Prezentacja: Departament Polityki Migracyjnej MSW.

Przedstawienie systemu instytucjonalnoprawnego przeciwdziałania zjawisku handlu
ludźmi w Polsce, zjawisko handlu ludźmi
Oprac. na potrzeby Konferencji
„Handel dziećmi w Polsce – ochrona i wsparcie małoletnich ofiar
20 września 2012
Struktura prezentacji:
q Zarys zjawiska
q Struktury zaangażowane w przeciwdziałanie handlowi
ludźmi
q Podstawowe regulacje prawne
q Wsparcie dla ofiar gwarantowane przez Ministerstwo
Spraw Wewnętrznych
Charakterystyka zjawiska
q Nasilenie przestępstwa handlu ludźmi na pocz. lat 90.
q Początkowo Polska jako kraj pochodzenia ofiar – kobiet wykorzystywanych do
pracy w prostytucji w Europie Zach. (RFN, Holandia)
q Obecnie:
q kraj pochodzenia
q kraj tranzytowy – rejon, przez który odbywa się transfer ofiar z Europy Wsch.
i Azji do Europy Zach.
q kraj docelowy – ofiary, pochodzące głównie z Ukrainy, Białorusi, Bułgarii,
Rumunii, ale także coraz częściej z krajów azjatyckich są eksploatowane na
terytorium Polski
q Handel wewnętrzny (eksploatacja Polaków w Polsce)
q Główne kierunki zmian: nasilenie zjawiska handlu ludźmi do pracy przymusowej,
do działalności kryminalnej; wykorzystywanie dzieci do żebrania i seksualnie,
praktyki niewolnictwa domowego
q Zjawisko słabo identyfikowane, a przez to trudne do oszacowania
Formy wykorzystania
qwykorzystanie seksualne i zmuszanie do
prostytucji
qpraca przymusowa
qzmuszanie do żebrania
qzmuszanie do popełniania przestępstw
qniewolnictwo domowe
qhandel dziećmi
qhandel organami
Grupy społeczne zagrożone handlem ludźmi
q osoby małoletnie (dzieci i nastolatki)
q osoby znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej
q osoby poszukujące pracy za granicą (bez znajomości języka, prawa
i kultury kraju, w którym się znalazły)
q KAŻDY!!!
Polacy mają bardzo powierzchowna wiedzę o handlu ludźmi.
Z przeprowadzonego w lutym 2010 r. przez TNS OBOP badania opinii
publicznej wynika, że 36 % osób objętych badaniem w ogóle nie dostrzega
faktu, że zjawisko to może występować na terenie naszego kraju. Jedna
czwarta respondentów nie wiedziała co zrobić, aby bezpiecznie
zorganizować wyjazd za granicę. Tylko 34% badanych sprawdziłoby, czy
firma, w której mają pracować za granicą istnieje, a zaledwie 22% osób
sprawdziłoby, czy agencja zatrudnienia oferująca pracę działa legalnie.
Profil ofiary handlu ludźmi – na podst. analizy
funkcjonowania KCIK 04.2009 – 12.2010
•
•
•
•
•
•
•
•
cechy społeczno-demograficzne – młode kobiety i nastolatki (17 – 30 lat); Polki – niezamężne,
bezdzietne, wykształcenie średnie; Cudzoziemki – posiadające dzieci i rodziny w krajach
pochodzenia, wykształcenie podstawowe.
