j¹ Pan Bóg przyjacielem do¿ywotnym opatrzyæ raczy³: Testament Jana II Sztrunka, 15 maja 1643 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
By te¿ i dominikanem mia³ byæ: Status causae Paw³a Mellera, 4 lipca 1685 . .
Teraz pod Szwedem w Rydze mieszkaj¹cy: Manifestacja Szymona Piotrowicza, 3 marca 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Byleby siê maechanicis non contaminarent artibus: Dekret Trybuna³u
skarbowego w sprawie z Tomaszem Giblem, 1 wrzeœnia 1651 . . . . . . . .
Niespodzianie stan¹³ przed Majestatem Bo¿ym: List Anny Engelbrechtówny
Giblowej do Bogus³awa Radziwi³³a, 18 listopada 1660 . . . . . . . . . . . . . . . .
Onera i ciê¿ary Rzeczypospolitej miejskiej dŸwiga³: Kazanie pogrzebowe
Jêdrzeja Schönflissiusa dla Jakuba Gibla, 2 grudnia 1637 . . . . . . . . . . . .
Do kupiectwa animusz swój sk³oni³: Kazanie pogrzebowe Jêdrzeja
Schönflissiusa dla Andrzeja I von Embden, 4 wrzeœnia 1628 . . . . . . . . .
Do koœcio³a niemieckiego wileñskiego: Testament Arenta Engelbrechta,
7 kwietnia 1618 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ona sama, albo jej ma³¿onek, jeœli go bêdzie mia³a: Kontrakt Kapitu³y Wileñskiej z Katarzyn¹ Arent Marynówn¹ von Pitenow¹, 30 czerwca 1635 . .
Rozdz 0 WSTEP.p65
102
101
101
95
97
92
90
87
84
81
76
69
68
66
64
59
62
54
48
47
11
2/9/2009, 11:28 AM
YNÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
ERNARDYNÓW
VI OD SKOPÓWKI DO BERNARD
123. Zedlik jeden: Revisio bursae korsakovianae, 12 paŸdziernika 1679 . . . . . . . 375
124. Izba czwarta, gdzie bursacy mieszkaj¹: Revisio bursae ambrosianae bejnartovianae, 12 paŸdziernika 1679 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
125. ¯enie swej nie puszcza swowolnie ¿yæ: Obustronne protestacje Jana Szkilla
i Ewy Dziblewszczanki Szkillowej, 20 kwietnia i 2 sierpnia 1649 . . . . . . 376
114. Nie odwodziæ, nie odmawiaæ ani impedyjowaæ: Kontrakt Jana Alfonsa Lackiego z Adamem Talwoszem, 10 maja 1612 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
115. Ta jest natura podufa³ej przyjaŸni: List Joanny Lackiej do wojewody po³ockiego Janusza Stanis³awowicza Kiszki, 29 grudnia 1646 . . . . . . . . . .
116. W inszych krajach mieszkaj¹ i ¿adnej o nich wiadomoœci nie mam: Testament Piotra Kleta, 9 lutego 1667 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
117. Wed³ug zwyczaju chrzeœcijañskiego i obrzêdu starodawnego koœcielnego: Testament Anny Prokopowiczówny Aleksandrowej Czy¿owej, 27 listopada 1652 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
118. Nie czekaj¹c póki miê za drug¹ zawadzi œmieræ nogê: Testament Miko³aja
Szczasnela Sienkiewicza, 27 lipca 1690 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
119. Gdyby wprzódy nie Pan Najwy¿szy i nie Pan Ubryk aptekarz: Protestacja
Bazylego Zawiskiego przeciwko teœciom i ¿onie, Agacie Ginielewiczównie, 21 grudnia 1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
120. Jako¿ ma³¿onki mej teraŸniejszej wielkiej doznawa³em pilnoœci, czu³oœci i starania: Testament Bazylego Zawiskiego, 16 wrzeœnia 1689 . . . . . . . . . . .
121. Aby ¿adnego spustoszenia nie by³o: Testament Kaspra Œwiêcickiego, 3
marca 1646 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
122. Od Glinianej Góry ku Wilijej Rzece: List przeda¿y od Kazimierza Mi³adowskiego Jerzemu Paw³owiczowi, 12 czerwca 1669 . . . . . . . . . . . . . . .
V
368
365
363
361
357
355
352
351
349
OD UL. ŒW. JANA DO BRAMY TROCKIEJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
109. Piêknemi elojijami i zacnemi œwiadectwy: Attestatum Baltazara Fademrechta, 5 marca 1672 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
110. Absolutum niejakieœ dominium w koœciele saskim sobie uzurpuj¹c: Pozew
Trybuna³u Litewskiego wydany starszym koœcio³a luterañskiego wileñskiego, 6 czerwca 1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
111. Obaczê, kto mi zabroni: Sprawozdanie Paw³a Urbanowicza przed ³aw¹
wileñsk¹, 23 lutego 1677 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
112. My, Szlagmanowie, z mi³oœci ku pokoju: Dobrowolny asekuracyjny list
Jana i Gotfryda Szlagmanów, 1 paŸdziernika 1678 . . . . . . . . . . . . . . . . .
113. Za wszystko i we wszystkim mi dosyæ uczyni³: Kwitacyjny zapis Antoniego Krota, 11 lutego 1636 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
339
337
335
334
332
XI
WSTÊP
Spis
rzeczy
David F
rick
Frick
VI
David F
rick
Frick
Spis
rzeczy
WSTÊP
VII
91.
92.
93.
94.
95.
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
Plachta nr 4; kolor:
Rozdz 0 WSTEP.p65
X
106.
107.
108.
Rozdz 0 WSTEP.p65
Podczas ha³asu i wysiekania okien: Protestacja £azarza Micha³owicza
i Foltyna Micha³owicza przeciwko Hanusowi Peceltowi, 26 sierpnia 1665. .
Strzelê z pisztoletu w ³eb: Protestacja Andrzeja Hoffmana i Jana Stefanowicza przeciwko Janowi Peceltowi, 25 maja 1669 . . . . . . . . . . . . . . .
Podobieñstwo wielkie: Sprawozdanie Jakuba Grossa, 7 maja 1674 . . . .
Czyni¹c siê byæ ¿yczliw¹ rodzicielce: Protestacja Katarzyny Szmytówny przeciwko Mariannie Ilisównie Bia³onowiczowej i Benedyktowi
Bia³onowiczowi, 7 kwietnia 1679 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kuczy³a matkê sw¹ a teszczê protestuj¹cego: Protestacja Zachariasza Hubryka i Anny Ilisówny Hubrykowej przeciwko Benedyktowi Bia³onowiczowi i Mariannie Ilisównie Bia³onowiczowej, 6 listopada 1679 . . . . .
Jednak¿e z mi³oœci mej siestrzynnej: List wzajemny reformacyjny Zachariasza Hubryka i Anny Ilisówny Hubrykowej, 15 stycznia 1689 . . . . . . .
Nie mog¹c snadŸ tego, co zamyœli³, dokazaæ: Protestacja Mejera Jakubowicza przeciwko £ukaszowi Rycewiczowi, 13 paŸdziernika 1679 . . . . . . . .
¯yd ¿a³obliwy: Protestacja Samuela Jakubowicza przeciwko Halszce
Korzewiczównie, 1644 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tak nam Panie Bo¿e dopomó¿: Rota Aleksandra i Lejby Moj¿eszowiczów, 8 listopada 1683 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Piln¹ inkwizycyj¹ czyniliœmy: Rota starszych i szkolników ¿ydowskich
wileñskich, 9 lipca 1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
W swoich tajemnych lochach: Protestacja Heliasza Jewczyca przeciwko
Józefowi, Hirszowi i Nochimowi Izraelewiczom, 1 lipca 1670 . . . . . . . .
Poubierawszy siê po turecku, w larwy na twarzy, nad zwyczaj tego miasta:
Protestacja Aarona Lewkowicza i synagogi wileñskiej przeciwko Bart³omiejowi Tukanowi, Józefowi Bonfilemu i in., 13 lutego 1673 . . . . . . .
Ju¿ po szyjê w wodzie stojê i tylko utopiæ siê przychodzi: List Dawida Lewkowicza do Bogus³awa Radziwi³³a, 8 czerwca 1668 . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nie dosyæ na tym, ¿e ma³¿onkê swojê w³asn¹ w Lubeku porzuciwszy: Protestacja Anny Nejmanówny Janowej Norwejowej przeciwko Ambro¿emu Mejerowi, 28 sierpnia 1664. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Aby przeszkod¹ s¹siadom z obu stron mieszkaj¹cym nie by³y: Kontrakt miêdzy starszymi ¿ydowskimi a Andrzejem Gierkiewiczem, 2 grudnia 1670. .
Po wziêciu o zginieniu ksi¹g wiadomoœci: Protestacja Karola II Liberta
przeciwko Krzysztofowi Kocerowi i Annie Gliñskiej, 29 paŸdziernika
1667 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
In der lutherischen Kirche seynd sechs Cosaken eingefallen: Opisanie zajêcia
Wilna przez cara i wojsko moskiewskie, 8, 9, 10, 11, 17 sierpnia 1655. .
Si³a wiêŸniów, ludzi m³odych i starych: Attestatum Baltazara Fademrechta, 13 marca 1672 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10
2/9/2009, 11:28 AM
36.
297
37.
298
300
38.
301
39.
40.
302
41.
304
308
42.
310
43.
311
44.
313
45.
314
46.
317
47.
320
48.
321
49.
323
50.
51.
324
52.
326
Jako szalonego powrozem skrêpowali: Protestacja Jerzego Zdanowicza
przeciwko Kazimierzowi Bykowskiemu, 3 paŸdziernika 1684 . . . . . . . .
Aby excessivi paenas za ekscesy swe condignas odnieœli: Protestacja Stefana Izaaka Dziahilewicza przeciwko cechowi krawieckiemu wileñskiemu, 8 sierpnia 1681 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Za onych pob³a¿aniem: Protestacja z³otników i cyrulików przeciwko krawcom, 1 sierpnia 1650 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Któremu to Trusewiczowi ju¿ nie nowina bluŸniæ: Protestacja Micha³a Zienkiewicza przeciwko Janowi Trusewiczowi, 5 maja 1672 . . . . . . . . . . . . .
Papieskim psem nazwali: Protestacja Jana Englera przeciwko Janowi
Krysztofowi Donatowi, 5 listopada 1678 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wrzkomo dla szukania psa jakoby zginionego: Protestacja Bart³omieja Strokowskiego przeciwko Stanis³awowi Szwabowiczowi, 23 paŸdziernika
1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Frantowskie pieœni œpiewa: Protestacja Matysa Jodeszki przeciwko ¿onie,
Annie, 7 kwietnia 1658 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odszczekiwaæ kaza³: Protestacja Katarzyny Siemiaszkówny przeciwko
Bart³omiejowi Krogulickiemu, 13 maja 1672 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kotlarzowi zaœ w pierniku: Protestacja Macieja Goliñskiego przeciwko
Helenie Wierzchnickiej, 5 sierpnia 1679 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Choæbym ja by³ za sto mil od Wilna: Protestacja Katarzyny Krakówny
Antoniowej Masnerowej przeciwko Franciszkowi Rodziewiczowi,
8 czerwca 1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Uwa¿aj¹c calamitatem temporum: Testament Stefana Dubowicza,
16 lipca 1657. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Z mi³oœci naszej braterskiej: Atestacja pogrzebu Bazylego Bra¿yca,
10 marca 1649 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tobie w ³aŸni wieniki przedawaæ: Protestacja Afanasa Iwanowicza przeciwko Mariannie Safianowiczównie Aleksandrowej Ihnatowiczowej,
1 paŸdziernika 1671 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ona sama murw¹ i nic dobrego nazywaj¹c: Protestacja Józefa Józefowicza
przeciwko Symonowi Podowalskiemu, 16 maja 1678 . . . . . . . . . . . . . . .
Pu³dwanasta ³okcia materyjej „Nie patrz na mnie”: Poœmiertny inwentarz
mienia Aleksandra Ihnatowicza, 12 lipca 1679 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Aby kiedy¿kolwiek, lubo nierych³o, do swojej perfekcyjej przysz³a: Kontrakt
arendowny na Gie³dê Ma³¹, 24 maja 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Suknie po mnie pozosta³e w zdrowiu nosiæ: Testament Paw³a Kossobuckiego, 22 lipca 1689 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
330
Rozdz 0 WSTEP.p65
7
2/9/2009, 11:28 AM
104
106
109
110
111
112
113
115
117
118
121
129
130
132
133
153
156
2/9/2009, 11:28 AM
53.
Maj¹c spóln¹ radê i namowê: Protestacja Polonii Siemionówny Stefanowej Krasowskiej przeciwko Janowi Korzenkowskiemu, 28 czerwca 1646. .
A¿eby siê z³ego swego wystêpku nie che³pi³ i nie chlubi³: Decyzja s¹du
³awniczego w sprawie ze Stefanem Krasowskim, 25 wrzeœnia 1646 . . . .
Aby wiecznemi czasy: Testament Eudokii Kuszeliny, 26 stycznia 1666. .
Przed Panem Bogiem odpowie: Kwit s³ug przysiêg³ych w sprawie z
Micha³em Kuszeliczem, 12 kwietnia 1669 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pogrzeb przystojny sprawi³: Atestacja wystawiona Micha³owi Kuszeliczowi, 30 stycznia 1673 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
¯adnym tentacyjom dyjabelskim i ludzkim nie daj¹c miejsca: Testament Ignacego Dubowicza, 24 grudnia 1636 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Klacza bez szacunku: Poœmiertny inwentarz mienia Stefana Lebiedzicza, 27 wrzeœnia 1649 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ludziom Cara JM darowa³, czy zaprzeda³: Protestacja Jana Gilewicza
przeciwko Piotrowi Tulkiewiczowi, 7 czerwca 1657. . . . . . . . . . . . . . . . .