motywy podjęcia decyzji o wyjeździe – kwestie materialne, dodatkowo trudna sytuacja rodzinna;
sporadycznie poszukiwanie przygód, ciekawość świata, zawarcie związku małżeńskiego
mechanizm rekrutacji: kraj/region pochodzenia ofiary; obietnica pracy; kontakt bezpośredni lub
za pośrednictwem; rekruter jako osoba zupełnie obca lub tzw. ”znajomy”; mężczyzna lub
mężczyzna we współpracy z kobietą
transport: w pełni zapewniony i zorganizowany (dokumenty podróży, środek lokomocji)
formy wykorzystania: eksploatacja seksualna w prostytucji, do pornografii, wykorzystanie do
pracy (niewolniczej), do żebrania
formy przymusu: przemoc (fizyczna, psychiczna) również na tle seksualnym, groźby, szantaż,
okaleczenia, zobowiązanie do spłaty długu, delegalizacja pobytu
uwolnienie od sprawców (?): ucieczki samodzielne lub przy pomocy osób trzecich, zakończenie
kontraktu (pozorna zgoda sprawcy); interwencja organów ścigania
potrzeby ofiar: wsparcie interwencyjne, psychologiczne, uregulowanie sytuacji prawnej,
powrót do domu; aktywizacja zawodowa; poradnictwo prawne;
q 2001 - program RP- Czechy- ONZ → opracowanie krajowej strategii
zwalczania i zapobiegania handlowi ludźmi
q 2003 - zatwierdzenie przez RM Krajowego Programu Zwalczania
i Zapobiegania Handlowi Ludźmi – harmonogram działań dla
jednostek administracji rządowej we współpracy z NGO
q zadania w zakresie tzw. „3p”: prevention – protection – prosecution:
– upowszechnienie wiedzy nt. zjawiska wśród potencjalnych ofiar,
przedstawicieli instytucji udzielających im pomocy oraz instytucji
odpowiedzialnych za ściganie handlu ludźmi;
– wzbogacenie oferty i podniesienie standardu działań służących
wsparciu ofiar;
– poprawa skuteczności działań instytucji odpowiedzialnych
za ściganie handlu ludźmi poprzez doskonalenie narzędzi
prawnych, struktur oraz wdrażanie najlepszych praktyk.
Rozwiązania systemowe
q Krajowy Plan Działań przeciwko Handlowi Ludźmi
q 2-letni program rządowy aprobowany przez Radę Ministrów, nakładający
zadania w zakresie zwalczania handlu ludźmi na poszczególne instytucje
administracji rządowej;
q kontynuacja „krajowych programów zwalczania i zapobiegania handlowi
ludźmi”, realizowanych od września 2003 r.;
q główny cel: stworzenie warunków koniecznych dla skutecznego
przeciwdziałania i zwalczania handlu ludźmi w Polsce oraz wsparcia ofiar
tego przestępstwa
q realizacja zadań w zakresie
q prewencji (upowszechnienie wiedzy nt. zjawiska wśród potencjalnych ofiar,
przedstawicieli instytucji udzielających im pomocy oraz instytucji
odpowiedzialnych za ściganie przestępstwa handlu ludźmi)
q ścigania (poprawa skuteczności działań instytucji odpowiedzialnych za ściganie
przestępstwa handlu ludźmi poprzez doskonalenie narzędzi prawnych, struktur
oraz wdrażanie najlepszych praktyk)
q ochrony ofiar (wzbogacenie oferty i podniesienie standardu działań służących
wsparciu ofiar handlu ludźmi)
q coroczne sprawozdania przedstawiane Prezesowi Rady Ministrów
Rozwiązania systemowe
q międzyresortowy Zespół do Spraw Zwalczania i Zapobiegania
Handlowi Ludźmi
powołany Zarządzeniem Prezesa RM 8 marca 2004 r.
organ opiniodawczo – doradczy Prezesa RM
pod przewodnictwem Sekretarz Stanu w MSW
skład Zespołu: członkowie MSW, KGP, KGSG, UdsC, MEN, MPiPS, MSZ, MS,
MZ, od 2011 r. BPRT, od 2012 roku ABW i MAiC
q instytucje zaproszone: GIP, PG, KPRM, KSSiP, Biuro Rzecznika Praw
Obywatelskich, Biuro Rzecznika Praw Dziecka oraz organizacje
międzynarodowe (IOM), a także pozarządowe (Caritas Polska, Centrum Pomocy
Prawnej im. H. Nieć, Fundacja Dzieci Niczyje, Fundacja La Strada, ITAKA –
Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych, Stowarzyszenie Po-MOC dla Kobiet i
Dzieci im. Marii Niepokalanej)
q
q
q
q
q Grupa Robocza – bieżąca wymiana informacji na poziomie ekspertów
q Grupy eksperckie – ds. prewencji/ofiar HL/ małoletnich ofiar HL
q Zespół ds. Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi w DPM MSW
Instytucje zaangażowane w system zwalczania
i zapobiegania handlowi ludźmi
Policja
Straż
Graniczna
Prokuratura
Inspekcja
Pracy
q Centralny Zespół dw. z Handlem Ludźmi CBŚ KGP (wrzesień 2006 r.)
q etatowe Zespoły dw. z Handlem Ludźmi w Wydz. Kryminalnych
KWP/KSP
q nieetatowi funkcjonariusze w wydziałach zamiejscowych CBŚ
q Zespół do spraw stałego monitoringu i koordynacji działań Straż
Granicznej w zakresie zapobiegania i zwalczania przestępstwa
handlu ludźmi w KGSG (lipiec 2008 r.)
q nieetatowi koordynatorzy w Wydz. Operacyjno-Śledczych w Oddz.
SG
q Prokurator – koordynator ds. handlu ludźmi w Dep. ds.
Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji PG
q prokuratorzy – konsultanci ds. handlu ludźmi w PA
porozumienie między Komendantem Głównym Straży Granicznej a
Głównym Inspektorem Pracy
Instytucje zaangażowane w system wsparcia
ofiar handlu ludźmi
Wojewodowie
q Krajowa sieć konsultantów wojewódzkich ds. wsparcia
ofiar handlu ludźmi – wydz. polityki społecznej w Urzędach
Wojewódzkich
Ø zadanie wojewody – koordynowanie w ramach systemu
pomocy społecznej, działań w zakresie zapobiegania
handlowi ludźmi oraz wsparcia udzielanego ofiarom handlu
ludźmi (art. 22 pkt. 15 ustawy o pomocy społecznej)
MSZ
q za pośrednictwem konsulatów
Organizacje
pozarządowe
q Fundacja przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu La Strada
q Stowarzyszenie Po-MOC dla Kobiet i Dzieci im. Marii
Niepokalanej
q ITAKA – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych
q Fundacja Dzieci Niczyje
Organizacje
między –
narodowe
q Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji (IOM)
Regulacje prawne
dotyczące handlu ludźmi
w Polsce
Ochrona ofiar handlu ludźmi w świetle
międzynarodowych regulacji prawnych
q Konwencja w sprawie zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji
q Protokół o zapobieganiu, zwalczaniu oraz karaniu za handel ludźmi, w szczególności
kobietami i dziećmi, uzupełniający Konwencję NZ przeciwko międzynarodowej
przestępczości zorganizowanej
q Protokół fakultatywny do Konwencji o prawach dziecka w sprawie handlu dziećmi,
dziecięcej prostytucji i dziecięcej pornografii
q Konwencja RE w sprawie działań przeciwko handlowi ludźmi
q Dyrektywa Rady Unii Europejskiej (2004/81/WE) z dn. 29 kwietnia 2004 r. w
sprawie dokumentu pobytowego wydawanego obywatelom państw trzecich,
którzy są ofiarami handlu ludźmi lub wcześniej byli przedmiotami działań
ułatwiających nielegalną imigrację, którzy współpracują z właściwymi
organami
q Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (2011/36/UE) z dn. 5 kwietnia 2011
r. w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania tego procederu oraz
ochrony ofiar, zastępująca decyzję ramową Rady (2002/629/WSiSW)
8 września 2010 r. weszła w życie nowelizacja kodeksu karnego
wprowadzająca definicję handlu ludźmi (§22 art. 115 k.k.).
Opracowana na podstawie aktów prawa międzynarodowego:
q- Protokołu o zapobieganiu, zwalczaniu oraz karaniu za handel ludźmi,
w szczególności kobietami i dziećmi,
uzupełniającego Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej
przestępczości zorganizowanej, przyjętego przez Zgromadzenie Ogólne Narodów
Zjednoczonych dnia 15 listopada 2000 r., ratyfikowanego przez Polskę
w dniu 26 września 2003 r. (tzw. Protokół z Palermo);
q- Decyzji ramowej Rady Unii Europejskiej (2002/629/WSiSW) z dnia 19 lipca 2002 r.
w sprawie zwalczania handlu ludźmi;
q- Konwencji Rady Europy w sprawie działań przeciwko handlowi ludźmi
z dnia 16 maja 2005 r. (konwencja weszła w życie w stosunku do Polski
dnia 1 marca 2009 r.).
Definicja handlu ludźmi (art. 115 § 22 kk)
zachowanie
sprawcy
metody
i
środki
cel
formy
wykorzystania
„Handlem ludźmi jest werbowanie, transport, dostarczanie, przekazywanie,
przechowywanie lub przyjmowanie osoby z zastosowaniem:
1.
2.
3.