Panie Gielewicz, czarownikiem sam jesteœ: Protestacja Jana Gilewicza przeciwko Szymonowi Romanowiczowi, 27 czerwca 1678 . . . . . . . . . . . . . . .
Siedm ³y¿ek p³askich pod aposto³ami: Poœmiertny inwentarz mienia Anastazji Witkowskiej Janowej Gilewiczowej, 19 paŸdziernika 1684 . . . . . .
Krawiec Mazur: Testament Jêdrzeja Stry¿ewskiego, 26 czerwca 1657 . .
Które ja zakopa³em by³ rêkoma swemi: Testament Bazylego Salcewicza,
22 paŸdziernika 1657 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ani wymówiæ, ani wyprosiæ, ani wykupiæ, ani ¿adnym fortelem i sposobem ujœæ
nie mo¿e: Testament Stefana Karasia, 22 lutego 1684 . . . . . . . . . . . . . . .
Wielkiego karania nie ujdzie: Testament Piotra Troœnicy, 14 stycznia
1653 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bez b³ogos³awieñstwa mnie, rodzica swego: Testament Iwana Szycika Zaleskiego, 22 kwietnia 1644 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bez przew³oki i wielkiego kosztu, uczciwie jednak: Testament Piotra Nonharta, 15 marca 1633 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ale rzecze kto: przeciê by³ barzo sk¹pym i nieuczynnym?: Kazanie
pogrzebowe Jêdrzeja Schönflissiusa dla Piotra Nonharta, 1633 . . . . . . .
Aby chwa³a Bo¿a pomno¿ona by³a: Darowny zapis Halszki Fonlerówny Aleksandrowej Ho³owniny, 9 maja 1648 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przed ludŸmi dobremi: Protestacja Kazimierza Leszkiewicza przeciwko
Cyprianowi Gaw³owickiemu, 26 lutego 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kiedy byli zapowietrzeni w lesie: Poœmiertny inwentarz mienia Sebestiana Lewonowicza, 18 lipca 1640 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdz 0 WSTEP.p65
238
237
235
230
225
220
217
215
213
201
212
9
2/9/2009, 11:28 AM
IV
OD UL. SZKLANNEJ DO UL. NIEMIECKIEJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
82.
Jako najskromniej ile pod ten czas wygnania naszego: Testament Marianny
Buchnerówny Cylichowej, 19 sierpnia 1656 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Abyœmy onego znamienite zas³ugi Nasz¹ Pañsk¹ nagradzali szczodrobliwoœci¹: Przyznanie domu Jakubowi Tropowi, 3 wrzeœnia 1661 . . . . . . . . .
Czyni¹c dosyæ wyraŸnej woli JKrM: Intromisja nadana Jakubowi Tropowi, 1 paŸdziernika 1661 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Suknia jamur³ukowa grubrynowa: Inwentarz posagu Anny Buchnerówny Tropowej, 29 grudnia 1667 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ostatni kres ¿ywota mojego: Testament Reginy Stegierówny Marcinowej
Buchnerowej, 16 czerwca 1685 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Któremu nie nowina z senatorami i Panami zasiadaæ i konwersowaæ: Protestacja Jerzego Inkiewicza przeciwko Józefowi Barczyñskiemu, 26 stycznia 1684 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Na ulicy z dawna Mozerejska, a teraz Jatkowa nazwana: Kontrakt sprzeda¿y domu Jerzego Dankwarta, 18 lipca 1689 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Powszechnemu dekretowi œmiertelnoœci i ska¿ytelnoœci podleg³y: Testament
Melchiora Ilisa, 18 maja 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ka³amarz srebrny z wielorybem i osob¹ mêsk¹ na gurze: Poœmiertny inwentarz mienia Melchiora Ilisa, 15 wrzeœnia 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
90.
89.
88.
87.
86.
85.
84.
83.
199
196
187
183
181
180
81.
80.
79.
78.
77.
76.
175
177
178
75.
Abyœmy czu³emi i gotowemi byli: Testament Marty Kiewliczowej, 7 lipca
1634 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zarobiwszy sobie grzechami memi na tê odmianê i skazitelnoœæ: Testament
Jerzego Damesa, 7 kwietnia 1655 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Twardym dyjamentem i niezmytym charakterem: Testament Afanasa
Atroszkiewicza, 5 kwietnia 1666 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niezmytym jako na twardym dyjamencie charakterem: Testament Katarzyny Otroszkiewiczowej, 18 listopada 1666 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bo nie zaraz nieboszczyk z tego œwiata zszed³: Poœmiertny inwentarz mienia Teodora Kochañskiego, 23 lipca 1668 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jako cz³owiek ubogi i nie dufaj¹c w ¿adn¹ potêgê: Protestacja Jana Bohdanowicza przeciwko Romanowi i NN Dawidowiczom, 3 stycznia 1680. .
Kiedy ha³as na Rosie sta³ siê: Inkwizicja w sprawie tumultu miêdzy krawcami a partaczem, 28 maja 1681 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Na koœció³ albo na cerkiew zapisaæ: Przyznanie domu od Katarzyny Wasilewskiej Fiedorowi Piotrowiczowi, 12 czerwca 1677 . . . . . . . . . . . . . . .
Wszytkie jednak urazy moje do niego maj¹ce: Testament Katarzyny Wasilewskiej Piotrowiczowej, 31 lipca 1686 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
292
291
287
284
281
280
279
277
274
261
259
257
256
251
248
246
244
242
WSTÊP
Spis
treœci
David F
rick
Frick
XII
IX
126. Uchodz¹c plagi i karania Pañskiego: Protestacja Ewy Dziblewskiej przeciwko Matiaszowi Sawaniewskiemu, 28 maja 1654 . . . . . . . . . . . . . . . . .
127. A kocio³ mój w³asny wielki: List-zapis wieczysty Jana Dziblewskiego dla
Matiasza Sawaniewskiego, 6 listopada 1652 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
128. Nie mog¹c sama tam mieszkaæ: List wlewkowy od Ewy Dziblewskiej dany
Jakubowi Migliñskiemu, 6 maja 1654 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
129. Pu³domek opad³y, stary: Kwit intromisyjny dany Jakubowi Migliñskiemu, 13 maja 1654 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
130. Pisarzowi za napisanie dekretów, z³oty jeden: Rejestr wydatków Jana Motowicza na sprawê z Ambro¿ym, tkaczem, 1646 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
131. Oprócz kot³a i bani: Testament Paw³a Kotlika, 12 lutego 1632 . . . . . . . . .
132. Aby o nas dalsze podejŸrzenie nie by³o: Potwierdzenie sprzeda¿y domu
Paw³owej Kotlikowej Janowi Kostromskiemu, 11 maja 1640 . . . . . . . . .
133. Ani wiedzieæ o mnie chcieli: Testament Anny Rejchowiczówny Emplowej, 19 maja 1655 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
134. Dwie dziewki imieniem Anny: Obustronne protestacje Jakuba Szczygielskiego i Andrysa Helmera, 12, 13, 19, 22, 23, 24 marca 1623 . . . . . .
135. Niebezpiecznego zdrowia bêd¹c: Testament Andrysa Helmera, 23 czerwca 1648 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
136. Trzeci podœwinek: Poœmiertny inwentarz mienia Anny Szczygielskiej,
30 listopada 1629 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
137. Niejaka Helena: Protestacja Paw³a Arcimowicza przeciwko ¿onie Helenie, 30 czerwca 1649 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
138. Letnik tatarski mieniony: Inwentarz posagu Cecylii Kostromskiej, 12
lipca 1647 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
139. Rugowaæ siê nie chce upornie: Obustronne protestacje Sebestiana ¯elewicza i Jana Moczewicza, 16 lipca – 11 paŸdziernika 1652 . . . . . . . . . .
140. Potwarzenie gêsi¹ zgubion¹: Obustronne protestacje Cecylii Szymakowskiej Wiñskiej i Jakuba Migliñskiego, 29 paŸdziernika i 2, 12, 20 listopada 1654 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
141. Star³a siê i zjad³a: Testament Jana Baranowskiego, 5 paŸdziernika 1685. .
142. Aby anjo³ Pañski nosi³ go na rêkach swych: Testament Justyny Kostromskiej Janowej Baranowskiej, 28 grudnia 1696 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
143. Nie jest macoch¹ dziatkom swoim: Sprawa miêdzy opiekunami nieboszczyka Stanis³awa Malcewicza krawca a ¿on¹ nieboszczykowsk¹, 2 maja
1642 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
144. Bez szkody dziecinnej: Sprawa opiekunów Malcewicza z Cieszkowskim,
18 lutego 1650 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
145. Z tej izby wyszedszy, naprzeciw izba: Inwentarz Stanis³awa Malcewicza,
7 sierpnia 1650 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12
SPIS
377
3.
383
384
2.
381
1.
380
WSTÊP
I
378
4.
387
5.
390
6.
392
8.
399
7.
396
401
9.
404
10.
405
11.
12.
16.
421
15.
419
14.
417
13.
408
414
424
2/9/2009, 11:28 AM
V
RZECZY
XVII
OD ZAMK
U DO RYNK
U ...................................
AMKU
YNKU
Dzieciê w pieluszkach bêd¹ce: List ugodliwy miêdzy Piotrem Kwaœnickim i Andrzejem Kosmowskim, 11 listopada 1634 . . . . . . . . . . . . . . . . .
Babce a¿ do lat dziesi¹tka: Sprawa miêdzy Andrzejem Kosmowskim
i Piotrem Kwaœnickim, 8 sierpnia 1636 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Poca³owanie z ob³apieniem: List Korneliusza II Winholda do Dawida
Rendorfa w Wilnie, 2 czerwca 1620 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Andere Örter mehr dar man sie suchen kan: List Korneliusza II Winholda
do Dawida Rendorfa w Wilnie, 18 marca 1621 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odpowiadam redlichst: List Korneliusza I Winholda do Krszysztofa II
Radziwi³³a, 2 czerwca 1626 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Któremukolwiek z s³ug swych nie zaniechasz rozkazaæ: List Jakuminy Deschampsówny Winholdowej do Krzysztofa II Radziwi³³a, 13 stycznia
1627 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rodzice moi nie pok¹tnie…: List Korneliusza II Winholda do Krzysztofa II Radziwi³³a, 15 czerwca 1633 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jako po wierutnych zdrajcach i odstêpcach do nieprzyjació³ Naszych: Przywilej Jana Kazimierza do dóbr Jana Desausa nadany Marcinowi Jurewiczowi, 4 czerwca 1659 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wyzywaj¹c na comherhaus: Protestacja Jakuba II Desausa przeciwko
Danielowi Hartmanowi, 24 kwietnia 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Co raz i godzina wygl¹daj¹c pos³a: Testament Jakuba II Desausa, 13 listopada 1675 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Galaryja na drwa: Rewizja domu Jarosza Jab³ki, 1636 . . . . . . . . . . . . . .
Izba do najêcia: Conspectio domu Jana Brentella i Cecylii Jab³kówny,
25 marca 1652 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pos³a³ jej godzineczkê szczêœliw¹: Kazanie pogrzebowe Jêdrzeja Schönflissiusa dla Zofii Majerówny, 8 kwietnia 1637 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bêd¹c zel¿ony, zdespektowany i zesromocony: Protestacja Jerzego Grossa
przeciwko Dorocie Zebertowskiej Hrehorowej Tomkowidowej, 2 grudnia 1675 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nie maj¹c przytuliszcza s³usznego w staroœci mej: Testament Andrzeja
Hoffmana, 20 stycznia 1678 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czyni¹c dosyæ testamentowi Pana ojca swego: List kwitacyjny Zuzannie
Nonhartównie Chreptowiczowej i Jerzemu Chreptowiczowi od starszych
i dozorców wileñskiego koœcio³a luterañskiego, 24 czerwca 1635 . . . . . . . .
Rozdz 0 WSTEP.p65
72.
71.
70.
69.
68.
67.
66.
65.
63.
64.
62.
61.
60.
59.
58.
57.
55.
56.
54.
74.
73.
Spis
rzeczy
WSTÊP
Rozdz 0 WSTEP.p65
8
OD RATUSZA DO BRAMY OSTREJ I RUDNICKIEJ . . . . . . . . . . . . . . 171
David F
rick
Frick
Plachta nr 3; kolor:
Rozdz 0 WSTEP.p65
III
VIII
5
1
5
7
13
15
17
18
19
23
28
29
34
34
37
40
41
45
2/9/2009, 11:28 AM
2/9/2009, 11:28 AM
53.
Maj¹c spóln¹ radê i namowê: Protestacja Polonii Siemionówny Stefanowej Krasowskiej przeciwko Janowi Korzenkowskiemu, 28 czerwca 1646. .
A¿eby siê z³ego swego wystêpku nie che³pi³ i nie chlubi³: Decyzja s¹du
³awniczego w sprawie ze Stefanem Krasowskim, 25 wrzeœnia 1646 . . . .
Aby wiecznemi czasy: Testament Eudokii Kuszeliny, 26 stycznia 1666. .
Przed Panem Bogiem odpowie: Kwit s³ug przysiêg³ych w sprawie z
Micha³em Kuszeliczem, 12 kwietnia 1669 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pogrzeb przystojny sprawi³: Atestacja wystawiona Micha³owi Kuszeliczowi, 30 stycznia 1673 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
¯adnym tentacyjom dyjabelskim i ludzkim nie daj¹c miejsca: Testament Ignacego Dubowicza, 24 grudnia 1636 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Klacza bez szacunku: Poœmiertny inwentarz mienia Stefana Lebiedzicza, 27 wrzeœnia 1649 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ludziom Cara JM darowa³, czy zaprzeda³: Protestacja Jana Gilewicza
przeciwko Piotrowi Tulkiewiczowi, 7 czerwca 1657. . . . . . . . . . . . . . . . .