4.
przemocy lub groźby bezprawnej,
uprowadzenia,
podstępu,
wprowadzenia w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności
do należytego pojmowania przedsiębranego działania,
5. nadużycia stosunku zależności, wykorzystania krytycznego położenia lub
stanu bezradności,
6. udzielenia albo przyjęcia korzyści majątkowej lub osobistej albo
jej obietnicy osobie sprawującej opiekę lub nadzór nad inną osobą
– w celu jej wykorzystania, nawet za jej zgodą, w szczególności
w prostytucji,
w pornografii lub innych formach seksualnego wykorzystania,
w pracy lub usługach o charakterze przymusowym,
w żebractwie,
w niewolnictwie lub innych formach wykorzystania poniżających godność człowieka lub
w celu pozyskania komórek, tkanek lub narządów wbrew przepisom ustawy.
dzieci
Jeżeli zachowanie sprawcy dotyczy małoletniego, stanowi ono handel ludźmi,
nawet gdy nie zostały użyte metody lub środki wymienione w pkt 1 – 6”.
Art. 189a. k.k.
§ 1. Kto dopuszcza się handlu ludźmi,
podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.
§ 2. Kto czyni przygotowania do popełnienia przestępstwa określonego
w § 1, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Handel ludźmi to zbrodnia zakładająca:
q Wielość działań przestępczych
q Różnorodność metod, jakimi mogą posłużyć się przestępcy, aby
nakłonić ofiarę do posłuszeństwa
q Charakter przestępczy działań, nawet jeśli ofiara wyraziła zgodę na
swój udział w transakcji
q Różnorodność form wykorzystania drugiego człowieka
q W przypadku ofiar małoletnich ograniczenie kwalifikacji prawnej
czynu sprawcy do celu jego działań
Inne przestępstwa powiązane z handlem ludźmi:
art. 8
przepisów
wprowadzających k.k.
q
spowodowanie oddania innej osoby
w stan niewolnictwa
lub utrzymywanie innej osoby w tym stanie
albo uprawianie handlu niewolnikami
(k.p.w. od lat 3).
Przestępstwa przeciwko wolności popełniane w
związku
z handlem ludźmi:
art. 189 k.k.
q bezprawne pozbawienie wolności
(k.p.w. 3 mies. - 5 lat).
- dłużej niż 7 dni (k.p.w. 1 - 10 lat).
- połączone ze szczególnym udręczeniem (k.p.w. od 3 lat)
art. 191 k.k.
q stosowanie przemocy lub groźby bezprawnej
w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania,
zaniechania lub znoszenia (k.p.w. do lat 3).
- w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności
(k.p.w. 3 mies. - 5 lat).
Związek handlu ludźmi
z innymi przestępstwami na tle seksualnym:
art. 203 k.k.
q doprowadzenie innej osoby do uprawiania prostytucji
z użyciem przemocy, groźby bezprawnej, podstępu
lub z wykorzystaniem stosunku zależności
lub krytycznego położenia (k.p.w. 1 - 10 lat).
art. 204 § 1 k.k.
q stręczycielstwo (nakłanianie innej osoby do uprawiania
prostytucji w celu osiągnięcia korzyści majątkowej)
q lub jej to ułatwianie (kuplerstwo)
w celu osiągnięcia korzyści majątkowej - k.p.w. do lat 3.
art. 204 § 2 k.k.
q sutenerstwo (czerpanie korzyści majątkowych z uprawiania
prostytucji przez inną osobę) - k.p.w. do lat 3.
art. 204 § 3 k.k.
q jeżeli pokrzywdzony jest osobą małoletnią…
(k.p.w. 1 - 10 lat).
Ochrona ofiar handlu ludźmi w świetle
przepisów prawa krajowego
I.
Kodeks postępowania karnego – Ochrona ofiar handlu ludźmi w
ramach prowadzonych czynności procesowych z ich udziałem
II.
Ustawa o cudzoziemcach – Legalizacja pobytu ofiar handlu ludźmi na
terytorium Polski
III.
Ustawa o pomocy społecznej –Udzielanie pomocy społecznej
ofiarom handlu ludźmi
IV.
Trwałe praktyki w zakresie udzielania pomocy ofiarom oraz
potencjalnym ofiarom handlu ludźmi (zadania realizowane przez
organizacje pozarządowe i międzynarodowe na podstawie
porozumień zawartych z Ministerstwem SW)
I. Kodeks postępowania karnego – Ochrona ofiar
handlu ludźmi w ramach prowadzonych czynności
procesowych z ich udziałem
§ prawo do informacji – w tym również na temat możliwości legalizacji pobytu na
terytorium RP oraz możliwości otrzymania pomocy w ramach polskiego systemu
wsparcia i ochrony ofiar handlu ludźmi
§ prawo do bezpieczeństwa i ochrony:
§
§
§
§
§
możliwość
możliwość
możliwość
możliwość
możliwość
zastrzeżenia danych adresowych
złożenia zeznań bez obecności oskarżonego
wyłączenia jawności rozprawy
otrzymania z urzędu statusu świadka anonimowego
otrzymania bezpośredniej ochrony policji
§ prawo do występowania w charakterze oskarżyciela posiłkowego
§ prawo do korzystania ze wsparcia przedstawiciela społecznego
§ prawo do odszkodowania i zadośćuczynienia
II. Ustawa o cudzoziemcach – Legalizacja pobytu
ofiar handlu ludźmi na terytorium Polski
§
prawo do „czasu na zastanowienie”
art. 53a ust 2 pkt 4: „Zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony można udzielić
cudzoziemcowi, który przebywa na terytorium RP nielegalnie, jeżeli organ właściwy do
prowadzenia postępowania w sprawie zwalczania handlu ludźmi stwierdza, że cudzoziemiec
jest prawdopodobnie ofiarą handlu ludźmi w rozumieniu decyzji ramowej Rady z dn. 19 lipca
2002 r. w sprawie zwalczania handlu ludźmi”
„czas do namysłu” – 3-miesięczny okres, w trakcie którego cudzoziemiec
zidentyfikowany jako ofiara handlu ludźmi, może zalegalizować swój pobyt w
Polsce (w przypadku gdy przebywa nielegalnie), ma prawo do pomocy społecznej
oraz opieki organizacji pozarządowej w ramach Programu wsparcia i ochrony
ofiary/świadka handlu ludźmi, mając jednocześnie czas na podjęcie decyzji o
współdziałaniu z organami ścigania.
§
prawo do legalizacji pobytu w przypadku podjęcia współpracy z organami
ścigania
art. 53 ust 1 pkt 15: „Zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udziela się
cudzoziemcowi, który jest ofiarą handlu ludźmi w rozumieniu decyzji ramowej Rady z dn. 19
lipca 2002 r. w sprawie zwalczania handlu ludźmi i spełnia łącznie następujące warunki:
a) przebywa na terytorium RP
b) podjął współpracę z organem właściwym do prowadzenia postępowania w sprawie
zwalczania handlu ludźmi,
c) zerwał kontakty z osobami podejrzanymi o popełnienie czynów zabronionych
związanych z handlem ludźmi.
III. Ustawa o pomocy społecznej –Udzielanie
pomocy społecznej ofiarom handlu ludźmi
• prawo do pomocy społecznej
art. 7 pkt. 7a : „Pomocy społecznej udziela się osobom i ich rodzinom w szczególności z
powodu potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi”
O uzyskanie takiej pomocy mogą ubiegać się osoby (ofiary handlu ludźmi), które są uprawnione
do korzystania z pomocy społecznej tj.
a) obywatele polscy oraz cudzoziemcy legalnie przebywający na terytorium RP (art. 5
ustawy). Zakres pomocy jest ustalany na podstawie rozeznanych przez pracownika socjalnego
potrzeb osoby ubiegającej się o pomoc (wywiad w tym wywiad środowiskowy).
b) cudzoziemcy legalizujący pobyt na podstawie przyznanego im statusu ofiary handlu
ludźmi (art. 5a ustawy pomocy społecznej „Prawo do świadczeń w formie interwencji
kryzysowej, schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania oraz zasiłku celowego przysługuje
cudzoziemcom, o których mowa w art. 53a ust 2 pkt 4 oraz art. 53 ust 1 pkt 15 ustawy o
cudzoziemcach”).
Pomoc ta jest przyznawana na podstawie zaświadczenia wydanego przez organ właściwy do
prowadzenia postępowania w sprawie zwalczania handlu ludźmi. Nie jest wymagane
przeprowadzenie wywiadu środowiskowego ani ustalenie sytuacji materialnej.
Art. 22 pkt 15 ustawy o pomocy społecznej (2010 r.): nowe zadanie wojewody polegające na
„koordynowaniu, w ramach systemu pomocy społecznej, działań w zakresie zapobiegania
handlowi ludźmi oraz wsparcia udzielanego ofiarom handlu ludźmi”.
Statystyczny Obraz zjawiska
– wg danych Prokuratury Generalnej (2009 – 2010)
Liczba zarejestrowanych spraw
40
30
36
34
30
20
13
22
18
9
10
5
0
art. 253 § 1/ art.