Panie Gielewicz, czarownikiem sam jesteœ: Protestacja Jana Gilewicza przeciwko Szymonowi Romanowiczowi, 27 czerwca 1678 . . . . . . . . . . . . . . .
Siedm ³y¿ek p³askich pod aposto³ami: Poœmiertny inwentarz mienia Anastazji Witkowskiej Janowej Gilewiczowej, 19 paŸdziernika 1684 . . . . . .
Krawiec Mazur: Testament Jêdrzeja Stry¿ewskiego, 26 czerwca 1657 . .
Które ja zakopa³em by³ rêkoma swemi: Testament Bazylego Salcewicza,
22 paŸdziernika 1657 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ani wymówiæ, ani wyprosiæ, ani wykupiæ, ani ¿adnym fortelem i sposobem ujœæ
nie mo¿e: Testament Stefana Karasia, 22 lutego 1684 . . . . . . . . . . . . . . .
Wielkiego karania nie ujdzie: Testament Piotra Troœnicy, 14 stycznia
1653 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bez b³ogos³awieñstwa mnie, rodzica swego: Testament Iwana Szycika Zaleskiego, 22 kwietnia 1644 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bez przew³oki i wielkiego kosztu, uczciwie jednak: Testament Piotra Nonharta, 15 marca 1633 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ale rzecze kto: przeciê by³ barzo sk¹pym i nieuczynnym?: Kazanie
pogrzebowe Jêdrzeja Schönflissiusa dla Piotra Nonharta, 1633 . . . . . . .
Aby chwa³a Bo¿a pomno¿ona by³a: Darowny zapis Halszki Fonlerówny Aleksandrowej Ho³owniny, 9 maja 1648 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przed ludŸmi dobremi: Protestacja Kazimierza Leszkiewicza przeciwko
Cyprianowi Gaw³owickiemu, 26 lutego 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kiedy byli zapowietrzeni w lesie: Poœmiertny inwentarz mienia Sebestiana Lewonowicza, 18 lipca 1640 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdz 0 WSTEP.p65
238
237
235
230
225
220
217
215
213
201
212
9
2/9/2009, 11:28 AM
IV
OD UL. SZKLANNEJ DO UL. NIEMIECKIEJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
82.
Jako najskromniej ile pod ten czas wygnania naszego: Testament Marianny
Buchnerówny Cylichowej, 19 sierpnia 1656 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Abyœmy onego znamienite zas³ugi Nasz¹ Pañsk¹ nagradzali szczodrobliwoœci¹: Przyznanie domu Jakubowi Tropowi, 3 wrzeœnia 1661 . . . . . . . . .
Czyni¹c dosyæ wyraŸnej woli JKrM: Intromisja nadana Jakubowi Tropowi, 1 paŸdziernika 1661 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Suknia jamur³ukowa grubrynowa: Inwentarz posagu Anny Buchnerówny Tropowej, 29 grudnia 1667 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ostatni kres ¿ywota mojego: Testament Reginy Stegierówny Marcinowej
Buchnerowej, 16 czerwca 1685 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Któremu nie nowina z senatorami i Panami zasiadaæ i konwersowaæ: Protestacja Jerzego Inkiewicza przeciwko Józefowi Barczyñskiemu, 26 stycznia 1684 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Na ulicy z dawna Mozerejska, a teraz Jatkowa nazwana: Kontrakt sprzeda¿y domu Jerzego Dankwarta, 18 lipca 1689 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Powszechnemu dekretowi œmiertelnoœci i ska¿ytelnoœci podleg³y: Testament
Melchiora Ilisa, 18 maja 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ka³amarz srebrny z wielorybem i osob¹ mêsk¹ na gurze: Poœmiertny inwentarz mienia Melchiora Ilisa, 15 wrzeœnia 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
90.
89.
88.
87.
86.
85.
84.
83.
199
196
187
183
181
180
81.
80.
79.
78.
77.
76.
175
177
178
75.
Abyœmy czu³emi i gotowemi byli: Testament Marty Kiewliczowej, 7 lipca
1634 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zarobiwszy sobie grzechami memi na tê odmianê i skazitelnoœæ: Testament
Jerzego Damesa, 7 kwietnia 1655 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Twardym dyjamentem i niezmytym charakterem: Testament Afanasa
Atroszkiewicza, 5 kwietnia 1666 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niezmytym jako na twardym dyjamencie charakterem: Testament Katarzyny Otroszkiewiczowej, 18 listopada 1666 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bo nie zaraz nieboszczyk z tego œwiata zszed³: Poœmiertny inwentarz mienia Teodora Kochañskiego, 23 lipca 1668 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jako cz³owiek ubogi i nie dufaj¹c w ¿adn¹ potêgê: Protestacja Jana Bohdanowicza przeciwko Romanowi i NN Dawidowiczom, 3 stycznia 1680. .
Kiedy ha³as na Rosie sta³ siê: Inkwizicja w sprawie tumultu miêdzy krawcami a partaczem, 28 maja 1681 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Na koœció³ albo na cerkiew zapisaæ: Przyznanie domu od Katarzyny Wasilewskiej Fiedorowi Piotrowiczowi, 12 czerwca 1677 . . . . . . . . . . . . . . .
Wszytkie jednak urazy moje do niego maj¹ce: Testament Katarzyny Wasilewskiej Piotrowiczowej, 31 lipca 1686 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
292
291
287
284
281
280
279
277
274
261
259
257
256
251
248
246
244
242
WSTÊP
Spis
treœci
David F
rick
Frick
XII
IX
126. Uchodz¹c plagi i karania Pañskiego: Protestacja Ewy Dziblewskiej przeciwko Matiaszowi Sawaniewskiemu, 28 maja 1654 . . . . . . . . . . . . . . . . .
127. A kocio³ mój w³asny wielki: List-zapis wieczysty Jana Dziblewskiego dla
Matiasza Sawaniewskiego, 6 listopada 1652 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
128. Nie mog¹c sama tam mieszkaæ: List wlewkowy od Ewy Dziblewskiej dany
Jakubowi Migliñskiemu, 6 maja 1654 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
129. Pu³domek opad³y, stary: Kwit intromisyjny dany Jakubowi Migliñskiemu, 13 maja 1654 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
130. Pisarzowi za napisanie dekretów, z³oty jeden: Rejestr wydatków Jana Motowicza na sprawê z Ambro¿ym, tkaczem, 1646 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
131. Oprócz kot³a i bani: Testament Paw³a Kotlika, 12 lutego 1632 . . . . . . . . .
132. Aby o nas dalsze podejŸrzenie nie by³o: Potwierdzenie sprzeda¿y domu
Paw³owej Kotlikowej Janowi Kostromskiemu, 11 maja 1640 . . . . . . . . .
133. Ani wiedzieæ o mnie chcieli: Testament Anny Rejchowiczówny Emplowej, 19 maja 1655 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
134. Dwie dziewki imieniem Anny: Obustronne protestacje Jakuba Szczygielskiego i Andrysa Helmera, 12, 13, 19, 22, 23, 24 marca 1623 . . . . . .
135. Niebezpiecznego zdrowia bêd¹c: Testament Andrysa Helmera, 23 czerwca 1648 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
136. Trzeci podœwinek: Poœmiertny inwentarz mienia Anny Szczygielskiej,
30 listopada 1629 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
137. Niejaka Helena: Protestacja Paw³a Arcimowicza przeciwko ¿onie Helenie, 30 czerwca 1649 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
138. Letnik tatarski mieniony: Inwentarz posagu Cecylii Kostromskiej, 12
lipca 1647 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
139. Rugowaæ siê nie chce upornie: Obustronne protestacje Sebestiana ¯elewicza i Jana Moczewicza, 16 lipca – 11 paŸdziernika 1652 . . . . . . . . . .
140. Potwarzenie gêsi¹ zgubion¹: Obustronne protestacje Cecylii Szymakowskiej Wiñskiej i Jakuba Migliñskiego, 29 paŸdziernika i 2, 12, 20 listopada 1654 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
141. Star³a siê i zjad³a: Testament Jana Baranowskiego, 5 paŸdziernika 1685. .
142. Aby anjo³ Pañski nosi³ go na rêkach swych: Testament Justyny Kostromskiej Janowej Baranowskiej, 28 grudnia 1696 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
143. Nie jest macoch¹ dziatkom swoim: Sprawa miêdzy opiekunami nieboszczyka Stanis³awa Malcewicza krawca a ¿on¹ nieboszczykowsk¹, 2 maja
1642 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
144. Bez szkody dziecinnej: Sprawa opiekunów Malcewicza z Cieszkowskim,
18 lutego 1650 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
145. Z tej izby wyszedszy, naprzeciw izba: Inwentarz Stanis³awa Malcewicza,
7 sierpnia 1650 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12
SPIS
377
3.
383
384
2.
381
1.
380
WSTÊP
I
378
4.
387
5.
390
6.
392
8.
399
7.
396
401
9.
404
10.
405
11.
12.
16.
421
15.
419
14.
417
13.
408
414
424
2/9/2009, 11:28 AM
V
RZECZY
XVII
OD ZAMK
U DO RYNK
U ...................................
AMKU
YNKU
Dzieciê w pieluszkach bêd¹ce: List ugodliwy miêdzy Piotrem Kwaœnickim i Andrzejem Kosmowskim, 11 listopada 1634 . . . . . . . . . . . . . . . . .
Babce a¿ do lat dziesi¹tka: Sprawa miêdzy Andrzejem Kosmowskim
i Piotrem Kwaœnickim, 8 sierpnia 1636 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Poca³owanie z ob³apieniem: List Korneliusza II Winholda do Dawida
Rendorfa w Wilnie, 2 czerwca 1620 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Andere Örter mehr dar man sie suchen kan: List Korneliusza II Winholda
do Dawida Rendorfa w Wilnie, 18 marca 1621 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odpowiadam redlichst: List Korneliusza I Winholda do Krszysztofa II
Radziwi³³a, 2 czerwca 1626 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Któremukolwiek z s³ug swych nie zaniechasz rozkazaæ: List Jakuminy Deschampsówny Winholdowej do Krzysztofa II Radziwi³³a, 13 stycznia
1627 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rodzice moi nie pok¹tnie…: List Korneliusza II Winholda do Krzysztofa II Radziwi³³a, 15 czerwca 1633 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jako po wierutnych zdrajcach i odstêpcach do nieprzyjació³ Naszych: Przywilej Jana Kazimierza do dóbr Jana Desausa nadany Marcinowi Jurewiczowi, 4 czerwca 1659 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wyzywaj¹c na comherhaus: Protestacja Jakuba II Desausa przeciwko
Danielowi Hartmanowi, 24 kwietnia 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Co raz i godzina wygl¹daj¹c pos³a: Testament Jakuba II Desausa, 13 listopada 1675 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Galaryja na drwa: Rewizja domu Jarosza Jab³ki, 1636 . . . . . . . . . . . . . .
Izba do najêcia: Conspectio domu Jana Brentella i Cecylii Jab³kówny,
25 marca 1652 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pos³a³ jej godzineczkê szczêœliw¹: Kazanie pogrzebowe Jêdrzeja Schönflissiusa dla Zofii Majerówny, 8 kwietnia 1637 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bêd¹c zel¿ony, zdespektowany i zesromocony: Protestacja Jerzego Grossa
przeciwko Dorocie Zebertowskiej Hrehorowej Tomkowidowej, 2 grudnia 1675 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nie maj¹c przytuliszcza s³usznego w staroœci mej: Testament Andrzeja
Hoffmana, 20 stycznia 1678 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czyni¹c dosyæ testamentowi Pana ojca swego: List kwitacyjny Zuzannie
Nonhartównie Chreptowiczowej i Jerzemu Chreptowiczowi od starszych
i dozorców wileñskiego koœcio³a luterañskiego, 24 czerwca 1635 . . . . . . . .
Rozdz 0 WSTEP.p65
72.
71.
70.
69.
68.
67.
66.
65.
63.
64.
62.
61.
60.
59.
58.
57.
55.
56.
54.
74.
73.
Spis
rzeczy
WSTÊP
Rozdz 0 WSTEP.p65
8
OD RATUSZA DO BRAMY OSTREJ I RUDNICKIEJ . . . . . . . . . . . . . . 171
David F
rick
Frick
Plachta nr 3; kolor:
Rozdz 0 WSTEP.p65
III
VIII
5
1
5
7
13
15
17
18
19
23
28
29
34
34
37
40
41
45
2/9/2009, 11:28 AM
35.
34.
32.
33.
31.
30.
29.
II
28.
27.
26.
25.
24.
23.
21.
22.
20.
19.
18.
17.
6
2/9/2009, 11:28 AM
RYNEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Intromisyja nomine nieboszczyka wuja swego: Cesja kramu Zelmana
Izakowicza na rzecz Teodora Belmaczewicza, 22 paŸdziernika 1668 . . .
Pijañstwo, swawoleñstwa, wszeteczeñstwa: Potwierdzenie Ordinationis
pauperum nadanej Korporacji Ubogich wileñskich przez W³adys³awa
IV, 3 wrzeœnia 1636 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Swowoleñstwu ruskich ludzi zabiegaæ: Instrukcja Józefowi Kojrelewiczowi,
wójtowi i burmistrzowi wileñskiemu, 30 maja 1657 . . . . . . . . . . . . . . . .
Koz³ów starych nakupiæ: Instrukcja ks. Walentego Bartoszewskiego, T.J., 1630 . .
Bóle miê zdejmowa³y: Przes³uchiwanie Apollonii Chodziewiczówny Paw³owej Gudziewiczowej, podejrzanej o dzieciobójstwo, 28 sierpnia 1687 . . . .
Pieskowi nie skrêci³am karku: Rota Anastazji Kleziny, oskar¿onej o zabicie psa i zaczarowanie swojej Pani, 12 stycznia 1680 . . . . . . . . . . . . .
Z ciotk¹ swoj¹, chc¹c j¹ wódk¹ traktowaæ: Protestacja czarno- i czerwonoskórnikom przeciwko szaro- i bia³oskórnikom, 23 lutego 1675 . . . . .
Nam Pan Bóg po¿ycza tylko dziatki: List Macieja Vorbeka-Lettowa do
Zuzanny Nonhartówny Chreptowiczowej, 15 sierpnia 1640 . . . . . . . . .
A wszak heretyczka by³a, czemu¿ j¹ tak zalecasz?: Kazanie pogrzebowe
Jêdrzeja Schönflissiusa dla Zuzanny Nonhartówny Chreptowiczowej,
6 lutego 1646 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Za zrz¹dzeniem Boskim i rad¹ przyjació³ swoich: Kazanie pogrzebowe
Jêdrzeja Schönflissiusa dla Jerzego I Sztrunka, 19 sierpnia 1634 . . . . . .
A jeœliby j¹ Pan Bóg przyjacielem do¿ywotnym opatrzyæ raczy³: Testament Jana II Sztrunka, 15 maja 1643 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
By te¿ i dominikanem mia³ byæ: Status causae Paw³a Mellera, 4 lipca 1685 . .
Teraz pod Szwedem w Rydze mieszkaj¹cy: Manifestacja Szymona Piotrowicza, 3 marca 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Byleby siê maechanicis non contaminarent artibus: Dekret Trybuna³u
skarbowego w sprawie z Tomaszem Giblem, 1 wrzeœnia 1651 . . . . . . . .
Niespodzianie stan¹³ przed Majestatem Bo¿ym: List Anny Engelbrechtówny
Giblowej do Bogus³awa Radziwi³³a, 18 listopada 1660 . . . . . . . . . . . . . . . .
Onera i ciê¿ary Rzeczypospolitej miejskiej dŸwiga³: Kazanie pogrzebowe
Jêdrzeja Schönflissiusa dla Jakuba Gibla, 2 grudnia 1637 . . . . . . . . . . . .
Do kupiectwa animusz swój sk³oni³: Kazanie pogrzebowe Jêdrzeja
Schönflissiusa dla Andrzeja I von Embden, 4 wrzeœnia 1628 . . . . . . . . .
Do koœcio³a niemieckiego wileñskiego: Testament Arenta Engelbrechta,
7 kwietnia 1618 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ona sama, albo jej ma³¿onek, jeœli go bêdzie mia³a: Kontrakt Kapitu³y Wileñskiej z Katarzyn¹ Arent Marynówn¹ von Pitenow¹, 30 czerwca 1635 . .
Rozdz 0 WSTEP.p65
102
101
101
95
97
92
90
87
84
81
76
69
68
66
64
59
62
54
48
47
11
2/9/2009, 11:28 AM
YNÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
ERNARDYNÓW
VI OD SKOPÓWKI DO BERNARD
123. Zedlik jeden: Revisio bursae korsakovianae, 12 paŸdziernika 1679 . . . . . . . 375
124. Izba czwarta, gdzie bursacy mieszkaj¹: Revisio bursae ambrosianae bejnartovianae, 12 paŸdziernika 1679 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
125. ¯enie swej nie puszcza swowolnie ¿yæ: Obustronne protestacje Jana Szkilla
i Ewy Dziblewszczanki Szkillowej, 20 kwietnia i 2 sierpnia 1649 . . . . . . 376
114. Nie odwodziæ, nie odmawiaæ ani impedyjowaæ: Kontrakt Jana Alfonsa Lackiego z Adamem Talwoszem, 10 maja 1612 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
115. Ta jest natura podufa³ej przyjaŸni: List Joanny Lackiej do wojewody po³ockiego Janusza Stanis³awowicza Kiszki, 29 grudnia 1646 . . . . . . . . . .
116. W inszych krajach mieszkaj¹ i ¿adnej o nich wiadomoœci nie mam: Testament Piotra Kleta, 9 lutego 1667 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
117. Wed³ug zwyczaju chrzeœcijañskiego i obrzêdu starodawnego koœcielnego: Testament Anny Prokopowiczówny Aleksandrowej Czy¿owej, 27 listopada 1652 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
118. Nie czekaj¹c póki miê za drug¹ zawadzi œmieræ nogê: Testament Miko³aja
Szczasnela Sienkiewicza, 27 lipca 1690 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
119. Gdyby wprzódy nie Pan Najwy¿szy i nie Pan Ubryk aptekarz: Protestacja
Bazylego Zawiskiego przeciwko teœciom i ¿onie, Agacie Ginielewiczównie, 21 grudnia 1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
120. Jako¿ ma³¿onki mej teraŸniejszej wielkiej doznawa³em pilnoœci, czu³oœci i starania: Testament Bazylego Zawiskiego, 16 wrzeœnia 1689 . . . . . . . . . . .
121. Aby ¿adnego spustoszenia nie by³o: Testament Kaspra Œwiêcickiego, 3
marca 1646 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
122. Od Glinianej Góry ku Wilijej Rzece: List przeda¿y od Kazimierza Mi³adowskiego Jerzemu Paw³owiczowi, 12 czerwca 1669 . . . . . . . . . . . . . . .
V
368
365
363
361
357
355
352
351
349
OD UL. ŒW. JANA DO BRAMY TROCKIEJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
109. Piêknemi elojijami i zacnemi œwiadectwy: Attestatum Baltazara Fademrechta, 5 marca 1672 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
110. Absolutum niejakieœ dominium w koœciele saskim sobie uzurpuj¹c: Pozew
Trybuna³u Litewskiego wydany starszym koœcio³a luterañskiego wileñskiego, 6 czerwca 1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
111. Obaczê, kto mi zabroni: Sprawozdanie Paw³a Urbanowicza przed ³aw¹
wileñsk¹, 23 lutego 1677 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
112. My, Szlagmanowie, z mi³oœci ku pokoju: Dobrowolny asekuracyjny list
Jana i Gotfryda Szlagmanów, 1 paŸdziernika 1678 . . . . . . . . . . . . . . . . .
113. Za wszystko i we wszystkim mi dosyæ uczyni³: Kwitacyjny zapis Antoniego Krota, 11 lutego 1636 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
339
337
335
334
332
XI
WSTÊP
Spis
rzeczy
David F
rick
Frick
VI
David F
rick
Frick
Spis
rzeczy
WSTÊP
VII
91.
92.
93.
94.
95.
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
Plachta nr 4; kolor:
Rozdz 0 WSTEP.p65
X
106.
107.
108.
Rozdz 0 WSTEP.p65
Podczas ha³asu i wysiekania okien: Protestacja £azarza Micha³owicza
i Foltyna Micha³owicza przeciwko Hanusowi Peceltowi, 26 sierpnia 1665. .
Strzelê z pisztoletu w ³eb: Protestacja Andrzeja Hoffmana i Jana Stefanowicza przeciwko Janowi Peceltowi, 25 maja 1669 . . . . . . . . . . . . . . .
Podobieñstwo wielkie: Sprawozdanie Jakuba Grossa, 7 maja 1674 . . . .
Czyni¹c siê byæ ¿yczliw¹ rodzicielce: Protestacja Katarzyny Szmytówny przeciwko Mariannie Ilisównie Bia³onowiczowej i Benedyktowi
Bia³onowiczowi, 7 kwietnia 1679 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kuczy³a matkê sw¹ a teszczê protestuj¹cego: Protestacja Zachariasza Hubryka i Anny Ilisówny Hubrykowej przeciwko Benedyktowi Bia³onowiczowi i Mariannie Ilisównie Bia³onowiczowej, 6 listopada 1679 . . . . .
Jednak¿e z mi³oœci mej siestrzynnej: List wzajemny reformacyjny Zachariasza Hubryka i Anny Ilisówny Hubrykowej, 15 stycznia 1689 . . . . . . .
Nie mog¹c snadŸ tego, co zamyœli³, dokazaæ: Protestacja Mejera Jakubowicza przeciwko £ukaszowi Rycewiczowi, 13 paŸdziernika 1679 . . . . . . . .
¯yd ¿a³obliwy: Protestacja Samuela Jakubowicza przeciwko Halszce
Korzewiczównie, 1644 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tak nam Panie Bo¿e dopomó¿: Rota Aleksandra i Lejby Moj¿eszowiczów, 8 listopada 1683 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Piln¹ inkwizycyj¹ czyniliœmy: Rota starszych i szkolników ¿ydowskich
wileñskich, 9 lipca 1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
W swoich tajemnych lochach: Protestacja Heliasza Jewczyca przeciwko
Józefowi, Hirszowi i Nochimowi Izraelewiczom, 1 lipca 1670 . . . . . . . .
Poubierawszy siê po turecku, w larwy na twarzy, nad zwyczaj tego miasta:
Protestacja Aarona Lewkowicza i synagogi wileñskiej przeciwko Bart³omiejowi Tukanowi, Józefowi Bonfilemu i in., 13 lutego 1673 . . . . . . .
Ju¿ po szyjê w wodzie stojê i tylko utopiæ siê przychodzi: List Dawida Lewkowicza do Bogus³awa Radziwi³³a, 8 czerwca 1668 . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nie dosyæ na tym, ¿e ma³¿onkê swojê w³asn¹ w Lubeku porzuciwszy: Protestacja Anny Nejmanówny Janowej Norwejowej przeciwko Ambro¿emu Mejerowi, 28 sierpnia 1664. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Aby przeszkod¹ s¹siadom z obu stron mieszkaj¹cym nie by³y: Kontrakt miêdzy starszymi ¿ydowskimi a Andrzejem Gierkiewiczem, 2 grudnia 1670. .
Po wziêciu o zginieniu ksi¹g wiadomoœci: Protestacja Karola II Liberta
przeciwko Krzysztofowi Kocerowi i Annie Gliñskiej, 29 paŸdziernika
1667 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
In der lutherischen Kirche seynd sechs Cosaken eingefallen: Opisanie zajêcia
Wilna przez cara i wojsko moskiewskie, 8, 9, 10, 11, 17 sierpnia 1655. .
Si³a wiêŸniów, ludzi m³odych i starych: Attestatum Baltazara Fademrechta, 13 marca 1672 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10
2/9/2009, 11:28 AM
36.
297
37.
298
300
38.
301
39.
40.
302
41.
304
308
42.
310
43.
311
44.
313
45.
314
46.
317
47.
320
48.
321
49.
323
50.
51.
324
52.
326
Jako szalonego powrozem skrêpowali: Protestacja Jerzego Zdanowicza
przeciwko Kazimierzowi Bykowskiemu, 3 paŸdziernika 1684 . . . . . . . .
Aby excessivi paenas za ekscesy swe condignas odnieœli: Protestacja Stefana Izaaka Dziahilewicza przeciwko cechowi krawieckiemu wileñskiemu, 8 sierpnia 1681 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Za onych pob³a¿aniem: Protestacja z³otników i cyrulików przeciwko krawcom, 1 sierpnia 1650 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Któremu to Trusewiczowi ju¿ nie nowina bluŸniæ: Protestacja Micha³a Zienkiewicza przeciwko Janowi Trusewiczowi, 5 maja 1672 . . . . . . . . . . . . .
Papieskim psem nazwali: Protestacja Jana Englera przeciwko Janowi
Krysztofowi Donatowi, 5 listopada 1678 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wrzkomo dla szukania psa jakoby zginionego: Protestacja Bart³omieja Strokowskiego przeciwko Stanis³awowi Szwabowiczowi, 23 paŸdziernika
1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Frantowskie pieœni œpiewa: Protestacja Matysa Jodeszki przeciwko ¿onie,
Annie, 7 kwietnia 1658 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odszczekiwaæ kaza³: Protestacja Katarzyny Siemiaszkówny przeciwko
Bart³omiejowi Krogulickiemu, 13 maja 1672 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kotlarzowi zaœ w pierniku: Protestacja Macieja Goliñskiego przeciwko
Helenie Wierzchnickiej, 5 sierpnia 1679 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Choæbym ja by³ za sto mil od Wilna: Protestacja Katarzyny Krakówny
Antoniowej Masnerowej przeciwko Franciszkowi Rodziewiczowi,
8 czerwca 1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Uwa¿aj¹c calamitatem temporum: Testament Stefana Dubowicza,
16 lipca 1657. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Z mi³oœci naszej braterskiej: Atestacja pogrzebu Bazylego Bra¿yca,
10 marca 1649 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tobie w ³aŸni wieniki przedawaæ: Protestacja Afanasa Iwanowicza przeciwko Mariannie Safianowiczównie Aleksandrowej Ihnatowiczowej,
1 paŸdziernika 1671 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ona sama murw¹ i nic dobrego nazywaj¹c: Protestacja Józefa Józefowicza
przeciwko Symonowi Podowalskiemu, 16 maja 1678 . . . . . . . . . . . . . . .
Pu³dwanasta ³okcia materyjej „Nie patrz na mnie”: Poœmiertny inwentarz
mienia Aleksandra Ihnatowicza, 12 lipca 1679 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Aby kiedy¿kolwiek, lubo nierych³o, do swojej perfekcyjej przysz³a: Kontrakt
arendowny na Gie³dê Ma³¹, 24 maja 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Suknie po mnie pozosta³e w zdrowiu nosiæ: Testament Paw³a Kossobuckiego, 22 lipca 1689 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
330
Rozdz 0 WSTEP.p65
7
2/9/2009, 11:28 AM
104
106
109
110
111
112
113
115
117
118
121
129
130
132
133
153
156
Rozdz 0 WSTEP.p65
6
2/9/2009, 11:28 AM
II
RYNEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
29.