189a § 1
2009 (N=74)
art. 204 § 3
art. 204 § 4 (do
8.09.2010 r.)
art. 203
2010 (N=93)
Liczba zakończonych postępowań
przygotowawczych
50
45
39 40
37
40
28
30
14
20
10
3
3
8
9
0
akt oskarżenia
2009 (N=109)
zawieszenie
śledztwa
2010 (N=117)
umorzenie
śledztwa
przekazanie
ścigania
odmowa
wszczęcia
śledztwa
Statystyczny Obraz zjawiska
– wg danych Prokuratury Generalnej (2009 – 2010)
Liczba osób
1000
611
323
500
79
78
0
2009
pokrzywdzonych
2010
oskarżonych
Obraz zjawiska
– wg danych Prokuratury Generalnej
w 2010 r.
Oskarżeni (N = 78)
80
62
60
16
40
20
0
Obyw atele Polski
Cudzoziemcy
Obyw atelstw o oskarżonych - cudzoziemców (N = 16)
10
9
8
6
4
4
2
1
1
1
0
bułgarskie ukraińskie rosyjskie
tureckie
w łoskie
Obraz zjawiska
– wg danych Prokuratury Generalnej
w 2010 r.
Pokrzyw dzeni (N = 323)
283
300
200
40
100
0
Obyw atele Polski
Cudzoziemcy
Obyw atelstw o pokrzyw dzonych - cudzoziemców (N = 40)
20
17
12
15
7
10
2
5
1
1
0
bułgarskie
ukraińskie
Bangladeszu białoruskie wietnamskie Dominikany
System wsparcia i ochrony
ofiar handlu ludźmi
w Polsce
IV. Trwałe praktyki w zakresie udzielania pomocy
ofiarom - na podstawie umów zawieranych z Ministrem
SW
•
•
•
•
prawo do świadczeń w postaci interwencji kryzysowej
prawo do bezpłatnej pomocy prawnej
prawo do usług tłumacza
prawo do zapewnienia bezpiecznego powrotu do kraju pochodzenia
W ramach:
• Krajowego Centrum Interwencyjno-Konsultacyjnego dla ofiar handlu ludźmi
(KCIK),
• Programu wsparcia i ochrony ofiary/świadka handlu ludźmi (cudzoziemca),
• programu dot. dobrowolnych powrotów realizowanego przez IOM
Krajowe Centrum Interwencyjno-Konsultacyjne
dla Ofiar Handlu Ludźmi
KCIK
q zadanie publiczne zlecane przez Ministra SW organizacji pozarządowej
wyłonionej w drodze otwartego konkursu
q w całości finansowane z budżetu państwa
q nadzorowane przez DPM MSW
q prowadzone w 2012 roku przez Fundację La Strada
q przeznaczone dla
q
q
q
q
q
ofiar handlu ludźmi
ofiar eksploatacji pracy
domniemanych ofiar handlu ludźmi
osób poważnie zagrożonych handlem ludźmi oraz ich rodzin
instytucji udzielających pomocy i bezpośrednio opiekujących się ofiarami
Krajowe Centrum Interwencyjno-Konsultacyjne
dla Ofiar Handlu Ludźmi
KCIK
q ZADANIA:
q prowadzenie całodobowego telefonu zaufania
q świadczenie pomocy w ramach interwencji kryzysowej
q prowadzenie schroniska
q zapewnienie ofiarom handlu ludźmi realizacji należnych im praw
q udzielanie pomocy cudzoziemcom a ramach Programu wsparcia
i ochrony ofiary/świadka handlu ludźmi
q wspieranie instytucji państwowych i samorządowych w zakresie
identyfikacji ofiar handlu ludźmi i pracy z nimi
q prowadzenie poradnictwa prewencyjnego dla osób prywatnych,
jak i instytucji świadczących pomoc ofiarom
Krajowe Centrum Interwencyjno-Konsultacyjne
dla Ofiar Handlu Ludźmi
KCIK
q WARUNKI:
q nawiązanie kontaktu z organizacją pozarządową prowadzącą
KCIK
tel.: 22/628 01 20
e-mail: [email protected]
www.kcik.pl
Krajowe Centrum Interwencyjno-Konsultacyjne
dla Ofiar Handlu Ludźmi
KCIK – 2010-2011 r.
pom oc bezpośrednia KCIK w 2010 r.
100
81
50
52
0
obyw atele Polski
cudzoziemcy
pom oc bezpośrednia KCIK w 2011 r.