Intromisyja nomine nieboszczyka wuja swego: Cesja kramu Zelmana
Izakowicza na rzecz Teodora Belmaczewicza, 22 paŸdziernika 1668 . . .
Pijañstwo, swawoleñstwa, wszeteczeñstwa: Potwierdzenie Ordinationis
pauperum nadanej Korporacji Ubogich wileñskich przez W³adys³awa
IV, 3 wrzeœnia 1636 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Swowoleñstwu ruskich ludzi zabiegaæ: Instrukcja Józefowi Kojrelewiczowi,
wójtowi i burmistrzowi wileñskiemu, 30 maja 1657 . . . . . . . . . . . . . . . .
Koz³ów starych nakupiæ: Instrukcja ks. Walentego Bartoszewskiego, T.J., 1630 . .
Bóle miê zdejmowa³y: Przes³uchiwanie Apollonii Chodziewiczówny Paw³owej Gudziewiczowej, podejrzanej o dzieciobójstwo, 28 sierpnia 1687 . . . .
Pieskowi nie skrêci³am karku: Rota Anastazji Kleziny, oskar¿onej o zabicie psa i zaczarowanie swojej Pani, 12 stycznia 1680 . . . . . . . . . . . . .
Z ciotk¹ swoj¹, chc¹c j¹ wódk¹ traktowaæ: Protestacja czarno- i czerwonoskórnikom przeciwko szaro- i bia³oskórnikom, 23 lutego 1675 . . . . .
35.
34.
32.
33.
31.
30.
28.
27.
26.
25.
24.
23.
21.
22.
20.
19.
18.
17.
Nam Pan Bóg po¿ycza tylko dziatki: List Macieja Vorbeka-Lettowa do
Zuzanny Nonhartówny Chreptowiczowej, 15 sierpnia 1640 . . . . . . . . .
A wszak heretyczka by³a, czemu¿ j¹ tak zalecasz?: Kazanie pogrzebowe
Jêdrzeja Schönflissiusa dla Zuzanny Nonhartówny Chreptowiczowej,
6 lutego 1646 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Za zrz¹dzeniem Boskim i rad¹ przyjació³ swoich: Kazanie pogrzebowe
Jêdrzeja Schönflissiusa dla Jerzego I Sztrunka, 19 sierpnia 1634 . . . . . .
A jeœliby j¹ Pan Bóg przyjacielem do¿ywotnym opatrzyæ raczy³: Testament Jana II Sztrunka, 15 maja 1643 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
By te¿ i dominikanem mia³ byæ: Status causae Paw³a Mellera, 4 lipca 1685 . .
Teraz pod Szwedem w Rydze mieszkaj¹cy: Manifestacja Szymona Piotrowicza, 3 marca 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Byleby siê maechanicis non contaminarent artibus: Dekret Trybuna³u
skarbowego w sprawie z Tomaszem Giblem, 1 wrzeœnia 1651 . . . . . . . .
Niespodzianie stan¹³ przed Majestatem Bo¿ym: List Anny Engelbrechtówny
Giblowej do Bogus³awa Radziwi³³a, 18 listopada 1660 . . . . . . . . . . . . . . . .
Onera i ciê¿ary Rzeczypospolitej miejskiej dŸwiga³: Kazanie pogrzebowe
Jêdrzeja Schönflissiusa dla Jakuba Gibla, 2 grudnia 1637 . . . . . . . . . . . .
Do kupiectwa animusz swój sk³oni³: Kazanie pogrzebowe Jêdrzeja
Schönflissiusa dla Andrzeja I von Embden, 4 wrzeœnia 1628 . . . . . . . . .
Do koœcio³a niemieckiego wileñskiego: Testament Arenta Engelbrechta,
7 kwietnia 1618 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ona sama, albo jej ma³¿onek, jeœli go bêdzie mia³a: Kontrakt Kapitu³y Wileñskiej z Katarzyn¹ Arent Marynówn¹ von Pitenow¹, 30 czerwca 1635 . .
102
101
101
95
97
Rozdz 0 WSTEP.p65
11
2/9/2009, 11:28 AM
123. Zedlik jeden: Revisio bursae korsakovianae, 12 paŸdziernika 1679 . . . . . . . 375
124. Izba czwarta, gdzie bursacy mieszkaj¹: Revisio bursae ambrosianae bejnartovianae, 12 paŸdziernika 1679 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
125. ¯enie swej nie puszcza swowolnie ¿yæ: Obustronne protestacje Jana Szkilla
i Ewy Dziblewszczanki Szkillowej, 20 kwietnia i 2 sierpnia 1649 . . . . . . 376
VI
OD SKOPÓWKI DO BERNARD
YNÓW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
ERNARDYNÓW
64
V
66
114. Nie odwodziæ, nie odmawiaæ ani impedyjowaæ: Kontrakt Jana Alfonsa Lackiego z Adamem Talwoszem, 10 maja 1612 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
115. Ta jest natura podufa³ej przyjaŸni: List Joanny Lackiej do wojewody po³ockiego Janusza Stanis³awowicza Kiszki, 29 grudnia 1646 . . . . . . . . . .
116. W inszych krajach mieszkaj¹ i ¿adnej o nich wiadomoœci nie mam: Testament Piotra Kleta, 9 lutego 1667 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
117. Wed³ug zwyczaju chrzeœcijañskiego i obrzêdu starodawnego koœcielnego: Testament Anny Prokopowiczówny Aleksandrowej Czy¿owej, 27 listopada 1652 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
118. Nie czekaj¹c póki miê za drug¹ zawadzi œmieræ nogê: Testament Miko³aja
Szczasnela Sienkiewicza, 27 lipca 1690 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
119. Gdyby wprzódy nie Pan Najwy¿szy i nie Pan Ubryk aptekarz: Protestacja
Bazylego Zawiskiego przeciwko teœciom i ¿onie, Agacie Ginielewiczównie, 21 grudnia 1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
120. Jako¿ ma³¿onki mej teraŸniejszej wielkiej doznawa³em pilnoœci, czu³oœci i starania: Testament Bazylego Zawiskiego, 16 wrzeœnia 1689 . . . . . . . . . . .
121. Aby ¿adnego spustoszenia nie by³o: Testament Kaspra Œwiêcickiego, 3
marca 1646 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
122. Od Glinianej Góry ku Wilijej Rzece: List przeda¿y od Kazimierza Mi³adowskiego Jerzemu Paw³owiczowi, 12 czerwca 1669 . . . . . . . . . . . . . . .
92
90
84
81
76
69
68
59
62
54
48
47
368
365
363
361
357
355
352
351
349
OD UL. ŒW. JANA DO BRAMY TROCKIEJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
109. Piêknemi elojijami i zacnemi œwiadectwy: Attestatum Baltazara Fademrechta, 5 marca 1672 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
110. Absolutum niejakieœ dominium w koœciele saskim sobie uzurpuj¹c: Pozew
Trybuna³u Litewskiego wydany starszym koœcio³a luterañskiego wileñskiego, 6 czerwca 1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
111. Obaczê, kto mi zabroni: Sprawozdanie Paw³a Urbanowicza przed ³aw¹
wileñsk¹, 23 lutego 1677 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
112. My, Szlagmanowie, z mi³oœci ku pokoju: Dobrowolny asekuracyjny list
Jana i Gotfryda Szlagmanów, 1 paŸdziernika 1678 . . . . . . . . . . . . . . . . .
113. Za wszystko i we wszystkim mi dosyæ uczyni³: Kwitacyjny zapis Antoniego Krota, 11 lutego 1636 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
339
337
335
334
332
VII
WSTÊP
Spis
rzeczy
David F
rick
Frick
X
VI
David F
rick
Frick
Spis
rzeczy
WSTÊP
XI
91. Podczas ha³asu i wysiekania okien: Protestacja £azarza Micha³owicza
i Foltyna Micha³owicza przeciwko Hanusowi Peceltowi, 26 sierpnia 1665. .
92. Strzelê z pisztoletu w ³eb: Protestacja Andrzeja Hoffmana i Jana Stefanowicza przeciwko Janowi Peceltowi, 25 maja 1669 . . . . . . . . . . . . . . .
93. Podobieñstwo wielkie: Sprawozdanie Jakuba Grossa, 7 maja 1674 . . . .
94. Czyni¹c siê byæ ¿yczliw¹ rodzicielce: Protestacja Katarzyny Szmytówny przeciwko Mariannie Ilisównie Bia³onowiczowej i Benedyktowi
Bia³onowiczowi, 7 kwietnia 1679 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
95. Kuczy³a matkê sw¹ a teszczê protestuj¹cego: Protestacja Zachariasza Hubryka i Anny Ilisówny Hubrykowej przeciwko Benedyktowi Bia³onowiczowi i Mariannie Ilisównie Bia³onowiczowej, 6 listopada 1679 . . . . .
96. Jednak¿e z mi³oœci mej siestrzynnej: List wzajemny reformacyjny Zachariasza Hubryka i Anny Ilisówny Hubrykowej, 15 stycznia 1689 . . . . . . .
97. Nie mog¹c snadŸ tego, co zamyœli³, dokazaæ: Protestacja Mejera Jakubowicza przeciwko £ukaszowi Rycewiczowi, 13 paŸdziernika 1679 . . . . . . . .
98. ¯yd ¿a³obliwy: Protestacja Samuela Jakubowicza przeciwko Halszce
Korzewiczównie, 1644 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
99. Tak nam Panie Bo¿e dopomó¿: Rota Aleksandra i Lejby Moj¿eszowiczów, 8 listopada 1683 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
100. Piln¹ inkwizycyj¹ czyniliœmy: Rota starszych i szkolników ¿ydowskich
wileñskich, 9 lipca 1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
101. W swoich tajemnych lochach: Protestacja Heliasza Jewczyca przeciwko
Józefowi, Hirszowi i Nochimowi Izraelewiczom, 1 lipca 1670 . . . . . . . .
102. Poubierawszy siê po turecku, w larwy na twarzy, nad zwyczaj tego miasta:
Protestacja Aarona Lewkowicza i synagogi wileñskiej przeciwko Bart³omiejowi Tukanowi, Józefowi Bonfilemu i in., 13 lutego 1673 . . . . . . .
103. Ju¿ po szyjê w wodzie stojê i tylko utopiæ siê przychodzi: List Dawida Lewkowicza do Bogus³awa Radziwi³³a, 8 czerwca 1668 . . . . . . . . . . . . . . . . .
104. Nie dosyæ na tym, ¿e ma³¿onkê swojê w³asn¹ w Lubeku porzuciwszy: Protestacja Anny Nejmanówny Janowej Norwejowej przeciwko Ambro¿emu Mejerowi, 28 sierpnia 1664. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
105. Aby przeszkod¹ s¹siadom z obu stron mieszkaj¹cym nie by³y: Kontrakt miêdzy starszymi ¿ydowskimi a Andrzejem Gierkiewiczem, 2 grudnia 1670. .
106. Po wziêciu o zginieniu ksi¹g wiadomoœci: Protestacja Karola II Liberta
przeciwko Krzysztofowi Kocerowi i Annie Gliñskiej, 29 paŸdziernika
1667 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
107. In der lutherischen Kirche seynd sechs Cosaken eingefallen: Opisanie zajêcia
Wilna przez cara i wojsko moskiewskie, 8, 9, 10, 11, 17 sierpnia 1655. .
108. Si³a wiêŸniów, ludzi m³odych i starych: Attestatum Baltazara Fademrechta, 13 marca 1672 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Plachta nr 4; kolor:
Rozdz 0 WSTEP.p65
10
36.
297
37.
298
300
38.
301
39.
40.
302
41.
304
45.
313
44.
311
43.
310
42.
308
314
46.
50.
323
49.
321
48.
320
47.
317
51.
324
52.
326
Jako szalonego powrozem skrêpowali: Protestacja Jerzego Zdanowicza
przeciwko Kazimierzowi Bykowskiemu, 3 paŸdziernika 1684 . . . . . . . .
Aby excessivi paenas za ekscesy swe condignas odnieœli: Protestacja Stefana Izaaka Dziahilewicza przeciwko cechowi krawieckiemu wileñskiemu, 8 sierpnia 1681 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Za onych pob³a¿aniem: Protestacja z³otników i cyrulików przeciwko krawcom, 1 sierpnia 1650 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Któremu to Trusewiczowi ju¿ nie nowina bluŸniæ: Protestacja Micha³a Zienkiewicza przeciwko Janowi Trusewiczowi, 5 maja 1672 . . . . . . . . . . . . .
Papieskim psem nazwali: Protestacja Jana Englera przeciwko Janowi
Krysztofowi Donatowi, 5 listopada 1678 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wrzkomo dla szukania psa jakoby zginionego: Protestacja Bart³omieja Strokowskiego przeciwko Stanis³awowi Szwabowiczowi, 23 paŸdziernika
1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Frantowskie pieœni œpiewa: Protestacja Matysa Jodeszki przeciwko ¿onie,
Annie, 7 kwietnia 1658 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odszczekiwaæ kaza³: Protestacja Katarzyny Siemiaszkówny przeciwko
Bart³omiejowi Krogulickiemu, 13 maja 1672 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kotlarzowi zaœ w pierniku: Protestacja Macieja Goliñskiego przeciwko
Helenie Wierzchnickiej, 5 sierpnia 1679 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Choæbym ja by³ za sto mil od Wilna: Protestacja Katarzyny Krakówny
Antoniowej Masnerowej przeciwko Franciszkowi Rodziewiczowi,
8 czerwca 1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Uwa¿aj¹c calamitatem temporum: Testament Stefana Dubowicza,
16 lipca 1657. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Z mi³oœci naszej braterskiej: Atestacja pogrzebu Bazylego Bra¿yca,
10 marca 1649 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tobie w ³aŸni wieniki przedawaæ: Protestacja Afanasa Iwanowicza przeciwko Mariannie Safianowiczównie Aleksandrowej Ihnatowiczowej,
1 paŸdziernika 1671 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ona sama murw¹ i nic dobrego nazywaj¹c: Protestacja Józefa Józefowicza
przeciwko Symonowi Podowalskiemu, 16 maja 1678 . . . . . . . . . . . . . . .