100
50
60
52
0
obyw atele Polski
cudzoziemcy
DZIAŁANIA PREWENCYJNIE 2011
q porady (telefonicznie/e-mailowo –
398)
q spotkania informacyjne
(prewencyjne) – 36
q udział w szkoleniach – 17
q udział w konferencjach,
seminariach
q kontakty z mediami – 66
wystąpień
Podstawowe różnice pomiędzy Programem a KCIK
ZAKRES ZADAŃ
FORMA
UDZIELANE
J POMOCY
BENEFICJENCI
WARUNKI
UZYSKANIA
POMOCY
OFERTA POMOCY
Program wsparcia i ochrony ofiary/świadka handlu ludźmi
Krajowe Centrum Interwencyjno -Konsultacyjne dla
Ofiar Handlu Ludźmi (KCIK)
- zadania o charakterze interwencyjnym
- zadania o charakterze interwencyjnym
- zadania o charakterze prewencyjnym
- bezpośrednia praca z ofiarą (kontakt osobisty ofiary
z pracownikiem organizacji)
- bezpośrednia praca z ofiarą (kontakt osobisty
ofiary z pracownikiem organizacji)
- udzielanie wsparcia na odległość (przez
telefon/Internet)
- cudzoziemcy
- obywatele Polski
- cudzoziemcy
- zgłoszenie przez organ ścigania lub prokuraturę
(konieczność zaistnienia podejrzenia popełnienia
przestępstwa handlu ludźmi)
- nawiązanie kontaktu z Fundacją La Strada
(podejrzenie popełnienia przestępstwa przez
organ ścigania nie jest wymagane)
- uregulowanie sytuacji prawno-pobytowej (osoby
objęte Programem mają prawo do
zalegalizowania pobytu w Polsce jako ofiary
handlu ludźmi)
- zgłoszenie się do KCIK nie stanowi przesłanki do
zmiany statusu pobytu na terytorium Polski
- dostęp do świadczeń socjalnych przysługujących
ofiarom handlu ludźmi
- zgłoszenie się do KCIK nie daje uprawnień do
korzystania z pomocy społecznej (otrzymanie
świadczeń socjalnych jest indywidualnie
rozpatrywana przez pracownika socjalnego)
- zapewnienie bezpiecznego powrotu do kraju
pochodzenia ( prawo do skorzystania z oferty
IOM adresowanej do ofiar handlu ludźmi)
- doradztwo w zakresie bezpiecznego powrotu
Program wsparcia i ochrony ofiary/świadka
handlu ludźmi
q W latach 2006 – 2009 samodzielne zadanie publiczne zlecane przez
Ministra SWiA organizacji pozarządowej wyłonionej w drodze otwartego
konkursu
q od 2010 r. jednym z zadań realizowanym przez KCIK (Fundacja La
Strada)
q w całości finansowany z budżetu państwa
q bezpośrednio nadzorowane przez DPM MSW
q przeznaczone dla: cudzoziemców zidentyfikowanych przez organ
ścigania jako ofiary handlu ludźmi
Program wsparcia i ochrony ofiary/świadka
handlu ludźmi
q OFERTA:
q zakwaterowanie w bezpiecznym ośrodku
q wyżywienie
q podstawowa opieka medyczna
q wsparcie psychologiczne
q konsultacje prawne
q pomoc w kontaktach z organami ścigania
q pomoc tłumacza
q pomoc w legalizacji pobytu na terytorium Polski
q zabezpieczenie możliwości bezpiecznego powrotu do kraju
pochodzenia
Program wsparcia i ochrony ofiary/świadka
handlu ludźmi
q WARUNKI:
q nawiązanie przez cudzoziemca kontaktu z organami ścigania
(nie ma obowiązku zeznawania)
q zaistnienie uzasadnionego przypuszczenia, że jest ofiarą handlu
ludźmi
q zerwanie kontaktów ze środowiskiem przestępczym
Program wsparcia i ochrony ofiary/świadka
handlu ludźmi
q
FUNKCJONOWANIE:
q
uruchamiany przez przedstawiciela organów ścigania
(identyfikacja è zgłoszenie do Programu)
q
nadzorowany przez koordynatora w MSW
(decyzja è potwierdzenie udziału w Programie)
q
realizowany przez organizację pozarządową
(bieżący monitoring è informowanie o trudnościach/istotnych
zmianach np. o zakończeniu Programu)
Program wsparcia i ochrony ofiary/świadka
handlu ludźmi
q ZAKOŃCZENIE:
q zakończenie czynności procesowych z udziałem cudzoziemca i
gdy możliwy jest jego bezpieczny powrót do kraju pochodzenia
lub
q rezygnacja przez cudzoziemca z dalszego udziału w Programie
lub
q świadome niedotrzymanie przez cudzoziemca warunków
Programu tj. m.in. oddalenie się z bezpiecznego schronienia bez
zgody i wiedzy organizacji pozarządowej realizującej Program,
nawiązania kontaktów ze środowiskiem przestępczym.
Program wsparcia i ochrony ofiary/świadka
handlu ludźmi – dane za okres 2006 - 2011
Liczba cudzoziemców objętych Programem
40
35
30
25
20
15
10
5
0
34
25
22
17
20
10
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Program wsparcia i ochrony ofiary/świadka
handlu ludźmi – dane za okres 2006 - 2011
pochodzenie ofiar
7
21
UE
Europa*
* Kraje europejskie nie należące do UE
Azja
70
Afryka
30
kraje pochodzenia ofiar
50
7
5
5
4
4
3
2
2
2
1
1
1
1
1
1
1
Nepal
Białoruś
Mołdowa
Mongolia
Wietnam
Kenia
Nigeria
Rosja
Chiny
Dżibuti
RFN
Kamerun
Sri Lanka
Turcja
Uganda
Ukraina
Rumunia
13
Bangladesz
24
Bułgaria
60
50
40
30
20
10
0
Program wsparcia i ochrony ofiary/świadka
handlu ludźmi – dane za okres 2006 - 2011
wiek ofiar
16%
8%
do 17 lat
18-35 lat
76%
pow. 35 lat
forma wykorzystania
40
35
30
25
20
15
10
5
0
2006
2007
2008
eksploatacja seksualna
żebractwo
2009
2010
przymusowa praca
niewolnictwo
2011
Program wsparcia i ochrony ofiary/świadka
handlu ludźmi – dane za okres 2006 - 2011
Organ ścigania dokonujący identyfikacji
i zgłoszenia do Programu
Straż Graniczna
Policja
6
2
8
2006
3
1
6
9
14
13
13
2007
2008
2009
11
28
14
2010
2011
rok
Zgłoszenia do Programu wg województw
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
39
20
11
8
10
8
7
6
4
3
3
3
2
2
1
m
az
ow
ie
ck
ie
lu
bu
po ski
m e
m ors
ał
k
op ie
ol
sk
ie
w
ł
ie ódz
lk
op kie
ol
sk
za
ie
ch ś
od la
ni ski
op e
om
or
po
.
d
do la
ln sk
ku ośl ie
ąs
ja
w wsk kie
ar
m o-p
iń
om
sk
om
az
lu
.
po be
dk lsk
ar ie
pa
ck
ie
św op
o
ię
l
to ski
kr e
zy
sk
ie
35
30
25
liczba 20
zgłoszeń 15
10
5
0
Prokuratura
1
Program wsparcia i ochrony ofiary/świadka
handlu ludźmi – dane za okres 2006 - 2011
status pobytu ofiary na terytorium RP
w momencie identyfikacji
30
27
25
20
20
16
15
9
10
5
pobyt legalny 0
15
12
5
4
7
7
5
1
2006
2007
2008
2009
2010
2011
pobyt nielegalny
decyzje ofiar w spraw ie podejm ow ania w spółpracy
z organam i ścigania
40
34
30
20
10
23
21
19
13
10
4
2
1
1
0
2006
2007
2008
w spółpraca
2009
2010
odmow a w spółpracy
2011
q
Podejrzenie zaistnienia przestępstwa
handlu ludźmi….
Ø
przekazanie informacji:
Centralny Zespół dw. z Handlem Ludźmi w CBŚ KGP:
tel.: 22/ 60-126-98
Zarząd Operacyjno-Śledczy KGSG:
tel.: 22/ 500-40-24
Zarząd ds. Cudzoziemców KGSG:
tel.: 22/ 500-42-37
Państwowa Inspekcja pracy, Dep. Legalności Zatrudnienia
tel.: 22/ 420-37-94
Krajowe Centrum Interwencyjno-Konsultacyjne dla ofiar
handlu ludźmi
tel.: 22/ 628-01-20
Dziękuję za uwagę
Juliusz Karpiński
Departament Polityki Migracyjnej MSW
Tel. 22 60 139 96
[email protected]