Pu³dwanasta ³okcia materyjej „Nie patrz na mnie”: Poœmiertny inwentarz
mienia Aleksandra Ihnatowicza, 12 lipca 1679 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Aby kiedy¿kolwiek, lubo nierych³o, do swojej perfekcyjej przysz³a: Kontrakt
arendowny na Gie³dê Ma³¹, 24 maja 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Suknie po mnie pozosta³e w zdrowiu nosiæ: Testament Paw³a Kossobuckiego, 22 lipca 1689 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
104
106
109
110
111
112
113
115
117
118
121
129
130
132
133
153
156
330
2/9/2009, 11:28 AM
Rozdz 0 WSTEP.p65
7
2/9/2009, 11:28 AM
66.
65.
63.
64.
62.
61.
60.
59.
58.
57.
55.
56.
54.
53.
III
230
225
220
217
215
213
201
212
89.
88.
87.
86.
85.
84.
83.
82.
IV
199
196
187
183
181
180
81.
80.
79.
78.
77.
76.
75.
177
178
74.
175
73.
OD RATUSZA DO BRAMY OSTREJ I RUDNICKIEJ . . . . . . . . . . . . . . 171
VIII
292
291
287
284
281
280
279
277
274
OD UL. SZKLANNEJ DO UL. NIEMIECKIEJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
Abyœmy czu³emi i gotowemi byli: Testament Marty Kiewliczowej, 7 lipca
1634 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zarobiwszy sobie grzechami memi na tê odmianê i skazitelnoœæ: Testament
Jerzego Damesa, 7 kwietnia 1655 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Twardym dyjamentem i niezmytym charakterem: Testament Afanasa
Atroszkiewicza, 5 kwietnia 1666 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niezmytym jako na twardym dyjamencie charakterem: Testament Katarzyny Otroszkiewiczowej, 18 listopada 1666 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bo nie zaraz nieboszczyk z tego œwiata zszed³: Poœmiertny inwentarz mienia Teodora Kochañskiego, 23 lipca 1668 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jako cz³owiek ubogi i nie dufaj¹c w ¿adn¹ potêgê: Protestacja Jana Bohdanowicza przeciwko Romanowi i NN Dawidowiczom, 3 stycznia 1680. .
Kiedy ha³as na Rosie sta³ siê: Inkwizicja w sprawie tumultu miêdzy krawcami a partaczem, 28 maja 1681 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Na koœció³ albo na cerkiew zapisaæ: Przyznanie domu od Katarzyny Wasilewskiej Fiedorowi Piotrowiczowi, 12 czerwca 1677 . . . . . . . . . . . . . . .
Wszytkie jednak urazy moje do niego maj¹ce: Testament Katarzyny Wasilewskiej Piotrowiczowej, 31 lipca 1686 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
261
259
257
256
251
248
246
244
242
IX
WSTÊP
Spis
rzeczy
David F
rick
Frick
Plachta nr 3; kolor:
67.
235
Jako najskromniej ile pod ten czas wygnania naszego: Testament Marianny
Buchnerówny Cylichowej, 19 sierpnia 1656 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Abyœmy onego znamienite zas³ugi Nasz¹ Pañsk¹ nagradzali szczodrobliwoœci¹: Przyznanie domu Jakubowi Tropowi, 3 wrzeœnia 1661 . . . . . . . . .
Czyni¹c dosyæ wyraŸnej woli JKrM: Intromisja nadana Jakubowi Tropowi, 1 paŸdziernika 1661 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Suknia jamur³ukowa grubrynowa: Inwentarz posagu Anny Buchnerówny Tropowej, 29 grudnia 1667 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ostatni kres ¿ywota mojego: Testament Reginy Stegierówny Marcinowej
Buchnerowej, 16 czerwca 1685 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Któremu nie nowina z senatorami i Panami zasiadaæ i konwersowaæ: Protestacja Jerzego Inkiewicza przeciwko Józefowi Barczyñskiemu, 26 stycznia 1684 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Na ulicy z dawna Mozerejska, a teraz Jatkowa nazwana: Kontrakt sprzeda¿y domu Jerzego Dankwarta, 18 lipca 1689 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Powszechnemu dekretowi œmiertelnoœci i ska¿ytelnoœci podleg³y: Testament
Melchiora Ilisa, 18 maja 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ka³amarz srebrny z wielorybem i osob¹ mêsk¹ na gurze: Poœmiertny inwentarz mienia Melchiora Ilisa, 15 wrzeœnia 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2/9/2009, 11:28 AM
68.
237
90.
2/9/2009, 11:28 AM
12
69.
238
9
Rozdz 0 WSTEP.p65
SPIS
377
70.
Maj¹c spóln¹ radê i namowê: Protestacja Polonii Siemionówny Stefanowej Krasowskiej przeciwko Janowi Korzenkowskiemu, 28 czerwca 1646. .
A¿eby siê z³ego swego wystêpku nie che³pi³ i nie chlubi³: Decyzja s¹du
³awniczego w sprawie ze Stefanem Krasowskim, 25 wrzeœnia 1646 . . . .
Aby wiecznemi czasy: Testament Eudokii Kuszeliny, 26 stycznia 1666. .
Przed Panem Bogiem odpowie: Kwit s³ug przysiêg³ych w sprawie z
Micha³em Kuszeliczem, 12 kwietnia 1669 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pogrzeb przystojny sprawi³: Atestacja wystawiona Micha³owi Kuszeliczowi, 30 stycznia 1673 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
¯adnym tentacyjom dyjabelskim i ludzkim nie daj¹c miejsca: Testament Ignacego Dubowicza, 24 grudnia 1636 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Klacza bez szacunku: Poœmiertny inwentarz mienia Stefana Lebiedzicza, 27 wrzeœnia 1649 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ludziom Cara JM darowa³, czy zaprzeda³: Protestacja Jana Gilewicza
przeciwko Piotrowi Tulkiewiczowi, 7 czerwca 1657. . . . . . . . . . . . . . . . .
Panie Gielewicz, czarownikiem sam jesteœ: Protestacja Jana Gilewicza przeciwko Szymonowi Romanowiczowi, 27 czerwca 1678 . . . . . . . . . . . . . . .
Siedm ³y¿ek p³askich pod aposto³ami: Poœmiertny inwentarz mienia Anastazji Witkowskiej Janowej Gilewiczowej, 19 paŸdziernika 1684 . . . . . .
Krawiec Mazur: Testament Jêdrzeja Stry¿ewskiego, 26 czerwca 1657 . .
Które ja zakopa³em by³ rêkoma swemi: Testament Bazylego Salcewicza,
22 paŸdziernika 1657 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ani wymówiæ, ani wyprosiæ, ani wykupiæ, ani ¿adnym fortelem i sposobem ujœæ
nie mo¿e: Testament Stefana Karasia, 22 lutego 1684 . . . . . . . . . . . . . . .
Wielkiego karania nie ujdzie: Testament Piotra Troœnicy, 14 stycznia
1653 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bez b³ogos³awieñstwa mnie, rodzica swego: Testament Iwana Szycika Zaleskiego, 22 kwietnia 1644 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bez przew³oki i wielkiego kosztu, uczciwie jednak: Testament Piotra Nonharta, 15 marca 1633 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ale rzecze kto: przeciê by³ barzo sk¹pym i nieuczynnym?: Kazanie
pogrzebowe Jêdrzeja Schönflissiusa dla Piotra Nonharta, 1633 . . . . . . .
Aby chwa³a Bo¿a pomno¿ona by³a: Darowny zapis Halszki Fonlerówny Aleksandrowej Ho³owniny, 9 maja 1648 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przed ludŸmi dobremi: Protestacja Kazimierza Leszkiewicza przeciwko
Cyprianowi Gaw³owickiemu, 26 lutego 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kiedy byli zapowietrzeni w lesie: Poœmiertny inwentarz mienia Sebestiana Lewonowicza, 18 lipca 1640 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdz 0 WSTEP.p65
126. Uchodz¹c plagi i karania Pañskiego: Protestacja Ewy Dziblewskiej przeciwko Matiaszowi Sawaniewskiemu, 28 maja 1654 . . . . . . . . . . . . . . . . .
127. A kocio³ mój w³asny wielki: List-zapis wieczysty Jana Dziblewskiego dla
Matiasza Sawaniewskiego, 6 listopada 1652 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
128. Nie mog¹c sama tam mieszkaæ: List wlewkowy od Ewy Dziblewskiej dany
Jakubowi Migliñskiemu, 6 maja 1654 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
129. Pu³domek opad³y, stary: Kwit intromisyjny dany Jakubowi Migliñskiemu, 13 maja 1654 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
130. Pisarzowi za napisanie dekretów, z³oty jeden: Rejestr wydatków Jana Motowicza na sprawê z Ambro¿ym, tkaczem, 1646 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
131. Oprócz kot³a i bani: Testament Paw³a Kotlika, 12 lutego 1632 . . . . . . . . .
132. Aby o nas dalsze podejŸrzenie nie by³o: Potwierdzenie sprzeda¿y domu
Paw³owej Kotlikowej Janowi Kostromskiemu, 11 maja 1640 . . . . . . . . .
133. Ani wiedzieæ o mnie chcieli: Testament Anny Rejchowiczówny Emplowej, 19 maja 1655 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
134. Dwie dziewki imieniem Anny: Obustronne protestacje Jakuba Szczygielskiego i Andrysa Helmera, 12, 13, 19, 22, 23, 24 marca 1623 . . . . . .
135. Niebezpiecznego zdrowia bêd¹c: Testament Andrysa Helmera, 23 czerwca 1648 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
136. Trzeci podœwinek: Poœmiertny inwentarz mienia Anny Szczygielskiej,
30 listopada 1629 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
137. Niejaka Helena: Protestacja Paw³a Arcimowicza przeciwko ¿onie Helenie, 30 czerwca 1649 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
138. Letnik tatarski mieniony: Inwentarz posagu Cecylii Kostromskiej, 12
lipca 1647 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
139. Rugowaæ siê nie chce upornie: Obustronne protestacje Sebestiana ¯elewicza i Jana Moczewicza, 16 lipca – 11 paŸdziernika 1652 . . . . . . . . . .
140. Potwarzenie gêsi¹ zgubion¹: Obustronne protestacje Cecylii Szymakowskiej Wiñskiej i Jakuba Migliñskiego, 29 paŸdziernika i 2, 12, 20 listopada 1654 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
141. Star³a siê i zjad³a: Testament Jana Baranowskiego, 5 paŸdziernika 1685. .
142. Aby anjo³ Pañski nosi³ go na rêkach swych: Testament Justyny Kostromskiej Janowej Baranowskiej, 28 grudnia 1696 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
143. Nie jest macoch¹ dziatkom swoim: Sprawa miêdzy opiekunami nieboszczyka Stanis³awa Malcewicza krawca a ¿on¹ nieboszczykowsk¹, 2 maja
1642 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
144. Bez szkody dziecinnej: Sprawa opiekunów Malcewicza z Cieszkowskim,
18 lutego 1650 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
145. Z tej izby wyszedszy, naprzeciw izba: Inwentarz Stanis³awa Malcewicza,
7 sierpnia 1650 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
71.
2/9/2009, 11:28 AM
Spis
treœci
WSTÊP
72.
8
David F
rick
Frick
Rozdz 0 WSTEP.p65
XII
V
RZECZY
378
WSTÊP
XVII
U DO RYNK
U ................................... 1
AMKU
YNKU
I
OD ZAMK
380
1.
381
2.
383
384
3.
4.
387
5.
390
6.
392
396
7.
399
8.
401
9.
404
10.
405
11.
12.
408
414
417
13.
14.
419
15.
421
16.
424
Rozdz 0 WSTEP.p65
Dzieciê w pieluszkach bêd¹ce: List ugodliwy miêdzy Piotrem Kwaœnickim i Andrzejem Kosmowskim, 11 listopada 1634 . . . . . . . . . . . . . . . . .
Babce a¿ do lat dziesi¹tka: Sprawa miêdzy Andrzejem Kosmowskim
i Piotrem Kwaœnickim, 8 sierpnia 1636 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Poca³owanie z ob³apieniem: List Korneliusza II Winholda do Dawida
Rendorfa w Wilnie, 2 czerwca 1620 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Andere Örter mehr dar man sie suchen kan: List Korneliusza II Winholda
do Dawida Rendorfa w Wilnie, 18 marca 1621 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Odpowiadam redlichst: List Korneliusza I Winholda do Krszysztofa II
Radziwi³³a, 2 czerwca 1626 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Któremukolwiek z s³ug swych nie zaniechasz rozkazaæ: List Jakuminy Deschampsówny Winholdowej do Krzysztofa II Radziwi³³a, 13 stycznia
1627 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rodzice moi nie pok¹tnie…: List Korneliusza II Winholda do Krzysztofa II Radziwi³³a, 15 czerwca 1633 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jako po wierutnych zdrajcach i odstêpcach do nieprzyjació³ Naszych: Przywilej Jana Kazimierza do dóbr Jana Desausa nadany Marcinowi Jurewiczowi, 4 czerwca 1659 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wyzywaj¹c na comherhaus: Protestacja Jakuba II Desausa przeciwko
Danielowi Hartmanowi, 24 kwietnia 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Co raz i godzina wygl¹daj¹c pos³a: Testament Jakuba II Desausa, 13 listopada 1675 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Galaryja na drwa: Rewizja domu Jarosza Jab³ki, 1636 . . . . . . . . . . . . . .
Izba do najêcia: Conspectio domu Jana Brentella i Cecylii Jab³kówny,
25 marca 1652 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pos³a³ jej godzineczkê szczêœliw¹: Kazanie pogrzebowe Jêdrzeja Schönflissiusa dla Zofii Majerówny, 8 kwietnia 1637 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bêd¹c zel¿ony, zdespektowany i zesromocony: Protestacja Jerzego Grossa
przeciwko Dorocie Zebertowskiej Hrehorowej Tomkowidowej, 2 grudnia 1675 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nie maj¹c przytuliszcza s³usznego w staroœci mej: Testament Andrzeja
Hoffmana, 20 stycznia 1678 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czyni¹c dosyæ testamentowi Pana ojca swego: List kwitacyjny Zuzannie
Nonhartównie Chreptowiczowej i Jerzemu Chreptowiczowi od starszych
i dozorców wileñskiego koœcio³a luterañskiego, 24 czerwca 1635 . . . . . . . .
5
2/9/2009, 11:28 AM
5
7
13
15
17
18
19
23
28
29
34
34
37
40
41
45
Rozdz 0 WSTEP.p65
16
2/9/2009, 11:28 AM
CMYK
Plachta nr 1; kolor:
AB STRA
CT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 609
STRACT
INDEK
S OSOB
OWY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 613
NDEKS
OSOBOWY
LITERA
TURA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591
ITERATURA
SANTRA
UK
A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605
ANTRAUK
UKA
˚ywoty
siedemnastowieczne
ADRESY U PAKNY
SA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583
AKNYSA
WYK
AZ SKRÓTÓW ED
YTORSKICH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589
YKAZ
EDYTORSKICH
Wilnianie
TABLICE GENEALOGICZNE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579
2/13/09
1:02 PM
Page 1
Kolporta¿: tel. 022 55 20 963
e-mail: [email protected]
Spis
rzeczy
WSTÊP
XIII
fontes-Frick- str
Sk³ad, ³amanie, druk i oprawa:
Duo Studio
David F
rick
Frick
Projekt ok³adki:
Maryna Wiœniewska
XVI
553
Editio emendata
200.
556
© by Studium Europy Wschodniej
201.
564
Copyright
© by Przegl¹d Wschodni
202.
565
Copyright
© by David Frick
203.
567
Copyright
204.
570
ISBN 83-923279-2-6
205.
573
David F
rick
Frick
Publikacja dofinansowana przez
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego
Umowa nr 817/DWB/P/2007
206.
Id¹c na górze, schód z balasami: Inwentarz Miko³aja Grzegorzowicza
Kliczewskiego, 29 wrzeœnia 1654 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Moskal, gdy na miasto Wilno nast¹pi³: Testament Miko³aja Grzegorzowicza Kliczewskiego, 8 stycznia 1667 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Solennem protestationem zanoszê na Pani¹ matkê i dobrodziejkê moj¹:
Protestacja Eustachiusza Szperkowicza przeciwko Katarzynie Gaw³owickiej Kliczewskiej, 13 sierpnia 1673 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nie wiem co tu niecnota nasypa³a: Protestacja Eustachiusza Szperkowicza przeciwko Helenie NN, 5 wrzeœnia 1678 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
W którym roz³¹czeniu zostajemy a¿ dotychczas: Testament Maryny Iwanowiczówny Kostrowickiej, 23 paŸdziernika 1668 . . . . . . . . . . . . . . . . .
Natenczas w krajach moskiewskich bêd¹ca: Testament Samuela Matwiejewicza, 19 maja 1657 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kamieni dwa wielkich do siadania ludziom: Konspekcja domu El¿biety
Jusiewiczówny Kadziulowej, 5 paŸdziernika 1682 . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV
146. S³owa p³onne, ¿adnego dowodu nie maj¹ce: Protestacja Piotra Belgi Bandinsza przeciwko Reginie Hanusowej Tribelowej, 22 listopada 1652 . . .
147. Po cudzych k¹tach i gospodach tu³aæ siê musi: Obustronne protestacje
Reginy Weso³ówny Strza³kowskiej i Jacynta Jerzego Strza³kowskiego,
13 i 27 listopada 1654 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
148. Po zruinowaniu i spaleniu przez nieprzyjaciela Moskwicina: Testament
Gertrudy Szulcówny Korneliuszowej Krapoliuszowej, 19 stycznia 1671. .
149. Aby miê nieopatrznego œmieræ opatrzna ¿artko nie zdyba³a: Testament Adama Miko³ajewicza, 17 kwietnia 1639 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
150. Chc¹c mieæ przytulenie g³owy swej przy staroœci mojej: Intromisja Zofii
Ga³ustówny Miko³ajewiczowej, 18 maja 1648 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
151. Nieradne bia³e g³owy u siebie przechowywa: Protestacja Hanny Œliwowskiej i Jadwigi Jakubowej Wederelowej przeciwko Wasylowi Kopaczowi, 9, 11, 13 czerwca 1620 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
152. Aby wody nie szpeci³a: Protestacja Stanis³awa Gryniewicza przeciwko
Mariannie M³odowskiej, 6 kwietnia 1682 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
153. Ludzie powiadaj¹, i¿ p³aktynik: Sprawa miêdzy Andrzejem Jurewiczem
a Piotrem Kowalskim, 11 czerwca 1686 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
154. Za ¿adnego Sasa i ewanjelika: Testament Matysa Lipiñskiego, 25 listopada 1639 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
155. D³ug ten œmiertelnoœci zap³aciæ musiemy: Testament Bart³omieja Jacewicza, 19 lipca 1650 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
156. Binda u niego z jedwabnice: Testament Doroty Paw³ówny Burchackiej,
19 marca 1645 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
157. Na ciele mym œmiertelnym chorob¹ œmierteln¹ z³o¿ona: Testament Anny
Jodkiewiczówny Hanusowej Melerowej, 7 marca 1647 . . . . . . . . . . . . . .
158. Przystojnie, kosztu potrzebnego nie ¿a³uj¹c: Testament Hanusa Melera, 7
listopada 1648 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
159. Rybaczce jednej, na imiê Annie Popielównie: Testament Anny Jodkiewiczówny Hanusowej Melerowej, 7 maja 1649 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
160. Rybiej t³ustoœci beczek szeœæ: Poœmiertny inwentarz mienia Anny Jodkiewiczówny Hanusowej Melerowej, 24 paŸdziernika 1649 . . . . . . . . . . . .
161. S³owy nieprzystojnymi: Obustronne protestacje Wilhelma Polla i Jana
Wallona, 30 kwietnia i 2 maja 1620 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
162. Po porachowaniu moim z cehauzem: Testament Wilhelma Polla, 20 maja
1649. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
427
429
431
435
439
443
444
445
447
449
451
453
455
457
458
460
461
VII OD UL. ZB OROWEJ DO BRAMY SPASKIEJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465
163. Na S¹d straszny przypozywam: Testament Katarzyny Rejchowiczówny
Gierliczowej, 25 kwietnia 1658 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469
Rozdz 0 WSTEP.p65
4
2/13/2009, 10:56 AM
Rozdz 0 WSTEP.p65
13
2/9/2009, 11:28 AM
Rozdz 0 WSTEP.p65
fontes 2
XXXII
Page 3
2/9/2009, 11:28 AM
182. Nie za to, jako ona pomawia: Inkwizycja w sprawie Atanazego Szpirkowicza, 13 czerwca 1689 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
183. Tu bym ju¿ po³owicê serca nie ¿a³owa³: Testament Jana Kukowicza, 8 marca
1666 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
184. Nies³uszny, lubo urzêdowy, jednak niesprawiedliwy inwentarz: Protestacja
Bazylego Filipowicza i innych przeciwko Kazimierzowi Kostrowickiemu, 12 marca 1667 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
185. Impetycyja i przeszkoda od kogo¿kolwiek: Kontrakt Aleksandra Juszkiewicza, 19 lipca 1642 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
186. Bêd¹c my potrzebni sumy pieniêdzy: List przeda¿ny domu z placem Bazylego Twarowskiego Wawrzyñcowi Drzewiñskiemu, 26 marca 1636 . .
187. W nadziejê, ¿e siê mia³ poprawiæ: Protestacja Anastazji Aleksandrowiczówny Orzeszycowej przeciwko Teodorowi Orzeszycowi, 29 listopada 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
188. Jeœli, da Bóg, zez r¹k nieprzyjacielskich powróc¹: List dzielczy Miko³aja i
Wawrzyñca Minkiewiczów, 4 paŸdziernika 1667 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
189. ¯yczliwe ku Cerkwi Bo¿ej przedsiêwziêcie: Konspekcja domu Miko³aja
Minkiewicza, 4 sierpnia 1670 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
190. Wszytkie ubóstwo moje poprzepijawszy i spustoszywszy: Testament Anastazji Polikszanki Dziedziñskiej, 15 marca 1671 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
191. ¯adnej osiad³oœci nie ma, ale tylko komor¹ ¿yje: Protestacja Romana Ko³czana przeciwko Stanis³awowi Dziedziñskiemu, 14 paŸdziernika 1671. .
192. Za Moskwy i po Moskwie: Testament Anastazji Polikszanki Dziedziñskiej, 10 wrzeœnia 1675 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
193. Zw³aszcza w kamienicy mej s¹ pieni¹dze zakopane: Testament Paw³a Sieñczy³y, 26 stycznia [5 lutego] 1661 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
194. Za szczêœliwym wyswobodzeniem swoim: Protestacja Konstantego Iwanowicza Wysockiego przeciwko Grzegorzowi i Gabrielowi Sieñczy³om,
25 stycznia 1679 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
195. Puszczka do tabaki srebrnobia³a: Poœmiertny inwentarz mienia Grzegorza Sieñczy³y, 27 marca 1686 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
196. Od odciêcia tych¿e z justycyi: Wydatki na rok 1680 dla kata wileñskiego
Adama Ostermana, 1680 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
197. Maj¹c przed oczyma niechybny kres i termin pospolity: Testament Akwiliny Stryludzianki Dorofiewiczowej, 24 listopada 1651 . . . . . . . . . . . . . .
198. Ad nefanda wprzódy verba a potym opere udali: Protestacja Samuela
Filipowicza, 17 stycznia 1663. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
199. Maj¹c rodzica rozrzutnego: Testament Samuela Filipowicza, 8 lutego
1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
549
546
543
541
534
532
529
527
525
524
523
520
519
516
514
513
507
505
XV
Page 2
CMYK
Plachta nr 2; kolor:
1:02 PM
XIV
2/13/09
1:02 PM
fontes-Frick- str
15
WSTÊP
Spis
rzeczy
2/13/09
B I B L I OT H ECA E U RO PA E O R I E N TA L I S
fontes-Frick- str
David F
rick
Frick
164. Chowamy ma³ych ¿aczków: Inkwizicja w sprawie napadów na zbór wileñski, 27 maja 1639 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
165. Umyœlnie przeszkadzaj¹c nabo¿eñstwu i chwale Bo¿ej: Protestacja Jana
Gurskiego przeciwko ministrom, 8 paŸdziernika 1639 . . . . . . . . . . . . . .
166. ¯al do ¿alu przydaj¹c: Protestacja Jana Gurskiego przeciwko ministrom,
8 paŸdziernika 1639 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
167. Ró¿ne ha³asy, wo³ania, tumulty: Protestacja Abrahama Woyny przeciwko ministrom, 8 paŸdziernika 1639 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
168. Dla obelgi Pannon zakonnym: Protestacja Benedykty Lesiewskiej przeciwko ministrom, 8 paŸdziernika 1639 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
169. Blisko przyleg³y, jeno przez ulicê: Protestacja Benedykty Lesiewskiej przeciwko ministrom, 8 paŸdziernika 1639 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
170. Kto by tego zawieruchu by³ aktorem: Inkwizycja w sprawie strzelania do
Koœcio³a Œw. Micha³a, 10 paŸdziernika 1639 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
171. ¯ywnoœæ im od rodziców przys³an¹ u bram odbieraj¹: Protestacja Melchiora Schmellinga przeciwko Katarzynie Przypkowskiej i Józefowi Pietkiewiczowi, 31 marca 1640 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
172. W klekotki ko³ataæ kazali: Protestacja Melchiora Schmellinga przeciwko ministrom, 13 kwietnia 1640 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
173. Te i inne wystêpki: Protestacja Jana Wizborowicza przeciwko kalwinistom, 23 stycznia 1641 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
174. Nic z tych rzeczy nie widzia³ ani s³ysza³: Kwit relacyjny Stefana Gromackiego, 25 wrzeœnia 1646 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
175. £aŸnia publiczna do szpitala Œwiêtego Spasa przynale¿¹ca: Kontrakt Aleksandra Ihnatowicza, 26 czerwca 1677 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
176. Sk¹d wielkie periculum incendii: Protestacja Marka Szymkiewicza przeciwko Paw³owi Ci¿ewskiemu, 16 marca 1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
177. Studenci, pauperzy i inni ludzie luŸni: Rota Prokopa Chankiewicza, 7 marca
1687 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
178. Nie mo¿e wyrównaæ mêskiej pracy i pieczo³owaniu: Testament Anny Sofronowiczówny Omelianowiczowej, 13 maja 1664 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
179. Dom drzewiany i ³aŸnia publiczna: Testament Krystyny Nacewiczowej,
5 grudnia 1652 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
VIII OD UL. BAK
SZT
A DO BRAMY SUB
OCZ
AKSZT
SZTA
UBOCZ
473
475
476
477
478
479
481
Wilnianie
483
485
˚ywoty
siedemnastowieczne
487
488
489
491
492
493
Opracowa∏, wst´pem
i komentarzami opatrzy∏
495
David Frick
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497
180. Wymierzenie strza³y, œcis³y zwi¹zek cia³a mego z dusz¹ rozcinaj¹cej: Testament Matysa Zawistowskiego, 18 czerwca 1633 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502
181. Oprócz kontusza lisami podszytego: Testament Stanis³awa Misiukiewicza, 29 kwietnia 1687 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504
2
Rozdz 0 WSTEP.p65
14
2/9/2009, 11:28 AM
WARSZAWA 2008
Rozdz 0 WSTEP.p65
15
2/9/2009, 11:28 AM
Spis
rzeczy
WSTÊP
XV
fontes-Frick- str
2/13/09
1:02 PM
B I B L I OT H ECA E U RO PA E O R I E N TA L I S
549
546
543
541
534
532
529
527
525
524
523
520
519
516
514
513
507
505
David F
rick
Frick
fontes 2
182. Nie za to, jako ona pomawia: Inkwizycja w sprawie Atanazego Szpirkowicza, 13 czerwca 1689 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
183. Tu bym ju¿ po³owicê serca nie ¿a³owa³: Testament Jana Kukowicza, 8 marca
1666 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
184. Nies³uszny, lubo urzêdowy, jednak niesprawiedliwy inwentarz: Protestacja
Bazylego Filipowicza i innych przeciwko Kazimierzowi Kostrowickiemu, 12 marca 1667 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
185. Impetycyja i przeszkoda od kogo¿kolwiek: Kontrakt Aleksandra Juszkiewicza, 19 lipca 1642 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
186. Bêd¹c my potrzebni sumy pieniêdzy: List przeda¿ny domu z placem Bazylego Twarowskiego Wawrzyñcowi Drzewiñskiemu, 26 marca 1636 . .
187. W nadziejê, ¿e siê mia³ poprawiæ: Protestacja Anastazji Aleksandrowiczówny Orzeszycowej przeciwko Teodorowi Orzeszycowi, 29 listopada 1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
188. Jeœli, da Bóg, zez r¹k nieprzyjacielskich powróc¹: List dzielczy Miko³aja i
Wawrzyñca Minkiewiczów, 4 paŸdziernika 1667 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
189. ¯yczliwe ku Cerkwi Bo¿ej przedsiêwziêcie: Konspekcja domu Miko³aja
Minkiewicza, 4 sierpnia 1670 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
190. Wszytkie ubóstwo moje poprzepijawszy i spustoszywszy: Testament Anastazji Polikszanki Dziedziñskiej, 15 marca 1671 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
191. ¯adnej osiad³oœci nie ma, ale tylko komor¹ ¿yje: Protestacja Romana Ko³czana przeciwko Stanis³awowi Dziedziñskiemu, 14 paŸdziernika 1671. .
192. Za Moskwy i po Moskwie: Testament Anastazji Polikszanki Dziedziñskiej, 10 wrzeœnia 1675 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
193. Zw³aszcza w kamienicy mej s¹ pieni¹dze zakopane: Testament Paw³a Sieñczy³y, 26 stycznia [5 lutego] 1661 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
194. Za szczêœliwym wyswobodzeniem swoim: Protestacja Konstantego Iwanowicza Wysockiego przeciwko Grzegorzowi i Gabrielowi Sieñczy³om,
25 stycznia 1679 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
195. Puszczka do tabaki srebrnobia³a: Poœmiertny inwentarz mienia Grzegorza Sieñczy³y, 27 marca 1686 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
196. Od odciêcia tych¿e z justycyi: Wydatki na rok 1680 dla kata wileñskiego
Adama Ostermana, 1680 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
197. Maj¹c przed oczyma niechybny kres i termin pospolity: Testament Akwiliny Stryludzianki Dorofiewiczowej, 24 listopada 1651 . . . . . . . . . . . . . .
198. Ad nefanda wprzódy verba a potym opere udali: Protestacja Samuela
Filipowicza, 17 stycznia 1663. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
199. Maj¹c rodzica rozrzutnego: Testament Samuela Filipowicza, 8 lutego
1663 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
XIV
Page 3
1:02 PM
Page 2
164. Chowamy ma³ych ¿aczków: Inkwizicja w sprawie napadów na zbór wileñski, 27 maja 1639 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
165. Umyœlnie przeszkadzaj¹c nabo¿eñstwu i chwale Bo¿ej: Protestacja Jana
Gurskiego przeciwko ministrom, 8 paŸdziernika 1639 . . . . . . . . . . . . . .
166. ¯al do ¿alu przydaj¹c: Protestacja Jana Gurskiego przeciwko ministrom,
8 paŸdziernika 1639 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
167. Ró¿ne ha³asy, wo³ania, tumulty: Protestacja Abrahama Woyny przeciwko ministrom, 8 paŸdziernika 1639 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
168. Dla obelgi Pannon zakonnym: Protestacja Benedykty Lesiewskiej przeciwko ministrom, 8 paŸdziernika 1639 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
169. Blisko przyleg³y, jeno przez ulicê: Protestacja Benedykty Lesiewskiej przeciwko ministrom, 8 paŸdziernika 1639 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
170. Kto by tego zawieruchu by³ aktorem: Inkwizycja w sprawie strzelania do
Koœcio³a Œw. Micha³a, 10 paŸdziernika 1639 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
171. ¯ywnoœæ im od rodziców przys³an¹ u bram odbieraj¹: Protestacja Melchiora Schmellinga przeciwko Katarzynie Przypkowskiej i Józefowi Pietkiewiczowi, 31 marca 1640 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
172. W klekotki ko³ataæ kazali: Protestacja Melchiora Schmellinga przeciwko ministrom, 13 kwietnia 1640 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
173. Te i inne wystêpki: Protestacja Jana Wizborowicza przeciwko kalwinistom, 23 stycznia 1641 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
174. Nic z tych rzeczy nie widzia³ ani s³ysza³: Kwit relacyjny Stefana Gromackiego, 25 wrzeœnia 1646 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
175. £aŸnia publiczna do szpitala Œwiêtego Spasa przynale¿¹ca: Kontrakt Aleksandra Ihnatowicza, 26 czerwca 1677 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
176. Sk¹d wielkie periculum incendii: Protestacja Marka Szymkiewicza przeciwko Paw³owi Ci¿ewskiemu, 16 marca 1676 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
177. Studenci, pauperzy i inni ludzie luŸni: Rota Prokopa Chankiewicza, 7 marca
1687 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
178. Nie mo¿e wyrównaæ mêskiej pracy i pieczo³owaniu: Testament Anny Sofronowiczówny Omelianowiczowej, 13 maja 1664 . . . . . . . . . . . . . . . . . .
179. Dom drzewiany i ³aŸnia publiczna: Testament Krystyny Nacewiczowej,
5 grudnia 1652 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2/13/09
CMYK
Plachta nr 2; kolor:
XXXII
fontes-Frick- str
473
475
476
477
478
479
481
Wilnianie
483
485
˚ywoty
siedemnastowieczne
487
488
489
491
492
Opracowa∏, wst´pem
i komentarzami opatrzy∏
493
David Frick
495
VIII OD UL. BAK
SZT
A DO BRAMY SUB
OCZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497
AKSZT
SZTA
UBOCZ
180. Wymierzenie strza³y, œcis³y zwi¹zek cia³a mego z dusz¹ rozcinaj¹cej: Testament Matysa Zawistowskiego, 18 czerwca 1633 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502
181. Oprócz kontusza lisami podszytego: Testament Stanis³awa Misiukiewicza, 29 kwietnia 1687 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504
2
Rozdz 0 WSTEP.p65
14
WARSZAWA 2008
2/9/2009, 11:28 AM
Rozdz 0 WSTEP.p65
16
2/9/2009, 11:28 AM
CMYK
Plachta nr 1; kolor:
INDEK
S OSOB
OWY
NDEKS
OSOBOWY
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 613
SANTRA
UK
A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605
ANTRAUK
UKA
CT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 609
STRACT
AB STRA
WYK
AZ SKRÓTÓW ED
YTORSKICH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589
YKAZ
EDYTORSKICH
TURA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591
ITERATURA
LITERA
TABLICE GENEALOGICZNE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579
SA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583
AKNYSA
ADRESY U PAKNY
200. Id¹c na górze, schód z balasami: Inwentarz Miko³aja Grzegorzowicza
Kliczewskiego, 29 wrzeœnia 1654 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
201. Moskal, gdy na miasto Wilno nast¹pi³: Testament Miko³aja Grzegorzowicza Kliczewskiego, 8 stycznia 1667 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
202. Solennem protestationem zanoszê na Pani¹ matkê i dobrodziejkê moj¹:
Protestacja Eustachiusza Szperkowicza przeciwko Katarzynie Gaw³owickiej Kliczewskiej, 13 sierpnia 1673 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
203. Nie wiem co tu niecnota nasypa³a: Protestacja Eustachiusza Szperkowicza przeciwko Helenie NN, 5 wrzeœnia 1678 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
204. W którym roz³¹czeniu zostajemy a¿ dotychczas: Testament Maryny Iwanowiczówny Kostrowickiej, 23 paŸdziernika 1668 . . . . . . . . . . . . . . . . .
205. Natenczas w krajach moskiewskich bêd¹ca: Testament Samuela Matwiejewicza, 19 maja 1657 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
206. Kamieni dwa wielkich do siadania ludziom: Konspekcja domu El¿biety
Jusiewiczówny Kadziulowej, 5 paŸdziernika 1682 . . . . . . . . . . . . . . . . .
XVI
˚ywoty
siedemnastowieczne
Wilnianie
573
570
567
565
564
556
553
David F
rick
Frick
2/13/09
1:02 PM
Page 1
IV
fontes-Frick- str
David F
rick
Frick
ISBN 83-923279-2-6
Copyright © by David Frick
© by Przegl¹d Wschodni
Copyright
Copyright
©
XIII
WSTÊP
Spis
rzeczy
Publikacja dofinansowana przez
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego
Umowa nr 817/DWB/P/2007
146. S³owa p³onne, ¿adnego dowodu nie maj¹ce: Protestacja Piotra Belgi Bandinsza przeciwko Reginie Hanusowej Tribelowej, 22 listopada 1652 . . .
147. Po cudzych k¹tach i gospodach tu³aæ siê musi: Obustronne protestacje
Reginy Weso³ówny Strza³kowskiej i Jacynta Jerzego Strza³kowskiego,
13 i 27 listopada 1654 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
148. Po zruinowaniu i spaleniu przez nieprzyjaciela Moskwicina: Testament
Gertrudy Szulcówny Korneliuszowej Krapoliuszowej, 19 stycznia 1671. .
149. Aby miê nieopatrznego œmieræ opatrzna ¿artko nie zdyba³a: Testament Adama Miko³ajewicza, 17 kwietnia 1639 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
150. Chc¹c mieæ przytulenie g³owy swej przy staroœci mojej: Intromisja Zofii
Ga³ustówny Miko³ajewiczowej, 18 maja 1648 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
151. Nieradne bia³e g³owy u siebie przechowywa: Protestacja Hanny Œliwowskiej i Jadwigi Jakubowej Wederelowej przeciwko Wasylowi Kopaczowi, 9, 11, 13 czerwca 1620 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
152. Aby wody nie szpeci³a: Protestacja Stanis³awa Gryniewicza przeciwko
Mariannie M³odowskiej, 6 kwietnia 1682 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
153. Ludzie powiadaj¹, i¿ p³aktynik: Sprawa miêdzy Andrzejem Jurewiczem
a Piotrem Kowalskim, 11 czerwca 1686 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
154. Za ¿adnego Sasa i ewanjelika: Testament Matysa Lipiñskiego, 25 listopada 1639 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
155. D³ug ten œmiertelnoœci zap³aciæ musiemy: Testament Bart³omieja Jacewicza, 19 lipca 1650 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
156. Binda u niego z jedwabnice: Testament Doroty Paw³ówny Burchackiej,
19 marca 1645 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
157. Na ciele mym œmiertelnym chorob¹ œmierteln¹ z³o¿ona: Testament Anny
Jodkiewiczówny Hanusowej Melerowej, 7 marca 1647 . . . . . . . . . . . . . .
158. Przystojnie, kosztu potrzebnego nie ¿a³uj¹c: Testament Hanusa Melera, 7
listopada 1648 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
159. Rybaczce jednej, na imiê Annie Popielównie: Testament Anny Jodkiewiczówny Hanusowej Melerowej, 7 maja 1649 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
160. Rybiej t³ustoœci beczek szeœæ: Poœmiertny inwentarz mienia Anny Jodkiewiczówny Hanusowej Melerowej, 24 paŸdziernika 1649 . . . . . . . . . . . .
161. S³owy nieprzystojnymi: Obustronne protestacje Wilhelma Polla i Jana
Wallona, 30 kwietnia i 2 maja 1620 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
162. Po porachowaniu moim z cehauzem: Testament Wilhelma Polla, 20 maja
1649. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
by Studium Europy Wschodniej
Editio emendata
Projekt ok³adki:
Maryna Wiœniewska
Sk³ad, ³amanie, druk i oprawa:
Duo Studio
Kolporta¿: tel. 022 55 20 963
e-mail: [email protected]
427
429
431
435
439
443
444
445
447
449
451
453
455
457
458
460
461
VII OD UL. ZB OROWEJ DO BRAMY SPASKIEJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465
163. Na S¹d straszny przypozywam: Testament Katarzyny Rejchowiczówny
Gierliczowej, 25 kwietnia 1658 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469
Rozdz 0 WSTEP.p65
4
2/13/2009, 10:56 AM
Rozdz 0 WSTEP.p65
13
2/9/2009, 11:28 AM